skkn giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng

Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
M. Gorki từng nói "Văn học là nhân học" _ đó là một quan niệm hoàn toàn
đúng đắn. Thật vậy, theo tôi nghĩ, chức năng cơ bản của môn học Ngưz văn (NV)
ở trường là bồi dưỡng tinh thần, tình cảm và giáo dục (GD) cho học sinh (HS)
nhân cách sống tốt đẹp đạt đến sự hoàn thiện của Chân - Thiện - Mĩ.
Để thực hiện chức năng ấy, việc giáo dục kỹ năng sống (GDKNS) cho HS
là rất cần thiết. Bởi lẽ, kỹ năng sống (KNS) sẽ là nhịp cầu giúp HS biến kiến thức
thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có KNS phù hợp
sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thử thách; biết ứng xử, giải quyết vấn
đề một cách tích cực và phù hợp, hiệu quả.
NV là một trong những môn học đặc trưng để giúp HS có được những
KNS tích cực. GDKNS sẽ đạt hiệu quả cao trong các tiết học văn bản nhật dụng
(VBND), bởi những VBND thường có nội dung gần gũi, bức thiết với cuộc sống
trước mắt của con người và cộng đồng trong xã hội hiện đại như: thiên nhiên,
môi trường, dân số, các tệ nạn,... Học văn bản (VB) này, HS sẽ được tiếp cận với
những vấn đề nóng bỏng mang tính thời sự cấp thiết của cuộc sống hiện đại, các
vấn đề đang gióng lên những hồi chuông cảnh báo, khiến dư luận xã hội bức xúc.
Trên cơ sở đó, HS hình thành được những nhận thức và cách ứng xử phù hợp với
yêu cầu của cuộc sống. Từ đó, HS rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản
thân, gia đình, cộng đồng và xã hội. Đồng thời, giúp HS có khả năng ứng phó
tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với
gia đình, bạn bè và mọi người; sống tích cực, chủ động, an toàn hài hòa và lành
mạnh nhằm xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho hiện tại và tương lai.
Có thể nói, dạy môn NV nói chung và dạy VBND nói riêng là cần thiết và
quan trọng trong việc bồi dưỡng nhân cách, lối sống, tư tưởng, đạo lí nhằm hoàn

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy

Trường THCS&THPT Hà Trung

1


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

thiện con người vì kết hợp giữa VBND và GDKNS là một việc làm rất phù hợp
và có tính khả thi cao, sẽ đem lại hiệu quả như mong muốn.
Mặt khác, HS khối 8 ở trường tôi, một ngôi trường thuộc diện vùng sâu,
vùng xa nên các em còn thiếu nhiều KNS, thậm chí có em còn chưa định hình
được thế nào là KNS. Đây là một thực tế khá buồn và rất đáng suy nghĩ.
Vì những lẽ đó, tôi đã chọn đề tài: "Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung" để góp
một phần nhỏ vào việc thực hiện nâng cao hiệu quả hoạt động GDKNS trong nhà
trường, nhằm thực hiện mục tiêu GD con người phát triển toàn diện về Đức - Trí
- Thể - Mĩ trên cơ sở tiếp thu các KNS đầy đủ.
`

2. Mục đích nghiên cứu
Thông qua dạy đọc - hiểu các VBND ở chương trình NV bậc THCS để

GDKNS cho HS khối 8 của trường THCS&THPT Hà Trung, nhằm nâng cao hiệu
quả giờ học bộ môn và bồi dưỡng cái đẹp trong hành động của HS.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng HS khối 8 bậc THCS của trường THCS & THPT Hà Trung.
4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu phần VBND đã giảng dạy để GDKNS cho HS
khối 8 của trường THCS & THPT Hà Trung.

5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát - thống kê: Thống kê chất lượng HS để phân tích.
- Phương pháp phân loại: phân loại HS để vận dụng phương pháp giảng
dạy phù hợp.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp: phân tích thực trạng, nguyên nhân
để đề xuất các phương pháp và tổng hợp kết quả.

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

2


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

- Phương pháp điều tra và xử lí thông tin: điều tra thực tế ở địa phương để
đưa ra những thực trạng về môi trường, dân số, các tệ nạn...nhằm tăng tính thuyết
phục, từ đó xử lí những thông tin cần thiết .

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Những vấn đề lí luận chung
Trong điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam nói riêng và bối cảnh toàn
cầu nói chung, càng ngày chúng ta càng nhận ra tầm quan trọng của việc học các
KNS để ứng phó với sự thay đổi, biến động của môi trường kinh tế - xã hội và
thiên nhiên. Đặc biệt là với HS, việc trang bị KNS càng trở nên bức thiết, bởi đây
là yếu tố không thể thiếu, giúp HS biết định hướng phát triển cá nhân một cách
tốt nhất.
KNS là tập hợp các kỹ năng mà con người sử dụng để giao tiếp với những
cá nhân khác xung quanh họ, được hình thành và liên tục phát triển trong môi

trường sống trên cơ sở các giá trị và quy định xã hội nhất định.
Định nghĩa theo khái niệm chuyên ngành KNS chính của một cá nhân
được thể hiện bằng EQ và SQ, đó chính là "Kiến thức xã hội" mà bạn có được.
KNS thực chất là "soft skills" của một cá nhân mà nhờ có nó một cá nhân
có thể thâm nhập, hòa nhập và khẳng định vị trí của mình trong tập thể, xa hơn là
một cộng đồng, xã hội.
Nói cách khác, KNS là cách một cá thể "sống" giữa các cá thể khác: cách
bạn hành xử, nói năng, cảm nhận, nhìn nhận về một sự vật hay hiện tượng diễn ra
trong cuộc sống, giúp bạn có thể thâm nhập, hòa nhập và khẳng định vị trí của
mình trong tập thể, xa hơn là một cộng đồng, xã hội. Bởi vậy, KNS cần phải
được phát triển và nâng cao song song với sự phát triển thể chất của con người.
Càng lớn lên, môi trường giao tiếp càng rộng và phức tạp hơn, vì vậy nó càng
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

