chương trình dạy nghề ngắn hạnh dùng cho đào tạo lao động

Phn th nht: V trớ bi ging trong chng trỡnh
Chơng trình dạy nghề ngắn hạn
Dung cho đào tạo lu động
1. Đề cơng chơng trình
Tên nghề
Tên chơng trình
Số lợng mô đun
Kỹ thuật trồng cây ăn quả
Kỹ thuật trồng cam, bởi,quýt
7
Mục tiêu
đào tạo

Trình độ
đầu vào
Chứng chỉ
nghề

- Kiến thức
* Sau khóa học, học viên mô tả đợc đặc điểm sinh trởng, phát triển và yêu
cầu ngoại cảnh của cây cam, bởi, quýt. Hiểu và giải thích đợc những kiến thức
cơ bản có liên quan đến kỹ thuật trồng cam, bởi, quýt.
- Kỹ năng
Trồng và chăm sóc đợc cây ăn quả cam, bởi, quýt đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ
Có ý thức bảo vệ môi trờng, môi sinh bảo vệ các nguồn tài nguyên phục vụ
nông nghiệp. Tiến hành quá trình sản xuất một cách an toàn, hiệu quả đồng thời
đảm bảo an toàn cho ngời sử dụng sản phẩm.
Tốt nghiệp tiểu học
Chứng chỉ nghề trồng cây ăn quả

Kế hoạch đào tạo

Thời gian (tuần)

Hoạt động học tập
Hoạt động đánh giá (thi, kiểm tra)
Tổng thời gian đào tạo

11
2
13

% Thời gian so với toàn
khóa
84
16
100%

2. Phân phối thời gian cho các môđun
Tên môđun
Quy hoạch
thiết kế vờn
trồng cam, bởi,
quýt
Nhân giống
cam, bởi, quýt

Trồng cam, bởi, quýt

Nội dung môđun

- Chọn đất trồng cam, bởi, quýt
- Thiết kế vờn trồng
- Xây dựng vờn trồng cam, bởi, quýt
- Lựa chọn giống cam, bởi, quýt để trồng
- Thiết kế vờn ơm giống
- Xây dựng vờn ơm giống
- Chiết cành
- Chăm sóc cành sau chiết
- Gieo ơm và chăm sóc gốc ghép
- Ghép cây
- Chăm sóc cây con sau ghép
- Điều tiết nớc cho cây con trong vờn ơm
- Bón phân cho cây con trong vờn ơm
- Theo dõi sinh trởng của cây con trong vờn ơm
- Theo dõi tình hình sâu bệnh hại cây con
trong vờn ơm
- Phòng trừ sâu hại cây con trong vờn ơm
- Phòng trừ bệnh hại cây con trong vờn ơm
- Phòng trừ cỏ dại trong vờn ơm
- Điều tiết sinh trởng của cây con trong vờn
ơm
- Làm đất trồng cam, bởi, quýt
- Bón phân lót trớc khi trồng cam,bởi,quýt
- Trồng cam, bởi, quýt

Biờn son: Mai Hong Long

Thời gian yêu cầu của
môđun
Tổng

Lý
Thực
số
thuyết
hành
(giờ)
(tiết)
(giờ)
50
10
40

70

15

55

38

8

30
1


Chăm sóc vờn
cam, bởi, quýt

- Chăm sóc cam,bởi,quýt sau khi trồng

- Trồng xen trong vờn cam, bởi, quýt thời kỳ
KTCB
- Bón phân thúc cho vờn cam, bởi, quýt ở
thời kỳ KTCB
- Bón phân cho cam, bởi, quýt ở thời kỳ kinh
doanh
- Tạo hình cho cây cam, bởi, quýt
- Điều tiết nớc cho cam, bởi, quýt sản xuất
- Sử dụng cây trồng xen làm phân bón tại
chỗ
- Vun xới và quản lý cỏ dại trong vờn cam, bởi, quýt sản xuất
Phòng trừ dịch - Điều tra sâu hại trong vờn cam, bởi, quýt
hại cho cam, b- sản xuất
- Điều tra bệnh hại trong vờn cam, bởi, quýt
ởi, quýt
sản xuất
- Điều tra các thiên địch trong vờn cam, bởi,
quýt sản xuất
- Phòng trừ sâu vẽ bùa
- Phòng trừ sâu đục thân, cành
- Phòng trừ bọ xít hại cam, bởi, quýt
- Phòng trừ ruồi vàng hại cam, bởi, quýt
- Phòng trừ rệp hại cam, bởi, quýt
- Phòng trừ nhện hại cam, bởi, quýt
- Phòng trừ bệnh loét cam, bởi, quýt
- Phòng trừ bệnh sẹo cam, bởi, quýt
- Phòng trừ bệnh vân vàng lá (greening)
- Phòng trừ bệnh sơng mai hại cam, bởi,
quýt
- Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) đối với

