1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU
LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO BẮC NINH
ĐINH ĐỨC THIỆN
NGHIÊN CỨU BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỂ DỤC THỂ
THAO NGOẠI KHÓA NÂNG CAO THỂ LỰC CHO HỌC SINH
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG LÊ VĂN THỊNH HUYỆN GIA
BÌNH TỈNH BẮC NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
BẮC NINH – 2015
2
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU
LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO BẮC NINH
ĐINH ĐỨC THIỆN
NGHIÊN CỨU BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỂ DỤC THỂ
THAO NGOẠI KHÓA NÂNG CAO THỂ LỰC CHO HỌC SINH
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG LÊ VĂN THỊNH HUYỆN GIA
BÌNH TỈNH BẮC NINH
Chuyên ngành: Giáo dục thể chất
Mã số
: 60140103
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Hướng dẫn khoa học:
TS. Nguyễn Văn Đức
BẮC NINH – 2015
3
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan, đây là cơng trình nghiên
cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong
luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố
trong bất kỳ cơng trình nào.
Tác giả luận văn
Đinh Đức Thiện
4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGD-ĐT
-
Bộ Giáo dục và Đào tạo
ĐC
-
Đối chứng
GD – ĐT
-
Giáo dục – đào tạo
GDTC
-
Giáo dục thể chất
HS
-
RLTT
-
Rèn luyện thân thể
NTN
-
Nhóm thực nghiệm
NĐC
-
Nhóm đối chứng
TD
-
Thể dục
TDTT
-
Thể dục thể thao
THPT
-
TN
-
Thực nghiệm
XPC
-
Xuất phát cao
Học sinh
Trung học phổ thông
CÁC ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG
cm
-
Centimet
m
-
Mét
s
-
Giây
Kg
-
Kilogam lực
MỤC LỤC
5
PHẦN MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.Những quan điểm, đường lối của Đảng và nhà nước về công tác GDTC
1.2. Mục tiêu, công tác GDTC trong các trường THPT
1.3. Khái quát tình hình và nội dung giờ học GDTC trong trường THPT
1.4. Thực trang công tác GDTC trong các trường THPT
1.5. Chương trình giảng dậy và hoạt động bổ trợ công tác GDTC trong
trường THPT
1.6. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nghiên cứu tổ chức hoạt động
CHƯƠNG 2 : PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU
2.1. Phương pháp nghiên cứu
2.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
2.1.2. Phương pháp phỏng vấn tọa đàm
2.1.3. Phương pháp quan sát sư phạm
2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm
2.1.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
2.1.6. Phương pháp toán học thống kê
2.2. Tổ chức nghiên cứu
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1. Đánh giá thực trạng công tác GDTC và hoạt động TDTT ngoại khóa
của HS trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.1.1.Thực trạng về chương trình giảng dạy môn GDTC cho học
sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh
3.1.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn GDTC của
trường THPT Lê Văn Thịnh
3.1.3. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy môn
GDTC và hoạt động TDTT của trường THPT Lê Văn Thịnh
3.1.4. Thực trạng hoạt động TDTT ngoại khóa của học sinh
Trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia Bình, Tỉnh Bắc Ninh
3.1.5. Nguyên nhân Ảnh hưởng đến hoạt động ngoại khóa của
6
học sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.1.6. Nhu cầu tập luyện TDTT ngoại khóa của học sinh Trường
THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.1.7. Thực trạng thể lực của học sinh Trường THPT Lê Văn
Thịnh huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh
3.2. Lựa chọn ứng dụng và đánh giá iệu quả biện pháp tổ chức hoạt
động TDTT ngoại khóa nhằm nâng cao thể lực cho học sinh Trường
THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh
3.2.1. Lựa chọn biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa
nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia
Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.2.1.1. Cơ sở lý luận lựa chọn các biện pháp
3.2.1.2. Cơ sở thực tiễn lựa chọn các biện pháp
3.2.1.3. Xây dựng các biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại
khóa nâng cao thể lực cho HS trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia
Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.2.2. Ứng dụng và đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ chức hoạt
động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho HS Trường THPT Lê Văn
Thịnh huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh
3.2.2.1. Tổ chức thực nghiệm các biện pháp
3.2.2.2. Đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ chức hoạt động ngoại
khóa nâng cao thể lực cho HS Trường THPT Lê Văn Thịnh huyện Gia
Bình, tỉnh Bắc Ninh
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG
7
BẢNG
TÊN
3.1
Nội dung giảng dạy môn học GDTC trường THPT Lê
Văn Thịnh
3.2
Kết quả tổng hợp ý kiến đánh giá của giáo viên về chương
trình GDTC hiện hành của trường THPT Lê Văn Thịnh
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
TRANG
Thực trạng đội ngũ GV giảng dạy GDTC của trường THPT
Lê VănThịnh
Cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy mơn GDTC và
hoạt động TDTT ngoại khóa của trường THPT Lê Văn
Thịnh
Kết quả phỏng vấn học sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh
về tầm quan trọng và nhu cầu hoạt động TDTT ngoại khóa
Kết quả phỏng vấn giáo viên về mức độ cần thiết tổ chức
tập luyện TDTT ngoại khóa
Nhu cầu tập luyện các mơn TDTT ngoại khóa của học sinh
3 khối Trường THPT Lê Văn Thịnh
Thực trạng trình độ thể lực của học sinh Trường THPT Lê
Văn Thịnh.
Kết quả phỏng vấn lựa chọn các biện pháp tổ chức hoạt
động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho HS Trường
THPT Lê Văn Thịnh
Kết quả kiểm tra thể lực của học sinh lớp 11 Trường THPT
Lê Văn Thịnh trước thực nghiệm.
