Sáng kiến kinh nghiệm KINH NGHIỆM THIẾT KẾ, VẬN DỤNG CÁC DẠNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

Sáng kiến kinh nghiệm
KINH NGHIỆM THIẾT KẾ, VẬN DỤNG CÁC DẠNG TRÒ CHƠI
TRONG DẠY HỌC GIÁO DỤC CÔNG DÂN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

I. PHẦN MỞ ĐẦU:
I.1. Lí do chọn đề tài:
Bộ môn Giáo dục công dân đã được đưa vào giảng dạy trong các cấp học từ rất
lâu. Trong nhiều năm học trước, bộ môn này được nhiều đối tượng người dạy và người
học gọi là môn học “3K” (tức là khó, khô và khổ). Nhưng trong vài năm trở lại đây,
môn Giáo dục công dân đã có một chỗ đứng quan trọng trong nền giáo dục Việt Nam,
bởi lẽ môn học này là một trong những tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá xếp loại
đạo đức của các đối tượng học sinh.
Không những thế, khi xét về khía cạnh vị trí, ý nghĩa thực tiễn của bộ môn, thì
trong hệ thống các môn học ở trường phổ thông môn Giáo dục công dân còn có tầm
quan trọng đặc biệt nữa là ở chỗ nó góp phần hình thành nhân cách cho học sinh, giúp
học sinh biết phân biệt lẽ phải, trái; biết tôn trọng bản thân và tôn trọng người khác; biết
sống trung thực, khiêm tốn, dũng cảm, biết yêu thương và vị tha.
Trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay và trong hệ thống các môn học,
môn Giáo dục công dân giữ vai trò quan trọng và trực tiếp trong việc giáo dục học sinh
ý thức và hành vi người công dân, phát triển tâm lực và nhân cách con người. Môn Giáo
dục công dân mang đến cho người học những giá trị, chuẩn mực của xã hội để họ trở
thành những con người toàn diện, biết sống và biết tôn trọng người khác, thành công
dân có ích cho cộng đồng, xã hội.

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-1-

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

Đặc biệt, những kiến thức của môn giáo dục công dân giúp học sinh hình thành
những kỹ năng sống cơ bản để vững vàng bước vào đời: ý thức tổ chức kỷ luật, có thái
độ đúng đắn trong việc nhận thức và chấp hành pháp luật.
Mặc dầu có tầm quan trọng như vậy, nhưng vì nhiều lý do khác nhau, chất lượng
dạy và học môn học này trong thời gian qua còn có nhiều bất cập. Điều này cần nhìn
nhận bằng những nguyên nhân từ phía người dạy lẫn người học, để từ đó có giải pháp
nâng cao chất lượng dạy và học môn học này, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
Về phía người học, có một thực trạng dáng buồn là có rất nhiều học sinh không
nhận thức được hết tầm quan trọng của môn Giáo dục công dân và cho rằng đây là môn
học phụ nên ít quan tâm, đầu tư thích đáng cho việc học. Cá biệt, có một số học sinh tỏ
ra thực sự hờ hững, thiếu nghiêm túc đối với môn học này. Với suy nghĩ phiến diện,
lệch lạc, phần lớn học sinh chỉ học tủ, học vẹt nhằm đối phó với giáo viên. Đến khi
kiểm tra thì quay cóp, sử dụng tài liệu…Hiện tượng học sinh không mặn mà trong việc
học môn giáo dục công dân đã tồn tại từ lâu, trở thành “nếp”, tạo nên sức ì về mặt tâm lí
mà muốn khắc phục không phải dễ dàng.

Học sinh học tập rất uể oải trong giờ học GDCD
Về phía người dạy, qua thực tế có thể nhận thấy, phần lớn giáo viên vẫn lên lớp
bằng phương pháp xưa cũ: thầy đọc, trò chép, tạo cảm giác mệt mỏi, thụ động đối với
học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức. Một số giáo viên lên lớp với tâm lý cho rằng
môn của mình là môn phụ nên ít có sự quan tâm, đầu tư trong việc soạn giáo án, chuẩn
bị bài lên lớp. Bên cạnh đó, việc thiếu những dẫn chứng sinh động trong thực tế, thiếu
những phương pháp học tập khoa học và thích hợp, cũng như thiếu những dụng cụ trực
quan làm cho các tiết học trở nên khô khan, nhàm chán, không gây được sự hứng thú
đối với học sinh. Hệ quả tất yếu là chất lượng tiết học có nhiều hạn chế, tỉ lệ học sinh
yêu thích và hứng thú với môn học còn thấp.

Do đó, nhằm cải thiện, nâng cao chất lượng dạy và học môn Giáo dục công dân
trong nhà trường hiện nay, trước hết cần nghiêm túc nhìn nhận lại vai trò, vị trí của môn

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-2-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

học này trong hệ thống các môn học trong trường phổ thông từ đó đề ra các giải pháp cụ
thể và có tính khả thi.
Xét về ý nghĩa và vị trí quan trọng của bộ môn Giáo dục công dân trong trường
Trung học cơ sở, cũng như việc mong muốn tạo ra những phương pháp học tập phù hợp
với các đối tượng học sinh, nhằm nâng cao chất lượng bộ môn và tạo cho học sinh một
sự yêu thích thật sự đối với bộ môn này là nỗi trăn trở của rất nhiều giáo viên giảng dạy
bộ môn này.
Chính vì vậy, qua nhiều năm giảng dạy, tôi đã kết hợp vận dụng rất nhiều phương
pháp học tập. Tuy nhiên, phương pháp tổ chức trò chơi được tôi đầu tư nhiều và tôi thấy
có hiệu quả khá cao trong việc đáp ứng yêu cầu của bộ môn. Trong khuôn khổ sáng
kiến này, tôi trao đổi cùng quý đồng nghiệp một kinh nghiệm “KINH NGHIỆM THIẾT
KẾ, VẬN DỤNG CÁC DẠNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ”.

I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Thông qua phương pháp tổ chức trò chơi trong giảng dạy GDCD, giáo viên tự
vận dụng các trò chơi đã có để biến thành trò chơi mới, thiết kế và áp dụng thêm một số
dạng trò chơi khác trong quá trình dạy học bộ môn GDCD nhằm tạo hứng thú và say
mê học tập bộ môn.

