Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra một số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau an toàn trên địa bàn thành phố Huế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾ
Khoa Cơ khí – Công nghệ

KHÓA LUẬN

TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI:
Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra
một số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau an toàn trên địa bàn
thành phố Huế

Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Thị Hoàng Oanh

Lớp

: CNTP 45

Giáo viên hướng dẫn : Th.S Trần Thanh Quỳnh Anh
Bộ môn

: Quản lý chất lượng thực phẩm

Năm, 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾ
Khoa Cơ khí – Công nghệ

KHÓA LUẬN

TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI:
Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra
một số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau an toàn trên địa bàn
thành phố Huế

Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Thị Hoàng Oanh

Lớp

: CNTP 45

Giáo viên hướng dẫn : Th.S Trần Thanh Quỳnh Anh
Bộ môn

: Quản lý chất lượng thực phẩm

Thời gian thực tập

: 01/10/2015 đến 21/01/2016

Năm, 2016


MỤC LỤC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾ.......................................................................................................1
Khoa Cơ khí – Công nghệ........................................................................................................................1

KHÓA LUẬN............................................................................................................................................1
TỐT NGHIỆP............................................................................................................................................1
TÊN ĐỀ TÀI: ............................................................................................................................................1
Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra một số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau
an toàn trên địa bàn thành phố Huế .....................................................................................................1
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Hoàng Oanh.......................................................................................1
Lớp : CNTP 45.........................................................................................................................................1
Giáo viên hướng dẫn : Th.S Trần Thanh Quỳnh Anh...............................................................................1
Bộ môn : Quản lý chất lượng thực phẩm................................................................................................1
Năm, 2016..............................................................................................................................................1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾ.......................................................................................................2
Khoa Cơ khí – Công nghệ........................................................................................................................2
KHÓA LUẬN............................................................................................................................................2
TỐT NGHIỆP............................................................................................................................................2
TÊN ĐỀ TÀI: ............................................................................................................................................2
Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra một số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau
an toàn trên địa bàn thành phố Huế .....................................................................................................2
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Hoàng Oanh.......................................................................................2
Lớp : CNTP 45.........................................................................................................................................2
Giáo viên hướng dẫn : Th.S Trần Thanh Quỳnh Anh...............................................................................2
Bộ môn : Quản lý chất lượng thực phẩm................................................................................................2
Thời gian thực tập : 01/10/2015 đến 21/01/2016..................................................................................2
Năm, 2016..............................................................................................................................................2
MỤC LỤC................................................................................................................................................3
DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................................................6


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ.......................................................................................................................7
PHẦN 1: MỞ ĐẦU...................................................................................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài..............................................................................................................1

1.2. Mục đích nghiên cứu...................................................................................................................2
PHẦN 2: TỔNG QUAN VỀ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.............................................................................3
2.1. Giới thiệu về cây rau....................................................................................................................3
2.1.1. Nguồn gốc và sự phân bố.........................................................................................................3
2.1.2 Giá trị của cây rau......................................................................................................................4
2.1.2.1. Giá trị về dinh dưỡng.............................................................................................................4
2.1.2.2. Giá trị về kinh tế.....................................................................................................................5
2.2. Tình hình sản xuất, tiêu thụ rau trên thế giới và trong nước.......................................................7
2.2.1. Trên thế giới.............................................................................................................................7
2.2.2. Trong nước...............................................................................................................................9
2.3. RAT và hoạt động sản xuất RAT ở Việt Nam nói chung và tình Thừa Thiên Huế nói riêng........12
2.3.1. Khái niệm về “RAT”.................................................................................................................12
2.3.2. Hoạt động sản xuất RAT ở Việt Nam.......................................................................................14
2.3.3. Hoạt động sản xuất RAT tại tỉnh Thừa Thiên Huế...................................................................16
2.3.4. Tình hình tiêu thụ RAT ở Việt Nam.........................................................................................18
PHẦN 3: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................21
3.1. Đặc điểm địa bàn thành phố Huế..............................................................................................21
3.1.1. Điều kiện tự nhiên..................................................................................................................21
3.1.1.1. Vị trí địa lý............................................................................................................................21
3.1.1.2. Thời tiết và khí hậu..............................................................................................................21
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội........................................................................................................22
3.1.2.1. Dân số, lao động..................................................................................................................22
3.1.2.2. Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội của thành phố Huế............................................................24
3.1.2.3. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp của thành phố Huế......................................................25
3.2. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................................28


3.2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................................28
3.2.1.1. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................................28
3.2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................................................28

3.2.1. Phương pháp thu thập số liệu................................................................................................28
3.2.2. Phương pháp xử lý số liệu......................................................................................................29
PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...........................................................................................................30
4.1. Thực trạng đời sống người tiêu dụng trên địa bàn nghiên cứu.................................................30
4.1.1. Độ tuổi trung bình của người tiêu dùng..................................................................................30
4.1.2. Trình độ học vấn của người tiêu dùng trong địa bàn điều tra................................................30
4.1.3. Tình trạng nghề nghiệp của người tiêu dùng trong địa bàn điều tra......................................30
4.2. Thực trạng tiêu thụ rau xanh và RAT hằng ngày của người tiêu dùng điều tra..........................32
4.2.1. Thực trạng tiêu thụ rau xanh..................................................................................................32
4.2.1.1. Chủng loại, số lượng rau xanh tiêu thụ trên địa bàn các phường điều tra...........................32
4.2.1.2. Các kênh cung ứng rau xanh cho địa bàn thành phố Huế....................................................35
4.2.2. Thực trạng tiêu thụ RAT..........................................................................................................36
4.2.3. Các kênh cung ứng RAT..........................................................................................................37
4.3. Quan điểm của người tiêu dùng về RAT....................................................................................38
4.3.1.Tiêu chí quan trọng về sản phẩm rau để quyết định chọn mua...............................................38
4.3.2. Các chỉ tiêu về RAT và rau không an toàn người tiêu dùng nhận định....................................39
4.3.3. Định hướng của người tiêu dùng trong việc tìm nguồn rau tiêu thụ cho gia đình..................40
4.3.4. Quan điểm về giá cả...............................................................................................................41
4.3.4. Thông tin về RAT người tiêu dùng muốn biết.........................................................................41
4.4. Thuận lợi và khó khăn trong việc tiêu thụ RAT..........................................................................43
4.4.1. Khó khăn.................................................................................................................................43
4.4.2. Thuận lợi.................................................................................................................................43
4.5. Giải pháp phát triển RAT ở Thành phố Huế...............................................................................44
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................................................53
5.1. Kết luận......................................................................................................................................53


5.2. Kiến nghị....................................................................................................................................53
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................................................55
PHỤ LỤC...............................................................................................................................................58

MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ RAU AN TOÀN TẠI THÀNH PHỐ HUẾ................................................................59

