Nâng cao lợi nhuận tại công ty cổ phần đầu tư xây dựng và phát triển đô thị việt nam

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO L I NHU N T I CÔNG TY
C PH Nă UăT ăXỂYăD NG VÀ PHÁT
TRI Nă ỌăTH VI T NAM

SINH VIÊN TH C HI N : TR NăPH
MÃ SINH VIÊN

: A21938

CHUYÊN NGHÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ N I ậ 2015

NGăTH O


B GIÁO D C ÀO T O

TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO L I NHU N T I CÔNG TY
C PH Nă UăT ăXỂYăD NG VÀ PHÁT
TRI Nă ỌăTH VI T NAM

Giáoăviênăh

ng d n

: TS Nguy n Th Thúy

Sinh viên th c hi n

: Tr năPh

Mã sinh viên

: A21938

Chuyên nghành

: Tài chính

ngăTh o

HÀ N I ậ 2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Trong quá trình hoàn thành khóa lu n t t nghi p, em đư g p không ít khó kh n.
Nh ng ki n th c tr ng cho em hi u rõ lý thuy t t ng quan, nh ng th c t đòi h i
em ph i bi t v n d ng linh ho t nh ng lý thuy t đư đ c h c. Tuy nhiên em đư nh n
đ c r t nhi u s h ng d n, góp ý và giúp đ nhi t tình t th y cô, em xin g i l i
c m n sâu s c t i th y cô gi ng viên tr ng i h c Th ng Long đư trang b cho em
nh ng ki n th c c n thi t và b ích, t o n n t ng ki n th c chuyên ngành đ ng th i t o
cho chúng em m t môi tr ng h c t p t t đ hoàn thi n thêm k n ng chuyên môn
c ng nh hoàn thi n t t bài khóa lu n này.
c bi t em xin chân thành c m n giáo viên h
đư t n tình ch b o, h

ng d n là TS Nguy n Th Thúy

ng d n chu đáo đ em có th hoàn thành bài khóa lu n này.

Em c ng xin g i l i c m n đ n cô chú, anh ch trong Công ty C ph n đ u t
xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam đư cung c p s li u và t o đi u ki n giúp đ
em hoàn thành khóa lu n.
Em xin chân thành c m n.

Hà N i, ngày 22 tháng 10 n m 2015
Sinh viên
Tr n Ph

ng Th o


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong khóa lu n là có ngu n g c và đ
trích d n rõ ràng.

c

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Hà N i, ngày 22 tháng 10 n m 2015
Sinh viên
Tr n Ph

ng Th o

Thang Long University Library


M CL C

L IM

U

CH
NGă1. C ăS LÝ LU N CHUNG V NÂNG CAO L I NHU N C A
DOANH NGHI P .........................................................................................................1
1.1. T ng quan v l i nhu n ........................................................................................1
1.1.1. Khái ni m v l i nhu n .......................................................................................1
1.1.2. K t c u l i nhu n ................................................................................................ 3
1.1.3. Ph

ng pháp xác đ nh l i nhu n và phân ph i l i nhu n trong doanh

nghi p ...................................................................................................................4
1.1.4. Vai trò c a l i nhu n.........................................................................................10
1.1.5. Các ch tiêu đánh giá l i nhu n c a doanh nghi p.........................................11
1.2. Nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p .............................................................. 17
1.2.1. Khái ni m nâng cao l i nhu n .........................................................................17
1.2.2. Ý ngh a c a vi c nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p ................................ 17
1.2.3. Các ch tiêu nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p ........................................19
1.3. Nh ng y u t

nhăh

1.3.1. Y u t ki m soát đ

ngăđ n vi c nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p ....28
c ........................................................................................28

1.3.2. Y u t không ki m soát đ
K T LU NăCH

c ............................................................................31

NGă1 ............................................................................................ 36

CH
NGă2. TH C TR NG NÂNG CAO L I NHU N T I CÔNG TY C
PH Nă UăT ăXỂYăD NG VÀ PHÁT TRI Nă ỌăTH VI T NAM ...............37
2.1. Gi i thi u chung v Công ty C ph nă uăt ăxơyăd ng và Phát tri năđôăth
Vi t Nam ..............................................................................................................37
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty C ph n
u t xây d ng và
Phát tri n đô th Vi t Nam.................................................................................37
2.1.2. C c u t ch c và ch c n ng c a các b ph n t i Công ty C ph n
ut
xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam ........................................................... 38
2.1.3. Khái quát v ngành ngh kinh doanh c a Công ty C ph n
u t xây d ng
và Phát tri n đô th Vi t Nam............................................................................40


2.1.4. Quy trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty Công ty C ph n
u
t xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam.......................................................41
2.1.5. Tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh t i Công ty C ph n

u t xây

d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam n m 2012 – 2014 .....................................43
2.2. Th c tr ng l i nhu n t i Công ty C ph nă uăt ăxơyăd ng và Phát tri năđôă
th Vi t Nam ........................................................................................................57

2.2.1. L i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh ................................................57
2.2.3. L i nhu n t ho t đ ng tài chính .....................................................................60
2.2.4. L i nhu n t ho t đ ng khác............................................................................61
2.2.5. T ng h p l i nhu n công ty ..............................................................................61
2.3. Th c tr ng nâng cao l i nhu n c a Công ty C ph nă uăt ă xơyă d ng và
Phát tri n đôăth Vi t Nam .................................................................................65
2.3.1. H th ng đòn b y trong doanh nghi p ............................................................. 65
2.3.2. H giá thành s n ph m .....................................................................................66
2.3.3. T ng doanh thu..................................................................................................67
2.4.

ánhă giáă th c tr ng nâng cao l i nhu n t i Công ty C ph nă uă t ă xơyă
d ng và Phát tri năđôăth Vi t Nam ..................................................................68

2.4.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ....................................................................................68

2.4.2. Nh ng đi m h n ch và nguyên nhân.............................................................. 69
K T LU NăCH
CH

NGă3.

PH Nă
3.1.

