A. Phần mở đầu
Trong nền giáo dục Việt Nam, văn học là một hình thức giáo dục mang
tính nghệ thuật cao, nó hấp dẫn và dễ đi vào lòng ngời, có tác dụng mạnh mẽ vào
t tởng, tình cảm của con ngời. Đặc biệt văn học không thể thiếu trong các trờng
mầm non, vì văn học không những có tác dụng mở rộng tầm nhìn cho trẻ về thế
giới xung quanh, mà còn giúp trẻ ghi nhớ và nói lại đợc những hình ảnh đẹp
bằng từ, ngữ chính xác, diễn đạt trôi chảy. Nh vậy việc tạo hứng thú cho trẻ làm
quen với các tác phẩm văn học có một ý nghĩa vô cùng quan trọng, nó sẽ góp
phần vào việc phát triển và hình thành nhân cách cho trẻ làm quen với các tác
phẩm văn học đối với trẻ tuổi mầm non có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi
thông qua hoạt động này sẽ giúp trẻ phát triển tốt về kỹ năng giao tiếp đồng thời
hình thành nhân cách trẻ.
Với trẻ 5 tuổi, ngôn ngữ nghệ thuật giữ vai trò lớn lao trong công tác giáo
dục trẻ trớc tuổi đến trờng. Do vậy việc dẫn dắt trẻ bớc vào thế giới văn học là
nhiệm vụ hàng đầu ở trờng mầm non, bởi đó chính là sự dẫn dắt và mở cửa cho
con ngời ngay từ những bớc đi chập chững đầu tiên để đi vào thế giới của các giá
trị phong phú chứa đựng trong văn học. Sự tiếp xúc với các tác phẩm văn học đối
với trẻ 5 tuổi sẽ kích thích sự nhạy cảm thẩm mỹ ở trẻ, đồng thời còn phát triển
thái độ và tạo ngôn ngữ cũng nh hội họa. Do vậy việc tạo hứng thú cho trẻ làm
quen với các tác phẩm văn học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và rất cần
thiết của cô giáo mầm non.
B. Nội dung của đề tài
I. Tên đề tài:
Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi làm quen với các tác
phẩm văn học .
II. Lý do chọn đề tài
1. Cơ sở lý luận.
Nh chúng ta đã biết, với trẻ mầm non nói chung đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi
nói riêng chúng rất dễ nhạy cảm với nghệ thuật ngôn từ nh: âm điệu của thơ,
những hình tợng nhân vật trong các tác phẩm văn học, những bài hát ru, đồng
dao, ca dao, dân ca do vậy nó rất dễ đi sâu vào tâm hồn trẻ thơ.
- Bằng những hình tợng nghệ thuật trong các tác phẩm văn học, sẽ mở ra
cho các cháu một cuộc sống với 1 xã hội và thiên nhiên cùng các mối quan hệ
qua lại, của con ngời rất đa dạng và phong phú. Những hình tợng đó sẽ giúp trẻ
nhận thức đợc tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong các tác phẩm văn học.
- Với nhiệm vụ của ngời giáo viên cần khơi dậy ở trẻ tình yêu quê hơng
đất nớc, con ngời thông qua các từ ngữ nghệ thuật, do vậy việc giúp trẻ đọc thơ
kể chuyện diễn cảm và làm quen với các tác phẩm văn học, sẽ giúp trẻ say mê
hơn, đồng thời sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn kho học khác nh làm
quen với môi trờng xung quanh, làm quen với toán, âm nhạc, tạo hình thông
qua các tác phẩm văn học trẻ sẽ đợc hoạt động nhiều hơn, giúp trẻ khả năng phát
triển trí nhớ, t duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hai cái đẹp, cái tốt, cái xấu
của mọi vật xung quanh. Bởi vì ở lứa tuổi này trẻ giống nh tờ giấy trắng, trẻ đến
lớp nh mở đầu trang sách để cô giáo in lên những hình ảnh, những vốn từ, những
nhân vật, những cử chỉ khác nhau qua những bài thơ, câu chuyện sẽ giúp trẻ
mở mang kiến thức về xã hội, thiên nhiên đồng thời sẽ giúp trẻ phát triển về
ngôn ngữ. đây chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong
việc giáo dục toàn diện về nhân cách cho trẻ và tạo tiền đề cho trẻ trớc khi bớc
vào học lớp 1.
2. Cơ sở thực tiễn.
a. Thuận lợi:
Đợc sự quan tâm chỉ đạo, giúp đơc sát sao của ban giám hiệu nhà trờng về
chuyên môn nghiệp vụ đã thờng xuyên chỉ đạo và giúp đỡ giáo viên xây dựng
phơng pháp tổ chức các hoạt động giáo dục theo chơng trình giáo dục mầm non,
đã trang bị và tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất, đồ dùng trang thiết bị trong
công tác giảng dạy nh giáo án, bài giảng, vật dụng để làm đồ dùng dạy học và đồ
chơi cho các cháu.