cây cam, bởi, quýt
- Khắc phục hiện tợng ra quả cách năm
Điều tiết sinh
- Sử dụng hóa chất để tăng tỷ lệ đậu hoa đậu
trởng
quả
- Điều tiết thời điểm chín
- Xác định thời điểm thu hoạch
Thu hoạch và
- Dự tính sản lợng
bảo quản sản
- Thu hoạch cam, bởi, quýt
phẩm
- Bảo quản sản phẩm cam, bởi, quýt sau thu
hoạch
Tổng số

52

12

40

90

21

69

43

9

34

52

12

40

395

87

308

Tên môđun
Thời gian (giờ)
Nhân giống
Lý thuyết 15 Thực hành 55
Tổng số 70
Cam, Bởi, Quýt
Học xong môđun này học sinh có khả năng :
- Mô tả, nhận biết đợc các giống cam, bởi đang đợc trồng phổ biến.
- Giải thích đợc những kiến thức cơ bản có liên quan đến việc nhân giống cam,
bởi, quýt.
- Thực hiện đợc các phơng pháp nhân giống cam, bởi, quýt (chiết, ghép) đúng
quy trình kỹ thuật.
- Chăm sóc đúng yêu cầu kỹ thuật đối với cây con trong vờn ơm.

2. Yêu cầu Để học môđun này, học sinh đã đợc học các môđun: quy hoạch và thiết kế vờn
cam, bởi, quýt.
để học
môđun
- Lựa chọn giống cam, bởi, quýt để trồng
3. Nội
- Thiết kế vờn ơm giống
dung
- Xây dựng vờn ơm giống
môđun
- Chiết cành
- Chăm sóc cành sau chiết
mã
môđun
LĐC 02
1. Mục
tiêu thực
hiện

Biờn son: Mai Hong Long

2


- Gieo ơm và chăm sóc gốc ghép
- Ghép cây
- Chăm sóc cây con sau ghép
- Điều tiết nớc cho cây con trong vờn ơm
- Bón phân cho cây con trong vờn ơm
- Theo dõi sinh trởng của cây con trong vờn ơm

- Theo dõi tình hình sâu bệnh hại cây con trong vờn ơm
- Phòng trừ sâu hại cây con trong vờn ơm
- Phòng trừ bênh hại cây con trong vờn ơm
- Phòng trừ cỏ dại trong vờn ơm
- Điều tiết sinh trởng của cây con trong vờn ơm
+ Lý thuyết:
4. Đánh
Kiểm tra viết dạng bài trắc nghiệm về đặc điểm các giống cam, bởi, quýt, cac
giá kết
phơng pháp nhân giống và kỹ thuật chăm sóc vờn ơm.
quả học
1. Trình bày đặc điểm, yêu cầu ngoại cảnh của một số giống cam, bởi, quýt
tập
đang đợc trồng phổ biến trong vùng.
2. Cho biết u, nhợc điểm của việc nhân giống cam, bởi, quýt bằng phơng pháp
chiết, ghép.
3. Trong vờn ơm cam, bởi, quýt thờng có những loại sâu bệnh hại nào? Cho
biết tác hại của các loại sâu bệnh hại đó.
+ Thực hành:
Kiểm tra các kỹ năng thực hành:
1. Kỹ năng nhận biết giống cam, bởi, quýt.
2. Kỹ năng chiết cành cam, bởi, quýt.
3. Kỹ năng ghép mắt và ghép đoạn cành cam,bởi,quýt
4. Kỹ năng trừ sâu bệnh hại trong vờn ơm cam, bởi, quýt.
Vật liệu:
5. Các
nguồn lực Các loại chất kích thích ra rễ sử dụng trong việc chiết cành.
cần thiết
Dụng cụ và trang thiết bị:
để dạy và - 50 bộ dụng cụ ghép + cắt tỉa