NGă2 ............................................................................................ 71

GI I PHÁP NÂNG CAO L I NHU N T I CÔNG TY C

UăT ăXỂYăD NG VÀ PHÁT TRI Nă ỌăTH VI T NAM ...............72
nhăh

ng ho tăđ ng kinh doanh và m t s m cătiêuăđ t ra .......................72

3.2. Gi i pháp nâng cao l i nhu n ............................................................................73
3.2.1. Nâng cao ch t l

ng công trình .......................................................................73

3.2.2. Gi m chi phí nguyên v t li u ............................................................................74
3.2.3. Nâng cao n ng su t lao đ ng ............................................................................75
3.2.4. Gi m chi phí qu n lý doanh nghi p .................................................................76
3.2.5. Nâng cao qu n lý nhân công ............................................................................77
3.2.6. Gi m chi phí s n xu t chung ............................................................................77
3.2.7. Nâng cao qu n lý v kho n ph i thu khách hàng và kho n ph i thu khác ...78

Thang Long University Library


3.2.8. Nâng cao kh n ng ti p c n các ngu n v n ....................................................78
3.2.9. Nâng cao th

ng hi u và uy tín trên th tr

ng ...............................................79

3.2.10. Rút ng n th i gian k ho ch ............................................................................79
3.2.11. T ng doanh thu .................................................................................................81

3.3. M t s ki n ngh ..................................................................................................82
3.3.1. Ki n ngh đ i v i công ty...................................................................................82
3.3.2. Ki n ngh đ i v i Nhà n
K T LU NăCH

c ..............................................................................82

NGă3 ............................................................................................ 83

L I K T ......................................................................................................................84
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ...................................................................85


DANH M C VI T T T

Ký hi u vi t t t

Tênăđ yăđ

TSC

Tài s n c đ nh

TSL

Tài s n l u đ ng

TSNH

Tài s n ng n h n

TSDH

Tài s n dài h n

TNDN

Thu nh p doanh nghi p

VCSH

V n ch s h u

VN

Vi t Nam

VINDIC

Công ty C ph n

ng
u t xây d ng và

Phát tri n đô th Vi t Nam

Thang Long University Library


DANH M C CÁC B NG BI U, HÌNH V ,ă

TH , CÔNG TH C

B ng 2.1. B ng Báo cáo k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a Công ty C ph n
đ u t và Phát tri n đô th Vi t Nam t i n m 2012, n m 2013 và n m 2014 ...............44
B ng 2.2. B ng cân đ i k toán c a Công ty C ph n đ u t xây d ng và Phát tri n đô
th Vi t Nam n m 2012, n m 2013, n m 2014 ............................................................. 51
B ng 2.3. B ng l i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong 3 n m ...................58
B ng 2.4. B ng t ng h p l i nhu n qua 3 n m ............................................................. 61
B ng 2.5.Các ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i .........................................................62
Bi u đ 2.1. Bi u đ t su t sinh l i trên t ng tài s n trong 3 n m .............................. 62
Bi u đ 2.2. Bi u đ t su t sinh l i trên doanh thu thu n trong 3 n m .......................63
Bi u đ 2.3. Bi u đ t su t sinh l i trên v n ch s h u trong 3 n m ........................64
th 2.1.

th l i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh ....................................58

th 2.2.
th l i nhu n t ho t đ ng tài chính n m 2012, n m 2013 và n m 2014
.......................................................................................................................................60


L IăM ă

U

1. Lý do ch năđ tài
Hi n nay, xã h i ngày càng phát tri n, n n kinh t trên th gi i nói chung và n n
kinh t Vi t Nam nói riêng đ u có nh ng chuy n bi n sâu s c nh m c a n n kinh t ,
h i nh p và cùng phát tri n toàn di n v i qu c t , đ c bi t khi Vi t Nam gia nh p t

ch c th ng m i th gi i (WTO), bên c nh nh ng m t thu n l i nh m ra nhi u c
h i làm n trên th gi i thì có không ít nh ng khó kh n mà các doanh nghi p trong
n c g p ph i nh nhi u đ i th c nh tranh h n, khi n vi c nâng cao l i nhu n b nh
h ng, l i nhu n b gi m sút. Vì v y đ t đ c m c tiêu t i đa hóa l i nhu n ngày càng
tr nên khó kh n và c n thi t h n lúc nào h t. Nhi u doanh nghi p đư tìm ra đ c
h ng đi đúng, k p th i thích nghi v i n n th tr ng và làm n có hi u qu , t o ra l i
nhu n và nâng cao l i nhu n, đ i s ng ng i lao đ ng c i thi n. Tuy nhiên không ít
doanh nghi p còn lúng túng trong vi c tháo d khó kh n, t o s n đ nh và phát tri n
doanh nghi p, ch a đ a ra đ
nâng cao đ c l i nhu n.

c các chi n l

c nh m chi m gi th tr

ng và không

i cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , nhu c u v xây d ng c s h t ng là
m t nhu c u thi t y u. Nó góp ph n t ng s c m nh kinh t , là ti m l c v t ch t k
thu t cho s nghi p công nghi p hóa – hi n đ i hóa đ t n c. Vì vây, ngành xây d ng
đư tr thành m t nhà s n xu t kinh doanh đ c l p quan tr ng. Các doanh nghi p trong
ngành xây d ng ph i nâng cao s c c nh tranh và uy tín c a mình trên th tr ng đ có
th ki m đ c nhi u l i nhu n và nâng cao l i nhu n trong t ng lai. Công ty C ph n
u t xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam c ng không ph i là ngo i l .
“T i đa hóa l i nhu n” là m c tiêu đ

c đ t ra b i l i nhu n là ch tiêu ph n ánh

t ng h p và rõ nét v k t qu cu i cùng trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Vì v y vi c tìm ki m gi i pháp nâng cao l i nhu n mang ý ngh a quan

tr ng và luôn đ

c các nhà qu n tr quan tâm.

Xu t phát t t m quan tr ng c a vi c nâng cao l i nhu n, vi c nghiên c u tìm
hi u ngu n g c, các nhân t nh h ng đ t đó đ a ra các gi i pháp phù h p làm t ng
l i nhu n là h t s c c n thi t. Nh n th y đ c t m quan tr ng c a v n đ , em đư quy t
đ nh đi sâu vào v n đ nâng cao l i nhu n và l a ch n đ tài “Nâng cao l i nhu n t i
Công ty C ph n u t xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam”.
2. M c tiêu nghiên c u
 Trình bày nh ng v n đ lý lu n c b n v nâng cao l i nhu n c a doanh
nghi p

Thang Long University Library


 Phân tích và đánh giá th c tr ng nâng cao l i nhu n t i Công ty C ph n

u

t xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam

xu t m t s gi i pháp nâng nao l i nhu n c a Công ty C ph n
d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam
iăt

3.

it

u t xây

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u: Nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p

Ph m vi nghiên c u:
 V không gian: nghiên c u đ i t
Phát tri n đô th Vi t Nam

ng t i Công ty C ph n

u t xây d ng và

 V th i gian: s d ng s li u trong các n m 2012, n m 2013, n m 2014 c a
công ty, ch y u là s d ng b ng báo cáo tài chính và b ng cân đ i k toán.
 V n i dung: nh ng v n đ xoay quanh đ n nâng cao l i nhu n
4. Ph

ngăphápănghiênăc u

Các ph ng pháp nghiên c u dùng trong đ tài: ph ng pháp so sánh, ph ng
pháp phân tích theo chi u ngang, phân tích theo chi u d c, ph ng pháp phân tích t
l và ph ng pháp đ th , t đó đ a ra nh ng đánh giá và k t lu n th c tr ng tình hình
l i nhu n c a Công ty C ph n
u t xây d ng và Phát tri n đô th Vi t Nam m t
cách khách quan.
5. K t c u khóa lu n
Ngoài l i m đ u, l i k t, danh m c vi t t t, danh m c các b ng bi u,s đ , danh
m c tài li u tham kh o, khóa lu n bao g m 3 ch ng:
Ch

