THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC NỘI DUNG KIẾN THỨC “SỰ CHUYỂN THỂ” VẬT LÍ 10 GẮN VỚI THỰC TIỄN

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
------a&b-----

PHẠM THỊ PHƯƠNG

THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
NỘI DUNG KIẾN THỨC “SỰ CHUYỂN THỂ”
- VẬT LÍ 10 GẮN VỚI THỰC TIỄN

Chuyên ngành : Lý luận và phương pháp dạy học Vật lí
Mã số

: 60140111

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đỗ Hương Trà

Hà Nội - 2014


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Đỗ Hương Trà, bộ môn
Phương pháp giảng dạy khoa vật lí trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội đã tận tình
hướng dẫn, luôn khuyến khích tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy cô giáo trong khoa vật lí và
các thầy cô trong tổ bộ môn Phương pháp giảng dạy vật lí trường ĐHSP Hà Nội,
những người đã dạy dỗ và chỉ bảo cho tôi rất nhiều trong suốt thời gian học tập vừa
qua, đã trang bị cho tôi vốn kiến thức quý báu để tôi có thể thực hiện thành công đề
tài này.

Tôi xin cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo - Khoa học và các
thầy cô trong Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu và giáo viên, học sinh trường
THPT Uông Bí, trường THPT Công Thành, trường THPT Hồng Đức, THPT
Nguyễn Tất Thành (Quảng Ninh) đã cộng tác và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong
quá trình thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã
luôn khích lệ, động viên và giúp đỡ tôi trong thời gian học tập và hoàn thành luận văn.
Hà Nội, tháng 10 năm 2014
Tác giả

Phạm Thị Phương

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT


STT

Chữ viết tắt

Chữ viết đủ

1

DHDA

Dạy học dự án

2

ĐHSP

Đại Học Sư Phạm

3

GD

Giáo dục

4

GD - ĐT

Giáo dục và đào tạo

5

GV

Giáo viên

6

HS

Học sinh

7

NXB

Nhà xuất bản

8

PGS

Phó giáo sư

9

PPDH

Phương pháp dạy học

10

SGK

Sách giáo khoa

11

SGV

Sách giáo viên

12

THCS

Trung học cơ sở

13

THPT

Trung học phổ thông

14

TNSP

Thực nghiệm sư phạm

15

TS

Tiến sĩ


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................2
STT........................................................................................................................... 3
Chữ viết tắt...............................................................................................................3
Chữ viết đủ...............................................................................................................3

1................................................................................................................................. 3
DHDA.......................................................................................................................3
Dạy học dự án..........................................................................................................3
2................................................................................................................................. 3
ĐHSP........................................................................................................................ 3
Đại Học Sư Phạm.....................................................................................................3
3................................................................................................................................. 3
GD............................................................................................................................. 3
Giáo dục...................................................................................................................3
4................................................................................................................................. 3
GD - ĐT....................................................................................................................3
Giáo dục và đào tạo.................................................................................................3
5................................................................................................................................. 3
GV............................................................................................................................. 3
Giáo viên...................................................................................................................3
6................................................................................................................................. 3
HS............................................................................................................................. 3
Học sinh.................................................................................................................... 3
7................................................................................................................................. 3
NXB.......................................................................................................................... 3
Nhà xuất bản............................................................................................................3
8................................................................................................................................. 3
PGS........................................................................................................................... 3
Phó giáo sư...............................................................................................................3
9................................................................................................................................. 3
PPDH........................................................................................................................3
Phương pháp dạy học..............................................................................................3
10............................................................................................................................... 3
SGK.......................................................................................................................... 3
Sách giáo khoa.........................................................................................................3

11............................................................................................................................... 3
SGV........................................................................................................................... 3
Sách giáo viên........................................................................................................... 3
12............................................................................................................................... 3
THCS........................................................................................................................3
Trung học cơ sở.......................................................................................................3
13............................................................................................................................... 3


THPT........................................................................................................................3
Trung học phổ thông...............................................................................................3
14............................................................................................................................... 3
TNSP......................................................................................................................... 3
Thực nghiệm sư phạm.............................................................................................3
15............................................................................................................................... 3
TS.............................................................................................................................. 3
Tiến sĩ.......................................................................................................................3
MỤC LỤC................................................................................................................ 4
1.4.2.5. Kết quả thu được và đề xuất giải pháp...................................................31
+ Thu nước từ không khí có độ ẩm cao tại các khu vực miền núi để khắc phục
tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nước...................................................52
3.1. Mục đích TN..................................................................................................114
3.2. Nội dung TN..................................................................................................114
3.3. Phương pháp TN...........................................................................................114
3.3.1. Chọn trường TN........................................................................................114
3.3.3. Chọn GV dạy TN.......................................................................................115
3.3.4. Phương án TN............................................................................................115
3.4.2. Phân tích định tính....................................................................................121
HS lớp 10 có khả năng giải học và quyết được các vấn đề mang tính thực tiễn.
Các bài tập định tính, các câu hỏi mang tính thực tiễn lôi cuốn sự chú ý của tất

cả các đối tượng HS, nhưng phù hợp nhất là với đối tượng HS có năng lực
trung bình trở lên. Việc sử dụng các bài tập định tính, các câu hỏi mang tính
thực tiễn cùng với các phương pháp tích cực hóa tư duy thích hợp đã tạo ra
môi trường dạy - học có sự tương tác tích cực giữa GV và HS, HS - HS có tác
dụng to lớn trong việc bồi dưỡng phương pháp nhận thức, bồi dưỡng kỹ năng
vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho HS..........................................................121
............................................................................................................................... 122
Việc trả lời các câu hỏi thực tế trong cuộc sống hàng ngày của các em nó rất
thực tế và hấp dẫn, lôi cuốn được sự chú ý của HS, các em tích cực suy nghĩ
tranh luận và cảm thấy tự tin hơn, mong muốn được thực hành luôn............122
............................................................................................................................... 122
Với các tình huống gắn với thực tiễn, các thí nghiệm đơn giản nhưng rất sát
thực với đời sống HS đã phát huy tính tích tích cực, tự lực và năng lực giải
quyết các vấn đề đó của các HS..........................................................................122
Với việc giao các dự án cho HS, các em đã rất tích cực, tự lực, chủ động tìm
kiếm các thông tin trên mạng, trên các kênh truyền hình để giải quyết các vấn
đề được giao. Khi giải quyết các vấn đề thực tiễn, HS được rèn luyện kỹ năng
tìm kiếm, thu thập cũng như xử lý thông tin, phân công sự chuẩn bị của các
thành viên trong nhóm và thấy được tinh thần làm việc theo nhóm và sự cố
gắng của mỗi cá nhân..........................................................................................122
............................................................................................................................... 123
............................................................................................................................... 123


