Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

BÙI XUÂN DŨNG

KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ
TRÌNH PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở
VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành : Chủ nghĩa duy vật biện chứng
và Chủ nghĩa duy vật lịch sử
Mã số : 62.22.80.05
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH – 2015


Luận án được hoàn thành tại
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Người hướng dẫn khoa học:
GS.TS. Trương Giang Long

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Phản biện 3:

Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Trường
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Số 10-12 Đinh Tiên Hoàng,
Quận 1, Tp. Hồ Chí Minh.
Vào lúc:

giờ

ngày

tháng

năm

Có thể tìm luận án tại:
- Thư viện Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn Tp.Hồ Chí Minh
- Thư viện Khoa học Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh


1
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của luận án
Ở bất cứ thời đại nào trong lịch sử, một quốc gia muốn phát triển thì cần phải có các
nguồn lực như: tài nguyên thiên nhiên, vốn, khoa học - công nghệ, con người… Trong
các nguồn lực đó thì nguồn nhân lực là quan trọng nhất, có tính chất quyết định. Một
nước cho dù có tài nguyên thiên nhiên phong phú, máy móc kỹ thuật hiện đại nhưng
không có những con người có trình độ, có đủ khả năng khai thác và sử dụng hiệu quả các
nguồn lực đó thì khó có khả năng có thể đạt được sự phát triển như mong muốn.
Để phát triển toàn diện nguồn nhân lực thì phải giáo dục cả về mặt thể lực, trí lực,
kỹ năng, kiến thức và tinh thần…, song nhân tố cực kỳ quan trọng nhất của nguồn

nhân lực là phẩm chất của họ. Phẩm chất của nguồn nhân lực có liên quan mật thiết,
bền chặt và khăng khít đến việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc. Trong bối cảnh của nền kinh tế thị trường, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
hiện nay, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc còn là động lực của
sự phát triển xã hội, có vai trò quan trọng trong việc phát huy mặt tích cực, hạn chế
mặt tiêu cực của kinh tế thị trường, đảm bảo mang đậm tính nhân văn và đi đúng định
hướng xã hội chủ nghĩa, đưa đất nước ta vững bước vào thế kỷ XXI.
Hơn nữa, giá trị văn hóa truyền thống dân tộc là thước đo đánh giá trình độ phát
triển và đặc tính riêng của mỗi dân tộc. Một dân tộc thiếu giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc thì chưa phải là một dân tộc thật sự hình thành, một nền văn hóa không có bản
sắc dân tộc thì nền văn hóa ấy không có sức sống thật sự của nó.
Tuy nhiên, trong sự nghiệp xây dựng đất nước, với quá trình chuyển đổi cơ cấu
kinh tế hiện nay, đòi hỏi nước ta phải mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế và giao lưu văn
hóa với các nước trên thế giới. Thông qua đó, chúng ta đã tiếp thu được những thành
tựu văn minh của nhân loại, làm phong phú thêm nền văn hóa dân tộc. Nhưng cũng


2
trong quá trình mở cửa hội nhập, sự xâm nhập của văn hóa và lối sống ngoại lai làm
cho nền văn hóa truyền thống dân tộc có nguy cơ bị lãng quên. Trong đời sống xã hội,
đã có những biểu hiện coi nhẹ những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, chạy theo
thị hiếu không lành mạnh.
Đồng thời, hiện nay, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
đang có những biến đổi, làm thế nào để nguồn nhân lực có một tình cảm thực sự, một
thái độ đúng đắn và một niềm tin vững chắc khi thực hiện các hệ chuẩn giá trị xã hội
để họ xây dựng lối sống mới của mình? Nội dung, yêu cầu việc kế thừa và phát huy
giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình hình thành nhân cách, lối sống,
văn hóa của nguồn nhân lực nước ta là gì? Đòi hỏi phương hướng, giải pháp nào để kế
thừa, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong việc phát triển
nguồn nhân lực của nước ta hiện nay?

Chính vì thế, làm rõ nội dung kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc trong quá trình phát triển nhân cách, lối sống, phẩm chất nguồn nhân lực Việt
Nam trong điều kiện hiện nay là một trong những yêu cầu bức thiết của sự nghiệp đổi
mới, hiện đại hóa đất nước.
Do vậy, việc nghiên cứu kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
trong quá trình phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay là việc làm cần thiết
và cấp bách. Xuất phát từ căn cứ trên, tôi chọn đề tài “Kế thừa và phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay” làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Chủ nghĩa duy vật biện chứng và
Chủ nghĩa duy vật lịch sử của mình.
2. Tình hình nghiên cứu của luận án
Các công trình nghiên cứu về kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc và việc phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay đã được các nhà khoa
học quan tâm nghiên cứu với nhiều công trình nghiên cứu ở những góc độ khác nhau.