học
- 10 bộ dụng cụ làm đất
môđun
Học liệu:
- 55 ảnh slide trong đĩa CD-ROM
- 5 bảng số liệu
- 10 bản giấy trong
100 mẫu quả
32 sơ đồ, biểu đồ
133 trang tài liệu hớng dẫn
31 trang tài kiệu phát tay
30 tiêu bản
40 tranh treo tờng
92 phút Video mô tả các bớc và thao tác nhân giống cam, bởi, quýt.
Nguồn lực khác :
2 mô hình vờn ơm cây cam, bởi, quýt

Biờn son: Mai Hong Long

3


Phần thứ hai: Giáo án
Trang bìa 1

Mẫu số 7 ( Khổ 19x26,5)
Ban hành kèm theo Quyết định số 62/2008/QĐ-BLĐTBXH

ĐƠN VỊ QUẢN LÝ TRỰC TIẾP (nếu có)
(phông chữ: VnTime, in hoa, cỡ chữ: 14)

....................................................
CƠ SỞ DẠY NGHỀ
(phông chữ: VnTime, in hoa, cỡ chữ: 14, đậm)
...................................................

SỔ GIÁO ÁN

TÍCH HỢP
Môn học/ Mô-đun : Nh©n gièng cam, bëi, quýt
Lớp : …………………Khoá :……………...
Họ và tên giáo viên : ……………………….
Năm học:.......................................................

QuyÓn sè:.......
Biên soạn: Mai Hoàng Long

4


GIO N S: 04

Thi gian thc hin: 04 gi
Tờn bi hc trc: Xây dựng vờn ơm cây giống
Thc hin t ngy........ n ngy ...........

Chiết cành Cam, Quýt, Bởi

TấN BI:
MC TIấU CA BI:

Sau khi hc xong bi ny ngi hc cú kh nng:
-

Trỡnh by c khỏi nim chic cnh, cơ sở khoa học và thực tiễn của phơng
pháp chic cnh v những yếu tố ảnh hởng đến ra rễ cành chiết;
Trỡnh by c quy trình nhân giống chiết cành;
Chic c cnh ỳng qui trỡnh k thut;
Chm súc cnh cho n khi ra r ỳng k thut;
Cú ý thc bo v cõy m trong vic chn cnh chic;
Thc hin chic cnh m bo an ton, tit kim chi phớ sn xut.

DNG V TRANG THIT B DY HC:
- Bộ ảnh mẫu quá trình thực hành và phát triển của rễ cành chiết;
- Thit b trỡnh chiu Video mô tả quy trình chiết cành cõy cam;
- Cõy tht, nguyờn vt liu, dng c chic cnh.
HèNH THC T CHC DY HC:

Dn nhp v gii thiu ch : Tp trung c lp
Gii quyt vn : Tp trung c lp v thc hnh theo nhúm (2 ngi/nhúm)
Kt thỳc vn : Tp trung c lp.
Thi gian: 2

I. N NH LP HC:

Kim tra s s lp v tỡnh hỡnh chung ca lp.
II. THC HIN BI HC.
TT

NI DUNG

HOT NG DY HC
HOT NG CA
GIO VIấN

1

Dn nhp

Trỡnh chiu on
video v chic
cnh cõy cú mỳi

2

Gii thiờu ch

t cõu hi xung
quanh tỡnh hung
hc tp cú liờn
quan n ch
nhõn ging bng

Biờn son: Mai Hong Long

HOT NG CA
HC SINH

THI
GIAN

Tip cn tỡnh
15
hung hc tp
t xỏc nh k
nng cn luyn tp.
Tr li cỏc cõu hi 5
da trờn tỡnh hung
quan sỏt c.
Ghi nhn ch
chớnh ca bi hc


3

phương pháp chiếc
cành

cần giải quyết là kỹ
thuật nhân giống
bằng phương pháp
chiếc cành.