26. Trang />option=com_content&view=article&id= 23: ttkhcn&catid=44:tin-tieuim&Itemid=165&lang=vi....................................................................................127


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Tần suất điểm các bài KT trong TN..................................................116
Bảng 3.2. Tần suất hội tụ tiến điểm của các bài KT trong TN.........................117

Bảng 3.3. Kiểm định theo tiêu chuẩn U kết quả kiểm tra trước TN................118
Bảng 3.4. Phân tích phương sai kết quả các bài KT trong TN.........................118
Bảng 3.5. Tần suất điểm các bài KT sau TN......................................................119
Bảng 3.6. Tần suất hội tụ tiến điểm các bài KT sau TN...................................120
Bảng 3.7. Kiểm định theo tiêu chuần U kết quả KT sau TN............................120
Bảng 3.8. Phân tích phương sai kết quả KT sau TN.........................................121


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1 Biểu đồ tần suất điểm các bài kiểm tra trong TN..............................116
Hình 3.2. Đồ thị tần suất hội tụ tiến điểm các bài KT trong TN......................117
Hình 3.3. Biểu đồ tần suất điểm các bài KT sau TN.........................................119
Hình 3.4. Đồ thị tần suất hội tụ tiến điểm của các bài kiểm tra sau TN..........120


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây nền khoa học công nghệ, nền kinh tế tri thức phát
triển như vũ bão trên thế giới và xu hướng toàn cầu hóa mở ra nhiều triển vọng phát
triển nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho mọi quốc gia. Thách thức này đang là
một gánh nặng đặt lên đôi vai của ngành giáo dục đó là phải đào tạo ra những con
người khi vào đời phải có năng lực tư duy sáng tạo, có năng lực độc lập giải quyết
vấn đề, có thái độ tích cực, có năng lực tự học để nâng cao trình độ nhận thức sẵn
sàng tham gia lao động sản xuất và các hoạt động thực tiễn đáp ứng được yêu cầu
ngày càng cao của xã hội.
Bên cạnh đó, Luật GD, điều 28.2 đã cũng đã quy định: “Phương pháp giáo
dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp
với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng
làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động
đến tình cảm, đem lại đến niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". [2]

Tuy vậy, tình hình đổi mới PPDH không phải một sớm một chiều, Bộ trưởng
Phạm Vũ Luận cho rằng, cả ba lần cải cách giáo dục đều có mục tiêu và định hướng
rõ ràng song không giải quyết được các yếu kém của ngành giáo dục do nặng về đổi
mới chương trình giáo dục mà chưa chú trọng đến đổi mới phương pháp dạy và
học. Trong đề án “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã chỉ rõ: Chất lượng giáo dục còn thấp so với yêu
cầu phát triển kinh tế - xã hội; chương trình giáo dục còn coi nhẹ thực hành, vận
dụng kiến thức; phương pháp giáo dục, kiểm tra, thi và đánh giá lạc hậu, nhiều bất
cập. Thiếu gắn kết giữa đào tạo với nghiên cứu khoa học, sản xuất, kinh doanh.
Một trong những xu hướng dạy học ngày nay là gắn dạy học trong nhà
trường với thực tiễn trong môi trường mà người học sống, giáo dục Việt nam cũng
không nằm ngoài xu hướng này. Hình thức DH gắn với thực tiễn sẽ một phần đóng
góp hữu hiệu trong việc đổi mới PPDH, kiểu DH này đã được nhiều nước phát triển

1


trên thế giới áp dụng và đạt kết quả to lớn cho sự phát triển ngành GD nói riêng, sự
phát triển khoa học - kỹ thuật nước nhà nói chung như Thụy Sĩ, Mỹ, ...
Trong xu hướng này, DH gắn với thực tiễn có vai trò đặc biệt quan trọng khi
nó đặt các hoạt động học tập của người học vượt ra “ngoài khuôn khổ” lớp học để
kết nối với thực tế đa dạng của cuộc sống nhằm đem đến cho học sinh ý nghĩa của
việc học. Dạy học gắn với thực tiễn GD hành vi, vận dụng kiến thức vào thực tiễn,
kích thích hứng thú học tập, tạo điền kiện tăng khả năng tự học, tạo các mối liên kết
giữa các kiến thức môn học với nhau và phát triển toàn diện các kĩ năng của người
học. Điều đặc biệt trong DH gắn với thực tiễn là tạo môi trường cho họ làm quen
với giải quyết các vấn đề cuộc sống thực tế khi phải tham gia vào cộng đồng, thuyết
phục được cộng đồng đưa ra các quyết định mang tính tập thể đảm bảo lợi ích
chung cho họ.