Kết quả kiểm tra thể lực của học sinh lớp 11 Trường THPT
Lê Văn Thịnh sau thực nghiệm
Nhịp tăng trưởng thể lực của 2 nhóm đối chứng và thực
nghiệm sau thực nghiệm
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
BIỂU
ĐỒ
3.1
TÊN
Nhịp tăng trưởng thành tích lực bóp tay của nam nữ học
TRANG
8
sinh lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8 tháng tập
3.2
luyện
Nhịp tăng trưởng thành tích nằm ngửa gấp bụng của nam
nữ HS lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8 tháng tập
3.3
luyện
Nhịp tăng trưởng thành tích bật xa tại chỗ của nam nữ học
sinh lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8 tháng tập
3.4
luyện
Nhịp tăng trưởng thành tích chạy 30 m XPC của nam nữ
học sinh lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8 tháng
3.5
tập luyện
Nhịp tăng trưởng thành tích chạy con thoi 4 x 10m của nam
nữ học sinh lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8
3.6
tháng tập luyện
Nhịp tăng trưởng thành tích chạy 5 phút của nam, nữ học
sinh lớp 11 Trường THPT Lê Văn Thịnh sau 8 tháng tập
luyện
PHẦN MỞ ĐẦU
Trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc, Đảng và Nhà nước ta luôn
quan tâm đến giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ, luôn chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ
những chủ nhân tương lai của đất nước vì thế công tác Giáo dục thể chất trong
nhà trường các cấp là một nhân tố quan trọng trong chiến lược giáo dục phát
9
triển tồn diện con người. Trong báo cáo Chính trị Đại hội Đảng VIII đã nêu rõ
“Công tác Thể dục thể thao cần được coi trọng nâng cao chất lượng GDTC trong
trường học...”[16] “Thực hiện GDTC trong các trường học làm cho việc tập
luyện TDTT trở thành nếp sống hàng ngày của hầu hết học sinh, sinh viên.” Văn
kiện Đại hội Đảng đã chỉ rõ “Giáo dục đào tạo cùng với khoa học công nghệ
phải thực sự trở thành quốc sách hàng đầu... chuẩn bị hành trang cho thế hệ trẻ
đi vào thế kỷ XXI... đồng thời khẳng định sự cường tráng về thể chất là nhu cầu
cơ bản của bản thân con người, đồng thời là vốn quý để tạo ra tài sản trí tuệ và
vật chất cho xã hội, chăm lo cho con người về thể chất là trách nhiệm của toàn
xã hội, của các cấp, các ngành, các đồn thể...”[16].
Chỉ thị 36/CT/TW ngày 24/3/1994 của Ban Bí thư TW Đảng (khoá VII)
giao trách nhiệm cho Bộ Giáo dục - Đào tạo và Tổng cục TDTT thường xuyên
phối hợp chỉ đạo tổng kết công tác GDTC, cải tiến chương trình giảng dạy, tiêu
chuẩn rèn luyện thân thể, đào tạo giáo viên TDTT cho trường học các cấp, tạo
những điều kiện cần thiết và cơ sở vật chất để thực hiện chế độ GDTC bắt buộc
ở tất cả các trường học làm cho việc tập luyện TDTT trở thành nếp sống hàng
ngày của hầu hết học sinh, qua đó phát hiện và tuyển chọn được nhiều tài năng
thể thao cho quốc gia.
Luật giáo dục được Quốc hội khoá IX nước Cộng hồ xã hội chủ nghĩa
Việt Nam thơng qua ngày 2/12/1998 và pháp lệnh TDTT được Uỷ ban Thường
vụ Quốc hội thông qua tháng 9/2000 quy định: Nhà nước coi trọng TDTT
trường học nhằm phát triển và hoàn thiện thể chất cho tầng lớp thanh thiếu niên,
nhi đồng. GDTC là nội dung giáo dục bắt buộc đối với học sinh được thực hiện
trong hệ thống giáo dục quốc dân từ mầm non đến đại học. TDTT trường học
bao gồm việc tiến hành chương trình GDTC bắt buộc và tổ chức hoạt động
TDTT ngoại khoá cho người học. Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho
học sinh được tập luyện TDTT phù hợp với đặc điểm, lứa tuổi và điều kiện từng
nơi. GDTC là một bộ phận quan trọng để thực hiện mục tiêu giáo dục tồn diện,
góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu
cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
10
Chính vì vậy, cơng tác GDTC và hoạt động TDTT trong nhà trường các
cấp là một mặt giáo dục quan trọng trong sự nghiệp GD&ĐT góp phần thực hiện
mục tiêu: Nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài cho đất nước.
Quán triệt được vấn đề này trong nhiều năm qua Bộ GD&ĐT đã chú trọng cải
tiến nội dung, phương pháp giảng dạy nhằm phát triển thể lực nâng cao chất
lượng GDTC trong nhà trường các cấp, xây dựng quy hoạch phát triển và đổi
mới công tác GDTC và thể thao trường học.
Hoạt động TDTT ngoại khóa là một yêu cầu tự nguyện, tự giác phù hợp
với sở thích, giới tính, lứa tuổi và sức khỏe. Thực tế trong các trường ở bậc
Trung học phổ thông ở nước ta số học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa cịn
rất ít, chương trình hướng dẫn ngoại khóa ở trường học còn đơn điệu, chưa thu
hút được người tham gia và chưa thực sự đầu tư nhiều.
Trường THPT Lê Văn Thịnh tỉnh Bắc Ninh được thành lập ngày 20 tháng
8 năm 1998 với bề dày truyền thống hơn 17 năm xây dựng và phát triển, thầy và
trò nhà trường luôn phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ dạy và học. Ngoài việc
trang bị những kiến thức cho học sinh công tác giáo dục thể chất của nhà trường
cũng luôn được đầu tư và coi trọng. Nhưng trong những năm qua, cơng tác
GDTC của nhà trường cịn gặp nhiều khó khăn: số lượng học sinh vào trường
ngày một tăng vì vậy cơ sở vật chất cũng như đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng
được yêu cầu của công tác GDTC, các thiết bị và dụng cụ tập luyện thể chất cịn
hạn chế, chất lượng chưa tốt vì vậy cũng ảnh hưởng phần nào đến chất lượng
GDTC và hoạt động ngoại khóa của nhà trường. Với nhiệm vụ giáo dục đào tạo
học sinh THPT quy mô của nhà trường hiện nay trên 1700 học sinh khối 10, 11
và 12. Với số lượng học sinh như vậy việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho
học sinh cịn kém hiệu quả.
