Đánh giá hiệu quả và đề xuất sử dụng đất nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững tại huyện phú bình, tỉnh thái nguyên

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

-----------------------------------------------------

L

NG ÌNH TUY N

ÁNH GIÁ HI U QU VÀ
XUT S
D
NG
T NÔNG NGHI P THEO H NG PHÁT
TRI N B
N VNG T I HUY N PHÚ BÌNH TNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Qun lý t ai
Mã s

: 60.85.01.03

LU N V N TH C S KHOA H C NÔNG NGHI P

Ng

i h
ng dn khoa h

c: TS. HÀ XUÂN LINH

Thái Nguyên - 2013


I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

-----------------------------------------------------

L

NG ÌNH TUY N

ÁNH GIÁ HI U QU VÀ
XUT S
D
NG
T NÔNG NGHI P THEO H NG PHÁT
TRI N B
N VNG T I HUY N PHÚ BÌNH TNH THÁI NGUYÊN

LUN VN TH C S KHOA H C NÔNG NGHI P

Thái Nguyên - 2013

i

L I CAM OAN
Tôi xin cam
oan: Bn lun vn tt nghip này là công trình nghiên cu
nghiêm túc ca cá nhân,
c thc hin trên c s nghiên cu lý thuyt, kin
thc thc t và nghiên cu kho sát tình hình thc tin và d
i s h
ng dn
khoa h
c ca TS. Hà Xuân Linh.
Các s liu và nhng kt qu trong lun vn là trung thc, các gii pháp
a ra xut phát t thc tin và kinh nghim, ch a tng
c công b d
i
bt c hình thc nào tr
c khi trình, bo v và công nhn bi “Hi
ng ánh
giá lun vn tt nghip Th c s! Qun lý
t
ai”
M t l n n a tôi xin kh ng

nh v s trung th c c a l
i cam kt trên.

Tác gi lun vn

Lng ình Tuyn

ii
L IC M

N

Trong quá trình thc hin nghiên cu
∀ tài, tôi
ã nhn
c s quan
tâm giúp
# nhit tình, s
óng góp quý báu ca nhi∀u cá nhân và tp th∃,
ã
t o
i∀u kin thun li
∃ tôi hoàn thành bn lun vn này.
Tôi xin chân thành cm n TS. Hà Xuân Linh,

i h
c Thái Nguyên
ã

trc tip h
ng dn tôi trong sut th i gian tôi nghiên cu thc hin
∀ tài.
Tôi xin cm n s góp ý chân thành ca các Th%y, Cô giáo Khoa Tài
nguyên và Môi tr

ng, Phòng qun lý Sau

i h
c, Tr

ng

i h
c Nông

lâm Thái Nguyên
ã t o
i∀u kin cho tôi thc hin
∀ tài.
Tôi xin chân thành cm n lãnh
o và tp th∃ cán b Phòng Tài
nguyên và Môi tr

ng, Phòng công th ng, Phòng Thng kê, Ban bi th

ng

và gii phóng m&t b∋ng huyn Phú Bình, UBND các xã: Kha Sn, Th ng
ình, Tân Kim, Tân Khánh, Hà Châu và th( trn H ng Sn
ã t o
i∀u kin
giúp
# tôi trong th i gian nghiên cu thc hin lun vn t i
(a ph ng.
Tôi xin cm n t

i gia
ình, nhng ng

i thân,
ng nghip và b n bè

ã giúp
# tôi trong quá trình thc hin
∀ tài.
M t l n n a tôi xin trân tr
ng c
m n !
Tác gi lun vn

Lng ình Tuyn


iii

M
C L
C
L I CAM OAN .......................................................................................................i
L IC M

N.......................................................................................................................ii

M
C L
C ..........................................................................................................................iii

DANH M
C CÁC CH VIT TT ................................................................................ vi
DANH M
C B NG...........................................................................................................vii
M

U ............................................................................................................................. 1

1. Tính cp thi!t c∀a # tài .................................................................................... 11
2. M∃c tiêu c∀a # tài ............................................................................................. 13
3. Ý ngh%a khoa h&c và th∋c ti(n c∀a # tài ........................................................... 3
3.1. Ý ngh%a khoa h&c ............................................................................................... 3
3.2. Ý ngh%a th∋c ti(n ............................................................................................... 3
4. Yêu c)u c∀a # tài ...................................................................................................... 13