3


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

phải được nâng cao và phát triển. Nếu thiếu KNS, con người khó có thể tiếp cận
với môi trường xung quanh, hòa nhập cũng như khẳng định mình.
Nắm rõ được tầm quan trọng của KNS, Giáo dục phổ thông nước ta trong
những năm qua cũng đã đổi mới cả về nội dung và phương pháp gắn với 4 trụ cột
của GD thế kỉ XXI “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự
khẳng định mình”, đây thực chất là một cách tiếp cận KNS.
Tuy nhiên, KNS của con người không phải tự nhiên mà có, nó phải được
hình thành dần qua quá trình học tập, rèn luyện lâu dài trong cuộc sống. Để đạt
được hiệu quả cao thì ngoài sự rèn luyện của HS cũng rất cần đến sự hướng dẫn tỉ

mỉ, cặn kẽ, kịp thời và phù hợp của giáo viên (GV). Vì vậy, phải tùy thuộc vào
đặc trưng từng môn học và bài học để tích hợp GD các nội dung KNS thích hợp.
Ý thức được tầm quan trọng của KNS trong thời đại hội nhập, kết hợp với
cơ sở lí luận trên, tôi nhận thấy việc kết hợp giữa GDKNS trong những giờ học
VNBD là rất hiệu quả, có tính khả thi cao. Bởi lẽ, nội dung của nó thường là: đề
cập, bàn luận, thuyết minh...về những vấn đề, hiện tượng,...gần gũi, bức thiết với
cuộc sống trước mắt của con người và cộng đồng; và mục đích của việc học VB
này cũng gần giống với mục đích của việc GDKNS: giúp HS hòa nhập với xã
hội.
Để đạt được hiệu quả như mong muốn, tôi đã có sự lựa chọn của riêng
mình trong việc tích hợp GD một số nội dung KNS nhất định, sao cho phù hợp
với nội dung của các VBND mà HS khối 8 sẽ tìm hiểu trong chương trình học đó
là GD kỹ năng tự nhận thức; kỹ năng hợp tác; kỹ năng ra quyết định.
2. Thực trạng
GDKNS không còn là vấn đề mới mẻ ở nhà trường và đặc biệt là với bộ
môn NV. Nó đã được thực hiện và trở thành một trong những giờ học lồng ghép
có hiệu quả khá cao ở trường THCS & THPT Hà Trung. Song, qua khảo sát khá
nhiều tiết dạy VBND trong chương trình chính khóa NV lớp 8 ở trong năm học
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

4


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

2013 - 2014, cũng như qua trao đổi ý kiến với các GV và HS sau các tiết dạy và
trong thực tế quan sát, điều tra của mình, có thể thấy nổi bật một số thực trạng
xung quanh việc GDKNS trong dạy học VBND như sau:

- GV còn thiên về việc giảng giải, tìm hiểu vẻ đẹp, cái hay của một tác
phẩm văn chương, khai thác vẻ đẹp của câu từ, hình ảnh, các thủ pháp nghệ thuật
tạo nên sức hấp dẫn của VB, nên thường sa vào phương pháp thuyết trình. Chưa
thật sự chú trọng đến việc rèn luyện các kỹ năng sao cho KNS của HS trở thành
hệ thống, thành thói quen, thành nếp nghĩ luôn thường trực trong ý thức. Hoặc có
thì cũng chỉ mới dừng ở mức độ đơn giản, chiếu lệ.
- HS còn rụt rè, chưa mạnh dạn và chủ động trong việc tìm hiểu về các vấn
đề được đặt ra trong những VBND, mặc dù những vấn đề này rất gần gũi và bức
thiết (vấn đề: ô nhiễm môi trường, các tệ nạn xã hội, dân số...). HS chưa thật sự
đề cao việc học và còn khá xa lạ với việc rèn luyện KNS cho mình nên chẳng
mặn mà lắm về những vấn đề ấy, xem đó là chuyện của Tỉnh X hay Xã Y nào đó,
không liên quan đến chuyện của làng, của thôn, của xóm hay gia đình mình.
Hoặc nếu có quan tâm thì cũng chỉ ở mức độ hời hợt. Đối với những HS thật sự
muốn quan tâm thì rơi vào sự loay hoay, lúng túng. Còn những HS hiếu động, lại
không biết cách làm chủ cảm xúc... Từ đó có thái độ sống thờ ơ, bàn quan dẫn
đến các hành vi thiếu đúng đắn. Một khi con người rơi vào những trạng thái ấy,
vô tình sẽ hình thành lối sống thiếu trách nhiệm chỉ nghĩ và sống cho bản thân; dễ
rơi vào trầm cảm; hoặc dễ bị lôi kéo rồi trở thành hư hỏng...
Có thể lí giải những thực trạng trên bởi một số nguyên nhân sau:
- Về phía GV: do chưa nhận thức hết tầm quan trọng và mục tiêu của việc
đưa VBND vào chương trình học NV, đồng thời một số GV còn nghĩ rằng việc
bồi dưỡng, rèn luyện KNS là nhiệm vụ chủ yếu của môn Giáo dục công dân nên
thường không chú trọng vào trong bài giảng.
- Về phía HS:
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

5

Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

• Phần lớn HS có kỹ năng cảm thụ văn chương chưa cao, ngay cả kỹ năng
đọc, kể, tóm tắt VB còn hạn chế nhất định.
• Khả năng tiếp thu của HS còn chưa đồng đều trong lớp học, một số em do
lười đọc, soạn bài, không chịu khó tìm tài liệu cho bài học trước khi đến lớp nên
cũng ảnh hưởng rất lớn.
• Điều kiện địa phương của một xã xa trung tâm còn nhiều hạn chế, nên HS ít
có cơ hội để tiếp cận các văn hóa mới, ít có dịp được ra ngoài xã hội để giao lưu
tiếp xúc.
• Đa số HS được sinh ra và lớn lên trong những gia đình khó khăn về mặt
kinh tế và hạn chế về mặt trình độ tri thức, nên ít được bố mẹ dành nhiều thời
gian cho việc học cũng như trang bị cho các KNS.
Từ thực trạng đó, tôi nhận ra: GDKNS cho HS là vô cùng quan trọng, cần
thiết đối với HS ở những vùng nông thôn như trường chúng tôi.
Cụ thể, qua việc khảo sát điều tra đầu năm khi các em chưa thật sự được chú
trọng GDKNS trong quá trình tìm hiểu các VBND trước đó, tôi thu được kết quả
sau:
Bảng thăm dò ý kiến đầu năm học 2014 - 2015 của 66 HS thuộc lớp
8/1, 8/4 ở trường THCS & THPT Hà Trung về mức độ hiểu biết, quan tâm
đến các vấn đề xã hội hiện nay và KNS :
Mức độ quan tâm
Rất quan tâm
Có quan tâm
Không quan tâm

