sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp dạy toán lớp 5 ( phép cộng và trừ hai số thập phân )

TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”

CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY TOÁN LỚP 5
( PHÉP CỘNG VÀ TRỪ HAI SỐ THẬP PHÂN )
**********

I . Nguyên Nhân :
Trong chương trình môn toán lớp 5 ở chương III ( Số thập phân, các
phép tính về số thập phân ) là một chương trình học đóng vai trò hêt sức
quan trọng, đây là cơ sở nền tảng giúp cho học sinh học tốt các chương còn
lại đồng thời cũng là cơ sở nền tảng giúp cho học sinh học tốt một số môn
học ở các bậc học tiếp theo .
Trong thực tế giảng dạy lớp 5 qua nhiều năm tôi nhận thấy dạy học
sinh tính cộng và trừ số thập phân theo quan điểm sách học sinh và sách giáo
viên đã hướng dẫn thì học sinh trung bình và yếu thường sai một số trường
hợp như sau :
- Học sinh đặt tính sai dẫn đến kết quả sai .
- Học sinh quên đặt dấu phẩy ở tổng hoặc hiệu tìm được .
* để khắc phục những lý do nêu trên nên bản thân tôi tiến hành chọn
viết chuyên đề : “ MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC LỚP 5 – PHÉP CỘNG

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 1


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
VÀ TRỪ HAI SỐ THẬP PHÂN ” Nhằm khắùc phục những tình trạng nêu
trên.

II/ Nội dung và phương pháp thực hiện .
Để khắc phục hai trường hợp nêu trên, dưới đây là một số quan điểm
mà tôi đã đặt ra cho bảng thân và giáo viên khối lớp 5 của trường áp dụng
thực hiện trong việc giảng dạy phép cộng và trừ hai số thập phân như
Sau :
1. Cách đặt tính cộng và tính trừ .
1.1 Trường hợp cộng hoặc trừ một số thập phân .
Hướng dẫn học sinh đặt tính lần lượt theo các bước sau :
- Bước 1 : Viết số hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ )
- Bước 2 : Đặt dấu phẩy của số hạng thứ hai hoặc số trừ ( nếu phép trừ )
ở dưới dấu phẩy đặt thẳng cột với dấu phẩy của số hạng thứ nhất hoặc số bò
trừ (nếu phép trừ ).
-Bước 3 : Viết các chữ số thuộc phần nguyên của số hạng thứ hai hoặc
số trừ (nếu phép trừ ) ở dưới các chữ số các chữ số thuộc phần nguyên của số
hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ ) sao cho các chữ số cùng hàng
đơn vò thẳng cột với nhau, rồi tiếp đó viết các chữ số thuộc phần thập phân .

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 2


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”

Ví dụ : 88,25 + 26,86
Bước 1 : 88,25

Bước 2: 88,25

Bước 3 : 88,25

,

+

26,86

Trường hợp phép trừ cũng thực hiện như trên , chỉ thay dấu ( + ) bằng
dấu ( - )
* Chú ý : Trường hợp phép trừ mà số chữ số phần thập phân của số bò
trừ ít hơn chữ số phần thập phân của số trừ thì ta phải thêm những chữ số 0
vào bên phải phần thập phân của số bò trừ sao cho phần thập phân của số bò
trừ và số trừ có số chữ số bằng nhau rồi thực hiện tính trừ có nhớ.
Ví dụ : 95,4 – 21,62
Bước sau cùng ta đặt tính như sau :

95,40
-

21,62

1.2 Trường hợp một số tự nhiện cộng hoặc trừ một số thập phân .
Hướng dẫn học sinh đặt tính lần lượt theo các bước sau :
- Bước 1 : Viết số tự nhiên là số hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu
phép trừ ) rồi đặt dấu phẩy bên phải số tự nhiên đó

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 3

TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
- Bước 2 : Đặt dấu phẩy của số thập phân là số hạng thứ hai hoặc số
trừ ( nếu phép trừ ) ở dưới thẳng cột với dấu phẩy của số hạng thứ nhất hoặc
số bò trừ (nếu phép trừ )mà ta đã đặt.
-Bước 3 : Viết các chữ số thuộc phần nguyên của số hạng thứ hai hoặc
số trừ (nếu phép trừ ) ở dưới các chữ số các chữ số thuộc phần nguyên của số
hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ ) sao cho các chữ số cùng hàng
đơn vò thẳng cột với nhau, rồi tiếp đó viết các chữ số thuộc phần thập phân .
*Chú ý : Phần thập phân của số tự nhiên là số hạng thứ nhất hoặc số
bò trừ (nếu phép trừ ) là những chữ số 0 mà ta đã thêm vào.
Ví dụ : 99 + 72,25
Bước 1 : 99,

Bước 2: 99,

Bước 3 :

,

99,00
+

72,25

1.3/ Trường hợp một số thập phân cộng hoặc trừ một số tự nhiên .
Hướng dẫn học sinh đặt tính lần lượt như sau :
- Bước 1 : Viết số hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ )
-Bước 2 : Đặt dấu phẩy ở dưới thẳng cột với dấu phẩy của số hạng thứ
nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ ).