ngă1: C s lý lu n chung v nâng cao l i nhu n c a doanh nghi p

Ch

ngă2: Th c tr ng nâng cao l i nhu n t i Công ty C ph n

u t xây d ng

và Phát tri n đô th Vi t Nam
Ch ngă3: Gi i pháp nâng cao l i nhu n t i Công ty C ph n
và Phát tri n đô th Vi t Nam

u t xây d ng


CH

NGă1. C ăS ăLụăLU NăCHUNG V ăNỂNGăCAOăL IăNHU N C Aă
DOANHăNGHI P

1.1. T ngăquan v ăl iănhu n
1.1.1. Khái ni m v l i nhu n
Nh chúng ta đư bi t, l i nhu n là ch tiêu vô cùng quan tr ng, đ

c đ t lên hàng

đ uđ i v i b n thân doanh nghi p và m i nhà đ u t trên th tr ng.
i v i doanh
nghi p, l i nhu n th hi n ch tiêu kinh t t ng h p, th hi n tính hi u qu c a c quá

trình s n xu t kinh doanh và c ng là th
doanh nghi p.
Khái nhi m l i nhu n đ

c đo đo l

ng n ng l c kinh doanh c a

c nghiên c u t lâu gi a các nhà kinh t h c qua các

th i đ i. m i th i đ i khác nhau, xem xét đánh giá
kinh t có m t cách hi u và đ nh ngh a khác nhau.

góc đ khác nhau thì m i nhà

Theo quan đi m c a các nhà kinh t h c c đi n tr

c Marx “Cái ph n tr i lên

n m trong giá bán so v i chi phí s n xu t là l i nhu n”. H m i đ nh ngh a s khai v
m t l ng c a l i nhu n và ch a hi u v m t ch t.
(Ngu n: Các quan đi m v l i nhu n c a các nhà kinh t h c truy c p ngày
12/08/2015 t i khotailieu.com)
Còn Karl Marx cho r ng: “Giá tr th ng d hay cái ph n tr i lên trong toàn b giá
tr c a hàng hoá trong đó lao đ ng th ng d chính là lao đ ng không đ c tr công c a
công nhân đư đ c v t hoá thì tôi g i là l i nhu n”. Ông đư nhìn l i nhu n góc đ
khoa h c h n, hi u đ

c ngu n g c c ng nh b n ch t c a l i nhu n.

(Ngu n: Các quan đi m v l i nhu n c a các nhà kinh t h c truy c p ngày
12/08/2015 t i khotailieu.com)
Nhà kinh t h c hi n đ i P.A.Samuelson và W.D.Nordhaus thì đ nh ngh a r ng:
“L i nhu n là m t kho n thu nh p dôi ra b ng t ng s thu v tr đi t ng s đư chi”
ho c c th h n là “ l i nhu n đ c đ nh ngh a nh là kho n chênh l ch gi a t ng thu
nh p c a m t công ty và t ng chi phí”.
(Ngu n: Các quan đi m v l i nhu n c a các nhà kinh t h c truy c p ngày
12/08/2015 t i khotailieu.com)
T các quan đi m trên chúng ta th y r ng nh có lý lu n vô giá v giá tr hàng
hoá s c lao đ ng, Marx là ng i đ u tiên đư phân tích ngu n g c l i nhu n m t cách
khoa h c, sâu s c và có ý ngh a c v kinh t , chính tr . Theo ông, l i nhu n là hình
thái chuy n hoá c a giá tr th ng d , l i nhu n và giá tr th ng d có s g ng nhau v
l ng và khác nhau v ch t.
1

Thang Long University Library


V l
l

ng, n u giá c hàng hoá b ng giá tr c a nó thì l

ng l i nhu n b ng

ng giá tr th ng d , n u giá c hàng hoá không nh t trí v i giá tr c a nó thì m i t

b n cá bi t có th thu đ c l ng l i nhu n l n h n ho c nh h n giá tr th ng d ,
nh ng trong toàn xã h i thì t ng s l i nhu n luôn b ng t ng s giá tr th ng d .
 V ch t, giá tr th ng d là n i dung bên trong đ c t o ra trong l nh v c s n

xu t, là kho n dôi ra ngoài giá tr t b n kh bi n và do s c lao đ ng đ c mua t t
b n kh bi n t o ra. Còn l i nhu n là hình th c bi u hi n bên ngoài c a giá tr th ng
d thông qua trao đ i, ph m trù l i nhu n đư xuyên t c, che đ y đ
quan h bóc l t t b n ch ngh a.

c ngu n g c

(Ngu n: Các quan đi m v l i nhu n c a các nhà kinh t h c truy c p ngày
12/08/2015 t i khotailieu.com)
K th a đ c nh ng gì tinh t nh t c a các nhà kinh t h c t s n c đi n, k t
h p v i quá trình nghiên c u sâu s c n n s n xu t t b n ch ngh a, Karl Marx đư ch
rõ đ c ngu n g c sâu xa c a l i nhu n và quan đi m v l i nhu n c a ông là hoàn
toàn đúng đ n, do đó ngày nay khi nghiên c u v l i nhu n chúng ta đ u nghiên c u
d a trên quan đi m c a Karl Marx.
n c ta theo i u 4 - kho n 7 c a Lu t Doanh nghi p n m 2014 ghi nh n:
“Doanh nghi p là t ch c kinh doanh có tên riêng, tài s n, tr s giao d ch n đ nh,
đ

c đ ng ký kinh doanh theo quy đ nh c a pháp lu t nh m m c đích th c hi n các

ho t đ ng kinh doanh”
(Ngu n: H th ng v n b n quy ph m pháp lu t, m c tra c u tài li u t i
moj.gov.vn/, truy c p ngày 14/09/2015]
Mà kinh doanh là vi c th c hi n m t, m t s ho c t t c các công đo n c a quá
trình đ u t t s n xu t, tiêu th s n ph m ho c cung ng d ch v trên th tr ng nh m
m c đích sinh l i. i u đó ch ng t r ng l i nhu n đư đ c pháp lu t th a nh n nh là
m c tiêu ch y u và là đ ng c s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.V y l i nhu n
là gì?
L i nhu n là k t qu tài chính cu i cùng c a các ho t đ ng s n xu t kinh doanh,
là ch tiêu ch t l ng đánh giá hi u qu kinh t các ho t đ ng c a doanh nghi p. V

m t l ng mà xét, t t c quan ni m trên đ u th ng nh t quan đi m: “L i nhu n c a
doanh nghi p là kho n chênh l ch gi a thu nh p (income) và chi phí (expenses) mà
doanh nghi p b ra đ đ t đ

c thu nh p t các ho t đ ng c a doanh nghi p đ a l i”.

