ĐỀ CưƠNG MÔN HỌC Khảo cổ học Việt Nam

Đại học quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa Lịch sử
ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC

Khảo cổ học Việt Nam
Archaeology of Vietnam

1. Thông tin về giảng viên
Giảng viên 1:
- Họ và tên: Lâm Thị Mỹ Dung
Chức danh, học hàm, học vị: GVC, PGS.TS
Thời gian, địa điểm làm việc: T.2 và T.5 tại Bảo tàng Nhân học
Địa chỉ liên hệ: Bảo tàng Nhân học, T. 3, 4 nhà D, Trường ĐHKHXH & NV, 336 Nguyễn
Trãi Thanh Xuân, Hà Nội.
Điện thoại: 0912239853, 045589744
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính:
- Thời đại kim khí Việt Nam
- Sự hình thành Nhà nước sớm ở Miền Trung Việt Nam
- Văn hoá giai đoạn Tiền Sơ sử Việt Nam
- Lý thuyết và Phương pháp nghiên cứu Khảo cổ học
Giảng viên 2:
- Họ và tên: Hán Văn Khẩn
Chức danh, học hàm, học vị: PGS, TS.
Thời gian, địa điểm làm việc: Từ 8-16 giờ, Khoa Lịch sử, Nhà B, tầng 3, số 336 Nguyễn
Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Địa chỉ liên hệ: Khoa Lịch sử, Nhà B, tầng 3, số 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Điện thoại: (04). 8548053.
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính:

- Gốm sứ học và lịch sử gốm sứ.
- Thời đại đá mới.
- Nông nghiệp cổ.
- Các nghề thủ công cổ truyền
Trợ giảng:
1


- Họ và tên: Th.S. Đặng Hồng Sơn
Chức danh, học hàm, học vị: Trợ giảng, thạc sĩ
Thời gian. địa điểm làm việc: T.2 và T.6. tại Bảo tàng Nhân học
Địa chỉ liên hệ: Bảo tàng Nhân học, T. 3, 4 nhà D, Trường ĐHKHXH & NV, 336 Nguyễn
Trãi Thanh Xuân, Hà Nội.
Điện thoại: 0989326475, 045589744
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính:
- Vật liệu kiến trúc Đại Việt
- Thành cổ Việt Nam
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Khảo cổ học Việt Nam
- Mã môn học: HIS 6059
- Số tín chỉ: 02
- Môn học: Bắt buộc
- Yêu cầu đối với môn học: Máy chiếu.
- Môn học tiên quyết: HIS 6009
- Địa chỉ Khoa/Bộ môn phụ trách môn học: Bộ môn Khảo cổ học, Khoa Lịch sử, Trường
ĐHKHXH & NV.
3. Mục tiêu của môn học
- Mục tiêu kiến thức: Những giai đoạn nghiên cứu và xu hướng nghiên cứu khảo cổ học
Việt Nam. Một số nền văn hoá khảo cổ tiêu biểu và vị trí của chúng trong lịch sử Việt Nam

và. Đông Nam Á. Những vấn đề nổi bật trong nghiên cứu khảo cổ học Việt Nam từ cả
phương diện thực tiến và lý thuyết.
- Mục tiêu kỹ năng: Môn học nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về khảo cổ học Việt
Nam, trên cơ sở nhằm giảng cho Học viên các kỹ năng cơ bản trong xử lý và khai thác tài
liệu khảo cổ học Việt Nam, từ đó Học viên sẽ giải quyết được các vấn đề này sinh trong
quá trình công tác có liên quan đến Khảo cổ học.
4. Tóm tắt nội dung môn học: Cung cấp cho học viên một cái nhìn chung về các giai
đoạn văn hóa khảo cổ trên lãnh thổ Việt Nam từ khi có con người sinh sống cho đến thời
nhà Nguyễn. Những thành tựu và hạn chế trong nghiên cứu khảo cổ học, những phương
2


hướng nghiên cứu khảo cổ học phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đồng thời
giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Nêu bật những giai đoạn nghiên cứu khảo
cổ học, những vấn đề về phân kỳ khảo cổ và tính chất văn hóa khảo cổ Việt Nam trong bối
cảnh khu vực. Những vấn đề chính trong nghiên cứu khảo cổ học Việt Nam qua các giai
đoạn, việc sử dụng các phương pháp liên ngành trong nghiên cứu khảo cổ học. Xu thế phát
triển của khảo cổ học Việt Nam trong giai đoạn hội nhập và toàn cầu hóa.
5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học
Nội dung

