Tài liệu ôn luyện học sinh môn ngữ văn hè 8 lên 9

ÔN TẬP VĂN 8 LÊN 9
(ôn tập hè)
Buổi 1:
Ôn tập câu ghép và các kiểu câu ghép .
I. Ôn lí thuyết
1. Khái niệm về câu ghép.
Câu ghép là những câu do 2 hoặc nhiều cụm c-v không bao chứa nhau tạo
thành . Mỗi c-v được gọi là một vế câu .
2. Cách nối các vế câu
Có 2 cách nối các vế câu
- Dùng các từ có tác dụng nối: cụ thể
+Nối bằng một cặp quan hệ từ .
+Nối bằng một quan hệ từ
+Nối bằng một cặp phó từ ,đại từ hay chỉ từ thường ddi đôi với nhau
(cặp hô ứng)
- Không dùng quan hệ từ
Trong trường hợp này giữa các vế câu cần có dâu phẩy, dấu chấm phẩp, hoăc
dấu hai chấm .
3 Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu
Quan hệ giữa các vế của câu ghép khá chặt chẽ .Những quan hệ thường gặp
là :
- Quan hệ nguyên nhân
- Quan hệ bổ sung
- Quan hệ nối tiếp
- Quan hệ đồng thời
- Quan hệ giải thích
- Quan hệ điều kiện (giả thiết)
- Quan hệ tương phản
- Quan hệ tăng tiến
- Quan hệ lựa chọn
- Mỗi quan hệ thường được đánh dấu bằng quan hệ từ , cặp quan hệ từ hoặc

cặp quan hệ từ hô ứng nhất định .Tuy nhiên để nhận biết chính xác quan hệ ý
nghĩa giữa các vế câu trong nhiều trường hợp ta phải dựa vào văn cảnh hoặc
hoàn cảnh giao tiếp
II Bài tập.
Bài tập1: Phân tích ngữ pháp các câu sau;
1. Mọi người đều lắng nghe cô giáo giảng bài .
2. Những cây liễu tóc rủ mềm mạiđúng soi bóng bên hồ nước trong xanh .
3. Mặt nước hồ về mùa thu gợn sóng lăn tăn .
4. Với đôi bàn tay nhanh thoăn thoắt , cô thợ dệt không ngừng gỡ gỡ, nối
nốinhững sợi chỉ mảnh mai.
5. Bởi vì lan chăm học cho nên bạn ấy thi đạt kết quả tốt
6. Lan không những là con ngoan mà bạn ấy còn là trò giỏi .
Đáp án
1.câu mở rộng phụ ngữ
2.câu mở rộng phụ ngữ
3.câu mở rộng vị ngữ
4.câu mở rộng thành phần trạng ngữ
5 -6. Câu ghép chính phụ
1


Bài tập2
Gọi tên các câu sau đây rồi cho biết chúng có quan hệ ý nghĩa với nhau như
thế nào
Câu1: Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng
Cõu 2. Làng mất mùa sợi, nghề dệt đành phải bỏ .
Cõu 3: Có lẽ tiếng việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người việt nam
là rất đẹp....
* Đáp án
Cõu 1 -2: nhìn bề ngoài ta tưởng là quan hệ nối tiếp nhưng thực ra sâu

bên trong là quan hệ nhân quả .Lời nói của bà cô độc ác đã xúc phạm đến mẹ
nên chú bé Hồng uất ức , do làng vải mất vé sợi nên nghề vải đành phải bỏ)
Cõu3: Quan hệ nhân quả
Bài tập 3 : Phân tích ngữ pháp các câu sau:
a) Những người lạc quan yêu đời luôn biết mỉm cười trong mọi hoàn cảnh .
b) Tiếng cười của Nguyễn Khuyến thâm trầm, còn tiếng cười của Tú Xương
thì lại sắc nhọn đến cay độc .
c) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm
* Đáp án
a) Câu đơn mở rộng chủ ngữ
b) Câu ghép có quan hệ nối tiếp .
c) Câu ghép có quan hệ nhân quả .
Bài tập 4 : Viết đoạn văn theo kiễu diễn dịch có câu chủ đề: “ Lăo Hạc là
người giàu ḷng tự trọng”, trong đó có sử dụng một câu ghép.
* yêu cầu:
- Đoạn văn diễn dịch, có độ dài khoảng 6 đến 8 câu.
- Đảm bảo nội: ḷng tự trọng của Lăo Hạc
- Trong đoạn văn có sử dụng ít nhất 1 câu ghép.
Ôn tập về các biện pháp tu từ
1 nhân hoá
2 so sánh
3 Điệp ngữ
4 ẳn dụ
5 Hoán dụ
6 Liệt kê.....
I Khái niệm
II Bài tập.
** Chú ý cần phân biệt sự giống và khác nhau giữa ẩn dụ và hoán dụ
ẩn dụ là dựa trên những nét tương đồng của sự vật
hoán dụ là dựa trên những nét tương cận của sự vật

Vd : áochàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
Vd : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
2


Bài tập 1b
Phân tích các biện pháp tu ừ đã được học qua các đoạn thơ sau
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập của
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi
......
Đáp án
_Với sự liên tưởng so sánh ,nhân hoá rất thú vị,Huy Cận đã miêu tả rất thật sự
chuyển đổi giữa ngày đêm khiến cảnh biển vào đêm mang vẻ đẹp vừa rộng
lớn, kỳ vĩ,huyền bí tráng lệ nhhư huyền thoại lại vừa gần gũi với con người.
Mặt trời lặn được ví như hòn lửa chìm xuống biển . những con sóng biển đêm
hiền hoà gối đầu nhau chạy ngang trên biển đuựơc ví như then cài của của
biển đêm
_khổ thơ có sự đối lập hoạt động của thiên nhiên với hoạt động của con
người ...
Từ lại biểu thị sự lặp lại tuần tự thường nhật liên tục mỗi ngày của người lao
động
Câu hát căng buồm là hình ảnh ẩn dụ cho tiếng hát của con người có
sức mạnh làm căng cánh buồm .Câu hát là niềm vui ,niềm say sưa hứng khởi
của những người lao động lạc quan yêu nghề yêu biển
-> Hình ảnh đối lập đã làm nổi bật tư thế của con người trước biển cả
Bài tập 2

Viết một đoạn văn phân tích 2 khổ thơ sau trong bài thơ ông đồ của Vũ
Đình Liên ( Đoạn văn khoảng 10 -<12 câu trong đó có một câu hỏi tu từ )
"Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm:
Mực đọng trong nghiên sầu ..
ông đồ vẫn ngồi đáy ,
Qua đường không ai hay ,
Lá vàng rơi trên giấy:
Ngoài trời mư bịu bay.
Đáp án
-Nội dung:Nói về cảnh đời đổi thay và hình ảnh ông đồ trở nên trơ trọi, lạc
lõng gưĩa dòng đời vẫn trôi chảy
-Xác dịnh được biện pháp nghệ thuật tu từ :Nhân hoá và mượn cảnh ngụ
tình :Ngòi bút đặc tả ở đoạn thơ này vừa có hình ,vừa có tình vừa rất gợi cảm ..
Ngôn ngữ thơ trong sáng giản dị mà chứa chất bao cảm xúc ..Thiên nhiên và
con người hết thảy đều vô tình .Thời thế và con người đã lạnh lùng từ chối mọt
giá trị văn hoá được coi là cổ truyền
- Đoạn văn đủ số câu
- Có câu hỏi tu từ ( muốn dùng câu hỏi tu từ chỉ cần thêm những từ :Phải
chăng; có lẽ....vào đâu câu thì câu đó sẽ trở thành câu chúa câu hỏi tu từ "
3