Thực hiện nhiệm vụ giới thiệu, hướng dẫn học sinh tham gia một số dạng trò chơi
do giáo viên thiết kế, biên soạn nhằm tăng sự say mê học tập bộ môn và nâng cao hiệu
quả, chất lượng môn học.
I.3. Đối tượng nghiên cứu:
Thiết kế và vận dụng một số dạng trò chơi để dạy học môn Giáo dục công dân.
I.4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu:
Kinh nghiệm của giáo viên trong việc thiết kế và vận dụng một số dạng trò chơi
trong giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân khối 6,7,8,9 ở trường THCS DurKmăn
trong năm học 2014 – 2015 và học kì I năm học 2015 – 2016.
I.5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp đặt vấn đề: Sử dụng những tình huống có vấn đề, điều khiển học
sinh hoạt động tự giác, tích cực, chủ động sáng tạo để giải quyết vấn đề được đặt ra.
- Phương pháp kích thích tư duy: Đưa ra những vấn đề nhằm giúp học sinh phải
tập trung suy nghĩ, động não tìm ra giải pháp thích hợp, phát triển khả năng sáng tạo
trong suy nghĩ của học sinh.
- Phương pháp liên hệ thực tế: Lấy những ví dụ, dẫn chứng trong cuộc sống hằng
ngày làm minh chứng cho học sinh. Đồng thời giúp học sinh có khả năng tự tìm hiểu
những điều đang diễn ra xung quanh các em, hình thành cho học sinh những nhận thức
đúng sai.
- Phương pháp điều tra: Thông qua các khối lớp, lựa chọn và tổ chức điều tra các
đối tượng học sinh về hứng thú học tập môn Giáo dục công dân trước và sau khi vận
dụng các biện pháp, giải pháp đặt ra.
- Phương pháp quan sát: Theo dõi trong quá trình học tập của học sinh trước và
sau khi áp dụng giải pháp của vấn đề, đánh giá được sự thay đổi của học sinh về kết quả
bộ môn và nhận thức.
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-3-

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

II. PHẦN NỘI DUNG:
II.1. Cơ sở lí luận:
1.1/ Cơ sở khoa học:
Trong tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp dạy học môn Giáo dục công dân
(Nhà xuất bản Giáo dục năm 2012) đã chỉ rõ: “Giáo dục công dân là môn học quan
trọng, cần thiết, là nền tảng để người công dân làm người, thực hiện bổn phận đối với
bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. Thông qua đó, không
chỉ trang bị cho người học những tri thức đạo đức mà điều quan trọng là rèn luyện cho
học sinh thói quen, kỹ năng và thực hiện hành vi quan hệ giao tiếp, ứng xử phù hợp với
chuẩn mực đạo đức chung của xã hội...”
Mặt khác, theo PGS.TS Ngô Đình Xây – Ban Tuyên giáo T.Ư - bất kỳ ở đâu và ở
bất kỳ thời đại nào, vấn đề giáo dục đạo đức công dân bao giờ cũng phải được chú ý và
là vấn đề có ý nghĩa quyết định chiều hướng vận động và sự hưng thịnh của một quốc
gia, một chế độ. Trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế như hiện nay, vấn đề
giáo dục đạo đức công dân, đặc biệt cho lứa tuổi học sinh càng trở nên quan trọng và
cấp thiết. Không phải ngẫu nhiên mà ngày 15/5/2012, tại Liên Hợp Quốc, UNESCO đã
tổ chức hội thảo với tiêu đề “Giáo dục đạo đức phải trở thành vấn đề quan trọng” qua
đó khẳng định vai trò quan trọng của việc tăng cường trao đổi kinh nghiệm nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức ở tất cả các khu vực trên toàn cầu. Cũng chính vì lẽ đó
mà từ năm 2011, UNESCO đã thúc đẩy việc thành lập Hiệp hội quốc tế về đạo đức
trong giáo dục nhằm khuyến khích các nước trên thế giới đưa giáo dục đạo đức trở
thành vấn đề học thuật nghiêm túc và quan trọng để đáp ứng những thách thức về tiến
bộ khoa học trên toàn cầu.
Giảng dạy môn Giáo dục công dân cần vận dụng nhiều phương pháp dạy học
theo hướng tích cực, đổi mới. Tuy nhiên, bản thân tôi đã vận dụng rất nhiều phương
pháp dạy học khác nhau, nhưng trong đó có một phương pháp mà tôi nhận thấy có hiệu
quả cao nhất có thể làm thay đổi hứng thú và chất lượng bộ môn, đó là phương pháp Tổ

chức trò chơi.
Trong từ điển tiếng Việt xuất bản năm 1992, chữ “trò” được hiểu là một hình
thức mua vui bày ra trước mặt mọi người; chữ “chơi” là một từ chung để chỉ các hoạt
động lúc nhàn rỗi, ngoài giờ làm việc nhằm mục đích giải trí là chính. Từ đó, trò chơi
được hiểu là những hoạt động làm thỏa mãn những nhu cầu của con người, trước hết là
vui chơi, giải trí.

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-4-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

Theo những quan điểm giáo dục, trò chơi vừa là phương tiện phát triển toàn diện
nhân cách, vừa là hình thái tổ chức cuộc sống. Đối với trẻ em, trò chơi là hoạt động
giúp trẻ em tái tạo các hành động của người lớn và các quan hệ giữ họ, định hướng
nhận thức đồ vật và nhận thức xã hội. Trong trò chơi, nhu cầu và các phẩm chất của trẻ
về thể lực, trí tuệ, đạo đức và ý chí được hình thành, thỏa mãn, thể hiện và phát triển.
Trẻ em do được chơi nên phát triển. Do vậy, chơi là hoạt động chủ đạo trong giáo dục
trẻ em, góp phần lớn trong việc tạo hứng thú học tập và nâng cao chất lượng học tập.
1.2/ Cơ sở thực tiễn:
Dựa vào đặc trưng của bộ môn, thì dạy GDCD là giảng dạy các chuẩn mực đạo
đức và kiến thức pháp luật. Phải dựa vào vốn kinh nghiệm vốn có của học sinh và yêu
cầu về nội dung đạo đức, pháp luật của bài học. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy
cần dựa vào phương châm: học đi đôi với hành, lí thuyết gắn liền với thực tiễn.
Mặt khác, dựa vào cấu trúc chương trình và nội dung sách giáo khoa; đặc điểm
tâm lí, trình độ và lứa tuổi của học sinh; mục tiêu giáo dục và mục tiêu của môn học.
Đồng thời xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.

Bên cạnh đó, phần lớn giáo viên ở các trường THCS giảng dạy bộ môn GDCD
không phải là giáo viên chuyên ngành, còn dạy chéo ban. Nên hiệu quả và chất lượng
của cả việc dạy của giáo viên và việc học của học sinh chưa đạt hiệu quả cao, học sinh
còn có thái độ coi thường môn học này.
Đây là những cơ sở quan trọng để giáo viên dạy bộ môn GDCD phải đắn đo, suy
nghĩ và tìm ra những giải pháp quan trọng, hữu ích nhằm thay đổi diện mạo và cách
nhìn nhận sai lệch về bộ môn. Đồng thời, đẩy mạnh tầm quan trọng môn học thông qua
sự thay đổi chính trong suy nghĩ và kết quả học tập của học sinh.
II.2. Thực trạng:
Việc giảng dạy bộ môn GDCD ở trường THCS DurKmăn trong những năm gần
đây đã được chú trọng và đầu tư đúng nghĩa, tuy nhiên về chất lượng môn học và hứng
thú học tập cũng như sự yêu thích môn học của học sinh chưa cao. Điều này chứng tỏ,
việc vận dụng các phương pháp giảng dạy môn GDCD của giáo viên chưa thật sự được
đầu tư tối đa. Việc dạy học môn GDCD thông qua các dạng trò chơi còn nghèo, thiếu
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-5-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

