Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn của công ty TNHH một thành viên xây dựng thái sơn

TR

B GIÁO D C ÀO T O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P
TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG
TÀI S N NG N H N C A CÔNG TY
TNHH M T THÀNH VIÊN XÂY D NG
THÁIăS N

SINH VIÊN TH C HI N

: HOÀNG TH QU NH

MÃ SINH VIÊN

: A22065

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ N I ậ 2015


TR

B GIÁO D C ÀO T O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P
TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG
TÀI S N NG N H N C A CÔNG TY
TNHH M T THÀNH VIÊN XÂY D NG
THÁIăS N

Giáoăviênăh

ng d n

: Th.S Chu Th Thu Th y

Sinh viên th c hi n

: Hoàng Th Qu nh

Mã sinh viên

: A22065

Chuyên ngành

: Tài chính

HÀ N I ậ 2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Hoàn thành khóa lu n t t nghi p này đ i v i em mang nhi u Ủ ngh a. Không
ch là s c g ng c a b n thân mà còn là nh ng s giúp đ r t nhi t tình, nh ng l i
đ ng viên, ch d n c a cô giáo h ng d n.
u tiên, em xin g i l i c m n đ n cô giáo h ng d n TS.Chu Th Thu Th y,
ng i đư h ng d n, t o m i đi u ki n thu n l i đ em có th hoàn thành t t nh t khóa
lu n c a mình.
Em xin g i l i c m n đ n các cô chú, anh ch trong Công ty TNHH m t thành
viên xây d ng Thái S n đư cho em c h i đ c th c t p t i Công ty và cung c p s
li u quan tr ng đ em hoàn thành khóa lu n t t nghi p c a mình.
Song do th i gian ti p xúc th c t còn h n h p nên khóa lu n c a em không
tránh kh i nh ng sai sót và khuy t đi m. Em mong cá th y cô giáo và các cô chú trong
công ty đóng góp Ủ ki n đ giúp em nâng cao hi u bi t và hoàn thi n khóa lu n t t
nghi p m t cách t t nh t.
M t l n n a em xin chân thành c m n cô Chu Th Thu Th y và ban lưnh đ o
c ng nh t p th cán b Công ty TNHH m t thành viên xây d ng Thái S n đư giúp em
hoàn thành khóa lu n c a mình
Em xin chân thành c m n
Hà N i, ngày 29 tháng 10 n m 2015
Sinh viên

Hoàng Th Qu nh


L IăCAMă OAN

Em xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ c
trích d n rõ ràng
Em xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này.
Sinh viên

Hoàng Th Qu nh

Thang Long University Library


M CL C
L IM
U
CH
NGă1:ăC

S

LÝ LU N V HI U QU S

D NG TÀI S N NG N

H N TRONG DOANH NGHI P ................................................................................1
1.1.1. Khái ni m tài s n ...........................................................................................1
1.1.2. Phân lo i tài s n ............................................................................................1
1.2. Khái ni m, phân lo iăvƠăđ căđi m c a tài s n ng n h n .................................2
1.2.1. Khái ni m v tài s n ng n h n ......................................................................2
1.2.2. c đi m v tài s n ng n h n .......................................................................2

1.2.3. Phân lo i tài s n ng n h n ...........................................................................3
1.2.3.1. Phân lo i theo quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n ...........................3
1.2.3.2. Phân lo i theo các kho n m c trên b ng cân đ i k toán .......................4
1.2.4. Vai trò c a tài s n ng n h n .........................................................................4
1.3. Hi u qu s d ng tài s n ng n h n ...................................................................5
1.3.1. Khái ni m hi u qu và hi u qu s d ng tài s n ng n h n ........................5
1.3.2. N i ếung đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n ..............................6
1.3.2.1. Th c tr ng s d ng tài s n ng n h n ......................................................6
1.3.2.2. ánh giá hi u qu s d ng TSNH qua các ch tiêu tài chính ................21
1.3.3. Chính sách s d ng tài s n ng n h n ........................................................32
1.3.4. ng d ng ph ng pháp ếupont đ phân tích hi u qu s d ng tài s n
ng n h n.................................................................................................................37
1.3.5. Các nhân t nh h ng t i hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh
nghi p .....................................................................................................................39
1.3.5.1. Nhân t ch quan ...................................................................................39
1.3.5.2. Nhân t khách quan................................................................................41
CH

NGă2.ăT NG QUAN V CÔNG TY THHH M T THÀNH VIÊN XÂY

D NGăTHÁIăS N. ......................................................................................................43
2.1 T ng quan v công ty THHH m t thành viên xây d ngăTháiăS n................43
2.1.1 Thông tin chung v công ty THHH m t thành viên xây d ng Thái S n ..43
2.1.2 Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty TNHH m t thành viên Xây
d ng Thái S n .......................................................................................................43
2.1.3 c đi m ngành ngh kinh doanh ...............................................................43
2.1.4. B máy qu n lý c a công ty TNHH MTV xây d ng Thái S n. ................44
2.1.6. Tình hình ho t đ ng kinh doanh c a Công ty TNHH m t thành viên xây
d ng Thái S n giai đo n 2012 – 2014 ..................................................................46
2.1.6.1. K t qu ho t đ ng kinh doanh c a Công ty TNHH m t thành viên xây

d ng Thái S n giai đo n 2012 – 2014 ................................................................46


2.1.6.2. Tình hình tài s n – ngu n v n c a Công ty TNHH m t thành viên xây
d ng Thái S n giai đo n 2012-2014 ...................................................................48
2.2. Th c tr ng hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i công ty TNHH m t thành
viên xây d ngăTháiăS n ...........................................................................................50
2.2.1. Th c tr ng quy mô và c c u tài s n ng n h n .........................................50
2.2.1.1. Phân tích quy mô tài s n ng n h n ........................................................50
2.2.2. Th c tr ng s d ng tài s n ng n h n t i công ty ......................................59
2.2.2.1. Th c tr ng s d ng ti n .........................................................................59
2.2.2.2. Th c tr ng s d ng hàng t n kho ..........................................................60
2.2.2.3. Th c tr ng s d ng các kho n ph i thu .................................................61
2.2.3. Phân tích các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n ........64
2.2.3.1. Các ch tiêu v kh n ng thanh toán ......................................................64
2.2.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng ti n và các kho n t ng đ ng
ti n .......................................................................................................................74
2.2.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng hàng t n kho ...........................75
2.2.3.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng các kho n ph i thu .................78
2.2.4. Chính sách s d ng tài s n ng n h n ........................................................83
2.2.5. ng d ng phân tích Dupont đ phân tích hi u qu s d ng tài s n ng n
h n ..........................................................................................................................85
2.3.ă ánhăgiáăhi u qu s d ng tài s n ng n h n c a công ty .............................88
2.3.2. H n ch ........................................................................................................89
2.3.3. Nguyên nhân c a h n ch ...........................................................................90
CH
NGă3.ăGI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG TÀI S N NG N
H N T I CÔNG TY TNHH M T THÀNH VIÊN XÂY D NGăTHÁIăS N .....92
3.1.ăC ăh i phát tri n c a công ty TNHH m t thành viên xây d ngăTháiăS n ..92
3.2.ă nhăh ng phát tri n trong th i gian t i c a công ty TNHH m t thành

viên xây d ngăTháiăS n ...........................................................................................92
3.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i Công ty TNHH
m t thành viên xây d ngăTháiăS n ........................................................................94
3.3.1. Nâng cao hi u qu s d ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n ............95
3.3.2. Nâng cao hi u qu s d ng các kho n ph i thu ng n h n.......................97
3.3.3. Qu n lý ch t ch hàng t n kho ...................................................................99
K T LU N
TÀI LI U THAM KH O