- Tổ chức thực hiện
thao tác mẫu theo
qui trình chuẩn, có
giải thích các bước
trong qui trình.
- Đặt câu hỏi ở một
số bước trong qui
trình và mời học

sinh trả lời.

- Quan sát thao tác
mẫu của giáo viên
để hình thành kỹ
năng ban đầu.
- Lĩnh hội các kiến
thức lý thuyết có
liên quan đến
phương pháp chiếc
cành thông qua
việc trả lời và đặt
câu hỏi với giáo
viên.
-Thực hiện thao tác
thử dưới sự hướng
dẫn của giáo viên.
- Tự đánh giá quá
trình thao tác thử
để bổ sung kiến
thức.
- Ghi nhận các lỗi
có thể gặp phải
trong quá trình
luyện tập.
- Lĩnh hội kiến
thức mới, kinh
nghiệm về nguyên
nhân các lỗi.
- Lĩnh hội kiến

thức mới, kinh
nghiệm trước khi
luyện tập kỹ năng.

15’

- Thực hiện bài tập
nhóm theo công
việc được phân
công.

150’

Giải quyết vấn đề
- Thao tác mẫu của
giáo viên.

- Thao tác thử của học
viên

- Tổ chức cho 1
học viên thực hiện
thao tác thử.
- Đánh giá thao tác thử - Tổ đánh giá quá
của học viên.
trình thao tác thử
của học viên.
- Các lỗi thường gặp,
- Lưu ý một số lỗi
nguyên nhân và biện

thường gặp trong
pháp phòng tránh, khắc quá trình chiếc
phục.
cành.
- Phân tích các
nguyên nhân gây
lỗi.
- Đề xuất các biện
pháp phòng tránh
lỗi và các biện
pháp khắc phục
cho các lỗi.
- Quá trình luyện tập
của học viên.

4

Kết thúc vấn đề

Biên soạn: Mai Hoàng Long

- Tổ chức cho các
nhóm học viên
luyện tập chiếc
cành theo phiếu
giao bài tập.

10’
5’

5’

5’

5’


- Đánh giá quá trình
luyện tập của các
nhóm.

- Tổng kết chủ đề của
bài học.

5

Hướng dẫn tự học

- Tổ chức đánh giá
quá trình luyện tập
của các nhóm về
thao tác, sản phẩm
cuối cùng, tinh
thần thái độ học
tập.
- Nhấn mạnh các
lỗi phổ biến ở các
nhóm.
- Giải thích rõ
nguyên nhân các

lỗi, đề xuất hướng
khắc phục.

- Tự đánh giá quá
10’
trình luyện tập của
bản thân theo tiêu
chuẩn trong phiếu
giao bài tập.

- Tự xác định các
5’
lỗi đã xảy ra trong
quá trình luyện tập.
- Đối chiếu các
5’
nguyên nhân đã
được phân tích
trước để củng cố
kiến thức và kỹ
năng.
- Đọc thêm tài liệu và phương pháp
3’
chiếc cành trên cây có múi.
- Thực hành chiếc cành đúng trình trên
cây giả định tại nhà.

III. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC
HIỆN: ...............................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
.....
TRƯỞNG KHOA/ TRƯỞNG TỔ MÔN

Ngày.....tháng ........năm........
GIÁO VIÊN

Biên soạn: Mai Hoàng Long


Phn th ba: cng bi ging
Tờn bi: Chiết cành Cam, Quýt, Bởi

1.Mở đầu :
Nhân giống cam, quýt, bởi bằng phơng pháp chiết cành là một phơng pháp nhân
giống đợc áp dụng rộng rãi trong sản xuất giống cam hiện nay. Ưu điểm của phơng
pháp là tạo ra đợc giống cam, quýt, bởi đồng đều về kiể di truyền, hệ số nhân giống
cao, nhanh cho ra quả và giá thành hạ.
2. Những kiến thức có liên quan trực tiếp đến công việc
2.1. Khái niệm về chiết
Chiết cành là một phơng pháp nhân giống vô tính mà trong đó ngời ta tách các cơ
quan sinh dỡng nh cành, thân, thân ngầm, thân rễ và tác động các biện pháp kỹ thuật
để tạo rễ bất định tạo ra cây con có khả năng sống độc lập với cây mẹ, sinh trởng phát
triển tốt, cho năng suất cao, phẩm chất tốt và có khả năng chống chịu tốt.
2.2. Cơ sở khoa học và thực tiễn của phơng pháp
- Phơng pháp nhân giống vô tính bằng chiết cành đợc dựa hình thức nhân giống tự