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng2.1. Số liệu sơ bộ xuất khẩu rau quả 6 tháng đầu năm 2015..........................................................7
Bảng 2.2. Diện tích, năng suất, sản lượng rau của thế giới giai đoạn 1980 – 2010.................................8
Bảng 2.3. Diện tích, năng suất, sản lượng rau của các châu lục năm 2010.............................................8
Bảng 2.4. Diện tích, năng suất và sản lượng rau ở Việt Nam ................................................................9
giai đoạn 1980 – 2010............................................................................................................................9
Bảng 2.5. Diện tích gieo trồng rau năm 2014 và dự kiến năm 2015.....................................................11
(Đv: nghìn ha).......................................................................................................................................11
Bảng 2.6. Diện tích, năng suất, sản lượng rau vụ Đông năm các tỉnh phía Bắc.....................................11
Bảng 2.8. Hàm lượng kim loại nặng .....................................................................................................13
(ĐVT: mg/kg sản phẩm)........................................................................................................................13
Bảng 2.9. Diện tích và chủng loại RAT của tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2010..........................................16
Bảng 2.10. Năng suất (tạ/ha/vụ) các loại rau an toàn và rau thường ở xã Quảng Thành và Quảng
Thọ[5]...................................................................................................................................................17
Bảng3.1. Lao động và cơ cấu chuyển dịch lao động ở Huế [13]............................................................23
Bảng 3.2. Dân số trung bình thành phố Huế 2005 – 2012....................................................................23
Bảng 3.3. Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội của thành phố Huế..............................................................24
từ năm 2008 đến năm 2010.................................................................................................................24
Bảng 3.4. Sản xuất nông nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2015 [21] ...............................................26
Bảng 3.5. Diện tích gieo trồng các loại cây ở thành phô Huế................................................................27
(ĐVT: ha)...............................................................................................................................................27
Bảng 4.1. Một số thông tin của hộ điều tra trên 6 phường..................................................................32
Bảng 4.2. Các loại rau người tiêu dùng thường mua............................................................................33
Bảng 4.3. Lý do lựa chọn mua các loại rau của người tiêu dùng...........................................................34


Bảng 4.4. Địa điểm mua rau của người tiêu dùng được điều tra..........................................................35
Bảng4.5. Lý do lựa chọn mua rau của người tiêu dùng thuộc 6 phường điều tra.................................38

Bảng 4.6. Tiêu chí quan trọng để quyết định chọn mua rau.................................................................38
Bảng 4.7. Các chỉ tiêu về RAT................................................................................................................39
Bảng 4.8. Các chỉ số rau không an toàn................................................................................................39
Bảng 4.9. Định hướng của hộ tiêu dùng về việc tìm địa điểm cung cấp rau.........................................40
Bảng 4.10. Mức giá người tiêu dùng có thể chi trả so với rau thường.................................................41
Bảng 4.11. Yêu cầu thông tin người tiêu dùng muốn biết....................................................................42
Bảng 4.12. Yêu cầu địa điểm bán RAT..................................................................................................42

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1. Tỉ lệ sử dụng đất năm 2012[13]...........................................................................................26
Biểu đồ 2. Biểu đồ tỷ lệ ngành nghề của hộ điều tra............................................................................31
Biểu đồ 3. Lý do lựa chọn mua các loại rau của người tiêu dùng được điều tra...................................34


Lời Cám Ơn
Để hoàn thành khóa luận này, tôi xin
chân thành cám ơn các thầy cô giáo đã tận
tình hướng dẫn, giảng dạy trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và rèn luyện ở
Trường Đại Học Nông Lâm Huế.
Xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
tới cô giáo ThS. Trần Thanh Quỳnh Anh đã
tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong
quá trình thực hiện khóa luận này.
Xin cám ơn các bạn sinh viên cùng nhóm
đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình khỏa sát.
Xin dành lòng biết ơn to lớn tới ba mẹ,
người thân và bạn bè đã động viên, làm
điểm tựa về vật chất và tinh thần cho tôi

trong suốt thời gian học tập và nghiên
cứu tại Trường Đại Học Nông Lâm Huế.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện
đề tài một cách hoàn chỉnh nhất, song do
buổi đầu làm quen với công tác nghiên cứu
khoa học, tiếp cận thực tế cũng như hạn
chế về kiến thức và kinh nghiệm nên không
thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất
mong được sự góp ý của quý thầy, cô giáo
để khóa luận được hoàn chỉnh hơn.
Trân trọng!
Huế, ngày 25 tháng 2 năm 2016
Sinh viên

Nguyễn Thị Hoàng Oanh


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. Bộ

NN&PTNT : Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn

2.RAT

: Rau an toàn

3.BVTV

: Bảo vệ thực vật

4.VSATTP

: Vệ sinh an toàn thực phẩm

5.HTX

: Hợp tác xã

6.WHO

: Tổ chức y tế thế giới (World Health Organization)

7.FAO

: Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên Hợp Quốc
(Food and Agriculture Organization)
: Đồng bằng sông Hồng
: Bắc Trung Bộ
: Đơn vị tính

8.ĐBSH
9.BTB
10.ĐVT


PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Rau là loại thực phẩm không thể thiếu được trong cuộc sống hằng ngày của
chúng ta, cùng với nguồn thức ăn được cung cấp từ động vật, rau cung cấp

những dinh dưỡng cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của con người. Từ thời
xa xưa, ông cha ta đã có câu “đói ăn rau, đau uống thuốc”, rau cung cấp cho cơ
thể những chất dinh dưỡng cần thiết đặc biệt là vitamin, acid hữu cơ và muối
khoáng cũng như protein và chất xơ…
Khi đời sống của người dân được nâng cao, nhu cầu lương thực và các thức
ăn giàu đạm được bảo đảm thì yêu cầu về sản phẩm rau xanh không chỉ đơn
thuần là đủ về số lượng mà cần cả chất lượng.
Nước ta là nước nông nghiệp nên sản xuất rau là một trong những ngành
sản xuất nông nghiệp truyền thống. Qua kinh nghiệm đúc kết nhiều năm, người
nông dân đã rút ra nhiều kinh nghiệm trong việc chăm sóc, ươm trồng rau xanh.
Tuy nhiên, bên cạnh sự gia tăng vế số lượng và chủng loại để đáp ứng đủ nhu
cầu của người dân ngành sản xuất rau ở nước ta còn có một số mặt hạn chế như:
dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cao, đất đai thỗ nhưỡng cũng như nguồn nước bị
ô nhiễm làm gia tăng mức độ nguy hiểm của rau xanh.
Thực tế hiện nay nhu cầu về sản phẩm rau màu, hoa quả của người dân
ngày càng tăng, các sản phẩm rau, hoa quả được bán tràn lan trên thị trường mà
không có sự quản lý và kiểm định chất lượng của các nhà khoa học. Các cơ sở
sản xuất và tiêu thụ RAT đã xuất hiện nhưng còn mang tính nhỏ lẻ và chưa phổ
biến một cách rộng rãi. Vì vậy vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm với mặt hàng
nông sản, nhất là rau, đang được xã hội đặc biệt quan tâm.
Đứng trước tình hình rau xanh ngày càng bị ô nhiễm nặng nề, ảnh hưởng
trực tiếp đến sức khỏe người dân, một số địa phương, tỉnh, thành đã quan tâm
đến việc sản xuất RAT, đã có nhiều vùng sản xuất RAT theo quy chuẩn
VietGAP. Cũng như nhiều tỉnh thành khác, tỉnh Thừa Thiên Huế đã xuất hiện
nhiều vùng trong rau chuyên canh mới, không ngừng đổi mới về kỹ thuật và
giống để đáp ứng được nhu cầu cần thiết của người dân. Phần lớn lượng RAT
sản xuất ra vẫn phải tiêu thụ ngang giá với rau thường chính điều này đã ảnh
hưởng rất lớn đến tâm lý của người sản xuất vì vậy trên thực tế đã có những
hợp tác xã trồng RAT trên địa bàn tỉnh không tìm được đầu ra. Một trong những
trở ngại lớn nhất là sự tin tưởng về chất lượng và giá của RAT chưa phù hợp