Vấn đề xã hội
20%
30%

50%

Kĩ năng sống
11%
16%
73%

Qua bảng thăm dò ý kiến, ta càng thấy rõ được thực trạng của vấn đề. Vì
vậy, để cải thiện thực trạng này ta cần đưa ra các giải pháp thiết thực. Bằng sự
học hỏi, tích lũy và kinh nghiệm của bản thân, tôi xin đề xuất một số giải pháp về
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

6


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

"Giáo dục kỹ năng sống cho HS khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường
THCS&THPT Hà Trung".
3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
3.1. Giáo dục kỹ năng tự nhận thức
Theo tôi, việc đầu tiên, GV nên chú trọng giáo dục kỹ năng tự nhận thức
cho HS. Đây là một trong những KNS rất cơ bản của con người, là nền tảng để
con người giao tiếp, ứng xử phù hợp và hiệu quả cũng như có thể cảm thông
được với người khác. Để GD và rèn luyện cho HS có được kỹ năng này trước
tiên ta cần tìm hiểu rõ về nó.
Tự nhận thức là tự mình nhìn nhận, đánh giá về bản thân. Khi các em có
được kỹ năng này cũng là lúc các em có khả năng hiểu về chính bản thân mình,

như cơ thể, tư tưởng, các mối quan hệ xã hội của bản thân; biết nhìn nhận, đánh
giá đúng về tiềm năng, tình cảm, sở thích, thói quen, điểm mạnh, điểm yếu,... của
mình; quan tâm và luôn ý thức được mình đang làm gì, kể cả nhận ra lúc bản thân
cảm thấy đang căng thẳng.
Ngoài ra, kỹ năng tự nhận thức vấn đề còn giúp HS có những quyết định,
lựa chọn đúng đắn, phù hợp với khả năng, với điều kiện thực tế và yêu cầu của xã
hội. Ngược lại, nếu đánh giá không đúng về bản thân có thể dẫn đến những hạn
chế, sai lầm, thất bại trong cuộc sống và trong giao tiếp với người khác.
Để giúp HS tự nhận thức đúng về bản thân, chúng ta cần tạo cho các em có
được sự trải nghiệm qua thực tế, đặc biệt là giao tiếp với người khác.
Thực hiện việc GD kỹ năng tự nhận thức cho HS đạt kết quả cao, tôi
thường xuyên tìm cách nói chuyện thật nhiều với các em theo những vấn đề có
định hướng, để các em có thể cởi mở và mạnh dạn bày tỏ những suy nghĩ, nhận
thức của bản thân.
Ví dụ:

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

7


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Trước khi dạy VBND "Bài toán dân số", tôi sẽ tạo ra một không khí thật
gần gũi và thân mật bằng hình thức trò chuyện với HS. GV có thể là người đầu
tiên tự bộc bạch về gia đình mình, sau đó sẽ hỏi thăm HS bằng những câu hỏi,
như: Nhà em có đông anh em không? Ba mẹ làm gì? Gia đình có mấy gái mấy
trai? Cảm giác của em như thế nào khi có một gia đình (đông, ít anh em ) như

thế?
Với những câu hỏi đơn giản, chắc chắn HS sẽ không khó để trả lời. Nhưng
chính những câu hỏi ấy lại tạo được môi trường gần gũi, thân thiện cho các em tự
bộc bạch bản thân một cách thoải mái và tự nhiên. Khi đó, các em sẽ không còn
ngần ngại để bày tỏ chính mình. Lúc này, GV có thể đưa ra những câu hỏi mang
tính đào sâu hơn: Em có mong muốn được sống trong một gia đình như bạn A,
B, C không? (lấy một vài gia đình điển hình nhất trong lớp để làm ví dụ), Nếu
cho em có quyền lựa chọn, em sẽ chọn được sống trong một gia đình như thế
nào?, Vì sao em lại có chọn lựa đó? ... từ đó, dần dần các em sẽ tự nhận thức
được bản thân qua ước muốn của cá nhân, cũng như qua cách đánh giá sự việc,
đây chính là bước đệm rất tốt để các em có thể nắm bắt được những vấn đề được
đặt ra trong bài học: sự bùng nổ dân số và những hậu quả của nó; nâng cao ý thức
tuyên truyền về kế hoạch hóa gia đình.
Bằng cách làm đó, tôi đã thu được kết quả rất khả quan. Trước hết, HS
nắm bắt bài học nhanh và hứng thú hơn. Sau nữa, HS mạnh dạn, tự tin hơn và đặc
biệt là tạo được một mối quan hệ thân thiện trong khi giao tiếp. Cụ thể là các em
đã chủ động tâm sự với GV khi có những vướng mắc hay lúc gặp niềm vui trong
cuộc sống. Trong quan hệ bạn bè thì gần gũi, biết sẻ chia với nhau nhiều hơn.
Điều này có thể nhìn thấy rất rõ trong các lớp mà tôi đang thực nghiệm.
Sau khi có kỹ năng tự nhận thức: Mình là ai? Mình như thế nào? Mình cần
gì?...chúng ta cũng cần giáo dục kỹ năng hợp tác cho HS. Bởi, để khẳng định
được mình, các em không thể không có sự hỗ trợ, hợp tác của người khác.
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

