Module Giáo dục thường xuyên 2- Sự hình thành và phát triển các mô hình cơ sở giáo dục thường xuyên ở Việt Nam - Hoàng Thị Kim Thúy

HONG TH KIM THUí

MODULE gdtx

2
Sự hình thành và phát triển
các mÔ hình cơ sở giáo dục
thờng xuyên ở việt nam

|

57


A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
C s giáo d c là n v hành chính cu i cùng c a m t h th ng giáo d c.
ó, h ng ngày, h ng gi di n ra quá trình giáo d c, ào t o nh m nâng
cao dân trí, ào t o ngu n nhân l c, b i d ng nhân tài cho t n c.
i v i giáo d c chính quy, mơ hình giáo d c là các lo i hình tr ng, h c
vi n, vi n, nh các lo i tr ng m m non, tr ng ti u h c, tr ng trung
h c c s , tr ng trung h c ph thông, tr ng dân t c n i trú, tr ng
bán trú dân nuôi, tr ng cao ng, tr ng i h c, h c vi n và các vi n
nghiên c u có tham gia ào t o nghiên c u sinh. i v i giáo d c th ng
xuyên, mơ hình giáo d c g m các tr ng l p b túc v n hóa (BTVH),
trung tâm giáo d c th ng xuyên các c p, các trung tâm giáo d c th ng
xuyên — h ng nghi p — d y ngh , các trung tâm ngo i ng , tin h c và
các trung tâm h c t p c ng ng.
S hình thành và phát tri n các mơ hình c s giáo d c th ng xuyên
c g n li n v i quá trình phát tri n kinh t — xã h i c a t n c. c
bi t g n v i quá trình th c hi n các nhi m v chính tr c a quan tr ng
c a h th ng giáo d c th ng xuyên trong t ng giai o n nh t nh.

M i m t c s giáo d c th ng xuyên u có nh ng ch c n ng nhi m v
c thù áp ng nhu c u h c t p th ng xun cho nh ng ng i khơng
có hồn c nh n tr ng ph thông. Trong i u ki n hi n nay, ng và
Nhà n c ta ch tr ng ti n t i xây d ng xã h i h c t p. Vì v y, c s
giáo d c c a giáo d c th ng xuyên ph i c nh h ng hoàn thi n a
d ng, a ch c n ng, thu n ti n cho ng i h c áp ng nhu c u h c
t p a d ng, th ng xuyên, liên t c c a m i ng i dân trong c ng ng
áp ng nhu c u phát tri n c a giáo d c th ng xuyên n n m 2020.

58 | MODULE GDTX 2


B. MỤC TIÊU
1. MỤC TIÊU CHUNG
— Trình bày c quá trình hình thành và phát tri n các mơ hình c s
giáo d c th ng xuyên.
— ánh giá c nh ng u i m và nh ng h n ch c a các mơ hình c s
giáo d c th ng xuyên hi n nay.
— Phân tích c nh ng u c u c n hồn thi n mơ hình c s giáo d c
th ng xuyên nh m áp ng yêu c u phát tri n c a giáo d c th ng
xuyên n n m 2020.
2. MỤC TIÊU CỤ THỂ
2.1. VỀ KIẾN THỨC

— Nêu c s hình thành các lo i hình, cách th c t ch c các l p h c xoá
mù ch trong th i kì u tiên khi Nhà n c Vi t Nam m i c c l p —
mơ hình u tiên c a c s giáo d c th ng xun: m c ích, n i dung,
i t ng, hình th c t ch c các ho t ng. Nh ng u và h n ch c a
lo i c s giáo d c th ng xuyên lo i hình này.
— Nêu c s hình thành và phát tri n lo i hình các l p BTVH, các tr ng

