Khoá luận tốt nghiệp Nâng cao chất lượng chương trình thời sự của đài truyền hình việt nam

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đài Truyền hình Việt Nam là Cơ quan trực thuộc Chính phủ; là Đài
truyền hình quốc gia, thực hiện nhiệm vụ cung cấp thông tin, tuyên truyền
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; là diễn
đàn rộng rãi của nhân dân.
Trải qua 41 năm xây dựng và trưởng thành, kể từ ngày phát sóng
chương trình truyền hình đầu tiên (7/9/1970), Đài Truyền hình Việt Nam đã
không ngừng nâng cao vị thế trong hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam,
trở thành cơ quan ngôn luận quan trọng, sắc bén của Đảng, Nhà nước, là
người bạn tin cậy, đồng hành của các tầng lớp nhân dân. Từ chỗ chỉ có một
kênh phát sóng, với thời lượng vài giờ mỗi ngày, phạm vi phủ sóng rất hạn
hẹp, đến nay, Đài Truyền hìnhViệt Nam đã phát sóng 130 giờ/ngày trên 6
kênh quảng bá (VTV1, VTV2, VTV3, VTV4, VTV5, VTV6), các kênh khu
vực và trên hệ thống truyền hình cáp, truyền hình số vệ tinh (DTH); tỷ lệ
phủ sóng truyền hình đạt 100% đối với hệ thống truyền hình số vệ tinh
(DTH) và trên 98% đối với hệ thống truyền hình tương tự mặt đất (analog).
Chương trình Thời sự là chương trình quan trọng hàng đầu của các
Đài Truyền hình nói chung và Đài Truyền hình Việt Nam nói riêng. Hàng
ngày, Đài Truyền hình Việt Nam có 15 bản tin và chương trình thời sự được
phát sóng trên kênh VTV1. Chương trình thời sự 19 giờ là chương trình
quan trọng nhất - thường được gọi là chương trình thời sự chính trong ngày.
Các bản tin, chương trình thời sự hàng ngày cung cấp cho công chúng
những thông tin chính yếu trên mọi lĩnh vực: Chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội trong nước và quốc tế. Theo số liệu của một số các cơ quan điều tra,
chương trình thời sự trên kênh VTV1 của Đài Truyền hình Việt Nam có


2

75% khán giả xem truyền hình thường xuyên theo dõi, thực sự trở thành một
trong những chương trình có số lượng người xem đông đảo nhất. Do vậy,
các bản tin và chương trình thời sự là một kênh đặc biệt quan trọng để tuyên
truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước cũng như phản ánh tâm
tư, nguyện vọng của nhân dân.
Mặc dù đã được lãnh đạo Đài Truyền hình Việt Nam quan tâm, tạo
điều kiện đầu tư để nâng cao chất lượng, nhưng so với yêu cầu phản ánh
thực tiễn ngày càng sôi động, phong phú, phức tạp và nhu cầu tiếp nhận
thông tin của công chúng ngày càng cao, thì chương trình thời sự cần phát
huy những ưu thế, những thành công đã đạt được, khắc phục những điểm
còn hạn chế về nội dung và hình thức thể hiện. Hơn nữa, chương trình thời
sự của Đài truyền hình quốc gia là chương trình có sức tác động lớn tới đời
sống xã hội, nên việc nâng cao chất lượng chương trình thời sự của Đài
Truyền hình Việt Nam nói chung và chương trình thời sự 19 giờ nói riêng đã
thực sự trở thành nhu cầu cấp thiết, không chỉ để cung cấp cho khán giả
những chương trình vừa đúng vừa hay mà còn góp phần đưa đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước vào cuộc sống một cách hiệu quả hơn.
Là người trực tiếp phụ trách các bản tin và chương trình thời sự của
Đài Truyền hình Việt Nam, tôi mong muốn và hy vọng qua việc triển khai
đề tài này sẽ góp phần thiết thực vào việc cải tiến và nâng cao chương trình
thời sự, đặc biệt là chương trình thời sự 19 giờ.
Trên đây là các lý do để chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Nâng cao
chất lượng chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cho tới nay đã có một số sách, giáo trình, công trình nghiên cứu về
chương trình truyền hình, chương trình thời sự truyền hình hoặc có nội dung
liên quan đến chương trình thời sự truyền hình như: Sản xuất chương trình

3

truyền hình của tác giả Trần Bảo Khánh, Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin 2003; Giáo trình báo chí truyền hình của tác giả Dương Xuân Sơn, Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà Nội - 2009; Truyền thông đại chúng của tác giả Tạ
Ngọc Tấn, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - 2001; Những vấn đề của báo
chí hiện đại của tác giả Hoàng Đình Cúc và Đức Dũng, Nhà xuất bản Lý
luận chính trị - 2007; Một ngày thời sự truyền hình của tác giả Lê Hồng
Quang - Hội Nhà báo Việt Nam xuất bản năm 2004; Báo chí truyền hình
(tập 1,2) của tác giả G.V. Cudơnhetxốp, X.L.Xvich, A.la.Iurốpxki, Nhà xuất
bản Thông tấn - 2004; Làm tin - phóng sự truyền hình của tác giả Neil
Everton - Quỹ Reuters xuất bản năm 1999; Phóng sự trong chương trình
thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam (luận văn thạc sỹ của tác giả Thái
Kim Chung - 2005); Nâng cao chất lượng chương trình thời sự truyền hình
của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Lạng sơn (Luận văn thạc sỹ của của
tác giả Nguyễn Giang Nam - 2010); Một số giải pháp nâng cao chất lượng
chương trình thời sự truyền hình lúc 19 giờ 45 trên sóng Đài Phát thanh Truyền hình Hải Dương (Khóa luận tốt nghiệp Đại học của tác giả Lê Văn
Nam - 2009); Nâng cao chất lượng chương trình thời sự trên sóng truyền
hình Vĩnh Phúc (Khóa luận tốt nghiệp Đại học của tác giả Lê Bích Hạnh
-2009); Kỹ năng phóng viên dẫn hiện trường trong phóng sự truyền hình
(khóa luận tốt nghiệp Đại học của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Hà - 2008) …
Nhìn chung, những cuốn sách, giáo trình, công trình nghiên cứu trên
mới chỉ đề cập tới một số vấn đề về lý luận báo chí truyền hình; về cách thức
tổ chức sản xuất chương trình truyền hình; về cách làm tin, phóng sự truyền
hình; về kinh nghiệm của những người làm truyền hình nước ngoài; về
chương trình thời sự của một số đài địa phương và một số nội dung liên
quan đến chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam…Có thể nói,