3
Có thể khái quát kết quả trong những chủ đề chính sau:
Thứ nhất, là các công trình nghiên cứu về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc:
Tính kế thừa trong sự phát triển văn hóa trong điều kiện của chủ nghĩa xã hội
của Cairan V.I, Mátxcơva, 1977, Văn hóa học của V.M. Rôđin do Nhà xuât bản
Khoa học Mátxcơva, 1998. Nhận thức văn hóa Việt Nam của GS,TS. Nguyễn Duy
Quý, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 2008, Văn hóa vì phát triển của Phạm Xuân
Nam, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, xuất bản năm 2005; Giữ gìn bản sắc
dân tộc Việt Nam trong bối cảnh toàn câu hóa hiện nay của TS. Phạm Thanh Hà,
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011. Tìm hiểu giá trị văn hóa truyền thống trong
quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2005 với tập thể các tác giả GS,TS. Nguyễn Trọng Chuẩn, TS. Phạm Văn Đức, TS.
Hồ Sĩ Quý.
Thứ hai, đó là các công trình nghiên cứu về nguồn nhân lực, phát triển nguồn

nhân lực ở Việt Nam hiện nay:
Phạm Minh Hạc (Chủ biên), (2001), Về phát triển toàn diện con người thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. TS. Nguyễn Thanh
với công trình: “Phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước”, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005. Luận án Tiến sĩ của Trương hoài
Phương, Sự thống nhất giữa truyền thống và hiện đại trong tư tưởng Hồ Chí Minh về
con người và sự vận dụng vào quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện
nay, Trường Đại học khoa học xã hội nhân văn Tp. Hồ Chí Minh, 2013; Phạm Minh
Hạc (chủ biên), Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996.
Thứ ba, các công trình nghiên cứu sự phát triển nhân cách, lối sống văn hóa
đạo đức và văn hóa của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay như:
Trương Giang Long, Định hướng giá trị trong giáo dục thanh niên hiện nay, Tạp


4
chí Cộng sản, số 9, 2003; Những công trình của tác giả Thái Duy Tuyên: Tìm hiểu
định hướng giá trị của thanh niên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường do chủ
biên, Hà Nội, 1994; Phạm Đình Nghiệp, Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ
Việt Nam trong tình hình mới, Nxb. Thanh Niên, Hà Nội, Đặng Quang Thành, Xây
dựng lối sống có văn hóa của thanh niên thành phố Hồ Chí Minh, Luận án tiến sĩ, Học
viện chính trị quốc gia Tp, Hồ Chí Minh, 2005.
Thứ tư, vấn đề xác định phương hướng và luận bàn về các giải pháp kế thừa,
giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc nhằm phát triển con người
Việt Nam hiện nay
Những công trình làm rõ về kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc có: Luận án phó tiến sĩ Tính kế thừa trong sự phát triển của văn hóa Việt Nam (ở
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội) của Nguyễn Thu Linh (Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1987); Bùi Thanh Thủy, Kế thừa và phát huy những giá trị
văn hóa truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa, Tạp chí Lý luận chính trị, 2009, số

8; Nguyễn Văn Lý: Kế thừa và đổi mới những giá trị đạo đức truyền thống trong quá
trình chuyển sang nền kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ, Học viện
Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 1998; Lương Quỳnh Khuê: Giữ gìn và phát huy
bản sắc văn hóa dân tộc, một nhu cầu phát triển của xã hội hiện đại của, Tạp chí Triết
học, số 4-1992; Mai Thị Quý, Kế thừa truyền thống yêu nước của dân tộc ta trong bối
cảnh toàn cầu hóa, Tạp chí Triết học, số 12 – 2003.
Luận án này kế thừa tất cả những thành tựu và những yếu tố tích cực của các
công trình trước. Trên cơ sở đó, nghiên cứu có hệ thống và làm sáng tỏ các vấn đề
quan trọng sau: Phân tích, hệ thống hóa các giá trị truyền thống Việt Nam; Những vấn
đề về phát triển nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay và đề xuất các giải pháp giữ gìn và
phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực
ở Việt Nam hiện nay.


5
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận án
3.1. Mục đích của luận án
Mục đích của luận án là hệ thống lại những nội dung về giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc, về nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam trong giai
đoạn hiện nay, vai trò và tác động của kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực. Trên cơ sở đó làm rõ thực trạng của
việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay, từ đó xác định phương hướng cơ bản và đưa ra
một số giải pháp chủ yếu nhằm việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực trong giai đoạn công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ của luận án
Để đạt được mục đích trên, luận án thực hiện những nhiệm vụ sau: Thứ nhất,
phân tích và làm rõ một số khái niệm và nội dung về giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc, nguồn nhân lực và việc phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay. Thứ hai,

phân tích và làm rõ thực trạng việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực của nước ta trong giai đoạn hiện nay.
Từ đó chỉ ra nguyên nhân khách quan và chủ quan của việc kế thừa và phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam
hiện nay. Thứ ba, phân tích và làm rõ những vấn đề đặt ra của việc kế thừa và phát
huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở
Việt Nam hiện nay. Thứ tư, đề xuất các phương hướng cơ bản và những giải pháp để
kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận án là: giá trị văn hóa