Mặt khác, qua tìm hiểu thực tế ở các trường phổ thông, việc đổi mới PPDH
chưa thật sự hiệu quả, người học chưa thật hứng thú, chưa hiểu rõ bản chất và ý
nghĩa thực tiễn của chúng. Đặc biệt, những nội dung kiến thức ở chương cuối của
chương trình năm học thường không được sự quan tâm, đầu tư đúng mức của cả
GV và HS vì nó không nằm trong nội dung ôn thi. Nội dung kiến thức "Sự chuyển
thể" (Vật lí 10) là một trong số những bài học nằm ở cuối chương trình lớp 10.
Thực tế cho thấy nội dung kiến thức này lại rất bổ ích, có nhiều ứng dụng trong
nhiều lĩnh vực như khoa học, kỹ thuật, xây dựng, môi trường, biến đổi khí hậu, kỹ
năng sống, dân số, sức khỏe sinh sản..., nắm vững được kiến thức và tầm quan trọng
của nội dung này thì HS có thể làm chủ được trước mọi tình huống trong cuộc sống,
hiểu và biết được trách nhiệm của mình trước những vấn đề chung của toàn nhân
loại, của chính bản thân mình...
Bước sang năm 2014, để thực hiện tốt chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện,
ngành giáo dục và đào tạo sẽ điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng tinh giản; các
trường được chủ động xây dựng kế hoạch giảng dạy trên cơ sở bảo đảm mục tiêu
chương trình giáo dục và phù hợp với điều kiện thực tiễn. Tăng cường việc học đi
đôi với hành, chú trọng kỹ năng mềm, tư duy tự học và tự nghiên cứu độc lập của

2


học sinh. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến
trong khu vực và hội nhập quốc tế.
Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên nên tôi chọn đề tài nghiên cứu:
Thiết kế tiến trình dạy học nội dung kiến thức "Sự chuyển thể" – Vật lí 10 gắn
với thực tiễn.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Thiết kế tiến trình dạy học kiến thức phần “Sự chuyển thể” SGK Vật lí 10
gắn với thực tiễn nhằm phát huy hoạt động nhận thức tích cực, tự lực và phát triển
năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh.

3. Giả thuyết khoa học của đề tài
Vận dụng cơ sở lí luận của thiết tiến trình DH cùng với việc phân tích nội
dung Vật lí gắn với thực tiễn thì có thể thiết kế được tiến trình DH phần “Sự
chuyển thể” gắn với thực tiễn nhằm phát huy hoạt động nhận thức tích cực, tự lực
và phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh.
4. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
- Hoạt động dạy và học kiến thức phần Sự chuyển thể, Độ ẩm không khí (Vật
lí 10).
- Các ứng dụng của kiến thức Sự chuyển thể về các lĩnh vực: khoa học, kỹ
thuật, môi trường, sức khỏe, các hiện tượng tự nhiên, dự báo thời tiết, ...
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Để đạt được các mục đích nghiên cứu ở trên, cần thực hiện các nhiệm vụ cụ
thể như sau:
- Nghiên cứu các quan điểm DH hiện đại, DH tích cực và làm rõ cơ sở lí luận
của DH gắn với thực tiễn.
- Nghiên cứu lí luận về tâm lí dạy học làm cơ sở cho các biện pháp sư phạm
nhằm phát huy hoạt động nhận thức tích cực, tự lực và phát triển năng lực giải
quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh. Nghiên cứu chương trình SGK hiện hành, sách
GV và các tài liệu tham khảo liên quan đến nội dụng kiến thức “Sự chuyển thể” để

3


phân tích nội dung khoa học của kiến thức và những khó khăn của HS khi học
những nội dung kiến thức này.
- Tìm hiểu thực tế dạy và học môn Vật lí đặc biệt là nội dung kiến thức phần
“Sự chuyển thể”.
- Thiết kế tiến trình DH gắn với thực tiễn nội dung kiến thức “Sự chuyển thể”.
- Tiến hành TNSP theo tiến trình DH đã soạn thảo. Phân tích kết quả TN thu
được để đánh giá tính khả thi của đề tài, sơ bộ đánh giá hiệu quả DH kiến thức phần

“Sự chuyển thể” với việc phát huy tính tích cực, tự lực và năng lực giải quyết vấn
đề của HS trong học tập. Từ đó, nhận xét, rút kinh nghiệm, sửa đổi, bổ sung và hoàn
thiện để có thể vận dụng linh hoạt PP này vào thực tiễn DH các nội dung kiến thức
khác trong chương trình Vật lí THPT.
6. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: nghiên cứu các tài liệu về các quan điểm,
sự định hướng việc dạy học tích cực cũng như đổi mới phương pháp dạy học, về lí
luận nói chung và lí luận dạy học môn Vật lí nói riêng; sách giáo khoa, sách giáo
viên và các tài liệu khác liên quan.
- Phương pháp điều tra, quan sát thực tiễn:
+ Tìm hiểu việc dạy (thông qua phiếu điều tra, nghiên cứu giáo án, dự giờ,
phỏng vấn, trao đổi với giáo viên) và việc học (thông qua trao đổi với học sinh,
phiếu điều tra cơ bản, phân tích các sản phẩm của học sinh) nhằm sơ bộ đánh giá
tình hình dạy học nội dung kiến thức phần “Sự chuyển thể”.
+ Đề xuất giải pháp giúp giáo viên khắc phục những khó khăn gặp phải khi dạy
học phần “Sự chuyển thể” và giúp học sinh vượt qua những khó khăn trong khi học.
- Phương pháp thực nghiệm khoa học giáo dục
+ Tiến hành thực nghiệm sư phạm với tiến trình dạy học đã soạn thảo
theo kế hoạch.
+ Phân tích kết quả thu được trong quá trình thực nghiệm sư phạm, đối chiếu
mục đích nghiên cứu và rút ra kết luận của đề tài.
- Phương pháp thống kê toán học:

4


+ Tổng hợp các dữ liệu điều tra để có những thông tin về thực trạng dạy và
học kiến thức phần “Sự chuyển thể” – Vật lí 10.
+ Tổng hợp, phân tích các dữ liệu thực nghiệm để đánh giá được tính khả thi
của đề tài.

7. Dự kiến đóng góp của đề tài
- Làm sáng rõ cơ sở lí luận về dạy học gắn với thực tiễn trong dạy học Vật lí.
- Vận dụng cơ sở lí luận của dạy học gắn với thực tiễn vào thiết kế tiến trình
dạy học nội dung kiến thức phần “Sự chuyển thể” – Vật lí 10.
- Bổ sung tài liệu tham khảo cho các giáo viên THPT và HS trong quá trình
dạy và học. Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Vật lí ở trường THPT.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận chung, các phụ lục và tài liệu tham khảo, phần
nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của DH gắn với thực tiễn.
Chương 2: Thiết kế tiến trình dạy học nội dung kiến thức "Sự chuyển thể" Vật lí 10 gắn với thực tiễn.
Chương 3: TNSP.