4

cho đến nay chưa có công trình nào khảo sát một cách toàn diện, hệ thống về
chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam.
Luận văn của chúng tôi là công trình đầu tiên nghiên cứu, đánh giá
một cách toàn diện và thấu đáo về thực trạng chất lượng chương trình thời
sự 19 giờ của Đài Truyền hình Việt Nam, xác định nguyên nhân ảnh hưởng
đến chất lượng chương trình, đề xuất những nhóm giải pháp cơ bản để nâng
cao chất lượng chương trình. Như vậy, có thể khẳng định, đề tài “Nâng cao
chất lượng chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam” là một
đề tài mới, có ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu:
Thông qua việc khảo sát, phân tích, đánh giá chất lượng Chương trình
thời sự 19 giờ của Đài Truyền hình Việt Nam hiện nay với cả những mặt
thành công và hạn chế, tác giả đề xuất những phương hướng, giải pháp cụ
thể để nâng cao chất lượng chương trình.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn nhằm giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu sau :
- Làm rõ cơ sở lý luận liên quan đến chương trình truyền hình và
chương trình thời sự truyền hình.
- Nghiên cứu những yêu cầu đối với chất lượng chương trình thời sự
của Đài truyền hình Việt Nam.
- Đánh giá thực trạng chất lượng Chương trình thời sự 19 giờ của Đài
Truyền hình Việt Nam thông qua điều tra khán giả và ý kiến đánh giá của
các nhà nghiên cứu, các nhà báo có uy tín, các nhà quản lý báo chí.
- Xác định những nguyên nhân ảnh hưởng tới chất lượng chương trình
thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam.


5

- Nghiên cứu cách thức thực hiện chương trình thời sự của một số
kênh truyền hình nước ngoài, để rút ra những kinh nghiệm có thể áp dụng
vào việc nâng cao chất lượng chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam.
- Đề xuất các nhóm giải pháp cụ thể nhằm cải tiến và nâng cao chất
lượng Chương trình thời sự 19 giờ nói riêng và chương trình thời sự của Đài
Truyền hình Việt Nam nói chung.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng chương trình thời sự
của Đài Truyền hình Việt Nam.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là Chương trình thời sự 19 giờ của
Đài Truyền hình Việt Nam. Thời gian khảo sát: Từ tháng 1/2011 đến hết
tháng 3/2011.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Tác giả thực hiện luận văn dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác
-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về
báo chí; dựa trên lý luận về truyền hình.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong luận văn này tác giả sử dụng các phương pháp sau: Thu thập tài
liệu, phân tích tài liệu, điều tra xã hội học đối với khán giả; khảo sát phóng
viên; phỏng vấn sâu các nhà nghiên cứu, các nhà báo có nhiều kinh nghiệm,
các nhà quản lý báo chí, những người trực tiếp tham gia sản xuất chương
trình thời sự - Đài Truyền hình Việt Nam.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn:


6

6.1. Ý nghĩa lý luận
- Luận văn khẳng định tầm quan trọng, vị trí, vai trò của chương trình
thời sự đối với Đài Truyền hình Việt Nam và đời sống xã hội.
- Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm lý thuyết về chương trình thời
sự truyền hình.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở khảo sát, nghiên cứu, đánh giá chất lượng Chương trình
thời sự 19 giờ của Đài Truyền hình Việt Nam, luận văn đề xuất những giải
pháp thiết thực nhằm cải tiến và nâng cao chất lượng chương trình, góp phần
nâng cao uy tín của Đài Truyền hình Quốc gia. Đây cũng là những kinh
nghiệm để các Đài truyền hình trong cả nước có thể tham khảo trong quá
trình xây dựng các chương trình thời sự theo hướng chuyên nghiệp hóa.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn
gồm 3 chương và 8 tiết:
Chương 1:
Chương 2:
Chương 3: (em viết tên chương đã sửa cuối cùng vào đây)


7

CHƯƠNG 1: CHƯƠNG TRÌNH THỜI SỰ - “TRANG NHẤT’ CỦA
ĐÀI TRUYỀN HÌNH VIỆT NAM
1.1. Khái niệm về chương trình truyền hình và chương trình thời sự
truyền hình
1.1.1. Khái niệm về chương trình truyền hình
1.1.1.1. Khái niệm về truyền hình
Hiện nay, có nhiều khái niệm, quan niệm về truyền hình. Theo Giáo

trình Báo chí truyền hình của PGS.TS. Dương Xuân Sơn:
Thuật ngữ truyền hình (Television) có nguồn gốc từ tiếng Latinh
và tiếng Hy Lạp. Theo tiếng Hy Lạp, từ “Tele” có nghĩa là “ở xa”
còn “videre” là “thấy được”, còn tiếng Latinh nghĩa là xem được từ
xa. Ghép hai từ đó lại thành “Televidere” có nghĩa là xem được ở
xa. Tiếng Anh là “Television”, tiếng Pháp là “Télévision”… Như
vậy, dù phát triển ở bất cứ đâu, ở quốc gia nào thì tên gọi truyền
hình cũng có chung một nghĩa là nhìn được từ xa [39, tr.13]
PGS.TS.Tạ Ngọc Tấn trong cuốn Truyền thông đại chúng đã khẳng
định: "Truyền hình là một loại hình phương tiện truyền thông đại chúng
chuyển tải thông tin bằng hình ảnh động và âm thanh. Nguyên nghĩa của
thuật ngữ vô tuyến truyền hình (televison) bắt nguồn từ hai từ tele có nghĩa
là "ở xa" và vison là "thấy được", tức là "thấy được ở xa" [41, tr.127].
Như vậy, nguyên nghĩa gốc của từ truyền hình đều chung nghĩa là
thấy được ở xa.
1.1.1.2. Khái niệm về chương trình truyền hình
Theo cuốn Truyền thông đại chúng của PGS.TS.Tạ Ngọc Tấn, chương
trình truyền hình được hiểu như sau:
Thuật ngữ chương trình truyền hình thường được sử dụng trong hai
trường hợp. Trường hợp thứ nhất, người ta dùng chương trình