Việc nghiên cứu biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao
thể lực cho học sinh và giải pháp nâng cao chất lượng GDTC đã thu hút được sự
quan tâm của nhiều nhà khoa học như: Nguyễn Trọng Hải (1993), Nguyễn Văn
Lực (1998), Nguyễn Nam Hà (2000), Nguyễn Hồng Minh (2002), Nguyễn Duy
Linh (2005), Nguyễn Thị Hồng Thắm (2010), Tạ Đức Thạch (2011), Hoàng
11
Anh (2012), Nguyễn Thu Huyền (2013), Hoàng Thị Huyền (2014)... Những
cơng trình kể trên đã đạt được những kết quả nhất định trong việc nâng cao thể
lực cho học sinh tại cơ sở. Tuy nhiên, cho đến nay ở trường THPT Lê văn Thịnh
thì chưa có cơng trình nào đề cập nghiên cứu.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
"Nghiên cứu biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực
cho học sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh Huyện Gia Bình Tỉnh Bắc Ninh".
Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá thực trạng những mặt cịn hạn chế
trong các hoạt động TDTT ngoại khóa, đề tài xác định nguyên nhân dẫn đến
những mặt còn hạn chế đó, tiến hành lựa chọn đề xuất biện pháp có ý nghĩa thực
tiễn và khả thi, nhằm góp phần nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT Lê
Văn Thịnh Huyện Gia Bình Tỉnh Bắc Ninh.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nhiệm vụ 1: Đánh giá thực trạng công tác GDTC và các hoạt động TDTT
ngoại khóa của học sinh Trường THPT Lê Văn Thịnh Huyện Gia Bình Tỉnh Bắc
Ninh.
Nhiệm vụ 2: Lựa chọn, ứng dụng và đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ
chức hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT
Lê Văn Thịnh Huyện Gia Bình Tỉnh Bắc Ninh.
Đối tượng nghiên cứu:
Các biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho
học sinh trường THPT Lê Văn Thịnh Huyện Gia Bình, Tỉnh Bắc Ninh.
12
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Những quan điểm, đường lối của Đảng và nhà nước về công tác GDTC .
Giáo dục thể chất là một bộ phận hữu cơ của mục tiêu giáo dục và đào
tạo, đồng thời là một bộ phận quan trọng của nền thể dục thể thao Việt Nam.
GDTC trong trường học, đang cùng với thể thao thành tích cao, thể thao cho
mọi người và các bộ phận TDTT khác, đảm bảo cho nền TDTT phát triển cân
đối và đồng bộ, góp phần thực hiện kế hoạch củng cố, xây dựng và phát triển
13
TDTT Việt Nam. TDTT trường học vừa là một môn học vừa là một mặt của
giáo dục toàn diện, là một bộ phận của TDTT cho mọi người nó bao gồm giáo
dục thể chất bắt buộc (02 tiết/ tuần với học sinh THPT, 150 tiết đối với học sinh,
sinh viên đối với cao đẳng và trung học chuyên nghiệp) và các hoạt động TDTT
ngoại khóa tự nguyện ngồi giờ học (trong nhà trường hoặc ngoài nhà trường).
GDTC bắt buộc được gọi là giờ học chính khóa hoặc giờ học thể dục nội khóa.
Nhiệm vụ và mục tiêu của TDTT trường học là nâng cao sức khỏe, đảm
bảo phát triển bình thường của cơ thể học sinh, phát triển các tố chất thể lực và
kỹ năng vận động cơ bản của con người. Từ đó hình thành thói quen rèn luyện
thân thể, giữ gìn vệ sinh và rèn luyện đạo đức ý trí cho người học. Phát triển
TDTT trường học có tầm quan trọng đặc biệt trong việc chuẩn bị nguồn nhân
lực cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Đã chải qua hơn nửa thế kỷ kể từ khi khai sinh nền thể thao Việt Nam,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Lời kêu gọi tồn dân tập thể dục” [28]. Lời kêu
gọi của người như ánh dương tỏa chiếu, soi sáng, định hướng cho sự hình thành
và phát triển cảu một nền thể thao mới do người sáng lập. Câu nói: “Tự tơi ngày
nào cũng tập” đến “khỏe vì nước” (1946) [28] và nay là: “cuộc vận động toàn
dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” [28] đã trở thành tư tưởng Hồ
Chí Minh về TDTT Việt Nam. TDTT là một công tác trong những cơng tác cách
mạng khác. Tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc đặt nền tảng xây dựng sự nghiệp
TDTT của nước ta là: Khẳng định rõ TDTT là một công tác cách mạng, vửa là
nhu cầu vừa là quyền lợi vừa là nghĩa vụ của quần chúng, một sự nghiệp của
tồn dân, do dân và vì dân. Mục tiêu của TDTT là bảo vệ và tăng cường sức
khỏe của nhân dân góp phần cải tạo giống lịi Việt Nam, làm cho dân cường,
nước thịnh. Tiêu biểu cho điều mong muốn tha thiết của Bác là Lời kêu gọi toàn
dân tập thể dục: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì
cũng cần đến sức khỏe mới thành công, mỗi một người dân yếu ớt tức là làm cả
nước yếu ớt một phần, mỗi người dân khỏe mạnh tức là góp phần cho cả nước
mạnh khỏe. Vậy rèn luyện TDTT, bồi bổ sức kkhỏe là bổn phận của mỗi người
14
dân yêu nước” [28]. Bác Hồ rất quan tâm đến sự nghiệp TDTT vì sức khỏe nhân
dân, vì rằng việc gì cũng cần đến sức khỏe mới thành cơng. Bác kêu gọi nhân
dân thường xuyên rèn luyện thân thể nhằm giữ gìn sức khỏe nâng cao thể lực
cho con người tin yêu thế hệ trẻ Người luôn quan tâm và chăm sóc đến sự
nghiệp phát triển thể chất của thế hệ trẻ.