với đại bộ phận người tiêu dùng.

1


Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn ở trên tôi lựa chọn đề tài
nghiên cứu: “ Bước đầu điều tra thực trạng tiêu thụ Rau an toàn và đề ra một
số giải pháp phát triển tiêu thụ Rau an toàn trên địa bàn thành phố Huế”.
Nghiên cứu này được tiến hành ở 6 phường trên địa bàn thành phố Huế.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu thực trạng sản xuất RAT trên địa bàn tình Thừa Thiên Huế
- Tìm hiểu thực trạng tiêu thụ RAT ở Thành phố Huế
- Đưa ra một số giải pháp phát triển việc tiêu thụ RAT trên địa bàn thành
phố Huế

2


PHẦN 2: TỔNG QUAN VỀ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Giới thiệu về cây rau
2.1.1. Nguồn gốc và sự phân bố
Rau là cây hoặc phần có thể ăn được và thường mọng nước, ngon và bổ
được sử dụng như là món ăn chính hoặc kèm thêm đồ phụ gia để nấu hoặc ăn
sống, đa số người Việt Nam chúng ta có thói quen là ăn rau sống trong mỗi bữa
ăn hàng ngày không thể thiếu rau được cho thấy rau đóng một vài trò quan trọng
trong bữa ăn hàng ngày của người Việt[2].
Việt Nam nằm ở khu vực Đông Nam Á, với bờ biển dài 3260km và chiều
dài khoảng 15 vĩ độ; thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa: miền Bắc có đầy đủ
bốn mùa xuân hạ thu đông, miền Nam chỉ có hai mùa là mùa mưa và mùa khô,
các sản phẩm rau của Việt Nam rất đa dạng, từ các loại rau nhiệt đới như rau

muống, rau ngót, rau cải đến các loại rau xứ lạnh như xu hào, bắp cải, cà rốt...
Tuy nhiên, cũng có nhiều bất lợi về khí hậu như mưa, lũ, hạn hán xảy ra thất
thường. Đặc biệt là biến đổi khí hậu một phần ảnh hưởng đến ngành trồng rau
của nước ta.
Rau rất đa dạng và phong phú, do vậy khái niệm về “rau” phải dựa trên
công dụng của nó. Theo thống kê, ước tính có 10000 loài thực vật được dùng
làm rau trên toàn thế giới, tuy nhiên chỉ có 50 loài rau có giá trị thương mại và
khoảng 70 – 80 loại rau được đưa vào sản xuất.[3]
Các loại rau tươi của nước ta rất phong phú. Nhìn chung ta có thể chia rau
tươi thành nhiều nhóm: nhóm rau xanh như rau cải, rau muống, rau xà lách, rau
cần...; nhóm rễ củ như cà rốt, củ cải, su hào, củ đậu...; nhóm cho quả như cà
chua, cà bát, cà pháo, dưa chuột...; nhóm hành gồm các loại hành, tỏi,.v.v...
Ngày nay qua chọn lọc và thuần hoá lâu đời nước ta đã có nhiều giống cây
trồng tốt, thích nghi với điều kiện khí hậu từng vùng riêng biệt, nông dân đã tích
lũy được nhiều kinh nghiệm khá phong phú trong lĩnh vực thuần hoá, chọn và để
giống các loại rau. Ở xung quanh thành phố và các thị trấn, thị xã hình thành
những vùng rau tập trung như vùng rau ngoại thành Hà Nội, thành phố Hồ Chí
Minh, Hải Phòng, vùng rau Đà Lạt,... [12].
Ở Thừa Thiên Huế thường thì rau được trồng truyền thống ở một số
phường, xã thuộc thành phố Huế như Hương Long, Hương Vinh và vùng trồng
rau lân cận thành phố Huế như vùng trồng rau Hương Chữ, vùng trồng rau má
Quảng Thọ, Quảng Điền hay vùng trồng rau ở xã Quảng Thành, Quảng An và
3


đặc biệt lần đầu tiên có vùng trong rau theo quy chuẩn VietGAP ở vùng trồng
RAT Hóa Châu, Kim Thành, Quảng Thành. [3].
2.1.2 Giá trị của cây rau
2.1.2.1. Giá trị về dinh dưỡng
Rau là loại thực phẩm rất cần thiết cho mọi người trong đời sống hằng

ngày, rau là loại thực phẩm không thể thay thế được vì cây rau cung cấp rất
nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của cơ thể con người như:
protein, muối khoáng, nước và các dưỡng chất quan trọng khác. Trong rau
chứa hàm lượng vitamin và muối khoáng hơn hẳn những cây trồng khác.
Trong ăn uống hàng ngày, rau tươi có vai trò đặc biệt quan trọng. Giá trị
dinh dưỡng của cây rau được thể hiện ở nhiều mặt: cung cấp cho cơ thể con
người các chất dinh dưỡng quan trọng như các loại vitamin, muối khoáng, axit
hữu cơ, các hợp chất thơm, cũng như protein, lipit, chất xơ,... Trong rau xanh
hàm lượng nước chiếm 85-95%, chỉ có 5-15% là chất khô. Trong chất
khô lượng cacbon rất cao (cải bắp 60%, dưa chuột 74-75%, cà chua 75-78%,
dưa hấu 92%). Giá trị dinh dưỡng cao nhất ở rau là hàm lượng đường (chủ
yếu đường đơn) chiếm tỷ lệ lớn trong thành phần cacbon. Nhờ khả năng hòa tan
cao, chúng làm tăng sự hấp thu và lưu thông của máu, tăng tính hoạt hóa trong
quá trình oxy hóa năng lượng của các mô tế bào [3].
Vitamin có tác dụng rất lớn trong quá trình phát triển của cơ thể con người.
Thiếu vitamin chúng ta sẽ mắc nhiều bệnh ví dụ như thiếu vitamin A sẽ làm cơ
thể trẻ em chậm lớn, giảm thị lực, mắt mờ và khả năng miễn dịch giảm. Vitamin
A thường có trong các loại rau có màu đỏ và vàng da cam như: cà rốt, cà chua,
ớt, bí ngô…bổ sung hàm lượng vitamin A thông qua những loại rau củ này là rất
tốt đối với cơ thể con người.[3]
Chất khoáng trong rau chủ yếu là canxi, photpho, sắt… Chúng có tác dụng
điều hòa cân bằng kiềm tan trong máu, là những chất cần thiết cho cấu tạo của
máu và của xương. Chất xơ trong rau chiếm một phần rất lớn chúng không có
giá trị về mặt dinh dưỡng song bản thân chúng rất xốp nên có tác dụng nhuận
tràng và làm tăng khả năng tiêu hóa.[3]
Rau thuộc nhóm cây trồng hằng năm như: cà, ớt, cà chua, các cây trong họ
bầu bí, đậu cô ve… loại cây 2 năm như: hành, tỏi, cải bắp, su hào…và loại cây
thân thảo lâu như: măng được dùng để làm thực phầm.