8


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

3.2. Giáo dục kỹ năng hợp tác
Trong xã hội hiện đại, lợi ích của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng đều phụ
thuộc vào nhau, ràng buộc lẫn nhau; mỗi người như một chi tiết của một cỗ máy
lớn, phải vận hành đồng bộ, nhịp nhàng, không thể hành động đơn lẻ. Vì vậy,
chúng ta nhất thiết phải giúp HS có được kỹ năng này.
Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong một
công việc, một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.
Kỹ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết sẻ chia trách nhiệm, biết cam kết
và cùng làm việc có hiệu quả với những thành viên khác trong nhóm.
Một số biểu hiện của người có kĩ năng hợp tác: tôn trọng mục đích, hoạt
động chung của nhóm; biết bày tỏ ý kiến, tham gia xây dựng, lắng nghe ý kiến
quan điểm của mọi người trong nhóm; nỗ lực phát huy năng lực, sở trường của
bản thân để hoàn thành tốt nhiệm vụ đã được phân công. Đồng thời, biết hỗ trợ,
giúp đỡ các thành viên khác trong quá trình hoạt động; biết cùng cả nhóm "đồng
cam cộng khổ" khi gặp khó khăn; có trách nhiệm về những thành công và thất bại
của nhóm...
Có kỹ năng hợp tác là một yêu cầu quan trọng đối với HS cũng như với
một công dân trong xã hội hiện đại, vì:
- Mỗi người đều có những điểm mạnh và hạn chế riêng. Sự hợp tác trong
công việc giúp mọi người hỗ trợ, bổ sung cho nhau, tạo nên sức mạnh trí tuệ, tinh
thần và thể chất, vượt qua khó khăn, đem lại chất lượng và hiệu quả cao hơn cho
công việc chung.
- Kỹ năng hợp tác còn giúp cá nhân sống hài hòa và tránh xung đột trong
quan hệ với người khác.
Từ việc nhận thức rõ được bản chất và những lợi ích của kỹ năng hợp tác,
tôi nhận thấy mình cần phải trang bị cho HS thật kĩ kỹ năng này. Vì nó đáp ứng
đúng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học mà Bộ GD&ĐT đã đưa ra.
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

9


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Trước hết, tôi cần tạo ra các nhóm HS phù hợp: có sự đồng đều về số
lượng và chất lượng cho những bài tập thảo luận nhóm trong mỗi tiết học, hoặc
chia nhóm theo địa bàn cư trú của HS cho những bài tập điều tra.
Ví dụ:
- Điều tra tình hình dân số của địa phương _ VB "Bài toán dân số"
- Quan sát thực trạng môi trường của địa phương và vẽ tranh cổ động kêu
gọi mọi người chung tay bảo vệ môi trường _ VB "Thông tin về Ngày Trái Đất
năm 2000"
Hoặc, chia nhóm theo khả năng đặc biệt.
Ví dụ:
- Vẽ tranh cổ động và thuyết trình về ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường
của địa phương _ VB "Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000"
- Vẽ tranh cổ động và thuyết trình về các tệ nạn xã hội ở địa bàn cư trú của
em _ VB "Ôn dịch, thuốc lá".
Tạo nhóm phù hợp đồng nghĩa với việc tạo ra môi trường hợp tác thuận lợi
cho HS phát huy được những điểm mạnh của mình, cũng như hỗ trợ được những
điểm yếu của bạn cùng nhóm. Chẳng hạn, với VB "Thông tin về Ngày Trái Đất
năm 2000", GV có thể ra yêu cầu bài tập chuẩn bị ở nhà với hình thức là hợp tác
nhóm: Hãy tìm hiểu và thuyết minh về thực trạng môi trường ở địa phương. Từ
đó, vẽ tranh tuyên truyền kêu gọi mọi người hãy nâng cao ý thức giữ gìn và bảo
vệ môi trường. Từ yêu cầu của bài tập đó, GV nên lựa chọn cách phân nhóm theo
khả năng: chia lớp thành 4 nhóm. Mỗi nhóm có ít nhất một HS giỏi Mĩ thuật để
nhận nhiệm vụ vẽ tranh tuyên truyền; HS giỏi Văn sẽ viết bài trình bày về thực

trạng môi trường ở địa phương; HS giỏi Địa sẽ chịu trách nhiệm thống kê tình
trạng ô nhiễm môi trường ở từng thôn, xóm; HS có khả năng thuyết trình để trình
bày trước lớp;...

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

10


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Trong thực tế thực hiện, tôi nhận thấy HS rất hứng thú hợp tác và hỗ trợ
lẫn nhau, vì ai cũng được thể hiện thế mạnh của mình, từ đó các em nỗ lực hết
sức để thực hiện một cách rất tự tin. Đặc biệt, khi nhận được kết quả đánh giá từ
GV, HS đều cảm thấy hài lòng và thỏa mãn, vì sự đóng góp sức của mình. Các
em càng biết tôn trọng và đánh giá cao sự hợp tác của nhau.
Ngược lại, nếu ta không tạo ra được một nhóm hoạt động phù hợp sẽ dễ
dẫn đến kết quả phản giáo dục. Đó là khi trong một nhóm bị chia không đều theo
khả năng, mọi công việc đều giao về một phía, HS nhận nhiệm vụ ấy sẽ cảm thấy
mệt mỏi không hứng thú, hoặc cũng có thể sẽ rất tự mãn về bản thân vì ý nghĩ
"kết quả của nhóm có được là nhờ vào một mình ta". Còn đối với những HS
không được phát huy khả năng thì sẽ dễ rơi vào trạng thái tự ti, thiếu tự tin vào
bản thân, một số sẽ có suy nghĩ không tích cực mang tính ỷ lại "không làm cũng
có điểm"... Vô tình những HS này sẽ không được GD và rèn luyện kỹ năng hợp
tác.
Vì thế, việc rèn luyện kỹ năng hợp tác cho HS là rất cần thiết và cũng cần
có phương pháp phù hợp mới có hiệu quả thật sự đạt đến mức tối ưu. Tuy nhiên,
trên con đường khẳng định mình, tìm kiếm sự hợp tác ấy HS sẽ đối diện với

những quyết định của bản thân. Cho nên, cần phải giáo dục kỹ năng ra quyết
định cho HS.
3.3. Kỹ năng ra quyết định
Trong cuộc sống hàng ngày, con người luôn đối mặt với những tình huống,
những vấn đề cần giải quyết buộc chúng ta phải lựa chọn, đưa ra quyết định hành
động.
Vì thế, kỹ năng ra quyết định rất cần thiết, giúp cho HS có được sự lựa
chọn phù hợp và kịp thời, đem lại thành công trong cuộc sống. Ngược lại, nếu
không có kỹ năng ra quyết định, các em có thể có những quyết định sai lầm hoặc
chậm trễ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ, đến công việc và tương
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