Năm học 2012-2013 tôi đợc phân công chủ nhiệm nhóm lớp 5-6 tuổi tại
khu trung tâm của trờng: 100% trẻ ngoan ngoãn mạnh dạn, hồn nhiên, đạt yêu
cầu về các lĩnh vực phát triển, luôn hứng thú hoạt động và tích cực tham gia các
hoạt động do cô giáo tổ chức.
- Bản thân luôn tích cực học hỏi, tham khảo các tài liệu có liên quan tới
chuyên môn, tích cực làm đồ dùng đồ chơi để tạo môi trờng học tập thân thiện
tại lớp.
- Đa số phụ huynh của lớp đã nhận thức rõ về tầm quan trọng của giáo dục
mầm non, đặc biệt là đối với trẻ 5 tuổi, nên đã thờng xuyên quan tâm và chăm lo
tới con em họ.
b. Khó khăn
- Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giảng dạy còn nhiều hạn chế. Đồ
dùng đồ chơi, trang thiết bị hiện đại còn thiếu, cha đáp ứng đợc với yêu cầu chất
lợng giáo dục hiện nay.
- Sự quan tâm của một số phụ huynh không đồng đều, trình độ chuyên
môn của giáo viên còn nhiều hạn chế, cha có nhiều kinh nghiệm trong giảng
dạy.
- Việc sử dụng công nghệ thông tin còn hạn chế
- Khi dạy trẻ còn cha linh hoạt, cha có nhiều sáng tạo, phơng pháp truyền
thụ cho trẻ còn cứng nhắc, gò bó trẻ, cha thờng xuyên phát huy đợc tính chủ
động và sáng tạo của trẻ.
- Môi trờng học tập của trẻ tại lớp còn sơ sài, cha biết cách tạo môi trờng
học thân thiện cho trẻ.
- Từ những thuận lợi và khó khăn của lớp tôi nh vậy, tôi đã mạnh dạn đa ra
một giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của lớp mình theo hớng đi riêng,
nhằm tạo hứng thú cho các cháu làm quen với các tác phẩm văn học phù hợp với
yêu cầu đòi hỏi, chất lợng giáo dục trẻ hiện nay.
3. Phạm vi thực hiện đề tài.
Đề tài đợc thực hiện tại lớp A4 khu Quảng Minh, trờng mầm non Mỹ Hng, năm học 2012 2013
C- quá trình thực hiện đề tài
I. tình trạng, thực tế khi tra thực hiện:
1. Đặc điểm của lớp:
Tổng số trẻ trong lớp: 46 cháu.
Trong đó:
+ Số trẻ nam:
.cháu đạt tỉ lệ:
%
+ Số trẻ nữ:
.cháu đạt tỉ lệ:
%
+ Số trẻ đã học qua lớp 3-4 tuổi:
cháu đạt tỉ lệ:
%
+ Số trẻ không học qua lớp 3-4 tuổi:
cháu đạt tỉ lệ:
%
- Tổng số giáo viên trong lớp:
4 giáo viên
+ Trình độ chuyên môn: Đại học:
3 đ/c.
Trung cấp:
1đ/c.
2. Những thuận lợi khó khăn.
a. Thuận lợi:
- Số Lợng giáo viên/lớp đợc nhà trờng phân công theo đúng định biên.
- Đợc nhà trờng tạo điều kiện đầu t tơng đối đầy đủ cơ sở vật chất, đồ
dùng, trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động dạy học và xây dựng lớp điểm
cho nhà trờng.
- Đợc Ban giám hiệu nhà trờng thờng xuyên quan tâm, giúp đỡ về chuyên
môn và tổ chức xây dựng các chuyên đề tại lớp cho giáo viên toàn trờng về dự.
- Đa số trẻ trong lớp khỏe mạnh, nhanh nhen, thông minh và tiếp thu kiến
thức nhanh.
- Có nhiều phụ huynh thờng xuyên quan tâm đến con cái, đã ủng hộ cho
các cháu để mua sắm thêm đồ dùng trang thiết bị.
b. Khó khăn.
- Là năm đầu tiên đợc nhà trờng phân công dạy lớp 5 tuổi nên kinh
nghiệm cong hạn chế.
- Môi trờng học tập của trẻ cha đảm bảo yêu cầu, đồ dùng trang thiết bị
hiện đại còn hạn chế, chủ yếu là đồ dùng tự làm nên, độ bền cha cao và cha kích
thích trẻ. Đặc biệt là đồ dùng phục vụ cho hoạt động làm quen với văn học còn
sơ sài, cha thu hút trẻ tham gia vào hoạt động.
- Nhận thức của trẻ trong lớp còn cha đồng đều, còn nhiều trẻ nhút nhát.