8

truyền hình để chỉ toàn bộ nội dung thông tin phát đi trong ngày,
trong tuần hay trong tháng của mỗi kênh truyền hình hay của cả
đài truyền hình. Trường hợp thứ hai, chương trình truyền hình
dùng để chỉ một hay nhiều tác phẩm hoàn chỉnh hoặc kết hợp với
một số thông tin tài liệu khác được tổ chức theo một chủ đề cụ thể
với hình thức tương đối nhất quán, thời lượng ổn định và được

phát đi theo định kỳ… […, tr.142,143]
Trong Giáo trình Báo chí truyền hình, PGS.TS. Dương Xuân Sơn đưa
ra khái niệm chương trình truyền hình như sau:
Chương trình truyền hình là sự liên kết, sắp xếp, bố trí hợp lý các
tin bài, bảng biểu, tư liệu bằng hình ảnh và âm thanh được mở đầu
bằng lời giới thiệu, nhạc hiệu, kết thúc bằng lời chào tạm biệt, đáp
ứng yêu cầu tuyên truyền của cơ quan báo chí truyền hình nhằm
mang lại hiệu quả cao nhất cho khán giả. [39, tr.113]
Như vậy, chương trình truyền hình được hiểu gồm các chương trình
như : Chương trình “Thời sự”, chương trình “Chào buổi sáng”, chương trình
“Cuộc sống thường ngày”, chương trình “Sự kiện và bình luận”, chương
trình “Toàn cảnh thế giới”…
Chương trình truyền hình là sản phẩm lao động của một tập thể bao
gồm các nhà báo, cán bộ kỹ thuật, bộ phận tài chính. Chương trình truyền
hình chính là sự gặp nhau giữa nhu cầu, thị hiếu của công chúng với mục
đích, ý tưởng sáng tạo của những người làm chương trình thông qua phương
tiện truyền hình. Chất lượng của một chương trình truyền hình được đánh
giá bằng mức độ thu hút sự quan tâm của khán giả đối với chương trình đó
và mức độ đạt được mục đích của những người làm chương trình.
Hiện nay, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khán giả, các Đài
truyền hình không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng chương trình theo


9

hướng vừa đa dạng, phong phú vừa chuyên sâu. Việc sắp xếp các chương
trình trong ngày hay trong tuần luôn được các Đài truyền hình cân nhắc kỹ
lưỡng, bố trí nhằm tạo được sự thu hút liên tục đối với công chúng. Kinh
nghiệm thực tiễn cho thấy, muốn xây dựng được các chương trình truyền
hình thu hút người xem và xác định được giờ phát sóng phù hợp thì việc

nghiên cứu công chúng - đối tượng của chương trình đó phải được đầu tư
thực hiện một cách bài bản.
1.1.2. Khái niệm về chương trình thời sự truyền hình
1.1.2.1. Khái niệm về chương trình thời sự
Theo Từ điển tiếng Việt của Trung tâm Từ điển học, Nhà xuất bản Đà
Nẵng - 1998: “Thời sự là tổng thể nói chung những sự việc ít nhiều quan
trọng trong một lĩnh vực nào đó, thường là xã hội - chính trị, xảy ra trong
thời gian gần nhất và đang được nhiều người quan tâm” […, tr. 923].
Các tác giả G.V. Cudơnhettốp, X.L. Xvich, A.La. Iurốpxki trong cuốn
Báo chí truyền hình cho rằng: “Chương trình thời sự đơn giản giống như
một bản tin trên báo, thông báo các sự việc, hơn nữa, đó là những sự việc
được phân tích, khái quát. Trên thực tế, chủ đề của bản tin không giới hạn:
Nông nghiệp, nghệ thuật, kinh doanh, sáng chế, các sự kiện trong đời sống
quốc tế…” [18, tr. 83].
Như vậy có thể hiểu, “chương trình thời sự” là chương trình chuyển
tải một cách nhanh chóng, kịp thời những thông tin về các sự kiện, vấn đề
đang được nhiều người quan tâm.
1.1.2.2. Khái niệm về chương trình thời sự truyền hình
Dựa trên nghiên cứu thực tiễn, tác giả quan niệm chương trình thời sự
truyền hình như sau: Chương trình thời sự truyền hình là một chương trình
truyền hình được phát sóng định kỳ; có thời lượng ổn định; được kết cấu bởi
các thể loại: Tin, phóng sự, phỏng vấn, tường thuật trực tiếp…; thông tin,


10

phản ánh, phân tích, nhận định kịp thời về những sự kiện, vấn đề được nhiều
người quan tâm, mới xảy ra, đang xảy ra và sẽ xảy ra ở trong nước và nước
ngoài.
• Phân biệt bản tin thời sự và chương trình thời sự

Các tác giả G.V. Cudơnhetxốp, X.L.Xvích, A.la. Iurốpxki trong cuốn
Báo chí truyền hình cho rằng : Bản tin ngắn, đó là thể loại chung của báo
chí, được sử dụng trên các ấn phẩm, trên đài phát thanh, trên truyền hình.
Nhiều khi người ta còn gọi bản tin thời sự là bản tin ngắn. Bản tin thời sự là
sự ghi lại những sự kiện lịch sử theo trình tự thời gian. Trong báo chí, thể
loại thời sự là thông tin ngắn về sự việc. Vậy nên bản tin ngắn và bản tin
thời sự trở nên đồng nghĩa. Trong truyền hình, thể loại ấy gồm bản tin được
phát bằng lời và bản tin ngắn bằng hình ảnh…Đối với những người làm
truyền hình thì họ thường sử dụng tên gọi “bản tin” ( khi nói đến mọi tin tức
thời sự, kể cả bản tin được phát bằng lời) […, tr.21,22].
Trên thực tiễn, ở Đài Truyền hình Việt Nam có sự phân biệt nhất định
giữa “bản tin thời sự” và “chương trình thời sự”. So với chương trình thời
sự, thì bản tin thời sự có thời lượng ngắn hơn, được kết cấu chủ yếu bằng
các tin ngắn và phóng sự ngắn. Đài Truyền hình Việt Nam có các Bản tin
thời sự 9 giờ, 10 giờ, 12 giờ, 14 giờ, 16 giờ…Khác với các bản tin thời sự
trong ngày, Chương trình thời sự 19 giờ được kết cấu bởi nhiều thể loại như:
tin (tin ngắn, tin sâu, tin tường thuật); phóng sự (phóng sự sự kiện, phóng sự
vấn đề, phóng sự điều tra…với thời lượng từ 2 phút 30 giây đến 5 phút cho
một phóng sự); phỏng vấn trực tiếp tại trường quay; cầu truyền hình trực
tiếp…Nếu như các bản tin thời sự chủ yếu phản ánh nhanh về các sự kiện,
vấn đề mới, thì chương trình thời sự ngoài việc phản ánh, còn phân tích,
bình luận về các sự kiện, vấn đề đó.