5


Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA DẠY HỌC GẮN VỚI THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lí luận của dạy học gắn với thực tiễn
1.1.1. Khái niệm
1.1.1.1. Thực tiễn
“Thực tiễn” là những hoạt động của con người, trước hết là lao động sản
xuất, nhằm tạo điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của xã hội.
Còn theo phạm trù triết học cho rằng nói đến thực tiễn là nói đến hoạt động
vật chất mang tính lịch sử xã hội của con người nhằm biến đổi tự nhiên và xã hội.
Nó gắn liền với tính tích cực, năng động sáng tạo của con người, gắn liền với các
nhu cầu, mục đích của con người.
Chủ nghĩa Mác – Lênin cho rằng thực tiễn là cơ sở của nhận thức, cơ sở của
sự phát triển những kiến thức khoa học trong quá trình kinh nghiệm xã hội – lịch sử
của loài người. Thực tiễn là cơ sở, động lực, mục đích của lý luận và là tiêu chuẩn
của chân lý; sự hình thành và phát triển của lý luận xuất phát từ thực tiễn, đáp ứng

yêu cầu của thực tiễn; lý luận phải được kiểm nghiệm, được bổ sung và phát triển
trong thực tiễn.
- Thực tiễn phải được chỉ đạo bởi lý luận khoa học; lý luận đề ra mục tiêu,
phương hướng, biện pháp cho thực tiễn.
Ở đây chúng ta có thể hiểu “thực tiễn” chính là hoạt động GV và HS, những
kiến thức được cụ thể hóa bằng những hiện tượng, vận dụng những kiến thức được
học để giải thích hiện tượng, những số liệu mang tính thực tiễn, ứng dụng của kiến
thức để giải quyết các vấn đề thực tiễn, nhằm tạo điều kiện cho HS học tốt môn học,
thích thú với môn học.
Trong quá trình dạy học, thực tiễn là điều kiện tất yếu để hình thành ở HS kỹ
năng và kỹ xảo, thông qua việc tham gia vào hoạt động sáng tạo dưới những hình
thức vừa sức, HS tiếp thu kinh nghiệm xã hội, góp phần vào sự tiến bộ của xã hội.
1.1.1.2. Dạy học gắn với thực tiễn
- Nhận thức phải xuất phát từ thực tiễn, dựa trên cơ sở thực tiễn, đi sâu đi sát
thực tiễn, coi trọng việc tổng kết thực tiễn, dạy học phải liên hệ với thực tiễn, học
đôi với hành.

6


- Dạy học gắn với thực tiễn nghĩa là việc dạy học cần được tổ chức theo
những chủ đề phức hợp gần với các tình huống thực của cuộc sống và nghề nghiệp.
Quá trình học tập được tổ chức trong một môi trường học tập tạo điều kiện kiến tạo
tri thức theo cá nhân và trong mối quan hệ xã hội của việc học tập.
- Các hoạt động dạy học được thiết kế hướng tới người học, động viên người
học huy động được nhiều lĩnh vực kiến thức và kĩ năng khác nhau; thúc đẩy sự tìm
tòi, khám phá, tự học của học sinh.
1.1.2. Vai trò của dạy học gắn với thực tiễn
Thực tiễn cuộc sống có vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển khả năng
nhận thức và nhân cách học sinh. Biết được thực tiễn cuộc sống, bước đầu các em

có sự quan tâm đến những vấn đề, sự kiện diễn ra trong thực tiễn xã hội, giúp các
em có vốn sống ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Đó là phương pháp giáo
dục tốt để các em từng bước hình thành và phát triển nhân cách bền vững sau này.
Với hình thức dạy học gắn thực tiễn có vai trò rất to lớn trong việc hình
thành cả năng lực và nhân cách của HS. Quá trình học tập sẽ giúp HS
- Giải thích được các hiện tượng xung quanh cuộc sống chúng ta.
- Hiểu rõ hơn các vấn đề, thông tin mang tính thời sự một cách khá hệ thống
về vấn đề đó.
- Nội dung dạy học thiết thực với địa phương nơi học sinh sống, người học
có thể đã được thực hiện hoặc trải nghiệm một phần của vấn đề đó; phù hợp với khả
năng của học sinh, nghĩa là khi vận dụng các kiến thức trong nhà trường học sinh có
thể giải quyết được chúng.
- Dạy học gắn với thực tiễn giáo dục hành vi, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, kích thích hứng thú học tập, tạo điều kiện tăng khả năng tự học, tạo các mối liên
kết giữa các kiến thức môn học với nhau và phát triển toàn diện các kĩ năng của HS.
Ví dụ: Dạy học gắn với thực tiễn thông qua dự án có nhiều điều kiện thuận
lợi trong việc liên kết các kiến thức có được trong nhà trường vào thực tế cuộc
sống.

7


- Trong quá trình dạy học gắn với thực tiễn, giáo viên định hướng học sinh
suy nghĩ đến các vấn đề của xã hội, của thực tiễn mà nhân loại đang phải đối mặt,
từ đó đặt ra các tình huống, dự án học tập phù hợp với việc dạy và học đồng thời
cũng phải thể hiện sự cấp bách phải giải quyết vấn đề đó để có thể sống tốt hơn, bền
vững hơn. Và trong tất cả các dự án đó, tính thực tiễn của xã hội đã thể hiện rất cao,
ví dụ: trong cùng một tình huống của bài học là: Thể hiện thái độ của bản thân
trước vấn đề ô nhiễm môi trường của địa phương, có nhóm học sinh thể hiện theo
hình thức văn hùng biện; có nhóm học sinh trưng bày một bức tranh phiếm họa; có

