BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
ăTẨI:
NỂNGăCAOăCHTăLNGăCHOăVAYăNGNăHNă
IăVIăDOANHăNGHIPăQUCăDOANHăTIă
NGỂNăHẨNGăTHNGăMIăCăPHNăQUỂNăIă
CHIăNHÁNHăTHNGăLONG
SINHăVIểNăTHCăHIN :ăNGHIểMăTHăLY
MÃ SINH VIÊN : A14463
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HẨăNIă- 2012
BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
ăTẨI:
NỂNGăCAOăCHTăLNGăCHOăVAYăNGNăHNă
IăVIăDOANHăNGHIPăQUCăDOANHăTIă
NGÂN HÀNG THNGăMIăCăPHNăQUỂNăIă
CHIăNHÁNHăTHNGăLONG
Giáoăviênăhngădn :ăTh.săNguynăThăThúyăă
Sinhăviênăthcăhin :ăNghiêmăThăLy
Mã sinh viên : A14463
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
HẨăNIă- 2012
Thang Long University Library
LI CMăN
Khóa lun này là kt qu ca quá trình hc tp ti trng i hc Thng Long và
quá trình tìm hiu thc t ca bn thân em ti Ngân hàng thng mi c phn Quân
đi chi nhánh Thng Long trong thi gian qua.
Trc tiên, vi tình cm chân thành nht, em xin bày t lòng bit n đn nhng
thy cô đã sáng lp ra trng i hc Thng Long cng nh các thy cô trong Hi
đng Qun tr và Ban Giám hiu nhà trng. Các thy cô đã mang đn cho chúng em
mt môi trng hc tp lành mnh, nng đng và hin đi. i hc Thng Long đã
cho em kin thc, s t tin, dy em phi luôn tôn trng tính trung thc, luôn bit yêu
thng và có tinh thn hp tác.
Em xin cm n đn các thy cô giáo đã và đang tham gia ging dy ti trng,
đc bit em xin cm n cô giáo Nguyn Th Thúy, ngi đã rt tn tình ch bo và
hng dn em hoàn thành khóa lun tt nghip này.
Em mun gi li cm n đn nhng ngi bn ca em ti trng i hc Thng
Long, nhng ngi đã sát cánh bên em cùng tri nghim quãng thi gian sinh viên
ti đp này. Cuc sng sinh viên s tht khó khn khi tôi không có các bn, nhng
ngi luôn bên tôi cùng tôi chia s nhng khó khn, áp lc trong hc tp cng nh
trong cuc sng. Chc chn mi khi nh v thi sinh viên ca mình, tôi s không bao
gi có th quên đc các bn.
Cui cùng, và đc bit nht, em mun cm n đn gia đình ca em. Cm n b
m đã sinh thành ra con và nuôi nng con khôn ln đc nh ngày hôm nay, cm
thông và chia s mi nim vui, ni bun ca con k t khi con quyt đnh la chn i
hc Thng Long là ngôi trng gn bó tui tr ca mình. Chc chn con s không th
đi đúng hng và t đng dy sau nhng vp ngã nu không có b m, ngàn ln cm
n con xin gi đn b m, con luôn kính trng và yêu mn nht.
Hà Ni, ngày 4 tháng 11 nm 2012
Sinh viên thc hin
Nghiêm Th Ly
MC LC
LI M U
CHNGă1:ăLụăLUN CHUNG V CHTăLNG CHO VAY NGN HN
I VI DOANH NGHIP QUC DOANH TIă ă NGỂNă HẨNGă THNGă
MI 1
1.1. Tng quan v cho vay ngn hnăđi vi doanh nghip quc doanh ti ngân
hƠngăthngămi 1
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi 1
1.1.2. Khái nim cho vay ngn hn ca ngân hàng thng mi 1
1.1.3. Khái nim doanh nghip quc doanh 2
1.1.4. Khái nim cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti ngân
hàng thng mi 3
1.1.5. Nguyên tc và điu kin cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh ca ngân hàng thng mi 4
1.1.6. Vai trò ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca
ngân hàng thng mi 6
1.1.7. i tng ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca
ngân hàng thng mi 10
1.1.8. Các hình thc cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca
ngân hàng thng mi 11
1.1.9. Quy trình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân
hàng thng mi 14
1.1.10. c đim ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh 19
1.2. Chtălng cho vay ngn hnăđi vi doanh nghip quc doanh ca ngân
hƠngăthngămi 20
1.2.1. Khái nim cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh ca ngân hàng thng mi 20
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip
quc doanh ti ngân hàng thng mi 22
1.2.3. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh
nghip quc doanh ca ngân hàng thng mi 29
KT LUNăCHNGă1 35
CHNGă2:ăTHC TRNG CHTăLNG CHO VAY NGN HNăI VI
DOANH NGHIP QUC DOANH TIă NGỂNă HẨNGă THNGă MI C
PHNăQUỂNăIăCHIăNHÁNHăTHNGăLONG 36
2.1. Khái quát v NgơnăhƠngăthngămi c phnăQuơnăđiăChiănhánhăThngă
Long 36
Thang Long University Library
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca Ngân hàng thng mi c phn
Quân i chi nhánh Thng Long 36
2.1.2. C cu t chc ca Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh
Thng Long 38
2.1.3. Chc nng, nhim v ca tng b phn 39
2.2. Khái quát hotăđng kinh doanh caăNgơnăhƠngăthngămi c phn Quân
điăchiănhánhăThngăLong 41
2.2.1. Tình hình huy đng vn 42
2.2.2. Hot đng s dng vn (ch yu là cho vay) 48
2.2.3. Hot đng kinh doanh ngoi t và thanh toán quc t 56
2.2.4. Hot đng phát hành th 59
2.2.5. Mt s hot đng kinh doanh khác 59
2.2.6. Kt qu hot đng kinh doanh 60
2.3. Thc trng chtălng cho vay ngn hnăđi vi doanh nghip quc doanh
tiăNgơnăhƠngăthngămi c phnăQuơnăđiăchiănhánhăThngăLong 65
2.3.1. Khái quát v cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti các
ngân hàng thng mi Vit Nam 65
2.3.2. Sn phm cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti Ngân
hàng thng mi c phn Quân đi Vit Nam 68
2.3.3. Quy trình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti Ngân
hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long 70
2.3.4. Cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti Ngân
hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long 75
KT LUNăCHNGă2 99
CHNGă3:ăGII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO VAY NGN HN
I VI DOANH NGHIP QUC DOANH TIă NGỂNă HẨNGă THNGă
MI C PHNăQUỂNăI CHIăNHÁNHăTHNGăLONG 100
3.1.ă nhă hng phát trin kinh doanh tiă Ngơnă hƠngă thngă mi c phn
Quơnăđi Vit Nam 100
3.2.ă nhă hng phát trin kinh doanh caă Ngơnă hƠngă thngă mi c phn
QuơnăđiăchiănhánhăThngăLong 101
3.2.1. nh hng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Quân đi
chi nhánh Thng Long trong nhng nm ti 101
3.2.2. nh hng v phát trin cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long
trong nhng nm ti 102
3.3. Gii pháp nhm nâng cao chtă lng cho vay ngn hnă đi vi doanh
nghip quc doanh caăNgơnăhƠngăthngă mi c phnăQuơnăđi chi nhánh
ThngăLong 103
3.3.1. S cn thit phi nâng cao cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh
nghip quc doanh 103
3.3.2. C s đ xut gii pháp 104
3.3.3. Ni dung các gii pháp 104
3.4. Mt s kin ngh 126
3.4.1. Kin ngh đi vi s qun lý v mô ca Ngân hàng Nhà nc 126
3.4.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 128
3.4.3. Kin ngh đi vi các B, ngành đa phng 129
3.4.4. Kin ngh đi vi Ngân hàng thng mi c phn Quân đi Vit Nam
132
KT LUNăCHNGă3 133
KT LUN
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt
Tênăđyăđ
CBTD
Cán b tín dng
CSH
Ch s hu
CT
Công ty
CVNH
Cho vay ngn hn
DN
Doanh nghip
DNNQD
Doanh nghip ngoài quc doanh
DNQD
Doanh nghip quc doanh
H
Huy đng
KNTH
Kh nng thu hi
KT
Kinh t
MB
Ngân hàng thng mi c phn Quân đi
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTMCP
Ngân hàng thng mi c phn
NQH
N quá hn
TCKT
T chc kinh t
TCT
Tng công ty
TCTD
T chc tín dng
TG
Tin gi
TTKDTM
Thanh toán không dùng tin mt
UBND
y ban nhân dân
VN
Vit Nam
VND
Vit Nam đng