11

1.2. Vị trí, vai trò của chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam.
1.2.1. Khái quát các bản tin, chương trình thời sự của Đài Truyền hình
Việt Nam

Hiện nay trên kênh VTV1 - kênh thời sự - chính luận của Đài Truyền
hình Việt Nam có các bản tin, chương trình thời sự sau (các bản tin, chương
trình thời sự này đều được phát sóng trực tiếp và tin tức đều có thể được cập
nhật trong lúc phát sóng) :
- Chương trình thời sự 19 giờ : Là chương trình thời sự quan trọng
nhất trong ngày, được tiếp sóng trên toàn quốc và có số lượng khán giả xem
đông nhất. Chính vì vậy, đây là chương trình được đầu tư nhiều nhất và có
yêu cầu cao nhất về chất lượng nội dung cũng như hình thức thể hiện. Trước
thời điểm 1/4/2011, Chương trình thời sự 19 giờ có thời lượng 40 phút (sau
thời điểm 1/4/2011, thời lượng chương trình được tăng lên 45 phút). Chương
trình thời sự 19 giờ có nhiệm vụ phản ánh kịp thời và đầy đủ các sự kiện
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…trong nước và thế giới quan trọng trong
ngày. Ngoài các tin phản ánh về hoạt động của các đồng chí lãnh đạo Đảng
và Nhà nước, Chương trình thời sự 19 giờ luôn có các phóng sự vấn đề,
phóng sự điều tra với những phân tích, lý giải về các vấn đề được dư luận
quan tâm. Theo dõi Chương trình thời sự 19 giờ, khán giả có thể nắm được
những sự kiện quan trọng nhất trong ngày, những chỉ đạo của lãnh đạo Đảng
và Nhà nước, cũng như tiếp nhận được những phân tích có chiều sâu về các
vấn đề lớn của đất nước, những vấn đề được nhân dân quan tâm.
- Bản tin thời sự lúc 5 giờ 30 phút (trong chương trình Chào buổi
sáng): Có thời lượng từ 8 phút đến 10 phút, gồm tin trong nước, tin quốc tế
và tin thời tiết. Đặc thù của bản tin này là cập nhật và thông tin nhanh về


12

những sự kiện mới xảy ra ở trong nước và thế giới; những quyết định, chính
sách mới được dư luận quan tâm.
- Bản tin thời sự lúc 6 giờ 00 (trong chương trình Chào buổi sáng): Có
thời lượng từ 22 phút đến 25 phút, gồm tin trong nước, tin quốc tế và tin thời

tiết. Bản tin gồm những tin tức cập nhật tới thời điểm phát sóng; đưa lại một
số tin quan trọng đã phát lúc 5 giờ 30 phút nhưng được biên tập chi tiết hơn;
các phóng sự về kinh tế, văn hóa - xã hội được công chúng quan tâm, ưu tiên
các đề tài về đời sống, thiết thực với người dân.
- Bản tin thời sự lúc 6 giờ 50 phút (trong chương trình Chào buổi
sáng): Có thời lượng 5 phút, gồm những tin nhanh trong nước và quốc tế cập
nhật tới thời điểm phát sóng; những nội dung đáng quan tâm trên các báo và
tin thời tiết.
- Bản tin thời sự 9 giờ : Có thời lượng 25 phút gồm tin trong nước, tin
quốc tế, điểm báo và tin thời tiết. Bản tin này gồm những tin tức cập nhật tới
thời điểm phát sóng và một số phóng sự ngắn về các vấn đề kinh tế, văn hóa
-xã hội. Do thời điểm này, chưa có tin do các phóng viên của Ban Thời sự
sản xuất trong ngày, nên bản tin 9 giờ khai thác tin mới (hoặc cập nhật diễn
biến mới) chủ yếu bằng các nguồn tin lời, tin ảnh, nối điện thoại trực tiếp,
nhằm phản ánh nhanh các sự kiện, diễn biến mới. Ngoài ra, bản tin cũng
dành một thời lượng nhất định để phát lại các tin tức quan trọng trong nước
và quốc tế.
- Bản tin thời sự 10 giờ: Có thời lượng 15 phút, gồm tin trong nước,
tin thể thao và tin thời tiết. Cách thức xây dựng bản tin này cũng tương tự
như bản tin 9 giờ, nhưng tin tức được biên tập ngắn gọn hơn.
- Bản tin thời sự 12 giờ: Có thời lượng 25 phút gồm tin trong nước, tin
thế giới, tin thể thao và tin thời tiết. Thời điểm này, các tin, bài mới nhất do
các phóng viên Ban Thời sự sản xuất, các trung tâm khu vực và các đài địa


13

phương bắt đầu được chuyển về Phòng Thư ký biên tập (bộ phận tiếp nhận,
xử lý, biên tập và phát sóng bản tin). Đây là thời điểm thuận lợi để khán giả
theo dõi tin tức, nên Ban Biên tập luôn cố gắng cập nhật những thông tin về

các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội nổi bật trong ngày, đồng thời
bản tin cũng dành một thời lượng thích đáng cho các phóng sự về những vấn
đề dân sinh ở các địa phương trong cả nước.
- Bản tin thời sự 14 giờ có thời lượng 10 phút (gồm tin trong nước và
tin thời tiết). Bản tin bao gồm những thông tin tiếp theo về các sự kiện đã
đưa trong bản tin 12 giờ, thông tin nhanh về các chính sách kinh tế, xã hội
nổi bật.
- Bản tin thời sự 16 giờ có thời lượng 12 phút (gồm tin trong nước và
tin thời tiết). Bản tin này tiếp tục cập nhật các sự kiện diễn ra trong ngày,
phát triển một vài vấn đề đã đưa tin trong các bản tin trước đó thành phóng
sự hoặc phỏng vấn, ưu tiên đề tài về các vấn đề xã hội.
- Bản tin thời sự 23 giờ có thời lượng 15 phút (gồm có tin trong nước,
tin thế giới và tin thời tiết). Bản tin luôn dành một phần thời lượng để tóm
lược những tin quan trọng trong ngày, phần còn lại là các tin, bài phản ánh
những sự kiện diễn ra buổi tối; các phóng sự về văn hóa, xã hội nhẹ nhàng.
Với các chất liệu như vậy, bản tin 23 giờ vừa đưa đến cho người xem một
cái nhìn toàn diện về các sự kiện quan trọng diễn ra trong ngày, vừa tạo cảm
giác thư giãn cho khán giả vào thời điểm cuối ngày.
- Các bản tin chữ (telex news) phát sóng vào lúc: 0 giờ, 1 giờ, 2 giờ, 3
giờ, 4 giờ. Các bản tin này vừa điểm lại các sự kiện nổi bật của ngày hôm
trước, vừa thông báo về các sự kiện sẽ diễn ra trong ngày, cập nhật tin tức
thế giới, tin thời tiết, tin thể thao. Các tin tức được thể hiện bằng bảng chữ
trên nền đồ họa và hình ảnh tĩnh.