Thực hiện tâm nguyện của Người trong những năm qua Đảng ta với
những chủ trương: “Đảm bảo sự nghiệp TDTT của nước ta phát triển vững chắc,
đem lại những hiệu quả thiết thực, từng bước xây dựng nền TDTT xã hội chủ
nghĩa phát triển cân đối có tính chất dân tộc khoa học và nhân dân. Công tác
TDTT cần được coi trọng, nâng cao chất lượng GDTC trong nhà trường hướng
dẫn và vận động đông đảo nhân dân RLTT hàng ngày” [8].
Đảm bảo cho TDTT phát triển đúng hướng, cần tạo sự quản lý thống nhất
của nhà nước và súc tiến q trình xã hội hóa TDTT trong các tổ chức và cơ sở
hoạt động. Đánh giá công tác TDTT trong những năm qua, tại Chỉ thị 36/ CT –
TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về cơng tác TDTT trong giai đoạn mới
nêu rõ : “Những năm gần đây, cơng tác TDTT đã có nhiều tiến bộ, phong trào
TDTT ở một số địa phương và ngành đã được chú ý đầu tư nâng cấp, xây dựng
mới. Tuy nhiên, TDTT nước ta cịn ỏ trình độ rất thấp, số người thường xun
luyện tập thể thao cịn rất ít, đặc biệt là thanh niên chưa tích cực tham gia tập
luyện. Hiệu quả GDTC trong trường học và trong các lực lượng vũ trang còn rất
thấp. Đội ngũ cán bộ TDTT còn thiếu và yếu về nhiều mặt. Nguyên nhân chủ
yếu của những yếu kém là do nhiều cấp ủy Đảng, chính quyền chưa nhận thức
được đầy đủ và cịn xem nhẹ vai trò của TDTT trong sự nghiệp đào tạo, bồi
dưỡng và phát huy nhân tố con người, chưa thực sự coi TDTT là một bộ phận
trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phịng, chưa có chế
độ phù hợp với u cầu phát triển của TDTT. Quản lý của ngành còn kém hiệu
quả, chưa phát huy hết vai trò chủ động sáng tạo của toàn xã hội để phát triển
TDTT” [9].
15
Trước tình hình mới, định hướng của Đảng về sự nghiệp TDTT: “Phát triển
TDTT là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội của
Đảng và Nhà nước, nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người. Cơng tác
TDTT phải góp phần tích cực nâng cao sức khỏe thể lực, giáo dục nhân cách, đạo
đức, lối sống lành mạnh làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân,
nâng cao năng xuất lao động xã hội và sức chiến đấu cảu các lực lượng vũ trang”
[9].
Pháp lệnh TDTT đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khóa X thơng qua
và ban hành: TDTT là sự nghiệp của Nhà nước và của toàn dân. Để phát triển sự
nghiệp TDTT; tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về TDTT nhằm nâng cao
sức khỏe, phát triển thể lực tồn dân, góp phần hình thành và bồi dưỡng nhân
cách con người Việt Nam, phục vụ công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhà
nước khuyến khích và tạo điều kiện để mọi người tham gia hoạt động TDTT và
hưởng thụ giá trị TDTT; phát triển TDTT thành tích cao đáp ứng yêu cầu hội
nhập quốc tế, giữ gìn và phát triển thể thao dân tộc. Kết hợp với phát triển thể
thao hiện đại phù hợp với bản sắc văn hóa Việt Nam.
Chỉ thị số 112 CT/TW ngày 09/5/1989 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng
yêu cầu các cấp các ngành thực hiện tốt nhiệm vụ và biện pháp sau: “Đối với
học sinh, sinh viên, trước hết nhà trường phải thực hiện nghiêm túc việc dạy và
học mơn thể dục theo chương trình quy định, có biện pháp tổ chức, hướng dẫn
các hình thức tập luyện và hoạt động thể thao ngoài giờ học” [8]. Điều đó khẳng
định sự quan tâm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với công tác TDTT và
GDTC trong nhà trường, coi đó là nhiệm vụ cấp thiết và liên tục của toàn Đảng,
toàn dân.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển sự nghiệp TDTT nước nhà,
Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị 133/TTg về quy hoạch phát triển ngành
TDTT. Trong đó đã nêu: “Ngành TDTT phải xây dựng định hướng phát triển có
tính chiến lược, trong đó quy định rõ các mơn thể thao và các hình thức hoạt
động mang tính phổ cập đối với mọi đối tượng, lứa tuổi, tạo thành phong trào
16
tập luyện rộng rãi của quần chúng. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đặc biệt coi
trọng việc GDTC trong nhà trường. Cải tiến nội dung giảng dạy TDTT nội khóa,
ngoại khóa, quy định tiêu chuẩn RLTT cho học sinh ở các cấp học, quy chế bắt
buộc ở các trường. Nhất là trường đại học, cao đẳng phải có sân bãi, phịng tập
TDTT, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng và đảm bảo đủ giáo viên, giảng viên
TDTT đáp ứng nhu cầu ở tất cả các cấp học” [12].
Để đưa công tác GDTC trong nhà trường trở thành một khâu quan trọng,
cũng như xác định nhận thức đúng về vị trí GDTC trong nhà trường các cấp phải
được triển khai đồng bộ với các mặt giáo dục tri thức và nhân cách từ tuổi thơ
cho đến bậc đại học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản quyết định ban hành
quy chế về công tác GDTC trong nhà trường các cấp, trong đó đã khửng định: “
GDTC được thực hiện trong hệ thống nhà trường từ mầm non đến đại học, góp
phần đào tạo những cơng dân phát triển toàn diện. GDTC là một bộ phận hữu cơ
của mục tiêu giáo dục và đào tạo, nhằm giúp con người phát triển cao về trí tuệ,
cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức: Thể
chất - sức khỏe tốt là nhân tố quan trọng trong việc phát triển sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc” [14]. Cũng như khẳng định: “GDTC trong nhà trường
các cấp nhằm từng bước nâng cao trình độ văn hóa thể chất và thể thao của học
sinh, sinh viên. Góp phần phát triển sự nghiệp TDTT của đất nước đáp ứng
nhiệm vụ giao tiếp của học sinh, sinh viên Việt Nam và quốc tế” [14].