4

Với những giá trị về mặt dinh dưỡng cây rau mang lại đã nêu trên thì câu
nói “Đói ăn rau, đau uống thuốc” của cha ông ta một lần nữa được khẳng định
lại [2].
2.1.2.2. Giá trị về kinh tế
Rau xanh là loại cây mang lại hiệu quả kinh tế cao, thời gian sinh trưởng
ngắn, có khả năng trồng nhiều vụ trong năm và có khả năng thích ứng với nhiều
vùng sinh thái khác nhau. Do đó, rau được coi là loại cây trồng chủ lực trong
việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng xóa đói giảm nghèo cho nông dân Việt Nam.
Việt Nam là một nước nhiệt đới có thể tiến hành trồng rau quanh năm,
ngành rau nước ta đã phát triển từ khá lâu và đóng góp khoảng 3% trong tổng
giá trị ngành nông nghiệp. Phát triển rau có ý nghĩa lớn về kinh tế xã hội: tạo
việc làm, tận dụng lao động, đất và nguồn tài nguyên cho hộ gia đình. Rau là cây
ngắn ngày, có những loại rau như cải canh, cải củ từ 30-40 ngày đã cho thu
hoạch, rau cải bắp 75 – 85 ngày, rau gia vị chỉ 15 – 20 ngày một vụ…cho nên
một năm có thể trồng được 2 – 3 vụ, thậm chí 4 – 5 vụ [13].Cây rau còn là cây
dễ trồng xen, trồng gối vì vậy trồng rau tạo điều kiện tận dụng đất đai, nâng cao
hệ số sử dụng đất.
Trồng rau không những tận dụng được đất đai mà còn tận dụng được cả lao
động và những tư liệu sản xuất khác. Cây rau là cây có giá trị kinh tế cao, 1 ha
trồng rau mang lại thu nhập gấp 2 – 5 lần so với trồng lúa.Vì vậy trồng rau là
nguồn tạo ra thu nhập lớn cho hộ [4].
Ở Đài Loan thu nhập tính bằng tiền trên 1 ha rau hơn hẳn so với các loại cây
trồng khác. Theo thống kê năm 1997 của Mỹ cho thấy tổng giá trị thu được trên 1
ha trồng rau cao hơn so với lúa nước và lúa mì, trong đó trồng cà chua cho thu
hoạch cao hơn gấp 4 lần so với lúa nước và cao hơn gấp 20 lần so với lúa mì[7].
Các loại rau xuất khẩu chính của Việt Nam hiện nay là dưa chuột, cà chua,
cà rốt, hành, ngô rau, đậu rau, ớt cay, nấm…trong đó dưa chuột và cà chua có
nhiều triển vọng và chúng có thị trường xuất khẩu tương đối ổn định. Thị trường

xuất khẩu rau chủ yếu của Việt Nam là Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Úc,
Singapore, Hàn Quốc, Mỹ và các nước Châu Âu.
Hàng rau quả của Việt Nam xuất khẩu trong tháng 12 năm 2014 đạt 139
triệu USD, tăng 28,5% so với tháng trước, nâng tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm
hàng này trong năm 2014 lên 1,49 tỷ USD, tăng 38,9% (tương ứng tăng 418
triệu USD).
5


Hàng rau quả của Việt Nam xuất chủ yếu sang Trung Quốc với 436 triệu
USD, tăng 44,1% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 29,2% tổng kim ngạch
xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước[22].
Rau quả các loại của Việt Nam xuất khẩu ra thị trường nước ngoài liên tục
tăng trưởng, trong 6 tháng đầu năm 2015 kim ngạch đã đạt 880,93 triệu USD,
tăng 22,8% so với cùng kỳ năm 2014; trong đó riêng tháng 6/2015 đạt 188,37
triệu USD, tăng 72,2% so với tháng 5/2015.
Thị trường xuất khẩu chính của mặt hàng rau quả Viêt Nam gồm: Trung
Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Thái Lan, Malaysia,...Trong đó,
Trung Quốc là thị trường tiêu thụ nhiều nhất các loại rau quả của Việt Nam; 6
tháng đầu năm xuất khẩu sang thị trường này đạt 252,58 triệu USD, tăng 7,5%
so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 28,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của nhóm
hàng này. Tiếp đến thị trường Nhật Bản đạt 36,88 triệu USD, chiếm 4,2% tổng
kim ngạch, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm trước. Hàn Quốc đạt 35,43 triệu
USD, tăng 28,2% so với cùng kỳ năm 2014, chiếm 4,0% tổng kim ngạch. Xét về
mức tăng trưởng xuất khẩu rau quả trong 6 tháng đầu năm nay thì thấy hầu hết
các thị trường đều đạt mức tăng kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái; đáng chú
ý là xuất khẩu sang thị trường Hồng Kông, tuy kim ngạch chỉ đạt 11,72 triệu
USD nhưng có kim ngạch tăng mạnh nhất, tăng tới 120,5%. Bên cạnh đó, xuất
khẩu cũng tăng mạnh ở một số thị trường như:Đức (tăng 50,1%); Cô Oét (tăng
45,8%); Anh (tăng 31,3%).[22]

6


Bảng2.1. Số liệu sơ bộ xuất khẩu rau quả 6 tháng đầu năm 2015
(ĐVT: USD)[22]
Thị trường
Tổng kim ngạch
Trung Quốc
Nhật
Hàn Quốc
Hoa Kỳ
Malaysia
Hà Lan
Thái Lan
Đài Loan
Nga
Singapore
Hong Kong
Canada
Australia
Đức
UAE
Indonesia
Pháp