- Các hoạt động dạy của giáo viên còn gò bó, khô khan, cha kích thích trẻ
tham gia các hoạt động, không khí lớp học trầm, cách thức và phơng pháp dạy
của giáo viên còn hạn chế, sử dụng đồ dùng còn lúng túng.
- Dân địa phơng còn nói ngọng nhiều, do vậy trẻ trong lớp còn nói ngọng
nhiều, ngôn ngữ của trẻ cha phong phú, khi giao tiếp nói còn cha đủ câu, thiếu
thành phần, trẻ cha hứng thú tham gia các hoạt động làm quen với văn học, cha
biết cảm nhận giai điệu của bài thơ, cha biết thể hiện giọng điệu và tính cách của
nhân vật trong các câu chuyện.
Từ thực tế của lớp tôi nh vậy ngay từ đầu tháng 9 (Tuần 3-4) tôi đã tiến
hành khảo sát trên trẻ về các hoạt động làm quen với văn học kết quả đạt đợc thể
hiện nh sau:
Tổng số trẻ đợc khảo sát: 46 cháu.
TT
Đạt
Nội dung thử nghiện
Tổng
1
2
3
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động
Trẻ biết đọc thơ, kể chuyện diễn cảm
Trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc
Biết cảm nhận giai điệu của bài thơ,
4
biết thể hiện giọng điệu, tính cách các
nhân vật
số trẻ
15
5
16
13
Tỉ lệ %
32,6
11
35
28,3
Không đạt
Tổng
Tỉ lệ %
số trẻ
31
67,4
41
89
30
65
33
71,7
Từ thực tế đầu năm của lớp tôi nh vậy, để giúp các cháu hứng thú tham
gia, vào các hoạt động làm quen với văn học, tôi đã rất băn khoăn suy nghĩ, nên
phải làm nh thế nào để tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất, để tạo hứng thú
cho trẻ của lớp tôi tham gia vào các hoạt động làm quen với văn học và tôi đã đề
ra một số biện pháp thực hiện cụ thể nh sau:
* Biện pháp 1: Dạy trẻ làm quen với các tác phẩm nghệ thuật.
* Biện pháp 2: Trao đổi, gợi mở, sử dụng các phơng tiện trực quan để
giúp trẻ làm quen với các tác phẩm văn học.
* Biện pháp 3: Thiết kế đồ dùng một cách sáng tạo có tính thẩm mỹ cao
nhằm thu hút trẻ tham gia các hoạt động.
* Biện pháp 4: Tạo môi trờng hoạt động cho trẻ làm quen với các tác
phẩm văn học.
* Biện pháp 5: Tuyên truyền phối kết hợp với các bậc phụ huynh, đoàn
thể và các nhà hảo tâm trong công tác giáo dục trẻ.
II. những biện pháp thực hiện
* Biện pháp I: Dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học có nghệ thuật.
Nh chúng ta đã biết với trẻ mầm non cha biết đọc, cha biết viết, khi trẻ đến
lớp với tâm hồn đón đợi và hớng về cô giáo. Do vậy cô giáo phải là nhịp cầu nối
giữa trẻ với các tác phẩm văn học, phơng pháp này có thể nói đây là một phơng
pháp chủ đạo nhất. Việc dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học có nghệ
thuật chính là sự sáng tạo của ngời dạy, khi đọc thơ, kể chuyện ngời giáo viên
cần làm cho tác phẩm nh sống lại và có ý nghĩa hơn. Do vậy khi dạy trẻ làm
quen với các tác phẩm thơ, chuyện cô giáo cần sử dụng mọi sắc thái, âm điệu
giọng của mình, cùng với các hình thức biểu hiện khác nhau để thể hiện, nhằm
giúp trẻ tái tạo lại những giọng điệu, sắc tháicủa cô với tác phẩm.
VD1: Với tác phẩm chuyện Ba cô gái (Chủ điểm gia đình) khi cho trẻ làm
quen với tác phẩm, tôi cần phải lu ý cho trẻ biết đến giong điệu của từng nhân
vật:
+ Giọng của bà cụ thều thào, ốm yếu, nói nhỏ.
+ Giọng điệu của cô chị cả, cô chị hai tỏ thái độ không thơng mẹ, giọng nói
không có tình cảm, nói nhanh.
+ Giọng của cô út tình cảm, ngọt ngào và rất thơng mẹ.
+ Giọng của sóc con nhí nhảnh, nhanh nhẹn, giống giọng của trẻ con.
VD2: Với tác phẩm thơ Hoa cúc vàng (Chủ điểm thế giới thực vật). Khi
dạy trẻ làm quen với tác phẩm này trớc hết cô phải đọc mẫu thật diễn cảm, ngắt
nghỉ sao cho đúng câu, thể hiện đúng giọng điệu của bài thơ tơi, vuivà cần
phải lu ý cho trẻ tất cả các câu thơ cần phải nhấn mạnh.