BTVH các c p t xã, huy n và t nh; các tr ng BTVH công nông; tr ng
BTVH trung ng: m c ích, n i dung, i t ng, hình th c t ch c các
ho t ng; phân tích c nh ng u i m và h n ch c a các lo i mơ
hình c s giáo d c th ng xuyên lo i hình này.
— Nêu c s hình thành và phát tri n t tr ng BTVH sang các trung
tâm giáo d c th ng xuyên a ch c n ng c p huy n, t nh: m c ích, n i
dung, i t ng, hình th c t ch c các ho t ng, quy ch t ch c qu n
lí… Phân tích c nh ng u i m và h n ch c a lo i mơ hình trung
tâm giáo d c th ng xuyên, trung tâm giáo d c th ng xuyên — h ng
nghi p — d y ngh , trung tâm ngo i ng tin h c, các lo i trung tâm giáo
d c th ng xuyên c a các tr ng i h c, cao ng…
— Nêu c s hình thành và phát tri n các trung tâm h c t p c ng ng
c p làng, xã: m c ích, n i dung, i t ng, hình th c t ch c các ho t
ng, quy ch t ch c qu n lí các trung tâm h c t p c ng ng.
— Hi u c vai trò tác d ng c a các l p xoá mù ch , các tr ng l p b túc
v n hóa và các trung tâm giáo d c th ng xuyên, trung tâm ngo i ng
tin h c và trung tâm h c t p c ng ng.
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

59


— Hi u c nh ng h n ch c a các mơ hình c s giáo d c th ng xuyên.
— Hi u c i ng GV và nh ng ng i tham gia xoá mù ch , b túc v n
hóa và giáo d c th ng xuyên.
— Phân tích c nh ng c i m nhu c u c a ng i h c, c i m phát
tri n kinh t — xã h i c a t ng a ph ng, s c n thi t ph i hồn thi n
các mơ hình trung tâm giáo d c th ng xuyên và trung tâm h c t p c ng

ng nh m t o i u ki n giáo d c th ng xuyên ngày càng phát tri n.
—
xu t c mơ hình trung tâm giáo d c th ng xuyên và trung tâm
H c t p c ng ng trong th i gian t i áp ng c nhu c u ào t o
ngu n nhân l c cho cơng nghi p hố — hi n i hoá t n c.
— Hi u c yêu c u phát tri n giáo d c trong s nghi p cơng nghi p hố —
hi n i hố và xây d ng xã h i h c t p do ó c n ph i hồn thi n các
mơ hình c s giáo d c th ng xun.
2.2. VỀ KĨ NĂNG

— Phân tích c nh ng k t qu to l n trong chi n d ch:” ch ng n n mù
ch ” n m 1945 — 1946; quá trình hình thành và phát tri n các l p, tr ng
b túc v n hóa, các trung tâm giáo d c th ng xuyên, trung tâm ngo i
ng tin h c và trung tâm h c t p c ng ng.
— Phân tích c q trình hình thành và phát tri n các mơ hình giáo d c
th ng xuyên, t các l p, tr ng b túc v n hóa, các trung tâm giáo d c
th ng xuyên, trung tâm ngo i ng tin h c n trung tâm h c t p c ng ng.
— Phân tích c các u c u c n c hồn thi n c s giáo d c th ng
xuyên trong nh ng th p k u c a th k XXI.

2.3. VỀ THÁI ĐỘ

— Trân tr ng v i nh ng thành qu mà cha ông chúng ta ã giành c
trong cơng cu c xố mù ch và giáo d c cho m i ng i.
— Trân tr ng v i nh ng thành qu mà các mơ hình c s giáo d c th ng
xuyên ã t c.
— Th hi n tinh th n trách nhi m trong vi c hồn thi n mơ hình c s giáo
d c th ng xuyên.
— Th hi n tinh th n trách nhi m trong d y và h c, công tác trong giáo d c
th ng xuyên.