sức hấp dẫn, lôi cuốn và đa dạng. Nhìn thấy được điều đó, tôi đã chủ động hơn và đã
thiết kế, vận dụng một số dạng trò chơi ý nghĩa vào quá trình giảng dạy GDCD của
mình.
2.1/ Thuận lợi – khó khăn:
* Thuận lợi:
- Trong những năm gần đây, môn học GDCD trong trường THCS đã thật sự có
nhiều thay đổi và có những định hướng tích cực. Từ cách nhìn nhận về vai trò, ý nghĩa
của nó trong trường học, đến tầm quan trọng trong việc nhận xét, đánh giá quá trình rèn

luyện đạo đức của học sinh.
- Đối với trường THCS DurKmăn, lãnh đạo nhà trường luôn chú trọng, quan tâm
đến việc giảng dạy bộ môn GDCD theo hướng chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo
nhằm phát huy được ý nghĩa và tầm quan trọng của môn học trong nhà trường.
- Các bộ phận trong nhà trường luôn quan tâm đến chất lượng giáo dục của bộ
môn GDCD; thường xuyên xây dựng các chương trình hoạt động có sự phối hợp với bộ
môn như Đội TNTP, như Thư viện trường...
- Giáo viên giảng dạy bộ môn GDCD của trường hiện nay gồm 03 đồng chí, được
đào tạo chính quy ngành Giáo dục chính trị nên đảm bảo được về nội dung, phương
pháp và chất lượng môn học.
- Gia đình học sinh phần lớn đã có sự quan tâm, nhìn nhận về tầm quan trọng của
môn học, không còn những suy nghĩ sai lệch về bộ môn này như trước kia nữa.
- Đa phần học sinh đã hiểu được học GDCD quan trọng như thế nào đối với bản
thân mình; ý thức học tập của học sinh đã có nhiều tiến bộ và các em đã yêu thích môn
học này nhiều hơn.
* Khó khăn:
- Phần lớn học sinh là người đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện gia đình còn rất
nhiều khó khăn, nhà ở cách xa trường học, gia đình đông con cái…Điều này ảnh hưởng
không nhỏ đến việc học tập của học sinh và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng bộ môn.
- Một số học sinh còn ham chơi, chưa coi trọng môn học, còn hờ hững và xem
nhẹ môn học này với các môn học khác. Từ đó dẫn đến tình trạng lười học, xem thường
giờ học GDCD, vì vậy kết quả môn học chưa cao.
2.2/ Thành công – hạn chế:
* Thành công:
Qua quá trình vận dụng những dạng trò chơi trong dạy học bộ môn GDCD, tỉ lệ
học sinh yêu thích môn học ngày một nhiều hơn, học sinh yếu kém giảm mạnh, kết quả
và chất lượng môn học được nâng lên rõ rệt. Đồng thời, có sự tác động lớn đến sự thay
đổi nhận thức, thay đổi nhân cách trong học sinh: số lượng học sinh hạnh kiểm Tốt cao
hơn so với thời gian trước.
* Hạn chế:

Vẫn còn một số giáo viên và học sinh chưa nhìn thấy rõ tầm quan trọng của bộ
môn GDCD trong trường THCS hiện nay; vẫn có những suy nghĩ chỉ là môn học chưa
thật quan trọng. Từ đó, có những suy nghĩ và hành vi trái ngược với yêu cầu giáo dục
của bộ môn: vi phạm đạo đức; không chuyên cần học tập bộ môn...
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-6-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

2.3/ Mặt mạnh – mặt yếu:
* Mặt mạnh:
Phương pháp vận dụng, thiết kế và tổ chức các trò chơi có điểm mạnh là dễ dàng
lôi cuốn và tạo hứng thú cho học sinh, hướng học sinh tập trung cao độ vào các trò chơi
nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng tiết học. Từ đó, giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn
và giờ học sẽ sôi nổi hơn.
* Mặt yếu:
Có đôi khi phương pháp này sẽ dễ gây nên sự ồn ào nếu giáo viên không làm chủ
trò chơi và không quản lí tốt giờ học. Một số học sinh có cơ hội lảng tránh với việc chủ
động tham gia các trò chơi, lợi dụng trò chơi để nói chuyện, làm việc riêng, hay tham
gia trò chơi còn mang tính đối phó (cho có tham gia với tổ).
2.4/ Các nguyên nhân và các yếu tố tác động:
Đổi mới, đẩy mạnh các phương pháp học tập nhằm nâng cao chất lượng môn học
GDCD là nhiệm vụ quan trọng mà đề tài hướng tới. Thiết kế một số trò chơi mới phù
hợp với nội dung các bài học góp phần tạo hứng thú học tập, chất lượng tiết học và
nâng cao sự yêu thích môn học đối với bộ môn.
Để làm được điều đó, người giáo viên phải hiểu rõ về tâm sinh lí, nhu cầu và
nguyện vọng học tập của học sinh; sự chỉ đạo, quản lí khoa học và óc sáng tạo của

người giáo viên. Tuy nhiên, học sinh có nhiều đối tượng, không thể một lúc có thể làm
thay đổi được cách nhìn của học sinh đối với bộ môn này. Vì vậy, sự sáng tạo và khả
năng sư phạm của giáo viên sẽ giúp học sinh thay đổi cách nhìn sai lệch về bộ môn này
và sẽ có hứng thú học tập, sự yêu thích môn học hơn.
2.5/ Phân tích các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra:
Sự phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh toàn cầu hoá đặt ra những yêu cầu
mới đối với người lao động, do đó cũng đặt ra những yêu cầu mới cho sự nghiệp giáo
dục thế hệ trẻ và đào tạo nguồn nhân lực. Một trong những định hướng cơ bản của việc
đổi mới giáo dục là chuyển từ nền giáo dục mang tính hàn lâm, kinh viện, xa rời thực
tiễn sang một nền giáo dục chú trọng việc hình thành năng lực hành động, phát huy tính
chủ động, sáng tạo của người học. Định hướng quan trọng trong đổi mới PPDH là phát
huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành động, năng lực cộng tác
làm việc của người học. Đó cũng là những xu hướng quốc tế trong cải cách PPDH ở
nhà trường phổ thông.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng
hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy
cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi
mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức
hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa
học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Để
thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện GD & ĐT theo Nghị quyết số 29NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương pháp dạy học theo
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-7-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