14

Ngoài các bản tin và chương trình thời sự tổng hợp như trên, trên
kênh VTV1 của Đài Truyền hình Việt Nam còn có các bản tin chuyên đề
như : 3 bản tin tài chính kinh doanh (lúc 7 giờ, 12 giờ 30, 21 giờ), 2 bản tin

thế giới (lúc 17 giờ và 22 giờ)…
Nhiều vấn đề được nêu trong các bản tin, chương trình thời sự được
phát triển, phân tích sâu hơn trong các chuyên mục như : Sự kiện và bình
luận, Tạp chí kinh tế cuối tuần, Chính sách kinh tế và cuộc sống, Câu
chuyện văn hóa, Toàn cảnh thế giới…Do vậy hệ thống các bản tin và
chuyên mục trên VTV1 có một sự liên thông chặt chẽ về nội dung để khán
giả nắm bắt được các vấn đề thời sự một cách kịp thời và có chiều sâu.
1.2.2. Vị trí, vai trò của chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam
Đài Truyền hình Việt Nam là Đài truyền hình Quốc gia, là cơ quan
trực thuộc Chính phủ thực hiện chức năng thông tin, tuyên truyền chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, là diễn đàn
của nhân dân; thực hiện chức năng giáo dục, nâng cao dân trí, góp phần
nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân; tăng cường thông tin đối
ngoại, mở rộng hợp tác quốc tế, đồng thời đấu tranh có hiệu quả với các luận
điệu phản tuyên truyền, gây chia rẽ đoàn kết dân tộc, chống chế độ của các
thế lực thù địch và phản động.
Về vai trò của Đài Truyền hình Việt Nam, trong chuyến thăm Đài
ngày 26/1/2011, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, khi đó là Thường trực
Ban Bí thư đã nhấn mạnh:
Đài Truyền hình Việt Nam là Đài Truyền hình Quốc gia duy nhất
của Việt Nam, là tiếng nói chính thống của Đảng, của Nhà nước,
của nhân dân Việt Nam. Tôi muốn khẳng định một lần nữa rằng,
tiếng nói của Đài cực kỳ quan trọng. Đây là tiếng nói của Đảng,


15

của Nhà nước và tiếng nói của những người lãnh đạo, tiếng nói
của những nhà khoa học, tiếng nói của giới chuyên môn, tiếng nói

của nhân dân. Tiếng nói ấy tạo được niềm tin rất lớn trong xã hội,
có tác dụng rất là lớn, hết sức lớn. Mà điều đó thì thể không đo
lường bằng những thước đo thông thường được. Mà phải đo nó
thông qua những tín hiệu phát triển ổn định của đất nước; thông
qua những thành tựu đối nội, đối ngoại của đất nước...Một tiếng
nói không chính xác sẽ có tác hại gớm. Một tiếng nói đúng, mà
đúng cả thời điểm, một cách khéo léo thì tác dụng vô kể.
TS. Nguyễn Thế Kỷ, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đánh giá về
vai trò, vị trí của Đài Truyền hình Việt Nam nói chung và chương trình thời
sự nói riêng như sau:
Đài Truyền hình Việt Nam, do vị thế là Đài Truyền hình Quốc gia,
là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước Việt Nam, diễn đàn
của nhân dân Việt Nam; nhờ lợi thế về loại hình báo chí (báo hình
- dễ nghe, dễ xem, cho cả người không biết chữ, người khiếm
thính); nhờ có phạm vi phủ sóng rộng, nhanh chóng, sinh động, lôi
cuốn... do đó, Đài có một vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống
các cơ quan báo chí của cả nước. Đề cập đến Đài Truyền hình
Việt Nam, không thể không nói đến chương trình thời sự của Đài.
Hơn bất cứ chương trình nào, thời sự giúp khẳng định tính chất
báo chí của Đài: Tính thông tin, tính định hướng, tính chiến đấu,
tính hấp dẫn”.
Tất cả các chương trình của Đài Truyền hình Việt Nam đều tham gia
thực hiện những chức năng, nhiệm vụ của một Đài Truyền hình Quốc gia
như đã nêu ở trên. Tuy nhiên, với đặc thù là tin tức được cập nhật liên tục,


16

thông tin phong phú trên mọi lĩnh vực và mọi vùng miền, chương trình thời
sự có vai trò quan trọng hàng đầu, vai trò xung kích trong việc thực hiện

nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền của Đài Truyền hình Việt Nam. Chương
trình thời sự cũng là chương trình mang đậm chất báo chí nhất trên sóng
truyền hình. Các chức năng cơ bản của báo chí: Chức năng thông tin, chức
năng tư tưởng, chức năng quản lý và giám sát xã hội…cũng được thể hiện rõ
nét nhất ở chương trình thời sự. Do Đài Truyền hình Việt Nam có diện phủ
sóng toàn quốc, nên đối tượng khán giả của chương trình thời sự là người
xem trên khắp mọi miền đất nước. Chương trình thời sự truyền hình có ưu
thế vượt trội là: Vào cùng một thời điểm, đông đảo khán giả trên diện rộng
có thể tiếp nhận thông tin bằng hình ảnh và âm thanh sống động. Tất cả
những yếu tố trên đã lý giải vì sao, khi thực hiện các chức năng cơ bản của
báo chí, chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam đã có sức tác
động mạnh mẽ tới đời sống xã hội.
Đài Truyền hình Việt Nam là Đài Truyền hình Quốc gia, nên các
thông tin, vấn đề được đề cập trong chương trình thời sự phải có tính toàn
quốc, đồng thời phải đáp ứng được nhu cầu nắm bắt tình hình trong nước và
quốc tế của đông đảo khán giả ở mọi miền đất nước một cách kịp thời. Nhờ
một hệ thống bản tin, chương trình thời sự được phát sóng trực tiếp với tần
suất dày như vậy, thông tin về mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã
hội…ở trong nước và trên thế giới đều được cập nhật liên tục. Tính kịp thời
và độ phong phú của thông tin luôn được bảo đảm nhờ một đội ngũ phóng
viên, biên tập viên, quay phim đông đảo, vững về nghề và có nhiều kinh
nghiệm của Ban thời sự, các trung tâm khu vực, các cơ quan thường trú ở
nước ngoài của Đài Truyền hình Việt Nam; nhờ vào sự hợp tác chặt chẽ của
các cộng tác viên - là các phóng viên của các Đài Phát thanh - Truyền hình