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 2.1. Tình hình huy đng vn giai đon 2009 - 2011 43
Bng 2.2. Tình hình hot đng cho vay ti ngân hàng thng mi c phn Quân
đi chi nhánh Thng Long 49
Bng 2.3. C cu cho vay ngn hn theo loi hình doanh nghip 54
Bng 2.4. Tình hình kinh doanh ngoi t ti ngân hàng thng mi c phn Quân
đi chi nhánh Thng Long 57
Bng 2.5. Tình hình thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi c phn Quân
đi chi nhánh Thng Long 58
Bng 2.6. Kt qu hot đng th ATM 59
Bng 2.7. Tình hình thu nhp giai đon 2009 – 2011 61
Bng 2.8. Tình hình chi phí giai đon 2009 – 2011 63
Bng 2.9. Tình hình li nhun giai đon 2009 – 2011 64
Bng 2.10. Tình hình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh 78
Bng 2.11. Tình hình thu n trong cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh giai đon 2009 – 2011 81
Bng 2.12. Tng kt d n cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh t
nm 2009 đn nm 2011 83
Bng 2.13. C cu cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh theo thành
phn kinh t t nm 2009 đn nm 2011 ti ngân hàng thng mi c
phn Quân đi chi nhánh Thng Long 85
Bng 2.14. C cu cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti ngân
hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long 87
Bng 2.15. H s thu n trong cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh ti ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng
Long 89
Bàng 2.16. Vòng quay vn cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti
ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long t
nm 2009 đn nm 2011 89
Bng 2.17. Phân loi n quá hn và n xu trên tng d n cho vay ngn hn đi
vi doanh nghip quc doanh t nm 2009 đn nm 2011 91
Bng 2.18. Phân loi n quá hn cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh da trên kh nng thu hi giai đon 2009 – 2011 93
Thang Long University Library
DANH MCăCÁCăSă, BIUă
Trang
S đ 1.1. C cu t chc ca ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi
nhánh Thng Long 39
Biu đ 2.1. C cu ngun vn huy đng theo k hn 44
Biu đ 2.2. C cu ngun vn huy đng theo thành phn kinh t 47
Biu đ 2.3. Tng d n cho vay 2009 - 2011 50
Biu đ 2.4. C cu d n cho vay theo thi gian giai đon 2009 - 2011 51
Biu đ 2.5. C cu cho vay ngn hn đi vi doanh nghip 55
Biu đ 2.6. C cu cho vay ngn hn theo loi hình doanh nghip 55
Biu đ 2.7. Tình hình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti ngân
hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long 79
Biu đ 2.8. Doanh s thu n giai đon 2009 – 2011 82
Biu đ 2.9. D n cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh 84
Biu đ 2.10. C cu cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh theo
phng thc cho vay ca ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi
nhánh Thng Long qua các nm 2009, 2010 và 2011 88
LI M U
1. Lý do chnăđ tài
Trong các hot đng ca ngân hàng thng mi, cho vay là hot đng ch yu,
trong đó cho vay ngn hn luôn chim t trng ln (trên 50% trong tng d n) và đem
li thu nhp chính cho ngân hàng (40-50%). Trong cho vay ngn hn thì cho vay đi vi
khách hàng doanh nghip luôn là trng tâm chim t trng tng đi ln 70-80% trong
tng d n cho vay ngn hn. Trong nhng nm gn đây, các ngân hàng thng mi đã
m rng cho vay trung và dài hn song cho vay ngn hn vn luôn là hot đng ch đo.
c thù ca nn kinh t Vit Nam là đa đt nc phát trin theo đnh hng xã hi ch
ngha, cng vi đim xut phát ca nn kinh t là chm hn so vi các nc khác. Vì
vy mà doanh nghip nhà nc là mt trong nhng thành phn đc chính ph u tiên
phát trin. Trc nhu cu mi ca cnh tranh và tìm kim nhng hng đi mi phù hp
đ va có th đáp ng ngày càng tt hn nhu cu ca khách hàng va đng vng trong
c ch th trng, m rng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip nhà nc là mt
hng đi đúng đn giúp nn kinh t quc dân phát trin bn vng.
i vi ngân hàng thng mi c phn Quân đi Vit Nam thì nâng cao cht
lng cho vay ngn hn là mc tiêu trc mt và lâu dài ca ngân hàng, nhm phát
trin các hot đng ngân hàng cng nh gi vng v trí là mt trong nhng ngân hàng
thng mi c phn hàng đu Vit Nam.
Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long đc thành lp
vi mc đích ban đu là đáp ng nhu cu vn ca các doanh nghip nhà nc đc bit
là các doanh nghip Quân đi. Sau gn 3 nm trng thành và phát trin, phm vi hot
đng ca Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long đã m rng
và đáp ng nhu cu v vn cho nhiu thành phn kinh t khác nh doanh nghip ngoài
quc doanh, cá nhân, h gia đình, hp tác xã. Trong thi gian qua, ngân hàng đã tng
bc tng trng v s lng tín dng đi vi các doanh nghip nhà nc (nm 2011
doanh s cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh tng 28,33% so vi nm
2010) vi cht lng tín dng khá cao và đã duy trì đc mt s khách hàng truyn
thng có tim lc mnh. Tuy nhiên, vi nhng gì đt đc cha phi là đã tng xng
vi tim nng ca ngân hàng cng nh ca các doanh nghip nhà nc, vic không
ngng m rng cho vay và nâng cao cht lng các khon vay đi vi doanh nghip
nhà nc là rt cn thit đ Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng
Long m rng và phát trin.
Chính vì vy, sau mt thi gian thc tp ti Ngân hàng thng mi c phn Quân
đi chi nhánh Thng Long, em nhn thy đc tim nng ca hot đng này và tm
quan trng ca vic thc hin cng nh nâng cao cht lng cho vay ngn hn đi vi
doanh nghip quc doanh đi vi s phát trin lâu dài ca ngân hàng. Do vy, em la
chn đ tài “Nâng cao cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh
Thang Long University Library
ti Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long” đ nghiên cu,
tìm hiu, t đó đa ra kin ngh và đ xut đ phát trin hot đng này.
2. Mc tiêu nghiên cu
T lý thuyt cùng vi s nghiên cu tìm hiu ca bn thân, da trên tình hình
thc t ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti chi nhánh, đ tìm ra
gii pháp nâng cao cht lng ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh
ti Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
Cn c vào mc tiêu trên, đi tng và phm vi ca khóa lun tp trung vào hot
đng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh Ngân hàng thng mi c
phn Quân đi chi nhánh Thng Long trong 3 nm 2009, 2010 và 2011.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đc s dng ch yu là phng pháp thu thp thông
tin và phng pháp phân tích. Thông tin thu thp đc thông qua nhiu kênh nh quá
trình thc tp trc tip ti ngân hàng, phng vn cán b nhân viên ca ngân hàng, các
báo cáo tài chính nm, báo cáo tín dng,… Phng pháp phân tích s dng các thông
tin này, kt hp vi phng pháp so sánh, đi chiu, tng hp thông tin, t đó đa ra
nhng nhn đnh v tình hình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh
Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn Li m đu, Kt lun và danh mc tài liu tham kho, khóa lun
đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: Lý lun chung v cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip
quc doanh ti ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh ti Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long.
Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng cho vay ngn hn đi vi doanh nghip
quc doanh ti Ngân hàng thng mi c phn Quân đi chi nhánh Thng Long.
1
CHNGă1: LụăLUNăCHUNGăVăCHTăLNGăCHOăVAYăNGNăHN
IăVIăDOANHăNGHIPăQUCăDOANH TI
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tngăquan văchoăvay ngnăhn điăviădoanhănghip qucădoanhăti ngân
hàng thng mi
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi đã hình thành, tn ti và phát trin hàng trm nm gn
lin vi s phát trin ca kinh t hàng hóa. S phát trin ca h thng ngân hàng
thng mi đã có tác đng rt ln và quan trng đn quá trình phát trin ca nn kinh
t hàng hóa, ngc li kinh t hàng hóa phát trin mnh m đn giai đon cao nht là
nn kinh t th trng thì ngân hàng thng mi cng ngày càng đc hoàn thin và
tr thành nhng đnh ch tài chính không th thiu đc.
Lut các t chc tín dng do Quc hi ban hành ngày 16 tháng 6 nm 2010 đnh
ngha: ắNgân hàng thng mi là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các
hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut
này nhm mc tiêu li nhun”.
“Hot đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc
mt s các nghip v sau đây: nhn tin gi; cp tín dng; cung ng dch v thanh
toán qua tài khon” (Theo Lut các t chc tín dng 2010 do Quc hi ban hành).
Nh vy, ngân hàng thng mi là mt doanh nghip kinh doanh tin t - tín
dng, vi hot đng thng xuyên là nhn tin gi, cho vay và cung ng các dch v
ngân hàng cho nn kinh t quc dân.
1.1.2. Khái nim cho vay ngn hn ca ngân hàng thng mi
Theo Quyt đnh s 1627/2001/Q-NHNN ngày 31/12/2001 ca Thng đc
Ngân hàng Nhà nc Vit Nam v vic ban hành Quy ch cho vay ca các t chc tín
dng đi vi khách hàng:
Cho vay là mt hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt
giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi
gian nht đnh theo tho thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.
Theo giáo trình “Nghip v ngân hàng thng mi” ca trng i hc Thng
Long đnh ngha:
Cho vay ca ngân hàng thng mi là vic chuyn nhng tm thi mt lng
giá tr t ngân hàng hng mi (ngi s hu) sang khách hàng vay (ngi s dng)
sau mt thi gian nht đnh quay tr li ngân hàng thng mi vi lng giá tr ln
hn lng giá tr ban đu. Hay có th hiu cho vay ca ngân hàng thng mi là quan
Thang Long University Library
2
h gia mt bên là ngi cho vay (ngân hàng thng mi) bng cách chuyn giao tin
hoc tài sn cho bên ngi vay (khách hàng vay) đ s dng trong mt thi gian nht
đnh vi cam kt ca ngi vay là hoàn tr c gc và lãi khi đn hn.
Cho vay ngn hn là khon cho vay có thi hn cho vay ti 12 tháng. Loi hình
thc này thng áp dng cho các khách hàng vay theo hn mc hay tng ln đ b
sung tm thi vn lu đng nh b sung ngân qu, ng trc tin hàng, duy trì hàng
tn kho, đm bo yêu cu thanh toán đn hn hoc phc v nhu cu tiêu dùng cho cá
nhân và h gia đình. i vi hình thc cho vay này, khách hàng s có mt phn tài sn
đ đm bo cho toàn b món vay, cùng vi thi gian hoàn vn nhanh, tránh đc các
ri ro nh lm phát, s bt n ca môi trng kinh t v mô và th trng nên đây là
loi cho vay có mc ri ro thp.
1.1.3. Khái nim doanh nghip quc doanh
Theo Lut Doanh nghip 2005 đnh ngha: “Doanh nghip là t chc kinh t có
tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng kỦ kinh doanh theo quy
đnh ca pháp lut nhm mc đích thc hin các hot đng kinh doanh”.
Hin nay, Vit Nam bao gm các thành phn kinh t: kinh t Nhà nc, kinh t
tp th, kinh t cá th tiu ch, kinh t t bn t nhân, kinh t t bn Nhà nc và kinh
t có vn đu t nc ngoài. Tuy nhiên, nu chia theo hình thc s hu thì nn kinh t
Vit Nam bao gm 2 loi hình doanh nghip chính: doanh nghip quc doanh và
doanh nghip ngoài quc doanh.
Doanh nghip quc doanh
Theo điu 1 ca Lut doanh nghip nhà nc nm 2003 có đnh ngha: “Doanh
nghip quc doanh là t chc kinh t do Nhà nc s hu toàn b vn điu l hoc có
c phn, vn góp chi phi, đc t chc di hình thc công ty nhà nc, công ty c
phn, công ty trách nhim hu hn”.
Doanh nghip nhà nc đc ngân sách Nhà nc đu t toàn b hoc mt phn
vn điu l ban đu nhng không thp hn tng mc vn pháp đnh ca các ngành
ngh mà doanh nghip đó kinh doanh. Ngoài s vn nhà nc đu t, doanh nghip
đc quyn huy đng vn di các hình thc khác, nhng không đc thay đi hình
thc s hu ca doanh nghip. Vic phân phi li nhun sau thu đc thc hin theo
quy đnh ca Chính ph. Doanh nghip nhà nc đc xác đnh là thành phn kinh t
đóng vai trò ch đo; làm đòn by tng trng kinh t và gii quyt nhng vn đ xã
hi, m đng, hng dn, liên kt, h tr các thành phn kinh t khác cùng tn ti và
phát trin; làm lc lng vt cht đ Nhà nc thc hin chc nng điu tit và qun lí
v mô nn kinh t.
Doanh nghip ngoài quc doanh
Bao gm toàn b nhng đn v kinh t mang hình thc s hu phi Nhà nc v
3
t liu sn xut, nhng đn v kinh t này da trên c s do t nhân (bao gm mt
hoc mt tp th các cá nhân) b vn đu t di mi hình thc, nhm mc đích ch
yu là li nhun và chu s chi phi ca các ch đu t. Các loi hình doanh nghip
thuc khu vc kinh t này rt đa dng, và to ra các thành phn kinh t khác nhau nh
kinh t cá th, kinh t tp th, kinh t t nhân, kinh t t bn t nhân và đc t chc
di hình thc: doanh nghip t nhân, công ty trách nhim hu hn, công ty c phn,
công ty liên doanh, hp tác xã, cá nhân, doanh nghip có vn đu t nc ngoài, kinh
t h gia đình… Các doanh nghip này hot đng da trên s vn ca mình và t chu
trách nhim v mi hot đng sn xut kinh doanh trên c s lãi hng l chu. Các
doanh nghip ngoài quc doanh đc pháp lut quy đnh rt cht ch đi vi mi hot
đng vì đây là là khu vc kinh t phc tp và liên quan đn nhiu vn đ xã hi.
Theo điu 3 ca Lut Doanh nghip Nhà nc có phân chia thành phn doanh
nghip nhà nc thành 4 loi hình da trên s thành viên tham gia góp vn và t l
góp vn ca nhà nc tham gia đó là: công ty nhà nc, công ty c phn nhà nc,
công ty trách nhim hu hn nhà nc mt thành viên và công ty trách nhim hu hn
nhà nc có hai thành viên tr lên:
- Công ty nhà nc là doanh nghip do Nhà nc s hu toàn b vn điu l,
thành lp, t chc qun lỦ, đng kỦ hot đng theo quy đnh ca Lut này. Công ty nhà
nc đc t chc di hình thc công ty nhà nc đc lp, tng công ty nhà nc.