Kết luận: Muốn dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học một cách có
nghệ thuật thì điều trớc tiên ngôn ngữ của cô giáo phải là một phơng tiên trực
quan sinh động.
Ngôn ngữ đọc thơ, kể chuyện của cô phải diễn cảm, mạch lạc, rõ ràng, tình cảm
vang vọng, hòa quyện giữa âm thanh và nghĩa của từ, giữa giọng điệu và sự biểu
lộ của tâm hồn, sẽ làm hiện nên trong óc của trẻ những hình ảnh tình ý và mối t ơng quan giữa các sự vật, hiện tợng và nhân vật một cách sáng tỏ mà mắt trẻ đã
nhìn thấy. Có nh vậy mới phát huy đợc sức nghe của trẻ khi đợc cô dạy các tác
phẩm văn học. Trên cơ sở đó sẽ giúp trẻ hứng thú hơn và cảm thụ các tác phẩm
thơ, truyện đã đợc nghe, từ đó trẻ mới có thể đọc, kể và thể hiện các tác phẩm
một cách diễn cảm, hay hơn và có nghệ thuật hơn.
* Biện pháp II: Trao đổi gợi mở, sử dụng các phơng tiện trực quan để giúp
trẻ làm quen với các tác phẩm văn học.
Muốn trẻ đọc thơ, kể chuyện đợc diễn cảm và có nghệ thuật, thì điều trớc
tiên cô giáo phải là ngời kích thích trẻ bằng các hoạt động nhận thức dới hình
thức trao đổi và gợi mở. Muốn vậy cô giáo phải lôi cuốn và thu hút trẻ tham gia
trao đổ cùng cô, để bộc lộ những suy nghĩ và cảm nhận riêng của mình với từng
tác phẩm. Nói cách khác cô phải khêu gợi nhằm giúp trẻ bộc lộ cảm xúc của
mình một cách tự do và hồn nhiên điều đó cần yêu cầu cô giáo khi trao đỏi với
trẻ cô cần một hệ thống câu hỏi thông minh, khéo léo để kích thích và lôi cuốn
trẻ cùng tranh luận. Muốn có câu hỏi hay mang tính chất gợi mở, thì trớc tiên cô
giáo phải là ngời hiểu sâu về tác phẩm đó và nắm rõ mụcđích yêu cầu của tiết
học đó nh Bieelinxki đã nói Ngời đem tác phẩm văn học đến cho ngời khác trớc
hết phải là ngời có cảm xúc và tự tin vào nghệ thuật để chứng minh điều đó là
đúng, trong giờ dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện, khi trao đổi với trẻ về tác phẩm minh
định dạy trẻ tôi thờng tạo cho trẻ có sự gần gũi, cởi mở, tự nhiên nh một cuộc trò
chuyện có định hớng.
VD: Với bài thơ Giữa vòng gió thơm (Chủ điểm gia đình) tôi đã đa ra
hàng loạt các câu hỏi mở để trao đổi với trẻ:
- Các con đã nhận thấy giai điệu của bài thơ nh thế nào?
- Em bé đã nhắc nhở gà nâu, chị vịt bầu để làm gì?
- Khi bà ốm nằm trên giờng thì em bé đã làm gì?
- Tình cảm của em bé đối với bà mình nh thế nào?
-
Và để làm rõ nghĩa của các câu thơ trừu tợng Phe phẩy quạt nan Rung
rinh goc màn để cho các cháu hiểu tôi dùng chiếc quạt nan phe phẩy nhẹ nhàng
trớc một miếng vải mỏng để giúp trẻ hiểu rõ hơn từ Phe phẩy và Rung rinh.
- Ngoài những đồ dùng trực quan ra tôi còn dùng các hình ảnh minh họa
bằng các Slides trên màn chiếu nhằm giúp trẻ khắc sâu hơn về hình ảnh của em
bé ngồi quạt cho bà khi bà bị ốm. Với bài thơ này tôi đã xây dựng thành các
Slides nh sau:
- Đối với trẻ mẫu giáo ngoài những phơng tiện trực quan, khi tiếp xúc với
các tác phẩm văn học là tranh ảnh, màn chiếu, các con rốithì ngôn ngữ, hình
thể của cô giáo cũng đợc coi là một phơng tiện trực quan nhằm hỗ trợ, bổ sung
để làm sâu sắc hơn và làm sống dậy các hình tợng trong các tác phẩm văn học.
Khả năng xúc cảm và hiểu biết của cô giáo phải đợc bộc lộ qua ngôn ngữ, ánh
mắt, cử chỉ, điệu bộ khi thể hiện tác phẩm, nhằm khiến trẻ cảm nhận tác phẩm và
thể hiện tác phẩm đó là một cách diễn cảm và có nghệ thuật. Nếu cô giáo đọc
thơ, kể chuyện mà nét mặt thờ ơ, lạnh nhạt, không có sự giao cảm và không có
cảm xúc với ngời nghe thì câu chuyện, bài thơ dù có hay đến đâu cũng không thể
lôi cuốn và thu hút trẻ đợc.