nhiên của thực vật và có thể gọi là phơng thức nhân giống cổ truyền của nhiều nớc
trên thế giới.
- Giâm chiết cành cũng nh nuôi cấy mô tế bào là dựa trên tính toàn năng của tế bào
thực vật, trong mỗi tế bào chứa đầy đủ các thông tin di truyền về cấu trúc, sinh tr ởng
phát triển của tất cả các cơ quan dinh dỡng và sinh sản.
2.3. Những yếu tố ảnh hởng đến ra rễ cành chiết
- Nhiệt độ: Lý tởng cho sự ra rễ bất định là 22-280C
- ánh sáng: Tốt nhất cho sự ra rễ bất định từ 4000-6000lux
- ẩm độ: ở vờn giâm, giai đoạn đầu ẩm độ không khí tốt nhất là bão hòa trên bề
mặt lá, khi đó ẩm độ không khí trong vờn ở mức 95%. Độ ẩm giá thể không vợt quá
70%
- Các chất dinh dỡng dự trữ trong cành chiết có ảnh hởng rất quyết định đến sự
phát sinh và hình thành rễ mới. Bổ xung chất dinh dỡng cho cành chiết trong giai đoạn
còn trên cây mẹ cũng nh giai đoạn giâm là rất quan trọng để tạo ra cây giống đủ tiêu
chuẩn
- Bệnh côn trùng gây hại cũng là những yếu tố có tính rất quết định đối với sự
thành công trong quá trình nhân giống.
2.4. Quy trình nhân giống chiết cành
- Lựa chọn đúng cây mẹ đầu dòng đã cho quả và năng suất ổn định nhiều năm
- Lựa chọn cành bánh tẻ ở trung tán, đờng kính cành chiết 0.5-1.0cm
- Dùng dao khoanh và bóc vỏ độ dài khoanh vỏ 1.5-2.0cm, làm sạch tợng tầng
- Bôi chất kích thích ra rễ lên phía trên vết khoanh
- Dùng giá thể có ẩm độ vừa phải bao quanh vết khoanh
- Dùng nilon màu bó thành bầu
- Chăm sóc cành chiết, bổ sung nớc vào bầu chiết khi quá khô để rễ phát triển
mạnh
- Bảo vệ cành chiết không bị sâu gây phá hại
2.5. Chăm sóc cành chiết trong giai đoạn giâm cành
- Sự cần thiết phải giâm cành chiết trớc khi đem trồng: Bộ rễ cành chiết khi mới cắt
rời khỏi cây mẹ còn rất yếu. Do đó đem trồng ngay thơng dễ chết do mất cân bằng nớc

nghiêm trọng.
- Tại sao phải cắt bớt lá non và mầm non trớc khi giâm? Nhằm hạn chế sự mất cân
băng nớc ở cây giâm.
- Đảm bảo ẩm độ không khí bão hòa, ẩm độ đất 70%, ánh sang tán xạ 40006000lux là thích hợp nhất cho giâm cành.
- Làm cỏ, bón phân, phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
3. Quy trình thực hiện công việc
3.1. Chuẩn bị dụng cụ phơng tiện cần thiết và giá thể để bó bầu cành chiết
Biờn son: Mai Hong Long