Thang Long University Library


DANH M C B NG BI U, BI Uă

,ăS ă

, HÌNH

B ng 2.1. Báo cáo k t qu kinh doanh giai đo n 2012 ậ 2014 .....................................48
B ng 2.2. B ng cân đ i k toán tài s n ngu n v n c a Công ty TNHH m t thành viên
xây d ng Thái S n giai đo n 2012 ậ 2014 ....................................................................49
B ng 2.3. Quy mô tài s n ng n h n c a công ty giai đo n 2012-2014 .........................52
B ng 2.4. C c u ti n và các kho n t ng đ ng ti n giai đo n 2012-2014 ...............54
B ng 2.5. C c u các kho n ph i thu giai đo n 2012-2014 ..........................................56
B ng 2.6. C c u hàng t n kho giai đo n 2012-2014 ...................................................58
B ng 2.7. Áp d ng mô hình Altman Z-Score cho công ty TNHH Th ng Nh t ...........64
B ng 2.8. Ch tiêu th hi n kh n ng thanh toán n m 2012-2014 ................................64
B ng 2.9. B ng đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n ........................................70
B ng 2.10. M c ti t ki m (lãng phí) tài s n ngán h n t i công ty giai đo n 2012-2014
.......................................................................................................................................73

B ng 2.11. L i nhu n thu đ c sau khi ti t ki m TSNH c a công ty Thái S n ...........74
B ng 2.12. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n ..74
B ng 2.13. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng hàng t n kho giai đo n 2012-2014.....76
B ng 2.14. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng các kho n ph i thu n m 2012-2014 ...79
B ng 2.15. Th i gian quay vòng c a ti n giai đo n 2012-2014....................................82
B ng 3.1. T ng h p các kho n ph i thu c a công ty Thái S n n m 2015 ....................97
B ng 3.2. T ng h p lãi su t chi t kh u áp d ng ...........................................................99
B ng 3.3. D tính các kho n ph i thu c a Thái S n n m 2015 sau khi áp d ng chi t
kh u th ng m i nh đ xu t. .......................................................................................99
B ng 3.4. Mô hình ABC c a Công ty .........................................................................101
B ng 3.5. B ng cân đ i k toán n m 2015 ..................................................................104
B ng 3.6. B ng báo cáo k t qu kinh doanh n m 2015 ..............................................105
B ng 3.7. B ng ch tiêu kh n ng thanh toán n m 2015 ............................................105
B ng 3.8. B ng ch tiêu vòng quay c a tài s n ng n h n ............................................106
Bi u đ 2.1. C c u tài s n ng n h n c a công ty Thái S n giai đo n 2012-2014 ......54
S đ 1.1.Qu n lý ti n m t ..............................................................................................7
S đ 1.1: C c u t ch c c a công ty TNHH MTV xây d ng Thái S n. ...................44
Mô hình 1. Mô hình chính sách s d ng tài s n ng n h n ............................................84


DANH M C T

Ký hi u vi t t t

VI T T T

Tênăđ yăđ

B S

B t đ ng s n

HTK

Hàng t n kho

PTKH

Ph i thu khách hàng

TNDN

Thu nh p doanh nghi p

TNHH

Trách nhi m h u h n

TSNH

Tài s n ng n h n

VCSH

V n ch s h u

VL

V n l u đ ng

TM & SX
CBCNV
TSDH

Th ng m i và s n xu t
Cán b công nhân viên
Tài s n dài h n

Thang Long University Library


L IM
1.ă

iăt

U

ng và ph m vi nghiên c u

Doanh nghi p trong b t c ngành ngh s n xu t kinh doanh nào c ng c n qu n
lý ngu n l c trong doanh nghi p ch t ch . Trong su t quá trình kinh doanh thì tài s n
là ngu n l c luôn chi m m t ph n c c k quan tr ng đóng góp vào s phát tri n c a
doanh nghi p. Trong đó, tài s n ng n h n c a doanh nghi p là nh ng kho n m c có
tính thanh kho n cao và là m t xích quan tr ng trong quá trình t o ra doanh thu. Tuy là
y u t t n t i trong ng n h n đúng nh tên g i nh ng n u có phát sinh tr c tr c s
h ng đ n quá trình ho t đ ng c a công ty.

nh

Trong nh ng n m qua, Công ty xây d ng Thái S n đư và đang h t s c quan
tâm đ n công tác s d ng tài s n ng n h n sao cho đ t hi u qu kinh t nh t. Tuy
nhiên, trong n n kinh t th tr

ng theo đúng ngh a c a nó, v i đi u ki n c nh tranh

gay g t, đ t n t i và phát tri n thì không nh ng Công ty Thái S n mà t t c các doanh
nghi p khác trên th tr ng bu c ph i luôn luôn n ng đ ng đ tìm ra h ng đi riêng
cho mình, tìm ra con đ ng đ n v i thành công m t cách có hi u qu nh t. S d ng tài
s n ng n h n m t cách có hi u qu là m t trong nh ng con đ
m t cách ch c ch n nh t.

ng d n đ n thành công

Chính vì v y, làm th nào đ s d ng t t nh ng hi u qu đ c tài s n ng n
h n? Làm th nào đ m i đ ng mà doanh nghi p đ u t vào tài s n ng n h n cho ra
nhi u đ ng doanh thu và l i nhu n. ây chính là v n đ mà các doanh nghi p đang c
g ng gi i quy t.
Nh n th c đ

c t m quan tr ng c a v n đ và có c h i đ

c th c t p t i Công

ty Thái S n ậ m t công ty n ng đ ng, có quy mô v a ph i và có chi n l c phát tri n
v ng ch c, đ tài ắNâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i Công ty TNHH m t
thành viên xây d ng Thái S n” đư đ c đ a ra nghiên c u trong khóa lu n.
2.ă

iăt

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng nghiên c u: Hi u qu s d ng tài s n ng n h n trong doanh ngi p.

Ph m vi nghiên c u: Hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i Công ty TNHH m t
thành viên xây d ng Thái S n giai đo n 2012 ậ 2014.
3.ăPh

ngăphápănghiênăc u

Ph ng pháp nghiên c u đ c s d ng ch y u trong khóa lu n là ph ng
pháp phân tích, so sánh, t ng h p, ph ng pháp Dupont d a trên các s li u thu th p
đ c và tình hình th c t t i công ty.