(Ngu n: Các quan đi m v l i nhu n c a các nhà kinh t h c truy c p ngày
12/08/2015 t i khotailieu.com)

2


1.1.2. K t c u l i nhu n
Hi n nay trong xã h i các ngành ngh ngày càng phát tri n và đa d ng thêm.M i
ngành ngh đ u có l i nhu n t ngu n khác nhau và m i doanh nghi p c ng có các
ho t đ ng kinh doanh khác nhau, t đó khi n l i nhu n chia thành nhi u lo i. D a trên
báo cáo tài chính theo m u quy đ nh c a Nhà n c Vi t Nam (Ngu n: H th ng v n
b n quy ph m lu t – theo Thông t 200/2014/TT-BTC ban hành ngày 24/12/2014 c a
B Tài chính) và xét trên ngu n hình thành, t ng l i nhu n tr c thu c a doanh
nghi p ch y u chia thành 3 ph n sau:
T ng l i nhu n
tr c thu c a
doanh nghi p
(Ngu n:

=

L i nhu n t ho t đ ng
s n xu t kinh doanh

+

L i nhu n ho t
đ ng tài chính

+ L i nhu n khác

i h c Kinh t qu c dân, L i nhu n và vai trò c a l i nhu n đ i v i
doanh nghi p, truy c p ngày 14/08/2015 t i thuvienso.hce.edu.vn)

 L i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh
Là l i nhu n thu đ c t các ho t đ ng s n xu t kinh doanh th ng xuyên và ch
y u c a doanh nghi p. Là kho n chênh l ch gi a doanh thu tiêu th s n ph m, d ch v
và chi phí đư b ra c a kh i l ng s n ph m hàng hoá d ch v , ây là ph n l i nhhu n
ch y u trong t ng l i nhu n tr
(Ngu n:

c thu c a doanh nghi p.

i h c Kinh t qu c dân, L i nhu n và vai trò c a l i nhu n đ i v i
doanh nghi p, truy c p ngày 14/08/2015 t i thuvienso.hce.edu.vn)

 L i nhu n t ho t đ ng tài chính
Là chênh l ch gi a doanh thu ho t đ ng tài chính và chi phí ho t đ ng tài chính.
Hay có th hi u l i nhu n t ho t đ ng tài chính là kho n chênh l ch gi a các kho n
thu và chi có tính ch t nghi p v tài chính trong quá trình doanh nghi p th c hi n vi c
kinh doanh.
Các ho t đ ng nghi p v tài chính g m : ho t đ ng cho thuê tài chính, ho t đ ng
mua bán ch ng khoán, mua bán ngo i t , lãi ti n g i ngân hàng thu c v n kinh doanh
c a doanh nghi p, lãi cho vay v n, l i t c c ph n và hoàn nh p s d kho n d

phòng gi m giá đ u t ch ng khoán và l i nhu n thu đ c t vi c phân chia k t qu
ho t đ ng liên doanh, liên k t c a doanh nghi p v i đ n v khác.
Doanh thu ho t đ ng tài chính là kho n thu đ c t tham gia góp v n liên doanh,
lưi đ u t mua bán ch ng khoán ng n h n và dài h n, cho thuê tài s n, lãi cho vay, lãi
t ti n g i ngân hàng, chênh l ch lãi do bán ngo i t , chuy n nh ng v nầ

3

Thang Long University Library


Chi phí ho t đ ng tài chính là các kho n chi phí cho các ho t đ ng đ u t tài
chính, bao g m chi phí liên doanh liên k t, chi phí đi thuê tài chính, chi phí vay, chi
phí mua bán ch ng khoánầ
(Ngu n:

i h c Kinh t qu c dân, L i nhu n và vai trò c a l i nhu n đ i v i doanh
nghi p, truy c p ngày 14/08/2015 t i thuvienso.hce.edu.vn)

 L i nhu n khác
Là l i nhu n thu đ c t các ho t đ ng riêng bi t phát sinh trong kì, nh ng
kho n lãi này phát sinh không th i xuyên. L i nhu n khác đ c xác đ nh b ng chênh
l ch gi a thu nh p khác và chi phí khác.
Thu nh p khác có đ

c t nh ng ho t đ ng nh : thu đ

c các kho n ph i tr

không xác đ nh ch n , thu t n khó đòi, thu t vi c bán, thanh lí tài s n c đ nh, v t

t , lưi nh ng bán, thu các kho n ti n ph t, ti n b i th
n c gi m hay hoàn l iầ

ng, các kho n thu đ

c Nhà

Chi phí khác g m chi phí thanh lí, nh ng bán tài s n c đ nh, chênh l ch l do
đánh giá l i v t t , hàng hóa, tài s n mang đi góp v n liên doanh, chi phí do k toán
ghi nh m hay b sót, ti n ph t, ti n b i th ng do vi ph m h p đ ng kinh t , truy thu
thu , b ph t thu ầ
Vi c xác đ nh k t c u l i nhu n có ý ngh a quan tr ng, giúp cho doanh nghi p
xác đ nh đ c các ho t đ ng t o ra l i nhu n.T đó xem xét l i nhu n đ t đ c c a
t ng ho t đ ng đ đ a ra đánh giá và quy t đ nh chi n l
qu t t h n, mang l i nhu n cao h n.
(Ngu n:

c phù h p sao cho đ t hi u

i h c Kinh t qu c dân, L i nhu n và vai trò c a l i nhu n đ i v i doanh
nghi p, truy c p ngày 14/08/2015 t i thuvienso.hce.edu.vn)

1.1.3. Ph ng pháp xác đ nh l i nhu n và phân ph i l i nhu n trong doanh
nghi p
1.1.3.1. Ph

ng pháp tr c ti p

ây là ph

ng pháp đ

c áp d ng th

ng xuyên, ph bi n đ i v i doanh nghi p

v a và nh b i cách tính đ n gi n và d tính toán.Còn đ i v i doanh nghi p l n có
kh i l ng s n xu t l n và nhi u lo i hàng hóa s n ph m thì vi c tính toán s nhi u,
t n công s c.

4


 L i nhu n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh
L i nhu n ho t
đ ng s n xu t
kinh doanh
(Ngu n:

Giá v n
hàng bán

= Doanh thu thu n -

-

Chi phí
bán hàng

-

Chi phí qu n lý
doanh nghi p

i h c Kinh t qu c dân, L i nhu n và vai trò c a l i nhu n đ i v i doanh
nghi p, truy c p ngày 14/08/2015 t i thuvienso.hce.edu.vn)

Trong đó:
 L i nhu n ho t đ ng s n xu t kinh doanh là s l i nhu n tr
doanh nghi p (TNDN)

c thu thu nh p

 Doanh thu thu n = Doanh thu tiêu th s n ph m, hàng hoá d ch v trong k Các kho n gi m tr doanh thu
Các kho n gi m tr doanh thu g m:
 Chi t kh u hàng bán
Là s ti n ng i bán gi m tr cho ng i mua đ i v i s ti n ph i tr cho ng i
mua thanh toán ti n mua s n ph m, hàng hoá d ch v c a doanh nghi p tr c th i h n
thanh toán và đư đ

c ghi trên hoá đ n bán hàng ho c h p đ ng kinh t .