CH

NG 1: T∗NG QUAN VN
NGHIÊN C+U...............................5

1.1. M,t s vn # lý lun v# s− d∃ng t nông nghi.p b#n v/ng ..................... 15

1.1.1. Khái quát v# t nông nghi.p ............................................................ 15
1.1.2. S− d∃ng t theo h0ng phát trin b#n v/ng .................................. 16
1.1.3. Quan im s− d∃ng t nông nghi.p b#n v/ng ............................... 19
1.2. 1c im s− d∃ng t nông nghi.p vùng khí hu nhi.t 0i .............. 19
1.2.1. Các h. thng canh tác chính trong vùng nhi.t 0i 2m.................... 20
1.2.2. S∋ xung cp c∀a t trong vùng nhi.t 0i 2m................................ 21
1.3. Nh/ng vn # v# hi.u qu s− d∃ng t và ánh giá hi.u qu s− d∃ng t
nông nghi.p theo h0ng 345t trin b#n v/ng ..................................................... 22

1.3.1. Khái quát v# hi.u qu s− d∃ng t.................................................... 22
1.3.2 H. thng ch6 tiêu ánh giá hi.u qu s− d∃ng t nông nghi.p ....... 25
1.3.3. Ý ngh%a c∀a vi.c nâng cao hi.u qu trong vi.c s− d∃ng t nông
nghi.p ............................................................................................................. 29
1.4. Nh/ng xu h0ng s− d∃ng t nông nghi.p trên th!7gi0i 897:7Vi.t Nam... 29

1.4.1. Nh/ng xu h0ng phát trin nông nghi.p trên th! gi0i.................... 29


iv

1.4.2. Xu h0ng phát trin nông nghi.p : Vi.t Nam................................. 30
1.4.3. S∋ c)n thi!t phi s− d∃ng t nông nghi.p theo h0ng 345t trin
b#n v/ng ......................................................................................................... 31
1.5. Nh/ng nghiên c;u liên quan !n nâng cao hi.u qu s− d∃ng t nông
nghi.p ...................................................................................................................... 31

1.5.1. M,t s nghiên c;u trên th! gi0i ......................................................... 31
1.5.2. M,t s nghiên c;u tCH

NG 2: N=I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C+U............ 25

2.1. i t>ng và ph2.2. N,i dung nghiên c;u ....................................................................................... 35

2.2.1.

ánh giá i#u ki.n t∋ nhiên, kinh t! xã h,i có liên quan !n s−

d∃ng t nông nghi.p trên ?a bàn huy.n Phú Bình................................. 35
2.2.2. Hi.n tr2.2.3. ánh giá hi.u qu s− d∃ng t sn xut nông nghi.p.................... 35
2.2.4.

# xut h0ng s− d∃ng b#n v/ng t nông nghi.p trên ?a bàn

huy.n Phú Bình ............................................................................................. 36
2.3. Phng pháp nghiên c;u................................................................................ 36

2.3.1. Phng pháp ch&n im nghiên c;u................................................. 36
2.3.2. Phng pháp thu thp tài li.u, s li.u .............................................. 37
2.3.3. Phng pháp x− lý s li.u .................................................................. 37
2.3.4. Phng pháp tính hi.u qu s− d∃ng t........................................... 37
2.3.5. Các phng pháp khác....................................................................... 39
CH

NG 3: KT QU NGHIÊN C+U VÀ TH O LUN ................... 30

3.1. Khái quát v# i#u ki.n t∋ nhiên, kinh t!- xã h,i .......................................... 40
3.1.1. i#u ki.n t∋ nhiên ........................................................................................ 40
3.2. Hi.n tr
3.2.2. Bi!n ,ng t nông nghi.p giai o3.3. ánh giá hi.u qu s− d∃ng t nông nghi.p.............................................................55

v

3.3.1. Các lo3.3.2. Hi.u qu kinh t! các cây tr≅ng chính trong huy.n ................................... 57
3.3.3. Hi.u qu kinh t! c∀a các lo3.3.4. Hi.u qu xã h,i các lo3.3.5. Hi.u qu môi trΑng các lo3.4. Quan im s− d∃ng t nông nghi.p : huy.n Phú Bình............................. 77
3.4.1. Quan im s− d∃ng t nông nghi.p : huy.n Phú Bình.......................... 77
3.4.2. ?nh h0ng s− d∃ng t nông nghi.p tΒ 5 - 10 nm t0i........................... 78
3.5. Các gii pháp nâng cao hi.u qu s− d∃ng t nông nghi.p...................................80
3.5.1. Gii pháp v# b trí h. thng canh tác trên t sn xut nông nghi.p ..............70
3.5.2. Gii pháp v# th? trΑng tiêu th∃ sn ph2m ............................................................71
3.5.3. Gii pháp kΧ thut.......................................................................................................72
3.5.4. Hoàn thi.n h. thng chính sách tác ,ng !n hi.u qu s− d∃ng t sn xut
nông nghi.p huy.n Phú Bình...............................................................................................74
3.5.5. M,t s gii pháp khác.................................................................................................74
KT LUN VÀ
NGH∆ .................................................................................... 74
1. K!t lun................................................................................................................................85
2. Ki!n ngh?..............................................................................................................................86
TÀI LI U THAM KH O....................................................................................................87
A. Ti!ng Vi.t............................................................................................................................87
B. Ti!ng Anh............................................................................................................................90