Bài tập 3
Bài thơ "ánh trăng" của Nguyễn Duy như một lời tâm sự chân thành sâu
lâng ,lại như một lời nhắn nhủ thấm thía ,mà trước hết là lời tự nhắc nhở mình .
Em hãy phân tích đoạn thơ sau để làm sáng tỏ ý kiến trên
"Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng

như là đồng là bể
mhư là sông là rừng
trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình "
Đáp án Nguyễn duy gặp lại ánh trăng như gặp lại người bạn tuổi thơ, như
gặp lại người bạn từng sát cánh bên nhau trong những năm tháng gian khổ. Tác
gỉ không giấu được niềm mãnh liệt cảu mình.Vầng trăng nhắc nhở tác giả đừng
bao giờ quên những năm tháng gian khổ ấy, đừng bao giờ quên tình bạn tình
đồng đội,tình đồng chí, những người đã từng đồng cam cộng khổ chia ngọt sẻ
bùi trong những năm tháng chiến đấu đầy gian nan thhử thách.
Cuối bài thơ Nguyễn Duy đưa người đọc cùng đắm chìm trong suy tư ,
trong chiêm nghiệm về" vầng trăng tình nghĩa"một thời.
_ánh trăng im phăng phắc =.> nhân hoá khiến hình ảnh vằng trăng hiện ra
như một con người cụ thể ,mmột người bạn, một nhân chứng, rất tình nghĩa
nhưng vô cùng nghiêm khắc.
Trăng vẫn thuỷ chung mặc cho ai thay đổi,vô tình với trăng .Trăng bao
dung và độ lượng biết bao!Tấm lòng bao dung và độ lượng ấy"đủ cho ta giật
mình",dù trăng không một lời trách cứ .Trăng tượng trưng cho phẩm chất cao
quí của nhân dân ,trăng tượng trưng cho vẻ đẹp cao quí của tình bạn ,tình chiến
đấu trong những năn tháng gian khổ không thể nào quên
ánh trăng mang sự triết lý vệ sự thuỷ chung khiến người đọc phải giật mình
suy nghĩ nhìn lại chính mình để ssống đẹp hơn nghĩa tình hơn.
Bài tập 4
1, Trình bày đôi nét về tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ "Vào nhà
ngục Quảng Đông cảm tác "
2, Em hãy đặt mình vào chủ thể trữ tình trong bài thơ và hình dung xem
mạch cảm xúc dâng trào trong lòng cụ Phan Bội Châu lúc sa vào tù ngục như
thế nào?

Đáp án
1Phan BC là người nguyện cống hién đời mình cho sự nghiệp cứu
nước ..Ông là nhà Cm lớn của dân tộc Việt Nam trong vòng 20 năm đầu của thế
kỷ XX. Năm 1905 PBC sang Nhật tìm đường cứu nước ,vì hoạt động Cm nên
1908 chính phủ nhật bản theo yc của cp Pháp đã trục xuất Phan Bội Châu cùng
các nhà Cm Việt Nam sang Trung Quốc ,1912 cụ bị td Pháp kết án tử hình vắng
mặt và cũng năm ấy cụ bị bọn quân phiềt ở Quảng Đông bătgiam
4


Bài thơ này cụ sáng tác trong buổi đầu mới bị bắt để tự an ủi mình
2 Mạch cảm xúc
-Đối với người yêu nước vào tù chỉ là tạm dừng chân trên con đường đấu
tranh , cho nên vào tù mà vẫn ung dung thanh thản đường hoàng
-Cuộc Đời ta dã từng "khách không nhà trong bốn biển "(cụ đã từng lưu
lạc nhiều nơi nếm trải bao đắng cay khổ cực )."lại người có tội giữu năm châu "
(ý nói lũ giặc pháp luôn truy tìm đuổi bát kết án tủ hình vắng mặt cụ "
Vì yêu nước mà người cách mạng luôn lâm vào cảnh bốn biển không nhà
và bị săn lùng khắp năm châu nư vậy "
-Lâm vào cảnh tù ngục ,người cách mạng vẵn luôn ôm ấp hoài bão lớn lo
cứu nước cứu đời ,khát vọng lớn chí lớn không hế suy giảm ngay cả khi kề bên
cái chết
-đối với người Cm hễ còn sống là còn chiến đấu cho sự nghiệp cứu nước
_Ngục tù và chết chóc không thể nào lay chuyển được ý chí của người Cm.
Ôn tập các văn bản nghị luận
tên tác phẩm tác giả
năm sáng nội dungchủ
tác
yếu
Chiếu dời đô Lý Công Uẩn

PHản
ánh
khát
vọng
của nhân dân
về một đất
nước
độc
thống nhất
,đồng
thời
phản ánh ý
chí tự cường
của dân tộc
đại việt đang
tên đà lớn
mạnh
Hịch tướng Trần Quốc Hịch 1285- phản ánh tinh
sĩ
Tuấn là 1 1287
thần
yêu
tướng sĩ kiệt Hịch là thể nước nồng
xuất của dân văn nghị luận nàn của đaan
tộc
quân thời
xưa trong kháng
Nguyên
được
sáng chiến chông

Mông xâm tácđể
cổ xam lược thể
lược nước ta động ,thuyết hiện qua lòng
ông
được phục
hoặc căm thù giặc
Trần Nhân kêu gọi đấu ý chí quyeets
Tông cử làm tranh chống chiến , quyết
tiết chế thống thù
trong thắng kẻ thù
lĩnh các đạo giặc ngoài
xâm lược
quân cả 2 lần
đều thắng lời
vẻ vang

nghệ
thuật
đặc sắc
dùng những
lời lẽ chặt
chẽ , có sự
kết hợp hài
hoà giữa lý
và tình

đây là một
áng
văn
chính

luận
suất sắc có
sự kết hợp
giữa lập luận
chặt chẽ ,sắc
bén với lời
văn
thống
thiết ,có sức
lôi
cuấn
mạnh
mẽ
.Lời văn khi
thân mật khi
thống
thiết,khi mỉa
5


mai khi dứt
khoát
như
dao chém đá
nhiều hơn cả
là cách dùng
câu hỏi tu từ
để các tướng
tự suy nghĩ
,tự trả lời

Nước
Việt ta

đại Nguyễn Trãi 1428
một nhân vật
lịch sử lỗi
lạc, toàn tài
hiếm
có
nhưng bị giét
hại oan khốc
(14420) đến
năm
1446được
rửa oan
là danh nhân
văn hoá thế
giới .
bàn luận về Nguyễn
văn bả được
phép học
Thiếp (17231804)
trích từ bài
tấucủa
Nguyễn thiếp
gửi

vua

Quang Trung

(tháng
1791)