định hướng phát triển năng lực người học và một số biện pháp đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng này. Trong đó, có phương pháp tổ chức trò chơi.
Bản chất của phương pháp sử dụng trò chơi học tập là dạy học thông qua việc tổ
chức hoạt động cho học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt
động bằng cách tự chơi trò chơi, trong đó mục đích của trò chơi là chuyển tải mục tiêu
của bài học đến các đối tượng người học. Luật chơi (cách chơi) thể hiện nội dung và
phương pháp học.
Trăn trở trước vấn đề làm thế nào để giúp học sinh có hứng thú học tập môn
GDCD? Làm thế nào để có thể tạo nên những trò chơi thú vị trong quá trình vận dụng
phương pháp tổ chức trò chơi đối với giảng dạy môn GDCD ở trường Trung học cơ sở?
Bản thân tôi đã đi tìm hiểu nguyên nhân và thực trạng, để từ đó thiết kế và vận dụng
một số dạng trò chơi trong dạy học môn GDCD và đã áp dụng tại trường THCS
DurKmăn trong năm học 2014 – 2015, trong học kì I năm học 2015 – 2016 ở tất cả các
khối lớp 6,7,8,9.
II.3. Giải pháp, biện pháp:
3.1/ Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:
- Sử dụng những giải pháp, biện pháp mà đề tài nêu ra nhằm đẩy mạnh chất
lượng bộ môn GDCD trong trường THCS. Đồng thời, tạo hứng thú và sự yêu thích môn
học, xóa bỏ suy nghĩ môn GDCD là môn phụ, không quan trọng.
- Bên cạnh đó, giáo dục nhận thức của học sinh, tạo cho học sinh một sân chơi bổ
ích mà vẫn học tập tốt. Hình thành những kỉ năng cần thiết cho học sinh như kỉ năng tự
quản, năng động, sáng tạo, tự tin… phù hợp với yêu cầu của xã hội hiện nay.
3.2/ Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:

a/ Trò chơi Hái hoa dân chủ:
- Mục tiêu: Trò chơi này giúp học sinh nắm được toàn bộ nội dung bài học thông
qua việc trả lời các câu hỏi hoặc thực hiện các yêu cầu do giáo viên đề ra. Toàn bộ câu
hỏi hoặc nội dung yêu cầu học sinh thực hiện trong trò chơi này đều làm rõ trọng tâm
của bài học.

- Cách thức tiến hành: Dưới sự quản lí và hướng dẫn của giáo viên (quản trò),
học sinh (người chơi) sẽ được phân chia thành các nhóm để tham gia trò chơi. Lần lượt
các thành viên của nhóm sẽ được mời lên bốc những câu hỏi, những yêu cầu và trả lời
câu hỏi hoặc thực hiện các yêu cầu để lấy điểm cho nhóm mình.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi mang tính tập thể cao, tạo được sự hào
hứng, nhiệt tình, tinh thần đoàn kết và khả năng ghi nhớ hoặc tư duy những vấn đề liên
quan đến bài học.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Trò chơi hái hoa dân chủ là trò chơi được tổ chức
trong phạm vi lớp học hay học tập ngoài trời. Có thể chuẩn bị và trang trí, treo câu hỏi
lên một cành cây; cũng có thể dán câu hỏi lên bảng phụ hoặc chiếu lên màn hình cho
học sinh lựa chọn…
- Hình ảnh minh họa về trò chơi Hái hoa dân chủ:

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-8-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

- Ví dụ, khi dạy bài “Quyền và nghĩa vụ của cong dân trong gia đình” (Bài 12
– GDCD 8), trong phần củng cố bài học, giáo viên có thể viết câu hỏi hoặc những yêu
cầu vào những tờ giấy nhỏ, bỏ vào bong bóng và treo chúng lên một cành cây nhỏ (đã
phân công lớp chuẩn bị trước). Chia lớp thành các nhóm tham gia trò chơi, mỗi nhóm
lần lượt cử các đại diện lên bảng thực hiện các yêu cầu của giáo viên, thông qua đó giáo
viên nhận xét và cho điểm từng nhóm.
Có thể đưa ra hệ thống các câu hỏi và yêu cầu như sau:
1/ Em hiểu thế nào là gia đình?
2/ Hãy đọc ít nhất 3 câu ca dao, tục ngữ nói về gia đình.

3/ Trong gia đình, ông bà có những quyền và nghĩa vụ gì?
4/ Hãy hát một bài hát nói lên tình cảm gia đình mà em thích.
5/ Con cháu có bổn phận gì trong gia đình?
6/ Hãy nêu những quyền và nghĩa vụ của Cha mẹ trong gia đình?
7/ Hãy kể ít nhất 5 việc làm thể hiện sự quan tâm của các thành viên trong
gia đình em.
8/ Anh chị em trong gia đình có những bổn phận gì?
9/ Ngày gia đình Việt Nam là ngày nào?
10/ Tự sáng tác 2 câu thơ lục bát nói về tình cảm gia đình.
11/ Hãy nêu 4 hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia
đình mà em biết.
12/ Hãy thể hiện sự yêu thương của mình đối với Mẹ mình bằng một đoạn
văn ngắn tự phát.

b/ Trò chơi Ô chữ:
- Mục tiêu: Trò chơi giúp người học thể hiện được khả năng tư duy, sự hiểu biết
của mình thông qua việc lựa chọn và trả lời những câu hỏi xoay quanh nội dung bài học
để tìm ra một ẩn số, một thông điệp lớn nhất mà bài học đặt ra.
- Cách thức tiến hành: Giáo viên tạo nên một ô chữ với những hàng ngang và
dọc. Mỗi ô chữ hàng ngang tương ứng với một câu hỏi có nội dung xoay quanh bài học.
Giáo viên chia lớp thành các nhóm và lần lượt cho các nhóm lựa chọn bất kì câu hỏi
hàng ngang nào để trả lời. Nếu trả lời đúng sẽ hiện ra đáp án của câu hỏi hàng ngang
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
-9-


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

đó. Sau một lượt hoặc khi đã trả lời gần hết câu hỏi hàng ngang, nhóm nào có câu trả lời
hàng dọc đúng với câu hỏi thì số điểm sẽ được nhân đôi và giành chiến thắng.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi này luôn tạo được tính năng động, óc tư duy
và khả năng tìm tòi nghiên cứu của học sinh. Đồng thời, thể hiện tốt sự hiểu biết của
học sinh về những vấn đề liên quan đến nội dung đang tìm hiểu.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Trò chơi được tổ chức trong phòng học hoặc ngoài
trời, tùy vào nội dung bài học. Có thể tạo câu hỏi bằng bảng phụ hoặc thiết kế câu hỏi
bằng máy chiếu.
- Ví dụ, khi dạy bài “Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc”
(Bài 7 – GDCD 9), chúng ta có thể sử dụng trò chơi này ngay khi vừa cho học sinh tìm
hiểu xong nội dung các truyền thống tốt đẹp của Việt Nam. Chia lớp thành 2 nhóm
tham gia trò chơi bằng cách trả lời các câu hỏi hàng ngang để tìm ra đáp án hàng dọc
với nội dung: Một từ ghép có nội dung bao quát những điều tốt đẹp của dân tộc ta từ
trước đến nay?
Hệ thống câu hỏi như sau:
1/ Ô chữ có 9 chữ cái: “Người đẹp vì lụa” là câu thành ngữ nói đến vấn đề
gì của con người?
2/ Ô chữ gồm 7 chữ cái: Một truyền thống quan trọng nhất của Việt Nam
chúng ta được thể hiện trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước?
3/ Ô chữ gồm 7 chữ cái: Câu ca dao “Một cây làm chẳng nên non, ba cây
chụm lại nên hòn núi cao” thể hiện điều gì?
4/ Ô chữ gồm 7 chữ cái: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” là câu tục
ngữ nói về truyền thống gì của dân tộc ta?
5/ Ô chữ gồm 5 chữ cái: Một chuẩn mực đạo đức rất đáng trân trọng của
dân tộc Việt Nam, thể hiện tinh thần “Lá lành đùm lá rách”?