Kết luận: Để giúp trẻ đọc thơ, kể chuyện diễn cảm có nghệ thuật thì vấn
đề môi trờng xung quanh gắn với tác phẩm văn học vẫn là một thực tế sinh động.
Do vậy tất cả các loại đồ dùng nh tranh ảnh, rối, hình ảnh trên màn chiếu, ngôn
ngữ, hình thể của cô giáo, đều đợc coi là đồ dùng trực quan. Nhng khi sử dụng
các loại đồ dùng đó để minh họa cho từng tác phẩm bắt buộc cô giáo phải biết
cách sử dụng sao cho linh hoạt, khéo léo và phải đạt trình độ cao mới thu hút trẻ
tham gia vào hoạt động.
* Biện pháp III: Thiết kế đồ dùng sáng tạo, có tính thẩm mỹ cao
nhằm thu hút trẻ tham gia hoạt động.
Đối với trẻ mẫu giáo, t duy trực quan là chủ yếu, trẻ thích đợc làm quen
với các đồ dùng lạ mắt, đẹp, những hình ảnh sống động. Vì vậy đối với từng chủ
điểm, ngoài những đồ dùng nh tranh ảnh mà nhà trờng cấp cho, tôi chủ yếu tận
dụng các nguyên phế liệu sẵn có su tầm đợc để tạo ra những mẫu đồ dùng biết
cử động, có tâm hồn, màu sắc tơi đẹp, ngộ nghĩnh, để thu hút trẻ tham gia vào
các hoạt động một cách tích cực hơn.
VD: Từ những mảnh bìa cứng, tôi đã làm ra các chú rối dẹt, điều khiển
bằng hệ thống dây, quenhững con rối biết cử động kết hợp cùng ngôn ngữ của
cô đã lôi cuốn và thu hút trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động một cách tích
cực.
Ngoài ra tôi còn dùng những mảnh vải vụn, bông, lenđể tạo ra những
nhân vật rối tay rất ngộ nghĩnh
Dới đây là hình ảnh các nhân vật rối mà tôi đã cùng các cháu dùng các
nguyên phế liệu để tạo ra:
- Ngoài những loại rối mà tôi đã thiết kế từ nguyên phế liệu ra, để giúp trẻ
làm quen với các tác phẩm văn học, thì những nhân vật, hình ảnh mà tôi tự vẽ,
chụp hoặc đao trên mạng, tôi đều đa vào máy vi tính làm hiệu ửng thiết kế cho
chúng cử động từng phần, sau đó đa vào từng Slides để trình chiếu theo kết cấu
của từng nội dung của từng tác phẩm và đã giúp cho trẻ rất thích thú và say sa
tham gia vào các hoạt động.
Kết luận: Khi trẻ đợc làm quen với các tác phẩm văn học bằng các bài
giảng điện tử đợc trình chiếu trên Powerpoint có những hình ảnh sống động mà
tôi tự thiết kế đã giúp cho trẻ của lớp tôi rất hứng thú tham gia vào các hoạt động
của tôi, đồng thời trẻ tiếp thu bài một cách thoải mái, đã làm giảm sức ép khi
tham gia vào các hoạt động học, trẻ cảm thấy không bị căng thắng mà tởng nh
mình đang đợc xem phim giải trí, sem tivivới hình thức trình chiếu các tác
phẩm văn học với trẻ rất hiệu quả, thông qua đó đã giúp trẻ ở lớp tôi đã củng cố
và khắc sâu nội dung tác phẩm hơn. Ngoài ra còn phát triển về mặt ngôn ngữ,
giúp trẻ nói chính xác và diễn đạt câu có đủ thành phần một cách tự tin hơn.
* Biện pháp IV: Tạo môi trờng hoạt động cho trẻ làm quen với các tác phẩm
văn học.
- Với trẻ mẫu giáo môi trờng học tập là rất quan trọng và cần thiết đối với
sự phát triển của toàn diện trẻ. Vì vậy để trẻ phát triển một cách toàn diện nhất,
bản thân tôi phải xây dựng kế hoạch để thực hiện tốt việc tạo môi trờng học tập
thân thiện cho trẻ hoạt động tại lớp học. Khi đã tạo cho trẻ đợc môi trờng học tập
tốt, sẽ giúp trẻ say mê, tìm hiêu, khám phá các tác phẩm văn học ở đó thông qua
việc thể hiện các bài thơ, câu chuyện và sự trao đổi giữa các trẻ trong nhóm họt
động sẽ kích thích t duy ngôn ngữ và phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ từ đó
sẽ giúp trẻ hứng thú hoạt động hơn khi tiếp xúc với các tác phẩm văn học.
