Tìm hiểu thực trạng hoạt động vẽ theo mẫu của trẻ mẫu giáo lớn, trường mầm non xuân hòa – phúc yên – vĩnh phúc

1

LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận là kết quả cố gắng của bản thân tôi trong quá trình học tập
và nghiên cứu ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Tôi xin cam đoan kết quả
nghiên cứu của đề tài “Tìm hiểu thực trạng hoạt động vẽ theo mẫu của trẻ
mẫu giáo lớn, trường mầm non Xuân Hòa – Phúc yên – Vĩnh Phúc” không
có sự trùng lặp với bất kỳ một đề tài nào khác. Nếu sai tôi xin chịu trách
nhiệm hoàn toàn !

Hà Nội, tháng 5 năm 2014
Sinh viên
Trần Thị Hương


2

MỤC LỤC


3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Vẽ theo mẫu là một loại bài trong hoạt động tạo hình của trẻ mầm
non, nó đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ về mọi mặt
như: thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và lao động. Đối với trẻ, thế giới xung
quanh thật mới mẻ và lý thú, trẻ luôn muốn thông qua mọi phương tiện để
biểu đạt những cảm xúc của mình. Trong điều kiện khả năng ngôn ngữ phát
triển chưa hoàn thiện thì hội họa là phương tiện để biểu đạt hiệu quả nhất, lý
thú nhất, đặc biệt là với trẻ ở gần tuổi đi học lớp một. Hơn thế nữa, vẽ tranh

theo mẫu cũng là một phương pháp truyền đạt thông tin khá hiệu quả của trẻ.
Đối với trẻ mẫu giáo lớn, đây là lứa tuổi chuẩn bị vào trường phổ
thông. Khi các đặc điểm tâm sinh lý của trẻ được hình thành và hoàn thiện,
lúc này, trẻ có nhiều ham muốn, học hỏi, tìm tòi và sáng tạo. Đặc biệt, trẻ rất
thích thú với hoạt động tạo hình, trong đó có vẽ tranh theo mẫu là hoạt động
mà trẻ được tham gia ngay từ lứa tuổi nhỏ nên các đặc điểm vẽ tranh theo
mẫu có những nét đặc trưng riêng. Hơn nữa, ở trường mầm non có rất nhiều
hoạt động, môn học nhằm phát triển toàn diện cho trẻ mẫu giáo và nó là cơ sở
ban đầu của nhân cách con người mới. Biết sáng tạo và lao động trong tương
lai. Chính vì vậy việc thực hiện tốt cho trẻ về vẽ theo mẫu trong mầm non sẽ
góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát triển
toàn diện cho trẻ. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của
bản thân không phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng màu sắc sặc sỡ
mang tính chất phản ảnh biểu tượng. Trẻ tham gia vào hoạt động vẽ tranh
giúp hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái
đẹp. Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ đã tiếp thu một lượng tri thức đáng kể về
thế giới xung quanh do trẻ trực tiếp nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy hoặc do
người lớn kể lại qua các câu chuyện, phim ảnh. Từ đó thế giới biểu tượng của
trẻ cũng phong phú dần lên và làm nảy sinh tính ham hiểu biết, hứng thú nhận
thức, muốn khám phá những điều mới lạ. Xuất phát từ đó trẻ bắt đầu quan
tâm đến các kiểu dáng, cách trang trí, thiết kế, bỗng kết hợp lại với nhau và
được trẻ thể hiện qua tranh vẽ một cách trượng trưng. Những nét vẽ nghuệch


4

ngoạc, hồn nhiên, hết sức bình dị nhưng rất cần thiết trong quá trình hình
thành khả năng cảm thụ cái đẹp và khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Từ
những nét vẽ, bức tranh đó chính là cảm xúc, tình cảm là ước mơ mà trẻ đã
thể hiện trên trang giấy…

Trong quá trình thực tập tại trường mầm non Xuân Hòa, chúng tôi
nhận thấy giáo viên chưa thực sự giúp trẻ khám phá các phương tiện truyền
cảm của hoạt động vẽ theo mẫu. Trong quá trình tổ chức hoạt động vẽ tranh,
giáo viên thường cho trẻ vẽ một số đối tượng cụ thể, hướng trẻ quan tâm đến
hình ảnh mô tả, đến cách tạo ra hình mà ít chú ý đến các hình thức tổ chức
hoạt động. Những phương pháp đó chưa thực sự đáp ứng và chưa phát huy
hết khả năng của trẻ. Các phương pháp hoạt động vẽ theo mẫu lâu nay đang
được sử dụng còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, sao chép chưa phát
huy hết khả năng sáng tạo và sự linh hoạt của người giáo viên khi tổ chức
hoạt động tạo hình, hay khi đưa ra một bức tranh mẫu chúng ta chưa quan tâm
đến khả năng của trẻ có làm được như thế hay không, một bức hình quá khó
đến giáo viên đôi khi còn lúng túng hà cớ gì mà bắt trẻ phải vẽ giống như
mẫu, từ đó làm trẻ lúng túng gặp khó khăn trong cách thể hiện bài vẽ. Chính
vì thế mà hiệu quả của quá trình tổ chức các hoạt động vẽ theo mẫu ở trường
mầm non chưa cao. Trường mầm non Xuân Hòa cũng là một trong số những
trường mầm non có phương pháp tổ chức các hoạt động học tập chưa hợp lý,
còn nhiều hạn chế và gặp nhiều khó khăn. Trong đó có hoạt động tạo hình
nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng.
Là một giáo viên mầm non tương lai, chúng tôi nhận thấy rõ được các
hạn chế trên, nên chúng tôi đã lựa chọn “Tìm hiểu thực trạng hoạt động vẽ
theo mẫu của trẻ mẫu giáo lớn trường mầm non Xuân Hòa – Phúc yên – Vĩnh
Phúc” làm đề tài nghiên cứu.


5

2. Mục đích nghiên cứu.
Thông qua đề tài “Tìm hiểu thực trạng hoạt động vẽ theo mẫu của trẻ
mẫu giáo lớn, trường mầm non Xuân Hòa- Phúc Yên- Vĩnh Phúc” nhằm tìm
ra những vẫn đề khó khăn để từ đó đưa ra biện pháp và hình thức để tổ chức

hoạt động vẽ tranh theo mẫu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong
hoạt động vẽ tranh theo mẫu ở trường mầm non Xuân Hòa.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Phân tích, hệ thống hóa, khái quát một số vấn đề lí luận có liên quan
đến đề tài nghiên cứu.
Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động vẽ tranh theo mẫu, đặc biệt là
các biện pháp và hình thức tổchức hoạt động vẽ tranh theo mẫu của trẻ mẫu
giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa.
Đề xuất một số biện pháp tổ chức vẽ tranh theo mẫu cho trẻ mẫu giáo
lớn tại trường mầm non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu.
- Phạm vi nghiên cứu.
Nghiên cứu thực trạng hoạt động vẽ tranh theo mẫu của trẻ mẫu giáo
lớn tại trường mầm non Xuân hòa, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh phúc.
- Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu một số biện pháp và hình thức tổ chức hoạt động vẽ theo
mẫu cho trẻ mẫu giáo lớn ở trường mầm non Xuân Hòa.
5. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
Tìm hiều, đọc, phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa các tài liệu về cơ
sở phương pháp luận, những tài liệu giáo trình tâm lý học, giáo dục học, các
công trình nghiên cứu thực tiễn đã công bố… nhằm làm rõ cơ sở lí luận liên
quan đến đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát.
Quan sát các tiết học vẽ tranh theo mẫu và quan sát việc sử dụng
phương pháp của giáo viên trong hoạt động vẽ theo mẫu để nhằm tìm hiểu
khả năng bắt trước, làm theo của trẻ theo các tiêu chí đưa ra. Đồng thời thu