4. K t c u khóa lu n
Ngoài l i m
ch

đ u và k t lu n, n i dung khóa lu n t t nghi p bao g m 3

ng:

Ch
nghi p

ngă1:ăC ăs lý lu n v hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh

Ch ngă 2:ă Th c tr ng hi u qu s
TNHH m t thành viên xây d ngăTháiăS n
Ch

d ng tài s n ng n h n t i Công ty

ngă3:ăM t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n

h n t i Công ty TNHH m t thành viên xây d ngăTháiăS n

Thang Long University Library


CH

NGă1:ăC ăS ăLụăLU NăV ăHI UăQU ăS ăD NGăTÀIăS Nă
NG NăH NăTRONGăDOANHăNGHI P

1.1. Nh ng v năđ chung v tài s n
1.1.1. Khái ni m tài s n
B t k doanh nghi p nào mu n ti n hành s n xu t kinh doanh ho c m r ng quy
mô s n xu t kinh doanh đ u ph i có tài s n. V y tài s n c a doanh nghi p là gì?
Theo chu n m c k toán qu c t : Tài s n là ngu n l c do doanh nghi p ki m
soát, là k t qu c a nh ng ho t đ ng trong quá kh , mà t đó m t s l i ích kinh t
trong t ng lai có th d ki n m t cách h p lý.[1, Trang 10]
Theo chu n m c K toán Vi t Nam: Tài s n là ngu n l c mà doanh nghi p
ki m soát đ c và d
nghi p.[1,Trang 10]

tính đem l i l i ích kinh t trong t

ng lai cho doanh

Tài s n c a doanh nghi p đ c hình thành t các ho t đ ng, giao d ch đư qua
nh : góp v n, mua s m, t s n xu t, đ c c p, bi u t ng,... Tài s n đ c bi u hi n
d i hình thái v t ch t nh nhà x ng, máy móc thi t b , hàng hóa hay không đ c th
hi n d i hình thái v t ch t nh b n quy n, b ng sáng ch nh ng ph i thu đ c l i ích
kinh t trong t ng lai và thu c quy n ki m soát c a doanh nghi p. Ngoài ra tài s n
c a doanh nghi p c ng bao g m tài s n không thu c quy n s h u c a doanh nghi p
nh ng doanh nghi p l i có quy n ki m soát và thu đ
nh tài s n thuê tài chính...

c l i ích t vi c ki m soát đó

Vi c đ u t vào tài s n c a doanh nghi p có Ủ ngh a quan tr ng đ i v i doanh
nghi p, nó quy t đ nh đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Vi c hình thành
các tài s n là quá trình đ u t c a doanh nghi p. Mu n đ u t vào tài s n doanh nghi p
c n ph i có v n. n đây bài toán l i quay l i tìm cách th c đ huy đ ng v n. Doanh
nghi p thu hút đ c v n đ u t t các ngu n khác nhau và tùy theo tình hình c a công
ty mà doanh nghi p nên l a ch n theo cách th c huy đ ng v n nào.
1.1.2. Phân lo i tài s n
S d ng tài s n hi u qu c n ph i phân lo i tài s n theo nh ng tiêu th c khác
nhau. M t s tiêu th c th ng đ c s d ng trong tài s n bao g m:
Th nh t, c n c vào ngu n hình thành tài s n bao g m: Tài s n đ

c tài tr b i

v n ch s h u và tài s n đ c tài tr n . Cách phân lo i này giúp doanh nghi p th y
đ c tài s n c a doanh nghi p đ c hình thành t ngu n nào, t đó có bi n pháp theo
dõi, qu n lý và s d ng tài s n sao cho có hi u qu nh t.

Th hai, theo hình thái bi u hi n, tài s n bao g m: Tài s n h u hình, tài s n vô
hình. Tài s n h u hình là nh ng tài s n c đ nh có hình thái v t ch t c th do doanh
1


nghi p s d ng cho ho t đ ng kinh doanh. Tài s n vô hình là nh ng tài s n không có
hình thái v t ch t nh ng xác đ nh đ c giá tr , do doanh nghi p qu n lý và s d ng
trong các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, cung c p d ch v .
Th ba, d a vào đ c đi m th i gian s d ng chia thành tài s n ng n h n và tài
s n dài h n. Tài s n ng n h n là nh ng tài s n mà th i gian s d ng, thu h i luân
chuy n trong m t n m ho c m t chu k kinh doanh. Các tài s n khác ngoài tài s n
ng n h n đ c x p vào lo i tài s n dài h n bao g m các kho n ph i thu dài h n, tài s n
c đ nh, b t đ ng s n đ u t , các kho n tài s n tài chính dài h n
Cu i cùng, d a theo tính ch t tu n hoàn và luân chuy n, tài s n đ

c chia thành

tài s n c đ nh và tài s n l u đ ng. Tài s n c đ nh là nh ng tài s n có giá tr l n, có
th i gian s d ng dài cho các ho t đ ng c a doanh nghi p. Và nh ng bi u hi n d i
hình thái v t ch t c a đ i t ng lao đ ng g i là tài s n l u đ ng
1.2. Khái ni m, phân lo iăvƠăđ căđi m c a tài s n ng n h n
1.2.1. Khái ni m v tài s n ng n h n
Trong n n kinh t hi n nay, m i doanh nghi p đ

c coi là m t t bào c a n n

kinh t m i v i m c đích chính là th c hi n các ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m
t o ra s n ph m hàng hóa, d ch v cung c p cho xã h i.
đi vào ho t đ ng s n xu t
kinh doanh, doanh nghi p c n có t li u s n xu t bao g m hai b ph n là t li u lao

đ ng và đ i t ng lao đ ng. B t k ho t đ ng s n xu t kinh doanh nào c ng c n có tài
s n ng n ng n. Tài s n ng n h n th ng đ c luân chuy n trong quá trình s n xu t
kinh doanh bao g m tài s n b ng ti n, các kho n ph i thu, d tr hàng t n kho, các
ch ng khoán có tính thanh kho n. ắDo v y, tài s n ng n h n c a doanh nghi p là
nh ng tài s n thu c quy n s h u và qu n lý c a doanh nghi p, có th i gian s d ng,
luân chuy n, thu h i v n trong m t k kinh doanh ho c trong m t n m”. Tài s n ng n
h n c a doanh nghi p có th t n t i d i hình thái ti n, hi n v t (v t t , hàng hóa)
d

i d ng đ u t ng n h n và các kho n n ph i thu. [2, Trang 123].