6
truyền thống dân tộc; nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện
nay; việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát
triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay.
- Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu của luận án là nội dung giá trị văn
hóa truyền thống dân tộc và phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay; thực
trạng và yêu cầu đặt ra của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
Để thực hiện mục đích và hoàn thành nhiệm vụ nêu trên, luận án được thực hiện
dựa trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan
điểm của Đảng ta về kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong
quá trình phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay,
Ngoài ra, trong quá trình thực hiện luận án này, tác giả còn kết hợp một số
phương pháp cụ thể như: phân tích và tổng hợp, quy nạp và diễn dịch, phương pháp
thống nhất lôgíc và lịch sử, so sánh và đối chiếu, hệ thống hóa, khái quát hóa triết

học,... để nghiên cứu và trình bày luận án.
6. Những đóng góp mới của luận án
Thứ nhất, luận án góp phần xác định rõ tầm quan trọng, mối quan hệ và thực
trạng của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc với quá trình
phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Thứ hai, luận án đề
xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm kế thừa và phát huy tốt giá trị văn hóa
truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt nam hiện nay.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
Ý nghĩa khoa học: Từ việc tìm hiểu nội dung của việc kế thừa và phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc và những tài liệu, công trình nghiên cứu về phát triển


7
con người Việt Nam, phát triển nguồn nhân lực Việt Nam, luận án góp phần làm rõ
những cơ sở khoa học cho việc kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc, thực trạng việc kế thừa giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình
phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay, phương hướng và giải pháp của việc
kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay.
Ý nghĩa thực tiễn: Từ việc phân tích khái quát việc kế thừa và phát huy giá trị văn
hóa truyền thống dân tộc , thực trạng kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay, luận án chỉ ra
những phương hướng và giải pháp của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực trong sự nghiệp xây dựng và
phát triển đất nước hiện nay.
Luận án sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu và giảng dạy về văn
hóa, về triết học, về tâm lý học, xã hội học, về con người trong các trường Cao đẳng
và Đại học ở Việt Nam hiện nay.
8. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, và danh mục tài liệu tham khảo, Luận án

được kết cấu gồm 3 chương, 8 tiết

Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC VÀ
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
1.1. KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA GIÁ TRỊ VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC
1.1.1 Khái niệm về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
Để hiểu rõ về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc cần phải hiểu rõ về giá trị, truyền


8
thống, văn hóa, giá trị văn hóa truyền thống, giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.
Khái niệm giá trị: những thuộc tính, những phẩm chất có ích, có ý nghĩa đối với
con người và xã hội, chúng thỏa mãn được các nhu cầu và phục vụ lợi ích của con
người, được con người, xã hội thừa nhận.
Khái niệm truyền thống: tập hợp những tư tưởng và tình cảm, tập quán và thói
quen, tư duy và lối sống cùng những cách ứng xử của cộng đồng người nhất định trong
lịch sử, mang tính ổn định tương đối và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác
Khái niệm về văn hóa: toàn bộ những hoạt động sáng tạo và những giá trị của
nhân dân một nước, một dân tộc về mặt sản xuất vật chất và tinh thần trong sự nghiệp
dựng nước và giữ nước
Giá trị văn hóa: giá trị chung nhất, mang tính phổ quát, có vai trò định hướng đối
với tư duy và hành động của cả cộng đồng.
Giá trị văn hóa truyền thống: những giá trị cơ bản, tiêu biểu cho bản sắc văn hóa
của dân tộc, có ích và có ý nghĩa đối với con người và xã hội, nó mang tính trường tồn
trong lịch sử, mà dựa vào đó, các thế hệ mới ra đời có thể phát huy được giá trị quá khứ,
tiếp thu được giá trị hiện đại và định hướng cho tương lai để tự tồn tại và phát triển.
Giá trị văn hóa truyền thống dân tộc: những chuẩn giá trị tốt đẹp nhất, mà dân tộc
đó phải dựa vào để liên kết xã hội, tạo nên sức mạnh nhằm xây dựng và bảo vệ đất nước

1.1.2. Những nội dung của giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Việt Nam
Một là, tinh thần yêu nước. Hai là, ý chí tự lập, tự cường dân tộc. Ba là, tinh thần
đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng - nước. Bốn là, lòng nhân
ái, tình yêu thương con người, khoan dung, vì nghĩa. Năm là, tinh thần cần cù, thông
minh, sáng tạo. Sáu là, tinh thần hiếu học. Bảy là, tinh thần lạc quan, yêu cuộc sống.
1.2. KHÁI NIỆM VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC VÀ NHỮNG
YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY


9
1.2.1. Khái niệm về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực là tổng thể những tiềm năng của con người (trước hết và cơ bản
nhất là tiềm năng lao động), gồm: thể lực, trí lực, nhân cách của con người nhằm đáp
ứng yêu cầu của một tổ chức hoặc một cơ cấu kinh tế - xã hội nhất định.
Phát triển nguồn nhân lực, thực chất là nâng cao giá trị nguồn lực con người, chủ
yếu trên các phương diện thể lực, trí tuệ, đạo đức, năng lực, kỹ năng, thẩm mỹ... nhằm
đạt hiệu quả tối đa trong hoạt động, đặc biệt là hoạt động sáng tạo ra các giá trị vật
chất và giá trị tinh thần.
1.2.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam
hiện nay
Những yếu tố ảnh hưởng bên ngoài tới việc phát triển nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay bao gồm: Một là, giáo dục và đào tạo. Hai là, giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc. Ba là, các yếu tố của kinh tế - xã hội. Bốn là, toàn cầu hóa và hội nhập
quốc tế. Năm là, kinh tế tri thức
Những yếu tố ảnh hưởng bên trong của việc phát triển nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay: Một là: yêu cầu về tri thức, trình độ chuyên môn, khoa học - kỹ thuật,
Hai là: yếu tố sức khỏe, Ba là: tinh thần yêu nước, lòng tự cường dân dộc của bản thân
mỗi người lao động, Bốn là: tinh thần trách nhiệm của bản thân người lao động với
thiên nhiên, với môi trường sống, với việc phát triển bền vững, Năm là: bản thân

người lao động phải có năng lực sáng tạo, khả năng thích nghi nhanh và kỹ năng lao
động giỏi trong công việc, Sáu là: người lao động cần phải chủ động tham gia, hội
nhập quốc tế
1.3. YÊU CẦU KHÁCH QUAN VÀ VAI TRÒ CỦA VIỆC KẾ THỪA
VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC
TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY


10
1.3.1. Yêu cầu khách quan của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa
truyền thống dân tộc
Một là, phải xuất phát từ một xã hội hiện đại thì mới thấy rõ được bộ mặt truyền
thống, từ kết cấu sự vận động đến khả năng mà nó có thể đạt được trong các điều kiện
lịch sử xác định. Hai là, phải kế thừa đồng thời phát huy giá trị văn hoá truyền thống,
không bê nguyên si giá trị văn hoá truyền thống. Ba là, phải nâng cao những gì đã
được kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc lên ngang tầm thời đại
mới ở một trình độ mới. Bốn là, quá trình kế thừa và phát huy văn hoá truyền thống
phải gắn liền với sự phát triển sáng tạo
1.3.2. Vai trò của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Một là, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc có vai trò định
hướng trong việc hoạch định mục đích, nhiệm vụ và giải pháp để phát triển nguồn
nhân lực. Hai là, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc là cơ sở để
nâng cao chất lượng, năng lực, phẩm chất trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở
Việt Nam hiện nay
Kết luận chương 1
Trong chương 1, với việc làm rõ khái niệm về giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc là những chuẩn giá trị tốt đẹp nhất, mà dân tộc đó phải dựa vào để liên kết xã hội,
tạo nên sức mạnh nhằm xây dựng và bảo vệ đất nước. Nó là chỗ dựa đáng tin cậy và là

điểm tựa vững chắc cho một dân tộc trong quá trình vận động lịch sử ở hiện tại cũng
như tương lai. Chính vì vậy, việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân
tộc rất quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực. Từ đó, tác giả chỉ rõ nội dung
của giá trị văn hóa truyền thống dân tộc của Việt Nam như giá trị về lòng yêu nước, ý
chí tự cường dân tộc, Ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng - nước, lòng
nhân ái, cần cù, vì nghĩa, lạc quan, hiếu học, sáng tạo. Bên cạnh đó, luận án cũng làm


11
rõ những lý luận chung về nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam
hiện nay. Với việc làm rõ phát triển nguồn nhân lực là nguồn cung cấp sức lao động
cho xã hội, là yếu tố cấu thành lực lượng sản xuất, giữ vai trò quyết định sự phát triển
kinh tế - xã hội của mọi quốc gia, những yếu tố ảnh hưởng tới phát triển nguồn nhân
lực nước ta như: quy mô và tốc độ phát triển nguồn nhân lực. Trên cơ sở đó, luận án
phân tích và làm rõ vai trò của giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong việc phát
triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay.

Chương 2
THỰC TRẠNG CỦA VIỆC KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NGUỒN
NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1. NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ CỦA VIỆC KẾ THỪA VÀ
PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ
TRÌNH PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1.1. Những thành tựu của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được thể hiện qua tinh
thần vươn lên thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội
của nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được thể hiện qua ý thức

vươn lên làm chủ khoa học, công nghệ, làm chủ tri thức của nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay
Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được thể hiện qua phẩm
chất văn hóa nghề nghiệp của nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được thể hiện qua ý thức


12
quyết tâm bảo vệ nền độc lập và quyền bình đẳng dân tộc của nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay
Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc được thể hiện qua tinh
thần gắn bó đoàn kết chia sẻ, hợp tác của nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
2.1.2. Những hạn chế của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát
triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay còn những hạn do trình độ nhận thức, hiểu
biết về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc của nguồn nhân lực
Việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát
triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay còn những hạn do trình độ nhận thức, hiểu
biết về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc của nguồn nhân lực
Việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát
triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay còn hạn chế là do công tác giáo dục, nâng
cao trình độ, tri thức, đạo đức, tư tưởng của nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay còn
những bất cập
Việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát
triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay còn hạn chế là do nguồn nhân lực chưa
chấp hành tốt luật pháp, hợp tác trong lao động sản xuất chưa hiệu quả
2.2. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ
TRONG VIỆC KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN
THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN

LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.2.1. Nguyên nhân chủ quan của những thành tựu và hạn chế trong việc kế
thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực ở Việt hiện nay