17

địa phương. Các bản tin, chương trình thời sự cũng đã tận dụng tối đa những
ưu thế về kỹ thuật để truyền tải thông tin một cách nhanh nhất. Ví dụ: khi

xảy ra những trận bão lũ lớn, như trận lũ lịch sử ở miền Trung năm 2010,
việc thiết lập cầu truyền hình trực tiếp trong chương trình thời sự đã mang
đến cho khán giả những thông tin và hình ảnh sống động (điều mà các loại
hình báo chí khác không thể thực hiện được) về tình hình tại những địa điểm
xảy ra thiên tai vào thời điểm phát sóng.
Không chỉ phản ánh một cách kịp thời và trung thực các sự kiện,
vấn đề thời sự, các bản tin và chương trình thời sự của Đài Truyền hình
Việt Nam còn giữ vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước. Mảng nội dung này được thể hiện trước
hết qua việc thông tin, tuyên truyền về hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà
nước; các cơ quan Đảng và Nhà nước, các đợt sinh hoạt chính trị lớn. Thông
tin từ các hoạt động này là kênh chính thống để chuyển tải đến công chúng
những vấn đề chính trị lớn của đất nước; các thông điệp quan trọng của lãnh
đạo quốc gia. Tuyên truyền về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước
còn được thể hiện qua các phóng sự phân tích, bình luận về các chính sách
này trong các chương trình thời sự, để khán giả có thể nắm bắt được quan
điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước một cách đúng đắn và
kịp thời. Ngoài ra, nhiều phóng sự trong các chương trình thời sự của Đài
Truyền hình Việt Nam đã đóng vai trò tích cực trong việc đấu tranh với
những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, bảo vệ quan điểm, đường
lối của Đảng, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Với
những nội dung tuyên truyền trên, chương trình thời sự của Đài Truyền hình
Việt Nam đã thể hiện rất rõ chức năng tư tưởng của mình.
Nhiều tin, bài trong chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam đã phát huy tích cực vai trò giám sát, phản biện xã hội, giúp các cơ


18

quan quản lý kịp thời giải quyết những bất cập. Ví dụ: năm 2009, sau khi

chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam phát sóng loạt phóng sự
điều tra về dự án “ma” phát quang trồng rừng ở một số tỉnh: Thái Nguyên,
Hòa Bình, Thanh Hóa (về một số doanh nghiệp thu gom hàng vạn sổ đỏ của
người dân để làm thủ tục vay vốn, nguy cơ người dân bị lừa đảo là rất lớn),
lực lượng công an đã vào cuộc và ngăn chặn kịp thời vụ việc; loạt phóng sự
Thần y phố Cò về cách chữa bệnh giẫm đạp lên người rất phản khoa học ở
Thái Nguyên được phát trong chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam (tháng 7/2010) đã trở thành một trong những cơ sở quan trọng để các
cơ quan chức năng vào cuộc và chấm dứt hoạt động này; về lĩnh vực điều
hành kinh tế của Chính phủ trong giai đoạn rất khó khăn vừa qua, nhiều
thông tin mang tính phát hiện trong chương trình thời sự của Đài Truyền
hình Việt Nam đã trở thành thông tin tham khảo có giá trị cho các cơ quan
quản lý Nhà nước, để đưa ra các quyết sách và sự điều chỉnh kịp thời.
Về vị trí của chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam,
TS.Trần Bảo Khánh - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng truyền hình đánh giá:
Chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam đã trở thành
một trong những chương trình có số lượng người xem đông đảo
nhất. Hầu hết những lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, được
đông đảo công chúng quan tâm, đã trở thành đề tài phản ánh của
chương trình thời sự. Bất kỳ người xem nào, khi ngồi trước màn
hình TV trong thời điểm có chương trình thời sự, đều có ý thức tập
trung theo dõi hơn rất nhiều so với khi họ xem những chương trình
khác. Và bởi vì ở nước ta chỉ có một Đài phủ sóng toàn quốc phát
đi chương trình thời sự nên đây là nguồn cung cấp thông tin quan
trọng đối với người xem.
1.2.3. Vị trí, vai trò của Chương trình thời sự 19 giờ


19

Chương trình thời sự 19 giờ là chương trình thời sự quan trọng nhất
trong ngày của Đài Truyền hình Việt Nam, được phát sóng vào “giờ vàng”.
Tất cả các Đài Truyền hình trong cả nước cùng một thời điểm đều tiếp sóng
chương trình này. Do vậy, ngoài những điểm chung về vị trí, vai trò của
chương trình thời sự như đã nêu ở trên, Chương trình thời sự 19 giờ của Đài
Truyền hình Việt Nam còn có những điểm đặc thù riêng.
Chương trình thời sự 19 giờ luôn phát huy tối đa vai trò thông tin,
tuyên truyền về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Do Chương
trình thời sự 19 giờ được đông đảo khán giả cả nước quan tâm theo dõi nhất,
nên các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã thực sự coi chương trình
này là một kênh đặc biệt quan trọng và hiệu quả để thông tin, tuyên truyền
về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chính vì vậy, khác với các
bản tin thời sự khác phát sóng trên kênh VTV1, Chương trình thời sự 19 giờ
luôn dành một thời lượng đáng kể để phản ánh hoạt động của các đồng chí
lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các đợt sinh hoạt chính trị lớn, các hội nghị, kỳ
họp quan trọng của Đảng, Quốc hội, Chính phủ. Những thông điệp quan
trọng, sự chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, thông qua
Chương trình thời sự 19 giờ có thể tới được số lượng người tiếp nhận đông
nhất trong cùng một thời điểm. Đây chính là ưu thế vượt trội của Chương
trình thời sự 19 giờ so với các chương trình thời sự truyền hình khác và là
các loại hình báo chí khác. Chương trình thời sự 19 giờ là chương trình thể
hiện tính định hướng chính trị, tư tưởng rõ nét nhất trong số các chương
trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam. Điều này được thể hiện qua số
lượng tin, bài về hoạt động của lãnh đạo Đảng và Nhà nước luôn được tập
trung nhiều trong Chương trình thời sự 19 giờ; các đợt sinh hoạt chính trị
lớn như: Đại hội Đảng toàn quốc, bầu cử Quốc hội, cuộc vận động “Học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”…đều là những nội dung