Tháng 6/2015
188.378.188
47.616.053
7.535.601

7.114.024
4.515.025
3.160.683
4.547.773
1.972.945
3.801.873
2.512.115
1.933.794
2.000.093
1.454.778
1.792.249
1.572.507
2.040.423
1.513.356
805.612

6 tháng năm 2015
880.932.238
252.581.947
36.889.889
35.430.452
27.249.594
18.918.633
18.874.826
17.289.193
16.521.423
13.322.394
12.599.056
11.725.675
8.759.845

8.493.384
7.274.553
6.212.446
5.102.275
4.781.137

2.2. Tình hình sản xuất, tiêu thụ rau trên thế giới và trong nước
2.2.1. Trên thế giới
Rau xanh là loại thực phẩm thiết yếu của cuộc sống con người, cung cấp
phần lớn khoáng chất và vitamin, góp phần cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn
hàng ngày. Rau là cây trồng có giá trị kinh tế cao, là mặt hàng xuất khẩu của
nhiều nước trên thế giới. Hiện nay nhiều nước trên thế giới trồng rau với diện
tích lớn, tại các nước đang phát triển tỷ lệ cây rau/cây lương thực là 2/1, còn ở
các nước đang phát triển tỷ lệ này là 1/2.

7


Bảng 2.2. Diện tích, năng suất, sản lượng rau của thế giới giai đoạn 1980 – 2010
Diện tích
Năng suất
Sản lượng
TT
Năm
(nghìn ha)
(tạ/ha)
(nghìn tấn)
1
1980
8.066,84

106,11
85.597,24
2
1990
10.405,27
134,89
140.356,69
3
2000
14.572,54
146,84
213.983,18
4
2006
17.192,59
141,71
243.631,02
5
2007
17.276,08
142,24
245.731,56
6
2008
17.624,38
141,68
249.702,20
7
2009
17.881,68

138,70
248.026,11
8
2010
18.075,29
132,88
240.177,29
(Nguồn: FAO, 2011)
Bảng 2.3. Diện tích, năng suất, sản lượng rau của các châu lục năm 2010
Diện tích
Năng suất
Sản lượng
TT
Vùng, châu lục
(nghìn ha)
(tạ/ha)
(nghìn tấn)
1 Châu Á
14.110,82
145,54
205.368,87
2 Châu Phi
2.747,52
61,39
16.867,03
3 Châu Âu
642,37
168,03
10.793,74
4 Châu Mỹ

541,62
121,57
6.584,47
5 Châu Đại dương
32,97
167,16
551,13
6 Vùng Đông Nam Á
1.812,37
130,30
23.615,18
(Nguồn: FAO, 2011)
Tình hình sản xuất rau ở các châu lục khá là biến động. Châu Á là châu lục
có diện tích trồng rau lớn nhất thế giới. Năm 2010 toàn bộ châu lục trồng được
14.110.820 ha, chiếm 78,07% diện tích rau trồng của thế giới. Châu Phi có diện
tích trồng rau lớn thứ 2, đạt 2.747.520 ha, bằng 19,47% diện tích rau của châu
Á. Châu Đại Dương có diện tích trồng rau thấp nhất, chỉ có 32.970 ha bằng
0,23% diện tích rau của châu Á.
Mặc dù châu Á có diện tích trồng rau lớn nhất thế giới nhưng năng suất rau
đứng hàng thứ 3 trong các châu lục. Năm 2010 năng suất rau của châu Á đạt
145,54 tạ/ha, cao hơn năng suất trung bình của thế giới là 12,66 tạ/ha. Châu Âu
có năng suất rau cao nhất thế giới (168,03 tạ/ha), cao hơn năng suất trung bình
của thế giới là 35,15 tạ/ha và cao hơn năng suất rau của châu Á là 22,49 tạ/ha.
Châu Phi có năng suất rau thấp nhất thế giới, chỉ đạt 61,39 tạ/ha, bằng 46,2%
năng suất rau của thế giới, 42,18% năng suất rau của châu Á.
Do có diện tích trồng rau lớn nên sản lượng rau của châu Á cao nhất là
205.368.870 tấn, chiếm 85,51% sản lượng rau của thế giới. Châu Phi có sản
8

lượng rau đứng thứ 2 là 16.867.030 tấn, chiếm 7,02% sản lượng rau của thế
giới, bằng 8,21% sản lượng rau của châu Á. Châu Đại dương mặc dù có năng
suất rau cao thứ 2 thế giới nhưng do diện tích gieo trồng ít nên sản lượng thấp
nhất là 551.130 ha, chỉ bằng 0,23% sản lượng rau của thế giới, bằng 0,27% sản
lượng rau của châu Á.
Vùng Đông Nam Á có diện tích trồng rau khá lớn, năm 2010 toàn vùng
trồng được 1.812.370 ha, bằng 12,84% diện tích rau của châu Á, bằng 10,03%
diện tích rau của thế giới. Năng suất rau của vùng cũng xấp xỉ năng suất bình
quân của thế giới, đạt 130,3 tạ/ha, sản lượng đạt 23.615.180 tấn (chiếm 11,5%
sản lượng rau của châu Á, chiếm 9,83% sản lượng rau của thế giới).
Hiện nay có 120 chủng loại rau được sản xuất ở khắp các châu lục nhưng
chỉ có 12 loại chủ lực được trồng trên 80% diện tích rau toàn thế giới. Loại rau
được trồng nhiều nhất là cà chua 3,17 triệu ha, thứ hai là hành 2,29 triệu ha, thứ
ba là cải bắp 2,07 triệu ha (năm 1998). Còn ở châu Á, loại rau được trồng nhiều
nhất là cà chua, hành, cải bắp, dưa chuột, cà tím; ít nhất là đậu Hà Lan. Nhìn
chung, các loại rau như cà chua, dưa chuột, hành, cải bắp đều được trồng nhiều
ở châu á và trên thế giới [18].
Thái Lan có tổng diện tích là 51,4 triệu ha, trong đó diện tích sử dụng vào
nông nghiệp là 19,84 triệu ha. Diện tích trồng rau và hoa năm 1992 là 449 nghìn
ha với sản lượng là 4,68 triệu tấn và năng suất bình quân 104,1 tạ/ha. Thái Lan
có thể trồng được cả rau nhiệt đới và ôn đới. Hiện nay có trên 100 loại rau được
trồng ở Thái Lan trong đó có 45 loại được trồng phổ biến.
Thái Lan xuất khẩu cả rau an toàn và rau chế biến. Năm 1998 xuất khẩu
162.116 tấn, đến năm 2002 tăng lên 238.201 tấn. Rau chế biến xuất khẩu chủ
yếu là rau đóng hộp. Thị trường xuất khẩu rau an toàn chủ yếu của Thái Lan là
thị trường châu Á. Tuy xuất khẩu rau nhưng Thái Lan cũng có nhập khẩu rau,
năm 1998 lượng nhập khẩu là 18.233 tấn [17]
2.2.2. Trong nước
Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT( Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông
thôn) năm 2014 thì Diện tích gieo trồng trên cả nước đạt 873 ngàn ha, năng

suất bình quân đạt xấp xỉ 175 tạ/ha, sản lượng ước đạt 15,3 triệu tấn; so với
năm trước diện tích tăng 25,8 ngàn ha (tương đương 3%); năng suất tăng 2,3
tạ/ha (1,3%), sản lượng tăng gần 650 ngàn tấn (4,4%).
Bảng 2.4. Diện tích, năng suất và sản lượng rau ở Việt Nam
giai đoạn 1980 – 2010
9