11


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

lai cuộc sống của bản thân; đồng thời còn có thể làm ảnh hưởng đến gia đình, bạn
bè và những người có liên quan.
Kỹ năng ra quyết định là khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọn
phương án tối ưu để giải quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộc sống
một cách kịp thời. Mỗi cá nhân phải tự mình ra quyết định cho bản thân; không
nên trông chờ, phụ thuộc vào người khác; mặc dù có thể tham khảo ý kiến của
những người tin cậy trước khi ra quyết định.
Kỹ năng ra quyết định đóng vai trò quan trọng đối với HS lớp 8, vì các em
đang ở trong giai đoạn có sự thay đổi tâm sinh lí khá phức tạp. Ở độ tuổi này, các
em thường mong muốn được chứng tỏ mình, thể hiện mình, muốn ra dáng của
một người lớn. Từ đặc điểm tâm lí đó, các em sẽ dễ dàng đưa ra những quyết

định rất bồng bột, nông nổi, thiếu suy nghĩ dẫn đến thiếu hợp lí, gây ra những hậu
quả không tốt. Biểu hiện rõ nhất ở HS lớp 8 trường THCS&THPT Hà Trung là:
quyết định nghỉ học nửa chừng một cách dễ dàng chỉ sau vài lời rủ rê của bạn bè
hay vài lời hứa hẹn, dỗ dành của các chủ lao động. Đó là vấn đề nhức nhối khiến
cho GV chúng tôi phải trăn trở rất nhiều. Vì vậy, kỹ năng ra quyết định được xem
là kỹ năng trọng tâm để GD và rèn luyện cho các em tính chín chắn và đúng đắn
hơn trong mỗi quyết định đưa ra dù nhỏ hay lớn.
Để việc GD có hiệu quả, tôi rất thận trọng trong việc tạo và lựa chọn tình
huống, sao cho thật tự nhiên và thiết thực nhất để các em có thể tự đưa ra quyết
định của mình. Từ những quyết định của HS, tôi sẽ khéo léo phân tích đúng - sai,
thích hợp - không thích hợp, nên - không nên ...Từ đó giúp các em có kinh
nghiệm và thận trọng hơn khi đưa ra một quyết định nào đó cho bản thân.
Qua các VBND được đưa vào chương trình học của NV khối 8, tôi thấy
VB "Ôn dịch, thuốc lá" là hiệu quả nhất. Bởi vấn đề được đưa ra trong VB này
rất được xã hội quan tâm, mà đối tượng hướng đến của vấn đề là tuổi trẻ học
đường, đúng với lứa tuổi của các em hiện tại. Vì thế tôi sẽ GD kỹ năng ra quyết
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

12


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

định cho HS trong quá trình hướng dẫn đọc - hiểu VB này bằng cách giải quyết
tình huống. Để các em dễ dàng nhập cuộc và nhập cuộc một cách tự nhiên thì tôi
sẽ bắt đầu từ những tình huống đơn giản, dễ giải quyết, sau đó đến những tình
huống phức tạp hơn có tính thử thách cao để các em phải có sự suy xét, so sánh,
lựa chọn...thận trọng hơn khi đưa ra quyết định. Trên cơ sở đó, sẽ dần dần rèn

cho các em một số kỹ năng nhất định.
Để các em có thể giải quyết tình huống và đưa ra được những quyết định
hợp lí, đầu tiên ta cần cung cấp những tri thức cơ bản của VB "Ôn dịch, thuốc
lá". Ở VB này, tôi sẽ chú trọng phân tích và làm rõ về những tác hại của thuốc lá
bằng cách ứng dụng công nghệ thông tin với những hình ảnh sinh động, phong
phú cùng với việc phân tích những thông số xác thực nhằm tăng tính thuyết phục.
Khi các em đã có được nền tảng cơ sở của kiến thức, tôi sẽ dẫn dắt các em đến
với các tình huống. Cụ thể:
Tình huống : Nếu em gặp một người hút thuốc lá ngồi bên cạnh mình em
sẽ làm gì?
Ở tình huống này tôi sẽ cho HS trao đổi thảo luận theo nhóm, bằng cách
chia học sinh thành 4 nhóm, với 4 trường hợp sau:
- Nhóm 1: đối tượng ngồi bên cạnh em là một cụ già ở gần nhà em.
- Nhóm 2: đối tượng ngồi bên cạnh em là một người không quen biết.
- Nhóm 3: đối tượng ngồi bên cạnh em là bố của mình.
- Nhóm 4: đối tượng ngồi bên cạnh em là một người bạn thân.
Trong quá trình thực hiện, tôi thấy các em trao đổi rất sôi nổi, mỗi nhóm
đều có một cách giải quyết khác nhau và khá thú vị.
Sau khi nghe HS trình bày cách giải quyết vấn đề, GV nên cảm ơn sự hợp
tác tham gia của các em _ dù đó có thể là những cách giải quyết đúng đắn, thích
hợp hay còn lệch lạc, chưa thích hợp. Cách làm này sẽ tạo ra không khí thoải
mái, vui tươi, cởi mở đồng thời giúp các em có được sự tự tin hơn khi nghĩ rằng
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

13


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

quyết định của mình không đến nỗi nào, từ đó các em sẽ mạnh dạn và tích cực
hơn trong việc đưa ra quyết định. Tiếp theo, GV sẽ phân tích và nhận xét về cách
giải quyết của từng nhóm, giúp các em nhận biết được cách giải quyết nào là phù
hợp để có sự lựa chọn đúng đắn nếu gặp lại tình huống ấy trong thực tế của cuộc
sống. Từ đó, cần định hướng rõ ràng cho HS bằng cách