Thuế máu

Nguyễn
Quốc

ái

8-

đoạn trích
có ý nghĩa
như
bản
tuyên ngôn
độc lập nước
ta là nước có
nền văn hiến
lâu đời, có
lãnh
thỏ
riêng phong
tục riêng ,có
chhủ quyền,
có
truyền
thống lịch sử
Mục đích của

việc học là
làm người có
đạo đức,có
tri thức, góp
phần
làm
hưng thịnh
đất nước ,
Chứ không
phải để cầu
danh
lợi
.Muốn học
tốt phải có
phương
pháp,học cho
rộng nhưng
phải nắm cho
gọn đặc biệt
học phải đi
đôi với hành
tác giả đã
vạch trần bộ
mặt tàn bạo

cách lập luật
chặt
chẽ
chứng
cứ

hùng hồn

Lý luận chặt
chẽ

có nhièu hình
ảnh giàu sức
gợi
cảm
6


thâm độc của ,giọng
bọn thực dân điệuvừa đanh
phong kiến
thép vừa mỉa
mai
chua
chát
Bài tập 1
Khi quyết định dời đô, Lý Công Uẩn đẫ phân tích cho thần dân về ưu thế
của thành Đại La so với Hoa Lư điều đó thể hiện qua những phương diện nào ?
Đáp án
-Trước hết LTTố căn cứ vào thực tế , Phê phán hai triều đình Đinh ,Lê
chọn Hoa Lư làm nơi đóng đô.
- Khẳng định Đại La là kinh đô vì nhiều ưư thế
+Là nơi Cao Vương từng định đô
+Về địa lý:trung tâm của đất trời mở ra bốn phương vừa có sông vừa có
núi ,Đất rộng mà bằng phẳng ,cao mà thoáng tránh được lụt lội chật chội
+Về phong thuỷ có thế rồng cuận hổ ngồi

+Về sự giàu có muôn vật phong phú tốt tươi
+Về chính trị là nơi tụ hội trọng yếu của đất nước
*** Như vậy thành Đại La là nơi có đầy đủ mọi ưu thế để trở thành nơi
kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời
Bài tập 2
Đọc những câu văn dưới đây và cho biết
"Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruộy đau như cắt, nước mắt
đầm đìa; chỉ căm tức rằng chưa xả thịt lột da,nuốt gan uống máu quân thù.Dẫu
cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ,nghìn xác này có trong da ngựa, ta cũng
vui lòng ."
1, những câu văn ấy được trích từ tác phẩm nào của ai :nêu vắn tắt sự
hiểu biếtcủa em về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm đó .
2 Theo em,trong những câu văn ấy, tác giả đã thể hiện tình cảm gì ?cách
thể hiện của tác giả có gì đặc sắc khiến người đọc nhớ mãi ?
Đáp án
1 Hịch ướng sĩ .Hoàn cảnh ra đời Trần Quốc Tuấn viết vào khoảng trước
cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên lần thứ hai (1285) Bài hịch
này làm ra để khích lệ tướng sĩ học tập binh thư yếu lược
2 Tình cảm:Lòng yêu nước và sự căm thù giặc của tác gỉa được bộc lộ hết
sức cụ thể
Cách thể hiện của tg khiến người đọc nhớ mãi vì về mặt nghệ thuật sự xuất
hiện liên tiếp của các vế gồm 4 từ "tới bữa quên ăn ,.........đầm đìa
"nhằm nhấn mạnh một nỗi đau lớn ,cách diễn tả lòng căm thù giặc cao
độ thông qua các động từ mạnh "xả thịt ......"và câu văn có quan hệ "đẫu
cho .....thì"nhằm khẳng định tinh thần quyết sống mái với kẻ thù
7


_Những lời nói trên không phải là lời nói suông mà là những lòi nói từ trái
tim của một người coi lợi ích của tổ quốc là lợi ích tối cao những lời nói

này có ý nghĩa như một tấm gương để tướng sĩ học tập .
Bài tập 3
Sau khi học xong 2 bài thơ " sông núi nước nam và nước Đại Việt" em hãy
nêu lên những nét mới và sâu sắc trong tư tưởng của Nguyễn Trãi so
vời bài "sông núi nước nam "
Đáp án
Nét mới :Quan niệm về quốc gia, dân tộc hoàn chỉnh hơn.Trong sông núi ..
tg mới nói đến hai yếu tố (lãnh thổ và chủ quyền"còn trong nước đại
Việt bổ sung thêm 3 yếu tố :văn hiến,phong tục tập quán, lịch sử dân
tộc
-Sự sâu sắc còn thể hiện ở chỗ Nguyễn Trãi khẳng định văn hiến và truyền
thống lịch sử là yếu tố cơ bản nhất khẳng định sự tồn tại bền vững của
một quốc gia độc lập.
Bài tập 4
Có bản dịch câu
"Tù Triệu, Đinh, Lý,Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán,Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đé một phương
Là "Từ Triệu, Đinh, Lý,Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán,Đường, Tống, Nguyên hùng cứ một phương "
Theo em cách dịch nào hợp lý hơn ?Vì sao?
Đáp án
Hùng cứ không có gì sai nhưng chưa khẳng định được lòng tụ tôn dân tộc
và chưa thấy được thế ngang hàng của vua Nam với hoàng đế phương
Bắc _-> Cách dịch xưng đế hợp lý hơn sát với nguyên tác của NT
Bài tập 5
Từ văn bản bàn luận về phép học em có suy nghĩ gì về mục đích và
phương pháp học của bản thân viết thành đoạn
Bài tập 6
Văn bản thuế máu đặt ra vấn đề gì ?ba phần trong văn bản có mối quan hệ
như thế nào trong việc bộc lộ chủ đề của văn bản

Đáp ánTHuế máu đặt ra một vấn đề hết sức nóng bỏng :Chính quyền thực
dân đã tìm mọi cách biến người dân thuộc địa thành vật hi sinh phục vụ
lợi ích của chúng trng cuộc chiến tranh tàn khốc (ctrTG lần 1)
-Bố cục 3 phần hết sức hợp lý người đọc dễ nhận thấy sự tàn bạo của
chính quyền thực dân và nỗi khổ đau của người dân thuộc địa theo trình
tự thời gian (trước ,trong và sau chiến tranh ).TRình tự này giúp cho tg
có điều kiện bóc trần sự bịt bợm giả nhân giả nghiã của chính quyền
thực dân .Lợi dụng xương máu của người nô lệ để tiến hành cuộc chiến
8


tranh phi nghĩa là một trong những tội ác đáng ghê tởm nhất của chủ
nghĩa thực dân

Ô n tập tiếng việt
1 Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
- Nghĩa của môt ngữ có thể rộng hơn hoặc hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác
-Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó
bao hàm phạm vi nghĩa của môt số từ ngữ khác [
-Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó
được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác .
-Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ naỳ, đồng thời có thể có
nghĩa hẹp đối với một số từ ngữ khác
Ví dụ :động vật (thú, chim, cá )
2 Trường từ vựng
Là tập tất cả những từ có nét chung về nghĩa.
Lưu ý :Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn
VD: Tường tữ vựng mắt :có những trường hợp nhỏ
-Bộ phận của mắt :lòng đen, lòng trắng,con ngươi, lông mày...
-Đặc diểm của mắt :đờ đẫn, sắc,lờ, đờ,tinh anh,loét, mù loà,...