TT
1
2
3
4
5
6
7
8

Năm
1980
1990
2000
2006
2007
2008
2009
2010

Diện tích (ha)
220.000

261.100
452.900
536.914
531.257
529.851
524.937
553.500

Năng suất (tạ/ha)
98,40
112,35
124,36
118,83
123,47
117,06
120,27
121,64

Sản lượng (tấn)
2.164.800,0
2.933.458,5
5.632.264,4
6.380.149,1
6.559.430,2
6.202.435,8
6.313.417,3
6.732.774,0
(Nguồn: FAO, 2011)

Vào năm 1980 nước ta trồng được 220.000 ha, năm 1990 là 261.100 ha,

tăng 41.100 ha. Năm 2000 diện tích trồng rau của nước ta tăng đột biến, đạt
452.900 ha, tăng 191.800 ha so với năm 1990, tăng 232.900 ha so với năm 1980.
Tuy nhiên 5 năm trở lại đây diện tích trồng rau của nước ta thay đổi thất thường,
năm 2006 cả nước trồng được 536.914 ha, tăng 84.014 ha so với năm 2000, tuy
nhiên 2 năm sau diện tích rau bị giảm nhẹ đến năm 2010 diện tích trồng rau mới
tăng trở lại đạt 553.500 ha.
Về năng suất rau của nước ta có xu hướng biến động gần giống năng suất
rau của thế giới. Năm 1980 năng suất rau chỉ đạt 98,84 tạ/ha, năm 1990 đạt
112,35 tạ/ha và năm 2000 năng suất rau đạt cao nhất là 124,36 tạ/ha. Giai đoạn
2006 – 2010 năng suất rau biến động thất thường, năm 2008 có năng suất rau
thấp nhất là 117,06 tạ/ha, năm 2010 năng suất ra tăng lên được 212,64 tạ/ha nhưng
vẫn thấp hơn 1,83 tạ/ha so với năm 2007, thấp hơn 2,72 tạ/ha so với năm 2000.
Sản lượng rau của nước ta tăng lên đáng kể qua các giai đoạn. Năm 1980
cả nước thu được 2.164.800,0 tấn, năm 1990 là 2.933.458,5 tấn tăng 768.658,5
tấn so với năm 1980 (trung bình tăng 76.865,85 tấn/năm). Năm 2000 sản lượng
rau đạt 5.632.264,4, tăng 2.698.805,9 so với năm 1990 (trung bình tăng
269.880,59 tấn/năm), tăng 3467464.4 tấn so với năm 1980. Năm 2010 sản
lượng rau của nước ta cao nhất, đạt 6.732.774,0 tấn, tăng 1.100.509,6 tấn so
với năm 2000 (trung bình tăng 110.050,96 tấn/năm, thấp hơn giai đoạn 1990 2000).
Diện tích rau năm 2015 dự kiến đạt 860 nghìn ha (giảm 2,4% so với năm
2014), năng suất dự kiến 176 tạ/ha (tăng 1% với năm 2014), sản lượng dự kiến
đạt 15,1 triệu tấn (giảm 2% so với năm 2014); trong đó miền Bắc diện tích dự
kiến đạt 390 nghìn ha, năng suất dự kiến 161,0 tạ/ha, sản lượng dự kiến đạt 6,27
triệu tấn; miền Nam diện tích dự kiến đạt 470 nghìn ha, năng suất dự kiến 188

10


tạ/ha, sản lượng dự kiến đạt 8,83 triệu tấn.
Bảng 2.5. Diện tích gieo trồng rau năm 2014 và dự kiến năm 2015

(Đv: nghìn ha)
Đến tháng
Đến tháng Dự kiến
Các tỉnh
Năm 2014
7/2014
7/2015
năm 2015
Cả nước
610
881
595
860
Miền Bắc
260
400
250
390
ĐBSH
120
184
115
180
TDMNPB
80
127
77
123
Bắc Trung Bộ
60

89
58
87
Miền Nam
350
481
345
470
DH NTB
45
65
43
63
Tây Nguyên
70
100
70
97
Đông Nam Bộ
40
60
40
59
ĐB SCL
195
256
192
251
(Nguồn: Bộ NN&PTNT – Cục trồng trọt)
Theo số liệu ở bảng trên ta có thể thấy được diện tích trồng rau 7 tháng đầu

năm 2015 giảm so với 7 tháng đầu năm 2014 cụ thể là giảm 15 nghìn ha và được
trồng chủ yếu ở Đồng bằng Sông Hồng và Đồng bằng Sông Cửu Long.
Bảng 2.6. Diện tích, năng suất, sản lượng rau vụ Đông năm các tỉnh phía Bắc
Trung du miền
Toàn
Chỉ tiêu
Năm
ĐBSH
BTB
núi phía Bắc
miền
Diện tích
2014
47,9
94,1
34,4
176,4
Kế hoạch 2015
46,8
91
34,3
172,1
(1.000 ha)
Năng suất
2014
116,5
191,0
155,0
163,7
Kế hoạch 2015

122,9
209
122,9
159,4
Sản lượng
2014
557,1
1.797,3 533,2
2.887,6
Kế hoạch 2015
421,5
1.901,9 421,5
2.744.9
(Nguồn: Bộ NN&PTNT – Cục trồng trọt)

11


2.3. RAT và hoạt động sản xuất RAT ở Việt Nam nói chung và tình Thừa
Thiên Huế nói riêng
2.3.1. Khái niệm về “RAT”
RAT được định nghĩa như sau: “Những sản phẩm rau tươi bao gồm tất cả
rau ăn củ, thân, lá, hoa, quả có chất lượng đúng với đặc tính giống của chúng,
hàm lượng các hóa chất độc và mức độ ô nhiễm các sinh vật gây hại ở dưới mức
tiêu chuẩn cho phép, an toàn cho người tiêu dùng và môi trường thì được coi là
rau đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm gọi tắt là RAT” (Quyết định số 671998/QĐ-BNN-KHCN ngày 28/4/1998 của bộ NN & PTNT).
Gọi là rau an toàn vì trong quá trình sản xuất rau, người ta vẫn sử dụng
phân bón nguồn gốc vô cơ và chất bảo vệ thực vật, tuy nhiên với liều lượng hạn
chế hơn, thời điểm phù hợp hơn và chỉ sử dụng các chất bảo vệ thực vật trong
danh mục cho phép. Trong rau an toàn vẫn tồn tại dư lượng nhất định các chất

