Giải bài 1,2,3 trang 9 SGK Sinh 11 : Sự hấp thụ nước và muối khoáng

Tóm tắt lý thuyết và Giải bài 1,2,3 trang 9 SGK Sinh 11 : Sự hấp thụ nước và muối khoáng.

A. Tóm Tắt Lý Thuyết: Sự hấp thụ nước và muối khoáng
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Hình thái của rễ cây trên cạn thích nghi với chức năng hướng tới nguồn nước, hấp thụ nước và ion
khoáng.
– Nước luôn di chuyển thụ động theo cơ chế thẩm thấu từ đất vào rễ nhờ sự thoát hơi nước ở lá và hoạt
động trao đổi chất của cây.
–

Các ion khoáng xâm nhập vào rễ cây theo hai cơ chế: thụ động và chủ động.

– Nước và các ion khoáng di chuyển từ đất vào mạch gỗ của rễ theo hai con đường: con đường thành tế
bào – gian bào và con đường chất nguyên sinh – không bào.
–
Các nhân tố ngoại cảnh như áp suất thẩm thấu của dịch đất, pH, độ thoáng của đất ảnh hưởng đến
sự hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ.
II. Gợi ý trả lời câu hỏi sách giáo khoa
A. PHÂN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
Hãy nêu vai trò của nước đối với tế bào.
Trả lời:
Nước là dung môi hòa tan nhiều chất. Trong môi trường nước, muối khoáng phân li thành các ion (Ví dụ:
muối KC1 phân li thành K và Cl). Sự hấp thụ các ion khoáng luôn gắn với quá trình hấp thụ nước.
Quan sát hình 1.1 và hình 1.2, rồi mô tả đặc điểm hình thái của hệ rễ cây trên cạn thích nghi với chức
năng hấp thụ nước và ion khoáng

Hình 1.1 — Cấu tạo bên ngoài của hệ rễ
Hướng dẫn:
Rễ cây sinh trưởng nhanh về chiều sâu, phân nhánh chiếm chiều rộng và đặc biệt, tăng nhanh số lượng
lông hút (hình 1.1. Cấu tạo bên ngoài của hệ rễ; hình 1.2 Lông hút của rễ).Lông hút tạo ra bề mặt tiếp xúc
giữa rễ cây và đất đến hàng chục, thậm chí hàng trăm m2, đảm bảo cho rễ cây hấp thụ nước và các ion

khoáng đạt hiệu quả cao nhất.

Hãy kể các tác nhân ngoại cảnh ảnh hưởng đến lông hút và qua đó giải thích sự ảnh hưởng của môi
trường đối với quá trình hấp thụ nước và các ion khoáng ở rễ cây:
Trả lời:
– Các tác nhân ngoại cảnh ảnh hưởng đến lông hút là: độ thẩm thấu, độ axit (pH) và lượng ôxi của môi
trường.
– Các yếu tố trên của môi trường ảnh hưởng xấu đến sự hình thành và sự phát triển của lông hút. Lông
hút không phái triển được, cây sẽ không hấp thụ được nước và các ion khoáng.

B. Hướng dẫn giải bài tập SGK trang 9 Sinh Học lớp 11: Sự hấp thụ nước và muối
khoáng
Bài 1: (trang 9 SGK Sinh 11)
Rễ thực vật trên cạn có đặc điểm hình thái gì thích nghi với chức năng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và
ion khoáng? Đáp án và hướng dẫn giải bài 1:
Rễ thực vật trên cạn sinh trưởng nhanh, đâm sâu lan tỏa hướng tới nguồn nước, đặc biệt, hình thành liên
tục với số lượng khổng lồ các lông hút, tạo nên bề mặt tiếp xúc lớn giữa rễ và đất. Nhờ vậy, sự hấp thụ
nước và các ion khoáng được thuận lợi.
Bài 2: (trang 9 SGK Sinh 11)
Hãy phân biệt cơ chế hấp thụ ion khoáng ở rễ cây?
Đáp án và hướng dẫn giải bài 2:
– Nước được hấp thụ vào rễ theo cơ chế thụ động (theo cơ chế thẩm thấu): nước di chuyển từ môi trường
đất, nơi có nồng độ chất tan thấp (môi trường nhược trướng) vào tế bào rễ, nơi có nồng độ chất tan cao
(dịch bào ưu trương, áp suất thẩm thấu cao).
– Khác với sự hẩp thụ nước, các ion khoáng di chuyển từ đất vào tế bào rễ một cách chọn lọc theo hai cơ
chế:
+ Cơ chế thụ động: Các ion khoáng di chuyển từ đất (hoặc môi trường dinh dưỡng) vào rễ theo građien
nồng độ (đi từ môi trường, nơi nồng độ của ion cao vào rễ, nơi nồng độ của ion độ thấp).

+ Cơ chế chủ động: Đối với một số ion cây có nhu cầu cao, ví dụ, ion kali (K+) di chuyển ngược chiều


građien nồng độ. Sự di chuyển ngược chiều građien nồng độ như vậy đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng
sinh học ATP từ hô hấp (phải dùng bơm ion, ví dụ, bơm natri: Na+– ATPaza, bơm kali: K+– ATPaza…).
Bài 3: (trang 9 SGK Sinh 11)
Giải thích vì sao cây trên cạn bị ngập úng lâu sẽ chết?
Đáp án và hướng dẫn giải bài 3:
Đối với cây trên cạn, khi bị ngập úng rễ cây thiếu ôxi. Thiếu ôxi phá hoại tiến trình hô hấp bình thường
của rễ, tích lũy các chất độc hại đối với tế bào và làm cho lông hút chết và không hình thành được lông
hút mới. Không có lông hút cây không hấp thụ được nước, cân bằng nước trong cây bị phá hoại và cây bị
chết.
Bài tiếp: Giải bài 1,2,3,4 trang 14 SGK Sinh 11 : Vận chuyển các chất trong cây