-Cảm giác của mắt :chói,quáng, hoa, cộm....
-Bệnh về mắt :cận thị ,viễn thị, loạn thị ...
-Hoạt động của mắt :nhìn, trông, liêc, nhòm.......
3 Trợ từ
Là những từ dùng để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật , sự
việc được nói đến trong câu
VD Những từ thường gập : "những, có, đích, chính, ngay...."
4 Thán từ
Là những từ dùng làm dấu hiệu biểu lộ cảm xúc ,tình cảm, thái độ của
người nói hoặc dùng để gọi đáp.
Thán từ thường đứng ở đầu câu ,có khi nó tách ra thành một câu đặc biệt
Thán từ có hai loại :
+Bộc lộ tình cảm
+Gọiđáp :
5 Tình thái từ
Là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu gnhi vấn ,câu cầu khiến,
câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói
VD : à, ư ,hả, hử, đi, nào, với, thay, ạ ...cơ mà,
Bài tập luyện
Bài tập1
Tìm từ ngữ có nghĩa khái quát cho những từ in đậm sau :
1, Tôi bặt tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu
chúi xuống đất. tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận. Mấy cậu đi trước ôm sách vở
nhiều lại kèm cả bút nữa .
9


2, Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quí và không đi ra đồng nô đùa
như thằng Sơn nữa.
Bài tập 2

Trong các từ in đậm sau đây từ nào có tính gợi hình hơn ?Tại sao ?
a, Một cậu đứng ôm mặt khóc. Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng
mẹ tôi nức nở theo. Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng
thút thít đang ngập ngừng trong cổ.
b, Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi,thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức
nở.Mẹ tôi cũng sụt sùi theo .
Bài tập 3
Tìm trợ từ trong các câu sau :
a, Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng
trong các lớp .
b, Nó là nhân vật chính của buổi họp tối hôm nay .
c, Nó đưa cho tôi những 10000đồng
d, Nó đưa cho tôi những đồng bạc cuối cùng trong túi .
g, Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại
h, Các em đừng khóc.Trưa nay các em được về nhà cơ mà.Và cả ngày mai lại
được nghỉ cả ngaỳ nữa .
i, Ngay chúng tôi cũng chẳng biết phải nói những gì
k, Tôi có ngay cái ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ này :chắc phải người thạo
mới cầm nổi cái bút thước .
n, Nó đưa cho tôi mỗi 5000 đồng .
m, Mỗi người nhận được 5000 đồng
Bài tập 4
Tìm thán từ trong các câu sau và cho biết chúng dùng để làm gì:
a)Này,bảo bác có trốn đi đâu thì trốn.
b, gõ đầu roi xuống đất ,cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều
sái cũ :_Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à ?Nộp tiền
sưu !Mau!
c, Khốn nạn nhà cháu đã không có dẫu ong chửi mắng cũng đến thế thôi ,xin
ông trông lại
d, Chao ôi! có biết đâu rằng :Hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả

nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi.
e, Em hơ đôi tay trên que diêm sáng rực như than hồng . Chà ! ánh sáng kì dị
làm sao !
đáp án bt2
Đáp án :nức nở,thút thít ,sụt sùi
đáp án bt1
a, giữ : ghì, nắm, ôm
b, Di chuyển : Lội, đi
Luyện tập xây dựng đoạn văn trong văn bản
Lý thuyết:
10


Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản , bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi vào
đầu dòng ,kết thúc bàng dấu chấm xuống dòng và thường biểu đạt một ý
tương đối hoàn chỉnh
Đoạn văn thường có câu chủ đề, .câu chủ đề mang nội dung khái quát ,lời lẽ
ngắn ngọn thường đủ hai thành phần chính và đứng ở đầu đoạn văn .
Các câu trong đoạn văn có quan hệ chặt chẽ với nhau chúng có thể bổ sung ý
nghĩa cho nhau hoặc có thể bình bẳng với nhau về ý nghĩa
Nội dung doạn văn có thể triển khai theo cách diễn dịch ,qui nạp ,song hành
móc xích ,tổng- phân -hợp .
Bài tập luyện
Phân tích nhân vật lão hạc trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao , Từ đó rút
ra ý nghĩa nhân đạo của tác phẩm
Tìm ý trong phần thân bài cuả đề trên
vd Lão Hạc là một người nông dân nghèo
-Lão hạc là người có tình thương yêu loài vật
-Lão hạc là người có tình thương yêu con tha thiết
-Lão Hạc là người giàu lòng tự trọng Và có nhân cách cao thượng ......

** ý nghĩa nhân đạo của tác phẩm:
-Tác giả đứng về phía nhân dân ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người nông
dân, nhìn thấy nỗi khổ của người nông dân trước cm là nỗi khổ bần cùng
Gián tiếp tố cáo chế độ phong kiến , chế độ thực dân dã gây ra nỗi khổ cực
cho người nông dân tiêu biểu là gia đình lão hạc (cha con li tán ,gia đình phải
sống trong nghèo khổ......)
Bên cạnh gia đình lão Hạc còn có gia đình ông giáo một trí thức nghèo.....
Bài tập 2viết đoạn văn tự sự kết hợpmiêu tả biểu cảm
Cho sự việc và nhân vật sau: Sau khi bán chó , lão Hạc sang báo để ong giáo
biết. Hãy đóng vai ông giáo và viết một đoạn văn kể lại giây phút lão hạc sang
báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ .
Gợi ý :Đoạn văn phải có miêu tả và biểu cảm
Sự việc được kể lại phải có trình tự .., Việc tả phải làm nổi bật nét mặt
đau khổ , tâm trạng day dứt của Lão hạc để từ đó nói lên những yếu tố biểu
cảm
Ôn tập thơ trữ tình
Tác phẩm Tác giả Thời gian
Nộidung chính
st
Thế Lữ 1943
Bài thơ mựon lời con hổ
Nhớ
để khơi gợi lòng yêu nước
rừng
thầm kín của người dân
mất nước thủa ấy
Ông đồ

VĐL

1936

Nghệthuật
chính
Thể thơ tự do
cảm xúc lãng
mạn

Bài thơ thể hiện sâu sắc Lãng mạn
tình cảnh đáng thương hoài cổ hiện
của ông đồ qua đó toát lên thực trữ tình
11


Quê
hương

Tế
Hanh

1939

Khi con Tố
tu hú
Hữu

7-1939

túc cảnh Hồ
Pắc Bó

Chủ
Tịch

2 -1941

Đi dường

HCM

1942

Ngắm
trăng

HCM

1942

niềm thương cảm chân
giọngđiệu,
thành trước một lớp người trầmlắng
đang tàn tạ và nỗi tiếc nhớ ngậm ngùi
cảnh cũ người xưa của tg kết cấu đầu
cuối
tương
ứng
Bài thơ cho thấy tình cảm Vần thơ bình
tha thiết trong sáng của dị mà gợi
nhà thơ
cảm ,

Thể hiện sâu sắc lòng yêu tiếng
chim
cuộc sống và niềm khát khơi nguồn
khao tự do cháy bỏng của cảm
xúc
người chiến sĩ cách mạng giọng
diệu
trong cảnh tù ngục
thơ
tự
nhiên
,khi
tươi
sáng
khoáng đạt,
khi dằn vặt
sôi trào trong
thể thơ lục
bát
truyền
thống mềm
mại
uyển
chuyển .
Tinh thần lạc quan phong Bài thơ có
thái ung dung của Bác bút pháp cổ
trong cuộc sống CM đầy điển xen hiện
gian khổ và với Bác làm đại , ngôn từ
CM sống hoà hợp với giản dị tự
thiên nhiên là niềm vui nhiên,giọng

lớn
thơ
chân
thành dung dị
đùa vui hóm
hỉnh
Bài thơ mang ý nghĩa tư
bài thơ có
tưởng sâu sắc từ việc đi khuynh
đường núi đã gợi ra chân hướng khái
lý đường đời vượt qua quát triết lý
gian lao thử thách sẽ tới rất rõ
thắng lợi vẻ vang .
Tình yêu thiên nhiên đén
say mê và phong thái ung
dung của bác hồ ngay cả
trong cảnh tù ngục tối tăm

bài thơ có sự
kết hợp giữa
cổ điển và
hiện đại

12


Bài tập luyện
Căn cứ vào nội dung bài thơ , hãy giải thích vì sao tácgiả mượn lời con hổ ở
vườn bách thú .việc mượn lời đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện
nội dung cảm xúc của nhà thơ ?