đưa ra một số giải pháp

tối ưu nhất và chỉ rõ nguyên nhân vì sao lại chọn giải pháp đó.
Chẳng hạn, ở trường hợp của nhóm 2, GV sẽ đưa giải pháp: Khi gặp
trường hợp này các em nên chọn cách đưa ra một lời đề nghị với thái độ hết sức
lịch sự, bởi vì đối tượng của em lúc này là một người mà em chưa từng quen biết,
cụ thể: Xin lỗi, chú (hoặc anh, ông... tùy thuộc vào độ tuổi để chọn cách xưng hô
phù hợp nhất) có thể ra chỗ trống ngoài kia hút được không ạ?. Hay ở trường
hợp của nhóm 3, với đối tượng là bố, người có mối quan hệ ruột thịt và giữ vai xã
hội là bề trên nên HS có thể lựa chọn cách đưa ra một lời khuyên, nhưng cần giữ
đúng thái độ lễ phép, chân thành, tha thiết, cụ thể: Bố ơi, hút thuốc có hại cho sức
khỏe lắm, bố đừng hút thuốc nữa, bố nhé!
Cuối cùng, GV nên chốt lại cho HS biết được cách đưa ra quyết định hợp
lí: cần phải để ý xem đối tượng giao tiếp của chúng ta là ai? Có mối quan hệ như
thế nào với bản thân? Giữ vai xã hội nào?... để có cách giải quyết hợp lí bằng sự
lựa chọn cách xưng hô chính xác; phương án thích hợp (đề nghị, khuyên nhủ, yêu
cầu...) và thái độ khi giao tiếp (lịch sự, thân mật, lễ phép...) cần thể hiện rõ qua
ngôn ngữ, hành vi, cử chỉ, nét mặt... Khi chốt lại cách làm, GV đã giúp HS tự rút
ra cho mình những kinh nghiệm và hình thành các kỹ năng nhất định trong việc
rèn kỹ năng ra quyết định.
Trên cơ sở đó, GV sẽ nâng cao kỹ năng này cho HS bằng tình huống phức
tạp, khó giải quyết hơn, muốn giải quyết, các em phải có sự lựa chọn và suy xét
thận trọng vì nó có tính quyết định cho cuộc sống và tương lai của bản thân.

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

14


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Chẳng hạn: Khi gặp một người bạn cùng lớp (hoặc cùng địa phương) rủ rê, lôi
kéo vào việc hút thuốc lá thì em sẽ làm gì?
Ở tình huống này, phần đông HS sẽ chọn giải pháp là từ chối một cách
nhanh chóng, ít đắn đo, vì các em vừa mới nhận thức được những tác hại của
thuốc lá qua việc đọc - hiểu VB. Khi các em có lựa chọn ấy, GV nên khen vì các
em đã vận dụng kiến thức bài học vào thực tế để có được quyết định đúng đắn.
Tuy nhiên, đó chỉ là bước đệm cho tình huống tiếp theo.
GV sẽ khôn khéo dẫn dắt các em đến với tình huống phức tạp hơn mà các
em vẫn không hề thấy khó chịu, ngược lại HS sẽ tiếp tục tham gia một cách rất tự
nhiên, không gượng ép.
GV tiếp tục với tình huống: Quyết định vừa rồi của các em rất đúng đắn
nhưng nếu người bạn ấy không bỏ cuộc, vẫn cố tình lôi kéo bằng những lời như
"Ôi, mày đúng là con nít, còn nhát gan lắm! sợ chứ gì? Phải hút thuốc như tao
đây mới là thanh niên, là người lớn, mới là dân sành điệu, chịu chơi..." . Đây là
tình huống khá nhạy cảm nhưng rất thực tế vì đã đánh đúng vào tâm lí lứa tuổi
của các em, đặc biệt HS nam lớp 8 đang ở độ tuổi muốn khẳng định, chứng tỏ
mình và cũng là độ tuổi rất dễ bị kích động, nên sẽ có tác dụng GD rất cao.
Đứng trước tình huống này, chắc chắn HS sẽ đưa ra nhiều giải pháp khác
nhau, có thể các giải pháp đó là trái chiều. Điều ấy sẽ tạo được không khí sôi nổi
và hứng thú hơn cho giờ học, cũng như sẽ hữu ích hơn cho việc rèn luyện kỹ

năng ra quyết định. Với những HS có suy nghĩ chính chắn, biết làm chủ bản thân,
chắc chắn sẽ đưa quyết định: vẫn giữ được thái độ bình tĩnh và kiên quyết từ chối
lời rủ rê của đối phương, đồng thời sẽ biết cách lựa lời để phân tích cho bạn hiểu
rõ được tác hại của việc hút thuốc lá và quan trọng nhất là chỉ ra cho bạn thấy
được suy nghĩ và hành vi nhằm chứng tỏ mình của bạn ấy là hoàn toàn sai trái,
bởi hút thuốc lá không thể khẳng định đựợc mình đã trở thành người lớn. Còn
những HS có tính khí nóng nảy, không biết cách làm chủ bản thân và không kiểm
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

15


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

soát, kiềm chế được cảm xúc, chắc chắn sẽ đưa ra những quyết định thiếu tích
cực, thậm chí là tiêu cực, như: dễ dàng bị lôi kéo theo lời kích động của bạn, vì
bản thân cũng đang muốn được chứng tỏ mình: "nó hút được thì mình cũng hút
được, mình đã là người lớn rồi mà", hoặc sẽ đáp trả lại bằng cách văng tục, chửi
thề, thậm chí là ẩu đả...
Ở tình huống trên, dù HS lựa chọn cách giải quyết nào, GV cũng khoan vội
phê phán, chỉ trích hay khen ngợi mà nên để cho HS nam tự phân tích về cách
giải quyết của nhau, tự lí giải vì sao mình lại có quyết định đó. Hoạt động này sẽ
giúp các em thật sự được rèn giũa và thực nghiệm với kỹ năng ra quyết định.
Sau khi tạo môi trường cho HS nam tự thể hiện rõ cá tính của mình, tôi sẽ
yêu cầu nhóm HS nữ nhận xét và bình chọn quyết định nào là hay nhất, phù hợp
nhất, được mọi người ủng hộ nhất và giải thích cho sự lựa chọn đó. Khi đưa ra
yêu cầu đó, chắc chắn sẽ tạo được cảm giác hứng thú cho tất cả HS trong tiết
học. Qua việc tham gia vào nhận xét và bình chọn cách giải quyết của các bạn

nam, thì các HS nữ cũng có cơ hội để bày tỏ quan điểm của mình và đồng thời
rèn luyện được kỹ năng đưa ra quyết định cho bản thân bằng các kỹ năng liệt kê,
suy xét, cân nhắc, so sánh giữa các phương án để rồi lựa chọn phương án tối ưu
nhất.
Dựa vào kết quả bình chọn của các HS nữ, GV sẽ nhấn mạnh và định
hướng cho các em về cách giải quyết vấn đề mà tình huống đưa ra, cũng như giúp
các em rút ra những kinh nghiệm cho bản thân trong việc rèn luyện kỹ năng đưa
ra quyết định phù hợp cần phải:
- Xác định vấn đề hoặc tình huống mà chúng ta đang gặp phải.
- Thu thập thông tin hoặc vấn đề về tình huống đó.
- Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đã có.
- Hình dung đầy đủ về kết quả sẽ xảy ra nếu chúng ta lựa chọn mỗi phương
án giải quyết.
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