13
Thứ nhất, về trình độ dân trí, điều kiện làm việc của nguồn nhân lực với việc kế
thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay: Việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc của nước ta trong những năm gần đây được chú trọng đáng kể. Song
với những hạn chế trong việc giáo dục đào tạo nguồn nhân lực là một trong những
nguyên nhân của việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong
quá trình phát triển nguồn nhân lực của nước ta. Công tác giáo dục chính trị, tư
tưởng của nguồn nhân lực chưa được coi trọng đúng mức, hoạt động chưa mang lại
hiệu quả như mong muốn.
Thứ hai, sự nhận thức của nguồn nhân lực về vai trò của việc kế thừa và phát huy
giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay: Nguồn nhân lực nước ta đa phần là trẻ nên nhanh chóng tiếp thu, học
hỏi những cái mới, đồng thời nguồn nhân lực nước ta là thanh niên thì chuyên tâm trên
con đường học tập, rèn luyện và định hình nhân cách, đạo đức. Song một số nguồn
nhân lực lại thụ động chưa thích nghi với môi trường thay đối. Một bộ phận nguồn
nhân lực còn thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện và học tập để chủ nghĩa cá nhân phát
triển, chi phối.
Thứ ba, về công tác tổ chức quản lý việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa
truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện
nay: Nhìn chung Đảng, Nhà nước ta đã quan tâm tới công tác kế thừa và phát huy
giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực của
nước ta. Song vẫn còn tồn tại một số cấp ủy đảng, chính quyền địa phương chưa
nhận thức đầy đủ vai trò của công tác bảo tồn văn hóa dân tộc, chưa chú trọng và

có biện pháp chỉ đạo tích cực, hữu hiệu cho việc bảo tồn, phát huy nền văn hóa
truyền thống
2.2.2. Nguyên nhân khách quan của những thành tựu và hạn chế trong


14
việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình
phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, sự tác động của nền kinh tế thị trường tới việc kế thừa và phát huy
giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở
Việt Nam hiện nay: Nước ta tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa với việc phát
triển nền kinh tế thị trường. Điều này đã thúc đẩy sự năng động, sáng tạo của xã hội,
tạo ra những bước tăng trưởng kinh tế nhanh, thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng khoa học
công nghệ, góp phần giải phóng sức sản xuất, làm tăng năng suất lao động, tạo tiền đề
vật chất đế nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của xã hội. Nền kinh tế thị trường
hiện nay ở nước ta có tác động đến việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực như: lối sống ích kỷ, thực
dụng; Cách thức quản lý xã hội và giáo dục có những cái không thích hợp, có kẽ hở;
tồn tại một số gia đình và tổ chức xã hội không có quan niệm sống đúng đắn, sống
thực dụng, lười lao động, ham ăn chơi, coi tiền bạc cao hơn nhân phẩm, trụy lạc, cờ
bạc, thiếu tình nghĩa; Việc rèn luyện nhân cách trong môi trường xã hội và gia đình
của một số nguồn nhân lực kém, nên bản năng thắng nhân cách
Thứ hai, sự tác động của quá trình toàn cầu hóa tới việc kế thừa và phát
huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân
lực ở Việt Nam hiện nay: Trong điều kiện toàn cầu hóa đã trở thành xu thế khách
quan hiện nay, Đảng và Nhà nước ta chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng
quan hệ hợp tác kinh tế - văn hóa, vì vậy, giao lưu quốc tế được mở rộng, các quá
trình trao đổi thông tin diễn ra nhanh chóng, địa bàn thông tin ngày càng được mở
rộng... Trong lĩnh vục giao lưu văn hóa, một mặt, cùng với sự mở rộng trao đổi
thông tin, các quốc gia dân tộc ngày càng xích lại gần nhau hơn, mở ra sự hiểu biết

lẫn nhau nhiều hơn. Mặt khác, cũng đang làm nảy sinh những nguy cơ đồng nhất
các hệ thống giá trị văn hóa truyền thống dân tộc có nguy cơ “xâm lược văn hóa”


15
bởi các nước lớn đối với các nước nhỏ
Thứ ba, sự nhận thức của Đảng, Nhà Nước và các tổ chức đoàn thể về việc kế
thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển
nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay: Đảng, Nhà nước, các đoàn thể trong nước và
địa phương đã nhận thức rõ vai trò của những giá trị đạo đức truyền thống dân tộc, của
nguồn nhân lực, trong kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc ở Việt
Nam hiện nay. Song, vẫn còn tồn tại một bộ phận không nhỏ các cấp ủy Đảng, chính
quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên chưa làm tốt trách nhiệm chăm lo, bồi dưỡng, giáo
dục và phát huy thế hệ trẻ; chưa giải quyết thỏa đáng những vấn đề của thực tiễn đặt ra
trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa, hội nhập quốc tế; nhận thức
về tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục thế hệ trẻ chưa đầy đủ.
Thứ tư, âm mưu diễn biến hòa bình và sự chống phá của các thế lực thù địch
với việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình
phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay: Hiện nay, các thế lực thù địch đang
tìm mọi cách tân công nước ta về mặt văn hóa, đạo đức, lối sống. Một trong những đối
tượng mà các thế lực thù địch tập trung tấn công là nguồn nhân lực trẻ. Các thế lực thù
địch ra sức chống phá cách mạng nước ta trên nhiều phương diện, góc độ khác nhau
của đời sống xã hội, chúng tăng cường tuyên truyền du nhập lối sống ngoại lai, tôn thờ
lối sống tự do, vô chính phủ, vô kỷ luật, kích thích những dục vọng cá nhân thấp kém,
những ham muốn lệch lạc của một số người, trong đó tập trung chủ yếu là đối tượng
thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên.
Kết luận chương 2
Nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay đại đa số đều có ý thức chính trị vững vàng,
tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, tin vào sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hăng hái tham gia các phong trào do nhà trường và

các đoàn thể tổ chức. Kết quả của những phong trào ấy đã góp phần tích cực đối với