20

tuyên truyền thường xuyên và trọng tâm trong Chương trình thời sự 19 giờ.
Ngoài ra, những vấn đề quốc kế, dân sinh được đông đảo người dân cả nước
quan tâm như: Sự điều hành kinh tế vĩ mô, tình hình giá cả, các chính sách
an sinh xã hội, vấn đề môi trường, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực
phẩm….đều được tập trung phân tích, lý giải trong Chương trình thời sự 19
giờ. Đây là những vấn đề vừa mang tầm quốc gia và rất thiết thực với người
dân. Bởi vậy Chương trình thời sự 19 giờ luôn có tác động lớn tới mọi mặt
của đời sống xã hội. Do đối tượng của Chương trình thời sự 19 giờ là khán
giả trên cả nước, nên nội dung được đề cập trong Chương trình luôn phải
bảo đảm tính toàn diện và toàn quốc.
Chương trình thời sự 19 giờ của Đài Truyền hình Việt Nam thực sự đã
trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của khán giả Việt Nam. Kết quả
khảo sát khán giả nhiều độ tuổi cho thấy, 71,52% người được hỏi thường
xuyên theo dõi Chương trình thời sự 19 giờ, trong đó lượng khán giả tuổi từ
25 - 55 tuổi và trên 55 tuổi chiếm phần lớn.
1.3. Những yêu cầu đối với chất lượng chương trình thời sự của Đài
Truyền hình Việt Nam
1.3.1. Yêu cầu về nội dung chương trình
Xuất phát từ vị trí, vai trò của Đài Truyền hình Việt Nam là một Đài
Truyền hình Quốc gia có nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền về đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước, là diễn đàn của nhân dân, nên yêu cầu
đối với nội dung của chương trình thời sự là phải thông tin kịp thời và đúng
định hướng các sự kiện quan trọng mang tầm quốc gia diễn ra trong ngày
(đặc biệt là các sự kiện chính trị lớn, các chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao); kịp
thời phản ánh những sự kiện, vấn đề thời sự đang được đông đảo người dân
quan tâm; phân tích và bình luận những vấn đề mà dư luận đang cần sự lý
giải…

21

Xin được nêu một số yêu cầu cụ thể đối với nội dung thông tin trong
chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam:
- Thông tin phải chuẩn xác, chính thống: Đây là yếu tố bắt buộc đối
với chương trình thời sự của một Đài Truyền hình Quốc gia - tiếng nói chính
thống của Đảng và Nhà nước .
- Thông tin phải nhanh chóng, kịp thời: Đây là những yếu tố hàng đầu
bảo đảm chất lượng nội dung và uy tín của sản phẩm báo chí nói chung và
chương trình thời sự truyền hình nói riêng.
- Thông tin phải trung thực: Thông tin phải phản ánh đúng bản chất
của sự việc, hiện tượng; không làm sai lệch sự việc, hiện tượng, vấn đề.
- Thông tin phải bảo đảm tính định hướng: Khi thông tin, phân tích,
bình luận về một sự việc, vấn đề cần bảo đảm những nội dung thông tin đó
không đi ngược lại lợi ích của Đảng, dân tộc, quốc gia và cộng đồng.
- Thông tin phải phong phú, đa dạng: Thông tin trong chương trình
thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam cần phải bao quát các lĩnh vực của
đời sống xã hội: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… trên bình diện toàn
quốc và thế giới.
- Thông tin phải thiết thực với công chúng: Đây là yêu cầu không thể
thiếu, để bảo đảm sự gần gũi của chương trình với khán giả cũng như tăng
tính hấp dẫn của chương trình.
1.3.2. Yêu cầu về hình ảnh
Tin và phóng sự truyền hình tạo sự hấp dẫn cho người xem chính là
nhờ có hình ảnh. Do đó hình ảnh của tin, phóng sự phải xác thực, hàm chứa
thông tin. Đối với tin, do phản ánh nhanh một sự kiện thời sự với thời lượng
ngắn, nên hình ảnh phải có tiết tấu nhanh, hình ảnh rõ nét, bố cục khuôn
hình chặt chẽ, đi thẳng vào vấn đề, để sao cho người xem có thể hiểu ngay
được chuyện gì xảy ra. Đối với phóng sự, do nội dung phản ánh sự kiện,

22

hiện tượng, vấn đề trong quá trình phát sinh, phát triển, nên hình ảnh trong
mỗi trường đoạn của phóng sự phải phù hợp với lời bình để người xem cảm
nhận được tính chân thực của sự việc. Độ dài của mỗi hình ảnh phụ thuộc
vào ý đồ và tầm quan trọng của hình ảnh đó. Khi chuyển từ trường đoạn này
sang trường đoạn khác phải dùng thủ pháp chuyển cảnh hợp lý, tránh gây
sốc cho người xem. Kết cấu hình ảnh của các trường đoạn phải tạo được mối
liên quan với nhau theo logic của sự việc (thời gian, không gian, tính chất,
quan hệ…) thì hình ảnh mới thể hiện được nội dung của phóng sự.
Vì màn hình TV nhỏ, nên người xem không thể nhìn rõ các chi tiết
trong những cảnh trung, toàn, mà chỉ cận cảnh mới tác động mạnh đến người
xem, vì vậy phóng sự truyền hình phải ưu tiên cho hình ảnh cận (cần có
những hình ảnh cận, đặc tả ở những góc quay đặc biệt, những hình ảnh đó sẽ
tạo ấn tượng cho người xem). Trong phóng sự truyền hình nên tránh việc
dàn dựng để ghi hình nhằm bảo đảm tính chân thực của sự việc. Vì vậy, các
phóng viên quay phim phải có phản xạ rất nhanh để có thể “chộp” được
những hình ảnh “đắt” khi xảy ra sự việc. Hình ảnh quay phải nét, đủ sáng và
đúng sáng, không sai màu và không cố tình làm sai màu để tạo hiệu quả
khác.
1.3.3. Yêu cầu về âm thanh
* Yêu

cầu về lời bình: Do tin, phóng sự truyền hình đã có sự hỗ trợ của hình

ảnh, nên lời bình cần ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu, đặc biệt lời bình cần phù
hợp với hình ảnh. Lời bình nên do chính phóng viên đọc để truyền đạt được
cảm xúc của tác giả. Khác với độc giả của báo in, họ có thể đọc đi đọc lại
một bài báo, khán giả của truyền hình chỉ được xem - nghe một lần, không