60 | MODULE GDTX 2


C. NỘI DUNG
Nội dung 1

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ
GIÁO DỤC THƯỜNG XUN

Hoạt động: Nghiên cứu sự hình thành các loại mơ hình cơ sở
giáo dục thường xuyên qua các thời kì: trường, lớp BTVH;
trung tâm giáo dục thường xuyên; trung tâm học tập cộng
đồng; trung tâm ngoại ngữ – tin học.
1. CÂU HỎI

— B n bi t gì v chi n d ch Ch ng n n mù ch do Ch t ch H Chí Minh

phát ng? K t thúc chi n d ch ch ng n n mù ch , chúng ta ã m
c
bao nhiêu l p xoá mù ch ? K t qu chúng ta ã xoá mù ch cho bao
nhiêu ng i trong chi n d ch ch ng n n mù ch t n m 1945 — 1946?
— Vì sao khơng duy trì các tr ng, l p b túc v n hóa mà thành l p các trung
tâm giáo d c th ng xuyên các c p (huy n/th xã, t nh)? Ch c n ng,
nhi m v c a trung tâm giáo d c th ng xuyên các c p?
— Vì sao ph i thành l p trung tâm h c t p c ng ng? Ch c n ng nhi m v
c a trung tâm h c t p c ng ng.
2. GỢI Ý HOẠT ĐỘNG

— T nghiên c u tài li u, c ng có th t ch c th o lu n t , nhóm xác

nh s hình thành mơ hình c s giáo d c th ng xuyên qua các th i kì.
— Ghi l i nh ng n i dung ã nghiên c u c xác nh c s hình
thành các c s giáo d c th ng xuyên qua các th i kì t khi thành l p
n c t i nay.

3. THÔNG TIN CƠ BẢN

Cách m ng tháng Tám thành cơng. Ngày 2/9/1945 t i Qu ng tr ng Ba
ình, Ch t ch H Chí Minh c b n Tuyên ngôn c l p khai sinh n c
Vi t Nam Dân ch C ng hồ. Trong b n Tun ngơn, Ng i ã lên án và
t cáo chính sách ngu dân c a th c dân Pháp v i vi c “chúng l p ra nhà
tù nhi u h n tr ng h c”. C ng trong ngày y, i t ng Võ Nguyên
Giáp — nguyên B tr ng B N i v — c di n v n v chính sách i n i,
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUN Ở VIỆT NAM

|

61


i ngo i c a Chính ph lâm th i, tuyên b “... N n giáo d c m i ang
th i kì t ch c, ch c ch n b c s h c s c ng bách. Trong th i h n r t
ng n s ban hành l nh b t bu c h c ch qu c ng ch ng n n mù ch
n tri t ...”.
Ch m t ngày sau, ngày 3/9/1945, trong bu i h p u tiên c a H i ng
Chính ph , trong 6 vi c c p bách c n làm, Ch t ch H Chí Minh x p
vi c ch ng n n mù ch là nhi m v th hai, ch sau vi c ch ng n n ói.
Ng i còn ch ra r ng: “M t dân t c d t là m t dân t c y u. Vì v y tơi
ngh m m t chi n d ch Ch ng n n mù ch ”.
th c hi n l i kêu g i c a Bác, ngày 8/9/1945, Chính ph ban hành ba

s c l nh. Trong cùng m t ngày, ba s c l nh v ch ng n n mù ch ã
c kí ban hành. S c l nh 17 “ t ra m t bình dân h c v trong tồn
cõi Vi t Nam”. M t bình dân h c v là m t n n giáo d c bình dân cho t t
c m i ng i. M t n n giáo d c không cao siêu, không kinh vi n. M t
n n giáo d c không ch dành cho m t s ít ng i nh tr c ây mà là
cho t t c m i ng i. Có th nói ây s là m t n n giáo d c i chúng,
n n giáo d c cho toàn dân và c bi t là cho t t c nh ng ng i nông
dân và th thuy n, nh ng ng i lao ng trong c n c.
Xác nh m t n n giáo d c bình dân trong bu i u c a Nhà n c non
tr là c n thi t và th c t v i i u ki n lúc này, S c l nh 19 ã kh ng
nh: “Trong toàn cõi n c Vi t Nam s thi t l p cho nông dân và th
thuy n nh ng l p h c bình dân bu i t i” nhanh chóng xóa mù ch
cho 95% ng i không bi t c bi t vi t. Th c hi n nhi m v ó, S c l nh
s 20 kh ng nh: “… Vi c h c ch Qu c ng nay là b t bu c và không
m t ti n cho t t c m i ng i”.
Có th nói, chi n d ch Ch ng n n mù ch chính th c c phát ng
t ngày 8/9/1945, ngay sau khi các s c l nh trên c ban hành. Ngày
18/9/1945, Nha Bình dân h c v
c thành l p. V a thành l p, Nha
bình dân h c v ã t ch c ngay khóa hu n luy n cán b bình dân h c
v u tiên t i Hà N i mang tên H Chí Minh. Ngày 04/10/1945, Ch t ch
H Chí Minh ã g i l i kêu g i “Ch ng n n th t h c” t i toàn th qu c
dân ng bào: “… Mu n gi v ng n n c l p, mu n làm cho dân m nh
n c giàu, m i ng i Vi t nam ph i hi u bi t quy n l i c a mình, b n
ph n c a mình, ph i có ki n th c m i có th tham gia vào cơng cu c xây
d ng n c nhà và tr c h t, ph i bi t c, bi t vi t ch Qu c ng .
62 | MODULE GDTX 2