- Để tạo đợc môi trờng hoạt động tốt cho trẻ khi thể hiện các tác phẩm văn
học bằng các giọng đọc thơ, kể chuyện diễn cảm, kể chuyện sáng tạongay từ
đầu năm học tôi đã đi sâu vào nghiên cứu để tạo ra một môi trờng tốt nhất cho
trẻ bằng cách vẽ, su tầm tranh ảnh, các nhân vật rốicủa các bài thơ câu chuyện
trong từng chủ điểm, rồi đa vào góc văn học và một số góc khác ở trong và ngoài
lớp học, trên các mảng tờngđể khi trẻ hoạt động góc hoặc trong các giờ chơi,
trẻ có thể tự ôn luyện đọc thơ, kể chuyện sáng tạo và diễn cảm kết hợp sử dụng
hình ảnh các nhân vật rối với hình thức này trẻ lớp tôi đã rất tích cực và hứng thú
tham gia hoạt động và đạt đợc kết quả tơng đối cao.
Dới đây là hình ảnh các bé đang hoạt động tại góc làm quen văn học:
VD: Với chủ điểm gia đình, tôi đã su tầm toàn bộ các hình ảnh các nhân
vật liên quan đến các bài thơ, câu chuyện trong chủ điểm rồi cho trẻ vẽ, tô màu,
cắt dán tranh hoặc có thể cắt hình ảnh từng nhân vật ra sau đó đa vào góc văn
học, đến giờ hoạt động góc, hoạt động chiềutôi có thể gợi ý trẻ về góc lấy các
nhân vật hoặc tranh đã vẽ, cắt dán ra để có thể tự đọc thơ, kể chuyện sáng tạo,
diễn cảmtheo sự hiểu biết của mình một cách có sáng tạo.
Kết luận: Với hình thức tạo môi trờng hoạt động cho trẻ làm quen với các
tác phẩm văn học, tại lớp của tôi nh vậy, đa số các cháu đều rất thích thú và say
sa khi tham gia hoạt động tại góc, trẻ đã đợc tự mình sử dụng các hình ảnh, các
nhân vật, các bức tranh minh họa ở các góc chơi để thể hiện và tái tạo lại các bài
thơ câu chuyện mà cô giáo đã dạy ở lớp thông qua các hính ảnh, các nhân vật và
các bức tranh một cách sáng tạo và có loogictừ đó đã giúp trẻ của lớp tôi có
thêm nhiều kỹ năng về cách đọc thơ, kể chuyện sáng tạo và đóng kịch một cách
có nghệ thuật.
* Biện pháp V: Tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc phụ huynh,
đoàn thể, các nhà hảo tâm trong công tác giáo dục trẻ.
Gia đình, nhà trờng là nơi giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt đặc biệt
là trí tuệ và ngôn ngữ của trẻ bởi vậy muốn trí tuệ và ngôn ngữ của trẻ phát triển
thì điều trớc tiên tôi phải làm tốt công tác tuyên truyền, phối kết hợp thật tốt với
các đoàn thể và các nhà hảo tâm và đặc biệt là các bậc phụ huynh để tạo cho trẻ
một môi trờng giáo dục tốt nhất.
- Để thực hiện đợc điều này, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học tôi
đã đa kế hoạch của mình, để tuyên truyền cho phụ huynh thấy rõ tầm quan trọng
của việc chăm sóc và giáo dục trẻ, đặc biệt là việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ
thông qua hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học. Hàng tuần, hàng tháng
tôi đều có kế hoạch cụ thể dán trớc của lớp học để thông báo cho phụ huynh biết
tuần này các cháu đợc học gì? Sau đó trao đổi với phụ huynh về những vấn đề
cần quan tâm đối với từng trẻ.
VD: Vào các giờ đón trả trẻ tôi thờng trao đổi với phụ huynh về tình hình
học tập của trẻ, đề nghị phụ huynh cần quan tâm và dành nhiều thời gian hơn
cho các cháu khi ở nhà. Chẳng hạn phụ huynh có thể mua cho con em mình
những quyển tranh chuyện phù hợp với lứa tuổi để các cháu xem và làm quen
vào mỗi buổi tối trớc khi đi ngủ. Phụ huynh nên kể cho con nghe một câu
chuyện cổ tích, thần thoại hoặc đọc một bài thơ, ca dao, đồng dao hoặc những
lúc gia đình có đông đủ các thành viên trong gia đình có thể khuyến khích trẻ
hát, múa, đọc thơ, kể chuyệncho mọi ngời cùng xemthông qua đó sẽ giúp
trẻ yêu cuộc sống hơn, yêu quý mọi ngời hơn, có tình cảm, tình yêu quê hơng đất
nớc, con ngờiđồng thời còn làm giàu thêm vốn từ cho trẻ, giúp trẻ phát âm
chính xác, nói đúng ngữ pháp và nói mạch lạc hơn.