- Công ty c phn nhà nc là công ty c phn mà toàn b c đông là các công
ty nhà nc hoc t chc đc Nhà nc u quyn góp vn, đc t chc và hot
đng theo quy đnh ca Lut doanh nghip.
- Công ty trách nhim hu hn nhà nc mt thành viên là công ty trách nhim
hu hn do Nhà nc s hu toàn b vn điu l, đc t chc qun lỦ và đng kỦ
hot đng theo quy đnh ca Lut doanh nghip.
- Công ty trách nhim hu hn nhà nc có hai thành viên tr lên là công ty trách
nhim hu hn trong đó tt c các thành viên đu là công ty nhà nc hoc có thành
viên là công ty nhà nc và thành viên khác là t chc đc Nhà nc u quyn góp
vn, đc t chc và hot đng theo quy đnh ca Lut doanh nghip.
1.1.4. Khái nim cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ti ngân hàng
thng mi
Nh vy, t nhng khái nim nêu trên v cho vay ngn hn và doanh nghip
quc doanh ta có th hiu:
Cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân hàng thng
mi là khon cho vay có thi hn cho vay ti 12 tháng, thng đc s dng nhm
cung ng vn sn xut kinh doanh, b sung thiu ht tm thi v vn lu đng ca các
doanh nghip quc doanh.
Thang Long University Library
4
i vi cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh thì đi tng khách
hàng ch yu là nhóm đi tng công ty trách nhim hu hn nhà nc mt thành
viên. Nhóm đi tng này có nhu cu vay vn đ m rng sn xut kinh doanh rt ln.
Hn na, do các chính sách u đãi ca Chính ph đt ra yêu cu các doanh nghip cn
phi đy mnh quy mô cng nh cht lng v sn phm dch v ca mình. ây là
mt trong nhng nhóm khách hàng quen thuc ca các ngân hàng, đc chính ph
trc tip ch đo cp tín dng vi u đãi thp vi thi gian cho vay dài.
1.1.5. Nguyên tc và điu kin cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh
ca ngân hàng thng mi
1.1.5.1 Nguyên tc cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh
đm bo an toàn vn, trong quá trình cho vay các ngân hàng thng mi luôn
phi tuân th các nguyên tc sau đây:
Th nht, tin vay phi đc s dng đúng mc đích đã tha thun trong hp
đng tín dng. Theo nguyên tc này, mi khon vay đu phi đc xác đnh trc v
mc đích kinh t. Bi vy, các doanh nghip có nhu cu vay vn, trc khi vay phi
trình bày vi ngân hàng mc đích vay vn, gi cho ngân hàng các k hoch hay d án
sn xut kinh doanh, các tài liu k toán, đ ngân hàng xem xét cho vay. Khi cho vay,
ngân hàng cùng khách hàng lp hp đng vay vn và khách hàng phi cam kt s
dng tin vay đúng mc đích và điu này đc ghi trong hp đng vay vn. Sau khi
nhn đc tin vay khách hàng phi s dng đúng mc đích nh đã cam kt, ngân
hàng có trách nhim kim soát vic s dng vn ca khách hàng.
Th hai, tin vay phi hoàn tr đúng hn đy đ c gc và lãi. Hoàn tr là thuc
tính vn có ca tín dng, s hoàn tr là mi quan tâm hàng đu ca các ngân hàng khi
cho vay. Thu hi n c gc và lãi đúng hn là c s đ các ngân hàng thng mi tn
ti và phát trin. Ngun vn cho vay ca ngân hàng ch yu là ngun vn huy đng,
ngân hàng là ngi “đi vay đ cho vay”. Ngân hàng phi đm bào hoàn tr đy đ, kp
thi cho ngi gi khi h có nhu cu rút tin. Vì vy, ngân hàng đòi hi ngi vay vn
phi hoàn tr cho ngân hàng đúng hn. Nu ngân hàng không thu hi hoc không thu
hi đúng hn các khon cho vay thì có kh nng dn đn mt kh nng thanh toán và
phá sn. Ngoài ra, trong quá trình thc hin các nghip v tín dng ca mình, ngân
hàng phi bù đp các chi phí nh: tr lãi tin gi, chi phí n ch, tr lng cán b công
nhân viên, np thu, trích lp các qu,… Do đó, ngân hàng phi thu thêm khon chênh
lch ngoài s vn gc cho vay.
Th ba, ngân hàng quyt đnh cho vay có bo đm bng tài sn bng vic cm
c, th chp bng tài sn ca khách hàng vay hoc bo lãnh bng tài sn ca bên th
ba hoc bng tài sn hình thành t vn vay; cho vay không có bo đm bng tài sn
(cho vay tín chp) do trong nn kinh t th trng, mi hot đng kinh doanh ca
5
doanh nghip luôn cha đng kh nng ri ro, điu đó rt có th kéo theo ri ro cho
ngân hàng. Bi vy, đm bo đc coi là điu kin quan trng trong mi nghip v
cho vay ca ngân hàng thng mi. Trong các nghip v đn gin, quy mô cho vay
nh ít khi ngân hàng đòi hi phi có đm bo bng tài sn đi vi khách hàng quen
thuc, truyn thng và có tín nhim cao.
1.1.5.2. iu kin cho vay
Khách hàng ch có th vay vn ca ngân hàng khi h tha mãn tt c các điu
kin vay vn, ni dung các điu kin vay vn gm:
Th nht, khách hàng phi có đ t cách pháp lý: quan h tín dng gia ngân
hàng vi khách hàng là quan h đc lut pháp bo v. Vì vy, nó phi đc lp trên
c s quy đnh ca lut pháp. Do đó, các ch th tham gia quan h phi có đ t cách
pháp lỦ. Hn th trong quan h tín dng s phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài
sn do đó cn có s xác nhn ca các bên tham gia theo đúng quy đnh ca lut pháp.
Nh vy, khách hàng phi có đ t cách pháp lỦ đ thc hin các giao dch.
Th hai, vn vay phi đc s dng hp pháp: vn vay phi đc s dng hp
pháp tc là không vi phm pháp lut và mc đích s dng vn vay phù hp vi đng
ký kinh doanh ca doanh nghip, t chc kinh t. Vì vy, khi khách hàng s dng vn
bt hp pháp thì các tài sn đó s b phong ta hoc b tch thu t đó nh hng ti kh
nng hoàn tr gc và lãi cho ngân hàng. Ngoài ra, khi vn vay s dng bt hp pháp
thì t cách pháp lỦ ca khách hàng có th b mt đi do đó nh hng ti quan h tín
dng hp pháp gia ngân hàng vi khách hàng.
Th ba, khách hàng phi có nng lc tài chính lành mnh đ đ đm bo hoàn tr
tin vay đúng hn đã cam kt. Lý do khách hàng phi có tình hình tài chính lành mnh
có th đc hiu nh sau: Doanh nghip có tài chính lành mnh tc là doanh nghip
đó có kh nng qun lý tt; phát trin n đnh; có c s vng chc v tài chính đ đm
bo cho cam kt hoàn tr tin vay đúng hn.
Th t, khách hàng phi có phng án, d án sn xut kinh doanh kh thi và hiu
qu. Khách hàng phi có phng án kh thi và hiu qu vì bn cht ca NHTM là t
chc kinh doanh trong đó vic cho vay phi đm bo các nguyên tc sinh li c bn.
Do đó d án và phng án mà ngân hàng tài tr vn phi đm bo tính kh thi và hiu
qu. Trong hot đng tín dng ca NHTM, ngun thu t phng án và d án vay vn
đc coi là ngun thu “th nht” đm bo an toàn vn cng nh phát trin liên tc ca
khách hàng và ngân hàng.