Nh ng ng i ã bi t ch hãy d y cho nh ng ng i ch a bi t ch , hãy

góp s c vào bình dân h c v … Nh ng ng i ch a bi t ch hãy g ng s c
mà h c cho bi t i”.
H ng ng l i kêu g i c a Ch t ch H Chí Minh, phong trào Ch ng n n
mù ch
c tri n khai và nhanh chóng lan r ng kh p c n c, n sâu
vào t ng thơn làng, ngõ xóm. Ch ng n n mù ch ã tr thành m t phong
trào qu n chúng nhân dân th c s v i nh ng hình th c t ch c h t s c
linh ng, thích nghi v i i u ki n sinh ho t c a nhân dân lao ng.
Ng i h c là t t c , t nh ng em bé, n nh ng c già, t nh ng ng i
nông dân n nh ng ng i th ang làm vi c trong các công x ng;
không phân bi t sang hèn, không phân bi t giàu nghèo, không phân bi t
ng phái, tôn giáo, dân t c. N u ã là ng i Vi t Nam thì ph i i h c và
c h c xóa mù ch .
Giáo viên d y xóa mù ch là các th y giáo ã d y h c tr c ây, là nh ng
ng i t m i t ng l p nhân dân, t nh ng ng i v a thoát n n mù ch ,
ai c thông vi t th o u có th tr thành giáo viên d y xóa mù ch .
Ng i bi t ch d y ng i ch a bi t ch ; v không bi t ch thì ch ng d y;
b khơng bi t ch thì con d y; ng i n, ng i làm, con sen, con ch a
bi t ch thì ch nhà d y.
L p h c là nhà c ng ng, là tr s c a các c quan chính quy n, doanh
tr i quân i, nhà c a t nhân, ình, chùa… Nhi u n i lá chu i, mo
nang c em dùng thay cho gi y; g ch non, s n khô, than c i thay cho
ph n vi t; m t t, t ng nhà, vách á, l ng trâu, nong nia… thay cho
b ng en.
Ch sau m t n m ngày phát ng phong trào Ch ng n n mù ch ã t
ch c c 75.000 l p h c v i trên 95.000 giáo viên; trên 2.500.000 ng i
bi t c, bi t vi t ch Qu c ng . M i khi phong trào b c sang m t giai
o n m i, Ch t ch H Chí Minh l i ch o cho cán b và giáo viên nh ng
công vi c c n ph i làm. T sau ngày toàn qu c kháng chi n, phong trào
Ch ng n n mù ch ã t c nh ng k t qu áng khích l , bình dân

h c v nh n thêm nhi m v m i, v a ch ng mù ch , v a y m nh
kháng chi n v i kh u hi u “M i l p h c bình dân là m t t tuyên truy n
kháng chi n”. Trong th g i cho cán b và giáo viên bình dân h c v khu III,
Ng i ch rõ: “Các l p bình dân h c v ch ng nh ng d y cho ng bào
h c ch , làm tính mà l i d y thêm v công cu c kháng chi n c u n c,
t ng gia s n xu t, giúp mùa ông binh s , giúp ng bào t n c ”.
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