- Để phụ huynh cùng phối hợp tốt với giáo viên trong việc giúp trẻ tích cực
và hứng thú tham gia các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học vào các
buổi chiều trớc giờ đón trẻ thỉnh thoảng tôi có mời phụ huynh dự và xem các
hoạt động của con em minh. VD nh hoạt động đóng kịch, kể chuyện, đọc thơ
để phụ huynh hiểu rõ hơn về phơng pháp và cách dạy trẻ làm quen với các tác
phẩm văn học. Từ đó về gia đình phụ huynh cũng có thể biết cách rèn luyện và
dạy các cháu làm quen với các tác phẩm văn học có hiệu quả cao.
Dới đây là hình ảnh các bậc phụ huynh đang dự hoạt động đóng kịch của
các cháu tại góc văn học.
- Bên cạnh đó để góc văn học và góc th viện của các cháu phong phú hơn, tôi đã
xây dựng kế hoạch tuyên truyền nhằm huy động sự hảo tâm và ủng hộ về mọi
mặt nh kinh phí, sách báo, tranh ảnh, nguyên phế liệutừ các đoàn thể, các nhà
hảo tâm và phụ huynh, để xây dựng môi trờng học tập thân thiện cho các cháu,
đặc biệt là góc th viện và góc văn học cho các cháu hoạt động.
Kết luận: Từ những ý tởng và kế hoạch mà tôi đã thực hiện trong công
tác tuyên truyền, phối kết hợp với các đoàn thể, các nhà hảo tâm tại địa phơng và
các bậc phụ huynh cùng tham gia, xây dựng môi trờng học tập cho các cháu. Kêt
quả tôi đã đón nhận đợc sự ủng hộ rất nhiệt tình từ phía các đoàn thể, các nhà
hỏa tâm, đặc biệt là các bậc phụ huynh bằng cả tinh thần, vật chất, kinh phí, các
loại nguyên phế liệu, tranh chuyệnđể xây dựng một môi tr ờng học tập thân
thiện cho các cháu hoạt đọng tại lớp học của tôi.
III. kết quả thực hiện
Sau khi thực hiện đề tài kinh nghiệm của bản thân, quá trình tự bồi dỡng,
học hỏi và đợc sự giúp đỡ tận tình của tổ chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trờng,
sự chia sẻ của bạn bè, đồng nghiệp và sự phấn đấu nỗ lực của bản thân qua một
năm học 2012-2013 tôi đã thu đợc một số kết quả cụ thể nh sau:
* Về cơ sở vật chất: Đợc sự quan tâm của nhà trờng, lớp tôi đã đợc trang
bị tơng đối đầy đủ, trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động của trẻ, theo Thông
t 02 của Bộ giáo dục và đào tạo quy định về trang bị đồ dùng đồ chơi tối thiểu
cho trẻ mầm non. Đặc biệt là đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen
với văn học.
- Môi trờng học tập của trẻ đã đợc cải thiện đảm bảo yêu cầu và phong
phú.
- Các góc hoạt động tại lớp đã có nhiều nguyên liêu, phế liệu cho trẻ hoạt
động hàng ngày.
* Về phía giáo viên:
- Qua quá trình tự học và nghiên cứu tài liệu, bản thân tôi đã có đợc nhiêu
kinh nghiệm dạy trẻ theo chơng trình giáo dục mầm non mới. Đặc biệt là kinh
nghiệm tạo hứng thú cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học, và tôi cảm thấy
tự tin hơn hki tổ chức và chuyền thụ các kiến thức trong các hoạt động dạy trẻ ở
lớp.
- Trong các hoạt động dạy tôi đã linh hoạt hơn trong việc lồng ghép, tích
hợp các nội dung giáo dục và luôn phát huy đợc tính chủ động, tích cực và sáng
tạo của trẻ.
- Phơng pháp dạy của tôi đã trở lên mềm dẻo và lôi cuốn trẻ tham gia vào
các hoạt động.
- Việc áp dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy của tôi đã trở
thành thờng xuyên và thành thào hơn, đặc biệt là việc xây dựng bài giảng điện
tử.
- Đã biết cách xây dựng môi trờng học tập thân thiện cho trẻ hoạt động tại
lớp.
* Về phía phụ huynh:
- Đa số phụ huynh đều rất tin tờng vào con em minh hơn, hàng tháng hội
phụ huynh đều tự nguyện ủng hộ tiền, các loại thực phẩm sẵn có tại địa phơng,
các loại nguyên phế liệu, sách, tranh chuyệnđể xây dựng môi tr ờng học tập
cho các cháu.
* Về phía trẻ:
- Số trẻ trong lớp đã đi học chuyên cần và ăn ngủ tại lớp một cách có nề
nếp. Da số trẻ trong lớp đều nhanh nhẹn, khỏe mạnh, thông minh, tiếp thu bài
nhanh, tích cực tham gia các hoạt động tại lớp.