1.2.2.

c đi m v tài s n ng n h n

Trong quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p c n ph i bi t rõ s l ng, giá tr c a
t ng lo i tài s n ng n h n đ đ a ra các đi u ch nh h p lỦ, đ t đ c hi u qu s d ng
cao. Tài s n ng n h n đ

c phân b

các khâu và các công đo n nh m đ m b o quá

trình s n xu t di n ra liên t c, n đ nh, tránh t n th t v n do ng ng s n xu t, không
làm nh h ng đ n kh n ng sinh l i và kh n ng thanh toán chi tr . V y nên, tài s n
ng n h n có nh ng đ c đi m sau:
Tài s n ng n h n tham gia vào m i chu k s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p. Tài s n ng n h n c a DN không ng ng v n đ ng qua các giai đo n c a m t
2

Thang Long University Library


chu k kinh doanh bao g m d tr , s n xu t và l u thông. Ba giai đo n này h p nh t
t o thành quá trình tu n hoàn và chu chuy n c a TSNH. Giai đo n s n xu t c a DN
luôn g n li n v i giai đo n l u thông. TSNH dùng cho s n xu t và TSNH dùng cho
l u thông luôn chuy n hóa l n nhau, v n đ ng không ng ng làm cho quá trình s n
xu t kinh doanh đ c di n ra liên t c
Tài s n ng n h n t n t i d i nhi u hình thái bi u hi n khác nhau. Qua m i giai
đo n c a chu l kinh doanh, TSNH l i thay đ i hình thái bi u hi n. Tài s n ng n h n
hình thành hình thái ban đ u là ti n đ c chuy n hóa sang hình tháo v t t d tr , s n
ph m d dang,thành ph m hàng hóa. Khi k t thúc quá trình tiêu th l i tr v hình thái
ban đ u là ti n. Tài s n ng n h n không ng ng v n đ ng qua các giai đo n c a chu k
kinh doanh: d tr - s n xu t - l u thông m t cách liên t c và l p đi l p l i có tính ch t
chu lù t o thành s chu chuy n c a tài s n ng n h n
Tài s n ng n h n có tính thanh kho n cao nên nó d dàng chuy n hóa t d ng v t
ch t sang ti n t nên đáp ng đ c kh n ng thanh toán c a doanh nghi p mà không
ch u chi phí l n. Tuy nhiên đi u này l i gây khó kh n cho qu n lý, ch ng th t thoát
K t thúc m t chu k s n xu t kinh doanh, giá tr tài s n ng n h n đ c chuy n
d ch toàn b m t l n vào giá tr s n ph m và đ c bù đ p l i khi doanh nghi p thu
đ

c ti n bán hàng hóa, d ch v .

1.2.3. Phân lo i tài s n ng n h n
Trong quá trình qu n lý ho t đ ng s n xu t kinh doanh, tùy theo yêu c u qu n lý
và d a trên tính ch t c a tài s n ng n h n, có th phân lo i tài s n ng n h n nh sau:
1.2.3.1. Phân lo i theo quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n
Tài s n ng n h năđ

c chia thành ba b ph n, c th :

Tài s n ng n h n d tr : là toàn b tài s n ng n h n t n t i trong khâu d tr mà
không tính đ n hình thái bi u hi n c a chúng bao g m : ti n m t, ti n g i ngân hàng,
ti n đang đi đ
ng i bán.

ng, nguyên nhiên v t li u t n kho, công c d ng c , tr tr

c cho

Tài s n ng n h n s n xu t: là toàn b tài s n ng n h n t n t i trong khâu s n xu t
c a doanh nghi p bao g m: giá bán thành ph m, chi phí s n xu t kinh doanh d dang,
chi phí tr tr c, ...
Tài s n ng n h n l u thông: là t t c tài s n ng n h n t n t i trong khâu l u thông
c a doanh nghi p, bao g m: thành ph m t n kho, hàng g i bán, các kho n ph i thu.
Khi phân lo i TSNH theo quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n giúp cho doanh
nghi p xác đ nh đ c các nhân t nh h ng đ n quá trình luân chuy n c a tài s n
ng n h n. Doanh nghi p phân tích và đ a ra các bi n pháp đ nâng cao hi u qu s
d ng chúng m t cách hi u qu nh t.
3


1.2.3.2. Phân lo i theo các kho n m c trên b ng cân đ i k toán
C n c theo b ng cân đ i k toán, tài s n ng n h n bao g m:
Ti n và các kho n t ng đ ng ti n: Ti n đ c hi u là ti n m t, ti n g i ngân
hàng và ti n đang chuy n. Các kho n t ng đ ng ti n là các kho n đ u t ng n h n
không quá 3 tháng, có kh n ng chuy n đ i d dàng sang ti n m t và không có nhi u
r i ro trong quá trình chuy n đ i thành ti n
Tài s n tài chính ng n h n: bao g m các kho n đ u t ch ng khoán có th i h n

thu h i d i m t n m ho c trong m t chu k kinh doanh (tín phi u kho b c, k phi u
ngân hàng,...) ho c ch ng khoán mua vào bán ra (c phi u, trái phi u) đ ki m l i và
các lo i đ u t tài chính khác không quá m t n m
Các kho n ph i thu ng n h n: Trong n n kinh t th tr

ng vi c mua bán ch u là

đi u không th thi u. Các doanh nghi p bán hàng song có th không nh n đ

c ngay

ti n hàng lúc bán mà nh n sau m t th i gian xác đ nh mà hai bên th a thu n hình
thành nên các kho n ph i thu. Vì v y các kho n ph i thu ng n h n là các kho n ph i
thu c a khách hàng, ph i thu n i b ng n h n và các kho n ph i thu ng n h n khác v i
th i h n thu h i ho c thanh toán d i m t n m
Hàng t n kho: Trong quá trình luân chuy n c a v n l u đ ng ph c v cho s n
xu t, kinh doanh thì vi c t n t i v t t hàng hóa d tr , t n kho là nh ng b c đ m
c n thi t cho ho t đ ng c a doanh nghi p. Hàng t n kho có ba lo i: nguyên v t li u
thô ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh, s n ph m d dang và thành ph m.
đ m b o cho s

n đ nh s n xu t, doanh nghi p ph i duy trì m t l

ng hàng t n kho

d tr an toàn và ph i tùy thu c vào lo i hình doanh nghi p mà m c d tr an toàn
khác nhau
Tài s n ng n h n khác: Bao g m chi phí tr tr c ng n h n, thu GTGT đ
kh u tr , thu và các kho n khác ph i thu Nhà n c, tài s n ng n h n khác

c

ây là cách phân lo i d a trên kh n ng huy đ ng cho vi c thanh toán và đ c
th hi n rõ ràng trên b ng cân đ i k toán c a doanh nghi p. Th c t , không ph i
doanh nghi p nào c ng có đ các kho n m c trên trong b ng cân đ i k toán. Vì v y
các doanh nghi p xác đ nh đ c chính xác cách phân lo i phù h p v i mình s mang
l i hi u qu s d ng cao h n, có u th trong vi c gìn gi và s d ng tài s n.
Ngoài ra còn có m t vài cách phân lo i khác nh c n c vào ph m vi s d ng
hay phân lo i theo hình thái bi u hi n. Nh ng Khóa lu n ch t p trung đ c p đ n hai
cách phân lo i chính ph c v m c đích nghiên c u chính trong khóa lu n
1.2.4. Vai trò c a tài s n ng n h n
Tài s n ng n h n là b ph n quan tr ng trong c c u tài s n c a doanh nghi p.
ti n hành ho t đ ng s n xu t bên c nh có nh ng tài s n dài h n nh nhà x ng,
4