vi

DANH M
C CÁC CH VIT TT

S TT

Các ch/ vi!t tΕt

Ký hi.u

1

Lo i hình s) d∗ng
t

LUT

2

B Nông nghip và phát tri∃n nông thôn

B NN PTNT

3

B Tài nguyên và Môi tr

B TN&MT

4

Công nghip hoá- Hin
i hoá

CNH-H H

5

C s sn xut

CSSX

6

Gii phóng m&t b∋ng

GPMB

7

Gii quyt vic làm

GQVL

8

Giy chng nhn quy∀n s) d∗ng
t

GCNQSD

9

H s
(a chính

HS C

10

Khu Công nghip, công nghip nh+

KCN, CNN

11

Ngân hàng th gi
i

WB

12

Ngân hàng phát tri∃n Châu Á

ADB

13

Ngân sách Nhà n
c

NSNN

14

Quy∀n s) d∗ng

QSD

15

Sn xut nông nghip

SXNN

16

Sn xut kinh doanh

SKC

17

B Tài nguyên và Môi tr

18

Ti∃u th công nghip

TTCN

19

Trung h
c c s, Trung h
c ph, thông

THCS, THPT

20

U− ban nhân dân

UBND

ng

ng

B TNMT


vii

DANH M
C B NG

Bng 4.1. C cu kinh t huyn Phú Bình ..................................................37
Bng 4.2. DTSX, ,c cu ca ngành Nông nghip .....................................38
Bng 4.3. S l ng gia súc, gia c%m ...........................................................39
Bng 4.4. Giá tr( sn xut ngành chn nuôi qua các nm ...........................39
Bng 4.5. Hin tr ng s) d∗ng

t nm 2012 ...............................................41
Bng 4.6. Bin
ng
t
ai nm 2010 - 2012 ............................................42
Bng 4.7. Phân vùng kinh t sinh thái theo
n v( hành chính ...................44
Bng 4.8. Các lo i hình s) d∗ng
t chính huyn Phú Bình........................46
Bng 4.9. Hiu qu kinh t trên 1ha mt s cây trng chính vùng 1...........48
Bng 4.10. Hiu qu kinh t trên 1ha mt s cây trng chính vùng 2.........50
Bng 4.11. Hiu qu kinh t trên 1ha ca cây trng chính vùng 1 ..............51
Bng 4.12. Hiu qu kinh t trên 1ha ca công thc luân canh vùng 2.......54
Bng 4.13. ánh giá hiu qu kinh t ca các lo i hình s) d∗ng
t ..........57
Bng 4.14. ánh giá hiu qu xã hi ca lo i hình s) d∗ng
t vùng 1......60
Bng 4.15. ánh giá hiu qu xã hi ca lo i hình s) d∗ng
t vùng 2......61
Bng 4.16. So sánh mc phân bón ca nông h v
i quy trình k! thut ......64
Bng 4.17. L ng thuc BVTV thc t và khuyn cao trên cây trng .......66


viii

DANH M
C CÁC HÌNH
Hình 3.1. C c u kinh t huy n Phú Bình qua các n m 2010 - 2012 ............ 37
Hình 3.2. C cu các lo i

t huyn Phú Bình nm 2012................................... 41


M

U

1. Tính cp thi!t c∀a # tài
t
ai là tài nguyên quc gia vô cùng quý giá, là t liu sn xut
&c
bit, là ngun ni lc, ngun vn to l
n ca
t n
c, là thành ph%n quan
tr
ng ca môi tr

ng sng, là
(a bàn phân b ca các khu dân c , xây dng

các c s kinh t, vn hoá, xã hi, an ninh, quc phòng. Chúng ta bit r∋ng
không có
t thì không th∃ sn xut, c.ng không có s tn t i ca con ng

i

và
t có vai trò
&c bit quan tr

ng v
i sn xut nông nghip.
Trong nông nghip
t
ai
óng mt v( trí
&c bit quan tr
ng, là yu t
hàng
%u ca ngành sn xut này. t
ai không ch/ là ch0 ta, ch0
ng
∃ lao
ng mà còn là ngun cung cp thc n cho cây trng, m
i tác
ng ca con
ng

i vào cây trng
∀u da vào
t và thông qua
t
ai “Rung
t là t liu

sn xut ch yu và
&c bit không th∃ thay th
c. Rung
t va là
i

t ng lao
ng va là t liu lao
ng”. “Rung
t trong nông nghip
óng
mt vai trò là sc sn xut quan tr