MÔ HÌNH MINH HỌA ĂN DẶM KIỂU NHẬT

MÔ HÌNH MINH HỌA ĂN DẶM KIỂU NHẬT
Còn đây là mô hình minh họa bữa ăn của bé tuổi ăn dặm. Các mẹ có thể dễ dàng hình dung
mỗi giai đoạn ăn dặm bé sẽ được ăn bao nhiêu bữa một ngày vào thời gian nào, và mỗi bữa
bé cần ăn bao nhiêu là đủ qua những mô hình của Công ty mô hình thực phẩm Nhật Bản sau
đây.
Dinh dưỡng cho bé 5-6 tháng tuổi
06:00 sữa (180 ml)
10:00 ăn dặm (cháo trắng & súp cá và rau) + sữa (150 ml)
12:00 nước táo pha loãng dành cho em bé (một chút)
14:00 sữa (180 ml)
18:00 sữa (180 ml)
22:00 sữa (180 ml)

Dinh dưỡng một ngày cho bé 5-6 tháng tuổi

Dinh dưỡng cho bé 7-8 tháng tuổi
06:00 sữa (180 ml)
10:00 ăn dặm (cháo khoai tây & súp sobo) + sữa (100 ml)
12:00 nước cam pha loãng dành cho em bé (một chút)
14:00 sữa (180 ml)
18:00 ăn dặm (udon trứng gà & súp cà chua cá dăm) + sữa (100 ml)
22:00 sữa (180 ml)


Dinh dưỡng một ngày cho bé 7-8 tháng tuổi
Dinh dưỡng cho bé 9-11 tháng tuổi
06:00 sữa (180 ml)
10:00 ăn dặm (cháo trắng & súp natto & trứng chiên) + sữa (50 ml)
12:00 táo đóng hộp cắt nhỏ
14:00 ăn dặm (udon thập cẩm vị cream & khoai tây) + sữa (50 ml)
18:00 ăn dặm (cháo trắng & súp cà ri & cà tím và cà chua xào) + sữa (50 ml)

22:00 sữa (180 ml)

Dinh dưỡng một ngày cho bé 9-11 tháng tuổi

Dinh dưỡng cho bé 12-18 tháng tuổi
07:00 bữa sáng (bánh mì nướng & súp rau)
10:00 bữa phụ (rau câu trái cây)


12:00 bữa trưa (udon & salad)
15:00 bữa phụ (bánh quy & 100 ml sữa)
18:00 bữa tối (cơm & thịt viên rán & canh miso) + sữa (150 ml)

Dinh dưỡng một ngày cho bé 12-18 tháng tuổi

Nguồn hình ảnh: Công ty mô hình thực phẩm (Nhật Bản).

o

Chương trình dinh dưỡng cho bé tuổi ăn dặm ở Nhật Bản đã trở nên quen thuộc với người
dân Nhật tới mức nó không chỉ có trong sách vở mà còn được thể hiện trên mô hình cụ thể và
sinh động. Sau đây là mô hình minh họa độ thô của thức ăn dành cho bé tuổi ăn dặm qua 4
giai đoạn từ 5 đến 18 tháng tuổi của Công ty mô hình thực phẩm Nhật Bản.
Cháo, cơm

Udon

Cải bó xôi (rau bi na)

Bí đỏ

Cà chua

Cà rốt

Đậu hũ non

Trứng gà


Cá thịt trắng

Thịt gà

Súp thập cẩm

Hy vọng là qua mô hình này, các mẹ chuẩn bị cho con ăn dặm có thể hình dung được phần
nào về độ thô của thức ăn dành cho bé. ^-^