Thang Long University Library


máy móc, thi t b công ngh ,... doanh nghi p còn b ra m t kho n ti n đ mua s m
nguyên nhiên li u, hàng hóa,... ph c v cho quá trình kinh doanh. Nh v y tài s n
ng n h n là đi u ki n đ cho m t doanh nghi p đi vào ho t đ ng s n xu t.
Tài s n ng n h n còn ph n ánh quá trình mua s m, d tr , s n xu t và tiêu th
c a doanh nghi p. Thông qua s v n đ ng c a tài s n ng n h n mà chúng ta có th
đánh giá đ c tình hình t n kho, tiêu th và tình hình s d ng v n ng n h n c a doanh
nghi p.
Bên c nh đó tài s n ng n h n còn đ m b o quá trình s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p đ c ti n hành th ng xuyên, liên t c. L ng tài s n ng n h n có h p lý
thì m i không làm gián đo n quá trình s n xu t.
Tài s n ng n h n giúp cho doanh nghi p đ m b o đ c kh n ng thanh toán, khi
duy trì m t m c đ h p lỦ nó đem l i cho doanh nghi p nh ng l i th nh t đ nh nh

đ c h ng chi t kh u th ng m i, chi t kh u thanh toán...T đó giúp doanh nghi p
ti t ki m đ c chi phí, làm t ng l i nhu n c a doanh nghi p.
1.3. Hi u qu s d ng tài s n ng n h n
Trong đi u ki n tình hình kinh t hi n nay thì vi c nâng cao hi u qu tài s n nói
chung và hi u qu tài s n ng n h n nói riêng có ý ngh a quan tr ng trong công tác
qu n lý tài chính c a doanh nghi p. Nh ng th c t cho th y r ng, tài s n ng n h n
m t s doanh nghi p đ c bi t là các doanh nghi p nhà n c đ c s d ng còn kém
hi u qu . Vì v y mà vi c s d ng hi u qu tài s n ng n h n là yêu c u mang tính c p
thi t đ i v i s phát tri n và t n t i c a doanh nghi p.
1.3.1. Khái ni m hi u qu và hi u qu s d ng tài s n ng n h n
đ a ra đ c khái ni m hi u qu s d ng tài s n ng n h n chúng ta c n tìm
hi u v khái ni m hi u qu kinh doanh
Hi u qu kinh doanh theo Ủ ngh a chung nh t đ c hi u là các l i ích kinh t , xã
h i đ t đ c t quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Hay nói cách khác hi u qu
kinh doanh bao g m hai m t: hi u qu kinh t và hi u qu xã h i trong đó hi u qu
kinh t có Ủ ngh a quy t đ nh [2, Trang 121]
Hi u qu kinh t là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ s d ng nhân tài, v t
l c c a doanh nghi p ho c xã h i đ đ t đ

c k t qu cao nh t v i chi phí th p nh t.

Hi u qu kinh t là s so sánh gi a k t qu đ t đ c và chi phí b ra đ đ t đ c k t
qu đó. Hi u qu kinh t ch y u đ c ph n ánh thông qua ch tiêu l i nhu n đ t đ c
t quá trình ho t đ ng kinh doanh.[3, Trang 324]
Hi u qu xã h i ph n ánh nh ng l i ích v m t xã h i đ t đ c t quá trình ho t
đ ng kinh doanh. Hi u qu xã h i c a ho t đ ng th ng m i là vi c cung ng hàng
5


hóa ngày càng t t h n nh m th a mãn nh ng nhu c u v t ch t, v n hóa tinh th n cho

xã h i, góp ph n cân đ i cung c u, n đ nh giá c th tr ng, m r ng giao l u kinh t
gi a các vùng ho c các n c là vi c gi i quy t công n vi c làm cho nh ng ng i lao
đ ng và thúc đ y s phát tri n c a s n xu t. Hi u qu xã h i trong kinh doanh th ng
m i còn đ c bi u hi n thông qua vi c th c hi n các chính sách xã h i c a nhà n c,
đ m b o cung ng hàng hóa k p th i và đ y đ .[3, Trang 324]
Hi u qu kinh t và hi u qu xã h i có m i quan h m t thi t, nh h ng và tác
đ ng l n nhau. Nó v a th ng nh t v a mâu thu n t ng n i t ng t ng lúc. Hi u qu
kinh t d xác đ nh, có th đo l ng b ng các ch tiêu đ đánh giá hi u qu
m cđ
t ng h p ho c đ c thù. Hi u qu xã h i thì khó xác đ nh b ng các ch tiêu c th mà
ch có th đánh giá thông qua nh ng bi u hi n c a đ i s ng c a m t đ a ph ng, vùng
lãnh th ho c trong ph m vi n n kinh t qu c dân. Do v y, đ i v i vi c các doanh
nghi p khi đánh giá hi u qu th ng ch đ c p đ n hi u qu kinh t . Hi u qu xã h i
ch đ c đ c p đ đánh giá đan xen v i hi u qu kinh t
T khái ni m trên hi u qu kinh t là s so sánh gi a đ u ra và đ u vào, v y ta
có công th c
u ra
Hi u qu

=

u vào

Vì th hi u qu kinh doanh là m t s t ng đ i ph n ánh k t qu đ t đ
phí b ra. ó là s so sánh gi a k t qu đ u vào và các y u t đ u ra.

c c i chi

T đó, ta đ a ra khái ni m hi u qu s d ng tài s n ng n h n: ắHi u qu s d ng
tài s n ng n h n là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ s d ng tài s n ng n h n

c a doanh nghi p đ đ t k t qu cao nh t v i chi phí th p nh t, hay nói cách khác hi u
qu s d ng tài s n ng n h n là s so sánh gi a k t qu đ t đ
đ t đ c k t qu y”.

c và chi phí b ra đ

1.3.2. N i ếung đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n
1.3.2.1. Th c tr ng s d ng tài s n ng n h n
Th c tr ng s d ng ti n và các kho n t
Qu n lý ti n m t và các kho n t

ng đ

ng đ

ng ti n.

ng ti n chính là qu n lý ti n m t, ti n

g i ngân hàng và các lo i ch ng khoán kh th , tài s n có tính thanh kho n cao,... Vi c
xác đ nh l ng ti n m t d tr chính xác giúp cho doanh nghi p đ m b o kh n ng
thanh toán, đ i phó v i các bi n c b t th ng x y ra, đ u t sinh l i, t n d ng c h i
c i thi n v trí c a doanh nghi p. D a vào th c tr ng tình hình tài chính c a doanh
nghi p, cùng v i kh n ng thanh toán và phán đoán nh ng bi n đ ng c ng nh xu th
c a th tr

ng tài chính t đó ta có th tóm t t h th ng qu n tr ti n m t qua s đ sau:
6

Thang Long University Library

Thu ti n
u t các
kho n ng n
h n

Ti n m t

Ki m soát
thông qua báo
cáo thông tin

Chi ti n

S đ 1.1.Qu n lý ti n m t
D a vào s đ trên có th th y đ

c t ng quát trong h th ng qu n tr ti n m t

b i c ng nh các tài s n khác ti n m t c ng là hàng hóa nh ng là m t lo i hàng hóa
đ c bi t và có tính l ng nh t đ nh. B t k doanh nghi p nào c ng g p ph i r i ro c a
vi c d tr ti n: d tr quá ít ho c d tr quá nhi u. Qu n lý ti n và các kho n t ng
đ

ng ti n t p trung vào các quy t đ nh sau:
- Qu n lý ho t đ ng thu – chi b ng ti n m t