63


N m 1948, v i phong trào thi ua yêu n c mà Ch t ch H Chí Minh
ra, bình dân h c v chuy n sang m t giai o n m i. Ng i ch rõ h ng
i ti p theo c a bình dân h c v : “Trong phong trào thi ua ái qu c, tôi
mong các b n c ng h ng hái xung phong. Vùng nào cịn sót n n mù ch
thì các b n c g ng thi ua di t cho h t gi c d t trong m t th i gian mau
chóng. Vùng nào ã h t n n mù ch , thì các b n thi ua ti n lên m t
b c n a, b ng cách d y cho ng bào: Th ng th c v sinh, dân b t
m au; th ng th c khoa h c, b t mê tín nh m; b n phép tính
làm n quen ng n n p; l ch s và a d n c ta (v n t t b ng th ho c
ca) nâng cao lòng yêu n c; o c c a công dân, tr thành ng i
công dân ng n”. (Trong th g i cho anh ch em bình dân h c v
nhân d p phát ng phong trào thi ua ái qu c và k ni m ngày c l p
2/9/1948)
Phong trào Ch ng n n mù ch ( c s quan tâm, ch o k p th i c a
Ch t ch H Chí Minh, c a ng và Chính ph ), ngày càng phát tri n.
T 2,5 tri u ng i thoát n n mù ch n m 1946 t i n m 1948 là 6 tri u
ng i và n n m 1952 là 10 tri u ng i, chi n d ch xố n n mù ch c

b n c hồn thành. i ôi v i vi c di t gi c d t, vi c BTVH c ng c
s c thông, vi t th o c a nh ng ng i ã thoát n n mù ch
ct
ch c và y m nh, trình v n hố c a cán b và nhân dân lao ng
c ng c nâng lên.
Bình dân h c v l y l p h c là c s d y — h c/giáo d c theo tinh th n
l p bình dân c g ng tìm n ng i h c. a i m l p h c không ch t
các tr ng công, tr ng t có s n, mà t các ình, chùa, n, mi u,
i m canh và các nhà dân t ng i r ng rãi r i rác kh p các ng
ph , xóm ngõ h c viên âu thì h c y cho thu n ti n. Bình dân
h c v còn m các l p h c riêng cho các n v b i, t v , c nh v ,
công an, công nhân, t ng ni, ng i bán hàng, ng dân và cho c ph m
nhân… trình b túc bình dân tr lên, b i d ng h c viên l y tr ng
t p trung và t i ch c làm c s d y — h c/giáo d c. Cu i n m 1947, liên
khu V m tr ng ti u h c bình dân. N m 1948, Nam B m các tr ng
ti u h c bình dân c p t nh, trung h c bình dân c p khu. u n m
1949, ngành quân gi i, hình thành các tr ng BTVH trong m i xí nghi p.
N m 1951, Tr ng Ph thông Lao ng Trung ng c thành l p.
C ng trong th i gian này, các khu và t nh ã m
c 20 tr ng ph
64 | MODULE GDTX 2


thông lao ng. Cu i n m 1954, Hà N i, các tr ng BTVH t i ch c c
t ch c theo h th ng c a liên hi p cơng ồn các c quan trung ng và
Hà N i. Sau ó, phong trào b túc v n hóa t i ch c nhanh chóng lan
r ng ra các thành ph , th xã, th tr n. N m 1956, Tr ng B túc Công
nông Trung ng c thành l p. N m 1958, các tr ng BTVH t p trung
c p huy n c thành l p.
Các lo i tr ng trên u có quy ch quy nh rõ: m c tiêu, i t ng c a