Trong Điều 16, Pháp lệnh TDTT đã khẳng định: “Nhà nước có trách
nhiệm thực hiện chương trình GDTC cho người học. Tổ chức hoạt động TDTT
ngoại khóa, xây dựng cơ sở vật chất cần thiết đáp ứng việc giảng dạy và hoạt
động TDTT trong nhà trường” [30].
Trong các trường đại học, GDTC có tác dụng tích cực trong việc hồn
thiện cá tính, nhân cách, những phẩm chất cần thiết và hoàn thiện thể chất cho
sinh viên. Việc tiến hành GDTC nhằm giữ gìn sức khỏe và phát triển thể lực,
tiếp thu những kiến thức và kỹ năng vận động cơ bản, cịn có tác dụng chuẩn bị
tốt về mặt tâm lý và tinh thần của người cán bộ tương lai.
17
Trong hơn mười năm qua, kể từ buổi lễ phát động “Toàn dân RLTT theo
gương Bác Hồ vĩ đại” ( 26/3/2000) [30]. Công tác GDTC và hoạt động thể thao
trong trường học đã có nhiều khởi sắc. Liên Bộ đã phối hợp xây dựng pháp lệnh
TDTT và đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, các vụ chức năng của
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban TDTT và Bộ y tế đã phối hợp xây dựng quy
chế về GDTC và y tế trường học được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo duyệt
ký và ban hành.
Quy chế GDTC và Y tế trường học có ý nghĩa quan trọng tạo điều kiện để
nhà trường các cấp và các địa phương triển khai tốt công tác GDTC trong giáo
dục toàn diện cho học sinh, sinh viên. Hai ngành đã và đang nghiên cứu cải tiến
nội dung chương trình và sách hướng dẫn GDTC, các hoạt động vui chơi trong
ngày học, định hướng giảm tải và nâng cao chất lượng giáo dục. Trong quy chế
có quy định rõ trách nhiệm của học sinh, sinh viên: Học sinh, sinh viên có trách
nhiệm hồn thành tốt nhiệm vụ học tập mơn thể dục và môn sức khỏe. Sinh viên
các trường đại học và cao đẳng phải có chứng chỉ GDTC mới đủ điều kiện cấp
bằng tốt nghiệp.
Theo Thông tư liên tịch Bộ Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban TDTT thống
nhất ban hành, TDTT trường học là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong việc
nâng cao sức khỏe và thể lực, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, ý chí, giáo dục
nhân cách cho học sinh, sinh viên góp phần đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước. TDTT trong trường học là môi trường thuận lợi và giầu
tiềm năng để phát hiện và bồi dưỡng tài năng thể thao cho đất nước.
- Phát triển GDTC trường học theo hướng đổi mới và nâng cao chất lượng
giờ học thể dục nội khố, đa dạng hóa các hình thức hoạt động ngoại khóa, đồng
thời tổ chức chặt chẽ việc kiểm tra tiêu chuẩn RLTT đối với người học.
- Tăng cường phối hợp liên ngành giáo dục và TDTT, đồng thời đẩy mạnh
xã hội hóa và chuyên nghiệp hóa, tranh thủ các nguồn lực từ xã hội để xây dựng
và phát triển TDTT trường học.
18
- Tăng cường hợp tác, giao lưu quốc tế về TDTT trường học, góp phần
nâng cao vị thế của Thể thao Việt Nam trong khu vực và thế giới.
1.2 Mục tiêu, công tác GDTC trong các trường THPT.
Mục tiêu chung của công tác GDTC, cho học sinh phổ thông trong thời gian
tới là:
- Phát triển hài hòa thể chất, sức khỏe, nâng cao thể lực, bồi dưỡng năng
lực và kỹ sảo vận động nhằm tăng cường hiệu quả học tập, lao động và sẵn sàng
bảo vệ tổ quốc của thế hệ trẻ hiện nay .
- Tạo dựng cuộc sống văn hóa tinh thần lành mạnh, hạn chế các tệ nạn xã
hội, đào tạo và bồi dưỡng tài năng thể thao cho đất nước .
- Phấn đấu đưa việc dạy và học thể dục, sức khỏe nội ngoại khóa vào nề
nếp và có hiệu quả trong nhà trường phổ thơng.
- Tăng cường rèn luyện thể chất và đẩy mạnh công tác y tế học đường,
giáo dục sức khỏe và vệ sinh mơi trường nhằm tích cực tạo điều kiện nâng cao
sức khỏe cho học sinh.
- Giáo dục và bồi dưỡng học sinh năng khiếu, phát hiện tài năng và phấn
đấu nâng cao thàng tích thể thao học sinh phổ thơng.
- GDTC là một trong 4 mặt giáo dục toàn diện cho học sinh. Mặt khác, bản
thân GDTC đã bao hàm các nơi dung của giáo dục tồn diện, bởi vậy cơng tác
GDTC trong nhà trường các cấp phải hướng vào thực hiện các nhiệm vụ chính:
+ Góp phần phát triển đúng đắn thể chất và củng cố sức khỏe .
+ Phát triển các tố chất thể lực .
+ Hình thành hứng thú bền vững và nhu cầu tập luyện một cách có hệ
thống.
Tuổi học sinh phổ thơng vốn có những nét đực thù, vì vậy trong việc
chăm sóc và giáo dục học sinh nói chung cũng như trong GDTC nói riêng cho
lứa tuổi này cần có những đặc trưng riêng: “Học tập, vui chơi và vận động là
hoạt động chủ đạo. Đó là những nhu cầu khơng thể thiếu được của học sinh phổ
thông. Do vậy trong nội dung GDTC cho học sinh phổ thông cần ưu tiên trước
19
hết các phương tiện là trò chơi vận động, bài tập phát triển chung, điền
kinh( chạy, nhẩy, ném) và một số mơn thể thao như bóng đá, bóng chuyển, bóng
bàn, cầu lơng, đá cầu, võ, bóng ném, bóng rổ...”[39].