Ti n m t c a doanh nghi p bao g m ti n m t t n qu , ti n trên tài kho n ngân
hàng. Nó đ c s d ng đ tr l ng, mua nguyên v t li u, mua tài s n c đ nh, tr ti n

thu và các kho n n đ n h n... Ti n m t b n thân nó là lo i tài s n không sinh lãi, do
v y trong qu n lý ti n m t thì vi c t i thi u hóa l
quan tr ng nh t.

ng ti n m t ph i d tr là đi u

Trong vi c qu n lý ti n m t thì m t nguyên t c t t y u đ giúp doanh nghi p có
l i nhu n t t là t ng thu và gi m chi. ó là đi u mà doanh nghi p luôn h ng t i.
Trong khi h th ng thu chi ti n vô cùng ph c t p, ph i di n ra qua nhi u giai đo n
khác nhau. Chính vì v y khi các nhà qu n lý c a doanh nghi p mu n t ng thu và gi m
chi thì h c n ph i làm sao đ có th t ng t c đ thu ti n và gi m th i gian chi ti n.
t ng hi u qu ho t đ ng thu ti n, doanh nghi p có th rút ng n th i gian chuy n th ,
th i gian x lý ch ng t ,....Bên c nh vi c t ng hi u qu ho t đ ng thu ti n thì các nhà
qu n lý doanh nghi p c n ph i gi m th i gian chi ti n, trì hoãn dòng ti n ta đ n h
m c có th nh ng không làm nh h ng đ n uy tín thanh toán c a doanh nghi p v i
nhà cung c p, ng i lao đ ng,... D a vào kho n ti n nhàn r i đó các doanh nghi p s
đ u t sinh l i làm t ng l i nhu n.
T ng thu là doanh nghi p tích c c thu h i các kho n n t khách hàng đ s m có
v n quay vòng đ u t các danh m c khác, đ m b o thông su t quá trình giao d ch kinh
doanh. Có nhi u cách đ t ng t c đ thu h i v n nh ng đ ch n đ c ph ng th c
hi u qu , nhà qu n lý c n so sánh gi a l i ích và chi phí t ng thêm c a các ph ng
7


th c thu- chi sao cho l i ích mang l i là l n nh t. Ta có th đánh giá thông qua công
th c:
B= t*TS*I*(1-T)
C=(

-

) *(1-T)

Trong đó:
B là l i ích t ng thêm khi áp d ng ph ng th đ xu t( tính theo n m)
C là ph n chi phí t ng thêm khi áp d ng ph ng th c đ xu t
t là th i gian thay đ i khi áp d ng ph ng th c đ xu t( theo ngày)
TS là quy mô chuy n ti n theo n m
I là lãi su t đ u t theo ngày
T là thu su t thu TNDN
i v i ph ng th c thu ti n: là s ngày đ c rút ng n
i v i ph ng th c chi ti n: là s ngày t ng thêm
Theo mô hình trên nhà qu n lý có th đ a ra quy t đ nh nh sau:
N u B> C: chuy n sang ph
chi phí t ng thêm

ng th c đ xu t vì l i ích ròng thu đ

c cao h n

N u B< C: gi nguyên ph ng th c hi n t i do ph ng th c m i không đem
l i l i ích l n h n mà doanh nghi p còn ph i b ra chi phí đ bù đ p thêm.
N u B= C: doanh nghi p bàng quan v i c hai ph ng th c do áp d ng
ph ng th c đ xu t không mang l i l i ích t ng thêm cho doanh nghi p.
Bên c nh vi c t ng doanh thu b ng cách thu h i n thì doanh nghi p có th thu
l i nhu n b ng cách gi m chi đ có càng nhi u ti n nhàn r i đ đ u t sinh l i càng
t t. Thay vì doanh nghi p thanh toán s m các đ n mua hàng, nhà qu n lý tài chính nên
hoãn vi c thanh toán nh ng trong ph m vi cho phép mà các chi phí tài chính, ti n ph t
th p h n l i nhu n do vi c ch m thanh toán mang l i. Hình th c mà các doanh nghi p
th ng hay s d ng ph bi n nh t đó là ch m tr l ng. ây là m t trong nh ng

kho n ti n mà doanh nghi p có th mang đi đ u t mà không h m t chi phí
- Xác đ nh m c d tr t i u
Trong vi c qu n lý ti n thì vi c quan tr ng nh t là doanh nghi p ph i gi đ c
m t l ng ti n d tr t i u đ đ m b o kh n ng thanh toán c ng nh t t c các các
nhu c u c a doanh nghi p mà chi phí c h i là th p nh t. Vì n u doanh nghi p d tr
quá ít ti n, co th m c ph i nguy c không có kh n ng ho t đ ng ình th ng nh :
vi c thanh toán b trì hoãn, ngu n ti n b c t gi m, ph i huy đ ng thêm các ngu n tài
chính(t o chi phí huy đ ng v n), bán tài s n (t o ra l ti m tàng) ho c b b qua m t s
c h i. Còn n u doanh nghi p d tr nhi u: Do ti n c ng là tài s n khong sinh l i, vi c
gi ti n quá nhi u s khi n doanh nghi p m t đi c h i đ u t vào tài s n sinh l i khác
8

Thang Long University Library


nh : ch ng khoán, trái phi u, cho vay có lưi... L ng ti n m t d tr t i u c a doanh
nghi p ph i th a mưn đ c 3 nhu c u chính: chi cho các kho n ph i tr ph c v ho t
đ ng s n xu t, kinh doanh hàng ngày c a doanh nghi p nh tr cho nhà cung c p hàng
hóa, d ch v , tr cho ng i lao đ ng, tr thu , d pòng cho các c h i phát sinh ngoài
d ki n khi th tr

ng có s thay đ i đ t ng t

- Mô hình s d ng ti n m t EOQ( Mô hình Baumol)
Qu n lý ti n m t đ c p đ n vi c qu n lý ti n t i các qu và ti n g i ngân hàng.
S qu n lỦ này liên quan đ n vi c qu n lý các lo i tài s n g n li n v i ti n m t nh các
lo i ch ng khoán có tính thanh kho n cao.
Mô hình EOQ c a nhà khoa h c Wiliam J.Baumol trong qu n lý ti n m t là m t
mô hình qu n lý d tr r t hi u qu . EOQ trong qu n lý ti n m t giúp doanh nghi p
xác đ nh đ

cl

ng ti n m t d tr t i u đ đáp ng nhu c u c a doanh nghi p. T

đó có th gi m t i đa các chi phí liên quan đ n vi c d tr ti n trong doanh nghi p
Các gi đ nh c a mô hình:
Doanh nghi p có nhu c u v ti n m t là n đ nh
Không có d tr ti n m t cho m c đích an toàn
Không có r i ro trong đ u t ch ng khoán
đ

Doanh nghi p ch có hai ph
ng ti n.
Chi phí giao d ch:
TrC=(

ng th c d tr ti n: ti n m t và các kho n t

×F

Trong đoa:
T: là t ng nhu c u ti n trong m t n m
C: là quy mô m t l n bán ch ng khoán
F : chi phí c đ nh cho m t l n bán ch ng khoán.
Chi phí c h i
OC=