tr ng; ch ng trình h c; t ch c l p và ch h c t p; t ch c qu n lí,
ki m tra; ch báo cáo; giáo viên, h c viên; ki m tra lên l p và thi h t
c p; khen th ng, k lu t; tài chính và c s v t ch t. Nh v y, BTVH ã
xây d ng c m ng l i c s giáo d c c a mình. M ng l i này c
v n hành theo nh ng quy nh riêng phù h p v i BTVH.
Th c hi n Ch th 17/CT c a B Giáo d c, m ng l i c s d y — h c/giáo
d c theo mơ hình “M i tr ng có nhi u ch c n ng” c a giáo d c b túc.
Các tr ng BTVH v a h c v a làm, các tr ng BTVH có d y ngh
c
duy trì c ng c , phát tri n nh ng n i dân c t p trung, có nhu c u h c
t p l n nh thành ph , th xã; các tr ng BTVH t p trung c chuy n
d n thành lo i tr ng nhi u ch c n ng ph c v nhi u lo i i t ng trên
m t a bàn. Duy trì tr ng BTVH t p trung nh ng n i cịn i u ki n và
có nhu c u.
T n m h c 1992 — 1993, trên c s phát tri n h th ng các tr ng BTVH
nhi u ch c n ng, m t s trung tâm giáo d c th ng xuyên ã ra i và
ngày càng phát tri n m nh: N m h c 1992 — 1993 m i có 30 trung tâm
giáo d c th ng xuyên c p qu n, huy n, c m xã, nh ng n m h c 1993 —
1994 ã có 160 trung tâm giáo d c th ng xuyên qu n/huy n.
V xây d ng trung tâm h c t p c ng ng. Có th nói r ng trung tâm h c
t p c ng ng khơng ph i là mơ hình hồn tồn m i. Vi t Nam tr c ây
ã có các thi t ch v n hoá — giáo d c c ng ng nh “Nhà Rơng”,
“ ình làng”... ây là n i h i h p, là a i m sinh ho t chung c a c ng
ng, là n i chuy n giao, ti p nh n các kinh nghi m v n hoá, xã h i…
Trung tâm h c t p c ng ng là s k th a, phát huy các y u t tích c c
các thi t ch truy n th ng. Tuy nhiên, ây là b c phát tri n m i v ch t,
c thi t k hoàn thi n h n, phù h p h n v i i u ki n, hoàn c nh hi n
nay, v i ý t ng c a th i i.
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

65


V i s quan tâm c a ng và Nhà n c, s n l c c a B Giáo d c và
ào t o, c a H i Khuy n h c Vi t Nam và các a ph ng. T 2000 n
nay, mơ hình trung tâm h c t p c ng ng xã, ph ng, th tr n ã phát
tri n nhanh chóng và r ng kh p trong c n c. N m h c 2000 — 2001 m i
ch có 155 trung tâm h c t p c ng ng, nh ng n n m h c 2009 — 2010
con s này lên t i 9.999 trung tâm h c t p c ng ng trên t ng s 11.059
xã (chi m t l 90,04% s xã ph ng, th tr n trong c n c).
Ngồi ra, cịn có các c s ào t o khác nh các khoa, phòng ào t o t i
ch c thu c các tr ng i h c, cao ng; các tr ng BTVH các qu n
huy n ch a chuy n i; các tr ng b i d ng t i ch c c a các ban
ngành; m t s c s ào t o c a h th ng giáo d c chính quy.
4. BÀI TẬP

— Anh/ch hãy trình bày khái quát nguyên nhân nào ã d n n vi c hình
thành các mơ hình c s giáo d c th ng xuyên.
— Nêu vai trò c a trung tâm h c t p c ng ng trong vi c xây d ng xã h i
h ct p c s .

Nội dung 2
THỰC TRẠNG CỦA CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN

Hoạt động: Phân tích những mặt mạnh, hạn chế của các cơ sở
giáo dục thường xuyên
1. CÂU HỎI

— B n bi t gì v hình th c t ch c các l p trong chi n d ch: “ch ng n n mù

ch ”, các l p, tr ng BTVH, các trung tâm giáo d c th ng xuyên và
trung tâm h c t p c ng ng.
— Nh ng h n ch c a tr ng BTVH là gì? Vì sao ph i xây d ng trung tâm
giáo d c th ng xuyên?
— Vì sao ph i xây d ng các trung tâm h c t p c ng ng?
2. THÔNG TIN CƠ BẢN

* Thành t u:
Bình dân h c v l y l p h c là c s d y — h c/giáo d c theo tinh th n
l p bình dân c g ng tìm n ng i h c. Theo l i kêu g i c a Ch t ch