nhóm học sinh trình chiếu các slide về hậu quả của ô nhiễm môi trường ở địa
phương (các sản phẩm được học sinh chuẩn bị ở nhà theo phương pháp dạy học
dự án); vấn đề tiết kiệm điện, vấn đề sử dụng nguồn năng lượng hóa thạch … Đây
chính là động cơ để học sinh có cơ hội vận dụng kiến thức vào thực tiễn, hình thành
nên ý thức và thái độ tích cực đối với sự phát triển của xã hội.
- Các vấn đề mang tính thực tiễn rất phong phú và đa dạng (tình huống thực
tế, bài tập thực tế, dự án), để giải quyết các vấn đề HS cần huy động nhiều kiến
thức, không thuộc hoàn toàn vào một môn học nào trong nhà trường hoặc một lĩnh
vực nào trong cuộc sống, đó chính là cơ hội HS phát triển khả năng sáng tạo của
bản thân. HS thu nhận kiến thức từ thực tiễn nên mang tính bền vững hơn chứ
không phải là việc ngồi học vẹt các công thức, các định luật.
- Dạy học gắn thực tiễn đảm bảo mục tiêu giáo dục nhận thức, hành vi đối
với môi trường tự nhiên và tính hiệu quả kinh tế cao.
Ví dụ: Khi dạy kiến thức sự nóng chảy- sự đông đặc, HS có thể nghĩ đến việc
tái chế các vật liệu đã bị hỏng trong gia đình (sắt vụn, vỏ bia, đồ nhựa, …), chính
suy nghĩ đó vừa đảm bảo sạch môi trường, vừa có tính hiệu quả kinh tế.
- Dạy học gắn với thực tiễn, HS hào hứng và đoàn kết, thúc đẩy bình đẳng
giữa các HS học tập theo nhóm, nam và nữ đều có nhiệm vụ học tập, điều đó thực
hiện được mục tiêu "xã hội" của giáo dục như: giáo dục bình đẳng giới, tiêu chí học
tập suốt đời, tính công bằng xã hội, liên kết xã hội, phát triển văn hóa bản địa…

8


Việc tổ chức cho học sinh tranh luận, tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau trên
cơ sở các tiêu chí đã xây dựng đã giúp cho học sinh có được năng lực tự điều chỉnh
hành vi, thái độ của mình đối với tập thể, đối với mọi người xung quanh tạo nên
một xã hội học tập thực sự.
Như vậy, trong bối cảnh động cơ học tập của học sinh trong nhà trường ngày
càng bị giảm mạnh đối với các môn khoa học và công nghệ, dạy học gắn với thực

tiễn (qua dạy học dự án, qua tình huống thực tế, bài tập thực tế, …gắn với bối cảnh
thực tế cuộc sống của học sinh) là một giải pháp tối ưu cho sự cải cách giáo dục
trong nhà trường phổ thông hiện nay ở Việt Nam.
1.1.3. Các biện pháp tổ chức dạy học gắn với thực tiễn
1.1.3.1. Sử dụng tình huống thực tiễn
1.1.3.1.1. Nguyên tắc thiết kế hệ thống tình huống gắn với thực tiễn trong
dạy học Vật lý THPT
- Đảm bảo tính chính xác, khoa học: Kiến thức được đưa vào các tình huống
phải đảm bảo tính chính xác, khoa học.
- Đảm bảo tính thực tiễn: Các kiến thức dùng để thiết kế các tình huống phải
gắn liền với thực tiễn cuộc sống và có tính ứng dụng cao. Mục tiêu của nguyên tắc
này là thông qua việc giải quyết tình huống, học sinh được trang bị kiến thức cơ bản
để giải thích được những tình huống có thật trong cuộc sống.
- Đảm bảo tính trọng tâm: Các kiến thức được lựa chọn để thiết kế tình
huống nên hướng vào trọng tâm của nội dung học tập.
- Đảm bảo tính logic, ngắn gọn: Một trong những nguyên tắc quan trọng
trong việc thiết kế tình huống gắn liền với thực tiễn là tính logic và tính ngắn gọn
của tình huống. Vì thời gian của tiết học có giới hạn nên việc đưa quá nhiều chi tiết,
sự kiện hoặc kiến thức vào trong tình huống sẽ gây khó khăn học sinh khi tiếp nhận
vấn đề. Mặt khác, tình huống cũng cần được thiết kế một cách logic, diễn biến sự
kiện hợp lí, các câu hỏi có cấu trúc rõ ràng; chia thành từng phần để thông qua việc
trả lời các câu hỏi, học sinh có thể tiếp nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng và hiệu
quả nhất.

9


- Đảm bảo tính giáo dục: việc thiết kế tình huống cũng phải đảm bảo về mặt
nội dung và tư tưởng nhằm giáo dục học sinh có tư tưởng chính trị rõ ràng, có thế
giới quan, nhân sinh quan đúng đắn.

- Đảm bảo tính sư phạm: Nguyên tắc đảm bảo tính sư phạm khi thiết kế tình
huống thể hiện ở tính vừa sức và tính phù hợp với tâm sinh lí của học sinh. Tình
huống đặt ra có nội dung quá dễ hoặc quá khó đối với trình độ nhận thức của học
sinh sẽ tạo nên tâm lí chán nản, coi thường hoặc bất mãn như vậy sẽ không tạo được
hiệu quả cao khi giảng dạy. Tuy nhiên, tình huống cũng phải được thiết kế để phân
hóa học sinh, xen kẽ những câu hỏi dễ, khó với nhau để tất cả học sinh đều có cơ
hội trả lời. Vì vậy, nội dung và cách thức thực hiện của tình huống phải mang tính
đặc trưng của môn học đồng thời gần gũi, phù hợp với cách suy nghĩ, nhu cầu, sở
thích của học sinh.
- Kích thích hứng thú, khả năng sáng tạo của người học: tình huống được
thiết kế phải hấp dẫn, sinh động, gần gũi, khơi gợi được khả năng sáng tạo, hứng
thú của học sinh, qua đó phát triển kĩ năng tư duy cho học sinh, giúp học sinh giải
quyết vấn đề trong học tập. Tình huống dạy học trở thành phương tiện, điều kiện và
động lực thúc đẩy, kích thích thái độ học tập tích cực ở học sinh bằng việc phân
tích, xử lí và giải quyết các vấn đề trong tình huống.
1.1.3.1.2. Quy trình thiết kế hệ thống tình huống gắn với thực tiễn trong dạy
học Vật lý THPT
* Bước 1: Xác định mục tiêu và nội dung chính của bài học, đó là căn cứ để
thiết kế tình huống. Việc xác định đúng mục tiêu cần đạt được của bài học là bước
đầu tiên của quá trình thiết kế, có tác dụng định hướng nội dung cho giáo viên.
* Bước 2: Thiết lập hệ thống câu hỏi cần phải trả lời, thông qua việc trả lời
những câu hỏi dạng này sẽ giúp cho học sinh có được kiến thức cơ bản về nội dung
bài học một cách cần thiết nhất. Hầu hết các loại câu hỏi có dạng như:
+ Vì sao như thế ? / có tác dụng gì ?/ giải thích thế nào ?
+ Sẽ thế nào nếu… ?
+ Phải thế nào để… ?