6

thập một số thông tin liên quan đến việc giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu.
Những thông tin thu được bổ sung cho phương pháp khác giúp làm rõ hơn
vẫn đề nghiên cứu.
- Phương pháp làm mẫu.
Làm mẫu là giáo viên trực tiếp thực hiện diễn tả bức tranh một cách
thuần thục, đơn giản và dễ hình dung nhất về các thao tác vẽ một bức tranh
hoàn thiện nhằm giúp trẻ thực hiện được bài vẽ.
- Phương pháp đàm thoại.
Nhằm trao đổi với giáo viên, tìm hiểu những thông tin liên quan đến
khả năng tưởng tượng, bắt chước của trẻ qua hoạt động vẽ theo mẫu.
Trò chuyện để nắm được thái độ, vốn kinh nghiệm … của trẻ về đối
tượng nào đó. Đặc biệt chúng tôi sử dụng phương pháp này đối với từng trẻ
trong suốt quá trình các cháu vẽ nhằm nắm bắt được thực trạng và tâm lý tạo
hình của trẻ
- Phương pháp điều tra.
Dùng phiếu câu hỏi đối với các giáo viên đứng lớp ở trường mầm non
Xuân Hòa để tìm hiểu thêm thông tin về nhận thức và việc tổ chức, hướng
dẫn, đánh giá trẻ vẽ tranh theo mẫu để theo hướng khuyến khích trẻ làm theo
mẫu nhưng vẫn phát huy được khả năng sáng tạo của trẻ.
- Phương pháp phân tích sản phẩm
Thông qua việc thu thập các bức tranh vẽ theo mẫu của trẻ có thể đánh
giá được nội dung ý tưởng, vốn hiểu biết và kinh nghiệm, kỹ năng vẽ theo
mẫu và khả năng sáng tạo của trẻ.
Tuy nhiên, trẻ mầm non nhiều khi không thể hiện được hết ý muốn
hoặc hiểu biết của mình qua sản phẩm.Với một kết quả như nhau nhưng cách
thức, tốc độ tạo ra sản phẩm đó có sự khác nhau. Vì thế chúng tôi luôn kết
hợp đánh giá sản phẩm với đánh giá ý tưởng, tiến trình trẻ làm ra sản phẩm
đó. Ngoài ra, chúng tôi cũng chú ý đến sự tập trung chú ý và hứng thú của trẻ
trong suốt quá trình vẽ tranh theo mẫu.

7

6. Giả thuyết khoa học.
Việc tìm hiểu thực trạng hoạt động vẽ theo mẫu, để tìm ra những giải
pháp nâng cao chất lượng vẽ theo mẫu cho trẻ mẫu giáo lớn theo hướng tích
cực, phát huy được khả năng của trẻ, phát triển được kỹ năng vẽ tranh cho trẻ,
tạo điều kiện cho trẻ phát triển tư duy, khả năng bắt chước, sự ham thích sáng
tạo, học tốt hoạt động vẽ tranh theo mẫu của trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm
non Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng và môn tạo hình
nói chung ở trường phổ thông sau này.
7.Cấu trúc của khóa luận.
Ngoài phẩn mở đầu, kết luận và kiến nghị, nội dung chính của khóa
luận bao gồm:
Chương 1. Cơ sở khoa học của đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất
lượng vẽ theo mẫu cho trẻ mẫu giáo lớn trường mầm non Xuân Hòa.
Chương 2. Nghiên cứu thực trạng vẽ theo mẫu của trẻ mẫu giáo lớn tại
trường mầm non Xuân Hòa.Tìm hiểu thực trạng về dạy vẽ theo mẫu cho trẻ
Mẫu Giáo Lớn trường mầm non Xuân Hòa.
Chương 3. Đề xuất một số biện pháp và hình thức nhằm nâng cao chất lượng
vẽ theo mẫu cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Xuân Hòa.


8

NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1 HOẠT ĐỘNG VẼ THEO MẪU TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC MẦM

NON

1.1.1 Vẽ theo mẫu
Vẽ theo mẫu là vẽ lại mẫu được bày trước mặt thông qua nhận thức và
cảm xúc của người vẽ để diễn tả được đặc điểm, cấu trúc, hình dáng, đậm
nhạt và màu sắc của vật mẫu.
Vẽ theo mẫu thực chất là hình hoạ. Từ xa xưa, khi con người chưa có
tiếng nói và chữ viết thì hình hoạ đã được sử dụng như một phương tiện
"ngôn ngữ" chung của các dân tộc. Họ vẽ hình để biểu thị ý muốn, để trao đổi
tình cảm giữa con người với nhau trong sinh hoạt, trong lao động, trong cuộc
đấu tranh với thiên nhiên. Ngày nay, hình họa giữ một vị trí quan trọng trong
nghệ thuật tạo hình nói chung và trong hội hoạ nói riêng. Vì vậy, hình hoạ là
một phân môn cơ bản nhất của ngành mỹ thuật, là môn học cơ sở của hội hoạ.
Hình hoạ có tính chất quyết định nhất trong việc bổ sung cho các loại hình
nghệ thuật khác như: điêu khắc, trang trí…
- Vẽ theo mẫu sẽ hình thành thị hiếu thẩm mỹ tốt, phát triển năng lực
sáng tạo, kỹ năng, kỹ xảo thể hiện đối tượng, đồng thời rèn luyện phương
pháp làm việc khoa học.
- Vẽ theo mẫu giúp nhận thức nhanh dáng vẻ của các đối tượng, hình
thành nên tình cảm yêu quý thiên nhiên, yêu quý người lao động và thành
phẩm lao động do con người làm ra
- Vẽ theo mẫu đối với trẻ mầm non đó là sự bắt chước mô phỏng lại
đối tượng thông qua lăng kính chủ quan của mình. Nhằm rèn cho trẻ khả năng
quan sát, vẽ nét, vẽ hình, tô màu,chú ý thể hiện lạiđặc điểm của mẫu một cách
tương đối … Đối tượng mẫu có thể là vật thật, mô hình tranh ảnh, thậm chí vẽ
theo chí nhớ. Vẽ theo mẫu là một trong các loại bài hoạt động tạo hình cơ bản
nhất trong hoạt động tạo hình của trẻ mầm non.