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 4


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
-Bước 3 : Viết số tự nhiên là số hạng thứ hai hoặc số trừ (nếu phép trừ )
ở dưới phần nguyên của số hạng thứ nhất hoặc số bò trừ (nếu phép trừ ) sao
cho các chữ số cùng hàng đơn vò thẳng cột với nhau .
* Chứ ý : Nếu là số hạng thứ hai hoặc là số bò trừ là số nguyên ta thực
hiện bước đặt tính tương tự như trên.
Ví dụ : 78,24 - 25.
Bước 1 : 78,24

Bước 2: 78,24
,

Bước 3 : 78,24
-

25,00

2. Không thể tách rời việc tính với đặt dấu phẩy ở tổng hoặc hiệu .
Dạy theo quan điểm sách học sinh hoặc sách giáo viên đã hướng dẫn
thì học sinh tính kết quả xong rồi mới đặt dấu phẩy ở tổng hoặc hiệu với
cách này thì học sinh thường quên đặt dấu phẩy ở tổng hoặc hiệu . Để khắc
phục trường hợp nêu trên ta nên hướng dẫn học sinh thực hiện như sau :
-Bước 1 : Đặt tính
-Bước 2 : Tính phần thập phân rồi đặt dấu phẩy ở tổng hoặc hiệu thẳng

cột với các dấu phẩy của các số hạng hoặc của số bò trừ và số trừ (nếu phép
trừ ) .
-Bước 3 : Tiếp tục tính phần còn lại ( phần nguyên ) .
Ví dụ :

78,24 – 25,75

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 5


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
- Bước 1 : 78,24
-

Bước 2: 78,24

25,75

-

Bước 3 :

25,75
,49

78,24
-

25,75
52,49

III. GIÁO ÁN MINH HỌA CHUYÊN ĐỀ.

CỘNG HAI SỐ THẬP PHÂN
A. Mục tiêu.
Giúp HS :
- Biết thực hiện cộng hai số thập phân.
- Biết giải bài toán với hai số thập phân.

B. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
1. Ổn đònh lớp.

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- GV giới thiệu buổi học.
-GV giới thiệu GV dự giờ ( nếu có )
-Hát vui.
2. Kiểm tra bài cũ.
THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 6


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
-Gọi 2 HS lên bảng làm bài sau :

- 2HS lên bảng làm bài

+

- HS theo giỏi nhận xét

2,45m = …… em

+

257
321

+

……………
- HS – GV nhận xét. Cho điểm.
- Nhận xét phần kiểm tra.
3 .Bài mới.
3.1 Giới thiệu bài.
Ở lớp học dưới các em đã tìm hiểu
các phép tính với số tự nhiên. Đối
với số thập phân có thể thực hiện các
phép tính được hay không, cách thực
hiện như thế nào ?
Hôm nay lớp ta sẽ tìm hiểu về : “ II
- CÁC PHÉP TÍNH VỚI SỐ THẬP
PHÂN ”. Phần 1 : Phép cộng. Với bài
CỘNG HAI SỐ THẬP PHÂN
3.2 Bài giảng

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 7


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
a. Hướng dẫn HS thực hiện cộng hai
số thập phân.
* Ví dụ 1.

* Ví dụ 1

-GV ghi VD1

- HS quan sát.

-Gọi 2HS đọc.

- 2HS đọc VD

- Hỏi : Đề cho biết gì ? Đề hỏi gì ?

- Đọan AB dài 1,84 m ; Đoạn BC dài 2,45m

-Muốn biết đường gấp khúc đó dài

Đề hỏi : Đường gấp khúc đó dài bao nhiêu.

bao nhiêu ta làm như thế nào ?

- Ta tính tổng độ dài hai đoạn thẳng

-Mấy cộng với mấy ?

AB và BC.

-GV nêu : 1,84 + 2,45 là phép cộng

-1,84 + 2, 45 = ……… m

hai số thập phân.

- HS nghe.

- Yêu cầu HS trao thảo luâïn nhóm
tìm cách giải bài toán nầy.

- HS thảo luận tìm cách giải toán.

- Gọi HS nêu cách giải bài toán.
- Gọi HS lên bảng giải.

- HS nêu.
-HS giải
1,84m = 184 em
2,45m = 245 em

184
+

245
429 ( em )

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 8


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
429 em = 4,29 ( m )
- GV chuyển ý và hướng dẫn HS đặt

Vậy : 1,84 + 2,45 = 4,29 ( m )

tính và tính như SGK.
- Cho HS nhận xét về sự giống nhau

- HS nhận xét :

và khác nhau giữa hai phép cộng.