Th nm, khách hàng thc hin đm bo tin vay theo quy đnh. NHTM quan tâm đn
đm bo tin vay vì: m bo tin vay là công c bo đm trong vic thc hin trách nhim
và ngha v ca khách hàng trong quan h vay vn. m bo tin vay cng cung cp ngun
thanh toán “th hai” cho NHTM (trong trng hp khách hàng không tr đc khon vay).
Thang Long University Library
6
1.1.6. Vai trò ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân
hàng thng mi
1.1.6.1. i vi doanh nghip quc doanh
i vi doanh nghip nhà nc mang đc thù ca doanh nghip có vn ch yu
là do nhà nc cp nên khi mà ngân sách nhà nc cha kp cung cp ngun vn vào
doanh nghip kp thi s khin doanh nghip mt đi c hi đu t trong ngn hn. Cho
vay ngn hn giúp cho các doanh nghip quc doanh có kh nng đáp ng đc nhu
cu v vn ca mình đ m rng sn xut kinh doanh, tng li nhun cho doanh
nghip. Ví d nh đi vi ngành dt may, da giy, t khi gia nhp T chc thng mi
Quc t WTO bên cnh nhng c hi là có c hi tip cn và xut khu ra th trng
nc ngoài nhng cng có nhiu thách thc đó là cnh tranh ngày càng gay gt không
ch trong nc mà còn trên th gii. Nhng nh có ngun vn tài tr ca ngân hàng
mà các doanh nghip này đã đng vng trên th trng và ngày càng phát trin, vn
xa trên tm quc t.
C th theo Tng cc Thng kê: chín tháng nm 2012, kim ngch
hàng hóa xut khu đt 83,8 t USD, tng 18,9% so vi cùng k nm trc. Trong đó,
hàng dt may đt 11,3 t USD, tng 8,4%; giày dép đt 5,2 t USD, tng 12,9% so vi
cùng k nm 2011. i vi xây dng, đu t phát trin: Giá tr sn xut xây dng chín
tháng nm 2012 theo giá hin hành c tính đt 488,7 nghìn t đng, trong đó: Khu
vc Nhà nc đt 75,8 nghìn t đng, chim 15,5%;
khu vc ngoài Nhà nc 396
nghìn t đng, chim 81%; khu vc có vn đu t nc ngoài 16,9 nghìn t đng,
chim 3,5%. Trong khi đó: Giá tr sn xut xây dng chín tháng theo giá so sánh 1994
c tính đt 159,2 nghìn t đng, trong đó khu vc Nhà nc đt 24,7 nghìn t đng.
Vì vy, hot đng cho vay ca NHTM có vai trò rt quan trng đi vi s tn ti
và phát trin ca doanh nghip. ng thi đ không ngng nâng cao nng sut lao
đng, cht lng sn phm, tìm kim li th trong cnh tranh, các doanh nghip buc
phi thng xuyên ci tin máy móc, thit b, đi mi công ngh đc bit trong thi
đi khoa hc k thut phát trin nh ngày nay.
Vn vay ngân hàng thng chim 60-70% trong tng ngun vn ca doanh
nghip. Vi c cu ngun vn nh vy s to đc đòn by tài chính cao, không to áp
lc tr n vay trong ngn hn đi vi vn ch s hu và không nh hng đn kh
nng thanh toán cng nh uy tín ca doanh nghip. Hot đng cho vay đã đáp ng kp
thi nhu cu v quy mô và cht lng vn cho khách hàng. Vi u đim nh an toàn,
thun tin, nhanh chóng, d tip cn và có kh nng đáp ng đc nhu cu vn ln,
tha mãn đc nhu cu đa dng ca khách hàng. Hot đng cho vay giúp doanh
nghip nm bt đc c hi kinh doanh, trang tri các chi phí ca doanh nghip, doanh
nghip có vn đ m rng sn xut.
Cho vay ngân hàng ràng buc trách nhim ca doanh nghip phi hoàn tr vn
7
gc và lãi trong thi hn nht đnh nh trong tha thun. Do đó, buc khách hàng phi
n lc, tn dng ht kh nng ca mình đ s dng vn vay có hiu qu, đy nhanh
quá trình tái sn xut, đem li li nhun cho doanh nghip và đm bo ngha v tr n
cho ngân hàng.
1.1.6.2. i vi ngân hàng thng mi
Trc ht, cho vay ngn hn trong đó có cho vay ngn hn đi vi doanh nghip
quc doanh giúp ngân hàng nâng cao hiu qu s dng vn bi hot đng ca ngân
hàng là đi vay đ cho vay nên khi ngun vn ngân hàng huy đng đc đt mc cao
nhng li không th cho vay đc, gây nên tình trng tha, đng vn, li nhun thu
v không có trong khi chi phí tr lãi không ngng gia tng. Trng hp khác là khi
nhu cu vay vn ca các đi tng khách hàng trong xã hi ngày mt tng cao thì
ngân hàng li không th huy đng đc các ngun vn nhàn ri trong dân c, dn đn
vic không có tin đ cho vay. Thêm vào đó, đc trng trong kinh doanh ngân hàng là
kinh doanh da trên nim tin. Do đó, nu đ mt nim tin ca khách hàng thì đây s là
tn tht rt ln cho ngân hàng.
Hình thc cho vay ngn hn luôn mang li ngun thu nhp ch yu cho ngân hàng
có th lên ti 40-50%. Ví d nh đi vi NHTMCP Quân đi chi nhánh Thng Long,
nm 2011, ngun thu nhp t cho vay ngn hn đt 175.758 triu đng, chim 48,23%
trong tng thu nhp ca chi nhánh. i vi NHTMCP i Dng, cho vay ngn hn
chim 55,12% trong tng d n cho vay và ngun thu nhp t cho vay ngn hn đt
1.241 t đng, chim 46,82% trong tng thu nhp ca chi nhánh. Cho vay ngn hn là
hot đng truyn thng, chim t trng ln nht trong tng tài sn có và ngân hàng ngày
càng chú trng quan tâm phát trin loi hình tín dng này. Nh Vietcombank nm 2011,
tng d n cho vay ngn hn trên tng tài sn có chim 27,11%, NHTMCP Quân đi
chi nhánh Thng Long nm 2011 d n cho vay ngn hn là 973.226 triu đng, chim
18,35% trên tng tài sn có. Do vy vic nâng cao cht lng ca hot đng cho vay
ngn hn cho các doanh nghip quc doanh nhm thu hút khách hàng là mt hng đi
có trin vng và an toàn cho ngân hàng. Thông qua hot đng cho vay ngn hn mà
ngân hàng đa dng hóa đc danh mc tài sn có, danh mc đu t nh dch v thanh
toán, kinh doanh ngoi t, t vn tài chính, bo lãnh, thanh toán quc t, phát hành
th,… t đó gim thiu ri ro và tng li nhun cho ngân hàng. Ví d nh Ngân hàng
thng mi c phn Quân đi trong nm 2011, thu nhp t hot đng dch v đt 1.191
t đng, trong đó thu nhp t dch v bo lãnh đt 373 t đng, dch v thanh toán đt
174 t đng, dch v chng khoán đt 56 t,… i vi NHTMCP Quân đi chi nhánh
Thng Long thu t dch v thanh toán quc t nm 2011 đt 3,23 t đng tng 9,12% so
vi nm 2010. i vi Ngân hàng thng mi c phn i Dng, lãi thun t hot
đng dch v nm 2010 cng tng 21,13% so vi nm 2010,…
Thang Long University Library
8
Thông qua hot đng cho vay ngn hn mà ngân hàng m rng đc các loi
hình dch v, sn phm chéo nh thanh toán, chuyn tin, thu hút tin gi, kinh doanh
ngoi t, t vn,… Hin nay, xu hng hot đng ca các NHTM là phát trin đa nng
tng hp, luôn tìm cách m rng các nghip v cng nh đa ra các sn phm mi.