9

Đối với độ tuổi mẫu giáo, vẽ theo mẫu là một trong những hoạt cơ bản
nhất của hoạt động tạo hình, là bước đầu tiên cho các hoạt động vẽ khác. Các
nét vẽ của trẻ mới chỉ là mô phỏng tượng trưng về đường nét, màu sắc, hình
dáng,…mà trẻ quan sát được. Giáo viên không nên đưa ra yêu cầu quá cao đòi
hỏi trẻ vẽ như nguyên mẫu, vì trẻ không đủ khả năng để vẽ và như thế khiến
trẻ không còn hứng thú với hoạt động vẽ theo mẫu.
Trẻ 5 - 6 đã biết bắt chước và vẽ lại mẫu, trẻ rất hứng thú với hoạt
động vẽ, các nét vẽ của trẻ chưa được thành thạo. Nhưng mục đích chính đó
là cho trẻ làm quen với hội họa, rèn luyện kỹ năng cầm bút phối hợp mầu sắc,
…nhằm tạo ra các sản phẩm mang đặc điểm riêng của từng trẻ.
Vẽ theo mẫu đối với trẻ mẫu giáo lớn không chỉ đơn giản là một hoạt
động học, mà còn là cái nôi nuôi dưỡng những xúc cảm thẩm mỹ, tìm kiếm
những khả năng nghệ thuật sớm có ở trẻ. Có nhiều trẻ vẽ đẹp và tô màu sáng
trẻ có khả năng mô phỏng mẫu vẽ chuẩn, nhưng bên cạnh đó cũng có những
trẻ rất lúng túng, các nét vẽ nghệch ngoạc, tô màu chờm ra ngoài, hay trẻ
không thể hình dung được mình vẽ cái gì và vẽ như thế nào. Giáo viên cần
chú ý, đối với từng trẻ, vì không phải trẻ nào cũng có năng khiếu vẽ, nên đặt
ra những yêu cầu khác nhau, tuyệt đối không khen quá mức hoặc chê bai
mắng nhiếc làm trẻ mât đi hào hứng khi tham gia hoạt động vẽ theo mẫu.
Tùy vào khả năng của trẻ mà Cô cũng cần chú ý đến mẫu vẽ sao cho
sinh động thu hút trẻ và đảm bảo vừa sức, đó cũng là vẫn đề quan trọng để trẻ
có thể vẽ theo mẫu được tốt nhất.
1.1.2 Vai trò của hoạt động vẽ theo mẫu
1.1.2.1 Vẽ theo mẫu trong hoạt động tạo hình
Hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ
nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ
thuật nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù
hợp với khả năng của trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm
đặc trưng của trẻ mầm non. Có bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt

– xé – dán – Lắp ghép xây dựng.
Hoạt động nặnlà một trong những hoạt động tạo hình trong trường
mầm non, mục đích là cho trẻ nhận biết được vẻ đẹp của hình khối, chất liệu


10

chủ yếu là đất sét, đất màu, ngoài ra sử dụng các vật liệu khác như giấy màu,
khối đá,…cho trẻ làm quen từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó.
Yêu cầu trẻ nắm được một số kỹ năng nặn cơ bản và có thể tạo ra sản
phẩm đơn giản phù hợp với lứa tuổi và khả năng của trẻ. Sản phẩm nặn của
trẻ trẻ thường không đúng về tỉ lệ và sản phẩm cũng không được nhẵn mịn
cho nên giáo viên cũng không nên đặt ra yêu cầu đòi hỏi quá cao ở trẻ mà
động viên khích lệ để trẻ hứng thú tham gia hoạt động nặn.
Hoạt động xé dán là hoạt động trong hoạt động tạo hình cho trẻ mầm
non, hoạt động xé dán chủ yếu cho trẻ tiếp xúc với các mảng màu rèn các kỹ
năng khéo léo của đôi tay và sự theo dõi của mắt. Xé dán là một loại bài khó
nhất trong các loại bài mà mà trẻ được làm quen, đối vơi trẻ mức độ yêu cầu ở
mức độ đơn giản, phù hợp với độ tuổi, các chất liệu thì chủ yếu là giấy màu,
một số bài có thể dạy tích hợp như xé dán thì có thể kết hợp thêm một số chất
liệu khác.
Hoạt động chắp ghép là một hoạt động tích hợp hỗ trợ cho các hoạt
động tạo hình khác. Ở hoạt động chắp ghép cung cấp cho trẻ các kỹ năng mỹ
thuật và kỹ thuật và trẻ tạo ra hai loại sản phẩm đó là sản phẩm có hình khối
trong không gian ba chiều và các sản phẩm trên mặt phẳng. Thường sử dụng
vật liệu chắp ghép đa dạng có thể sử dụng các vật liệu có sẵn trong tự nhiên,
các loại vật liệu phế liệu, vỏ hộp, giấy, vải. Hoạt động chắp ghép phù hợp với
tất cả các lứa tuổi mầm non từ đơn giản đến phức tạp.
Hoạt động vẽ là hoạt động tạo hình cơ bản và quan trọng nhất trong
môn tạo hình, chiếm nhiều thời gian nhất, cung cấp cho trẻ nhiều kỹ năng cơ

bản như; quan sát, nhận biết hình dáng, màu sắc, phân tích, tìm hiểu các nội
dung chủ đề, rèn kỹ năng vẽ nét vẽ hình, vẽ màu cho trẻ. Chất liệu cho hoạt
động vẽ ở trường mầm non là bút chì, bút sáp, phấn màu, giấy…
Giáo viên hướng dẫn trẻ vẽ từ đơn giản đến phức tạp, đối với độ tuổi
mẫu giáo lớn thì trẻ đã khéo léo hơn, nét vẽ của trẻ đã dần ổn định, màu sắc
trong sản phẩm cũng đẹp hơn các độ tuổi trước. Trong hoạt động vẽ bao gồm
3 hoạt động chính: Vẽ theo mẫu, vẽ trang trí, vẽ tranh.


11

+ Vẽ theo mẫu: Trong trường mầm non mục đích rèn luyện các kỹ
năng so sánh, nhận biết đối tượng một cách đơn giản, biết và đến được các bộ
phận chi tiết.
Mẫu vẽ thường là vẽ theo các chủ đề thường là các mẫu đơn giản,
giáo viên có thể sử dụng mẫu thật, tranh ảnh, hay mẫu do chính giáo viên vẽ.
Trong một bài vẽ theo mẫu giáo viên nên chuẩn bị nhiều mẫu vẽ cho trẻ quan
sát nhận biết.
Cần chú ý đó là trẻ chỉ cần diễn tả đúng đặc điểm của mẫu không cần
giống y như mẫu.
+ Vẽ trang trí: Mục đích cho trẻ nhận biết vẻ đẹp trong tranh trí, cung
cấp cho trẻ một số kiến thức, kỹ năng đơn giản nhất về trang trí.
Vẽ trang trí là loại bài vẽ khá khó đối với trẻ mầm non, trẻ chưa có
khả năng vẽ họa tiết nhắc lại đúng về tỉ lệ cũng như vẽ hình, các khoảng cách
họa tiết thường không đều nhau.
+ Vẽ tranh: Thường theo các chủ đề nhất định, tập cho trẻ làm quen
với một số thể loại tranh đơn giản gồm có vẽ tĩnh vật, vẽ chân dung, vẽ phong
cảnh, tranh sinh hoạt đơn giản.
Đối với hoạt động vẽ này thì yêu cầu trẻ phân biệt được được thể loại
tranh, tạo ra sản phẩm đúng với chủ đề, tăng cường khả năng vẽ nét, tô màu

hay cách sắp xếp hình.
Trong tất cả các hoạt động thì hoạt động vẽ theo mẫu là một hoạt động
quan trọng và cơ bản nhất, là cơ sở cho các hoạt động tiếp theo mà trẻ được
làm quen. Ở độ tuổi mẫu giáo lớn, trẻluôn rất nhạy cảm với cái đẹp xung
quanh, đây là thời kỳ phát triển những cảm xúc thẩm mỹ – đó là những cảm
xúc tích cực được nảy sinh khi trẻ tiếp xúc trực tiếp với cái đẹp trong các
nghệ thuật trong đó có nghệ thuật tạo hình.
Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng có
vai trò rất lớn đối với sự nhận thức cho trẻ. Thông qua hoạt động vẽ theo mẫu
trẻ có cơ hội tìm hiểu, nghiên cứu các đối tượng miêu tả để có được hiểu biết,
hình dung về đối tượng đó, từ đó trẻ xây dựng các đối tượng. Hoạt động vẽ
theo mẫu là phương tiện để phát triển tư duy, trí nhớ, tưởng tượng… điều đó
giúp tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ.