+ Giống : Đặt tính giống, cách tính
giống.
+ Khác : Một phép tính có phẩy, một
phép tính không có dấu phẩy.

- Gọi HS nêu cách cộng hai số thập

- HS nêu. HS khác nghe và nhâïn xét

phân.
- GV kết luận.
* Ví dụ 2

* Ví dụ 2

- GV ghi ví dụ : 15,9 + 8,75 = ?

-HS theo giỏi

-Gọi HS lên bảng tính. Yêu cầu :

- 1HS lên bảng tính. HS còn lại theo

Vừa tính vừa nói theo cách cộng hai

giỏi và nhận xét.

số thập phân.
- Gọi HS nhận xét.

- HS nhận xét.

- Yêu cầu HS nhận xét hai ví dụ :

- HS nêu : VD1 Phần thập phân của

VD1 và VD2 về số các chữ số trong

hai số hạng có các chữ số bằng nhau.

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 9


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
phần thập phân của các số hạng.

VD2 phần thập phân số hạng thứ
nhất có 1 chữ số ; phần thập phân số
hạng thứ hai có hai chữ số.

- Khi đặt tính trong phép cộng này ta

- Viết thêm 1 chữ số 0 vào bên phải

cần chú ý điều gì ?

của số hạng thứ nhất cho bằng số chữ
số trong phần thập phân của số hạng
thứ hai.

* Rút ra quy tắc : Muốn cộng hai số

* HS nêu như SGK.

thập phân ta làm như thế nào ?
-GV nhận xét và rút ra kết luận. Ghi

bảng.
b. Thực hành

b. Thực hành

Bài 1. HS làm việc cá nhân.

Bài 1

-Gọi HS nêu yêu cầu.

- HS nêu yêu cầu.

-Gọi 4 HS lên bảng tính

- HS lên bảng làm.

- HS – GV nhâïn xét. Ghi điểm.
Bài 2. Thực hiện tương tự bài 1.

Bài 2

* GV chuyển ý khen HS, Tặng HS

* HS nhận hoa

mỗi em 1 bông hoa điểm thưởng.

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 10


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
Yêu cầu HS di chuyển và hát vui sau - HS di chuyển theo quy đònh.
đó ngồi vào vò trí đã quy đònh ( các
bạn có cùng 1 loại hoa ngồi với nhau
tạo thành 1 nhóm )
Bài 3.

Bài 3

- Gọi HS đọc đề

- HS đọc đề

- Hỏi : Đề bài cho biết gì ?

- HS nêu.

- Đề bài hỏi gì ?

- HS nêu.

- Muốn biết Tiến cân nặng bao
nhiêu ki-lô-gam ta làm như thế nào ?
- Yêu cầu HS thảo luận làm bài 3/ .

- HS làm bài.

-Yêu cầu HS trình bày kết quả.

- HS trình bài kết quả.

- HS – GV nhận xét. Khen nhóm làm

Tiếng cân nặng là :

đúng nhất, chính xát nhất.

3 2,6 + 4,8 = 37,4 ( kg)

4. Củng cố – Dặn dò.

Đáp số : 37, 4 (kg)

- Muốn cộng hai số thập phân ta làm
như thế nào ?
-Liên hệ bài .
-Nhận xét tiết học.

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 11


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”
- HS học bài.
-Làm bài tập trong SBT.
- Chuẩn bò bài mới.

IV . Bài học kinh nghiệm .
Sau thời giang thực hiện chuyên đề bảng thân tôi nhận thấy
đạt được một số kết quả sau :
- Giúp cho mọi đối tương học sinh đăt tính cộng hoặc trừ số thập phân
một cách chính xác và rất dễ dàng .
- Giúp cho mọi đối tượng học sinh không quên đặt dấu phẩy ở tổng
hoặc hiệu đã tìm được .
-Giúp cho học sinh học tốt các chương còn lại của môn Toán lớp 5 và
một số môn học ở các bậc học sau .
- HS có thái độ dung đắng trong học tập.
- Đây chính là kết quả dẫn đến chất lượng cao môn toán của học sinh
lớp năm trong những năm học qua

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 12


TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN BÌNH “ A ”

Môn

Năm học

Chất lượng qua 2 năm học trước
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu

trước
2006-2007
2007-2008
Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến học sinh khối 5 của trường

Toán

xét đỗ tốt nghiệp tiểu học vượt chỉ tiêu trong nhiều năm qua .

Tân Bình, ngày 17 tháng 10 năm 2008
Người viết

THÁI TRUNG TÍNH

THÁI TRUNG TÍNH

Trang : 13