thể lặp lại, nên sự chú ý của khán giả thường chỉ tập trung vào vài ba âm tiết


23

đầu tiên. Vì thế lời bình cho tin, phóng sự thời sự vừa ngắn gọn lại vừa phải
nêu bật được chủ đề ngay từ những câu đầu tiên.
* Yêu cầu về tiếng động hiện trường: Tin, phóng sự thời sự nhất thiết phải có
âm thanh hiện trường, nó thể hiện sự chân thực của bối cảnh, làm cho người
xem cảm nhận một cách xác thực hơn, sinh động hơn về sự việc trên màn
hình. Tiếng động hiện trường phải liền mạch, phải logic với hình ảnh. Đối
với những tin, bài thời sự phản ánh chân thực tuyệt đối không sử dụng tiếng
động giả. Ngoài ra, tiếng phỏng vấn, tiếng phát biểu, tiếng dẫn hiện trường
phải chuẩn (không vỡ tiếng, om tiếng và không được ghi quá mức quy định
trên thiết bị).
1.3.4. Yêu cầu về kết cấu chương trình
Đối với một chương trình thời sự truyền hình, kết cấu chương trình
chính là sự sắp xếp các chất liệu: Tin, phóng sự, phỏng vấn thành một
chương trình hoàn chỉnh, ở đó thể hiện mục đích thông tin; quy mô, tầm
quan trọng và sự đa dạng của thông tin. Yêu cầu đối với kết cấu một chương
trình thời sự phải bảo đảm những yếu tố sau :
- Một trật tự sắp xếp tin, bài ổn định nhưng không cứng nhắc (trong
trường hợp đặc biệt có thể thay đổi trật tự), vừa bảo đảm định dạng cơ bản
của chương trình, nhưng vẫn linh hoạt trong những trường hợp đặc biệt.
Thông thường kết cấu của chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt
Nam như sau: Mở đầu bằng hình hiệu, tiếp đến là phần giới thiệu các tin
chính, tiếp sau là tin, bài được sắp xếp theo trật tự của các lĩnh vực: Chính
trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, tin thế giới. Tuy nhiên, trong những trường hợp
đặc biệt, khi xảy ra những thảm họa lớn, đột xuất (như những trận động đất,
sóng thần, bão lũ, tai nạn nghiêm trọng…), thì những tin này được xếp lên

đầu chương trình để tạo sự chú ý ngay lập tức cho người xem, cũng như làm
tăng độ hấp dẫn của chương trình.


24

- Việc sắp xếp tin, phóng sự phải mạch lạc, tạo cho khán giả thấy
được những mảng vấn đề rõ ràng, có điểm nhấn, có tiết tấu, nhịp độ không
quá nhanh, nhưng không quá chậm. Để tạo được nhịp điệu cho chương trình
và để khán giả dễ theo dõi cần sắp xếp một cách hợp lý các hình cắt, hình
giới thiệu xen kẽ các cụm tin, bài.
Một chương trình thời sự có kết cấu hợp lý là chương trình mà khi
xem khán giả thấy hấp dẫn, dễ theo dõi, dễ nắm bắt vấn đề, thỏa mãn được
nhu cầu về thông tin.
1.3.5. Yêu cầu về người dẫn chương trình
Người dẫn chương trình thời sự là người đại diện cho Ban Biên tập
dẫn dắt người xem đến với các sự kiện thời sự, là linh hồn của chương trình.
Họ có vai trò rất quan trọng trong việc tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn đối với
người xem, tạo bản sắc, uy tín và dấu ấn của chương trình thời sự.
Nếu xét cả về quy mô tổ chức lẫn độ phủ sóng, các bản tin, chương
trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam giữ vai trò quan trọng vào hàng
đầu trong hệ thống báo chí của cả nước. Vì vậy, về nguyên tắc, những người
dẫn chương trình thời sự ở Đài Truyền hình Việt Nam phải là những người
chuyên nghiệp nhất, chất lượng nhất trong hệ thống các Đài Truyền hình
hiện nay trên cả nước. Dưới đây là một số yêu cầu cụ thể đối với người dẫn
chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam:
- Người dẫn chương trình thời sự trước hết phải là một biên tập viên,
hoặc tốt hơn là một phóng viên có kinh nghiệm;
- Có ngoại hình ưa nhìn, có giọng nói rõ ràng, truyền cảm, phát âm
chuẩn, biết nhấn mạnh và lên xuống giọng đúng lúc, đúng chỗ;

- Có kiến thức tổng hợp, kiến thức nền tốt;
- Có khả năng cùng kíp làm chương trình lựa chọn thông tin, viết kịch
bản dẫn;


25

- Có khả năng vừa dẫn chương trình vừa tiếp nhận thông tin, hiệu lệnh
của đạo diễn để xử lý tình huống kịp thời khi sự kiện đang diễn ra;
- Có khả năng bình tĩnh trước mọi áp lực công việc và khi xảy ra sự cố;
- Có kỹ năng phỏng vấn, có khả năng giao tiếp tốt, tự nhiên.
Từ thực tế công việc, biên tập viên Quang Minh, người dẫn Chương
trình thời sự 19 giờ của Đài Truyền hình Việt Nam đã nêu ra một số yêu cầu
đối với người dẫn chương trình thời sự như sau:
Người dẫn chương trình thời sự phải có độ tin cậy cao, phải là
người có uy tín trong xã hội. Đài Truyền hình Việt Nam là cơ quan
ngôn luận chính thống của Đảng và Nhà nước. Vì vậy, yếu tố
chuẩn trong thông tin là tiêu chí số một của chương trình. Sự
chính xác, đáng tin cậy của thông tin chủ yếu được hình thành bởi
cách truyền tải thông tin của tin và phóng sự, nhưng cách thể hiện
của người dẫn cũng có vai trò quan trọng. Người xem không được
chứng kiến tận mắt sự việc xảy ra. Vì vậy, người dẫn nếu không
tạo được sự tin tưởng đối với người xem, cũng rất khó để thuyết
phục người xem. Độ tin cậy cao là một giá trị được hình thành bởi
nhiều yếu tố, trong đó có lẽ quan trọng nhất là kiến thức và trình
độ của người dẫn. Chương trình thời sự là một bản tin tổng hợp, vì
vậy, kiến thức của người dẫn cũng phải là kiến thức tổng hợp.
Về yêu cầu đối với người dẫn Chương trình thời sự 19 giờ, biên tập viên dẫn
chương trình Vân Anh (Ban Thời sự - Đài Truyền hình Việt Nam) cho biết:
Đối với người dẫn Chương trình thời sự 19 giờ, thì điều đầu tiên

và cũng là quan trọng nhất là phải nắm bắt được nội dung của
chương trình đó. Người dẫn cần phải nắm rõ hôm nay sự kiện gì
sẽ xảy ra? Sự kiện gì đang được dư luận quan tâm? Sự kiện gì
đang có tầm ảnh hưởng lớn đến đời sống, đến các mối quan hệ…