12

Hoạt động vẽ theo mẫu cũng là con đường để giáo dục tình cảm – xã
hội cho trẻ mầm non. Trẻ được tiếp thu cái đẹp qua hoạt động vẽ, trẻ trực tiếp
trải nghiệm các xúc cảm, các trạng thái tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về
các kỹ năng xã hội và trẻ biết cách đánh giá các hành vi xã hội. Qua hoạt
động tạo hình giúp trẻ có thói quen tự giác làm việc.
Hoạt động tạo hình đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thẩm
mỹ cho trẻ. Vẽ theo mẫu là một trong những hoạt động nghệ thuật. Hoạt động
này giúp cho trẻ có điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của cảm giác, tri
giác thẩm mỹ, giúp trẻ nhận ra màu sắc, hình dạng, đường nét, tỷ lệ, sự sắp
xếp trong không gian…nhận thấy được cái đặc trưng và nét đẹp trong sự vật,
hiện tượng mà trẻ miêu tả.
Hoạt động tạo hình giúp phát triển thể chất cho trẻ mầm non. Hoạt
động vẽ theo mẫu giúp cho đôi bàn tay của trẻ linh hoạt, phát triển khả năng

kết hợp khéo léo của đôi tay và đôi mắt.
Hoạt động vẽ theo mẫu giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ tạo ra
sản phẩm tạo hình muốn giới thiệu về hoạt động đó, qua đó làm tăng thêm
vốn từ và ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Qua hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói riêng còn giúp
trẻ vững vàng hơn khi bước vào trường phổ thông. Hoạt động này giúp cho
trẻ biết những kiến thức sơ đẳng về tự nhiên, xã hội để trẻ nhanh chóng bắt
kịp cùng các môn học ở trường tiểu học. Giúp trẻ có thói quen nề nếp học tập.
Hoạt động tạo hình cùng với các hoạt động vẽ theo mẫu giúp cho sự
phát triển toàn diện của trẻ. Vậy nên chúng ta cần tạo môi trường đặc biệt là
môi trường kích thích tính tò mò, ham hiểu biết, muốn tạo ra cái đẹp cho trẻ
tham gia một cách tích cực nhất. Hoạt động tạo hình bao gồm nhiều loại bài
học như vẽ, nặn, xé dán, chắp ghép và cho trẻ làm quen với tác phẩm tạo
hình…trong đó hoạt động vẽ nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng
chiếm phần chính trong hoạt động tạo hình và tác động mạnh với sự phát triển
toàn diện của trẻ.
1.1.2.2Vai trò của hoạt động vẽ theo mẫu đối với sự phát triển toàn
diện của trẻ


13

Hoạt động vẽ theo mẫu với sự phát triển nhận thức, trí tuệ: Hoạt động vẽ
theo mẫu là hoat động nhận thức mang tính hình tượng:
- Khi tham gia vào hoạtvẽ sẽ giúp não hoạt động để nhận thức, xác
định màu sắc, hình dạng, vị trí không gian và có lợi cho sự phát triển trí tuệ,
giúp trẻ thông minh hơn.
- Trong qua trình vẽ, trí tưởng tượng của trẻ sẽ tiếp tục phá vỡ những
khuôn mẫu cố định. Sau khi nhìn nhận được vẻ ngoài mới lạ của sự vật, trẻ sẽ
tiếp tục có cảm hứng để sáng tạo nhiều hơn.

- Nâng cao khả năng quan sát: Những bức vẽ của trẻ em thường rất
khó hiểu. Tuy nhiên, nếu bạn để ý kỹ thì sẽ nhận thấy trong bức tranh của trẻ
thường có những chi tiết lạ được vẽ rất nổi bật. Các chuyên gia tâm lý cho
rằng đây là sự phản ánh thế giới thông qua bộ nhớ của trẻ.
Thực tế, đây chính là cách để trẻ thể hiện khả năng quan sát hàng
ngày và trẻ sẽ chú ý đến những chi tiết mà người lớn không để ý. Nhiều
chuyên gia hội họa cho biết rằng, những bức vẽ của trẻ thường thể hiện thế
giới nội tâm và tinh tế hơn so với người lớn.
Nâng cao khả năng tưởng : Sự nhận thức thế giới ở trẻ em rất khác
biệt. Nếu như người lớn luôn có những quy tắc để nhìn nhận thế giới thì với
trẻ em, thế giới đó lại là một câu chuyện cổ tích với những chi tiết kỳ lạ.
Thêm vào đó, việc sử dụng màu sắc sẽ càng hiện thị rõ ràng hơn về trí
tưởng tượng của trẻ em. Đó là thế giới đầy màu sắc.
Hoạt động vẽ theo mẫu còn giúp trẻ có thể tiếp thu, mở rộng và hệ
thống hóa các chuẩn mực cảm giác về hình, màu sắc, tỉ lệ, kích thước,…
Thông qua quá trình quan sát đối tượng miêu ta mà trẻ tích lũy được một số
lượng lớn các thông tin hình ảnh cùng những hiểu biết về sự vật, hiện tượng
trong cuộc sống xung quanh, từ đó trẻ nắm được mối quan hệ có tính chất qui
luật của mọi vật thế giới xung quanh.
Trong quá trình vẽ này trẻ lĩnh hội được các kỹ năng sử dụng các loại
dụng cụ như, bút, sáp màu, tẩy, giá vẽ… Đây chính là điều kiện thuận lợi cho
sự phát triển của trí tuệ và nhân cách.
Khi trẻ quan sát, phân tích và thể hiện trong bài vẽ trẻ dần dần học
hỏi, nắm bắt được các kinh nghiệm hoạt động nhận thức, sẽ được rèn luyện


14

khả năng độc lập tổ chức, điều khiển, điều chỉnh quá trình nhận thức của
mình.

* Hoạt động vẽ theo mẫu đối với việc bồi dưỡng thẩm mỹ: Hoạt động tạo
hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng là một hoạt động nghệ
thuật, tạo nên những điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển cảm giác, tri
giác thẩm mĩ. Việc quan sát, tìm hiểu các sự vật hiện tượng giúp trẻ nhận ra
đặc điểm thẩm mĩ ( hình dáng, màu sắc, cấu trúc, tỉ lệ, sự sắp xếp không gian,
…) nhận ra nét độc đáo, tạo nên sự hấp dẫn của đối tượng miêu tả.
Các đặc điểm thẩm mĩ phong phú và đa dạng của đối tượng miêu tả là
những yếu tố kích thích sự xuất hiện của những rung động, những xúc cảm
thẩm mĩ ( cảm xúc về vẻ đẹp của hình, màu, nhịp điệu,…). Từ các xúc cảm
thẩm mĩ hình thành nên những tình cảm thẩm mĩ, thái độ thẩm mĩ, giúp trẻ
biết thưởng thức cái đẹp từ thiên nhiên và từ các tác phẩm nghệ thuật.
Quá trình thể hiện các sản phẩm vẽ là điều kiện thuận lợi cho trẻ tích
cực vận dụng vốn biểu tượng hình tượng đã được tích lũy để phối hợp, xây
dựng hình tượng mới làm cho các sản phẩm vẽ của trẻ ngày càng trở nên sinh
động, đầy sức hấp dẫn và mang màu sắc nghệ thuật.
Khác với mọi hoạt động trong trường mầm non, tham gia hoạt động
vẽ theo mẫu trẻ có thể phản ánh được đối tượng, tri giác về đối tượng một
cách đầy đủ. Khi quan sát một đối tượng trong thực tế trẻ không biết vẽ chúng
như thế nào và làm thế nào để có một bức tranh, thì qua hoạt động này giúp
trẻ giải quyêt được những ý muốn đó. Các sản phẩm vẽ phù hợp với lứa tuổi
sẽ mở ra trước mắt trẻ sự sống động vẻ rực rỡ của sắc màu, hình dạng…
Sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền
cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, bố
cục, màu săc,… chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn hóa thẩm
mĩ phù hợp với lứa tuổi của trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành thị hiếu thẩm
mĩ sau này.
* Hoạt động vẽ theo mẫu đối với việc giáo dục tình cảm, đạo đức, kỹ năng
giao tiếp xã hội:Vẽ tranh chính là một loại hình nghệ thuật giống như âm
nhạc, khiêu vũ và nó thể hiện cảm xúc của con người. Tranh chính là sự biểu