độc hại, nhưng không đến mức ảnh hưởng tới sức khoẻ của người tiêu dùng.
Trong đời sống hàng ngày, tau an toàn thường được gọi là rau sạch. Để
phân biệt một cách chính xác hơn, khái niệm rau sạch nên sử dụng để chỉ các
loại rau được sản xuất theo các quy trình canh tác sạch đặc biệt, như thuỷ canh,
rau “hữu cơ”… Mức độ đảm bảo các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm của
rau sạch cao hơn nhiều so với rau an toàn. Sản lượng rau sạch được sản xuất ở
nước ta hiện nay là không đáng kể (phần lớn giới hạn trong phạm vi các dự án
khoa học – sản xuất). Rau sạch là rau không chứa các độc tố và các tác nhân gây
bệnh, an toàn cho người và gia súc. Sản phẩm rau xem là sạch khi đáp ứng được
các yêu cầu sau: hấp dẫn về hình thức, tươi sạch, không bụi bẩn và lẫn tạp chất,
thu đúng độ chín khi có chất lượng cao nhất, có bao bì hấp dẫn.
Khái niệm rau “sạch” bao hàm rau có chất lượng tốt với dư lượng các hoá
chất bảo vệ thực vật, các kim loại nặng (Cu, Pb, Cd, As), nitrat cũng như các vi
sinh vật có hại đối với sức khoẻ của con người ở dưới mức các tiêu chuẩn cho
phép theo tiêu chuẩn ViệtGAP.[15]
Theo tổ chức y tế thế giới WHO tổ chức nông lương và lương thực của
liên hợp quốc FAO thì RAT phải đảm bảo các yếu tố sau:
•Rau đảm bảo phẩm cấp chất lượng không bị hư hại, dập nát, héo, và
không ủ bằng hóa chất độc hại.
•Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hàm lượng Nitrat và kim loại nặng dưới
mức cho phép.
12


•Rau không bị bệnh không, có vi sinh vật gây hại cho con người và gia súc.
Theo các nhà nghiên cứu hàm lượng các yếu tố gây ô nhiễm trên các sản
phẩm rau như hàm lượng nitơ rát, kim loại nặng, hóa chất BVTV(Bảo vệ thực
vật), vi sinh vật.. có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người sử dụng tùy
thuộc vào mức độ ô nhiễm. Do đó, sản phẩm rau đươc xem là an toàn khi đáp
ứng được các thông số kỹ thuật cho phép của các cơ quan giám định và ở mỗi

quốc gia đều xây dựng các chỉ tiêu phù hợp. Theo tổ chức Y tế thế giới, dư
lượng cho phép trong sản phẩm rau đối với các yếu tố ô nhiễm như sau:
Bảng 2.7. Ngưỡng cho phép dư lượng nitrat trong một số loại rau
Loại rau
Dư hấu
Dưa bở
Ớt ngọt
Măng tây
Đậu quả
Ngô rau
Cải bắp
Xu hào
Súp lơ

Dư Lượng
60
90
200
200
200
300
500
500
500

Loại rau
Xà lách
Cà chua
Dưa chuột
Khoai tây

Cà rốt
Hành lá
Bầu bí
Cà tím

(ĐVT: mg/kg sản phẩm)
Dư lượng
1500
150
150
250
250
400
400
400
(Nguồn: FAO, 1993)

Loại kim loại
Chì ( pb)
Asen ( As)
Đồng ( Cu)
Thiếc ( Sn)
Paiutin

Bảng 2.8. Hàm lượng kim loại nặng
(ĐVT: mg/kg sản phẩm)
Dư lượng
Loại kim loại
Dư lượng
0,5

Camidi ( Cd)
0,03
0,2
Thủy ngân ( Hg)
0,02
5,0
Kẽm ( Zn)
10,0
200,0
Aplatoxin BI
0,005
0,05
(Nguồn: FAO, 1993)

Theo tổ chức y tế thế giới RAT là rau cần phải đạt được các tiêu chuẩn
nghiêm ngặt về dư lượng thuốc BVTV, phân bón, kim loại nặng, và vi sinh vật
trong rau phải đạt dưới mức tiêu chuẩn cho phép. Nếu vi phạm một trong bốn
tiêu chuẩn trên thì không được gọi là RAT.
RAT của Việt Nam được nói tới chủ yếu để phân biệt với rau được canh tác
bằng các kỹ thuật thông thường, họ kiểm soát trên góc độ VSATTP( vệ sinh an
toàn thực phẩm). Ở các nước phát triển với quy trình công nghệ sản xuất rau
13


chuẩn, với sử dụng phân bón, thuốc BVTV kiểm soát được, vấn đề RAT về cơ
bản đã được giải quyết.
Các chỉ tiêu đánh giá mức độ bảo đảm VSATTP của sản phẩm rau đặt ra
như sau:
Về hình thái: sản phẩm thu hoạch đúng thời điểm, đúng yêu cầu của từng
loại rau, đúng độ chín kỹ thuật (hay thương phẩm), không dập nát, hư thối,

không lẫn tạp, không sâu bệnh và có bao gói thích hợp.
Về nội chất phải đảm bảo mức quy định cho phép
+ Dư lượng các loại hóa chất BVTV trong sản phẩm rau.
+ Hàm lượng NO3 tích lũy trong sản phẩm rau.
+ Hàm lượng tích lũy của một số kim loại nặng chủ yếu như: chì, thủy
ngân, asen, cadimin, đồng
+ Mức độ ô nhiễm các loại vi sinh vật gây bệnh ( ecoli, sanmollela, trứng
giun, sán…)
Sản phẩm RAT chỉ được coi là đảm bảo VSATTP, khi hàm lượng tồn dư
các chỉ tiêu trên không vượt quá giới hạn quy định.
Theo quan điểm của các nhà khoa học cho rằng: RAT là rau được sản xuất
theo 1 quy trình kỹ thuật đáp ứng nhu cầu sau:
- RAT là rau đảm bảo phẩm cấp, chất lượng, không bị gây hại, dập nát, héo úa
- Dư lượng thuốc trừ sâu, BVTV hàm lượng NO 3 và hàm lượng kim loại
nặng nằm trong ngưỡng cho phép
- Không bị sâu bệnh, không có vi sinh vật gây hại cho người và gia súc .
2.3.2. Hoạt động sản xuất RAT ở Việt Nam
Sản xuất RAT có vai trò và ý nghĩa rất to lớn trong nhiều mặt của đời sống,
cụ thể là[18]:
- Về sức khỏe con người, sản xuất và sử dụng RAT có tác dụng tốt đến sức
khỏe con người, giúp con người hấp thu đầy đủ các vitamin và dưỡng chất trong
rau mà không phải lo lắng về vấn đề ngộ độc thực phẩm hay những ảnh hưởng
lâu dài đến sức khỏe. Mặt khác, sản xuất RAT còn góp phần bảo vệ sức khỏe
của người sản xuất do giảm thiểu việc tiếp xúc với hóa chất độc hại.
- Về môi trường, bằng việc áp dụng những biện pháp canh tác đảm bảo cho
cây rau hấp thu tốt nhất chất dinh dưỡng, nước mà không để lại tồn dư trong sản
phẩm, sản xuất RAT đã làm giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường và thực sự trở
14