 Gi m giá hàng bán
Là s ti n ng

i bán gi m tr cho ng

i mua ( khách hàng) trên giá bán đư tho

thu n do hàng kém ph m ch t, không đúng quy cách, th i h n thanh toán đư đ c ghi

trên h p đ ng kinh t ho c gi m giá cho khách hàng khi h mua m t kh i l ng hàng
hoá l n.
 Giá tr hàng bán b tr l i
Là giá tr tính theo giá thanh toán c a s s n ph m hàng hoá, d ch v mà doanh
nghi p đư tiêu th b khách hàng tr l i do vi ph m các h p đ ng kinh t đư ký k t.
 Thu tiêu th đ c bi t
n

Là lo i thu gián thu tính trên m t s lo i hàng hoá, d ch v đ c bi t mà nhà
c không khuy n khích tiêu dùng.
 Thu xu t nh p kh u

Là lo i thu gián thu tính trên s n ph m hàng hoá c a các t ch c kinh t trong
và ngoài n c xu t kh u qua biên gi i Vi t Nam.
 Giá v n hàng bán (GVHB)
GVHB ph n ánh tr giá g c s n ph m hàng hoá, d ch v (bao g m c m t s
kho n thu theo quy đ nh nh thu nh p kh u, thu giá tr gia t ng) đư đ c xác đ nh
5

Thang Long University Library


là tiêu th . Khi xác đ nh đ
kh u c ng đ

c doanh thu thì đ ng th i giá tr s n ph m hàng hoá xu t

c ph n ánh vào giá v n đ xác đ nh k t qu . Do v y vi c xác đ nh đúng

giá v n hàng bán có ý ngh a r t quan tr ng.

i v i doanh nghi p s n xu t:
Công th c:
Giá v n hàng bán
(Giá thành s n
ph m c a kh i
l ng s n ph m
tiêu th trong k )

=

Giá thành s n
xu t c a kh i

+

l ng s n ph m
t n kho đ u k

Giá thành s n
xu t c a kh i
l ng s n ph m
s n xu t trong k

-

Giá thành s n
xu t c a kh i
l ng s n ph m
t n kho cu i k

(Ngu n: i h c Kinh t qu c dân (2014), Lý lu n chung v l i nhu n và các
bi n pháp nâng cao l i nhu n t i các doanh nghi p, truy c p ngày 15/08/2015 t i
)
i v i doanh nghi p th

ng nghi p

Công th c:
Giá v n hàng bán
Tr giá hàng hoá
(Tr giá mua vào c a =
t n kho đ u k
hàng hoá bán ra)

+

Tr giá hàng hoá
mua vào trong k

-

Tr giá hàng hoá
t n kho cu i k

(Ngu n: i h c Kinh t qu c dân (2014), Lý lu n chung v l i nhu n và các
bi n pháp nâng cao l i nhu n t i các doanh nghi p, truy c p ngày 15/08/2015 t i
)
Chi phí bán hàng là m t b ph n c a chi phí l u thông phát sinh d i hình thái
ti n t đ th c hi n các nghi p v bán hàng hóa kinh doanh trong k báo cáo. Chi phí
bán hàng đ c bù đ p b ng kh i l ng doanh thu thu n đ c th c hi n, xét v n i

dung kinh t c a các kho n m c chi phí bán hàng ta có: chi phí nhân viên bán hàng,
chi phí v t li u bao bì, chi phí kh u hao tài s n c đ nh c a các khâu bán hàng, chi phí
d ch v mua ngoài, chi phí b ng ti n khácầ
Chi phí qu n lý doanh nghi p (QLDN), là m t lo i chi phí th i k đ

c tính đ n

khi h ch toán l i t c thu n tuý c a k báo cáo, chi phí qu n lý doanh nghi p là nh ng
kho n chi phí có liên quan đ n vi c t ch c qu n lý đi u hành ho t đ ng s n xu t kinh
doanh. N i dung chi phí qu n lý c ng bao g m các y u t chi phí nh chi phí bán
hàng, tuy v y công d ng chi phí c a các y u t đó có s khác bi t. Chi phí qu n lý
doanh nghi p ph n ánh các kho n chi chung cho qu n lý v n phòng và các kho n chi
kinh doanh không g n đ c v i các đ a ch c th trong c c u t ch c s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p.
6


 L i nhu n t ho t đ ng tài chính
Ho t đ ng tài chính là nh ng ho t đ ng có liên quan t i vi c huy đ ng, qu n lý
và s d ng v n trong kinh doanh
L i nhu n t ho t đ ng tài chính đ
L i nhu n ho t
Thu nh p ho t
=
đ ng tài chính
đ ng tài chính

c xác đ nh theo công th c:

- Thu gián thu (n u có)

-

Chi phí ho t đ ng
tài chính

(Ngu n: PGS.TS. Nguy n ình Ki m và TS. B ch
c Hi n (2008), Giáo trình
tài chính doanh nghi p, NXB Tài chính tr. 53)
Trong đó:
 Thu nh p tài chính
G m lãi ti n g i ngân hàng, bán tr góp, lãi kinh doanh ch ng khoán, lãi góp v n
liên doanh, lưi đ u t ng n h n và dài h n khác, chi t kh u thanh toán khi mua hàng
đ c h ng, thu ti n do cho thuê tài s n và bán b t đ ng s n, chênh l ch t giá, hoàn
nh p kho n d phòng.
 Chi phí ho t đ ng tài chính
G m l do kinh doanh ch ng khoán và các ho t đ ng đ u t khác, chi phí do
đem góp v liên doanh,chi phí liên quan đ n vi c thuê tài s n, chênh l ch t giá, l p d
phòng gi m giá đ u t ch ng khoán...
 L i nhu n khác
Ho t đ ng khác (ho t đ ng b t th ng) là nh ng ho t đ ng di n ra không th ng
xuyên mà doanh nghi p không d tính tr c đ c ho c có d tính nh ng ít có kh
n ng th c hi n nh các ho t đ ng thanh lý, nh ng bán tài s n c đ nh, x lý n khó
đòiầ
L i nhu n t ho t đ ng khác đ
L i nhu n ho t
đ ng khác

=

Thu nh p ho t
đ ng khác

c xác đ nh theo công th c sau:
- Thu gián thu (n u có)

-

Chi phí ho t
đ ng khác

(Ngu n: PGS.TS. Nguy n ình Ki m và TS. B ch
c Hi n (2008), Giáo trình
tài chính doanh nghi p, NXB Tài chính tr. 53)
Trong đó:
 Thu nh p ho t đ ng khác
Là nh ng kho n thu v ti n ph t do khách hàng vi ph m h p đ ng, ti n thu đ

c

t ho t đ ng thanh lý, nh ng bán tài s n c đ nh, thu các kho n n khó đòi, thu các
kho n mi n thu , gi m thu , ti n thu v giá tr tài s n thu đ c do v ng ch , hoàn nh p
7