15

hiện cảm xúc cá nhân bên trong. Nhìn vào tác phẩm đó, chúng ta có thể thấy
được tâm trạng cũng như những suy nghĩ của con.
Tranh vẽ có giá trị giáo dục rất lớn đối với trẻ. Trẻ em thích vẽ tranh
dù chỉ mới là những bức tranh vẽ theo cảm hứng, động tác vụng về nhưng vẫn
là cách trẻ thể hiện “tài năng” của mình. Trẻ được tự do tưởng tượng, bộc lộ
niềm vui, ý thích của mình trong tranh. Cha mẹ, thầy cô và cảnh vật luôn là
đối tượng trẻ muốn thể hiện đầu tiên, là hình tượng nghệ thuật quan trọng có
tác dụng gợi mở khả năng hội họa của trẻ.Xu hướng sử dụng màu trong quá
trình phát triển hoạt động vẽ: Trẻ sử dụng màu một cách tùy tiện do tri giác
màu sắc bằng cảm xúc và do thích màu này hơn màu kia. Vì thế, trẻ thường
sử dụng màu yêu thích để vẽ đối tượng chứ không phải để diễn tả màu thực
của đối tượng.
Trong tranh vẽ, trẻ thể hiện thái độ của mình đối với nội dung vẽ: Bé
mô tả những điều đẹp đẽ bằng các màu sắc rực rỡ, vẽ cẩn thận còn những gì
không đẹp bằng màu tối, các em sẽ vẽ cẩu thả.
Khi được học vẽ một cách đúng đắn, có thể hình thành ở trẻ:
- Kỹ năng quan sát đối tượng một cách trình tự.
- Kỹ năng tách ra những nét đặc trưng của đối tượng.
- Phát triển tri giác có mục đích và các thao tác tư duy
- Tính tích cực và năng lực sáng tạo ở trẻ.
Hoạt động vẽ theo mẫu đối với sự phát triển thế chất.Hoạt động tạo hình
nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng, có ảnh hưởng to lớn đên sức
khỏe tinh thần và phát triển về thể chất cho trẻ nhỏ.
Trẻ hoạt động tự do trong môi trường thẩm mĩ, trong bầu không khí
thoải mãi sinh động sẽ tạo cho trẻ niềm vui sướng, phấn khởi. Chính sự phấn
khởi này đã tác động không ít đến hệ tim mạch, điều hòa hoạt động của hệ
thần kinh, điều chỉnh hoạt động của cơ thể.

Khi tham gia vào hoạt động vẽ theo mẫu thì việc cầm bút, màu sáp,
que,…giúp trẻ vận động cac cơ tay chắc hơn, các khớp ngõn tay và ngón tay
linh hoạt hơn.


16

Như vậy, có thể nói hoạt động vẽ theo mẫu như một món ăn tinh thần
cho sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em.
1.2 PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VẼ THEO MẪU CHO TRẺ MẦM
NON

1.2.1 Nội dung hoạt động vẽ theo mẫu
Sự phát triển của trẻ được tạo ra bởi các hoạt động trong cuộc sống
hàng ngày, trẻ giao tiếp, tiếp xúc, làm quen với thế giới xung quanh; trẻ được
tham gia vào các buổi đi dạo, các buổi tham quan… Do hình thức hoạt động
của trẻ ở trường phổ thông là học tập, còn ở trẻ mẫu giáo là vui chơi là hoạt
động chủ yếu nên nội dung và cách thức tổ chức các hoạt động ở trường mầm
non có nhiệm vụ cung cấp cho trẻ những tri thức xác thực về khoa học, nhưng
rất sơ đẳng về sự vật, hiện tượng xung quanh. Đó là những tri thức văn hóa
chung nhất biều hiện dưới dạng những biểu tượng gần gũi, dễ hiểu đối với trẻ
em, những mối quan hệ đơn giản, những nguyên nhân gần gũi với các sự vât,
hiện tượng của môi trường xung quanh. Khối lượng tri thức và kỹ năng cũng
cấp cho trẻ mẫu giáo lớn ở các hoạt động học không đáng kể so với phổ
thông. Song khối lượng tri thức đó có ý nghĩa quan trọng để phát triển trí tuệ.
- Nội dung của hoạt động vẽ theo mẫu ở mẫu giáo nhằm mục đích cho
trẻ em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, và mong muốn tạo ra cái đẹp, trẻ làm
quen với màu sắc, đường nét, hình dạng, kích thước, số lượng cơ bản của tạo
hình.
- Trẻ em chưa có khả năng lĩnh hội bằng lời giải thích, thông báo của

giáo viên, mà cần thông qua các hoạt động thực tiễn là hoạt động vẽ theo mẫu
để từ đó, dần dần trẻ nhận thức được vẻ đẹp của hình (hình dáng, hình khối),
màu sắc của đối tượng, có ý nghĩa là giáo dục trẻ qua các hoạt động là chủ
yếu.
- Việc sử dụng các hình thức tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ
mẫu giáo là một việc rất quan trọng. Hình thức chính là cách tổ chức giờ học,
là cách sắp xếp trẻ tham gia vào hoạt động vẽ. Việc sử dụng các hình thức tổ
chức hoạt động vẽ cho trẻ cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các hình thức
dạy và học trong lớp và ngoài lớp. Bởi trẻ em ở độ tuổi này là học và chơi


17

phải song song, không tách rời: “ học mà chơi, chơi mà học”. Trẻ em chỉ lĩnh
hội được kiến thức và kĩ năng khi chúng thấy hứng thú.
Có nhiều cách tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ ở trường mầm
non như: tổ chức theo thời gian, tổ chức theo địa điểm, tổ chức theo loại bài
học, …Mỗi hình thức đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định của nó.
Chúng ta cần linh hoạt để không làm ảnh hưởng đến hứng thú của trẻ.
1.2.2 Phương pháp hướng dẫn.
Phương pháp hướng dẫn vẽ theo mẫu:
- Lựa chọn và trình bày mẫu:
+ Mẫu vẽ đa dạng có thể bằng mô hình tranh ảnh, trí nhớ, khi hướng
dẫn giáo viên có thể linh hoạt sử dụng mẫu một cách thích hợp và trình bày
mẫu cho trẻ quan sát dễ và cho trẻ nắm bắt mẫu một cách nhanh nhất.
- Phương pháp hướng dẫn quan sát:
+ Hướng dẫn quan sát khai thác tìm hiểu nội dung mẫu.
+ Hướng dẫn trẻ so sánh, nhận xét về tỉ lệ hình dạng, màu săc, hay các
bộ phận của mẫu.
+ Trong phần quan sát có thể gợi ý cách thể hiện.

