Đề cương ôn tập Lịch sử 7 học kỳ II

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HKII
MÔN LỊCH SỬ 7
Nội dung 1: Khởi nghĩa Lam Sơn
Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của khởi nghĩa Lam Sơn
- Nguyên nhân :
+ Nhân dân ta có lòng yêu nước nồng nàn, ý chí bất khuất, quyết tâm
giành lai độc lập tự do cho đất nước.
+ Tất cả các tầng lớp nhân dân không phân biệt già trẻ, nam nữ, các
thành phần dân tộc đều đoàn kết đánh giặc, hăng hái tham gia cuộc khởi
nghĩa, gia nhập lực lương vũ trang, tự vũ trang đánh giặc, ủng hộ, tiếp tế
lương thực cho nghĩa quân.
+ Nhờ đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo của bộ
tham mưu, đứng đầu là Lê Lợi, Nguyễn Trải.
- Ý nghĩa lịch sử :
+ Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi đã kết thúc 20 năm đô hộ tàn bạo của
phong kiến nhà Minh.
+ Mở ra một thời kì phát triển mới của dân tộc - thời Lê sơ.
_____________________
Nội dung 2: Chế độ phong kiến tập quyền buổi đầu thời Lê sơ
Kinh tế: nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lê sơ
- Nông nghiệp :
+ Hai mươi năm dưới ách thống trị của nhà Minh, nước ta lâm và tình
trạng xóm làng điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đời sống nhân dân cực khổ,
nhiều người phải phiêu tán.
+ Nhà Lê cho 25 vạn lính (trong tổng số 35 vạn) về quê làng ruộng
ngay sau chiến tranh. Còn lai l0 vạn lính, chia làm 5 phiên thay nhau về quê
sản xuất.
+ Kêu gọi dân phiêu tán về quê làm ruộng.
+ Đặt một số chức quan chuyên lo sản xuất nông nghiệp : Khuyến
nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứ... thi hành chính sách quân điền, cấm giết
trâu, bò và bắt dân đi phu trong mùa gặt, cấy.

Nhờ các biện pháp tích cực, sản xuất nông nghiệp nhanh chóng phục
hồi và phát triển.
1


- Thủ công nghiệp, thương nghiệp :
+ Nhiều làng thủ công chuyên nghiệp nổi tiếng ra đời. Thăng Long là
nơi tập trung nhiều ngành nghề thủ công nhất.
+ Các công xưởng do nhà nước quản lí gọi là Cục bách tác, chuyên
sản xuất đồ dùng cho vua, vũ khí, đúc tiền...
+ Khuyến khích lập chợ mới và họp chợ.
+ Buôn bán với nước ngoài được phát triển, các sản phẩm sành, sứ,
vải lụa, lâm sản quý là những mặt hàng được thương nhân nước ngoài ưa
chuộng.
______________________
Nội dung 3: Quang Trung và cuộc kiến thiết đất nước
Ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn
+ Thắng Lợi của phong trào Tây Sơn trong việc lật đổ chính quyền
phong kiến thối nát Nguyễn – Trịnh - Lê đã xoá bỏ ranh giới chia cắt đất
nước, đất nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.
+ Thắng lợi của phong trào lây Sơn trong việc chống quân xâm lược
Xiêm và Thanh có ý nghĩa lịch sử to lớn : giải phóng đất nước, giữ vững nền
độc lập của Tổ quốc, một lần nữa đập tan tham vọng xâm lược nước ta của
các đế chế quân chủ phương Bắc.
Chiến thắng Rạch Gầm –Xoài Mút (1785)
+ Nguyễn Ánh cầu cứu vua Xiêm, năm 1784, hơn 5 vạn quân thuỷ, bộ
Xiêm đã kéo vào đánh chiếm miền Tây Gia Định (các tỉnh miền Tây Nam
Bộ) và gây nhiều tội ác đối với nhân dân.
+ Tháng l - 1785, Nguyễn Huệ kéo quân vào Gia Định và bố trí trận
địa ở khúc sông Tiền, đoạn từ Rạch Gầm đến Xoài Mút (Châu Thành - Tiền

Giang) để nhử quân địch. Quân Xiêm bị tấn công bất ngờ nên bị tiêu diệt
gần hết, chỉ còn vài nghìn tên sống sót theo đường bộ chạy về nước. Nguyễn
ánh thoát chết, sang Xiêm lưu vong.
+ Ý nghĩa của chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút :
. Đây là một trong những trận thuỷ chiến lớn nhất và lừng lẫy nhất trong lịch
sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
. Chiến thắng quân xâm lược Xiêm dã dưa phong trào Tây Sơn phát triển lên
một trình độ mới. Từ đây, phong trào Tây Sơn trở thành phong trào quật
khởi của cả dân tộc.
2


Nội dung 4: Chế độ phong kiến nhà Nguyễn
Những chính sách kinh tế dưới triều Nguyễn nửa đầu thế kỷ XIX:
- Về nông nghiệp :
+ Chú ý việc khai hoang và thi hành các biện pháp di dân lập ấp và
đồn điền ; đặt lại chế độ quân điền...
+ Tuy một số huyện mới được thành lập (lấn biển) Tiền Hải (Thái
Bình), Kim Sơn (Ninh Bình) và hàng trăm đồn điền được thành lập ở Nam
Kì, nhưng không mang lại hiệu quả thiết thực cho nông dân. Thời Tự Đức,
đê Văn Giang (Hưng Yên) l8 năm liền bị vỡ.
- Về công thương nghiệp :
+ Nhà nước lập nhiều xưởng đúc tiền, đúc súng, đóng tàu... Ngành
khai thác mỏ được mở rộng, nhưng cách khai thác còn lạc hậu và hoạt động
thất thường.
+ Các nghề thủ công vẫn phát triển nhưng phân tán, thợ thủ công phải
nộp thuế sản phẩm nặng nề. Buôn bán trong nước có nhiều thuận lợi do đất
nước đã thống nhất, xuất hiện thêm những thị tứ mới.
- Về ngoại thương, nói chung nhà nước hạn chế buôn bán với nước ngoài.
________________________

Nội dung 5: Sự phát triển của văn hoá dân tộc thế kỷ XVIII -nửa đầu
thế kỷ XIX
Sự phát triển của văn học, nghệ thuật thời kỳ này
- Văn học :
+ Văn học dân gian ở thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX, phát triển rực
rỡ với nhiều hình thức phong phú : tục ngữ, ca dao, truyện thơ, tiếu
lâm...Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao.
+ Nội dung văn học dân gian và văn học viết bằng chữ Nôm phản ánh
phong phú và sâu sắc cuộc sống xã hội đương thời cùng những thay đổi
trong tâm tư, tình cảm và nguyện vọng của con người Việt Nam.
+ Một số tác giả và tác phẩm nổi tiếng : Truyện Kiều của Nguyễn Du ;
Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, thơ của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện
Thanh Quan, Cao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu...
- Nghệ thuật :

3


+ Văn nghệ dân gian phát triển phong phú...
+ Nghệ thuật sân khấu, tuồng chèo phổ biến...
+ Tranh dân gian đậm đà bản sắc dân tộc, nổi tiếng nhất là dòng tranh
Đông Hồ (Bắc Ninh).
+ Các công trình kiến trúc nổi tiếng : chùa Tây Phương (Hà Tây, nay
thuộc Hà Nội) ; đình làng Đình Bảng (Bắc Ninh), lăng tẩm các vua Nguyễn
ở Huế...

4