o

Nguồn hình ảnh: Công ty mô hình thực phẩm (Nhật Bản)
ĐTMK, 2011.06.20

•

COMMENTS11

•

CATEGORIESĂN

Comments
DẶM KIỂU NHẬT

Dụng cụ cần thiết khi nuôi bé
ăn dặm


21

JUN

Nhiều mẹ quyết tâm áp dụng phương pháp ăn dặm của Nhật cho bé nhưng lại lúng túng
không biết nên mua sắm gì khi bé đến tuổi ăn dặm. Sau đây là những dụng cụ cần thiết khi
chế biến món ăn và cho bé ăn dặm.
A. Dụng cụ chế biến món ăn cho bé
1. Lon nấu cháo
Tiện dùng nhất hiện nay là lon nấu cháo của Pigeon. Chỉ cần đong gạo và nước vào lon rồi đặt
vào nồi cơm điện nấu cùng cơm gia đình. Khi cơm chín thì gạo trong lon cũng thành cháo.
Với điều kiện, nồi cơm điện nấu 45 phút chín cơm thì cháo mới nở mềm. Với loại gạo hút
nhiều nước như gạo Việt Nam, gạo Thái Lan thì nên ngâm gạo trước khi nấu 15-20 phút để
cháo không bị đặc. Dùng lon nấu cháo Pigeon, các mẹ sẽ nấu được các loại cháo theo tỉ lệ
1:10, 1:7, 1:5, 1:3 một cách chính xác, giúp bé tập ăn hiệu quả mà mẹ lại nhàn.

o

Lon nấu cháo Pigeon
Hướng dẫn sử dụng lon nấu cháo Pigeon

Trên lon có chia vạch và đánh số. Đối với cháo 1:10, đong 1 muỗng gạo và 10 muỗng nước
cho vào lon, các mẹ sẽ thấy nước dâng đến vạch số 1 (dùng muỗng 5 ml có sẵn theo bộ của
Pigeon). Như vậy, để đơn giản thao tác, các mẹ chỉ cần đong 1 muỗng gạo và đổ nước đến
vạch số 1. Sau đó, đặt lon Pigeon vào nồi cơm điện nấu cùng cơm gia đình. Tương tự như vậy
đối với cháo 1:7, 1:5, 1:3.


Cách sử dụng lon Pigeon
2. Bộ dụng cụ chế biến thức ăn
Bộ dụng cụ chế biến thức ăn cho bé gồm: chén nghiền có nhiều rãnh, chày gỗ (dùng để
nghiền chứ không phải giã như giã tỏi), lưới rây, bàn mài (cà rốt, củ cải, táo), bàn vắt (cam,
chanh).

Bộ dụng cụ chế biến thức ăn


Các thao tác chế biến thức ăn
3. Cân định lượng
Các mẹ nuôi con ăn dặm nên sắm một chiếc cân 0.5 kg hoặc 1 kg để định lượng nguyên liệu
và khẩu phần ăn của bé. Như vậy sẽ chính xác hơn là ước lượng.

Cân định lượng


4. Ly, muỗng định lượng
Ly và muỗng định lượng cũng rất cần thiết khi chế biến món ăn cho bé. Khi dùng ly, muỗng
định lượng, món ăn của bé sẽ không bị bữa mặn, bữa nhạt, bữa đặc, bữa loãng.

Ly định lượng

Muỗng định lượng
5. Đồng hồ hẹn giờ
Đồng hồ hẹn giờ vốn không thể thiếu trong nhà bếp của bạn. Khi chế biến món ăn cho bé, mẹ
càng cần đến đồng hồ hẹn giờ hơn. Khi dùng đồng hồ hẹn giờ, mẹ sẽ canh được độ mềm
chuẩn khi cần làm mềm các loại thực phẩm cho bé theo từng độ tuổi. Tránh được hiện tượng
món ăn của bé bữa thì cứng quá, bữa thì vừa mềm, bữa thì nhừ quá. Thức ăn dành cho bé ăn
dặm cần độ mềm thích hợp với độ tuổi của bé thì hiệu quả thành công trong việc tập cho bé
ăn sẽ cao. Ngoải ra, dùng đồng hồ hẹn giờ, các mẹ sẽ tránh quên làm cháy khét món ăn do
bận để tâm vào việc khác.


Đồng hồ hẹn giờ
6. Dao, thớt, nồi, chảo
Những vật dụng này các mẹ thường có sẵn trong bếp nhà mình. Tuy nhiên, các mẹ có thể
sắm thêm 1 nồi nhỏ và 1 chảo nhỏ có nắp (đường kính 12-14 cm) để tiện chế biến một lượng ít
thức ăn cho bé.
B. Dụng cụ cho bé ăn
1. Chén, muỗng cho bé ăn dặm
Có thể sử dụng chén, muỗng nhỏ có sẵn trong gia đình khi cho bé ăn dặm. Tuy nhiên, nên
phân biệt những đồ dùng của bé riêng để phòng tránh những bệnh lây nhiễm khi dùng
chung đồ dùng với người lớn trong gia đình.
Cũng nên dùng chén, muỗng bằng nhựa khi cho bé ăn để tránh đổ vỡ và nên chọn loại nhựa
tốt không có hại cho bé. Khi tập cho bé tự bốc, tự xúc thức ăn, bé còn vụng tay nên dễ làm rơi
các thứ xuống nền nhà. Nếu dùng chén sứ đắt tiền mà bé lỡ làm rơi vỡ có khi bé lại bị mắng
oan.