+ Sử dụng các câu hỏi cho trẻ nhận xét về mẫu, các câu hỏi cảm nhận.
+ Trong phần hướng dẫn quan sát giáo viên phải nắm vững phương
pháp quan sát cũng như phương pháp dùng lời đàm thoại, vẫn đáp để hướng
dẫn trẻ một cách hiệu quả nhất.
Có hai phương pháp chính và thường xuyên được sử dụng đó là
phương pháp quan sát và phương pháp đàm thoại.
Phương pháp quan sát.
Là quá trình tổ chức trẻ tri giác trực tiếp các sự vật, hiện tượng xung
quanh một cách có mục đích, có kế hoạch trong một thời gian nhất định. Qua
quan sát không chỉ giúp trẻ nhận biết các thuộc tính bên ngoài của sự vật, hiện
tượng mà còn giúp trẻ nhận biết được những biến đổi của hoàn cảnh xung
quanh trong một quá trình.
Khi quan sát tranh mẫu trẻ có thể tri giác toàn bộ về bức tranh như
đường nét, màu sắc, để từ đó trẻ có thể cảm nhận được vẻ đẹp về màu sắc,


18

đường nét, bố cục của bức tranh. Tranh mẫu có thể là do giáo viên tự chuẩn bị
hoặc một bức tranh in sẵn.
* Ưu điểm - hạn chế
+ Ưu điểm
- Phù hợp đặc điểm nhận thức của trẻ: Nhận thức cảm tính là chủ yếu,
tư duy cụ thể, trí nhớ trực quan hình tượng, chú ý không chủ định.
- Rèn luyện, phát triển các giác quan.
- Cung cấp vốn từ.
- Tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động và trải nghiệm.
- Củng cố và chính xác hóa những biểu tượng đã có.
- Kích thích tính ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá sự vật, hiện tượng
xung quanh.

- Phát triển khả năng nhạy cảm.
- Dễ dàng phát hiện sự thay đổi và sự khác nhau, giống nhau của sự
vật, hiện tượng xung quanh.
- Giáo dục trẻ gắn bó với môi trường xung quanh.
+ Hạn chế
- Biểu tượng thu nhận được chưa sâu sắc.
- Phạm vi nhận biết sự vật, hiện tượng bị bó hẹp: Chỉ nhận biết được
sự vật, hiện tượng trong môi trường gần.
* Yêu cầu khi sử dụng phương pháp quan sát
Tổ chức không gian quan sát:Hoạt động tri giác các sự vật và hiện
tượng chỉ đạt kết quả khi trẻ được tiếp xúc trực tiếp với chúng trong một điều
kiện tối ưu; Với không gian quan sát rộng rãi, thoáng mát, an toàn trẻ có thể
sử dụng tích cực các giác quan vào quá trình quan sát ( thị giác, xúc giác,
thính giác, khứu giác, vị giác ) và trẻ hoạt động thoải mái với đối tượng quan
sát mà không bị gò bó (lắc, đẩy, gõ, nâng lên, đặt xuống…) Với không gian
quan sát quá hẹp thì giáo viên có thể sử dụng các vật rời để phát cho mỗi trẻ .
Giáo viên cần chú ý số lượng trẻ tham gia quan sát (cả lớp, nhóm, cá
nhân…), hoặc tổ chức trẻ ở những vị trí quan sát hợp lý để trẻ dễ dàng họat
động trực tiếp với đối tượng trong quá trình quan sát.
- Thời gian quan sát:


19

Khoảng thời gian này kéo dài từ 5 – 10 phút là tối ưu.
- Sử dụng phương pháp quan sát với cấu trúc 3 nhiệm vụ:
Tập trung chú ý của trẻ: Không nên sử dụng điều gì quá độc đáo, sặc
sỡ, hoặc gây ấn tượng mạnh, làm trẻ không chú ý vào nội dung quan sát tiếp
theo. Hợp lí hơn nếu dùng lời nói và các hành vi có tác dụng gây hứng thú để
trẻ sẵn sàng chú ý đến giáo viên ( hãy cùng xem cái này rất thú vị nhé! hãy

xem tay cô và đoán đây là con gì nào? Cô dùng bàn tay uốn lượn như cá bơi
hoặc làm chim bay…để trẻ đoán).Tổ chức các hành động, vận động cho trẻ.
Phương pháp đàm thoại.
Là quá trình cô giáo giao tiếp với trẻ bằng những câu hỏi đã lựa chọn
về các sự vật, hiện tượng xung quanh nhằm đạt được các mục đích nhất định.
nhằm kích thích họat động nhật thức của trẻ theo hướng cần thiết .
* Ưu điểm- hạn chế
+ Ưu điểm
- Gây hứng thú và sự chú ý của trẻ đến các chi tiết trong bức tranh
- Giúp trẻ hiểu kĩ, hiểu sâu về các sự vật, hiện tượn trong bức tranh.
- Phát triển tư duy và ngôn ngữ.
- Giúp trẻ hình dung được bố cục và vẻ đẹp của bức tranh cũng như
các bước để vẽ.
- Khai thác được vốn hiểu biết của trẻ về bức tranh mà trẻ quan sát
được để từ đó làm chính xác hóa những kiến thức còn mơ hồcủa trẻ.
- Góp phần giáo dục trẻ thói quen, hành vi văn minh, cách ứng xử
đúng đắn trong giao tiếp.
+ Hạn chế: Trẻ khó khăn trong cách diễn đạt và giải thích.
* Yêu cầu khi sử dụng phương pháp đàm thoại
+ Hệ thống câu hỏi
- Ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp lứa tuổi.
- Xây dựng hệ thống câu hỏi gồm nhiều cấp độ khác nhau nhằm phát
huy tính tích cực của trẻ, tránh câu hỏi chỉ yêu cầu trẻ trả lời “có” hoặc
“không”, “đúng” hoặc “sai”…


20

Đối với những trẻ tiếp thu chậm cô đưa ra những câu hỏi gắn liền với
kinh nghiệm thực tế, hành động thực hành.

Đối với những trẻ tiếp thu thông minh hơn cô đưa ra những câu hỏi
khái quát.
-Cần chuẩn bị các loại câu hỏi khác nhau: Câu hỏi kích thích trẻ nhận
biết sự vật, hiện tượng khi trẻ đang trực tiếp tri giác ( bức tranh này vẽ gì? Có
những gì trong bức tranh, con nhìn thấy gì trong tranh..)
+ Nghệ thuật đàm thoại
- Ngữ điệu giọng cần thay đổi cho phù hợp với nội dung và cấu trúc
câu hỏi.
- Thái độ của cô cần nhẹ nhàng, tình cảm. Tránh gây cho trẻ lo lắng,
sợ hãi trong quá trình đàm thoại.
- Cần khuyến khích, động viên trẻ đúng lúc, kịp thời.
Công nhận những câu trả lời đúng của trẻ bằng lời nói ( Đúng rồi, giỏi
lắm, rất tốt…) hoặc bằng cử chỉ, dáng điệu (gật đầu, mỉm cười); nhìn trẻ cười
vui, hưởng ứng, âu yếm khi trẻ trả lời.
Tránh để trẻ mất tự tin khi trẻ trả lời chưa đúng bằng các câu nói nhẹ
nhàng ( Theo cô thì … các con thử nhìn lại xem nào? Sờ lại xem nào? Nghe
lại xem nào? Hoặc bạn nào có ý kiến khác?...)
- Đối với những trẻ nhút nhát, cô không nên gọi trẻ trả lời đầu tiên và
khi gọi cô cần tạo ra tình huống thích hợp để chúng trở nên mạnh dạn hơn,
như là có thể cho trẻ ngồi tại chỗ trả lời câu hỏi; yêu cầu trẻ nhắc lại câu trả
lời của bạn và động viên, khen ngợi trẻ.
- Tạo cơ hội cho trẻ đặt câu hỏi với giáo viên, với bạn hoặc tự đặt câu
hỏi và trả lời câu hỏi do chính trẻ đặt ra.
- Không ngắt quãng sự liên tưởng của trẻ trong quá trình đàm thoại.
- Lựa chọn hình thức tổ chức trẻ đàm thoại hợp lí
Đàm thoại giữa cô với cá nhân trẻ
Đàm thoại giữa cô với nhóm trẻ
Đàm thoại giữa cô với cả lớp
Đàm thoại giữa trẻ với cá nhân trẻ
Đàm thoại giữa trẻ với nhóm trẻ