66 | MODULE GDTX 2


H Chí Minh, nhi u cá nhân, gia ình, t ch c ã ng ra m l p bình
dân h c v d y ch cho ng i ch a bi t ch . S h c viên c a m i l p
bình dân h c v c ng r t linh ho t, có l p nhi u ng i, có l p ít ng i,
th m chí có l p ch có m t h c viên, khuy n khích các l p d y theo
nhóm nh (4 — 5 ng i ). L p h c bình dân khơng ch là l p h c xố n n
mù ch mà còn là câu l c b chính tr , m t n i tuyên truy n kháng chi n.
Các l p xóa n n mù ch là mơ hình c s giáo d c th ng xuyên u tiên
Vi t Nam. Nó có nhi m v th c hi n nhi m v xóa mù ch cho m i
ng i. Nh ng ng i c n c xóa mù ch là h u h t nh ng ng i lao
ng. Ho t ng m u sinh c a h là chính, cịn h c xóa mù ch là
th y u. Cho nên các l p h c này ph i h t s c thu n l i m i ng i có
th tham gia h c t p c m t cách d dàng nh a i m h c ph i g n
ch và làm vi c c a ng i h c.
Chi n d ch xóa mù ch ã t c k t qu áng k , nhi u ng i dân ã

c xóa mù ch . Nhi m v lúc này là ph i t ng b c nâng cao trình
cho nhân dân vì v y các tr ng BTVH c thành l p áp ng nhu
c u h c t p c a m i ng i. T ó, hàng lo t các tr ng BTVH ra i.
trình b túc bình dân tr lên, bình dân h c v l y tr ng t p trung
và t i ch c làm c s d y — h c/giáo d c. B t u t cu i n m 1947, các
tr ng h c BTVH c thành l p (thông tin ngu n ph n n i dung 1 ã
trình bày). N m 1951, Tr ng Ph thông Lao ng Trung ng c
thành l p. C ng trong th i gian này, các khu và t nh ã m
c 20 tr ng
ph thông lao ng. Cu i n m 1954, Hà N i, các tr ng BTVH t i ch c
c t ch c theo h th ng c a liên hi p cơng ồn các c quan trung ng
và Hà N i. Sau ó, phong trào b túc v n hóa t i ch c nhanh chóng lan r ng
ra các thành ph , th xã, th tr n. N m 1956, Tr ng B túc Công nông
Trung ng c thành l p. N m 1958, các Tr ng BTVH trung c p
huy n c thành l p.
H th ng các tr ng h c bình dân c m ra nâng cao trình v n
hố cho i ng cơng nhân; nơng dân; cán b c t cán c a ng, chính
quy n, oàn th các c p t trung ng n c s ; cán b tr và thanh
niên công nông có nhi u thành tích trong s n xu t và chi n u, áp ng
yêu c u ào t o và b i d ng cán b trong giai o n m i c a cách m ng.
N m 1994, B ã yêu c u: phát tri n các trung tâm giáo d c th ng
xuyên c p t nh, huy n và t i các tr ng chính quy áp ng yêu c u
h c t p c a m i ng i.
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUN Ở VIỆT NAM