Tuy nhiên, các doanh nghip quc doanh thng có xu hng s dng kèm các dch
v ngân hàng ti ngân hàng mình đã có quan h tín dng nh dch v bão lãnh, chuyn
tin, nh thu, y nhim chi, y nhim thu, th tín dng,… ây cng là điu kin tiên
quyt giúp ngân hàng m rng quan h vi khách hàng, tng kh nng huy đng vn,
nâng cao nng lc cnh tranh và hi nhp vi xu th quc t.
i vi các khon tín dng đc chính ph trc tip ch đo các ngân hàng cp
tín dng, nó giúp cho ngân hàng s to đc nhiu u đãi ca chính ph v các hot
đng kinh doanh ca mình cng nh các u đãi v ngun vn t ngân hàng nhà nc.
Giúp tng kh nng cnh tranh ca ngân hàng vi các ngân hàng và t chc tín dng
khác, thu hút đi tng khách hàng mi, t đó m rng quan h vi khách hàng. Bng
cách nâng cao và m rng mng li, đa dng hóa sn phm, nâng cao cht lng dch
v cho vay, s lng khách hàng đn vi ngân hàng ngày càng tng và hình nh ca
ngân hàng s đc ci thin hn trong con mt khách hàng. T đó uy tín ca ngân
hàng ngày càng đc nâng cao hn.
1.1.6.3. i vi nn kinh t
S phát trin ca các NHTM và các t chc kinh t chính là yu t thúc đy s
phát trin ca nn kinh t. Hot đng cho vay ca ngân hàng thúc đy quá trình tích t
tp trung vn sn xut m rng quá trình phân công lao đng xã hi và hp tác kinh t
trong nc và quc t. Các doanh nghip, các công ty làm n có hiu qu và uy tín
đc ngân hàng tp trung đu t vn to đà m rng quy mô sn xut và th trng
tiêu th.
Thông qua hot đng cho vay ca NHTM, Ngân hàng Nhà nc có th kim
soát cung - cu tin t trong nn kinh t đ đ ra các c ch điu hành chính sách tin
t và chính sách tài khóa thông qua các công c nh hn mc tín dng, d tr bt
buc, lãi sut.
Vic nâng cao cht lng hot đng cho vay ngn hn đi vi DNQD góp phn
đáng k giúp Nhà nc đt đc nhng mc tiêu kinh t - xã hi nht đnh, thúc đy
quá trình sn xut kinh doanh. Cng qua đó gii quyt công n vic làm, tng thu
nhp cho ngi lao đng, gim tht nghip, gim t nn xã hi. C th, theo Tng
cc Thng kê nm 2011: t l tht nghip nm 2011 là 2,27% gim 0,61% so vi
nm 2010 (2,88%). T l tht nghip ca lao đng trong đ tui chín tháng nm 2012 là
2,17%, trong đó khu vc thành th là 3,53%, khu vc nông thôn là 1,55%.
Thu nhp bình quân đu ngi ca Vit Nam nm 2009 đt trên 1.000 USD,
9
chính thc chuyn t mt nc có thu nhp thp thành mt nc có thu nhp trung
bình, GDP ca Vit Nam t nm 2000 đn 2008 đu tng vi tc đ trên 10% mt
nm. Theo con s ca B Công thng, nm 2011 nhiu ch s v mô ca Vit Nam
đang tt lên đáng k, vi tng GDP c khong 119 t USD, GDP đu ngi đt
1.300 USD/ngi/nm. Tng sn phm trong nc (GDP) chín tháng nm 2012 c
tính tng 4,73% so vi cùng k nm trc, thp hn mc tng 5,77% ca chín tháng
nm 2011. Tc đ tng GDP quỦ I nm nay là 4,00%; quỦ II tng 4,66%; quỦ III tng
5,35%. Trong mc tng chung ca toàn nn kinh t chín tháng nm nay, khu vc nông,
lâm nghip và thy sn tng 2,48%, đóng góp 0,4 đim phn trm vào mc tng
trng chung; khu vc công nghip và xây dng tng 4,36%, đóng góp 1,82 đim
phn trm; khu vc dch v tng 5,97%, đóng góp 2,51 đim phn trm. Mc tng
trng c ba khu vc chín tháng nm nay đu thp hn mc tng ca cùng k nm
2011. Nhìn chung, mc tng trng kinh t chín tháng nm nay là hp lỦ trong điu
kin c nc tp trung thc hin mc tiêu ca nm 2012 là u tiên kim ch lm phát,
n đnh kinh t v mô.
Mc dù vn nhp siêu khong 10 t USD, nhng kim ngch xut nhp khu ca
nc ta trong nm 2011 vt trên 200 t USD, trong đó xut khu đt 96 t USD.
Kim ngch xut nhp khu ca Vit Nam đng th 5 khu vc ASEAN. Nm 2011
cng chng kin mc bt phá mnh v xut khu ca Vit Nam, vi mc tng
32,00% so vi nm 2010. S tng trng ca xut khu tip tc kéo nhp siêu gim,
vi xu hng thy rõ trong 4 nm tr li đây (t 18 t USD nm 2008 còn khong 10
t USD trong nm nay). Kim ngch hàng hóa xut khu tháng 9 nm 2012 c tính đt
9,7 t USD, gim 5,90% so vi tháng trc và tng 18,20% so vi cùng k nm 2011.
Tính chung chín tháng nm 2012, kim ngch hàng hóa xut khu đt 83,8 t USD, tng
18,9% so vi cùng k nm trc, bao gm: Khu vc kinh t trong nc đt 31,3 t
USD, gim 0,6%; khu vc có vn đu t nc ngoài (k c du thô) đt 52,5 t USD,
tng 34,6%. Kim ngch hàng hóa xut khu chín tháng tng cao ch yu khu vc có
vn đu t nc ngoài vi các mt hàng ch yu nh: in t, máy tính và linh kin;
đin thoi các loi và linh kin, hàng dt may
Nng lc sn xut ca quc gia s đc ci thin rõ rt. C th nh, theo s liu
thng kê v giá tr sn xut công nghip theo giá thc t ca Tng cc Thng kê: tng
giá tr sn xut công nghip nm 2011 đt 2.963.499,7 t đng tng 665.431,1 t đng
so vi nm 2010 (2.298 t đng). Giá tr sn xut xây dng chín tháng nm 2012 theo
giá hin hành c tính đt 488,7 nghìn t đng, bao gm: Khu vc Nhà nc đt 75,8
nghìn t đng, chim 15,50%; khu vc ngoài Nhà nc 396 nghìn t đng, chim 81%;
khu vc có vn đu t nc ngoài 16,9 nghìn t đng, chim 3,5%. Giá tr sn xut xây
dng chín tháng chia theo loi công trình nh sau: Công trình nhà đt 187,6 nghìn t
Thang Long University Library
10
đng, tng 8,80% so vi cùng k nm 2011; công trình nhà không đ đt 76,9 nghìn t
đng, tng 9,8%; công trình k thut dân dng đt 160,9 nghìn t đng, tng 11,40%;
hot đng xây dng chuyên dng đt 63,3 nghìn t đng, tng 7,00%.
ng thi to sc hút cho đu t nc ngoài vi ngun vn đc đu t vào
hàng nm chim t l tng đi ln trong tng ngun vn trong nn kinh t. C th:
vn thc hin ca khu vc FDI ti Vit Nam nm 2011 c đt 11 t USD, bng vi
mc thc hin ca nm 2010 và đóng góp 25,9% tng vn đu t toàn xã hi. Vào 9
tháng đu nm 2012: khu vc có vn đu t trc tip nc ngoài đt 170 nghìn t
đng, chim 24% và tng 1,6% so vi cùng k nm trc.