GDTC là một trong những mục tiêu giáo dục toàn diện của Đảng và Nhà
nước ta và nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân. GDTC được hiểu là: “Quá trình
sư phạm nhằm giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ, hoàn thiện về thể chất và nhân cách,
nâng cao khả năng làm việc và kéo dài tuổi thọ của con người” [41], [42].
1.3. Khái quát về hình thức và nội dung giờ học GDTC trong trường THPT
GDTC là một loại hình giáo dục nên nó là một q trình giáo dục có tổ
chức, có mục đích, có kế hoạch để truyền thụ những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo...
từ thế hệ này cho thế hệ khác. Điều đó có nghĩa là GDTC cũng như các loại hình
giáo dục khác, là quá trình sư phạm với đầy đủ dặc điểm của nó, có vai trị chủ
đạo của nhà sư phạm, tổ chức hoạt động của nhà sư phạm phù hợp với học sinh
với nguyên tắc sư phạm. GDTC chia thành hai mặt tương đối độc lập: Dạy học
động tác (giáo dưởng thể chất) và giáo dục tố chất thể lực. Trong hệ thống giáo
dục nội dung đặc trưng của GDTC được gắn liền với giáo dục, trí dục, đức dục,
mỹ dục và giáo dục lao động.
GDTC là một lĩnh vực TDTT xã hội với nhiệm vụ là: “Phát triển toàn
diện các tố chất thể lực và trên cơ sở đó phát triển thể chất, đảm bảo hồn thiện
thể hình, củng cố sức khỏe, hình thành theo hệ thống và tiến hành hồn thiện
đến mức cần thiết các kỹ năng và kỹ xảo quan trọng cho cuộc sống. Đồng thời
giáo dục các phẩm chất đạo đức, giáo dục ý thức và nhân cách” [41]. Chương
trình GDTC trong các trường phổ thơng nhằm giải quyết các nhiệm vụ giáo dục:
“Trang bị kiến thức, kỹ năng và rèn luyện thể lực của học sinh”.
Nội dung chương trình GDTC (mơn học thể dục) trong các trường phổ
thơng được tiến hành trong cả q trình học tập của học sinh trong nhà trường
bằng các hình thức:
1.3.1.Giờ học thể dục chính khóa:
20
Là hình thức cơ bản nhất của GDTC được tiến hành trong kế hoạch học
tập của nhà trường theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Vì việc đào tạo
cơ bản về thể chất, thể thao cho học sinh là nhiệm vụ cần thiết, nên trước hết
phải có nội dung thích hợp để phát triển các tố chất thể lực và phối hợp vận
động cho học sinh. Đồng thời giúp các em có trình độ nhất định để tiếp thu được
các kỹ thuật động tác TDTT.
Với mục tiêu chính của việc đào tạo cơ bản về thể chất và thể thao trong
trường học là: “Xúc tiến quá trình đào tạo năng lực đạt thành tích trong thể chất
và thể thao của học sinh, phát triển các tố chất thể lực, phát triển năng lực tâm
lý, tạo ý thức tập luyện TDTT thường xuyên, giáo dục được tính cơ bản và lòng
nhân đạo cho học sinh” [21].
Do vậy giờ học chính khóa TDTT mang tính hành chính quy pháp, quy
định đối với học sinh và cán bộ giảng dạy. Đó là giờ học theo chương trình có
quy định thời gian và quy cách đánh giá chất lượng, được bắt đầu từ tập và làm
quen từ mẫu giáo, sau đó là dạy TDTT theo chương trình ở các cấp học cho đến
đại học.
Bản thân giờ học TDTT có ý nghĩa quan trọng nhiều mặt đối với quản lý
và giáo dục con người trong xã hội. Việc học tập các bài thể dục, các kỹ thuật
động tác là điều kiện cần thiết để con người phát triển cơ thể một cách hài hịa,
bảo vệ và củng cố sức khỏe, hình thành năng lực chung và chuyên môn. Mặt
khác, trong giờ học TDTT, những phẩm chất ý chí của con người như: Lịng
dũng cảm, tính mạnh dạn quyết đốn, tính kiên trì và khả năng tự kiềm chế...
được hình thành và hồn thiện. Các giờ học cịn có vai trị to lớn trong việc giáo
dục lòng yêu nước, tinh thần tập thể, sự thẳng thắn trung thực.
1.3.2.Giờ học ngoại khóa:
Là một bộ phận có nhu cầu và ham thích trong khi nhàn rỗi của học sinh
với mục đích và nhiệm vụ là góp phần phát triển năng lực, thể chất một cách
tồn diện, đồng thời góp phần nâng cao thành tích thể thao của học sinh. Giờ
21
học ngoại khóa nhằm củng cố và hồn thiện các bài học chính khóa và được tiến
hành vào giờ tự học của học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên TDTT hay
hướng dẫn viên. Ngồi ra cịn các hoạt động thể thao quần chúng ngoài giờ học
bao gồm: Luyện tập trong các câu lạc bộ, các bài tập thể dục vệ sinh chống mệt
mỏi hàng ngày, cũng như giờ tự luyện tập của học sinh, phong trào tự tập luyện
rèn luyện thân thể.
Hoạt động ngoại khóa với chức năng là động viên lôi kéo nhiều người
tham gia tập luyện các mơn thể thao u thích, rèn luyện thân thể tham gia cổ vũ
phong trào rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp.
Tác dụng GDTC và các hình thức sử dụng TDTT có chủ đích đáp áp dụng
trong các trường phổ thơng là tồn diện góp phần đóp góp, là phương tiện hợp lý
hóa chế độ hoạt động, nghỉ ngơi tích cực, giữ gìn và nâng cao năng lực hoạt động,
học tập của học sinh trong suốt thời kỳ học tập trong nhà trường, cũng như đảm
bảo thể lực chung và thể lực chuyên môn phù hợp với những nghề nghiệp trong
tương lai.