Thang Long University Library


d phòng, gi m giá d tr và ph i thu n khó đòi, trích tr

c s a ch a l n tài s n c

đ nh, b o hành s n ph m nh ng không dùng h t vào cu i n m.
 Chi phí ho t đ ng khác
Là nh ng kho n chi nh : chi ph t thu , ti n ph t do doanh nghi p vi ph m h p
đ ng, chi cho thanh lý, nh ng bán tài s n, giá tr tài s n b t n th t do qu d phòng
tài chính không đ bù đ p chi phí kinh doanh...
Sau khi đư xác đ nh l i nhu n c a các ho t đ ng kinh doanh, chúng ta ti n hành
t ng h p l i, k t qu s thu đ c l i nhu n tr c thu thu nh p doanh nghi p (TNDN)
nh sau:
L i nhu n tr

c thu TNDN = L i nhu n ho t đ ng s n xu t kinh doanh + L i

nhu n ho t đ ng tài chính + L i nhu n ho t đ ng khác
Sau đó ta s xác đ nh l i nhu n sau thu TNDN (l i nhu n ròng) c a doanh
nghi p trong k theo công th c:
L i nhu n ròng = L i nhu n tr

c thu TNDN - Thu TNDN

ho c
L i nhu n ròng = L i nhu n tr

c thu TNDN * (1 - thu su t thu TNDN)

(Ngu n: PGS.TS. Nguy n ình Ki m và TS. B ch

c Hi n (2008), Giáo trình

tài chính doanh nghi p, NXB Tài chính tr. 53)

1.1.3.2. Ph

ng pháp gián ti p

Cách tính l i nhu n ph ng pháp gián ti p thì qua các khâu trung gian l n l t
gi ng nh m u Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh theo Thông t 200/2014/TTBTC v ch đ k toán doanh nghi p ban hành ngày 24/12/2014 c a B Tài chính, nh
đó ta có th d dàng so sánh k t qu s n xu t kinh doanh gi a các kì v i nhau. H n
n a, v i 17 ch tiêu c th trong m u Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh, ta d
dàng xem xét quá trình hình thành l i nhu n và phân tích ho t đ ng c a t ng khâu,
xem tác đ ng c a các khâu tác đ ng đ n s t ng gi m l i nhu n nh th nào, t đó
giúp nhà qu n tr tìm ra gi i pháp hay đi u ch nh h p lý các khâu đ nâng cao hi u qu
s n xu t kinh doanh, nâng cao l i nhu n doanh nghi p.
Ph

ng pháp gián ti p không đ

c áp d ng ph bi n nh ph

ng pháp tr c ti p

b i ph ng pháp này ph c t p và khó tính toán h n b i qua nhi u b c trung gian.
Tuy nhiên ph ng pháp này có u đi m l n là xác đ nh đ c chính xác l i nhu n c a
doanh nghi p qua các b c c th và rõ ràng. Ta có th th y 17 ch tiêu đó qua b ng
m u báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh theo Thông t 200/2014/TT-BTC v ch
đ k toán doanh nghi p ban hành ngày 24/12/2014 c a B Tài chính:
8


B ng 1.1. M u báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh
Ch tiêu

Mã s

Thuy t
minh

N mă
nay

N mă
tr c

1

2

3

4

5

1. Doanh thu bán hàng và cung c p
d ch v

01

2. Các kho n gi m tr doanh thu

02

3. Doanh thu thu n v bán hàng và
cung c p d ch v (10=01-02)

10

4. Giá v n hàng bán

11

5. L i nhu n g p v bán hàng và
cung c p d ch v (20=10-11)

20

6. Doanh thu ho tăđ ng tài chính

21

7. Chi phí tài chính

22

8. Chí phí bán hàng

24

9. Chi phí qu n lý doanh nghi p

25

10. L i nhu n thu n t ho tăđ ng
kinh doanh (30=20+(21-22)-(24+25))

30

11. Thu nh p khác

31

12. Chi phí khác

32

13. L i nhu n khác (40=31-32)

40

14. T ng l i nhu n k toánătr
(50=30+40)

c thu

50

15. Chi phí thu TNDN hi n hành

51

16. Chi phí TNDN hoãn l i

52

17. L i nhu n sau thu thu nh p
doanh nghi p (60=50-51-52)

60

(Ngu n: Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh theo Thông t 200/2014/TT-BTC
v ch đ k toán doanh nghi p ban hành ngày 24/12/2014 c a B Tài chính)

9

Thang Long University Library


1.1.3.3. Phân ph i l i nhu n trong doanh nghi p
Phân ph i l i nhu n c ng là m t trong các v n đ mà nhà qu n lý ph i tính toán
và phân ph i h p lý.Phân ph i l i nhu n nh m m c đích ch y u vào vi c đ u t m
r ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh và phát tri n thêm ngu n v n c a doanh nghi p.
Thông th

ng t i các doanh nghi p, l i nhu n s đ

c chia làm 2 ph n đ đ m

b o hài hòa v l i ích, 1 ph n đem chia và 1 ph n gi l i. Ph n đem chia đ chi tr ti n
cho các c đông, nhân viên... Ph n gi l i dùng đ b sung v n kinh doanh, t o đi u
ki n đ doanh nghi p m r ng quy mô ho t đ ng... T l ph n đem chia ph thu c vào
chính sách c a Nhà n c (đ i v i doanh nghi p Nhà n c), chính sách chia lãi theo t

l c ph n c a các c đông (đ i v i công ty c ph n) t i m i th i kì khác nhau.
đ

i v i công ty c ph n: trích theo i u 93 – Lu t doanh nghi p 2005, tr c t c
c quy đ nh nh sau:
C t c tr cho c ph n u đưi đ

c th c thi n theo các đi u ki n áp d ng riêng

cho m i l i c ph n u đưi. C t c tr cho c ph n ph thong đ c xác đ nh c n c
vào s l i nhu n ròng đư th c hi n và kho n chi tr c t c đ c trích t ngu n l i
nhu n gi l i c a công ty. Công ty c ph n ch đ c tr c t c cho c đông khi công ty
đư hoàn thành ngh a v thu và các ngh a v tài chính khác theo quy đ nh c a pháp
lu t, trích l p các qu công ty và bù đ p kho n l tr c đó theo quy đ nh c a pháp lu t
và đi u l công ty, ngay sau khi tr h t s n c t c đư đ nh, công ty v n ph i đ m b o
thanh toán đ các kho n n và ngh a v tài s n khác đ n h n
1.1.4. Vai trò c a l i nhu n


i v i doanh nghi p

L i nhu n là m t ch tiêu ch t l ng t ng h p nói lên k t qu c a toàn b ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p và gi v trí quan tr ng vì trong đi u ki n
h ch toán kinh doanh đ c l p theo c ch th tr ng, doanh nghi p có t n t i và phát
tri n hay không thì đi u quy t đ nh là doanh nghi p có t o ra đ c l i nhu n hay
không? Vì th , l i nhu n đ c coi là m t trong nh ng đòn b y kinh t quan tr ng đ ng
th i là m t ch tiêu c b n đánh giá hi u qu s n xu t kinh doanh. L i nhu n tác đ ng
đ n t t c các m t ho t đ ng c a doanh nghi p, nh h

ng tr c ti p đ n tình hình tài

chính c a doanh nghi p, vi c th c hi n ch tiêu l i nhu n là đi u ki n quan tr ng đ m
b o cho tình hình tài chính c a doanh nghi p đ c n đ nh, v ng ch c.
L i nhu n ngu n tích l y quan tr ng đ doanh nghi p b sung v n kinh doanh,
t o đi u ki n đ doanh nghi p m r ng quy mô ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
mình, b i ngu n ch y u cho các qu đ u t phát tri n, qu d phòng tài chínhầ
chính là l y t l i nhu n. Khi doanh nghi p phân ph i l i nhu n, kho n l i nhu n
10