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 10 -

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

c/ Trò chơi: Thi tìm hiểu kiến thức
- Mục tiêu: Qua trò chơi, giúp học sinh thể hiện được sự hiểu biết, trí thông minh
và khả năng ghi nhớ kiến thức của mình trong quá trình học tập. Đồng thời, hình thành
cho học sinh sự nhanh nhẹn, nhạy bén với các vấn đề liên quan đến nội dung bài học.
- Cách thức tiến hành: Giáo viên chia lớp thành các nhóm hoạt động lồng ghép
với phương pháp hoạt động nhóm, lần lượt trả lời hệ thống câu hỏi mà giáo viên đặt ra
có liên quan đến nội dung bài học. Khi nghe giáo viên đọc hoặc trình chiếu câu hỏi, các
nhóm thảo luận và đưa đáp án sau khi kết thúc thời gian quy định. Nhóm nào trả lời
đúng sẽ ghi điểm cho từng câu hỏi theo thang điểm đã nêu sẵn. Kết thúc trò chơi, nhóm
nào có nhiều câu trả lời đúng nhất sẽ là nhóm chiến thắng.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi này tạo cho học sinh khả năng tư duy cao,
tìm hiểu và nghiên cứu rõ về các nội dung liên quan đến bài học. Qua trò chơi, học sinh
có thể liên kết được nội dung kiến thức của nhiều môn học khác nhau.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Đây là trò chơi mà người học được chia thành các
nhóm cùng nhau trả lời chung theo một hệ thống câu hỏi liên quan đến nội dung bài
học. Dạng câu hỏi có thể là trả lời bằng một đáp án cụ thể, hay trả lời đúng – sai hoặc
trả lời bằng hình thức chọn đáp án A, B, C, D…
- Ví dụ, khi dạy bài “Ôn tập học kì I” (Tiết 17 – GDCD 6), trong phần củng cố
bài học, giáo viên có thể đặt ra một hệ thống câu hỏi cho các nhóm trả lời dưới hình
thức trả lời nhanh bằng một đáp án ngắn gọn.
Hệ thống câu hỏi và đáp án nhanh có thể được xây dựng như sau:
1/ Đất có lề, quê có thói thể hiện chuẩn mực đạo đức nào? (Tôn trọng kỉ
luật).
2/ Việc chặt phá rừng bừa bãi của một số người dân là hành động gì? (Phá
hoại thiên nhiên).
3/ Trong văn học, câu tục ngữ “Năng nhặt, chặt bị” là câu nói về đức tính

gì của con người? (Siêng năng, kiên trì).
4/ “Đốn củi ba năm, thiêu một giờ” là câu thành ngữ nói lên hành vi gì của
con người? (Không tiết kiệm).
5/ Câu ca dao “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng
nhau” của ông cha ta nói về đức tính nào? (Lễ độ).
6/ Điền từ còn thiếu trong câu tục ngữ sau thể hiện sự Lễ độ: “Lời chào cao
hơn …..”? (Mâm cỗ).
7/ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là câu tục ngữ thể hiện truyền thống gì của
dân tộc ta? (Biết ơn).
8/ Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 thể hiện truyền thống tốt đẹp nào của
dân tộc Việt Nam? (Tôn sư trọng đạo).
9/ Theo em, vốn quý nhất của con người là gì? (Sức khỏe).
10/ Thực phẩm chúng ta sử dụng hằng ngày được chia thành mấy loại
chính? Cụ thể? (Hai loại: tươi và khô).
- Hình ảnh minh họa về trò chơi:

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 11 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

d/ Trò chơi Hùng biện, thuyết trình:
- Mục tiêu: Dạng trò chơi này phát huy sự tìm hiểu kiến thức của học sinh, phát
huy khả năng diễn đạt và phát triển ngôn ngữ nói cho học sinh. Đồng thời, trò chơi này
cũng giúp học sinh rèn luyện tính mạnh dạn, tự tin khi đứng trước tập thể.
- Cách thức tiến hành: Giáo viên có thể sử dụng dạng trò chơi này ở bất kì phần
nào của tiết học. Giáo viên đưa ra cho cả lớp một câu hỏi hay một yêu cầu cụ thể nào

đó, chia lớp thành các nhóm và cho các nhòm thời gian nhất định để thảo luận. Kết thức
thời gian quy định, các nhóm cử đại diện lên bảng trình bày nội dung đã được yêu cầu.
Cuối cùng, giáo viên nhận xét ưu và khuyết điểm của từng nhóm, ghi điểm từng nhóm.
Nhóm nào có điểm cao nhất từ điểm chấm của giáo viên thì nhóm đó giành chiến thắng.
- Mục đích đối với bài học: Đây là trò chơi mà người học phải sử dụng khả năng
diễn đạt và sự hiểu biết của mình để làm rõ một nội dung, một chủ đề nào đó trước tập
thể lớp, kết quả có thể đánh giá được tinh thần học tập của cả nhóm.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Trò chơi được tổ chức trong phòng học, ở bất kì
phần nào của tiết học, có thể phần giới thiệu bài, phần nội dung chính hay phần củng
cố… Trong trò chơi này, học sinh thảo luận nhóm nhưng người trình bày là người duy
nhất đại diện cho nhóm của mình thuyết trình một nội dung, chủ đề mà học sinh không
được phép chuẩn bị trước (không cầm giấy ghi sẵn bài thuyết trình).
- Ví dụ, khi dạy bài “Bảo vệ Di sản văn hóa” (Bài 15 – GDCD 7), trước khi vào
bài mới, giáo viên chia lớp thành các nhóm cùng thảo luận và trình bày với câu hỏi: Em
hiểu gì về Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên? Sau khi đại diện các nhóm
trình bày, giáo viên kết luận và dẫn dắt vào bài học mới.
Bài thuyết trình của học sinh phải đảm bào nội dung: Không gian văn hóa cồng
chiêng Tây Nguyên là một di sản đặc sắc trong kho tàng văn hóa Tây Nguyên, được
UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Không gian văn hóa
cồng chiêng Tây Nguyên phản ánh đời sống tinh thần của người dân Tây Nguyên. Vì
vậy, cần được trân trọng, bảo tồn, giữ gìn và phát huy…
- Hình ảnh minh họa về trò chơi hùng biện, thuyết minh:
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 12 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