Chương trình GDTC trong nhà trường phổ thơng nhằm giải quyết các
nhiệm vụ sau đây:
- Giáo dục đạo đức CNXH, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ
luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực lành manh, tinh thần tự giác học tập và
rèn luyện thân thể, chuẩn bị sẵn sàng phục vụ sản xuất và bảo vệ tổ quốc.
- Cung cấp cho học sinh những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung và
phương pháp luyện tập TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản một số mơn
thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó bồi dưỡng khả năng sử dụng các phương tiện
nói trên để tự rèn luyện thân thể, nâng cao thể chất cho học sinh.
- Góp phần duy trì và củng cố sức khỏe của học sinh, phát triển cơ thể
một cách hài hịa, xây dựng thói quen lành mạnh và khắc phục những thói quen
xấu trong cuộc sống, nhăm đạt hiệu quả tốt trong quá trình học tập và đạt những
chỉ tiêu thể lực quy định cho từng đối tượng và năm học trên cơ sở tiêu chuẩn
rèn luyện thân thể theo lứa tuổi.
22
- Giáo dục óc thẩm mỹ cho học sinh và tạo điều kiện để nâng cao trình độ
thể thao cho học sinh [21].
TDTT là một bộ phận cấu thành quan trọng của giáo dục nhà trường.
Công tác giáo dục trong nhà trường cần phải đặt TDTT vào những vị trí xứng
đáng và phải được coi trọng nhằm để tăng cường thể chất học sinh, xúc tiến phát
triển tâm sinh lý, phát triển tồn diện đức trí, thể mỹ và giúp học sinh nắm được
các tri thức cơ sở của TDTT, kỹ năng và kỹ thuật cơ bản, làm cho học sinh lý
giải được mục đích nhiệm vụ của TDTT nhà trường, vị trí và ý nghĩa của TDTT
nhà trường trong công tác giáo dục, học được các kỹ năng thực dụng, kỹ thuật
vận động cơ bản, phương pháp giải trí TDTT trong rèn luyện thân thể và sinh
hoạt làm cho học sinh hiểu được những nguyên lý cơ bản của rèn luyện thân thể
và phương pháp tự rèn luyện thân thể có khoa học để thích ứng với việc rèn
luyện thân thể và sinh hoạt giải trí. Đồng thời phải đảm bảo giáo dục học sinh
tình yêu Tổ quốc, bồi dưỡng hứng thú TDTT, ý thức thường xuyên tập luyện
TDTT phát triển cá tính học sinh, bồi dưỡng ý trí kiên cường, tinh thần dũng
cảm ngoan cường và tính sáng tạo, bồi dưỡng ý trí kiên cường, tinh thần dũng
cảm ngoan cường và tính sáng tạo, bồi dưỡng học sinh biết phục tùng tổ chức,
tuân thủ kỹ thuật, tác phong đồn kết hợp tác, tính hoạt bát năng động, bồi
dưỡng mỹ cảm TDTT và hành vi có văn hóa của học sinh.
Về phần chương trình gồm có 2 nội dung: Nội dung cơ bản và nội dung tự
chọn với những nội dung tri thức cơ sở về TDTT, điền kinh, thể dục phát triển
chung, thể dục nhịp điệu, các môn bóng... Trong đó kiểm tra đánh giá thành tích
mơn học thể dục là một bộ phận cấu thành nhằm đánh giá công tác TDTT
trường học và hiệu quả giáo dục toàn diện đối với học sinh.
Căn cứ vào những cơ sở lý luận đánh giá chất lượng giáo dục và mục đích
u cầu của chương trình GDTC theo quyết định 203/QĐ-TDTT ngày
23/01/1989 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc đánh giá chất lượng GDTC của
học sinh được tiến hành theo các nội dung sau:
- Kiến thức lý luận và GDTC được quy định theo chương trình
23
- Kỹ năng thực hiện kỹ thuật các môn thể thao
- Thực hiện các chỉ tiêu đánh giá kết quả GDTC theo nội dung tiêu chuẩn
rèn luyện thân thể.
- Tính chuyên cần và hứng thú tập luyện, thi đấu thể thao.
1.4. Thực trạng công tác Giáo dục Thể chất trong các trường THPT
Trong quá trình phấn đấu nhằm nâng cao chất lượng GDTC theo tinh thần
các Chỉ thị 36 CT, Nghị quyết TW II khoá VIII, Chỉ thị 133/TTg của Thủ tướng
Chính phủ và gần đây trong quy hoạch phát triển công tác GDTC và TDTT theo
tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X, Bộ GD&ĐT trong nhiều năm học
liên tiếp đã tiến hành tổng kết rút kinh nghiệm, đánh giá biểu dương những cố
gắng và thành tích trong công tác GDTC và thể thao trong các trường học, đồng
thời chỉ rõ những tồn tại, thiếu sót trong công tác GDTC và thể thao học đường.
Khái quát sự đánh giá của Bộ GD&ĐT đã nhận xét: Các trường thực hiện cấp
chứng chỉ đã nhận thấy việc học tập thể dục và rèn luyện thể lực của học sinh,
sinh viên có chuyển biến tốt và dần dần đi vào nề nếp tự giác.
- Về chương trình nội khố:
Trong báo cáo tổng kết các năm học việc thực hiện chương trình giảng
dạy thể dục nội khố cho thấy việc dạy và học thể dục ở nhiều trường mới chỉ
dừng ở hình thức, chưa chú trọng thực chất về hiệu quả các mặt thể chất, ý thức
học tập, tác phong, đạo đức trong các hoạt động TDTT. Đặc biệt trong tình hình
hiện nay biểu hiện coi nhẹ tiêu chuẩn RLTT, học tập TDTT diễn ra trong nhiều
sinh viên đã được đông đảo các nhà quản lý giáo dục, giảng viên TDTT nhiều
trường THPT, Cao đẳng và Đại học nhận xét, vì vậy tuy dạy đủ tiết, đủ giờ
nhưng hiệu quả thực sự về thể lực chung còn hạn chế là một hiện trạng đáng lo
ngại hiện nay.