21

Đàm thoại giữa trẻ với cả lớp
- Hướng dẫn đàm thoại:
Cô hỏi – Trẻ trả lời- Cô nhắc lại
Trẻ hỏi – Cô trả lời – Trẻ nhắc lại
Trẻ hỏi – trẻ trả lời – cô nhắc lại
- Hướng dẫn cach vẽ:
+ Giáo viên có thể vẽ mẫu cho trẻ quan sát hoặc dùng tranh ảnh mẫu
để quan sát, hướng dẫn.
+ Vẽ theo mẫu ở trẻ mầm non không phải là vẽ như hình họa cơ bản
mà là dựng khung hình và phác nét mà vẽ theo mẫu là trẻ vẽ những bộ phận
lớn (chinh) trước sau đó vẽ các chi tiết và trẻ vẽ kết hợp nét tạo thành hình
như trẻ thường dùng như cong, thẳng, xiên, để tạo thành hình, khi hướng dẫn
vẽ theo mẫu giáo vên chú ý trẻ các kỹ năng như tư thế ngồi, nét vẽ, vẽ màu.
- Tổ chức thực hành vẽ theo mẫu:
+ Hình thức tổ chức: có thể tổ chức một cách đa dạng.
+ Trong quá trình thực hành giáo viên phải bao quát và hướng dẫn cụ
thể trên từng sản phẩm của trẻ.
- Hướng dẫn đánh giá: khi hướng dẫn đánh giá sản phẩm vẽ theo mẫu
giáo viên hướng dẫn cho trẻ tự đánh giá, nhận xét, tự phát biểu cảm nhận về
sản phẩm của mình làm ra.
1.2.3 Hình thức tổ chức
* Hoạt động vẽ theo mẫu trên tiết học còn được xem là là hoạt động dạy học
như trước đây gọi là chính khóa. Ở hoạt động này dạy và học giữ vai trò chủ
yếu, bao gồm:
+ Giáo viên cung cấp kiến thức mới và kỹ năng cơ bản.
+ Trẻ tiếp nhận kiến thức và kỹ năng theo yêu cầu của bài, của chương trình.

Ở hoạt động này trẻ có thể hoàn thành sản phẩm ngay trong tiết học,
thoomg qua bài vẽ giáo viên nẵm được mức độ học của học sinh khi vẽ theo
mẫu đã chuẩn và đạt được yêu cầu hay chưa. Hoạt động vẽ trên tiết học được
nêu ra ở chương trình chung cho tất cả các trường mầm non, các trường mầm


22

non phải thực hiện từ nội dung, chủ đề, loại bài, thời lượng của từng bài và
phải hoàn thành trong thời gian qui định.
Hoạt động vẽ theo mẫu trên tiết học thường diễn ra trong lớp học, tiết
học được thực hiện theo các yêu cầu về cả giáo viên và trẻ, biểu hiện như sau:
Về phía giáo viên: chuẩn bị thiết kế bài dạy; đồ dùng, thiết bị dạy học;
khi lên lớp cần tiến hành theo đúng trình tự, điều này đòi hỏi giáo viên phải
có sự chuẩn bị chu đáo thành thạo từ tiến trình cho đến các nét vẽ làm sao cho
không ảnh hưởng đến trẻ.
Với trẻ: Cô giáo chuẩn bị các đồ dùng cho trẻ đảm bảo đủ với số
lượng trẻ, chỗ học ( ngồi bàn hay sàn lớp), ngồi vẽ theo tập thể lớp hình chữ
U hay thành các nhóm yêu cầu phải hoàn thành sản phẩm của mình theo đúng
thời gian…
Có thể tổ chức cho cả lớp vẽ chung một bài hoặc yêu cầu mỗi tổ vẽ
tranh khác nhau theo yêu cầu của cô giáo.
* Hoạt động vẽ theo mẫu ngoài tiết học.
Hoạt động vẽ theo mẫu ngoài tiết học được xem như là hoạt động dạy
và học mang tính hỗ trợ ( hay còn gọi là ngoại khóa). Nhưng không có nghĩa
là không quan trọng. Hoạt động này có vai trò bổ sung, củng cố làm phong
phú kiên thức, kỹ năng cho hoạt động trên tiết học.
Hình thức dạy và học gồm có:
+ Trong lớp học ( có bàn, ghế, bảng, đồ dùng cần thiết,..).
+ Ngoài lớp học ( sân trường, phòng tranh triển lãm…).

Nội dung dạy và học rất đa dạng và phong phú, gồm có:
+ Thực hành vẽ ở sân trường để củng cố kiến thức.
+ Mở rộng phát triển và nâng cao khả năng vẽ theo những yêu cầu khó hơn do
giáo viên đề ra.
Để hoạt động vẽ theo mẫu ngoài tiết học có hiệu quả, giáo viên nên
chọn các phương pháp trọng tâm như: phương pháp trực quan, quan sát, thực
hành,… Đồng thời, lựa chọn nội dung bổ sung sao cho phù hợp, ngắn gọn,
súc tích.


23

Đa số các trường mầm non chưa quan tâm đến hoạt động vẽ theo mẫu
ngoài lớp học mà chủ yếu cho trẻ tiếp cận trên các hoạt động học bắt buộc nên
chưa tạo ra được hứng thú. Nhưng hoạt động vẽ theo mẫu luôn là hoạt động
mà trẻ yêu thích đó là một lợi thế, nhưng vẫn đề là mẫu vẽ làm sao thu hút
được trẻ muốn vẽ, mẫu vẽ mà không gay được ấn tượng với trẻ thì cũng sẽ
gây nhàm chán cho trẻ, cũng nên đưa ra nhiều mẫu vẽ từ 2 – 3 mẫu để trẻ có
sự lựa chọn. Không nên dập khuôn bắt trẻ vẽ một mẫu, cho trẻ lựa chọn sẽ
giúp các em làm tốt hơn.
Khi tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu giáo viên cần chuẩn bị chu đáo,
chuẩn bị đầy đủ về địa điểm hoat hoạt động, phương tiện cần dùng trong hoạt
động, các tình huống sư phạm.
1.3 HOẠT ĐỘNG VẼ THEO MẪU Ở ĐỘ TUỔI MẪU GIÁO LỚN