- Bộ công cụ nh ở mục 4
- Dao chiết không cần độ sắc nh dao ghép
3.2. Lựa chọn đúng cây mệ, cành để khoanh vỏ
- Lựa chọn đúng cây mẹ đầu dòng đã cho quả và năng suất ổn định nhiều năm
- Lựa chọn cành bánh tẻ trung tán, đờng kính cành chiết 0.5- 1.0 cm
3.3. Cắt khoanh vỏ cành chiết, vệ sinh vết cắt, xử lý chất kích thích ra rễ
- Dùng dao khoanh và bóc vỏ độ dài khoanh vỏ 1.5- 2.0 cm, làm sạch tợng tầng
- Làm vệ sinh vế cắt khoanh vỏ
- Bôi chất kích rra rễ lên vùng ra rễ của cành chiết
Dùng bông tẩm chất kích ra rễ bôi lên phần vỏ phía trên vết cắt về phía ngọn
3.4. Đa giá thể lên bao quanh vế cắt, bọc nilon và bó bầu
Tùy từng cành chiết mà bó bầu to hay nhỏ, nhng trung bình đờng kính bầu là 6-8
cm, nếu dài bầu 10- 12 cm. Chú ý bó chặt giá thể vào cành chiết, đồng thời giá thể
phải phủ lên hai đầu vết cắt.
4. Những thiết bị cần có để thực hiện công việc
- Bộ dụng cụ chiết cành: Dao, kéo, dây buộc, thang chữ A
- Giá thể và các vật liệu cần thiết để bó bầu
- Chất kích thích đẻ ra rễ
- Bảo hộ lao động

Biờn son: Mai Hong Long


Phn th t: Cỏc phiu hc tp
1 Phiu hng dn thc hin:
TT Các bớc
1
2
3
4*
5*
6

Có

Không

Chọn cây mẹ để lấy cành chiết, ảm bảo độ thuần cao
Chọn cành chiết ảm bảo sinh trởng khỏe, không sâu bệnh, đờng kính cành từ 1-2 cm
Chuẩn bị dụng cụ, nguyên vật liệu để chiết đạt tiêu chuẩn thực
hiện công việc, vật liệu chiết đầy đủ, đúng theo yêu cầu của
việc chiết cành
Khoanh vỏ úng yêu cầu kỹ thuật (bóc hết vỏ, độ dài 1.5-2cm)
Bó bầu ảm bảo về tỷ lệ các chất trong vật liệu bó bầu, độ ẩm
đất, bầu đợc bó chặt, kín, không bị xoay.
Chăm sóc cây sau chiết ảm bảo độ ẩm, không sâu bệnh.
2. Cỏc li thng gp, nguyờn nhõn, bin phỏp phũng trỏnh, khc phc:

T
T

1

Li

Nguyờn nhõn

Chất lợng cành chiết Cây mẹ không thuần
Cành chiếc quá non, quá lớn
không ảm bảo.

Bin phỏp khc phc

Chọn cây mẹ phải thuần.
Chọn cành không quá non,
không quá lớn.
2
Khoanh vỏ không kích thớc vùng khoanh quá Khoanh đúng kích thớc
đúng kỹ thuật.
bé, quá lớn, vỏ không đợc qui định, bằng dụng cụ
bóc hết, khoanh quá sâu vào chuyên dùng.
thân.
3
Bầu đợc bó không Bó không chặt, vật liệu Chuẩn bị vật liệu đúng
đúng kỹ thuật.
không đảm bảo về độ ẩm, về thành phần, đảm bảo độ
thành phần các chất.
ẩm.
Bó bầu chặt, đúng kỹ
thuật.
3. Bài tập nhóm:

Cho trớc mỗi nhóm một bộ dụng cụ chiếc cành, cây thực nghiệm, nguyên vật
liệu bó bầu đầy đủ cho 6 cành chiếc (2 cây bởi, 2 cây cam và 2 cây quýt).
Công việc: Mỗi nhóm 2 học viên thực hành chiếc cành theo phiếu hớng dẫn
thực hiện đợc cung cấp.
Yêu cầu: Mỗi nhóm phải hoàn thành 6 cành chiếc (mỗi học viên 3 cành/ 3
loại cây) đúng kỹ thuật, trong thời gian quy định 120. Trong quá trình chiếc cành, một
học viên thực hiện, học viên còn lại hỗ trợ, sau mỗi cành chiếc, đổi vị trí thực hiện.

Biờn son: Mai Hong Long