đ

c gi l i chính là đ b sung vào các qu trên. T các qu này, doanh nghi p có

th b sung cho v n l u đ ng, v n c đ nh khi c n thi t. Nh có l i nhu n, doanh
nghi p s có ngu n đ u t đ i m i công ngh k thu t, t ng n ng l c s n xu t, hoàn
thi n s n ph m h n n a, h giá thành đ t ng tính c nh tranh.
Nh v y, l i nhu n có vai trò h t s c quan tr ng v i doanh nghi p, v a là đi u
ki n t n t i, v a là là đi u ki n phát tri n c a doanh nghi p. Ph n đ u nâng cao l i
nhu n là m t đòi h i t t y u c a t t c các doanh nghi p trong th tr ng.
(Ngu n:


i h c Th ng M i, T su t l i nhu n và vai trò c a l i nhu n v i
Doanh Nghi p, truy c p ngày 19/08/2015 t i voer.edu.vn)

i v i s phát tri n c a n n kinh t xã h i

Ngoài vai trò đ i v i doanh nghi p l i nh n còn là ngu n tích lu c b n, là
ngu n đ m r ng tái s n xu t xã h i. Sau m i chu k s n xu t kinh doanh, các doanh

nghi p ph i h ch toán l i nhu n (ho c l ) r i t đó n p m t kho n ti n vào ngân sách
nhà n c. S tham gia đóng góp này c a các doanh nghi p đ c ph n ánh s thu
thu nh p mà doanh nghi p đư n p. T s thu thu đ c, Nhà n c dùng s ti n đó đ
nâng cao đ i s ng xã h i, phát tri n n n kinh t nh đ u t c s v t ch t, xây d ng
c u đ ng, tr ng h c, b nh vi n, xây d ng, s a ch a, c i t o nh ng n i công c ng
xu ng c p nh công viênầ Vì v y thu thu nh p doanh nghi p là m t s đi u ti t c a
nhà n c đ i v i l i nhu n thu đ c c a các đ n v s n xu t kinh doanh, đ góp ph n
thúc đ y s n xu t phát tri n và đ ng viên m t ph n l i nhu n c a c s kinh doanh
cho ngân sách nhà n c, b o đ m s đóng góp công b ng, h p lý gi a các thành ph n
kinh t , k t h p hài hoà gi a l i ích c a nhà n
(Ngu n:

c và l i ích c a ng

i lao đ ng.

i h c Th ng M i, T su t l i nhu n và vai trò c a l i nhu n v i
Doanh Nghi p, truy c p ngày 19/08/2015 t i voer.edu.vn)

1.1.5. Các ch tiêu đánh giá l i nhu n c a doanh nghi p
Tuy l i nhu n không ph i ch tiêu duy nh t đ đánh giá ch t l

ng ho t đ ng,

hi u qu s n xu t c a doanh nghi p nh ng l i nhu n là m t ch tiêu ph n ánh tài chính
c a doanh nghi p và mang ý ngh a quan tr ng giúp doanh nghi p m r ng quy mô s n
xu t, tái đ u t . L i nhu n ch u nh h

ng t nhi u y u t ch quan và khách quan

nên đ đánh giá m t cách chính xác h n v ch t l ng ho t đ ng c a doanh nghi p, ta
k t h p ch tiêu l i nhu n cùng các ch tiêu v t su t l i nhu n nh t su t l i nhu n
trên doanh thu, t su t l i nhu n trên chi phí, t su t l i nhu n trên ngu n v n kinh
doanhầ

11

Thang Long University Library


 T ng m c l i nhu n
T ng m c l i nhu n là m t ch tiêu tuy t đ i ph n ánh t ng s lưi đ c t o ra
trong m t n m. Ch tiêu này có th đ c xác đ nh và t ng h p theo t ng m ng ho t
đ ng ho c theo t ng đ n v c a doanh nghi p.
T ng m c l i nhu n là m t ch tiêu ch t l ng t ng h p nói lên k t qu c a toàn
b ho t đ ng kinh doanh, tuy nhiên đây không ph i là ch tiêu duy nh t đ đánh giá
ch t l ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p và c ng không th nhìn
vào ch tiêu này đ so sánh ch t l ng ho t đ ng kinh doanh c a các doanh nghi p
khác nhau. Vì v y, đ đánh giá và so sánh ho t đ ng s n xu t kinh doanh gi a các
doanh nghi p m t cách chính xác h n, ngoài ch tiêu l i nhu n tuy t đ i thì còn s
d ng thêm ch tiêu t

ng đ i là các t su t l i nhu n.

 T su t l i nhu n trên chi phí
Giá tr l i nhu n sau thu
T su t l i nhu n trên chi phí =

(Ngu n:

i h c Th

T ng giá tr chi phí kinh doanh phân b cho
hàng đư tiêu th trong n m

x 100

ng M i, T su t l i nhu n và vai trò c a l i nhu n v i

Doanh Nghi p, truy c p ngày 19/08/2015 t i voer.edu.vn)
Ch tiêu t su t l i nhu n trên chi phí cho bi t c m t đ ng chi phí b vào s n
xu t s mang l i bao nhiêu đ ng l i nhu n. T su t l i nhu n trên chi phí n u là s
d ng (l n h n không) và càng l n (ti n d n t i d ng vô cùng) thì ch ng t công ty
đang làm n có lưi và s d ng chi phí h p lý. N u nh t su t này là s âm (nh h n
không) thì ngh a là công ty đang thua l và s chi phí b ra không sinh ra l i nhu n.
Doanh nghi p có th so sánh t su t l i nhu n trên chi phí qua các n m đ đánh giá
đ ng chi phí b ra có đem l i hi u qu hay không, n u t su t n m sau l n h n n m
tr c thì công ty đang qu n lý t t chi phí và ng c l i. B i l m c tiêu c a doanh
nghi p là t ng l i nhu n cao và s d ng chi phí m c th p nh t. Qua ch tiêu này,
doanh nghi p có th bi t đ c l i th trong vi c t ng gi m chi phí nh th nào là t t,
t đó đ ra các bi n pháp qu n lý chi phí cho phù h p.
 T su t sinh l i trên t ng v n kinh doanh
T su t sinh l i trên t ng v n
kinh doanh
(Ngu n:

i h c Th

Giá tr l i nhu n sau thu
=

x 100
T ng giá tr ngu n v n kinh doanh bình quân

ng M i, T su t l i nhu n và vai trò c a l i nhu n v i Doanh
Nghi p, truy c p ngày 19/08/2015 t i voer.edu.vn)
12