Khẩu phần ăn của bé 6 tháng tuổi
2. Ghế ăn

Mẹ nên cho bé vào ghế ăn khi bé bắt đầu ăn dặm. Vì cho bé vào ghế ăn càng sớm, bé càng
hình thành thói quen sớm. Ghế ăn nên chọn loại có thể ngả lưng nhiều nấc. Khi bé chưa ngồi
vững, mẹ ngả lưng ghế cho bé ở tư thế nửa ngồi, nửa nằm để ăn. Khi bé đã ngồi vững, mẹ
dựng hẳn lưng ghế cho bé ngồi thẳng lưng khi ăn. Nên chọn loại ghế ăn có thể sử dụng từ khi
bé bắt đầu ăn dặm đến khi bé được 3 tuổi. Như vậy, mẹ không phải lo đến chuyện đổi ghế cho
phù hợp độ tuổi của bé. Tuy nhiên, tùy vào điều kiện thực tế, các mẹ có thể sử dụng các loại
ghế ăn dễ tìm mua ở Việt Nam.

Ghế ăn
3. Yếm ăn
Yếm ăn của bé thường có yếm vải, yếm nilon, yếm nhựa rất đa dạng về mẫu mã lẫn màu sắc.

o

Tuy nhiên, nhà trẻ ở Nhật Bản luôn khuyến khích phụ huynh tự may yếm ăn cho bé bằng
chiếc khăn lông thông thường.
Cách làm yếm ăn cho bé:


Gấp đôi chiếc khăn lông có kích thước 30 x 60 cm theo chiều ngang. Dùng kim chỉ may
một đường ngang rộng khoảng 1,5 cm ở phần nếp gấp. Cuối cùng, luồn sợi dây thun vào rồi
đính chặt dây thun thành một vòng tròn sao cho bé có thể chui đầu qua.
Tuy loại yếm tự làm không đẹp bằng nhiều loại yến ăn được thiết kế và bán sẵn, nhưng nhà
trẻ ở Nhật thường khuyến khích sử dụng loại yếm này vì vừa tiết kiệm vừa dễ hướng dẫn cho
bé tự đeo yếm trước khi ăn. Bé chỉ cần choàng dây thun qua đầu là đã thực hiện xong việc
đeo yếm. Sau khi ăn xong, bé cũng chỉ cần tháo dây thun khỏi đầu là đã thực hiện xong việc
cởi yếm. Đây là một phương pháp đơn giản nhằm rèn luyện tính tự lập cho bé từ khi bé mới 1
tuổi hay 1,5 tuổi.
Nhưng chắc chắn là nhiều mẹ sẽ thích sắm cho bé yêu của mình những chiếc yếm ăn xinh
xắn được thiết kế sẵn. Cũng không sao, mẹ có thể kết thêm sợi thun vào yếm để hướng dẫn bé

tự đeo yếm khi ăn. Khi bé tự mình đeo yếm được, mẹ sẽ thấy bé rất vui! ^-^
4. Khăn ăn
Có thể dùng khăn giấy hoặc giấy ướt. Nhưng tiết kiệm nhất là dùng khăn xô của bé, vì khăn
xô có thể giặt sạch dùng lại nhiều lần. Khi bé biết nhận thức, mẹ có thể hướng dẫn cho bé tự
lau miệng, lau tay và lau thức ăn rơi xuống bàn. Dần dần, bé sẽ hình thành thói quen giữ vệ
sinh khi ăn uống. Các mẹ thử xem, bé sẽ rất đáng yêu đấy! ^^
5. Báo cũ (hoặc tấm nilon lớn)
Dùng để lót dưới sàn nhà để hấng thức ăn rơi xuống khi cho bé ăn hoặc lúc tập cho bé tự bốc,
tự xúc thức ăn. Sau khi cho bé ăn xong, mẹ cuốn báo bỏ đi hoặc lau sạch tấm nilon để dùng
cho bữa sau.