16
đời sống xã hội, khẳng định rõ vị trí vai trò của nguồn nhân lực Việt Nam trong xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Việc giáo dục giá trị văn hóa truyền thống dân tộc những năm gần đây đã đạt
được nhiều thành tích đáng tự hào. Có được những thành công đó trước hết là do
Đảng và Nhà nước đã quan tâm chú ý và đầu tư đúng hướng cho giáo dục nói chung,
giáo dục giá trị văn hóa truyền thống dân tộc nói riêng. Tuy nhiên, còn một số ít người
lao động chưa ý thức được nghĩa vụ, trách nhiệm của mình đối với tổ quốc, còn có
những biểu hiện ham chơi, lười biếng, vi phạm những chuẩn mực giá trị văn hóa
truyền thống. Những hạn chế đó của người lao động một phần do ảnh hưởng của cơ
chế thị trường, một phần do gia đình, nhà trường, xã hội (chủ yếu là các đoàn thể, hiệp
hội), chưa có sự phối hợp chặt chẽ, còn nhiều hạn chế trong công tác giáo dục kế thừa
và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân
lực ở Việt Nam hiện nay.

Chương 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ
TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT
TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. PHƯƠNG HƯỚNG NHẰM KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN
HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1.1. Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc dưới sự tác
động của toàn cầu hóa trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam
hiện nay
Toàn cầu hóa theo hướng phát triển kinh tế thị trường tác động có tính hai mặt
đối với quá trình giáo dục văn hóa, đạo đức trong việc phát triển nguồn nhân lực

17
của mỗi quốc gia nói chung, Việt Nam nói riêng. Nguồn nhân lực nước ta hiện nay,
phần lớn là những người sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đổi mới, là đối tượng nhạy
cảm trước những biến đổi nhanh chóng của đất nước. Nguồn nhân lực trẻ với ưu
thế của tuổi trẻ, có tri thức, sinh viên dễ tiếp thu cái mới, nhạy cảm với các vấn đề
chính trị - xã hội, có trình độ và năng lực sáng tạo, nhanh thích nghi với sự thay đổi
của xã hội.
Người lao động cũng đòi hỏi phải có phẩm chất trí tuệ cao, có năng lực sáng tạo,
khả năng áp dụng những thành tựu khoa học, người lao động ở chức trách nào thì cũng
phải tinh thông nghiệp vụ của mình. Phải hình thành cho được đội ngũ nhân lực có
trình độ cao, là lực lượng xung kích trong việc tiếp nhận chuyển giao công nghệ tiên
tiến và ứng dụng có hiệu quả vào Việt Nam. Ngoài ra người lao động phải có văn hóa
lao động công nghiệp; có ý thức tạo ra, vun đắp và gìn giữ những giá trị nhân văn; có
năng lực phát huy những giá trị văn hóa dân tộc kết hợp với việc tiếp thu những tinh
hoa văn hóa nhân loại.
3.1.2. Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc phải mang
tính phê phán, chọn lọc nhằm phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Trong truyền thống có những mặt giá trị và phi giá trị. Chính vì vậy, phải nhận
thức rõ và xác định cho đúng những giá trị văn hóa truyền thống Việt Nam đích thực.
Với những nét giá trị truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc, đã được kiểm nghiệm,
đánh giá của lịch sử, thời gian, được cộng đồng thừa nhận thì cần kế thừa và phát
huy. Trái lại, đối với những mặt lạc hậu, lỗi thời, cản trở sự tiến bộ thì phải khắc
phục hoặc kiên quyết loại bỏ. Ví dụ như: tư tưởng tiểu nông (cục bộ địa phương
“phép vua thua lệ làng”, bình quân chủ nghĩa…). Kinh nghiệm lịch sử cho thấy trong
quá trình mở cửa, hội nhập với thế giới, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại,
chúng ta cần phải giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, các giá trị văn hóa
truyền thống của dân tộc.