Đáp án Không nói thẳng cảm xúc tâm trạng của mình mà lại mượn lời con hổ
trong vườn bách thú là một đặc sắc quan trọng hàng đầu của bài thơ bởi nó rất
phù hợp với cảm hứng và bút pháp lãng mạn . hình ảnh con hổ bị nhốt trong
vườn đã được nhân hoá cao độ trở thành hình ảnh ẩn dụ - tượng trưng một
cách kín đáo mà vẫn rõ ràng nói lên tâm tư ước vọng của nhà thơ của một lớp
người ở một thời đã qua mặt khác nói xa xôi bóng gió thể hện nhân cách cao
thượng , ước mơ cao đẹp, nỗi buồn thực tại ,thể hiện tình cảm yêu nước của
thanh niên tiểu tư sản việt nam trên văn đàn công khai thời Pháp. Tâm trạng
của con hổ là tâm trạng của người ang hùng chiến bại trong cuộc sống của
một tù nhân vẫn mơ về giấc mơ quá khứ oai hùng
Bài tập 2
Bình giảng 8 câu đầu của bài thơ "Quê hương"
Gợi ý :
-Chép lại 8 câu
- Nội dung nói về cảnh sắc và sức sống lao động của quê nhà
+"Làng tôi vốn .."là một nghề truỳen thống của ông cha để lại
+6 câu tiếp theo mở ra một không gian hoành tráng
+Những chàng trai hăm hở ra khơi
+ Hình ảnh "mảnh hồn làng "là một hình ảnh trìu tượng thể hiện sức sống tiềm
tàng sức sống lao động bền bỉ dẻo dai và lâu đời của một miền quê , đây là
một so sánh rất độc đáo, sáng tạo biểu lộ niềm tự hào đối với quê hương
+Đoạn thơ cho thấy một hồn thơ trẻ trung phơi phới., cách dùng từ chuẩn xác ,
tinh luyện , hình tượng thơ đẹp và sáng tạo làm nổi bật sức sống của làng chài
và tình yêu quê hương tha thiết mặn nồng của tác giả .
Bài tập 3
1, Phân tích bức tranh mùa hè và tâm trạng của người tù qua bài thơ khi con
tu hú
2, Tiếng chim tu hú mỏ đầu và kết thúc bài thơ gợi cho người đọc những liên
tưởng gì?
Gợi ý

- Tiếng chim tu hú mơ đầu bài thơ gợi ra bức tranh mùa hè trong tưởng
tượng và tâm trạng náo nức bồn chồn của nhà thơ.
- =Tiếng chim tu hú ở câu kết lại nhấn vào tâm trạng và cảm giác u uất
,bực bội ,ngột ngạt, ý muốn tung phá để giành lại tự do của người tù .
tiếng chim tu hú mở đầu và kết thúc thể hiện sụ thay đổi diễn biến tâm
trạng của tác giả một cách rất lô gích, hợp lý. Mặt khác nó tạo cho bài
thơ mở đầu kết thúc tự nhiên
- +Mở tiếng chim tu hú chính là gọi tự do, tiếng gọi tha thiết của cuộc
sống đầy khuyến rũ
- +Kết nhấn vào tâm trạng u uất , ngột ngạt
13


Bài tập 4
Cho biết tính chất cổ điển và hiện đại của bài thơ được thể hiện như thế
Gợi ý :
- Cổ điển :Thú lâm tuyền , thể thơ thất ngôn tứ tuyệt , hình ảnh,
điệu,...
- Hiện đại :Cuộc đời cách mạng, lối sống cách mạng , công việc
mạng tinh thần cách mạng ngôn từ giản dị tự nhiên giọng thơ
thành , dung dị , vui đùa hóm hỉnh ,

nào?
nhịp
cách
chân

Bài tập 5
1, Có ý kiến cho rằng bài ngắm trăng là cuộc vượt ngục thành công và kì lạ
của HCM.ý kiến của em thế nào ?hãy trình bày bằng một đoạn văn khoảng

10-12 câu
2, Chép chững câu thơ về trăng của Bác và sau đó so sánh với trăng trong bài
vọng nguyệt
Gợi ý
_Trăng trong Nguyên tiêu:Tròn đầy ...
_Trăng trongCảnh khuya :đẹp kỳ oả như bức tranh sơn mài lộng lẫy
_Trăng trong Báo tiệp :tinh tế nhí dỏm và chủ động đòi thơ
_Trăng trong Đêm trung thu :vời vợi, sáng như gương ,....
_Trăng trong Vọng nguyệt :Giaop hoà, tri ân, tri kỉ ...
Bài tập 6
hãy suy nghĩ và trả lời về các câu hỏi sau
1. Đi đường có phải là bài thơ tức cảnh và tự sự hay không? Vì sao?
2. Đi đường có phải là bài thơ triết lí không? Vì sao?
3. Đi đường có phải là bài thơ tả thực không?
4. Vậy Đi đường là bài thơ như thế nào, xét về mặt thể loại?
(Gợi ý:
Đi đường là bài thơ tả cảnh, tức cảnh, tự sự, nếu chỉ xem xét trên bề mặt, trên
nghĩa đen: tả cảnh, kể chuyện đi đường. Và vì vậy, cũng có tể nói đây là bài
thơ tả thực những điều tác giả đã trực tiếp cảm nhận, nếm trải trên đường bị
giải đi. Thế nhưng đọc kĩ, ta thấy nhà thơ không tả, không kể một cách cụ thể,
sinh động như một số bài thơ đi đường khác (Lộ thượng, Tảo giải…). Bài thơ
có khuynh hướng khái quát, triết lí rất rõ. Nhưng đây lại không hoàn toàn là
bài thơ triết lí một cách trừu tượng, khó hiểu. Ngược lại triết lí thế lộ nan
được rút ra từ hành lộ nan một cách dụng dị, tự nhiên và rất dễ hiểu. Đó là
triết lí của Bác Hồ. Người đúc rút hằng ngày trong cuộc sống mà chính mình
đã trải qua. Nó rất sâu sắc và đầy sức thuyết phục: Con đường núi mà người
tù bị giải đi cũng là hình ảnh biểu trưng của con đường cách mạng lâu dài, vô
cùng gian khổ, nhưng nếu bền gan, quyết chí, quyết tâm vượt qua, thì cuối
cùng nhất định thành công. Vì Người hiểu rõ qui luật ấy, con đường ấy nên
trong bất kì hoàn cảnh nào dề ung dung, bền lòng, bền chí vuợt qua. Và ngay

trong hoàn cảnh tù đày khắc nghiệt, không phải không có ít lần Bác Hồ đã
vuợt lên hoàn cảnh, tự tìm thấy và đã được hưởng những giờ phút, những
khoảnh khắc khoan khoái, vui vẻ, thậm chí hạnh phúc trong tù.
14


Bài thơ, trước hết làm ra để tự động viên, tự khuyên mình, nhưng tự nó lại có
sức truyền cảm, có tác dụng cổ vũ tinh thần con người vuợt qua khó khăn, thử
thách trên đường đời để vươn tới mục đích cao đẹp. Đó là chân lí, đạo lí thực
tiễn sâu sắc của bài thơ nhật kí của Bác Hồ.
Ôn tập - tập làm văn