Khi cho vay ngn hn nói chung và cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc
doanh nói riêng đc m rng và cht lng ngày mt đc nâng cao, nh đã nói
trên s góp phn thúc đy tng trng kinh t, t đó m rng c hi huy đng vn và
phát trin các dch v ngân hàng ca các t chc tín dng.
1.1.7. i tng ca cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân
hàng thng mi
Trong quá trình hot đng, doanh nghip cn đu t vào tài sn lu đng và tài
sn c đnh. V nguyên tc, doanh nghip có th s dng ngun vn ngn hn hoc dài
hn đ tài tr cho vic đu t vào tài sn lu đng. Tuy nhiên, do nhu cu vn dài hn
đ đu t vào tài sn c đnh rt ln nên thông thng doanh nghip không có th s
dng ngun vn dài hn đ đu t vào tài sn lu đng. Do vy, đ đu t vào tài sn
lu đng, doanh nghip thng phi s dng ngun vn ngn hn.
Nhìn vào bng cân đi tài sn ca doanh nghip, chúng ta có th d dàng nhn ra
ngun vn ngn hn mà doanh nghip thng s dng đ tài tr cho tài sn lu đng
gm có:
- Các khon n phi tr ngi bán;
- Các khon ng trc ca ngi mua;
- Thu và các khon phi np Nhà nc;
- Các khon phi tr công nhân viên;
- Các khon phi tr khác;
- Vay ngn hn t ngân hàng.
V nguyên tc, doanh nghip nên tn dng và huy đng tt c các ngun vn
ngn hn mà doanh nghip có th tn dng đc. Khi nào thiu ht, doanh nghip mi
nên s dng ngun tài tr ngn hn ca ngân hàng. S thiu ht vn ngn hn ca
doanh nghip có th do s chênh lch v thi gian và doanh s gia tin thu bán hàng
(inflows) và tin đu t vào tài sn lu đng (outflows) hoc do nhu cu gia tng đu
t tài sn lu đng đt bin theo thi v. Do vy, nhu cu tài tr ngn hn ca doanh
nghip có th chia thành: nhu cu tài tr ngn hn thng xuyên và nhu cu tài tr
11
ngn hn thi v. Nhu cu tài tr thng xuyên do đc đim luân chuyn vn ca
doanh nghip quyt đnh trong khi nhu cu tài tr thi v do đc đim thi v ca các
ngành sn xut kinh doanh quyt đnh.
Nhu cu tài tr ngn hnăthng xuyên
Nhu cu tài tr ngn hn thng xuyên xut phát t s chênh lch hoc không n
khp nhau v thi gian và quy mô gia tin vào (inflows) và tin ra (outflows) ca
doanh nghip. Khi doanh nghip tiêu th hàng hóa và thu tin v thì doanh nghip có
dòng tin vào. Ngc li, khi doanh nghip mua nguyên liu hoc hàng hóa d tr cho
sn xut kinh doanh, doanh nghip có dòng tin ra. Nu dòng tin chi ra ln hn dòng
tin thu vào, doanh nghip cn b sung thiu ht. Khon thiu ht này trc ht b
sung t vn ch s hu và các khon n phi tr khác mà doanh nghip có th huy
đng đc. Phn còn li doanh nghip s s dng tài tr ngn hn ca ngân hàng. ó
là nguyên tc mà cán b tín dng cn nm vng đ xác đnh hn mc tín dng sau này.
Nhu cu tài tr ngn hn thi v
Ngoài nhu cu tài tr ngn hn thng xuyên, doanh nghip còn có nhu cu tài
tr ngn hn theo thi v. Nhu cu vn thi v xut phát t đc đim thi v ca hot
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip khin cho nhu cu vn ngn hn tng đt
bin. Chng hn, doanh nghip sn xut ch bin xut khu tôm có th có nhu cu vn
ngn hn tng đt bin vào mùa thu hoch tôm. Khi y, doanh nghip cn tài tr vn
ngn hn ngân hàng đ b sung nhu cu mang tính thi v.
Tóm li, trong quá trình hot đng, doanh nghip có nhu cu tài tr ngn hn,
thng xuyên hoc thi v, t ngân hàng. Chính nhu cu tài tr này là c s đ ngân
hàng thc hin cp tín dng cho doanh nghip. iu này có li cho c hai phía, doanh
nghip và ngân hàng. V phía doanh nghip, vic cho vay ca ngân hàng giúp doanh
nghip b sung vn thiu ht đm bo cho doanh nghip có th duy trì và m rng sn
xut kinh doanh. V phía ngân hàng, vic cho vay cho doanh nghip giúp ngân hàng
“tiêu th đc sn phm” ca mình, góp phn mang li li nhun cho ngân hàng.
1.1.8. Các hình thc cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân
hàng thng mi
1.1.8.1. Cho vay tng ln
ây là loi hình cho vay thng đc áp dng cho nhng khách hàng không có
nhu cu vay vn thng xuyên, khách hàng có nhu cu vay tng ln, hoc ngân hàng
xét thy cn thit phi áp dng loi cho vay này đ giám sát vic s dng vn cht ch
hn. Cho vay tng ln là phng pháp cho vay mà mi ln vay khách hàng và ngân
hàng đu phi làm các th tc: khách hàng lp k hoch vay vn, ngân hàng s phân
tích khách hàng, ký hp đng cho vay, xác đnh quy mô cho vay, thi hn gii ngân,
thi hn tr, lãi sut là yêu cu đm bo nu cn theo tng h s c th. Cho vay tng
Thang Long University Library
12
ln là phng thc cho vay theo món, khi khách hàng có nhu cu vay cho mt mc
đích s dng vn c th nh thanh toán tin mua hàng hóa, các chi phí sn xut kinh
doanh khác. S tin cho vay đc xác đnh cn c vào nhu cu vay vn ca khách
hàng, giá tr tài sn đm bo, kh nng hoàn tr ca khách hàng, kh nng ngun vn
ca ngân hàng, gii hn cho vay ca pháp lut và ngân hàng.
Nhu cu vay vn = Nhu cu vn lu đng - Vn ch s hu và vn huy đng khác.
Thi hn cho vay và k hn tr n đc xác đnh tùy thuc vào chu k sn xut
kinh doanh ca doanh nghip, ngun thu trong k hn cho vay. Trong mi hp đng
cho vay khách hàng có th rút vn nhiu ln tùy theo tin đ và nhu cu s dng vn
thc t. Vic tr n đc thc hin theo k hoch tr n đã tha thun trong hp đng.
Nu khách hàng không tr n, ngân hàng có quyn trích tài khon tin gi ca khách
hàng đ thu n.
1.1.8.2. Cho vay theo hn mc tín dng
Cho vay theo hn mc tín dng thng áp dng cho các doanh nghip mà trong
quá trình hot đng sn xut kinh doanh h thng xuyên có nhu cu vay tr, có tc đ
luân chuyn vn tín dng nhanh, có tín nhim vi ngân hàng trong quan h tín dng
tc là vay vn và tr n sòng phng.
c đim c bn ca phng thc này là khách hàng ch cn lp mt b h s
vay vào đu k k hoch đ có th s dng cho nhiu món vay. Ngân hàng tin hành
phân tích tín dng và nu đng ý cho vay, hai bên s tin hành ký hp đng tín dng,
trong hp đng tín dng ngân hàng s xác đnh hn mc tín dng cho khách hàng. Hn
mc tín dng là mc d n vay ti đa đc duy trì trong thi hn nht đnh mà ngân
hàng và khách hàng đã tha thun trong hp đng tín dng. phng thc này ngân
hàng s khng ch theo hn mc tín dng có ngha là vào mt thi đim nào đó nu d
n vay ca khách hàng lên ti mc ti đa cho phép thì ngân hàng s ngng phát tin
vay cho khách hàng. Ngân hàng tin hành gii ngân bng cách ghi N vào tài khon
cho vay và chuyn thng cho nhà cung cp hoc ghi Có vào tài khon tin gi ca
khách hàng. Trong nghip v này ngân hàng không n đnh trc ngày tr n. Khi
khách hàng có thu nhp ngân hàng s thu n, do đó to s ch đng trong vic qun lý
ngân qu cho khách hàng.