Chính vì vậy tuy thực hiện giảng dạy nội khoá ở các trường THPT, Cao
đẳng và Đại học đạt ở mức khá cao, như số trường có dạy thể dục là 95% và
trường dạy có chất lượng chương trình GDTC là 85% nhưng kết quả yếu kém
về sức khoẻ và thể lực trong số đông sinh viên vẫn ở mức khá phổ biến.
24
Chương trình GDTC nội khố thực hiện kém hiệu quả bởi số buổi học có 1 lần
trong tuần.
- Về chương trình ngoại khố:
+ Trước u cầu nâng cao chất lượng GDTC cho học sinh, sinh viên
Bộ GD&ĐT và Tổng cục TDTT trước đây và Uỷ ban TDTT và Bộ văn
hoá, Thể thao và Du lịch hiện nay định kỳ kiểm điểm đánh giá tình hình và ban
hành Nghị quyết liên tịch để chỉ đạo và hướng dẫn công tác GDTC và hoạt động
thể thao trong nhà trường, trong đó thể thao ngoại khoá cần tiếp tục được quan
tâm mạnh mẽ hơn nữa. Hàng năm, bằng văn bản hướng dẫn công tác GDTC và
sức khoẻ, y tế trường học trên phạm vi tồn quốc, Bộ GD&ĐT đã khuyến khích:
Tích cực đẩy mạnh các hoạt động ngoại khố ngồi trời, khuyến khích học sinh,
sinh viên tập luyện vào thời gian rỗi.
Tuy vậy, trong thực tế, việc rèn luyện thể chất và tập luyện TDIT của học
sinh - sinh viên còn gặp nhiều khó khăn về nhận thức, cơng tác chỉ đạo và đầu tư
các điều kiện đảm bảo, các hình thức và nội dung hoạt động ngoại khoá của học
sinh - sinh viên cịn nghèo nàn. Do đó, cả quy mơ và chất lượng người tập cũng
như thành tích thể thao của học sinh - sinh viên còn chưa đáp ứng yêu cầu phát
triển thể dục thể thao học đường.
+ Điều kiện đảm bảo, cơ sở vật chất: Bộ GD&ĐT đã quán triệt các văn
bản, chỉ thị của Đảng và Nhà nước về công tác TDTT và GDTC trường học, đã
đề ra những văn bản pháp quy, quy định nhằm tạo những điều kiện cần thiết về
cơ sở vật chất và kinh phí để thực hiện việc dạy và học thể dục bắt buộc ở tất cả
các trường học..., cùng với các ngành hữu quan xây dựng định mức, định chuẩn
và các điều kiện đảm bảo về cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí để quản lý cơng tác
GDTC trong quy hoạch xây dựng và nâng cấp trường sở phải đảm bảo sân chơi,
bãi tập cho học sinh - sinh viên.
Trong những năm qua được sự quan tâm của Chính phủ và các Bộ ngành
hữu quan. Bộ GD&ĐT đã đầu tư xây dựng một số cơng trình thể thao phục vụ
cho công tác giảng dạy và thi đấu thể thao của sinh viên, ở hầu hết các trường
25
Cao đẳng, Đại học trong cả nước. Tuy nhiên các cơng trình TDTT khơng đồng
bộ ngay cho tất cả các trường gồm sân vận động, nhà tập luyện đa năng và thi
đấu, bể bơi, hệ thống sân tập TDTT ngoài trời, điều đó đã được Bộ GD&ĐT
đánh giá trong tổng kết năm 2004 là 40% số trường khơng có đủ điều kiện về
sân bãi và thiết bị tối thiểu phục vụ giảng dạy và học tập TDTT. Nhu cầu nhà
tập luyện TDTT đối với mỗi trường là rất lớn và cần thiết nhưng số lượng hiện
có mới chỉ ở những trường ở các tỉnh, thành phố lớn, còn lại hầu như khơng có
đất dành cho xây dựng đủ các cơng trình TDTT theo đề án xây dựng cơ sở
TDTT của ngành TDTT và Bộ GD&ĐT đặt ra.
Từng trường có định mức kinh phí phục vụ cơng tác GDTC và hoạt động
văn hoá thể thao của học sinh - sinh viên trong q trình giáo dục song cịn hạn
chế. Thực hiện xã hội hố huy động đóng góp của các nguồn lực xã hội rất khó
khăn bởi nhu cầu đầu tư kinh phí cho GDTC và thể thao học sinh - sinh viên bao
gồm: Trang thiết bị, dụng cụ học tập TDTT và hoạt động phong trào thể thao,
chi phí tổ chức tập luyện, huấn luyện và thi đấu của các đội tuyển học sinh - sinh
viên và kinh phí nghiên cứu cải tiến GDTC học sinh - sinh viên.
+ Công tác cán bộ: Là một bộ phận trong hệ thống GD&ĐT quốc dân,
GDTC ln tồn tại hai lực lượng chính là thầy và trò. Thầy giáo trong GDTC
bao gồm giáo viên TDTT, huấn luyện viên, hướng dẫn viên. Trước yêu cầu phát
triển hệ thống các trường từ THPT đến Cao đẳng, Đại học thời kỳ đổi mới đẩy
mạnh Công nghiệp hố hiện đại hố và hội nhập quốc tế cơng tác quản lý chỉ
đạo của ngành trong vài năm gần đây đã thường xuyên sâu sát cơ sở đào tạo đội
ngũ cán bộ giáo viên TDTT đã tận tụy phấn đấu thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ
GDTC học đường. Số lượng và chất lượng thầy cô giáo gia tăng rõ rệt, nhiều
người đã có học vị tiến sĩ, thạc sĩ; có trường Đại học chuyên ngành TDTT số
thạc sĩ chiếm 40 - 45%, nhưng nhìn chung thực trạng đội ngũ cán bộ giáo viên
TDTT trong các trường THPT, Cao đẳng và Đại học chiếm tỷ lệ 1 giáo viên/304
sinh viên (theo quy định của Bộ GD - ĐT là (l/200) vào năm 2004 và nay là
1/290, trong đó vẫn có 75% - 80% giáo viên TDTT đạt trình độ Đại học, 10 % -