nên thân thiện với môi trường góp phần xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái
bền vững.
- Về kinh tế, thực tế tại nhiều vùng trồng RAT đã khẳng định trồng RAT
cho hiệu quả kinh tế cao gấp 3 lần trồng lúa và gấp 1,5 – 2 lần so với trồng rau
theo phương pháp cũ.
- Về hiệu quả xã hội, khác với trồng lúa hay một số cây trồng khác, mọi
thành viên trong gia đình đều có thể tham gia trồng rau nói chung hay RAT nói
riêng. Điều này rất có ý nghĩa trong việc giải quyết lao động ở nông thôn. Mặt
khác do có hiệu quả kinh tế cao, trồng RAT làm tăng thu nhập cho người dân,
cải thiện cuộc sống của họ qua đó góp phần ổn định trật tự xã hội.
Với một nước nông nghiệp như Việt Nam, lúa là một trong những loại cây
trồng mang lại hiệu quả xuất khẩu cho nước ta bên cạnh đó rau quả là mặt hàng
đóng góp không nhỏ trong kim ngạch xuất khẩu của nước ta, sản xuất rau đã góp
phần giải quyết việc làm và tăng thêm thu nhập cho nhiều hộ nông dân. Với
đời sống càng ngày càng tiến bộ như hiện nay nhu cầu về thực phẩm của người
dân một tăng cao. Trong bữa ăn hằng ngày, việc đòi hỏi cao về rau sạch và rau
chất lượng cao là điều thiết yếu, yêu cầu về an toàn thực phẩm ngày càng khắt
khe và nghiêm ngặt.
Người tiêu dùng đã ý thức về các sản phẩm RAT và tính quan trọng của
sản phẩm này đối với sức khỏe trong tình hình sản xuất rau không đảm bảo nhất
là dân cư ở các khu vực thành thị.
Cả nước hiện có 880.000 ha rau cung ứng cho người tiêu dùng. Tuy nhiên,
diện tích RAT, rau VietGap chỉ chiếm dưới 10%. Con số này cho thấy người
tiêu dùng vẫn phải sử dụng các loại rau chưa đạt chất lượng và tiềm ẩn nhiều
nguy cơ về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến sức khỏe[27].
Tại thành phố Hồ Chí Minh có rất nhiều thuận lợi trong việc trồng và phát
triển RAT; là một trong những thành phố lớn của cả nước nơi tập trung đông
dân cư vấn đề an toàn thực phẩm trong rau quả càng được chú trọng hơn. Chính
vì vậy trong những năm gần đây diện tích và năng suất sản xuất RAT càng ngày
càng tăng. Thành phố có 102 xã, phường có sản xuất rau với diện tích canh tác

3.637 ha, diện tích gieo trồng 14.456 ha, tập trung tại các huyện Củ Chi, huyện
Bình Chánh, huyện Hóc Môn và quận 12.
Tính đến nay, trên địa bàn thành phố đã có 329 tổ chức, cá nhânđược
chứng nhận VietGAP (gồm HTX Ngã 3 Giòng, HTX Thỏ Việt, HTX Phước
An, Liên tổ Tân Trung, ...), với tổng diện tích 145,7 ha (tương đương 650 ha
15


diện tích gieo trồng); sản lượng được chứng nhận VietGAP ước đạt 15.637
tấn/năm[24].
Tại Hà Nội: đầu năm 2015 đến nay Hà Nội đã mở rộng được thêm 200 ha
RAT, nâng tổng diện tích sản xuất RAT được quản lý, chỉ đạo và cấp giấy
chứng nhận lên 5.200 ha, phân bố ở 118 xã trọng điểm trồng rau. Trước đó, các
địa phương đã lập 31 dự án xây dựng vùng RAT tập trung, với tổng diện tích
gần 2.200 ha. Trong đó, 10 dự án đã được phê duyệt đầu tư và đang thi công, 18
dự án đã được thành phố chấp thuận cho phép thực hiện chuẩn bị đầu tư và 3 dự
án đang ở bước 1 xin chủ trương đầu tư. Chi cục cũng tiến hành hướng dẫn, hỗ
trợ các địa phương xây dựng 4 cơ sở sơ chế RAT gắn với vùng RAT tập trung
có công suất lớn từ 2-5 tấn/ngày. Trong đó có 1 cơ sở tại xã Văn Đức (Gia
Lâm); 3 cơ sở sơ chế xây dựng theo dự án tại các xã Yên Mỹ, Duyên Hà (Thanh
Trì), Thanh Đa (Phúc Thọ), 9 dự án đã được phê duyệt đều được hỗ trợ xây
dựng nhà sơ chế[25].
2.3.3. Hoạt động sản xuất RAT tại tỉnh Thừa Thiên Huế
Trong những năm gần đât tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung và thành phố
Huế nói riêng đã hình thành và phát triển các vùng sản xuất RAT. Từ năm 2005
-2007 tỉnh đã quy hoạch phát triển các vùng RAT để cung ứng cho người dân
thành phố Huế. Một số địa phương được quy hoạch trồng rau bao gồm HTX
Kim Thành và HTX Quảng Thọ, huyện Quảng Điền; HTX Hương An và HTX
Hương Chữ huyện Hương Trà và HTX Hương Long thành phố Huế.
Bảng 2.9. Diện tích và chủng loại RAT của tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2010

Diện tích
STT
Đơn vị
Chủng loại RAT
(ha)
Cải bẹ xanh, Cải cúc, Xà lách,
HTX Kim Thành, xã Quảng
1
5,6
Rau thơm, Ngò rí, Ớt xanh cao
Thành, huyện Quảng Điền
sản, Rau dền…
HTX Quảng Thọ 2, xã Quảng
2
1,8
Rau má, Mướp đắng
Thọ, huyện Quảng Điền
3
4
5

HTX Hương An, xã Hương
An, huyện Hương Trà
HTX Hương Chữ, xã Hương
Chữ, huyện Hương Trà
HTX Hương Long, TP Huế

0,98
1,1
1,43

Cải bẹ xanh, hành lá, xà lách,
kiệu, rau thơm
Xà lách, hành hoa, kiệu, dền đỏ,
rau thơm
Cải xanh, xà lách, đậu cove, ớt

(Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Thừa Thiên Huế, 2010).
Việc trồng RAT tại tỉnh Thừa Thiên Huế gặp rất nhiều bất trắc, trở ngại mà
điển hình nhất là việc tìm đầu ra cũng như hiểu biết của người tiêu dùng về RAT

16