10

- Làm thế nào tạo ra được… trong thực tế ?
* Bước 3: Lựa chọn chính xác vấn đề để xây dựng tình huống, đây là bước
quan trọng trong quá trình thiết kế tình huống. Những căn cứ để giáo viên lựa chọn
vấn đề như:
- Tính cần thiết và lợi ích mà vấn đề đem lại sau khi giải quyết.
- Tính đơn giản hay phức tạp của vấn đề; vấn đề có quá khó hay quá dễ.
- Thời gian giải quyết vấn đề bao lâu ?
- Có phù hợp với trình độ và tâm sinh lí của học sinh hay không?
- Vấn đề có dễ thiết kế tình huống không…?
* Bước 4: Thu thập dữ liệu để thiết kế tình huống bằng cách tìm kiếm từ các
nguồn như:
- Từ những mẩu chuyện ngắn trong sách báo, tài liệu tham khảo.
- Từ các website, các báo điện tử, từ Internet…
- Từ những tin tức, vấn đề, sự kiện nóng hổi đang diễn ra có liên quan đến
bài học.
- Từ những tình huống bắt gặp trong cuộc sống hoặc kinh nghiệm bản thân.
- Từ những kinh nghiệm dân gian trong ca dao, tục ngữ.
- Từ tranh ảnh minh họa, phim ảnh…
* Bước 5: Đánh giá và phân tích dữ liệu. Trong quá trình thu thập, khi có
những vấn đề chứa đựng nhiều thông tin liên quan thì giáo viên phải biết lựa chọn
những thông tin nào là quan trọng. Nếu đưa quá nhiều hay quá ít thông tin sẽ gây
khó khăn cho học sinh trong việc xác định trọng tâm của vấn đề. Tính chính xác và
tính thực tiễn là những tiêu chí hàng đầu trong việc thiết kế tình huống gắn với thực
tiễn. Những thông tin mà giáo viên chọn lựa phải đủ thuyết phục và có chất lượng.
* Bước 6: Lựa chọn hình thức và kĩ thuật thiết kế nhằm khai thác tối đa giá
trị của tình huống đem lại. Tùy theo nội dung và điều kiện cụ thể, giáo viên có thể
thiết kế tình huống dưới các hình thức sau:
- Mô tả tình huống bằng câu chuyện kể.
- Mô tả tình huống thông qua các câu thơ, ca dao, tục ngữ…

11


- Mô tả tình huống thông qua những đoạn phim ngắn, trích đoạn clip, các
đoạn âm thanh ngắn…
- Mô tả tình huống thông qua các thí nghiệm nhỏ…
- Sử dụng các tranh ảnh, hình ảnh, mẫu vật… làm gia tăng thêm tính chân
thực và thực tiễn của tình huống.
* Bước 7: Thiết kế tình huống. Nhiệm vụ của giáo viên là phác họa được
vấn đề có tính phức tạp nhưng được cấu trúc một cách logic để người học suy nghĩ
và giải quyết. Giáo viên cần đặc biệt chú ý khi đưa ra các chứng cứ hiệu quả để giúp
người học khám phá vấn đề.
* Bước 8: Hoàn thiện tình huống, là khâu cuối cùng trong quá trình thiết kế
tình huống. Trong quá trình hoàn thiện tình huống, giáo viên có thể tham khảo thêm
ý kiến của đồng nghiệp hay những người có cùng chuyên môn sẽ giúp giáo viên có
thêm kinh nghiệm để thực hiện tốt khâu này.
1.1.3.2. Sử dụng các phương tiện dạy học
Khi dạy các môn học, đặc biệt là các môn khoa học tự nhiên, tính trực quan
là tính chất có tính qui luật của quá trình nhận thức khoa học.
- Dùng dụng cụ trực quan: tranh ảnh, hình vẽ, các đoạn phim video clip ngắn
mang tính thực tiễn giúp làm sinh động nội dung học tập, nâng cao hứng thú học tập
bộ môn, nâng cao lòng tin của học sinh vào khoa học, đặc biệt là khả năng quan sát,
tư duy (phân tích, tổng hợp các hiện tượng, rút ra những kết luận có độ tin cậy...)
- Tranh ảnh, hình vẽ dạy học dùng để truyền đạt thông tin theo nội dung của
từng tranh ảnh, hình vẽ dạy học. VD: Tranh ảnh về những hiện tượng xảy ra trong
thực tế như sương mù, sương muối, mưa đá, … được dùng trong dạy học có thể làm
tăng tính hấp dẫn của bài học, gây hứng thú học tập ở HS.
- Đối với các hiện tượng xảy ra xung quanh cuộc sống của ta có kích thước
nhỏ khó quan sát, có thể dùng tranh vẽ, hình vẽ, ảnh chụp, các đoạn phim video clip
ngắn về những sự kiện liên quan để tăng tính trực quan cao, hấp dẫn.