×K

Trong đó:
(C⁄2): là m c d tr ti n m t trung bình
K: là lãi su t ch ng khoán theo n m
T ng chi phí:
TC=
M c d tr t i u C*:

×K

C*=

9

ng


Hình 1.1. Mô hình Baumol
Chi
phí
gi
ti n
m t

Chi phí gi ti n m t
Chi phí c h i
Chi phí giao d ch

0
C*
Quy mô ti n m t

Mô hình này cho th y n u lãi su t càng cao thì doanh nghi p s n m gi s d
bình quân ti n m t th p h n và do đó làm cho doanh s bán ch ng khoán nh h n.
Nh ng m t khác, n u giá ph i tr cho m i l n bán ch ng khoán cao thì doanh nghi p
nên n m gi m t s ti n m t l n h n.
Mô hình Baumol cho th y s d ti n m t không th c ti n ch gi đ nh doanh
nghi p chi tr ti n m t m t cách n đ nh. i u này l i không luôn đúng trong th c
t vì trong ho t đ ng c a doanh nghi p thì r t ít khi l ng ti n ra vào c a doanh
nghi p m i k l i n đ nh. M c d tr ti n m t d ki n s dao đ ng trong m t
kho ng t c n th p nh t đ n gi i h n cao nh t. N u l ng ti n m t m c th p thì
doanh nghi p bán ch ng khoán đ có đ l ng ti n d ki n, n u doanh nghi p có
d s l
l

ng ti n m t thì s d ng s ti n v

t m c đi mua ch ng khoán đ đ a

ng ti n m t v m c d ki n.

Mô hình trên cho ta th y đ c t i sao các doanh nghi p nh l u gi m t s d
ti n m t đáng k . Trong khi đ i v i các doanh nghi p l n thì các chi phí giao d ch
mua bán ch ng khoán l i quá nh so v i c h i phí m t đi do gi m t s l ng
ti n m t nhàn r i.
Mô hình s d ng ti n m t Miller Orr
Thông th ng, ti n trong doanh nghi p v n đ ng không theo quy lu t nh t đ nh
nào, t đó tác đ ng đ n m c d tr c ng không th đ u đ n nh tính toán. Do v y n u
s d ng mô hình qu n tr ti n Baumol s không ph n ánh đúng, do đó khó có th qu n
lý t t v n b ng ti n trong doanh nghi p. B ng vi c phân tích th c ti n, Miller Orr đư
đ a ra m c d tr ti n m t d ki n dao đ ng trong m t kho ng t c n th p nh t đ n
gi i h n cao nh t.

10

Thang Long University Library


Hìnhă1.2.ă

ăth ăbi uădi năcácăm căbi năđ ngăti năm tătheoăth iăgian

Qua hình trên ta th y v n b ng ti n v n đ ng bi n đ ng không theo quy lu t cho
đ n khi ch m t i gi i h n trên. T i th i đi m này thì doanh nghi p dùng ti n đ mua
ch ng khoán m t l ng H- Z đ n v nh m làm gi m s d v n b ng ti n th c t v
g n m c tiêu.
Khi v n b ng ti n v n đ ng xu ng gi i h n d i, doanh nghi p bán ra m t l ng
ch ng khoán là Z-L đ n v đ đ a s d v n b ng ti n lên m c m c tiêu
Nh v y, quy lu t là cho phép m c v n b ng ti n l u gi dao đ ng m t cách t do
cho đ n khi đ t t i m c gi i h n trên ho c d i, khi đó doanh nghi p s can thi p
b ng cách mua hay bán m t l ng ch ng khoán v a đ đ tái l p m c s d v n b ng
ti n m c tiêu.
M c ti n m t theo thi t k = M c gi i h n d

i+

ây là mô hình th c t r t nhi u doanh nghi p áp d ng. Khi áp d ng mô hình này,
m c ti n m t gi i h n d i th ng đ c l y là m c ti n m t t i thi u.
Trên th c t vi c s d ng mô hình Miller r t d dàng, g m các b c sau:
+ B c 1: Doanh nghi p ph i xác đ nh cho mình m c t n qu t i thi u( gi i h n
d

i)
+B
+B

c 2: Doanh nghi p ph i

c tính đ

c ph

ng sai c a thu chi ngân qu

c 3: Xác đ nh lãi su t và chi phí giao d ch c a m t l n mua bán ch ng

khoán
+B c 4: Tính gi i h n trên và m c t n qu theo thi t k . Và đ a ra các quy t
đ nh qu n lý

11


Sau khi d toán đ c nhu c u ti n và xác đ nh đ c m c t n qu t i u hay v i
kho ng bi n đ ng m c t n qu . T đó, l p ra k ho ch qu n lý ngân qu cho tháng t i.
ây là mô hình có nhi u doanh nghi p áp d ng.
Th c tr ng s d ng hàng t n kho
i v i các doanh nghi p ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì d tr hàng t n kho là
y u t quan tr ng. Hàng t n kho giúp ho t đ ng s n xu t kinh doanh không b gián
đo n. H n n a v i s bi n đ ng c a th tr ng thì hàng hóa d tr s giúp doanh
nghi p gi m đ c thi t h i. Tuy nhiên n u d tr quá nhi u s làm t ng chi phí b o
qu n, l u kho và gây t n đ ng v n. L i ích c a vi c d tr hàng t n kho giúp cho

doanh nghi p ch đ ng trong s n xu t và n ng đ ng trong mua nguyên v t li u d tr ,
h ng chi t kh u th ng m i, h ng l i khi giá t ng. Vì v y mà doanh nghi p c n xác
đ nh m c t n kho h p lý t ng th i đi m nh m nâng cao hi u qu d d ng tài s n
ng n h n cho doanh nghi p.
Chính sách s d ng hàng t n kho
Vi c d tr hàng t n kho c ng là m t quy t đ nh chi tiêu ti n. đ xác đ nh m c đ
đ u t vào hàng t n kho t i u c n so sánh l i ích đ t đ c t d tr hàng t n kho v i
chi phí phát sinh c a vi c duy trì hàng t n kho thông qua vi c xác đ nh m c d tr kho
t i u trong đó cân đ i đ c chi phí c a vi c d tr quá nhi u hay d tr quá ít. D a
vào m c t i u này, doanh nghi p s đ a ra các quy t đ nh liên quan đ n ắGiá tr l u
kho”: t ng giá tr l u kho n u d tr th c t nh h n m c d tr t i u hay có c h i
b t th

ng trong đ u c , và gi m giá tr hàng l u kho khi m c d tr l n h n m c d

tr t i u. T đó có nh ng đi u ch nh sao cho phù h p nh tìm thêm ngu n nh p mua
khi mu n t ng giá tr l u kho và n u mu n gi m giá tr l u kho thì xu t kho đ s n
xu t kinh doanh, xem l i k ho ch nh p hàng đ có đi u ch nh phù h p hay bán l i
nh ng hàng t n kho không ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh n a.
Mô hình s d ng hàng t n kho: có 2 mô hình s d ng hàng t n kho mà các doanh
nghi p th ng hay áp d ng, tùy vào t ng lo i hình doanh nghi p c th mà s d ng
mô hình nào đ đ t đ