Hình thức tổ chức dạy và học
Lên lớp: 20

Chƣơng 1. Khái quát về tình

Tự học,

Tổng

Lý

Bài

Thảo

Thực hành,

tự nghiên

thuyết

tập

luận

điền dã

cứu

7

5

8

10

2

1

2

2

7

2

1

2

2

7

30

hình nghiên cứu KCH Việt
Nam
1.1. Một số giai đoạn nghiên
cứu chính
1.2. Xu hướng nghiên cứu nổi
bật của KCH Việt Nam
1.3.Những vấn đề lý thuyết và
thực tiễn trong nghiên cứu
KCH VN giai đoạn hiện nay
1.4. KCH VN và KCH ĐNA

Chƣơng 2. Những vấn đề
chính trong nghiên cứu thời
đại đồ đá Việt Nam
2.1. Phân kỳ KCH thời đại đá
Việt Nam trong bối cảnh KCH
khu vực và TG.
2.2 Núi Đọ và sơ kỳ thời đại đá
cũ ĐNA- vấn đề và tranh luận

3


2.3. Văn hoá Hoà Bình-Bắc
Sơn và CMĐM- Tiêu chí, niên
đại và nội dung.
2.4. Hậu Hoà Bình-Bắc Sơn và
vấn đề thay đổi địa bàn sinh
sống và phương thức sống của
cư dân.
2.5. Văn hoá Hoà Bình ở ĐNA
Chƣơng 3. Một số vấn đề và

2

2

2

3

9

1

1

2

3

7

phƣơng hƣớng nghiên cứu
thời đại kim khí Việt Nam
3.1. Khái quát về ba trung tâm
văn hoá thời đại kim khí Việt
Nam
3.2. Một số vấn đề về sự hình
thành và phát triển của luyện
kim đồng thau, nông nghiệp
lúa nước và truyền thống mộ
chum
3.3. Sự hình thành và loại hình
nhà nước sơ khai thời sơ sử
Chƣơng 4. Một số chủ đề
chính liên quan đến nghiên
cứu KCH Lịch sử
4.1. Loại hình di tích KCH lịch
sử
4.2. Mối quan hệ giữa khai

quật di tích và bảo vệ trùng tu
di tích
4.3. KCH dự án và nghịch lý
giữa nghiên cứu , bảo tồn và
xây dựng, phát triển
6. Học liệu
4


6.1. Giáo trình môn học
1. Hà Văn Tấn (chủ biên): Khảo cổ học Việt Nam, ba tập, Nxb Khoa học Xã hội, Hà
Nội, 1998, 1999 và 2002.
2. Bộ môn Khảo cổ học: Cơ sở Khảo cổ học, Đang in, Bản thảo lưu tại Tư liệu Bảo
tàng Nhân học.
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
6.2.1. Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1. Hoàng Xuân Chinh (chủ biên): Văn hóa Hòa Bình ở Việt Nam, Nxb Khoa học Xã
hội, Hà Nội, 1989.
2. Lâm Thị Mỹ Dung: Thời đại đồ đồng, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội,
2004.
3. Lê Xuân Diệm, Đào Linh Côn, Võ Sĩ Khải: Văn hóa Óc Eo - Những khám phá mới,
Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1995.
4. Phạm Minh Huyền: Văn hóa Đông Sơn, Tính thống nhất và đa dạng, Nxb Khoa
học Xã hội, Hà Nội, 1996.
5. Hán Văn Khẩn: Văn hóa Phùng Nguyên, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội,
2005.
6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm
6. Lê Thị Liên: Nghệ thuật Phật giáo và Hindu giáo ở Đồng bằng sông Cửu Long
trước TK 10, Nxb Thế giới, Hà Nội, 2006.
7. Sở Văn hóa và Thông tin An Giang: Văn hóa Óc Eo và các văn hóa cổ ở đồng

bằng sông Cửu Long, Long An, 1984.
8. Hà Văn Tấn: Theo dấu các văn hóa cổ, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1996.
9. Trung tâm Khảo cổ học miền Nam: Một số vấn đề khảo cổ học ở miền Nam Việt
Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2003.
10. Viện Khảo cổ học: Một thế kỷ Khảo cổ học Việt Nam, hai tập, Nxb Khoa học Xã
hội, Hà Nội, 2004 và 2005.
11. Tạp chí Khảo cổ học và Những phát hiện mới về khảo cổ học hàng năm từ 19802006.
7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học
7.1. Kiểm tra - đánh giá thường xuyên
* Hình thức: tham gia lớp học, làm bài tự học
* Tỷ trọng: 10%
5


7.2. Kiểm tra - đánh giá định kỳ
- Kiểm tra đánh giá giữa kỳ:
* Hình thức: Vấn đáp
* Điểm và tỉ trọng: 30%
- Kiểm tra đánh giá cuối kỳ:
* Hình thức: Tiểu luận
* Điểm và tỉ trọng: 60%
Phê duyệt của Trƣờng

Chủ nhiệm khoa

Ngƣời biên soạn

PGS.TSKH. Nguyễn Hải Kế

PGS.TS. Lâm Thị Mỹ Dung

6