16


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu giải quyết theo từng
phương án.
- So sánh các phương án để quyết định lựa chọn phương án tối ưu nhất.
Sau khi ứng dụng giải pháp này trong tiết dạy VB "Ôn dịch, thuốc lá", tôi
thấy HS tiếp nhận kiến thức bài học rất nhanh chóng và thấu đáo với một trạng
thái đầy sự hứng thú. Đặc biệt, HS đã chủ động và mạnh dạn hơn khi bày tỏ ý
kiến cá nhân hay khi đưa ra một quyết định của bản thân.
4. Hiệu quả của SKKN:

- Với những giải pháp trên, tôi áp dụng vào các lớp mà mình đang đảm
nhận(8/1, 8/4) của năm học năm 2014 -2015 cho tất cả học sinh của 2 lớp này ở
trường THCS & THPT Hà Trung và đã có được kết quả:
Bảng thăm dò ý kiến cuối học kì I năm học 2014 - 2015 của 66 HS
thuộc lớp 8/1, 8/4(lớp được thực nghiệm) ở trường THCS&THPT Hà Trung
về mức độ hiểu biết các vấn đề xã hội hiện nay, sự quan tâm đến các KNS :
Mức độ quan tâm
Vấn đề xã hội
Kĩ năng sống
Rất quan tâm
58%
32%
Có quan tâm
32%
45%
Không quan tâm
10%
23%
Bảng thăm dò ý kiến nửa đầu học kì II năm học 2014 - 2015 của 59 HS
thuộc lớp 8/2, 8/3 (lớp không được thực nghiệm) ở trường THCS & THPT
Hà Trung về mức độ hiểu biết các vấn đề xã hội hiện nay, sự quan tâm đến
các KNS :
Mức độ quan tâm
Rất quan tâm
Có quan tâm
Không quan tâm

Vấn đề xã hội
19%
28%

53%

Kĩ năng sống
12%
17%
71%

So với đầu năm học, nhìn vào bảng thăm dò của nửa đầu học kì II, và với
bảng thăm dò đối chứng ở hai lớp không được thực nghiệm, tôi thấy rất rõ hiệu
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

17


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

quả của việc áp dụng SKKN này là đã giúp các em bước đầu thâm nhập với cuộc
sống, đúng như mục đích cơ bản của VBND đề ra, và trang bị được những kỹ
năng hữu ích có tính ứng dụng cao giúp các em dần dần làm chủ được bản thân.
Điều đó, cho thấy được tác dụng của việc GDKNS cho HS là rất thiết thực, rất
hữu ích cho quá trình tiếp nhận tri thức từ các VBND và nâng cao được các KNS
cho bản thân.
Kết quả đáng ghi nhận và nhìn thấy rõ nhất là HS bước đầu đã biết tự đánh
giá khả năng của mình, biết cách lĩnh hội kiến thức và vận dụng trong ứng xử.
Bên cạnh đó, đã tạo được môi trường học tập thân thiện, cởi mở trong quan
hệ thầy - trò, quan hệ bạn bè. HS đã mạnh dạn, cởi mở, chủ động và tự tin hơn
trước rất nhiều trong khi giao tiếp. Cụ thể, qua các tiết học, HS không còn ngần
ngại, rụt rè như trước đây. Đặc biệt là trong các giờ học có thảo luận nhóm, các

em đã rất tích cực và hứng thú tham gia ý kiến. Hay mỗi khi được đặt trong một
tình huống nào đó, HS không còn vội vàng đưa ra quyết định, ngược lại các em
đã có dấu hiệu của sự lựa chọn, xem xét. Bản thân của HS cũng đã tự rút ra cho
mình nhiều kinh nghiệm để rèn luyện và vận dụng các KNS vào trong thực tế.
Kết quả này là nguồn động viên rất lớn, đó sẽ là tiền đề vững chắc cho những
năm tiếp theo để tôi có thể hoàn thành sứ mệnh của một GV nói chung và GV
Văn nói riêng là: Không chỉ dạy Chữ mà còn dạy Người.

III.KẾT LUẬN

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

18


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Cuộc sống của con người ngày một hiện đại, luôn có nhiều sự thay đổi đầy
phức tạp. Vì vậy, để bắt nhịp kịp với xã hội đòi hỏi con người cũng không ngừng
học tập, rèn luyện và đặc biệt là phải trang bị cho mình thật nhiều KNS khác
nhau. Vì theo nhiều công trình nghiên cứu về KNS đều khẳng định được những
giá trị thiết thực mà KNS đem lại cho con người. Có thể nói KNS là "chìa khóa
vạn năng" trên bước đường thành công .
Chính vì vậy, là một GV, tôi thiết nghĩ GDKNS cho HS là việc làm rất
quan trọng và phải được tiến hành thường xuyên trong mọi lĩnh vực.
Tuy nhiên, để có được hiệu quả cao, đòi hỏi người dạy phải luôn có tư duy
sáng tạo và đổi mới. Thể hiện rõ trong việc sử dụng phương pháp phù hợp để
thực hiện các hoạt động dạy và học. Một trong những điều tiên quyết cho sự

thành công này là biết chọn đúng nội dung phù hợp với đối tượng được GD nên
tôi đã rất thận trọng trong việc tích hợp GD các KNS cho HS trong quá trình tìm
hiểu các VBND.
Dựa vào lí luận và thực tiễn của trường từ HS khối 8, đề tài đã xác định
được những nội dung có tính thiết thực nhất của KNS để vận dụng đưa vào giáo
dục nhằm đạt hiệu quả cao. Trên cơ sở đó, đề tài đã đề ra những giải pháp cụ thể
cho từng KNS để giúp HS vừa lĩnh hội được những tri thức từ nội dung của các
VBND, đồng thời vừa rèn luyện và trang bị cho mình những KNS bổ ích.
Thực tế cho thấy, các giải pháp trên được triển khai đã phát huy hiệu quả
tốt. Trong đó, HS vừa phải nỗ lực vận động tư duy để lĩnh hội các tri thức được
cung cấp từ những VBND, lại vừa được trải nghiệm cuộc sống bằng nhiều hoạt
động học tập khác nhau: giao lưu chuyện trò, hoạt động nhóm, thảo luận, chia sẻ,
cộng tác, xử lí, nhập vai trong nhiều tình huống khác nhau.
* Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp dụng SKKN
của bản thân:

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

19


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Qua quá trình áp dụng đề tài này vào trong giảng dạy thực tế, tôi đã rút ra
được một số kinh nghiệm sau:
- Chọn lựa đúng nội dung KNS để GD phù hợp với lứa tuổi và nhu cầu của
đối tượng là rất quan trọng, có tính quyết định cao cho sự thành công của đề tài.
- Phải biết kết hợp thích ứng giữa nội dung VBND với nội dung KNS.

