Bài giảng vàng da tăng bilirubin gián tiếp trẻ sơ sinh

VÀNG DA
TĂNG BILIRUBIN GIÁN TIẾP
TRẺ SƠ SINH

1


MỤC TIÊU
Nêu các ñặc ñiểm vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh.
Nêu các bệnh lý thường gặp gây vàng da nặng.
Biết ñánh giá 1 trẻ vàng da.
Kể các dấu hiệu trẻ vàng da nặng.
Kể 2 biện pháp ñiều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp.

2


H
C

Hemoglobin
Biliverdin
Bilirubin
GT

TUẦN
HOÀN

+ Albumin
Bilirubin

CHUYỂN
HÓA

TT

Chu trình gan
ruột
Bilirubin Glucuronide

BILIRUBIN

β-glucuronidase

TRONG
CƠ
THỂ

Bilirubin
Stercobilinog
en

Urobilinogen

3


TĂNG BILIRUBIN Ở TRẺ SƠ SINH:
“QUÁ TRÌNH SINH LÝ”
Hồng cầu vỡ → Bilirubin.
↓ chuyển hóa Bili GT → Bili TT / gan.

↓ bài tiết Bilirubin → Tái hấp thu Bilirubin / chu trình ruột
gan.

-

ĐẶC ĐIỂM VÀNG DA SINH LÝ
Xuất hiện sau N3.
Tự khỏi sau 1 tuần
tuần..
VD nhẹ ở mặt
mặt,, ngực
ngực..
Bilirubin < 12 - 15mg/dl.
Trẻ bú tốt
tốt,, không dấu hiệu bệnh
bệnh..

4


TĂNG BILIRUBIN QUÁ MỨC
VÀNG DA BỆNH LÝ
Bili GT
Tan trong
mỡ

Bili TT
Tan trong
nước

ĐỘC

NÃO

3 giai ñọan
- Gñ 1: Bú yếu,
yếu, li bì
bì,, giảm TLC, khóc thét
thét..
- Gñ 2: Bỏ bú,
bú, tăng TLC, co gồng
gồng,, co giật,
giật,
sốt,, chết trong cơn ngưng thở
sốt
thở..
- Gñ 3: Di chứng
chứng..
5


NGUYÊN NHÂN VÀNG DA BỆNH LÝ
Sớm (N1 - 2): ít gặp, do TÁN HUYẾT:
Bất ñồng nhóm máu ABO: mẹ máu O; con máu A hoặc B.
Bất ñồng nhóm máu Rhesus: mẹ rh ((-), con Rh (+).
Tán huyết miễn dịch: tự kháng thể từ mẹ.
N3 - 10: rất thường gặp do:
- Nhiễm trùng: rốn, da, nhiễm trùng huyết.
- Đa hồng cầu, bướu huyết thanh to, ổ tụ máu.
- Chậm tiêu phân su, teo tắc ruột.

- Thiếu men G6PD.
6


Muộn (Sau N14):
- Do sữa mẹ (thường gặp).
- Bệnh gan.
- Tắc mật.
- Suy giáp bẩm sinh.
- Bệnh chuyển hoá.

7


DẤU HIỆU TRẺ VÀNG DA NẶNG
Xuất hiện sớm 24 – 48 giờ ñầu sau sanh.
Vàng da sậm ñến bàn tay bàn chân.
Vàng da ở trẻ bệnh / sanh non.
Bilirubin gián tiếp > 20mg%.
Tăng Bilirubin nhanh > 5mg/dl/ngày.

8


Đánh giá 1 trẻ vàng da

Hỏi ngày tuổi bắt ñầu xuất hiện vàng da
da..
Khám vàng da ñến ñâu
ñâu,, tìm dấu vàng da bàn tay bàn chân.

chân.
Tìm dấu hiệu vàng da nhân.
nhân.
Xác ñịnh trẻ cần ñiều trị vàng da ngay hay chỉ cần theo dõi
dõi??
XN cần làm / trẻ VD nặng:
nặng: Bilirubin,
Bilirubin, CTM, Hct,
Hct, Coomb’s
Test, nhóm máu mẹ con (ABO, Rh
Rh),
), CRP, G6PD

9


Qui luật Kramer’s

(1) 6 mg/dl
(2) 9 mg/dl
(3) 12 mg/dl
(4) 15 mg/dl
(5) > 15 mg/dl

10


11

Xử trí vàng da sơ sinh
Xử trí tăng bilirubin ở trẻ khỏe mạnh.

Tuổi (giờ)

Quang trị liệu
(mg/dl)

Thay máu
(mg/dl)

<=24

10-12

20

25-48

12-15

20-25

49-72

15-18

25-30

>72

18-20

25-30
12


Xử trí tăng bilirubin ở trẻ ñủ tháng yếu

Tuổi (giờ)

Quang trị
liệu
(mg/dl)

<=24
25-48
>72

7-10
10-12
12-15

Thay máu
(mg/dl)
**
18
20
20
13

Xử trí tăng bilirubin ở trẻ non tháng
Khỏe

Yếu*

Quang trị liệu

Thay máu

Quang trị liệu

Thay máu

(mg/dl)

(mg/dl)

(mg/dl)

(mg/dl)

<=1000

5-7

10

4-6

8-10

1001-1500

7-10

10-15

6-8

10-12

1501-2000

10

17

8-10

15

>2000**

10-12

18

10

17

Cân nặng
(g)

14


Trẻ yếu là khi trẻ có tán huyết, nhiễm
trùng, thiếu oxy-máu, toan hoặc albuminmáu < 2.5 mg/dl.

15


HƯỚNG DẪN
PHÁT HIỆN VÀNG DA
Quan sát màu da trẻ hàng ngày
dưới ánh sáng mặt trời.
Không nằm trong buồng tối.
Mang ñến khám ngay khi thấy màu da trẻ vàng.
Khi trẻ có VD ñược theo dõi tại nhà: bà mẹ nên:
- Cho trẻ bú mẹ nhiều lần hơn.
- Tắm nắng mỗi sáng.
- Tái khám mỗi ngày cho ñến khi hết vàng da (tuần 1).
- Theo dõi tiến triển của màu da & các dh bệnh nặng.
16


Thank you!

17