1.3.1 Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo lớn
Trẻ mẫu giáo lớn các bộ phận và các chức năng dần hoàn thiện và ổn
định. Chính vì thế mà đặc điểm về các mặt tâm sinh lý có sự biến đổi và phát
triển vượt bậc. Trẻ đã có thể tập chung, chú ý vào các sự vật, hiện tượng trong
khoảng thời gian lâu hơn, các đặc điểm về ngôn ngữ, tư duy, thể chất, tri giác

thể hiện sự thay đổi rõ rệt. Cụ thể là:
Tri giác: Ở trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi, tri giác nhìn và tri giác nghe đã
phát triển đáng kể. Tùy hoàn cảnh mà trẻ tự phát biểu lên những điều đã tri
giác theo nhiệm vụ do các cô giáo đặt ra. Điểm mới trong tri giác của trẻ là
xuất hiện các hình tượng nghệ thuật. Việc tri giác thẩm mỹ hoạt động vẽ theo
mẫu được thể hiện ở chỗ nghe và nhìn, không chỉ ở nội dung và cả hình thức
nghệ thuật. Phát triển tri giác nghệ thuật cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi có ý
nghĩa to lớn, đặc biệt với quá trình phát triển tâm lý, làm quen và tiếp nhận
hoạt động vẽ theo mẫu.
Tư duy: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khao khát muốn biết hết tất cả. Điều
đó, phản ánh quan niệm đơn sơ, thơ ngây của trẻ trong thế giới và trong tạo
hình. Trẻ thường vận dụng kinh nghiệm trực tiếp. Vì vậy cần giải thích nhất
quán tạo nên một khái niểm riêng cho trẻ thì khái niệm đó có sức sống lâu bền
làm tăng khát vọng của trẻ khi tìm ra chân lý. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bắt đầu
có khả năng phân tích, tổng hợp, trẻ bắt đầu biết tư duy và suy diễn trừu


24

tượng, thích bắt chước và mô phỏng hành vi, lời nói của các nhân vật mà trẻ
được xem trên truyền hình hoặc do người khác kể cho trẻ nghe.
Tưởng tượng: Giàu sức tưởng tượng là thuộc tính của trí tuệ, gắn liền
năng lực hiểu biết của trẻ. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi là thời kỳ phát triển sức
tưởng tượng phong phú. Khi trẻ làm quen với hoạt động vẽ theo mẫu trẻ tiếp
nhận thực tại, cải biến chúng và lam theo cách hiểu, cách cảm thụ riêng. Từ
đó, xuất hiện khát vọng và khả năng sáng tạo của trẻ khi tiếp xúc với hoạt
động vẽ theo mẫu.
Ngôn ngữ: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đã sử dụng được tiếng mẹ đẻ rõ
ràng, mạch lạc và từng bước thể hiện các sắc thái cảm xúc cảm hợp lý trong
hành vi, lời nói. Trẻ mẫu giáo thường không làm chủ được cảm xúc của mình,

trẻ dễ bị xúc động. Điều này ai cũng thấy rõ, bởi đây là phản ứng tự nhiên của
trẻ. Vấn đề quan trọng của trẻ không phải tri thức mà là cảm xúc, đó là năng
lực hóa thân của trẻ, cái nhìn thơ ngây đối với các sự vật hiện tượng trong
thiên nhiên, tự đồng nhất mình với hình ảnh, cũng như hòa mình vào thiên
nhiên, vào cuộc sống. Suy nghĩ của trẻ xuất phát từ bản thân mình là chính.
Việc tham gia vào hoạt động vẽ theo mẫu vẫn còn mang đậm màu sắc cảm
xúc. Nó biểu hiện một trạng thái chưa ổn định, dễ dao động trước những tác
động bên ngoài. Nên khi giáo dục nghệ thuật cho trẻ, ngoài kiến thức và năng
lực, chủ yếu tạo phong cách sống. Do dế xúc động nên khi tiếp nhận trẻ ít bị
rằng buộc bởi lý trí. Trẻ nhận thức rõ cái đẹp về đường nét, màu sắc trong
hoạt động vẽ theo mẫu. Quan đó, trẻ mong muốn tạo ra cái đẹp và đưa cái đẹp
vào trong cuộc sống. Hơn thế nữa, vốn từ của trẻ mẫu giáo lớn tích lũy được
khá phong phú, không chỉ về danh từ mà cả về động từ, tính từ, liên từ…
không chỉ hiểu được từ ngữ mà trẻ còn nắm được ngữ pháp một cách khá đầy
đủ để diễn đạt các mặt trong đời sống hàng ngày. Trẻ phát âm đúng từ ngữ, ít
sai ngữ pháp và lỗi chính tả.
Về thể chất: Cả cân nặng và chiều cao phát triển kém hơn giai đoạn
trước. Nhưng có sự thay đổi rõ rệt về chất lượng. Cụ thể là chiều cao trung
bình tăng từ 4 – 6 cm, đạt từ 105,5 – 125,2cm. Về cân nặng tăng khoảng 12,5kg.
1.3.2 Đặc điểm vẽ theo mẫu của trẻ mẫu giáo lớn


25

Ở trường mầm non, trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được tham gia vào rất nhiều
dạng hoạt động phong phú, song có thể nói, hoạt động tạo hình là sự liên kết
của các loại hoạt động phong phú như: vẽ, nặn, xé, lắp ghép. Trong đó hoạt
động vẽ theo mẫu là hoạt động vẽ cơ bản nhất, giúp trẻ rèn các kỹ năng vẽ
nét, vẽ hình, tô màu, … quan sát diễn tả lại đặc điểm của mẫu, và tri giác nhận
thức về đối tượng tốt nhất. Vì nó đòi hỏi trẻ phải huy động một cách tích cực

những biểu tượng và vốn hiểu biết của mình. Tranh vẽ theo mẫu của trẻ mẫu
giáo lớn thể hiện được năng lực quan sát khi trẻ xem tranh mẫu. Trẻ quan sát
như thế nào thì vẽ vào tranh như thế, tuy nhiên những nét vẽ của trẻ chỉ mang
tính mô phỏng chưa chuẩn như tranh mẫu.
Trẻ mẫu giáo lớn đã hình thành kiểu tư duy mới – trực quan sơ đồ
giúp trẻ hiểu được những thuộc tính bản chất của sự vật hiện tượng. Đây là
một bước ngoặt về sự phát triển tư duy của trẻ từ tính hình tượng sang tính
trừu tượng. Ở độ tuổi này, do sự phát triển về thể lực, cơ bắp và sự khéo léo
của vận động, trẻ đã có khả năng tạo nên các đường nét với tính chất khác
nhau khá phức tạp. Cùng với sự phát triển phong phú của kinh nghiệm nhận
thức, xúc cảm, tình cảm, trẻ bắt đầu nhận ra được sự hạn chế và vẻ hấp dẫn
của các hình vẽ khái quát với những nét đơn điệu, sơ lược. Đặc biệt, trẻ ở độ
tuổi này khá linh hoạt trong biến đổi, phối hợp các đường nét và hình thể để
thể hiện hình vẽ, rất riêng của mỗi hình tượng, sự vật cụ thể. Ở độ tuổi này,
nhiều trẻ đã có vốn hiểu biết tương đối về cảm giác màu sắc, đã có khả năng
độc lập quan sát để thấy được vẻ linh hoạt trong sự thay đổi màu sắc của các
sự vật trong hiện thực và làm quen trong quá trình tri giác với một số cách
phối hợp màu sắc. Tính tích cực quan sát, nhận thức chính là điều kiện giúp
trẻ bước đầu biết sử dụng màu sắc để thể hiện nội dung vẽ, qua đó mà biểu lộ
suy nghĩ, tình cảm, ước mơ của mình qua những bức tranh của mình tạo ra.
Tranh mẫu: Trẻ xác định được bức tranh nói về điều gì, nội dung, bố
cục và màu sắc, đường nét trong tranh như thế nào.
Vị trí của tranh trên giấy: Trẻ hiểu được cách sắp xếp không gian cũng
như vị trí của chính mình giữa môi trường xung quanh. Trẻ biết sắp xếp các
hình ở các vị trí hợp lí trong một bức tranh như: Đâu là mảng chính thì đặt ở
giữa bức tranh, và vẽ to, mảng phụ đặt ở vị trí xa hơn và vẽ nhỏ hơn.