Tấm nilon lót dưới nền nhà vào bữa ăn của bé

Đến đây thì các mẹ có thể bắt đầu trổ tài nấu nướng cho bé yêu rồi đó! ^-^

o

Nguồn hình ảnh minh họa:
/> /> />www.dnshop.com
/>

/>Sản phẩm của Nishimatsuya
ĐTMK, 2011.06.20
•

COMMENTS5

•

CATEGORIESĂN

Comments
DẶM KIỂU NHẬT

“Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của
Trung tâm dinh dưỡng Thành
phố Hồ Chí Minh so với Nhật Bản

10

JUN

Nếu có dịp tham khảo “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của Trung tâm dinh dưỡng Tp. Hồ Chí
Minh (TTDD), hẳn các mẹ đã theo phương pháp ăn dặm của Nhật Bản sẽ thấy tài liệu ấy khá
nặng nề và thiếu tính khoa học trầm trọng. Tình trạng bé biếng ăn và suy dinh dưỡng ở Việt
Nam vẫn chưa cải thiện được có lẽ một phần vì kiến thức về ăn dặm của Việt Nam vẫn chưa
cải thiện trong nhiều năm qua.
Về quá trình tập ăn
Trước tiên, theo “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của TTDD, bé bắt đầu ăn dặm khi bé được 6
tháng và kết thúc quá trình ăn dặm khi bé 24 tháng (2 tuổi). Và quá trình ăn dặm theo
TTDD được chia làm 3 giai đoạn: 6-9 tháng, 9-12 tháng, 12-24 tháng.
So sánh các giai đoạn ăn dặm của Việt Nam và Nhật Bản
Các giai đoạn

Việt Nam (TTDD)

Nhật Bản

Giai đoạn 1

6-9 tháng tuổi

5-6 tháng tuổi

Giai đoạn 2

9-12 tháng tuổi

7-8 tháng tuổi

Giai đoạn 3

12-24 tháng tuổi

9-11 tháng tuổi

Giai đoạn 4

-

12-15 tháng tuổi

Tổng cộng

18 tháng

10 tháng

Như vậy, theo tài liệu ăn dặm của TTDD, giai đoạn 1 kéo dài 3 tháng, giai đoạn 2 kéo dài 4
tháng, giai đoạn 3 kéo dài 12 tháng và tổng cộng quá trình ăn dặm của bé là 18 tháng. Không

hiểu TTDD căn cứ vào cơ sở nào mà chia quá trình ăn dặm của bé thành 3 giai đoạn như
trên. Quá trình ăn dặm của bé kéo dài khá lâu và không cân đối, giai đoạn 1 kéo dài 3 tháng
trong khi đó giai đoạn 3 lại kéo dài tới những 12 tháng (1 năm). Nếu so sánh với “Tài liệu
hướng dẫn ăn dặm” của Nhật Bản thì cả quá trình tập ăn cho bé chỉ kéo dài có 10 tháng.
Về chế độ ăn dặm
Theo “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của TTDD, bé từ 6 đến 9 tháng tuổi mỗi ngày ăn 2 bữa bột
sệt (khoảng 200 – 300 ml / 1 ngày), bú 4 – 5 cữ sữa mẹ (khoảng 700 – 800 ml sữa bột / 1
ngày), thêm 1 – 2 cữ nước trái cây như chuối, đu đủ, nước cam (khoảng 50 ml).


Bé từ 9 đến 12 tháng tuổi mỗi ngày ăn 2-3 bữa bột đặc hoặc cháo đặc (200 ml / 1 bữa à 600
ml / ngày), bú mẹ nhiều lần trong ngày, ít nhất 4 lần trong ngày hoặc 600-700 ml sữa bột /
ngày, thêm 2 lần nước trái cây hoặc trái cây tán nhỏ sau bữa ăn hoặc sau khi bú.
Bé từ 12-24 tháng tuổi mỗi ngày ăn 3 bữa cháo đặc (3 chén, tương đương 600 ml), tiếp tục bú
sữa mẹ ít nhất 3 lần trong ngày hoặc 500-600 ml sữa bột / ngày, thêm 2-3 bữa phụ (trái cây
tán, chè, bánh flan, sữa chua …).
Có thể thấy, chương trình ăn dặm của TTDD khá nặng nề và khác xa với chương trình ăn
dặm của Nhật Bản qua bảng dưới đây.
So sánh số bữa ăn của bé trong một ngày
Việt Nam