e/ Trò chơi Viết văn theo chủ đê
- Mục tiêu: Trò chơi này giúp học sinh vận dụng tốt các khả năng của mình như:
khả năng vận dụng sự hiểu biết, khả năng sử dụng ngôn ngữ, khả năng kích thích tư duy
và khả năng trình bày trước tập thể. Đồng thời, rèn luyện cho học sinh tính tự giác, tự
tin trước tập thể.
- Cách thức tiến hành: Trong quá trình tổ chức dạy học, giáo viên có thể vận
dụng dạng trò chơi này như một cuộc thi viết văn. Giáo viên đưa ra cho các nhóm một
chủ đề cụ thể, yêu cầu các nhóm viết thành một đoạn văn ngắn làm rõ được nội dung
mà chủ đề yêu cầu. lần lượt các nhóm cửa đại diện trình bày tại chỗ hoặc đứng trước
lớp trình bày bài viết của nhóm mình. Cuối cùng, dựa vào nội dung các bài viết, giáo
viên nhận xét, cho điểm. Nhóm nào có điểm cao nhất sẽ là nhóm thắng cuộc.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi viết văn theo chủ đề là dạng trò chơi mà
người dạy nêu ra một nội dung, chủ đề cụ thể nào đó và yêu cầu người học hay tập thể
đội thi phải viết thành một bài văn ngắn để làm nổi bật nội dung, chủ đề được yêu cầu
trong một khoảng thời gian nhất định.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Trò chơi được tiến hành trong phòng học, các nhóm
có quyền thảo luận và viết thành một bài văn ngắn. Người trình bày có thể đứng tại
nhóm hoặc đứng trước lớp trình bày bài viết của nhóm mình.
- Ví dụ, khi dạy bài “Tự chủ” (Bài 2 – GDCD 9), giáo viên có thể sử dụng trò
chơi này trong phần củng cố bài học. Giáo viên đặt câu hỏi: Em hiểu gì về câu ca dao
“Dù ai nói ngả nói nghiêng, lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”?
Bài làm của học sinh phải đảm bảo nội dung sau: Thể hiện lòng tự chủ và lập
trường của bản thân mỗi người. Cho dù trong cuộc sống có những khó khăn, chông gai
hay cám dỗ thì bản thân ta không dao động, mà vẫn luôn giữ vững lập trường của mình
để giải quyết vấn đề…
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 13 -

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

- Hình ảnh minh họa về trò chơi viết văn theo chủ đề:

f/ Trò chơi Sắm vai xử lí tình huống
- Mục tiêu: Trò chơi thể hiện sâu sắc khả năng sáng tạo, trí thông minh và đầy
tính nghệ thuật của đối tượng người học. Đồng thời, trò chơi này luôn lôi kéo được sự
nhiệt tình tham gia của các đối tượng học sinh, phát huy tính mạnh dạn của học sinh.
- Cách thức tiến hành: Từ các tình huống đã có trong sách giáo khoa, giáo viên
phân công cho học sinh sắm vai thực hiện tình huống trong tiết học. Ngoài ra, giáo viên
có thể hướng dẫn học sinh tự viết lời thoại và phân vai cho các thành viên trong nhóm
tập luyện để thực hiện tình huống với một chủ đề cho trước. Trong quá trình sắm vai,
giáo viên có thể lấy việc chuẩn bị trang phục, đạo cụ và diễn xuất của học sinh làm căn
cứ đánh giá các nhóm. Qua các tình huống, tuyên dương những nhóm có cách sắm vai
lôi cuốn và hiệu quả nhất.
- Mục đích đối với bài học: Đây là trò chơi mà từ một tình huống thực tế trong
cuộc sống có liên quan đến nội dung bài học, người học sẽ sử dụng tình huống đó để
phân vai cho các thành viên trong nhóm diễn lại tình huống đó theo hai cách diễn trực
tiếp trong tiết học hoặc được tập luyện và chuẩn bị ở nhà.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Có thể sử dụng trong phạm vi phòng học hoặc ngoài
trời. Người thực hiện tình huống là một người hoặc một nhóm. Đồng thời, để tình
huống thêm sinh động và đạt hiệu quả cao hơn thì ta có thể sử dụng thêm trang phúc
hóa trang, đạo cụ và âm nhạc.
- Ví dụ, khi dạy bài “Thực hiện trật tự An toàn giao thông” (Bài 14 – GDCD 6),
giáo viên phân công cho các nhóm tự viết và tập luyện một tình huống nào đó liên quan
đến vấn đề thực hiện trật tự An toàn giao thông.
Khi sắm vai các tình huống, giáo viên nhận xét những ưu điểm và những hạn chế
về diễn xuất, nội dung, công tác chuẩn bị và đánh giá kết quả của các nhóm.
- Hình ảnh minh họa về trò chơi Sắm vai xử lí tình huống:

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 14 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

g/ Trò chơi Đuổi hình bắt chữ:
- Mục tiêu: Đây không phải là dạng trò chơi mới, nhưng đây là dạng trò chơi khá
thú vị đối với tất cả các đối tượng học sinh. Trò chơi này thể hiện cao khả năng tư duy
và sự hiểu biết của học sinh. Bên cạnh đó, trò chơi này thể hiện được sự nhanh nhẹn,
thông minh, dí dỏm của học sinh.
- Cách thức tiến hành: Bằng hình thức sử dụng máy chiếu hoặc sử dụng các hình
ảnh trực quan có nội dung liên quan đến bài học, giáo viên chia lớp thành các nhóm sử
dụng bảng phụ, đồng thời gợi ý cho học sinh đoán được nội dung của các bức hình là gì
trong khoảng một thời gian nhất định. Kết thúc trò chơi, nhóm nào có nhiều đáp án
chính xác nhất là nhóm thắng cuộc.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi Đuổi hình bắt chữ là trò chơi mà người học
thông qua việc nhìn vào những chi tiết trong một bức tranh để suy nghĩ và nêu ra đáp án
chính xác. Trong đó, đáp án có thể là một câu ca dao tục ngữ, hay cũng là một câu nói
nổi tiếng hoặc đáp án chỉ có thể là một cụm từ…nhưng tất cả đều liên quan đến chủ đề
được yêu cầu tìm hiểu.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Chỉ có thể sử dụng máy chiếu hoặc sử dụng hình
ảnh trực quan cho học sinh quan sát và đưa ra đáp án. Tuy nhiên, các hình ảnh và đáp
án mà giáo viên cùng học sinh đưa ra phải phù hợp với nội dung bài học.
- Ví dụ, khi dạy bài “Tôn trọng người khác” (Bài 3 – GDCD 8), trong phần
củng cố bài học, giáo viên có thể cho học sinh tham gia trò chơi Đuổi hình bắt chữ với
yêu cầu: Quan sát những hình ảnh nói về các mối quan hệ giữa người với người sau đây
và nêu ra được ý nghĩa của các hình ảnh đó.