- Tranh ảnh, hình vẽ dạy học giúp cho giáo viên tiết kiệm được thời gian trên
lớp (thời gian vẽ hình), nhờ đó giáo viên có thể truyền đạt nhanh hơn hoặc khi cần

12


có thể bỏ qua lượng thông tin không cần thiết cho việc dạy và học. Tranh, ảnh dạy
học tạo điều kiện cho việc tổ chức thảo luận tập thể ở lớp, cho phép cả lớp trao đổi
nội dung bài học dưới dạng tình huống nêu vấn đề.
1.1.3.3. Sử dụng bài tập định tính hay câu hỏi lí thuyết mang tính thực
tiễn
Bài tập định tính hay bài tập câu hỏi lí thuyết mang tính thực tiễn có vai trò
hết sức quan trọng trong quá trình dạy học vật lí, gây hứng thú cho HS, làm cho
môn học trở nên ý nghĩa hơn.
- Đây là loại bài tập mà HS không cần phải tính toán (hay chỉ có các phép
tính toán đơn giản), chỉ vận dụng các định luật, định lí, quy luật để giải thích hiện
tượng thông qua các lập luận có căn cứ, có logic.
Việc sử dụng cũng như giảng dạy bài tập định tính và câu hỏi thực tế trong
trường phổ thông có tác dụng giúp HS hiểu và vận dụng một cách sâu sắc những
kiến thức đã học, đồng thời là một trong những phương tiện giúp cho HS phát huy
tính tích cực, sáng tạo, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo vận dụng lí thuyết vào thực tiễn,
rèn luyện thói quen vận dụng kiến thức, để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Một số bài tập vật lí định tính cũng có thể chuyển thành thí nghiệm hoặc cho
HS thiết kế một số thí nghiệm. Hoặc HS có thể tìm hiểu những bài tập, hoặc tự tìm
được những bài tập vật lí định tính phù hợp với kiến thức và vốn kinh nghiệm mà
HS có được.
Bài tập định tính và câu hỏi thực tế là công cụ hữu hiệu để GV có thể sử
dụng hiệu quả trong tiến trình tổ chức và kiểm tra các hoạt động nhận thức của HS
trên giờ lên lớp. Bên cạnh đó bài tập định tính cũng là một hình thức để GV có thể
tăng cường các hoạt động tuyên truyền, hướng nghiệp trong dạy học vật lí, như các

vấn đề sức khỏe, môi trường, xây dựng, công nghiệp , nông nghiệp …
* Phương pháp giải đối với bài tập định tính
Bước 1: Đọc đề bài. Tìm hiểu đề bài
Trên cơ sở phân tích các giả thiết có trong bài, tìm hiểu các hiện tượng vật lí,
nếu cần thì xây dựng các sơ đồ hoặc hình vẽ. Ghi tóm tắt đầu bài.

13


- Bước 2 và bước 3: Phân tích hiện tượng của bài toán để xây dựng chuỗi
lập luận lôgic, từ đó đi đến kết quả (câu trả lời phải tìm).
Trên cơ sở phân tích hiện tượng trong bài, HS phải xây dựng chuỗi lập luận
phân tích - tổng hợp (đây là nét đặc trưng cơ bản đối với việc giải các bài tập định
tính) mà không cần phải tính toán.
Bài tập định tính có thể là các bài tập định tính đơn giản thường gọi là các
câu hỏi - bài tập. Cách giải các bài tập này thường chỉ dựa trên một đinh luật vật lí
và chuỗi suy luận ở đây tương đối đơn giản.
VD: Tại sao khi trời mới trở lạnh thì mặt hồ nước hồ ao thường có khói bốc
lên ? Em hãy kể một số hiện tượng tương tự trong thực tế mà em biết ?
Khi giải những bài tập này, trên cơ sở tìm hiểu giả thiết của bài, HS có thể
thấy chỉ cần áp dụng kiến thức về hiện tượng sự bay hơi, sự ngưng tụ cho mỗi
trường hợp cụ thể.
Trong trường hợp giải thích hiện tượng có khói bốc lên của mặt hồ nước hồ
ao khi trời mới trở lạnh, rõ ràng có hiện tượng bay hơi và ngưng tụ, do đó cấu trúc
của chuỗi suy lí phải dựa vào kiến thức về sự bay hơi, sự ngưng tụ để mô tả hiện
tượng đó. Từ đó HS có thể kể một số hiện tượng về sự bay hơi, sự ngưng tụ xảy ra
xung quanh cuộc sống của các em: khi trời rét, hơi của ta thở ra trông cũng như
khói; mở nồi cơm, nồi canh nóng, hay để bát cơm, bát canh nóng, hơi nước bốc lên
gặp không khí lạnh hơn cũng ngưng tụ thành sương mù trông như khói.
Các bài tập định tính phức tạp được coi như là tổng hợp hoặc phối hợp nhiều

bài tập đơn giản. Khi làm những bài tập này phải xây dựng những chuỗi suy lí phức
tạp, dài và phải phân tích vài định luật vật lí.
- Bước 4: Nhận xét kết quả.
Sau khi đã xây dựng được chuỗi lập luận logic cần phân tích kết quả thu
được theo quan điểm vật lí, phân tích sự phù hợp với giả thiết và thực tiễn.
Ví dụ: Chiếc giày trượt băng được gắn một thanh kim loại, bản thanh kim
loại (dao giày) phải như thế nào để các vận động viên có thể trượt nhẹ nhàng và
không nguy hiểm trên mặt băng ?

14


• Bước 1: Tìm hiểu đề bài:
- Đế giày trượt băng được gắn một dao giày.
- Các vận động viên có thể trượt nhẹ nhàng, không nguy hiểm trên mặt băng.
- Hỏi dao giày đó phải như thế nào ?
• Bước 2, 3: Xây dựng chuỗi logic để tìm câu trả lời:
Phân tích đầu bài ta thấy:
- Bài tập hỏi điều kiện diện tích của dao giày như thế nào để vận động viên có
thể trượt nhẹ nhàng trên mặt băng. Mà vận động viên trượt nhẹ nhàng trên mặt băng, ta
nghĩ rằng băng trơn. Băng trơn không phải chỉ vì băng nhẵn và bằng phẳng, mà còn vì
nhiệt độ nóng chảy của băng phụ thuộc vào áp suất trên mặt băng.
- Muốn băng trơn tức là giảm ma sát giữa mặt tiếp xúc của dao giày và mặt
băng, mà nếu giữa mặt tiếp xúc của hai vật có một lớp chất lỏng như nước hay dầu,
… thì hệ số ma sát trượt giữa hai vật giảm đi rõ rệt. Từ đó phải tìm cách làm cho
băng dưới dao giày tan ra thành nước.
- Mặt khác, áp suất càng cao thì nước đá nóng chảy ở nhiệt độ càng thấp. Khi
áp suất do giày trượt băng ép lên phiến băng thì phiến băng bên dưới sẽ tan ra thành
nước (nhiệt độ nóng chảy nhỏ hơn 0 0C) và làm giảm ma sát nên ta có trượt trên
băng dễ dàng. Khi người vận động viên trượt qua sẽ để lại một rãnh nước. Áp suất