2 bữa ăn dặm + 4-5 cử sữa
+ 1-2 cữ nước hoa quả

Nhật Bản

5-6 tháng

06:00 sữa
10:00 ăn dặm

14:00 sữa
18:00 ăn dặm hoặc sữa
22:00 sữa

6-9 tháng
TC: 7-9 bữa/ngày

TC: 5 bữa/ngày
06:00 sữa
10:00 ăn dặm
14:00 sữa
18:00 ăn dặm
22:00 sữa

2-3 bữa ăn dặm + 4 cữ sữa
+ 2 cữ nước hoa quả
9-12 tháng

7-8 tháng
TC: 8-9 bữa/ngày

12-24
tháng

TC: 5 bữa/ngày
06:00 sữa
10:00 ăn dặm
14:00 ăn dặm
18:00 ăn dặm
22:00 sữa

3 bữa ăn dặm + 3 cữ sữa +
2-3 bữa phụ
9-11 tháng
TC: 8-9 bữa/ngày

TC: 5 bữa/ngày
07:00 bữa sáng
10:00 bữa phụ
12:00 bữa trưa
15:00 bữa phụ
12-15 tháng 18:00 bữa tối

TC: 5 bữa/ngày
Nhìn bảng trên có thể thấy, theo tài liệu ăn dặm của Nhật Bản thì bé ăn dặm giai đoạn 1, 2, 3
mỗi ngày ăn 5 bữa, mỗi bữa cách nhau 4 tiếng. Sang giai đoạn 4, mỗi ngày bé ăn 3 bữa chính
cùng thời gian với người lớn và 2 bữa phụ xen kẽ 3 bữa chính.
Trong khi đó, theo tài liệu ăn dặm của TTDD thì bé từ 6 đến 24 tháng mỗi ngày ăn từ 7 đến 9
bữa. Như vậy, nếu chia đều khoảng cách giữa các bữa thì mỗi bữa cách nhau khoảng 2 tiếng
hoặc chưa đến 2 tiếng. Như vậy, dễ hiểu vì sao các bé ở độ tuổi này thường bị coi là biếng ăn.
Vì bé chưa kịp tiêu hóa thức ăn bữa trước đã phải ăn tiếp bữa sau, nên bé luôn trong tình


trạng không biết đói bụng. Chính vì vậy, dù bé ăn nhưng không biết ngon. Dần dần, bé
không còn hứng thú với chuyện ăn uống.
So sánh về độ thô của thức ăn
Việt Nam

Nhật Bản

6-9 tháng

Bột sệt

5-6 tháng

Cháo nghiền nhuyễn tỉ lệ 1:10

9-12 tháng

Bột đặc –> cháo đặc

7-8 tháng

Cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:7

12-24 tháng

Cháo đặc

9-11 tháng

Cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:5 –> 1:3
(cơm nát)

12-15 tháng

Cơm nát –> Cơm nguyên hạt

Theo bảng trên, ở Việt Nam, bé sẽ ăn bột đến gần 1 tuổi và ăn cháo đến 2 tuổi. Trong khi đó,

ở Nhật Bản, bé chỉ ăn cháo nghiền (mịn gần như bột) trong 2 tháng, và bé sẽ ăn cơm lúc 1
tuổi.
So sánh về lượng ăn
Việt Nam

6-9 tháng

2 bữa bột sệt / ngày
(100-150 ml / bữa)
700-800ml sữa/ngày

9-12 tháng

2-3 bữa bột/cháo đặc
(200 ml / bữa)
600-700 ml sữa/ngày

12-24 tháng

3 bữa cháo đặc
(200 ml / bữa)
500-600 ml sữa/ngày

Nhật Bản

5-6 tháng

1-2 bữa / ngày
(50-70g / bữa)
Sữa tùy nhu cầu

7-8 tháng

Cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:7
(88-120g / bữa)
Sữa tùy nhu cầu

9-11 tháng

Cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:5 –> 1:3
(cơm nát)
(135-155g / bữa)
Sữa tùy nhu cầu

12-15 tháng

Cơm nát –> Cơm nguyên hạt
(145-148g / bữa)
300-400 ml sữa / ngày

Theo bảng trên, ở Việt Nam, bé mới ăn dặm đã ăn một bữa những 100-150 ml bột. Trong khi
đó, ở Nhật Bản, bé mới ăn dặm chỉ ăn 50-70 g cả cháo nghiền lẫn thức ăn mỗi bữa. Như vậy,
nếu bé được chăm theo “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của TTDD thì chắc chắn hệ tiêu hóa của
bé sẽ bị làm việc quá sức.
Hơn nữa, theo TTDD thì bé ăn bột và cháo suốt 18 tháng ròng rã trong khi đó người Nhật chỉ
cho con họ ăn cháo trong vòng 7 tháng và sau đó là bé có thể ăn cơm. Bé được tập ăn theo
một tiến độ hợp lý, khoa học. Bé tập ăn từ loãng đến đặc dần (theo tỉ lệ nêu trên), từ mịn đến
thô dần. Mỗi giai đoạn tập ăn không quá dài và thức ăn được thay đổi phù hợp với độ tuổi của
bé nên bé không bị ngán khi phải ăn một chế độ ăn quá lâu.
Như vậy, dễ hiểu vì sao hiện nay ở Việt Nam tình trạng bé biếng ăn vẫn chưa được cải thiện.