- Đầu tiên phải hướng dẫn để HS có thể lĩnh hội những tri thức cơ bản của
VB, đảm bảo đúng mục tiêu của bài học đề ra.
- Cần ứng dụng CNTT nhằm tăng sự hấp dẫn và phong phú cho nội dung
bài học.
- Cho HS có thật nhiều trải nghiệm từ những tình huống có trong VB, rồi
dẫn dắt, liên hệ đến những tình huống có trong cuộc sống.
- Luôn cập nhật và liên hệ với thực tế.
- Những bài tập vận dụng đưa ra phải có mục tiêu rèn luyện cụ thể.
- Tạo một môi trường GD thân thiện để HS có thể cởi mở, mạnh dạn,...
trong các hoạt động học tập.
Trên đây là những kinh nghiệm bước đầu của bản thân tôi trong quá trình
nghiên cứu và thực hiện các giải pháp: "Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung". Tôi
rất mong nhận được sự góp ý của đồng nghiệp và chuyên môn cấp trên để sáng
kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn.
Vinh Hà, ngày 15 tháng 03 năm 2015
Người viết
TRẦN THỊ THU THỦY
DANH MỤC BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

20


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Chữ viết tắt

KNS
HS
GV
VBND
NV
GD
VB
CNTT
GDKNS

Viết đầy đủ
Kỹ năng sống
Học sinh
Giáo viên
Văn bản nhật dụng
Ngữ văn
Giáo dục
Văn bản
Công nghệ thông tin
Giáo dục kỹ năng sống

MỤC LỤC
Mục
I
1
2
3
4
5
II

1

Nội dung
Đặt vấn đề
Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu
Giải quyết vấn đề
Những vấn đề lí luận chung

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

Trang
01
01
02
02
02
02
03
03
21


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

2
Thực trạng
3
Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
3.1
Giáo dục kỹ năng tự nhận thức
3.2
Giáo dục kỹ năng hợp tác
3.3
Giáo dục kỹ năng ra quyết định
4
Hiệu quả của SKKN
III
Kết luận
Phần phụ lục.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Đơn vị…………………………

04
06
06
08
11
16
18

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc

PHIẾU CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Họ và tên...................................................................................................
2. Chức vụ (nhiệm vụ đảm nhiệm) ..............................................................
3. Đơn vị công tác ........................................................................................
4. Tên đề tài (SKKN): ..................................................................................
5. Lĩnh vực (SKKN.......................................................................................
Điểm tối Điểm GK
STT
Nội dung
đa
thống nhất
1
Lý do chọn đề tài (đặt vấn đề, thực trạng, tính cấp thiết, 10
tính đổi mới của đề tài…)
2
Giải quyết vấn đề, nội dung của đề tài nêu ra
80
2.1. Tính mới và sáng tạo
25
Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

22


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

3.

a) Hoàn toàn mới, được áp dụng lần đầu tiên
21-25
b) Có cải tiến so với phương pháp trước đây với mức độ tốt 16-20
c) Có cải tiến so với phương pháp trước đây với mức độ khá 11-15
d) Có cải tiến so với phương pháp trước đây với mức độ TB 6-10
e) Có cải tiến so với phương pháp trước đây với mức độ 1-5
thấp
2.2. Khả năng áp dụng và nhân rộng
25
a) Có khả năng áp dụng và nhân rộng ở mức độ tốt
21-25
b) Có khả năng áp dụng và nhân rộng ở mức độ khá
16-20
c) Có khả năng áp dụng và nhân rộng ở mức độ TB
11-15
d) Ít có khả năng áp dụng và nhân rộng
1-10
2.3. Hiệu quả áp dụng và phạm vi của đề tài
30
a) Có hiệu quả và phạm vi áp dụng ở mức độ tốt
26-30
b) Có hiệu quả và phạm vi áp dụng ở mức độ khá
16-25
c) Có hiệu quả và phạm vi áp dụng ở mức độ TB
11-15
d) Ít có hiệu quả và áp dụng
1-10
Hình thức trình bày (cấu trúc, ngôn ngữ, chính tả, văn 10
phong, thể thức văn bản…….)
TỔNG ĐIỂM:

Xếp loại:
Nhận xét chung: ...........................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
………, ngày….tháng….năm….
Giám khảo 1
Giám khảo 2
Chủ tịch Hội đồng
(Ký, ghi rõ họ tên)
(Ký, ghi rõ họ tên)
(Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu)

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

23


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI
CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
NHẬN XÉT:…………………………………
………………………………………………..
………………………………………………..
………………………………………………..
………………………………………………..
………………………………………………..
ĐIỂM:…………………………………..

XẾP LOẠI: …………………………….
TỔ TRƯỞNG

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI
CỦA HỘI ĐỒNG KH - SK CỦA ĐƠN
VỊ

NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI
CỦA HỘI ĐỒNG KH - SK
NGÀNH GD&ĐT

NHẬN
XÉT:
…………………………………
……………………………………………
…..
……………………………………………
…..
……………………………………………
…..
……………………………………………
…..
……………………………………………
…..
ĐIỂM:…………………………………..

XẾP LOẠI: …………………………….
CHỦ TỊCH HĐ KH- SK CỦA ĐƠN VỊ

NHẬN XÉT
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………..
ĐIỂM:…………………………………..
XẾP LOẠI: …………………………….
CHỦ TỊCH HĐ KH - SK
NGÀNH GD&ĐT

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

24


Đề tài:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khối 8 qua các văn bản nhật dụng ở trường THCS&THPT Hà Trung

Người thực hiện: Trần Thị Thu Thủy
Trường THCS&THPT Hà Trung

25