-

Văn thuyết minh
Lý thuyết :văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực
đồi sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm tính chất nguyên nhân của các
hiện tượng và sự vật trong tự nhiên xã hội bằng phương thức trình bày , giới
thiệu , giải thích
- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan ,xác thực, hữu
ích cho con người
- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác rõ ràng chặt chẽ và
hấp dẫn .
Các phương pháp thuyết minh
Phương pháp nêu định nghĩa ,giải thích
Phương pháp liệt kê
Phương pháp nêu ví dụ
Phương pháp dùng số liệu
Phương pháp so sánh
Phương pháp phân tích phân loại

Văn nghị luận
Lý thuyết
Văn nghị luận là văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc , người nghe một
tư tưởng , quan điểm nào đó .Muốn thế văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng ,
có lý lẽ dẫn chứng thuyết phục
Nhũng tư tưởng , quan điểm trong bài văn nghị phải hướng tới giải quyết những
vấn đề đặt ra trong đời sống thì mới có ý nghĩa
Yếu tố biểu cảm trong văn nghịi luận
Tác dụng giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn hơn vì nó tác động
mạnh mẽ tới tình cảm người đọc người nghe muốn vậy người làm văn phải có
tình cảm thực sự trước những điều mình viết và phải biết diễn tả cảm xúc đó
bằng những từ ngữ câu văn có sức truyền cảm và sự diễn tả phải không được phá
vỡ mcạh lạc nghị luận của bài văn.
Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
Tác dụng giúp việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng cụ thể , sinh
động hơn và do đó có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn và các yếu tố này cũng
không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn .
Bài tập luyên
Bài tập1
Xếp những câu văn sau để được một đoạn văn giới thiệu động Phong Nha .
15


1 Động chính phong nha gồm 14 buồng, nối với nhau bởi một hành lang dài hơn
ngàn rưởi m ét cùng nhiều hành lang phụ dài vài trăm mét
2 Từ buồng thứ tư trở đi vòm lang đã cao tới 25-40 mét
3 ở các buồng ngoài, trần hơi thấp , chỉ cách mặt nước độ 10m
4 Đến buồng thứ 14 , có thể theo các hành lang hẹp để đến các hành lang to ở sâu
phía trong , nơi mới chỉ có một vài đoàn thám hiểm với đầy đủ các thiết bị (máy

móc, đèn, quần áo, thuốc men, ..) cần thiết đặt chân tới.
Đáp án 1, 3, 2, 4
Bài tập 2
Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi
"Quan lại vì tiền mà bất chấp công lý ;sai nha vì tiền mà tra tấn cha con Vương
ông ; Tú Bà , Mã Giám Sinh , Bạc Hà ,Bạc Hạnh vì tiền mà làm nghề buôn thịt
bán người ; Sở Khanh vì tiền mà táng tận lương tâm; Khuyển ưng vì tiền mà lao
vào tội ác. Cả một xã hội chạy theo tiền .
a, Câu nào là câu chủ đề của đoạn văn .
b, Đoạn văn trên được trình bày theo cách nào ?
c, Đoạn văn trên trình bày luạn điểm gì?
Đáp án
a, Cả mộit xã hội chạy theo tiền .
b, Qui nạp
c, Xã hội trong tk là một xã hội chạy theo tiền
Bài tập 4
Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi
"Huống gì thành đại la , kinh đô cũ của Cao Vương :ở vào nơi trung tâm của trời
đất , được cái thế rồng cuân hổ ngồi . Đã đúng ngôi bắc nam Đông Tây :lại tiện
hướng nhìn sông dựa núi Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư
khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi
.Xem khắp đất Vịêt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là trốn hội tụ trọng yếu của
bốn phương đất nước; cũng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời ."
a, Tìm luận điểm trong đoạn văn trên ?
b, Trong đoạn văn trên câu nào là câu chủ đề ?
c Đoạn văn trênđược trình bày theo các nào ?
d Tác giả đã sử dụng yếu tố nào (miêu tả , biểu cảm hay tự sự , lập luận ..)đẻ làm
sáng tỏ luận điểm trên.
Cho biết tác dụng của yếu tố đó
Đáp án

a, Đại la có nhiều thuận lợi xứng đáng là kinh đô bậc nhất
b, Câu "Thật là chốn hội tụ của ..........muôn đời"
c, Qui nạp
d, Miêu tả ......
16


Thuyết phục người đọc bằng cách giúp họ hình dung chi tiết những thuận lợi
nhiều mặt của thành Đại La
Bài tập 4
Chép lại nhũng câu viết dưới đây sau khi đã sửa hết lỗi chính tả, ngữ pháp :
Mặc dù phải chịu đựng một hoàn cảnh thiếu thốn và khắc nghiệt như vậy. Bằng
tâm hồn nghệ sĩ bay bổng của tác giả vẫn đem đến cho người và trăng một cuộc
hội ngộ kỳ thú súc động .
1. Nếu những câu trên mở đầu cho một cho một đoạn văn phân tích bài thơ
Ngắm trăng của tác giả Hồ Chí Minh thì theo em , đoạn văn ấy có đề tài gì ?
2 Hãy viết 1 đoạn văn mở đầu bằng những câu em chữa , phần thân đoạn gồm
10 câu trong đó có sử dụnh lời dẫn trực tiép và phần kết đoạn là một câu hỏi
tu từ.
Đáp án
Mặc dù phải chịu đựng một hoàn cảnh thiếu thốn và khắc nghiệt như vậy nhưng
với tâm hồn nghệ sĩ bay bổng của tác giả vẫn đem đến cho người và trăng một
cuộc hội ngộ kỳ thú xúc động.
b Phân tích bài ngăm trăng
c Đoạn văn phải khoảng
12 câu Câu 1 là câu vừa chữa các câu 2-> 11 là câu phân tích bài ngắm trăng
Trong đoạn có sử dụng lời dẫn trực tiếp - dẫn chứng
Câu cuối là một câu hỏi tu từ
CHú ý phải gạch chân các yêu cầu bắt buộc
Bài tập luyện

Bài tập1
Xếp những câu văn sau để được một đoạn văn giới thiệu động Phong Nha .
1 Động chính phong nha gồm 14 buồng, nối với nhau bởi một hành lang dài hơn
ngàn rưởi m ét cùng nhiều hành lang phụ dài vài trăm mét .
2 Từ buồng thứ tư trở đi vòm lang đã cao tới 25-40 mét .
3 ở các buồng ngoài, trần hơi thấp , chỉ cách mặt nước độ 10m .
4 Đến buồng thứ 14 , có thể theo các hành lang hẹp để đến các hành lang to ở
sâu phía trong , nơi mới chỉ có một vài đoàn thám hiểm với đầy đủ các thiết bị
(máy móc, đèn, quần áo, thuốc men, ..) cần thiết đặt chân tới.
Bài tập 2
Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi
"Quan lại vì tiền mà bất chấp công lý ;sai nha vì tiền mà tra tấn cha con Vương
ông ; Tú Bà , Mã Giám Sinh , Bạc Hà ,Bạc Hạnh vì tiền mà làm nghề buôn thịt
bán người ; Sở Khanh vì tiền mà táng tận lương tâm; Khuyển ưng vì tiền mà lao
vào tội ác. Cả một xã hội chạy theo tiền .
a, Câu nào là câu chủ đề của đoạn văn .
b, Đoạn văn trên được trình bày theo cách nào ?
c, Đoạn văn trên trình bày luạn điểm gì?
Bài tập 3
17


Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi
"Huống gì thành đại la , kinh đô cũ của Cao Vương :ở vào nơi trung tâm của trời
đất , được cái thế rồng cuân hổ ngồi . Đã đúng ngôi bắc nam Đông Tây :lại tiện
hướng nhìn sông dựa núi Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư
khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi
.Xem khắp đất Vịêt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là trốn hội tụ trọng yếu của
bốn phương đất nước; cũng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời ."
a, Tìm luận điểm trong đoạn văn trên ?

b, Trong đoạn văn trên câu nào là câu chủ đề ?
c Đoạn văn trênđược trình bày theo các nào ?
d Tác giả đã sử dụng yếu tố nào (miêu tả , biểu cảm hay tự sự , lập luận .)đẻ làm
sáng tỏ luận điểm trên.
Cho biết tác dụng của yếu tố đó
Bài tập 4
Chép lại nhũng câu viết dưới đây sau khi đã sửa hết lỗi chính tả, ngữ pháp :
Mặc dù phải chịu đựng một hoàn cảnh thiếu thốn và khắc nghiệt như vậy. Bằng
tâm hồn nghệ sĩ bay bổng của tác giả vẫn đem đến cho người và trăng một cuộc
hội ngộ kỳ thú súc động .
1. Nếu những câu trên mở đầu cho một cho một đoạn văn phân tích bài thơ
Ngắm trăng của tác giả Hồ Chí Minh thì theo em , đoạn văn ấy có đề tài gì ?
2 Hãy viết 1 đoạn văn mở đầu bằng những câu em chữa , phần thân đoạn
gồm 10 câu trong đó có sử dụng lời dẫn trực tiép và phần kết đoạn là một câu
hỏi tu từ.
Đề bài luyện tập tổng hợp
Câu1:
Trong tiểu thuyết"Tắt đèn" của nhà văn Ngô Tất Tố rất thành công khi khắc
hoạ nhân vật chị Dậu. Nhưng đọc Tắt đèn nhiều người lại súc động về môt nhân
vật khác. Đó là nhân vật cái Tý đứa con gái bảy tuổi của chị Dậu. Tý, cô bé hiếu
thảo và giàu lòng vị tha. Qua đoạn trích "Con có thương thày thương u "trong
sách văn 8 cho chúng ta hiểu rõ nhân vật này.
1, Chép lại đoạn văn sau khi dã sửa hết lỗi chính tả, viết câu (khi chữa chỉ cần
thêm bớt rất ít từ giữ nguyên ý của người viết )
2,Đoạn văn trên "đặt vấn đề "cho một bài văn nghị luận có nội dung là gì ?
Câu 2:Cho đoạn văn sau :
... Chúng ta đang ở đâu ? Hôm nay ngaỳ 8\8\1986, hơn 50 nghìn đàu đạn hạt
nhân đã được bố trí khắp hành tinh. Nói nôm na ra, điều đó có nghĩa là tất cả mọi
người , không từ trẻ con đang ngồi trên một thùng, bốn tấn thuốc nổ : tất cả chỗ
đó nổ tung lên sẽ làm biến hết thảy, không phải là một lần, mà là mười hai lần,

mọi dấu vết của sự sống trên Trái Đất. Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên
chúng ta như thanh gươm Đa mô clét . Về lý thuyết, có thể tiêu diệt tất cả các
hành tinh đang xoay quanh Mặt Trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa và phá huỷ
thế thăng bằng của hệ Mặt Trời. Không có một ngành khoa học hay công nghiệp
nào có được những tiến bộ ghê gớm như ngành công nghiệp hạt nhân , kể từ khi
nó ra đời cách đây 41 năm. Không có một đứa con nào của tài năng con người lại
có một tầm quan trọng quyết định đến như vậy đối với vận mệnh thé giới.
1 Đoạn văn nghị luận trên đây đã nêu luận điểm :"Vũ khí hật nhân đã được bố
trí khắp hành tinh "hay luận điểm "Chúng ta đang ở đâu "
18


2 Tại sao hai từ Trái đất và Mặt Trời lạ được viết hoa ?Phải chăng là lỗi chính
tả ? Trao đổi thảo luận khía cạnh này trên cơ sở luận điẻm dã nêu trên ?
3 Em hiểu câu cuối cùng của đoạn văn trên như thế nào ?Từ đó khẳng định
cách viết độc đáo và hấp dẫn của tác giả .
Câu 3 "
"Nam quốc sơn hà ", "Hịch tướng sĩ ", "và " Bình Ngô đại cáo" là những tác
phẩm thể hiện sâu sắc nhất
niềm tự hào dân tộc và tinh thần chống xâm lược bảo vệ tổ của dân tộc ta. Hãy
làm sáng tỏ nhân xét đó.
Đáp án
Câu1:
Trong tiểu thuyết"Tắt đèn" của nhà văn Ngô Tất Tố, ông đã rất thành công khi
khắc hoạ nhân vật chị Dậu. Nhưng đọc Tắt đèn nhiều người lại xúc động về môt
nhân vật khác. Đó là nhân vật cái Tý đứa con gái bảy tuổi của chị Dậu.Nó là cô
bé hiếu thảo và giàu lòng vị tha. Qua đoạn trích "Con có thương thày thương u
"trong sách văn 8 cho chúng ta hiểu rõ nhân vật này.
2 Nội dung phân tích đặc điểm nhân vật cái Tý trong đoạn trích con có thương
thầy thương u .

Câu 2
1 Luận điểm : "Vũ khí hạt nhân đã được bố trí khắp hành tinh "
2 Viết hoa như vậy thể hiện: trân trọng sự sống của loài người , của cộng đồng
.
3 Câu cuối : con người đã đẻ ra tài năng (Khoa học vũ khí hạt nhân )và đứa
con ấy có thể sẽ là hiểm hoạ quyết định vận mệnh của chính con người trên trái
đất
( Nhân hoá)
Câu 3
A1 Tập hợp được những dẫn chứng từ ba tác phẩm để chứng minh được vấn đề
- Niềm tự hào đân tộc
- Tinh thần chống ngoại xâm bảo vệ tổ quốc của dân tộc ta
A2 Bài văn không được nhầm sang kể tóm tắt tác phẩm . Đồng thời phải đủ các
luận điểm sau
+ Khẳng định sự độc lập về chủ quyền và lãnh thổ của đất nước.
+Ca ngợi và tự hào về đất nước về đân tộc
+Tố cáo tội ác của giặc đối với dân với nước
+Quyết tâm chiến đấu để giữ gìn non sông đất nước để được hưởng thái bình yên
vui .