Để có thể nhét hết một lượng thức ăn nhiều như vậy vào bụng, bé phải bị ép uổng là chuyện
khó tránh khỏi. Lâu dần, bé phản ứng lại bằng cách không muốn ăn nữa. Cuối cùng, bài ca


“con lười ăn” vẫn muôn thuở không ngừng. Trường hợp bé nào đáp ứng tốt, chịu đựng được
sức nhồi nhét tốt thì tương lai sẽ dễ béo phì.
Về kỹ năng ăn
Người Nhật cho rằng, vào 7 tháng tuổi là bé bắt đầu có phản xạ nhai. Do đó, thức ăn cần được
làm thô hơn. Chính vì vậy mà khi được 7 tháng, bé sẽ được tập ăn cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:7.
Cháo nguyên hạt lợn cợn sẽ giúp phát triển kỹ năng nhai và nuốt thô hơn. Sang 9 tháng bé
chuyển sang cháo nguyên hạt tỉ lệ 1:5. Lúc này, dù bé chưa đủ răng nhưng bé nhai tốt bằng
lợi. Vì vậy, thức ăn dù to nhưng nếu làm mềm thì bé vẫn nhai được. Và đến 1 tuổi là bé có thể
nhai cơm và ăn cơm dù chưa đủ răng.
Trong khi đó, TTDD khẳng định rằng: “12 tháng tuổi có thể bé đã có 8 răng, nhưng là răng
cửa nên bé vẫn chưa nhai kỹ được thức ăn, vì vậy đồ ăn của bé vẫn phải mềm, băm nhỏ, tán
nhuyễn. Khi bé mọc thêm răng tiền hàm là thời điểm thuận lợi để tập cho bé ăn đồ ăn lợn
cợn hơn. Khi bé mọc răng cối lớn có thể cho bé chuyển sang ăn cơm xay, cơm tán …”. Do đó,
theo TTDD, bé phải ăn cháo đến 24 tháng (2 tuổi). Như vậy, vô tình TTDD đã làm mất phản
xạ nhai của bé vào lúc bé được 7 tháng tuổi. Và thời gian trôi qua, bé chỉ biết nuốt thức ăn
nhuyễn, đến khi tập ăn thức ăn thô thì bé khó nhai, không biết nhai, nên bé chỉ nuốt. Và vì
nuốt thô nên bé ọe. Vì vậy, không ít bé thường xuyên bị ọe khi ăn cháo lợn cợn và những bé
như thế sẽ luôn được chăm sóc đặc biệt vì “bệnh” ọe khi ăn.
Tóm lại, “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của TTDD và Nhật Bản khác xa nhau về quá trình ăn
dặm, chế độ ăn dặm và cả kỹ năng ăn dặm như đã so sánh ở trên. Thiết nghĩ, để cải thiện tình
trạng bé biếng ăn phổ biến ở Việt Nam, TTDD cần có những nghiên cứu thực nghiệm để điều
chỉnh tài liệu hướng dẫn ăn dặm sao cho phù hợp và khoa học.
ĐTMK, 2011.06.10
(Xem “Tài liệu hướng dẫn ăn dặm” của TTDD)
•