trên mặt nước lúc này là áp suất khí quyển nên rảnh nước sẽ đông lại thành băng
(nhiệt độ đông đặc là 0oC).
- Để không nguy hiểm đến vận động viên thì việc đóng băng của các rảnh
nước phải nhanh chóng. Vì vậy người ta gắn vào dày trượt một thanh kim loại mảnh
để rảnh nước xuất hiện nhỏ, mau đóng băng.
• Bước 4: Nhận xét kết quả
Việc gắn vào dày trượt một thanh kim loại mảnh có thể thực hiện được, phù
hợp với thực tiễn.
Tuy nhận thức được vai trò của bài tập định tính nhưng trong dạy học giáo
viên thường ngại sử dụng loại bài tập này với lí do: bài tập định tính tưởng là dễ
nhưng lại rất khó. Nếu kiến thức vật lí không vững vàng thì không dễ gì giải thích

15


được một cách đúng đắn hiện tượng vật lí. Một hiện tượng tự nhiên bao gồm nhiều
yếu tố tác động lên nó. Để giải thích được các hiện tượng này, GV cần có kiến thức
sâu, rộng và phải biết liên kết các hiện tượng, sự kiện lại với nhau.
1.1.3.4. Tổ chức cho HS các dự án học tập gắn với thực tiễn
Trong dạy học gắn với thực tiễn là phải đưa học sinh vào trong các hoạt
động tập thể, tạo môi trường cho họ làm quen với giải quyết các vấn đề cuộc sống
thực tế khi phải tham gia vào cộng đồng, thuyết phục được cộng đồng đưa ra các
quyết định mang tính tập thể đảm bảo lợi ích chung cho họ. Có thể có nhiều phương
pháp dạy học đảm bảo tốt các điều kiện này, chúng tôi thấy dạy học dự án có nhiều
điều kiện thuận lợi trong việc liên kết các kiến thức có được trong nhà trường vào
thực tế cuộc sống.
* Dạy học dự án làm cho nội dung học tập trở nên có ý nghĩa hơn
- Trong dạy học dự án, nội dung học tập trở nên có ý nghĩa hơn bởi vì nó
được tích hợp với các vấn đề của đời sống thực, từ đó kích thích hứng thú học tập
của người học.

- Dạy học dự án gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà
trường và xã hội, giúp việc học tập trong nhà trường giống hơn với việc học tập
trong thế giới thật.
- Người học có cơ hội thực hành và phát triển khả năng của mình để hoạt động
trong một môi trường phức tạp giống như sau này họ sẽ gặp phải trong cuộc sống.
* Dạy học dự án góp phần đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi phương
thức đào tạo
- Học tập dự án chuyển giảng dạy từ "giáo viên nói" thành "học sinh làm. Họ
hợp tác theo nhóm, tổ chức hoạt động, tiến hành nghiên cứu, giải quyết vấn đề, tổng
hợp thông tin, tổ chức thời gian và phản ánh về việc học của mình.
- Dạy học dự án tạo điều kiện cho nhiều phong cách học tập khác nhau, sử
dụng thông tin của những môn học khác nhau. Nó giúp người học với cùng một nội
dung nhưng có thể thực hiện theo những cách khác nhau.

16


- Dạy học dự án yêu cầu học sinh sự tư duy tích cực để giải quyết vần đề,
kích thích động cơ, hứng thú học tập.
- Dạy học dự án khuyến khích việc sử dụng các kỹ năng tư duy bậc cao, giúp
cho người học hiểu biết sâu sắc hơn nội dung học tập.
- Dạy học dự án là hình thức quan trọng để thực hiện phương thức đào tạo
con người phát triển toàn diện, học đi đôi với hành, kết hợp giữa học tập và nghiên
cứu khoa học.
* Dạy học dự án tạo ra môi trường thuận lợi cho người học rèn luyện và
phát triển
- Dạy học dự án giúp người học học được nhiều hơn vì trong hầu hết các dự
án, học sinh phải làm những bài tập liên quan đến nhiều lĩnh vực.
- Học sinh nào cũng có cơ hội để hoạt động vì nhiệm vụ học tập đến được
với tất cả mọi người. Học sinh có cơ hội để thử các năng lực khác nhau của bản

thân khi tham gia vào một dự án.
- Học sinh được rèn khả năng tư duy, suy nghĩ sâu sắc khi gặp những vấn
đề phức tạp. Học sinh có điều kiện để khám phá, đánh giá, giải thích và tổng hợp
thông tin.
- Học sinh được rèn khả năng vận dụng những gì đã học, đặc biệt các kiến
thức về khoa học, công nghệ.
- Khi lập đề cương cho dự án, người học phải tưởng tượng, phác họa những
dự kiến, kế hoạch hành động, vì vậy trí tưởng tượng cùng với tính tích cực, sáng tạo
của họ được rèn luyện và phát triển.
- Phát triển năng lực đánh giá. Dạy học dự án đòi hỏi nhiều dạng đánh giá
khác nhau và thường xuyên, bao gồm đánh giá của giáo viên, đánh giá lẫn nhau của
học viên, tự đánh giá và phản hồi.
- Học sinh có cơ hội lựa chọn và kiểm soát việc học của chính mình, cũng
như cơ hội cộng tác với các bạn cùng lớp làm tăng hứng thú học tập.
- Dạy học dự án giúp học sinh tự tin hơn khi rời khỏi ghế nhà trường do họ
được phát triển những kỹ năng sống cần thiết: khả năng đưa ra những quyết định

17