c hi u qu nh t

- Mô hình ABC( The ABC Inventory Method)
Mô hình ABC là mô hình qu n lý hàng t n kho d a trên c s áp d ng m c đ
qu n lý khác nhau v i các nhóm hàng l u kho có giá tr cao hay th p khác nhau. V i
m t doanh nghi p có hàng nghìn danh m c hàng l u kho v i giá tr t r t đ t đ n r t r
và chúng ta chia danh m c thành 3 nhóm: A, B và C. Nhóm A chi m 10% v m t s

l ng trong danh m c nh ng l i chi m đ n 50% giá tr ti n đ u t vào hàng l u kho.
Nhóm B chi m 30% v m t s l ng trong danh m c và chi m 35% giá tr ti n đ u t
vào hàng l u kho. Nhóm C chi m 60% v m t s l ng trong danh m c nh ng ch
chi m 15% giá tr ti n đ u t vào hàng l u kho. B ng vi c chia hàng l u kho thành
12

Thang Long University Library


nhi u nhóm, doanh nghi p có th t p trung vào nhóm mà c n s ki m soát hi u qu
nh t, mà c th đây là nhóm A, ti p theo là nhóm B và cu i cùng là nhóm C.
Hình 1.3.Mô hình ABC

N u nh nhóm A đ c xem xét qu n lý m t cách th ng xuyên thì nhóm B s ít
đ c th ng xuyên h n, có th là hàng tháng, hàng quý và nhóm C s ít h n n a, có
th là hàng n m. u đi m c a qu n lý hàng t n kho theo mô hình ABC đó là vi c phân
lo i hàng hóa theo giá tr đ áp d ng cho mô hình là công vi c đ n gi n, d ti n hành,
đ ng th i qu n lý hàng t n kho có hi u qu do có th s p x p các lo i hàng hóa theo
giá tr gi m d n (doanh nghi p s t p trung vào nhóm hàng t n kho c n qu n lý ch t
ch nh t đ sau đó có hi u qu kinh doanh t t nh t). Tuy nhiên mô hình ch a gi i
quy t đ c vi c t i thi u hóa chi phí l u kho.
- Mô hình EOQ ( The Economic Order Quantity Model)
Mô hình EOQ là mô hình qu n lý hàng t n kho mang tính đ nh l

ng đ

cs

d ng đ xác đ nh m c t n kho t i u cho doanh nghi p, d a trên c s gi a chi phí t n
tr hàng t n kho và chi phí đ t hàng có m i quan h t ng quan t l ngh ch. C th ,

n u s l ng s n ph m cho m i l n đ t hàng t ng thì s l n đ t hàng gi m xu ng và
d n theo đó chi phí đ t hàng trong k gi m trong khi chi phí t n tr hàng hóa t ng lên.
Vì v y mà m c đích c a qu n lý hàng t n kho là cân b ng hai lo i chi phí: chi phí t n
tr và chi phí đ t hàng sao cho t ng chi phí t n kho là th p nh t trong đi u ki n giá
mua hàng là n đ nh

13


Chi phí t n tr
Chi phí t n tr là nh ng chi phí liên quan đ n vi c l u gi hàng hóa bao g m chi
phí ho t đ ng( chi phí b c d , chi phí v kho bãi và qu n lý, b o qu n) và chi phí tài
chính( chi phí s d ng v n, chi phí thu , kh u hao). Chi phí t n tr đ c tính b ng đ n
v ti n t trên m i đ n v hàng l u kho ho c xác đ nh b ng ph n tr m trên giá tr hàng
l u kho trong m t chu k . Khi tính toán đ c m c t n tr h p lý thì chi phí t n tr s
gi m t i u
G i Q là l ng hàng t n kho cho m i l n đ t hàng, khi doanh nghi p h t hàng thì
doanh nghi p l i đ t mua v i s l ng Q. T i th i đi m đ u k , l ng hàng t n kho là
Q và

th i đi m cu i k là 0 nên s l

ng t n kho bình quân trong k là

Q+0
2

=

Q

2

G i C là chi phí t n tr cho m i đ n v hàng t n kho thì chi phí t n tr trong n m là:
Q
2

×C
Hìnhă1.4.ăBi năđ ngăhƠngăt năkhoătrongăm tăchuăk ,ăhƠngăt năkhoăbìnhăquơn

Chiă phíă đ tă hƠng: Chi phí đ t hàng bao g m chi phí qu n lỦ, giao d ch và v n
chuy n hàng hóa. Chi phí đ t hàng cho m i l n đ t hàng th ng c đ nh không ph
thu c vào s l ng mua. Chi phí đ t hàng th ng đ c tính b ng đ n v ti n t cho
m i l n đ t hàng. Trên th c t chi phí đ t hàng th ng bao g m các chi phí c đ nh và
chi phí bi n đ i, vì m t ph n t l chi phí đ t hàng nh chi phí giao nh n và chi phí
ki m tra hàng th

ng bi n đ ng theo s l

ng hàng đ

c đ t mua.

T ng chi phí l u kho s t ng lên n u s l ng hàng m i l n đ t t ng lên
G i S là t ng kh i l ng hàng c n s d ng trong n m
S l n đ t hàng trong n m:
14

Thang Long University Library

T ng chi phí đ t hàng=

×O

G i T là t ng chi phí t n kho thì T=

×O+

Q
×C
2

V i O là chi phí cho m i l n đ t hàng
t i đa hóa giá tr tài s n c a ch s h u, doanh nghi p c n t i thi u hóa chi phí
cho l u tr hàng t n kho.
i v i các doanh nghi p ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì d tr là y u t quan
tr ng quy t đ nh vi c doanh nghi p có s n xu t đ c n đ nh hay không. Do v y vi c
qu n lý t n kho d tr đ c bi t quan tr ng trong vi c nâng cao hi u qu s d ng tài
s n ng n h n.
t i thi u hoá chi phí t n kho d tr nguyên v t li u, nhiên li u thì doanh nghi p
ph i xác đ nh đ

cs l

ng v t t , hàng hoá t i u m i l n đ t mua sao cho v n đáp

ng đ c nhu c u s n xu t. Ngoài ra doanh nghi p c ng c n ph i có nh ng bi n pháp
qu n lý h u hi u đ b o đ m nguyên v t li u trong kho không b h h ng, bi n ch t,
m t mát.
Hìnhă1.5.ăđ

ngăbi uădi năm iăquanăh ăgi aăchiăphíăt nătr ăvƠăchiăphíăđ tăhƠngă
t ngăchiăphíătheoăcácăm căs năl ngăt năkho

Qua đ th trên ta th y s l

ng hàng hóa cung ng m i l n là Q* thì t ng chi phí

cho hàng t n kho là th p nh t: Q*=
G i T* là th i gian d tr t i u đ c tính b ng cách l y s l ng hàng t i u Q*
chia cho nhu c u s d ng hàng t n kho bình quân m t ngày( gi đ nh m t n m có 365
ngày)
15