COMMENTS27

•

CATEGORIESĂN

Comments
DẶM KIỂU NHẬT

Bí quyết giúp bé ăn ngon miệng

9

JUN

Mình vẫn thường xuyên nhận được thư của các mẹ gần xa thắc mắc xung quanh vấn đề ăn
dặm của bé. Những câu hỏi khó trả lời của các mẹ là “Sao bé nhà em không lên cân?”, “Sao
bé nhà em lên cân chậm quá?” hay “Sao bé không chịu ăn?”. Có mẹ còn nói “chị có bao
nhiêu bí quyết thì san sẻ cho chúng em với”. Nỗi lòng của các mẹ âu cũng vì lo lắng cho con.
Có một ngàn lẻ một lý do làm bé không lên cân, lên cân chậm hoặc bé không chịu ăn. Vì mỗi
bé có một thể trạng khác nhau nên sức hấp thu dinh dưỡng khác nhau, mỗi mẹ lại có cách
chăm sóc bé khác nhau. Và mỗi giai đoạn phát triển của bé cũng có ảnh hưởng ít nhiều đến
chuyện ăn uống của bé.
Chẳng hạn, khi bé mọc răng, bé thường bị biếng ăn vài ngày, một tuần hoặc lâu hơn. Hoặc
khi bé lớn dần hơn, bé sẽ ý thức hơn về môi trường xung quanh mình nên dễ chểnh mảng
chuyện ăn uống. Hiện tượng biếng ăn này các bác sĩ gọi là “biếng ăn sinh lý”. Hoặc khi bé
ốm, bé sẽ kém ăn so với bình thường. Các bác sĩ gọi đây là “biếng ăn bệnh lý”.


Có nhiều bé thường xuyên bị ép ăn, bữa ăn không vui vẻ lâu dần sẽ khiến bé phản ứng lại với

việc ăn uống, bằng chứng là bé không thích ăn hoặc không chịu ăn. Bé vừa ăn vừa chơi, vừa
ăn vừa xem TV, vừa ăn vừa chạy nhảy cũng sẽ làm cho bé mất tập trung vào bữa ăn. Thậm
chí khi bé ăn, ông bà, cô, dì, chú, bác tập hợp xung quanh để cổ vũ, hát hò, làm trò vui để bé
ăn nhưng điều này vô tình lại có tác dụng ngược lại: làm bé phân tâm với chuyện ăn uống, bé
không biết mình đang ăn gì, ngon hay dở. Hiện tượng bé không thích ăn với những lý do này
các bác sĩ gọi là “biếng ăn tâm lý”.
Ngoài ra, kỹ năng chế biến món ăn của các mẹ và thói quen cho bé ăn một món thập cẩm lâu
ngày khiến bé chỉ nhìn thấy món ăn là đã ngán chứ chưa nói đến ăn. Và đa số các mẹ thường
thiết lập thời gian biểu ăn uống dày đặc khiến bé không kịp tiêu hóa thức ăn bữa trước đã
phải ăn bữa sau. Điều này dễ hiểu nếu bé chẳng có hào hứng gì khi ăn.
Như vậy, có thể thấy rõ 4 lý do chính làm bé ăn uống không hài lòng mẹ: biếng ăn sinh lý,
biếng ăn bệnh lý, biếng ăn tâm lý và biếng ăn do thói quen chăm con của mẹ. Đối với bé
biếng ăn sinh lý, các mẹ không nên sốt ruột, hãy đợi vài ngày bé ăn uống bình thường trở lại.
Trong thời gian đó, vẫn duy trì chế độ ăn bình thường, bé ăn được bao nhiêu tùy bé. Mẹ có
thể bổ sung dinh dưỡng bằng nhiều nguồn khác: sữa, hoa quả … Đối với bé biếng ăn bệnh lý
thì mẹ cần đưa bé đến bác sĩ điều trị. Khi khỏi bệnh, bé sẽ ăn uống trở lại bình thường. Đối
với bé biếng ăn tâm lý, mẹ cần tạo điều kiện thoải mái nhất cho bé khi ăn. Nên cho bé ăn vào
lúc bé tỉnh táo, không buồn ngủ. Đến bữa ăn, nên tập cho bé ngồi đúng chỗ quy định (nên
dùng ghế ăn), mẹ làm mẫu cho bé làm theo, tránh chỗ đông người, tránh tiếng ồn ào khiến
bé phân tâm, tuyệt đối không nên cho bé đi ăn rong (vừa mất vệ sinh, vừa làm bé ăn mà
không biết mình ăn gì, ngon hay dở, vừa dễ sinh tật ngậm thức ăn vì bé mải quan sát xung
quanh).
Riêng trường hợp bé biếng ăn do thói quen của mẹ thì không ai khác là mẹ cần khắc phục để
giúp bé ăn ngon miệng hơn. Để khắc phục trường hợp bé biếng ăn do thói quen của mẹ,
mình lưu ý các mẹ quan tâm nhiều hơn đến khoảng cách giữa các bữa ăn của bé. Khi bé
vừa lọt lòng mẹ, lời khuyên của các bác sĩ Việt Nam đối với mẹ là: mẹ nên cho bé bú cách 2
tiếng 1 lần. Lời của các bác sĩ không sai nhưng bác sĩ “quên” nói rằng đến khi nào thì nên
giãn khoảng cách các bữa ăn ra cho phù hợp. Hệ quả là, các mẹ luôn “khắc cốt ghi tâm” lời
khuyên quý báu của các bác sĩ, ngay cả khi bé đến tuổi ăn dặm, thậm chí khi bé đã 3-4 tuổi.
Để chia sẻ phần nào nỗi vất vả của các mẹ, mình post lên đây lịch ăn của bé để các mẹ tham