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 15 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

Công Cha

Đồng cam cộng khổ

Há miệng chờ sung

Giận cá chém thớt

Lá lành đùm lá rách

Uống nước nhớ nguồn

h/ Trò chơi Vẽ tranh:
- Mục tiêu: Trò chơi này thể hiện được khả năng tư duy và óc sáng tạo của học
sinh rất cao, đồng thời cũng phát huy được năng khiếu của các đối tượng học sinh. Qua
trò chơi này, học sinh cũng có thể thể hiện được tính nhanh nhẹn, tính mạnh dạn khi
tham gia các hoạt động tập thể.
- Cách thức tiến hành: Trong quá trình dạy một bài học nào đó, giáo viên có thể
áp dụng trò chơi này. Giáo viên nêu lên thể lệ trò chơi, trong một khoảng thời gian nhất
định, các nhóm sẽ trình bày một bức tranh trên bảng phụ hoặc giấy ruki, giấy A3 đã
chuẩn bị trước theo nội dung bài học yêu cầu. Kết thức thời gian, các nhóm đem trình

bày sản phẩm của mình trên bảng. Giáo viên chấm điểm và có thể hỏi từng nhóm một
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 16 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

câu hỏi phụ để phân biệt kết quả được rõ ràng hơn. Nhóm nào đạt điểm cao thì sẽ là
nhóm giành chiến thắng.
- Mục đích đối với bài học: Trò chơi vẽ tranh là trò chơi mà người học được chia
thành nhiều đội chơi để cùng nhau vẽ một bức tranh nào đó theo nội dung bài học đề ra,
dưới sự quản lí của giáo viên về nội dung và thời gian. Các nhóm tham gia trò chơi vẽ
tranh có thể thực hiện một bức tranh theo mẫu có sẵn của giáo viên hoặc tự vẽ một bức
tranh nào đó theo cùng một nội dung giáo viên yêu cầu.
- Điều kiện tổ chức trò chơi: Trò chơi được tổ chức trong phòng hopcj hoặc ngoài
trời. Khi tham gia trò chơi, các nhóm phải chuẩn bị giấy A3, giấy ruki hoặc bảng phụ,
kèm theo màu tô. Khi vẽ, nội dung bức tranh phải đúng với chủ đề giáo viên yêu cầu.
- Ví dụ, khi dạy bài “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên” (Bài 14 –
GDCD 7), trước khi vào bài mới, giáo viên có thể cho chia lớp thành các nhóm và cho
lớp tham gia cuộc thi vẽ tranh theo chủ đề: Hãy vẽ một bức tranh thiên nhiên theo ý
tưởng của em. Kết thúc trò chơi, giáo viên nhận xét và cho điểm các bức tranh. Sau đó,
nhấn mạnh và dẫn dắt vào bài mới.
- Hình ảnh minh họa về trò chơi Vẽ tranh:

c/ Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
- Các trò chơi được giáo viên áp dụng một cách linh hoạt, sáng tạo, lựa chọn bài
học để vận dụng trò chơi một cách hiệu quả. Không vận dụng tràn lan trong tất cả các
bài để tránh sự nhàm chán trong học sinh.

- Các trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo, khoa học và phù hợp.
- Giáo viên cần nghiên cứu kĩ về thể lệ nhằm giúp học sinh không cảm thấy nhàm
chán khi tham gia các trò chơi.
- Nội dung của trò chơi phải bám sát và đi sâu vào nội dung kiến thức bài học,
trành sử dụng những nội dung không liên quan đến bài học.
- Giáo viên cần quản lí tốt các đối tượng học sinh, khích lệ tất cả các đối tượng
học sinh tham gia.
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 17 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

- Trò chơi được tiến hành trong một khoảng thời gian nhất định, không quá dài
dòng làm học sinh nhàm chán và gây mất trật tự.
- Người học (người chơi) cần có thái độ nghiêm túc và nhiệt tình khi tham gia các
trò chơi, nghe theo sự hướng dẫn của giáo viên (quản trò).
- Giữa giáo viên và học sinh cần có sự phối hợp ăn ý để tăng khả năng thành
công trong các trò chơi.
d/ Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Trong một bài học, các giải pháp và biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
tạo nên sự thống nhất và mang lại hiệu quả cao trong bài học. Vì vậy, để thêm sinh
động và có tính hấp dẫn cao, trong một bài học chúng ta có thể sử dụng nhiều giải pháp
khác nhau.
e/ Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Qua năm học 2014 – 2015, bằng sự nhìn nhận chung về chất lượng bộ môn
GDCD của trường trong những năm học trước, nên ngay vào đầu năm học, bản thân tôi
đã tiến hành thiết kế và vận dụng các dạng trò chơi trong việc giảng dạy bộ môn GDCD

ở trường THCS DurKmăn. Và khi một năm học kết thúc, qua việc thiết kế và vận dụng
các dạng trò chơi trong giảng dạy môn GDCD, bản thân tôi cũng như đồng nghiệp cũng
đã nhìn thấy được sự thay đổi rất lớn đối với những vấn đề liên quan đến môn học này.
Cụ thể như sau:
a/ So sánh kết quả bộ môn giữa các năm học:
* Bảng 1: Kết quả bộ môn GDCD năm học 2013 – 2014:
Khối lớp
TS học sinh
Giỏi
Khá
T. bình
Yếu
Kém
6
102
04
25
53
20
0
7
112
06
28
60
18
0
8
108
03

26
57
22
0
9
96
04
18
59
15
0
Tổng
418
17
97
229
75
0
* Bảng 2: Kết quả bộ môn GDCD năm học 2014 – 2015:
Khối lớp
TS học sinh
Giỏi
Khá
T. bình
Yếu
6
107
09
38
52

06
7
116
11
40
53
07
8
112
08
44
43
12
9
106
12
39
48
04
Tổng
420
40
151
196
29

Kém
0
0
0

0
0

* Bảng 3: Kết quả bộ môn GDCD học kì I năm học 2015 – 2016:
Khối lớp
TS học sinh
Giỏi
Khá
T. bình
Yếu
Kém
6
122
22
53
44
03
0
7
98
16
40
38
04
0
8
94
15
43
33

03
0
9
98
19
46
32
01
0
Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 18 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

Tổng

402

72

182

147

11

0

b/ Thu thập phiếu đánh giá kết quả từ học sinh:
Vào cuối năm học 2014 -2015, tôi đã phát phiếu điều tra về sự yêu thích của học
sinh đối với việc vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học môn GDCD đối với các lớp
6A1; 7A1; 8A3 và 9A3 - đại diện cho các khối 6,7,8,9 với câu hỏi: Điền vào phiếu điều
tra ý kiến của em: Em thích hay không thích giáo viên vận dụng các dạng trò chơi trong
quá trình dạy học môn GDCD ở lớp mình?
Qua tổng hợp phiếu điều tra, tôi thu được kết quả như sau:
Lớp
TS học sinh
Thích
Không thích
6A1
35
33
02
7A1
32
31
01
8A3
33
33
0
9A3
32
30
02
Tóm lại: Qua việc đối chiếu kết quả học tập của bộ môn GDCD trong năm học
chưa vận dụng giải pháp này với những năm học khi đã vận dụng giải pháp này, ta cũng