Trong đó v n kinh doanh bình quân đ

c tính nh sau:

V n kinh doanh đ u k

+ V n kinh doanh cu i k

Giá tr v n kinh doanh bình quân =
2
(Ngu n:

i h c Th ng M i, T su t l i nhu n và vai trò c a l i nhu n v i
Doanh Nghi p, truy c p ngày 19/08/2015 t i voer.edu.vn)

Ch tiêu t su t l i nhu n trên t ng v n kinh doanh cho bi t c m t đ ng v n s
d ng bình quân trong k , ta thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu .
Ch tiêu này th hi n quan h t l gi a s l i nhu n đ t đ

c v i s v n đư chi

ra. Thông qua ch tiêu này, ta có th đánh giá trình đ s d ng v n c a doanh nghi p
đ t đó doanh nghi p có bi n pháp s d ng v n hi u qu h n. Ch tiêu này n u d ng
(l n h n không) và càng cao (ti n đ n d ng vô cùng) thì càng th hi n m c đ s
d ng hi u qu đ ng v n ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Ch tiêu t su t l i nhu n trên
t ng v n kinh doanh n m sau mà cao h n n m tr c cho th y công ty đang s d ng
đ ng v n hi u qu h n và ng c l i.
Khi xem xét tình hình nâng cao l i nhu n, ta bi t nó ch u nh h ng b i nhi u
y u t khách quan và ch quan, các nhân t này có tác đ ng l n nhau, v y nên vi c
tính toán r t khó kh n. Các ch tiêu t su t l i nhu n là c s vô cùng quan tr ng đánh
giá k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c ng nh l i nhu n c a doanh nghi p trong
m t th i k nh t đ nh. Ta có th so sánh đ t ng gi m các t su t l i nhu n gi a các
k đ bi t l i nhu n có đang đ c nâng cao hay không. Nh ng s li u phân tích đ c
là lu n c quan tr ng đ nhà ho ch đ nh đ a ra quy t đ nh tài chính trong t

ng lai.

 T su t l i nhu n trên t ng tài s n ( ROA )
Giá tr l i nhu n sau thu
T su t l i nhu n trên t ng tài s n =

x 100
Giá tr t ng tài s n

(Ngu n: PGS. TS. Tr

ng Bá Thanh và TS. Tr n ình Khôi Nguyên (2000),

Phân tích ho t đ ng kinh doanh, Nhà xu t b n Giáo d c, tr.24)
T s này ph n ánh m t đ ng tài s n mà doanh nghi p huy đ ng t o ra đ c bao
nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Tuy nhiên còn ROA ph thu c vào mùa và ngành ngh

kinh doanh. Ví d nh công ty chuyên may áo khoác bông s có l i nhu n vào mùa hè
ít h n l i nhu n vào mùa đông, khi n ROA mùa đông s l n h n ROA vào mùa hè.
ROA liên quan đ n l i nhu n sau thu và v n đ u t trong t t c các ngu n tài chính
n m trong tay c p qu n lý. Công c này t ra h u ích nh t khi đ c s d ng đ đánh
giá tính hi u qu c a vi c s d ng ngu n tài chính này – không quan tâm đ n xu t x
ngu n tài chính. Các nhà phân tích và đ u t th

ng so sánh t l l i nhu n sau thu

13

Thang Long University Library


trên t ng tài s n c a m t doanh nghi p v i t l l i nhu n trên t ng tài s n c a nh ng
đ i th c nh tranh cùng ngành, nh m đánh giá tính hi u qu c p lưnh đ o. Ch tiêu này
giúp nhà qu n tr đ a ra quy t đ nh làm sao đ đ t đ c kh n ng sinh l i mong mu n,
t đó đ a ra nh ng chính sách h p lý đ s d ng hi u qu ngu n tài s n. N u ch tiêu
này d ng (l n h n không) và có xu h ng t ng lên qua các n m có ngh a là công ty
đang s d ng hi u qu tài s n, giúp l i nhu n t ng lên và nâng cao l i nhu n.
phân tích c th h n v t su t sinh l i trên t ng tài s n, ta có hai ch tiêu là t
su t sinh l i trên tài s n ng n h n (tài s n l u đ ng) và t su t sinh l i trên tài s n dài
h n (tài s n c đ nh).
 T su t sinh l i trên tài s n ng n h n
Tài s n ng n h n hay còn g i là tài s n l u đ ng là m t kho n m c trong b ng
cân đ i k toán theo m u s B01-DN theo Thông t 200/2014/TT-BTC ngày
22/12/2014 c a B Tài chính, bao g m t t c các lo i tài s n có th d dàng chuy n
sang ti n m t trong vòng 1 n m. Tài s n ng n h n bao g m ti n và các kho n t ng
đ ng ti n, các kho n ph i thu ng n h n, các kho n đ u t tài chính ng n h n, hàng
t n kho và tài s n ng n h n khác.

Công th c:
Giá tr l i nhu n sau thu
T su t sinh l i trên tài s n ng n h n =

x 100
T ng giá tr tài s n ng n h n

(Ngu n: PGS. TS. Tr ng Bá Thanh và TS. Tr n ình Khôi Nguyên (2000),
Phân tích ho t đ ng kinh doanh, Nhà xu t b n Giáo d c, tr.24)
T su t sinh l i trên tài s n ng n h n ph n ánh m t đ ng tài s n ng n h n mà
doanh nghi p đư huy đ ng vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh t o ra m y đ ng l i
nhu n sau thu . N u t s này l n h n không thì có ngh a doanh nghi p đang s d ng
ngu n tài s n ng n h n hi u qu . Còn n u t s này nh h n không thì doanh nghi p
đang ho t đ ng s n xu t kinh doanh không hi u qu . M c lãi và l đ c đo b ng ph n
tr m c a giá tr tài s n ng n h n doanh nghi p.
M c t s l i nhu n sau thu trên tài s n ng n h n ph thu c ch y u vào ngành
ngh kinh doanh và mùa v kinh doanh. Ví d doanh nghi p xu t nh p kh u qu n áo
s có tài s n ng n h n là hàng hóa nhi u h n doanh nghi p trong ngành xây d ng. Ví
d khác nh doanh nghi p bán đi u hòa s nh p hàng hóa nhi u h n vào mùa hè, và
gi m đi vào mùa đông, đi u đó s nh h ng đ n m c t s l i nhu n sau thu trên tài
s n ng n h n. Do đó nhà qu n tr phân tích tài chính doanh nghi p ch s d ng t s
này khi so sánh doanh nghi p cùng ngành ngh v i trung bình toàn ngành ho c so
sánh cùng m t th i kì.
14