Nhìn chung, cho vay theo hn mc tín dng có u đim là: th tc đn gin,
khách hàng ch đng đc ngun vn vay, lãi vay tr cho ngân hàng thp. Tuy nhiên,
loi cho vay này cng có nhc đim là: ngân hàng d b đng vn, thu nhp lãi cho
vay thp, các ln vay không tách bch k hn n c th nên ngân hàng khó kim soát
hiu qu s dng tng ln vay. Vì th, phng thc này thng áp dng cho khách
hàng có nhu cu vay vn thng xuyên và đc ngân hàng tín nhim. Thng ngân
hàng không yêu cu đm bo tín dng khi cho vay loi này.
13
Ngân hàng cho các doanh nghip vay vn theo hn mc tín dng đc xác đnh
nh sau:
Nhu cu vay vn ln nht =
Chi phí sn xut
- Vn CSH
- - Vn H khác
Vòng quay vn lu đng
Chi phí sn xut cn thit = Tng giá tr sn lng (Doanh thu thun) theo k
hoch – Khu hao c bn – Thu - Li nhun đnh mc
Ngân hàng ch cho khách hàng vay ti đa s tin còn thiu đ phc v nhu cu
sn xut kinh doanh ca doanh nghip, da trên chi phí chi ra thc bng tin (chi phí
sn xut) mà không bao gm khu hao c bn, thu thu nhp DN, li nhun đnh mc;
và khon thiu ht này trc ht b sung t vn ch s hu hoc các khon n phi tr
khác mà doanh nghip có th huy đng đc.
1.1.8.3. Cho vay theo hn mc thu chi
Là loi tín dng mà qua đó ngân hàng cho phép khách hàng đc s dng vt
quá s tin mà h đã kỦ thác ngân hàng trên tài khon vãng lai vi mt s lng và
thi hn nht đnh. Gia ngân hàng và khách hàng tha thun mt hn mc tín dng đ
khách hàng đc s dng s d N trên tài khon vãng lai trong mt thi hn nht
đnh. Khách hàng s dng vn bng cách phát hành séc mang s hiu tài khon vãng
lai hoc bng các công c thanh toán khác.
Doanh s cho vay có th ln hn hn mc nu trong quá trình s dng tin trên
tài khon khách hàng có np tin vào bên có. Hn mc tín dng mà ngân hàng và
khách hàng đã tha thun vi nhau cha phi là tin ngân hàng cho vay mà ch khi nào
khách hàng s dng (có xut hin d N ca tài khon vãng lai) mi đc coi là ngân
hàng cho vay và đc tính tin lãi trên s d N đó. Vt chi tài khon là k thut cho
vay mà s d n thng xuyên bin đng vì th khó thc hin đc đm bo tín dng
bng hình thc bo đm tài sn.
i vi khách hàng loi tín dng vt chi tài khon to cho khách hàng nhng
thun li đáng k nh vào s ch đng, linh hot khi s dng; giúp cho vic cân đi
ngân qu; tránh phi đi xin vay nhiu ln và khách hàng li có nhng khon thu đc
chuyn vào tài khon đ gim bt vic phi tr lãi cho ngân hàng. Do tính ch đng và
linh hot nh vy mà tín dng vt chi tài khon đáp ng đc yêu cu ca nhng
doanh nghip mong mun qun lý vn có hiu qu; do đó hu ht các doanh nghip s
dng hình thc tín dng này nhm điu hòa thng xuyên ngân qu ca h.
Tuy nhiên hình thc tín dng này, ngân hàng luôn luôn phi d tr vn đ sn
sàng đáp ng nhu cu ca khách hàng khi h còn hn mc tín dng, nhng trên thc t
h có th không s dng hoc không s dng ht hn mc đó. Trong khi đó ngân hàng
không đc tính lãi trên toàn b s tin và thi hn cho vay đã tha thun (đ gii
quyt mâu thun này các ngân hàng thng yêu cu khách hàng phi tr mt khon
Thang Long University Library
14
phí cam kt theo mt t l nht đnh tính trên hn mc tín dng, không k đn vic hn
mc tín dng đó đc s dng nh th nào).
1.1.8.4. Cho vay luân chuyn
Cho vay luân chuyn là hình thc cho vay da trên s luân chuyn ca hàng hóa.
Khi np h s xin vay, ngân hàng phi yêu cu khách hàng lp k hoch mua bán hàng
hóa, ngân hàng nghiên cu k hoch luân chuyn hàng hóa đ d doán dòng tin ra và
vào ca doanh nghip. Sau đó, ngân hàng cn c vào chng t hàng hóa, đn nhp
hàng và giá tr ca lô hàng đ cho vay vi s tin cho vay thng nh hn giá tr ca
lô hàng. Ngân hàng có th cho vay hoc trc tip tr tin cho ngi bán, nhà cung ng
đ tránh ri ro do trng hp khách hàng s dng vn vay sai mc đích. Trong hình
thc cho vay này, các khon phi thu và hàng hóa trong kho tr thành tài sn đm bo
cho ngha v tr n ca khách hàng. Cho vay luân chuyn thng áp dng cho các
doanh nghip thng mi hoc doanh nghip sn xut có chu k tiêu th ngn ngày, có
quan h tín dng thng xuyên vi ngân hàng.
1.1.9. Quy trình cho vay ngn hn đi vi doanh nghip quc doanh ca ngân hàng
thng mi
Quy trình cho vay ngn hn là trình t các bc mà ngân hàng thc hin cp tín
dng đi vi khách hàng, c th t khi tip nhn nhu cu vay vn ca khách hàng cho
đn khi ngân hàng ra quyt đnh cho vay, gii ngân và thanh lý hp đng tín dng.
Quy trình cho vay ngn hn phn ánh nguyên tc cho vay, phng pháp cho vay, trình
t gii quyt các công vic, th tc hành chính và thm quyn gii quyt các vn đ
liên quan đn hot đng cho vay.
Hu ht các ngân hàng thng mi đu t thit k cho mình mt quy trình cho
vay c th. Vic thit lp và không ngng hoàn thin quy trình cho vay có Ủ ngha rt
quan trng đi vi hot đng cho vay ca ngân hàng. V mt hiu qu, quy trình cho
vay hp lý góp phn nâng cao cht lng và gim thiu ri ro tín dng cho ngân hàng.
V mt qun tr, quy trình cho vay có tác dng phân đnh trách nhim và quyn hn
ca tng b phn liên quan trong hot đng cho vay, làm c s cho vic thit lp các
h s và th tc vay vn v mt hành chính, ch rõ các mi quan h gia các b phn
liên quan trong hot đng cho vay. Tùy theo đc đim riêng mà mi ngân hàng t thit
k và xây dng cho mình quy trình cho vay riêng bao gm các bc cn bn sau:
Bc 1: Lp h s tín dng
H s cho vay ca mt ngân hàng là tài liu bng vn bn, biu hin mi quan h
tng th ca ngân hàng vi khách hàng vay vn. Cht lng cho vay ngn hn ph
thuc rt ln vào s hoàn chnh và chính xác ca h s cho vay. Lp h s cho vay là
khâu cn bn đu tiên ca quy trình cho vay, nó đc thc hin sau khi cán b tín
dng tip xúc vi khách hàng có nhu cu vay vn. Lp h s cho vay là khâu quan