Đề bài luyện tập tổng hợp
Cõu 1
a, Tỡm và phõn tớch cõu ghộp trong đoạn trớch sau
":Biển luụn thay đổi màu tuỳ theo sắc mõy trời.Trời xanh thẳm, biển cũng
xanh thẳm như dõng cao lờn, chắc nịch. Trời dải mõy trắng nhạt , biển
19


mơ màng dịu hơi sương .Trời õm u măy mưa., biển xỏm xịt nặng nề .Trời
ầm ầm dụng giú, biển đục ngầu giận giữ ..."

b, Xỏc định quan hệ ý nghĩa giữa cỏc vế trong mỗi cõu ghộp .
c, Cú thể tỏch cỏc vế cõu trờn thành một cõu đơn được khụng ?Vỡ sao?
Cõu 2
Vận dụng kiến thức đó học về trường từ vựng để phõn tớch cỏi hay
trong cỏch dựng của bài thơ sau
Áo đỏ em di giữa phố đụng
Cõy xanh như cũng ỏnh theo hồng
Em đi lủa chỏy trong bao mắt
Anh đứng thành tro, em biết khụng?
Cõu 3
Vận dụng kiến thức đó học về một số phộp tu từ từ vựng để phõn tớch
nột nghệ thuật độc đỏo trong những cõu sau :
a, Một dóy nỳi mà hai màu mõy
Nơi nắng nơi mưa, khớ trời cũng khỏc
Như anh với em, như Nam với bắc
Như đụng với tõy một dải rừng liền.
(Phạm tiến Duật)
Trớch Trường Sơn Đụng Trường Sơn Tõy.
b, Khi tõm hồn ta đó rốn luyện thành một sợi dõy đàn sẵn sàng rung
động trước mọi vẻ đẹp của vũ trụ , trước mọi cỏi cao quớ của cuộc đời ,
chỳng ta là người một cỏch hoàn toàn hơn
c) Chíêc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ
d)Tìm từ láy trongđoạn văn sau đây, cho biết việc sử dụng từ láy có tác dụng
gì trong việc diễn đạt nội dung:
“Ánh trăng vàng tãi khắp mái nhà vườn cây. Trăng lung linh ngời sáng chảy
tràn sân vào ngõ trúc. Trăng lơ lửng trên bầu trời xanh. Gió thu thì thào, ve
vuốt, mơn man hàng cây ngọn cỏ. Dải ngân hà nh dòng sữa vắt ngang bầu
trời. Muôn ngàn vì sao lấp lánh. Ngắm trăng sao chị em tôi khe khẽ hát:
Thằng cuội nằm gốc cây đa…” Bao nhiêu kỉ niệm tuổi thơ ùa dậy trong lòng.

Tiếng chuông chùa ngân nga, tiếng dế kêu rả rích, tiếng lá reo xào xạc… Cái
âm thanh thân thuộc ấy giữa đêm rằm làm cho tôi bồi hồi không kể xiết. Quê
hương! Yêu biết mấy những đêm trăng đồng quê”
Cõu 4 tập làm văn
Đề1
Bằng vốn hiểu biết của mỡnh em hóy Cm rằng :văn học của dõn tộc ta
luụn ca ngợi những ai biết "Thương người như thể thương thõn "và
nghiờm khắc phờ phỏn những kẻ thờ ơ , dửng dưng trước người gặp
hoạn nạn .
Đề 2
Dựa vào chiếu dời đụ và hịch tướng sĩ hóy chứng minh rằng :những
người lónh đạo anh minh như Lý Cụng Uẩn và Trần Quốc Tuấn luụn luụn
quan tõm đến việc chăm lo hạnh phỳc lõu bền của muụn dõn
Ôn tập về đoạn văn
20


1.Yêu cầu về đoạn văn:
- Có câu chủ đề
- Các câu khai triển làm rõ ý câu chủ đề, có sự liên kết chặt chẽ với câu
chủ đề, cùng hướng về 1 nội dung
- Các câu khai triển liên kết với nhau
- Có từ ngữ duy trì chủ đề của đoạn văn
2.Các dạng đoạn văn có câu chủ đề
a) Đoạn văn diễn dịch
- Câu chủ đề đứng đầu đoạn văn nêu ý khái quát của cả đoạn
- Các câu khai triển làm rõ ý câu chủ đề
- Câu cuối cùng nêu cảm nghĩ về chủ đề của đoạn văn
* Chú ý: khi viết ĐV có câu chủ đề phân tích 1 đoạn thơ cần phân tích
song song cả nghệ thuật và nội dung- viết những nội dung khái quát nhất

đủ số câu theo yêu cầu của đề bài
Lão Hạc là một người cha thương con sâu sắc. Lão thương người con trai
vì nghèo mà phải phẫn chí bỏ đi đồn điền cao su. Lão mong ngóng tin con
từng ngày. Lão biết ở nơi rừng thiêng nước độc ấy chẳng có điều gì tốt đẹp
dành cho con. Lão sẵn sàng hi sinh cả bản thân mình cho tương lai của con.
Cái chết đau đớn của lão là một minh chứng rõ ràng cho tình phụ tử thiêng
liêng. Đọc truyện ngắn, ai cũng xúc động trước tấm lòng hi sinh cao cả của
lão dành cho con
b) Đoạn văn quy nạp:
- Câu chủ đề đứng cuối đoạn ( chú ý từ ngữ liên kết câu chủ đê với các câu
khai triển)
- Các câu trước làm rõ ý của câu chủ đề
Nếu luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, những tính cách, thói quen tốt,
cần thiết cho cuộc sống sẽ được hình thành trong mỗi người.Thể thao giúp ta
rèn luyện tính kiên trì, làm việc không ngại khó.Ví dụ như bóng đá, cầu lông,
bóng rổ có luyện tập kiên trì ta mới biết các kĩ thuật điêu luyện để trở thành
một vận động viên giỏi . Thể thao cũng rèn luyện con người thói quen đúng
giờ.Muốn chạy bộ vào buổi sáng, chúng ta phải dậy sớm mới thu xếp được
thời gian hợp lí cho việc luyện tập và làm việc.Tập các môn võ thuật ta sẽ
được rèn luyện tinh thần khảng khái, trung thực.Bởi thiếu đức tính đó một vận
động viên võ thuật khó có thể thi đấu thành công. Rõ ràng là, luyện tập thể
dục thể thao giúp con người có được những phẩm chất tốt đẹp.
c) Đoan văn T- P- H
- Câuchủ đề đứng đầu đoạn văn
- Các câu khai triển làm rõ ý của câu chủ đề
Câu cuối cùng: tổng kết khái quát nội dung của cả đoạn văn và nâng cao
mở rộng ý cuả cả đọan văn
Có thể xem hải âu là người bạn hiền thân thiết của người đi biển.
Hải âu báo trước cho những người đi biển những cơn bão. Lúc trời sắp nổi
bão, chúng càng bay nhiều, vờn sát ngọn sóng hơn và về tổ muộn hơn. Tiếng

21


hải âu kêu tha thiết giục giã. Chúng còn kiếm mồi sẵn cho lũ con trong nhiều
ngày chờ khi biển lặng.Ai đã từng lênh đênh trên biển cả dài ngày, mỗi lần
thấy cánh hải âu, lòng lại không cháy bùng lên hi vọng? Đàn hải âu bay lượn
quanh cột buồm, quanh con tàu, báo hiệu đất liền, báo bến cảng, báo hiệu sự
bình yên. Quả thật, hải âu là một người bạn tốt, vô cùng thân thiết và gần
gũi của những người đi biển
Bài tập:
Bài 1: Viết 1 đoạn văn có câu chủ đề theo lối diễn dịch làm rõ t/y và nỗi nhớ
quê hương trong khổ thơ cuối cùng của bài thơ Quê hương
Bài 2:Viết một ĐV có câu chủ đề theo lối quy nạp sau đó đổi thành diễn dịch
làm rõ tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của Bác Hồ trong bài thơ
Ngắm trăng
Bài tập 3:Viết1 đoạn văn có câu chủ đề theo lối T-p-h làm rõ ý sau:Chị Dậu
là người phụ nữ yêu thương chồng tha thiết

22