18
3.1.3. Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc gắn với việc
tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại nhằm phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam
hiện nay
Đối với nước ta trong quá trình phát triển, lịch sử dân tộc đã trải qua biết bao
những thăng trầm, nhưng văn hóa Việt Nam đã chứng minh được sức sống mãnh liệt.
Công cuộc đổi mới đang đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân phấn đấu “xây dựng nền văn hóa
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” để văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự
phát triển kinh tế - xã hội. Mối quan hệ giữa kế thừa và phát huy các giá trị thuyền
thống văn hóa dân tộc với tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại cần phải kết hợp với việc
giải quyết tốt mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ với chủ động, tích cực hợp tác quốc tế.
Độc lập tự chủ và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế là những nội dung hết sức quan
trọng trong quá trình phát triển của dân tộc ta. Tuy nhiên, cùng với tác động tích cực,
xu thế toàn cầu hóa cũng đặt ra những thách thức đối với sự phát triển văn hóa của các
quốc gia, trong đó có Việt Nam. Những thách thức này khởi đầu từ kinh tế. Toàn cầu
hóa kinh tế tư bản chủ nghĩa đang tạo nên những bất công, phi lý trong đời sống giữa
các quốc gia, giữa các tầng lớp xã hội trong một quốc gia.
3.1.4. Kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc cần phải
xuất phát từ thực tiễn phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc đã giúp cho dân tộc ta vượt qua nhiều
thử thách khó khăn trong lịch sử, là nền tảng, động lực quan trọng để dân tộc ta đổi
mới và phát triển không ngừng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Việc phát huy tính năng động, sáng tạo và đoàn kết đồng lòng, nghĩa tình của
nguồn nhân lực là bài học quý giá trong sự nghiệp xây dựng đất nước hiện nay. Như
vậy, giá trị văn hóa truyền thống dân tộc bị quy định bởi điều kiện sống, tính chất dân
cư, đặc điểm lịch sử và đặc điểm kinh tế - xã hội của mỗi dân tộc, và khi hình thành và
phát triển giá trị văn hóa dân tộc ấy lại trở thành nền tảng tinh thần, động lực, mục

19
tiêu, là cơ sở hình thành nhân cách cho nguồn nhân lực của dân tộc. Do đó việc kế
thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong việc phát triển nguồn nhân
lực trong điều kiện lịch sử mới sẽ làm cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của
quốc gia không những phát triển nhanh, bền vững, mà còn không bị rơi vào trạng thái
bị đồng hóa văn hóa, đánh mất chính mình, hoặc rơi vào quan điểm máy móc, siêu
hình, đại khái chung chung phi lịch sử khi xác lập và thực hiện chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước.
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ
VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
NGUỒN NHÂN LỰC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.2.1. Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nguồn nhân lực nhằm đẩy
mạnh việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá
trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Để việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trở thành sức
mạnh nội sinh quan trọng trong quá trình phát triển nguồn nhân lực thì giá trị văn hóa
truyền thống dân tộc phải thẩm thấu vào trong nguồn nhân lực. Để chăm lo phát triển
nguồn nhân lực, thì trước hết phải chăm lo phát triển kinh tế, đời sống vật chất, tinh
thần của nguồn nhân lực. Đặt chiến lược phát triển nguồn nhân lực trong sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa là động lực của mọi sự phát triển.
Một là, phải đảm bảo lương, thu nhập, mức sống tối thiểu của người lao động
Hai là, cần chăm lo, quan tâm hơn nữa tới đời sống vật chất, tinh thần của nguồn
nhân lực
3.2.2. Nâng cao nhận thức về kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay
Cần nâng cao hơn nữa nhận thức của nguồn nhân lực trong việc kế thừa và phát
huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Vì nhận thức là cơ sở để dẫn dắt, định hướng


20

nguồn nhân lực trong việc cải tạo thế giới trên cơ sở những điều kiện vật chất nhất
định. Nguồn nhân lực với tư cách là chủ thể nhận thức các sự vật, hiện tượng trong thế
giới khi con người tham gia vào các hoạt động xã hội nhằm biến đổi và nhận thức
khách thể. Cho nên, song song với việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, ý nghĩa
của giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Việt Nam, quan trọng hơn là làm thế nào
trong toàn Đảng, toàn dân phải nhận thức được một tình cảm thật sự, một thái độ, một
niềm tin đúng đắn vào các giá trị truyền thống dân tộc, để họ lấy đó làm cơ sở cho sự
phấn đấu, rèn luyện về tư tưởng, đạo đức, lối sống.
Một là, cần nâng cao nhận thức các cấp ủy, tổ chức Đảng, Mặt trận tổ quốc về
việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
Hai là, cần nâng cao nhận thức của người lao động về kế thừa và phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc
Ba là, nâng cao nhận thức về chính trị, tư tưởng và tinh thần cảnh giác cho nguồn
nhân lực trước các hoạt động phá hoại của thế lực thù địch trong việc kế thừa và phát
huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
3.2.3. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, bộ máy tổ chức, quản lý, đẩy
mạnh cải cách hành chính, cải cách tư pháp nhằm kế thừa và phát huy các giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực ở Việt
Nam hiện nay
Ngày nay, trong xu thế giao lưu, hội nhập toàn cầu, việc kế thừa phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc không chỉ là mục tiêu, động lực để phát triển nguồn nhân
lực mà nó là nguồn lực nội sinh quan trọng, tác động trực tiếp và gián tiếp vào quá
trình phát triển nguồn nhân lực, làm nên sức mạnh của dân tộc. Do đó, cùng với việc
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, nâng cao nhận thức của người dân về kế thừa và
phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực
thì cần phải tiếp tục Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, bộ máy tổ chức, quản lý


21
đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách tư pháp. Muốn vậy, trước hết cần thực hiện:

Một là, hoàn thiện công tác lãnh đạo, quản lý của các tổ chức chính trị - kinh tế xã hội của Đảng và Nhà nước ta với việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực của nước ta
Hai là, hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách, kiện toàn bộ máy tổ chức và
quản lý nhằm nâng cao việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc
vào quá trình phát triển nguồn nhân lực
3.2.4. Đổi mới phương thức giáo dục kế thừa và phát huy giá trị văn hóa
truyền thống dân tộc nhằm phát triển toàn diện nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện
nay
Đời sống vật chất, tinh thần được đảm bảo, cùng với nó là việc nâng cao khi nhận
thức, thay đổi cách đánh giá về việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống
dân tộc của nhân dân và các cấp ủy đảng, các tổ chức chính trị xã hội, và của chính
người lao động từ đó tiến hành hoàn thiện hoàn thiện hệ thống pháp luật, bộ máy tổ
chức, quản lý đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách tư pháp, sau cùng là tổ chức
thực hiện việc đổi mới phương thức giáo dục và đào tạo là giải pháp mang tính đột phá
chiến lược trong phát triển nguồn nhân lực nước nhà hiện nay. Do đó, để thực hiện tốt
giải pháp trên cần:
Một là, tổ chức những chương trình, phong trào thi đua nêu những tấm gương
người tốt, việc tốt, với những người đã và đang thành đạt trong cuộc sống để củng cố
hoài bão, khát vọng vươn lên trong lao động, học tập, rèn luyện cho nguồn nhân lực
đất nước
Hai là, cần tiến hành đổi mới giáo dục và đào tạo trên tất cả các phương diện giáo
dục, đào tạo
Ba là, cần tạo lập môi trường xã hội lành mạnh, đấu tranh chống nguy cơ xói mòn
giá trị văn hóa truyền thống của con người Việt Nam


22
Bốn là, kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc gắn với giao lưu
quốc tế trong quá trình phát triển nguồn nhân lực
Kết luận chương 3

Để nâng cao chất lượng công tác việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong việc phát triển nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay, trước hết cần
quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng, đổi mới nhận thức của nhân dân và của các
cấp Đảng ủy lãnh đạo đối với công tác kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền
thống dân tộc trong quá trình phát triển nguồn nhân lực nước nhà hiện nay. Để thực
hiện tốt những phương hướng, cần có những giải pháp tích cực như: Nâng cao đời
sống vật chất của nguồn nhân lực; nâng cao nhận thức về kế thừa và phát huy giá trị
văn hóa truyền thống dân tộc trong việc phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện
nay; Tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, bộ máy tổ chức, quản lý, nâng cao hệ
thống pháp luật để kế thừa, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá
trình phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay; Đổi mới phương thức giáo dục
kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc nhằm phát triển toàn diện
nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay.

KẾT LUẬN CHUNG
Trong thời kỳ toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, công nghiệp hóa,
hiện đại hóa là hiện tượng mới ở nước ta. Chúng ta phát triển theo con đường riêng
phù hợp với đặc điểm lịch sử, giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Để
nhiệm vụ đó được tiến triển nhanh chóng, cần phải ra sức kế thừa và phát huy giá
trị văn hóa truyền thống dân tộc đã được hình thành và hun đúc qua hàng nghìn
năm lịch sử.
Việc kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong quá
trình phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay là một tất yếu khách quan.


23
Giáo dục tư tưởng, chính trị và phẩm chất đạo đức, lối sống thể hiện tính xã hội và
tính giai cấp, và cũng là đảm bảo sự trưởng thành toàn diện và lành mạnh của
nguồn nhân lực nước nhà. Kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống
giúp cho nguồn nhân lực nhận thức một cách đúng đắn các giá trị văn hóa truyền

thống của xã hội, hình thành tình cảm, niềm tin, lý tưởng đạo đức, lối sống tốt đẹp
và cao thượng. Những phẩm chất này một khi được nội tâm hóa trong nhân cách
mỗi người lao động sẽ là động lực thúc đẩy việc thực hiện một cách tự nguyện, tự
giác hành vi đạo đức, lối sống vì lẽ phải, vì sự công bằng, bảo vệ cái thiện, chống
lại cái ác, điều chỉnh sự lệch chuẩn trong hành vi đạo đức, lối sống của bản thân
nguồn nhân lực nước nhà.
Việc giáo dục kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc là động
lực, là cơ sở nền tảng để giáo dục toàn diện nguồn nhân lực của nước ta hiện nay. Kế
thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc góp phần làm cho người lao
động nước ta trở nên phong phú về trí tuệ, cao đẹp về đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối
sống nhằm nâng cao sự sáng tạo trong sản xuất.
Giá trị thuyền thống văn hóa dân tộc là phương thức hoạt động sống đặc thù của
người lao động, phương thức người lao động tái sản xuất ra toàn bộ giới tự nhiên...
C.Mác đã khẳng định giá trị văn hóa truyền thống dân tộc là phương thức hoạt động
sống đặc thù của con người, phương thức con người “tái sản xuất ra toàn bộ giới tự
nhiên... theo các quy luật của cái đẹp”[23, tr.137]. Do vậy, việc kế thừa và phát huy
giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, với tư cách là cái phản ánh và thể hiện một cách
tổng quát, sống động mọi mặt đời sống của nguồn nhân lực (của mỗi cá nhân, mỗi dân
tộc và của cả nhân loại), là thước đo “trình độ người” của các mối quan hệ xã hội đã,
đang và sẽ còn diễn ra, văn hóa cấu thành một hệ thống giá trị, truyền thống, thẩm mỹ
và lối sống mà dựa trên nền tảng đó, mỗi cá nhân, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia tự khẳng
định bản sắc của riêng mình.