nhận thấy sự thay đổi khá rõ nét về chất lượng bộ môn: Tỉ lệ học sinh có kết quả học tập
bộ môn Khá, Giỏi tăng lên; và ngược lại tỉ lệ học sinh có kết quả học tập xếp loại Yếu
đã giảm xuống. Đồng thời, đa số học sinh đã yêu thích môn học hơn và nhận thấy được
tầm quan trọng của môn GDCD trong quá trình hình thành nhân cách của mỗi người.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Qua thời gian vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học bộ môn GDCD ở trường
tôi, bản thân tôi nhận thấy và thu được một số kết quả như sau:
- Tỉ lệ học sinh yêu thích và có hứng thú học tập môn GDCD được nâng cao hơn.
- Thái độ nhìn nhận phiến diện về vai trò môn học của nhiều học sinh, nhiều phụ
huynh hoặc một số đồng nghiệp về bộ môn GDCD đã giảm đi đáng kể. Họ đã xác định
thật sự đúng đắn về vai trò của môn học đối với sự nghiệp giáo dục hiện nay.
- Học sinh đã tích cực, chủ động hơn trong quá trình học tập. Tình trạng không
học bài hay không thực hiện những yêu cầu của giáo viên trong quá trình học tập bộ
môn chỉ còn tồn tại rất ít trong một số học sinh cá biệt.
- Thái độ học tập của học sinh tương đối tốt, học sinh tích cực và nhiệt tình hơn
khi tham gia các trò chơi trong bộ môn và đặc biệt là đã thật sự nhiệt tình, hứng thú khi
tham gia các hoạt động phong trào của trường, lớp đề ra.
- Học sinh dường như mạnh dạn, tự tin hơn khi giao tiếp và đứng trước tập thể.

III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
III.1. Kết luận:
Trong suốt một năm học qua, năm học 2014 – 2015, bản thân tôi đã thật sự rất nỗ
lực để tạo ra được những hình thức học tập tốt dựa trên những định hướng về phương
pháp dạy học. Vì vậy, cũng với phương pháp tổ chức trò chơi trong dạy học GDCD,
bản thân đã mạnh dạn nghiên cứu, thiết kế và vận dụng nhiều dạng trò chơi khác nhau

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 19 -

SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

để giúp học sinh có thái độ, ý thức, hứng thú học tập bộ môn GDCD, đồng thời mong
muốn nhằm nâng cao chất lượng bộ môn GDCD ở trường tôi.
Do vậy, trong năm học 2014 – 2015 và học kì I năm học 2015 – 2016, sau một
thời gian dài giảng dạy với việc kết hợp nhiều phương pháp giảng dạy khác nhau, cùng
với việc thiết kế và vận dụng một số dạng trò chơi trong quá trình giảng dạy của mình,
bản thân tôi nhận thấy, hầu hết các em học sinh đã rất thích thú khi được tham gia vào
các dạng trò chơi vui, thú vị; bởi chính trong suy nghĩ của các em, điều này sẽ làm giảm
bớt đi sự nhàm chán khi học môn học mà các em cho là khô khan. Cũng chính từ đó,
việc vận dụng các dạng trò chơi trong quá trình giảng dạy đã đem lại những kết quả
đáng khích lệ.
Bản thân tôi cũng nhận thấy rằng, phương pháp tổ chức trò chơi trong dạy học
GDCD là phương pháp mang lại hiệu quả cao trong giờ học. Đây là một trong những
yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng bộ môn, vì vậy khi tiến hành phương
pháp này trong các bài dạy của mình, chúng ta nên lưu ý rằng:
- Không nên chỉ sử dụng một số trò chơi đã quá quen thuộc với học sinh, mà cần
sự kết hợp hay đổi mới các dạng trò chơi. Người dạy có thể bằng khả năng của mình tự
thiết kế một số dạng trò chơi mới, phù hợp với đối tượng người học.
- Các trò chơi được sử dụng trong quá trình vận dụng phương pháp tổ chức trò
chơi cần nhẹ nhàng, dễ chơi, luôn vui và phù hợp với nội dung bài học cũng như tâm
sinh lí của học sinh. Đồng thời, tùy từng bài để lựa chọn và vận dụng các dạng trò chơi
chứ không phải bài nào cũng sử dụng để tránh sự nhàm chán đối với học sinh…
- Bên cạnh đó, để có thể tổ chức thành công các dạng trò chơi trong phương pháp
này, giáo viên cùng học sinh chuẩn bị những nội dung liên quan như trang phục, đạo cụ,
vật liệu…nhằm nâng cao tinh thần học tập, thái độ yêu thích và hứng thú học tập của
các đối tượng học sinh nhằm nâng cao hiệu quả giờ học, chất lượng môn học.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đề tài và trình bày đề tài, cũng như những

kết quả đã thu được chắc chắn còn những thiếu sót và chưa đáp ứng tốt một số tiêu
chuẩn đề ra. Mặt khác, còn rất nhiều vấn đề xảy ra trong quá trình áp dụng những giải
pháp của mình mà bản thân tôi chưa giải quyết được. Rất mong nhận được nhiều ý kiến
đóng góp của đồng nghiệp để chúng ta có thể vận dụng hiệu quả hơn nữa phương pháp
tổ chức trò chơi trong dạy học môn Giáo dục công dân. Đồng thời, góp phần nâng cao
chất lượng bộ môn và hứng thú học tập, cũng như sự yêu thích môn học GDCD của học
sinh ở trường Trung học cơ sở.
III.2. Kiến nghị:
Để bộ môn GDCD thật sự trở thành một môn học được tất cả học sinh yêu thích
và để chất lượng môn học GDCD và chất lượng dạy học của giáo viên ở các trường
THCS đạt kết quả cao thì giáo viên bộ môn GDCD nói chung cần có lòng nhiệt huyết
và sự say mê sáng tạo, có như vậy mới có thể tìm ra được nhiều phương pháp giảng dạy
mới đạt hiệu quả cao.
Đồng thời, giáo viên bộ môn GDCD cần tham mưu với lãnh đạo nhà trường kết
hợp với các bộ phận tổ chức nhiều hoạt động tập thể, nhiều trò chơi mang tính hội thi

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 20 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

nhằm giúp học sinh thấy được ý nghĩa quan trọng của môn học và từ đó giáo dục học
sinh ý thức rèn luyện đạo đức và thái độ học tập tích cực đối với tất cả các môn học./.
DurKmăn, ngày 25/02/2016
Người viết sáng kiến

Nguyễn Duy Hiếu

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Stt
01
02
03

Tên tài liệu
Tác giả, xuất xứ
Hình ảnh minh họa, kiến thức liên Nguồn Internet
quan.
Tài liệu tập huấn đổi mới phương Bộ Giáo dục và Đào tạo
pháp giảng dạy môn GDCD ở
trường THCS.
Những vấn đề cơ bản về phương Bộ Giáo dục và Đào tạo

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 21 -


SKKN: Kinh nghiệm thiết kế, vận dụng các dạng trò chơi trong dạy học GDCD ở trường THCS

04
05

pháp tổ chức trò chơi trong dạy học
GDCD.
Vai trò môn GDCD trong trường Nhà xuất bản Giáo dục
học.
Các văn bản chỉ đạo về tổ chức đổi Trưởng phòng Giáo dục và đào tạo
mới dạy học môn GDCD ở trường KrôngAna
THCS

Giáo viên: Nguyễn Duy Hiếu

Trường THCS DurKmăn
- 22 -