khảo và điều chỉnh cho phù hợp.
Lịch ăn cho bé tuổi ăn dặm


(Mỗi bữa ăn dặm không kéo dài quá 30 phút.
Sau mỗi bữa ăn dặm có thể cho bé bú thêm sữa nếu bé chưa no.)
Theo bảng trên thì đối với bé ăn dặm giai đoạn 1-2-3, mỗi bữa cách nhau 4 tiếng. Nếu các
mẹ thực hiện đúng khoảng cách giữa các bữa ăn như vậy thì bé sẽ ăn ngon miệng hơn vì bé
đói. Lại có mẹ tâm sự rất “ngộ” rằng : “em sợ cách 4 tiếng thì con sẽ đói bụng”. Ồ, con đói
bụng thì cho con ăn, sao mẹ lại sợ nhỉ?! Lẽ ra mẹ nên vui khi “con biết đói bụng” mới phải.
Vì đại đa số các bé cứ bị nhồi nhét ăn uống mà chẳng bao giờ biết đói bụng cả. Vì vậy, các mẹ
cứ yên tâm với thời gian biểu trên đây. Mong rằng nhiều mẹ sẽ thấy tuyệt vời hơn với lịch ăn
như thế. Còn khi bé bước sang giai đoạn 4 thì thời gian 3 bữa chính trong ngày của bé trùng
với thời gian 3 bữa chính của bố mẹ. Cụ thể, bé ăn sáng lúc 7h, ăn trưa lúc 12h, ăn tối lúc 18h.
Bố mẹ nên ăn cùng con vào 3 bữa chính để làm mẫu cho con. Con sẽ nhìn bố mẹ và làm theo.
Đó là lúc bố mẹ dạy cho con các kỹ năng ăn uống hiệu quả nhất mà không cần phải hô
khẩu hiệu, hò hét, ra rả những quy định rằng con phải thế này hay thế nọ. Ngoài ra, xen kẽ
giữa 3 bữa chính, bé còn có 2 bữa phụ lúc 10h sáng và 3h chiều. Các bữa phụ này không
phải để bé ăn lấy no mà chỉ cần 1 chiếc bánh quy nhỏ với một ly nước hoa quả, trà, sữa
chừng 50ml, hoặc 1 hộp sữa chua thôi là đủ. Ngoài thời gian ăn uống, cần cho bé thời gian
nghỉ ngơi và vận động để tiêu hóa thức ăn.
Về lượng ăn của bé tuổi ăn dặm, đa số các mẹ thường cho bé ăn quá nhiều một bữa, chưa kể
là ăn quá nhiều bữa trong ngày. Hệ quả là, bé nào đáp ứng tốt thì có nguy cơ mắc bệnh béo
phì trong tương lai, còn bé nào đáp ứng kém thì sẽ dẫn đến trình trạng biếng ăn lâu dần
thành suy dinh dưỡng. Sau đây là lượng ăn gợi ý dành cho bé tuổi ăn dặm. Có bé sẽ ăn ít hơn


lượng này, cũng có bé sẽ ăn nhiều hơn lượng này một chút tùy khả năng của bé. Các mẹ tùy
vào khả năng của bé mà điều chỉnh cho phù hợp với bé.
Lượng ăn cho một bữa của bé tuổi ăn dặm

(Bữa ăn của bé bao gồm 4 nhóm dinh dưỡng: tinh bột, đạm, chất xơ, chất béo)
Hy vọng rằng, khi thấy con kém ăn, các mẹ không nên sốt ruột mà hãy tìm hiểu rõ lý do để
tìm cách khắc phục. Chúc các bé có những bữa ăn ngọn miệng hơn. Chúc các mẹ giảm stress
và yên tâm nuôi bé.
ĐTMK, 2011.06.09