- Đa số trẻ trong lớp đều rất phấn khởi, hứng thú tham gia vào hoạt động
với các tác phẩm văn học, nhiều trẻ biết đọc thơ, kể chuyện và đóng kịch một
cách diễn cảm, sáng tạo và lôi cuốn, nhờ đó mà vốn từ của trẻ ngày một phong
phú hơn, khi diễn đạt lời nói cũng mạch lạc, rõ ràng hơn.
- Sau đây là kết quả thực hiện: Tổng số trẻ 46 trẻ.
Đầu năm
Đạt
Không đạt
Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ
Cuối năm
Đạt
Không đạt
Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ
trẻ
%
trẻ
%
trẻ
%
trẻ
%
15
32,6
31
67,4
38
82,6
8
17,4
5
11
41
89
36
78,3
10
21,7
diễn cảm
Trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc
Biết cảm nhận giai điệu của bài
16
35
30
65
39
85
7
15
thơ, biết thể hiện giọng điệu,
13
28,3
33
71,7
35
76,1
9
23,9
T
T
Nội dung thử nghiệm
1
Hứng thú tham gia các hoạt
2
động
Trẻ biết đọc thơ, kể chuyện
3
4
tính cách của các nhân vật
IV. bài học kinh nghiệm
Từ những kết quả trên, tôi đã rút ra một bài học kinh nghiệm trong việc
tạo hứng thú cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học nh sau:
- Giáo viên phải luôn luôn học hỏi, tích cực nghiên cứu, tìm tòi các t liệu
tài liệu có liên quan đến chuyên môn để tìm ra các phơng pháp, biện pháp giáo
dục hữu hiệp để dạy trẻ trong các hoạt động.
- Khi dạy trẻ phải có t duy, có nghệ thuật để lôi cuốn trẻ tham gia vào các
hoạt động.
-Thờng xuyên nghiên cứu học hỏi và su tầm nguyên phế liệu để xây dựng
môi trờng học tập thân thiện cho trẻ hoạt động ngay tại lớp học.
- Tiếp tục tham gia các lớp bồi dỡng và đào tạo để nâng cao tay nghề về
chuyên môn, cũng nh việc áp dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giảng
dạy.
- Là ngời giáo viên phải biết kiên trì, nhẫn lại, yêu nghề và mến trẻ, thờng
xuyên coi trẻ nh con em ruột thịt của mình. Thờng xuyên gần gũi trẻ và động
viên trẻ, tạo sự gần gũi thân thiện với trẻ trong mọi lúc mọi nơi.
- Khi cung cấp kiến thc cho các cháu phải tuân theo quy luật từ dễ đến
khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ cụ thể đến trừu tợng, từ gần đến xa
- Khi tổ chức các hoạt động nên xen kẽ giữa hoạt động động với hoạt động
tĩnh, hình thức học phải thờng xuyên thay đổi theo tổ nhóm, cá nhântránh tình
trang trẻ không muốn tham gia vào các hoạt động.
- Thờng xuyên học hỏi kinh nghiệm về cách tạo môi trờng học tập thân
thiện cho trẻ.
- Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, công tác xã hội hóa giáo dục để
tranh thủ sự ủng hộ vật chất, tinh thần từ các cá nhân, tập thể và các bậc phụ
huynh học sinh.
- Tích cực hớng dẫn các cháu su tập nguyên phế liệu nhằm xây dựng môi
trờng học tập phong phú và đa dạng.
- Nghiêm chỉnh chấp hành tốt các nội quy, quy chế của nhà trờng đề ra.
V. những đề xuất, kiến nghị
Đề xuẩ với Ban giám hiệu nhà trờng, phòng Giáo dục huyện Thanh Oai
thờng xuyên tổ chức các chuyên đề mẫu để tạo điều kiện cho giáo viên chúng tôi
đợc về dự, học tập kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.
Đề xuất với phòng Giáo dục và đào tạo, UBND xã Mỹ Hng, UBND huyện
Thanh Oai quan tâm, đầu t nhiều hơn nữa về cơ sở vật chất, trang bị, đồ dùng
thiết bị giảng dạy phục vụ cho công tác dạy và học.
Trên đây là toàn bộ nội dung sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi,
trong quá trình thực hiện đề tài không sao tránh khỏi những thiếu sót và các mặt
còn hạn chế. Kính ming đợc đón nhận những ý kiến của Hội đồng khoa học các
cấp để tôi tiếp tục khắc phục và hoàn thiện mình hơn.
Mỹ Hng, ngày
tháng 3 năm 2013
Tác giả
Lê Thị Phơng
ý kiến nhận xét của hội đồng khoa học
trờng mầm non mỹ hng
.
Chủ tịch Hội đồng khoa học
Nhữ Thị Thủy
ý kiến nhận xét của hội đồng khoa học
phòng giáo dục và đào tạo huyện thanh oai
.
Chủ tịch Hội đồng khoa học