|

67

Trong ch th n m h c 1995 — 1996, B kh ng nh và yêu c u: Ti p t c
c ng c và phát tri n các trung tâm giáo d c th ng xuyên; m r ng
ch c n ng c a các trung tâm huy n, các tr ng b túc v n hóa nh m
áp ng yêu c u h c t p c a cán b và nhân dân, tích c c góp ph n
hoàn thành ph c p ti u h c và trung h c c s nh ng n i có i u
ki n; qu n lí và ch o ho t ng c a các trung tâm giáo d c th ng
xuyên t nh theo quy ch ã ban hành, xây d ng c s v t ch t m b o
cho vi c m r ng quy mô và nâng cao ch t l ng; ph i qu n lí ch t ch
ch t l ng ào t o c a các trung tâm giáo d c th ng xuyên t nh, nh t là
các l p i h c t i ch c m t i các a ph ng, lo i tr các hi n t ng
tiêu c c trong thi c và c p ch ng ch , v n b ng; ti p t c tri n khai và m
r ng hình th c giáo d c t xa.
Ngh quy t H i ngh l n th hai c a Ban Ch p hành Trung ng ng
C ng s n Vi t Nam khoá VIII ã ch rõ: “ a d ng hoá các lo i hình giáo
d c ào t o, t o c h i cho m i ng i có th l a ch n cách h c phù h p
v i nhu c u và hồn c nh c a mình... M r ng các hình th c ào t o không
t p trung, ào t o t xa, t ng b c hi n i hố hình th c giáo d c...”.
Tháng 5/1997, B ban hành quy ch m i v t ch c và ho t ng c a
trung tâm giáo d c th ng xuyên thay cho quy ch ban hành tháng
11/1992.
Th c hi n các ch th c a B , n n m h c 1997 — 1998 c n c ã có 235
trung tâm giáo d c th ng xuyên c p huy n, 56 trung tâm giáo d c
th ng xuyên c p t nh, m t s tr ng i h c ã chuy n khoa i h c t i
ch c thành trung tâm giáo d c th ng xuyên tr c thu c tr ng. Ngồi ra
cịn có 212 tr ng b túc v n hóa, 200 trung tâm ngo i ng t i ch c và 50
trung tâm tin h c ng d ng.
V i a bàn ph c v quá r ng, m t s trung tâm giáo d c th ng xuyên
huy n ã xây d ng các t ch c v tinh các xã. N m 1998, trung tâm
nghiên c u xoá mù ch và giáo d c th ng xun ã nghiên c u mơ
hình trung tâm h c t p c ng ng các n c trong khu v c và kh n ng

v n d ng vào Vi t Nam.
Trong báo cáo t i H i ngh t ng k t n m h c 1997 — 1998 và b n ph ng
h ng nhi m v n m h c 1998 — 1999, B Giáo d c và ào t o ã kh ng
nh: C ng c và m r ng các trung tâm giáo d c th ng xuyên t nh, các
tr ng BTVH t nh, phát tri n các trung tâm giáo d c th ng xuyên
68 | MODULE GDTX 2


huy n
áp ng nhu c u h c t p v n hoá ngh nghi p c a cán b ,
công nhân viên, chi n s , thanh thi u niên và nhân dân, góp ph n tích
c c vào vi c ph c p trung h c c s , nâng cao ch t l ng giáo d c
th ng xuyên v các m t, c bi t là d y , h c ch ng trình n i
dung các môn h c ã quy nh.
N m 1998, Lu t Giáo d c ã quy nh trung tâm giáo d c th ng xuyên
là c s giáo d c c a giáo d c khơng chính quy/giáo d c th ng xuyên.
Trong ch th n m h c 1999 — 2000, B ti p t c yêu c u: C ng c và phát
tri n các trung tâm giáo d c th ng xuyên, các tr ng, l p BTVH nh m
a d ng hố ch ng trình và các hình th c h c t p, m b o vi c áp
ng các nhu c u h c t p c a nhân dân và c ng ng; ph i h p v i các c
quan, n v s n xu t, kinh doanh, các ồn th chính tr — xã h i t
ch c các l p h c BTVH ngay t i n i s n xu t, cơng tác v i các hình th c
h c t p thích h p; t ng c ng các bi n pháp ch o, qu n lí v vi c th c
hi n ch ng trình h c, y m nh các ho t ng chuyên môn, nghi p v
nh m m b o ch t l ng d y và h c, ch t l ng ào t o.
Trong ch th n m h c 2000 — 2001, B yêu c u: C ng c và phát tri n các
trung tâm giáo d c th ng xuyên, các tr ng b túc v n hóa; c ng c và
phát tri n c s d y — h c ngo i ng th c hành và tin h c ng d ng, m i
t nh, thành ph tr c thu c trung ng t p trung xây d ng ít nh t m t
trung tâm ngo i ng — tin h c, không nhi u l p, nhi u trung tâm

ngo i ng — tin h c nh , phân tán không m b o ch t l ng; c ng c và
phát tri n các c s giáo d c t xa hi n có.
Tháng 9/2000, B ã ban hành quy ch m i v t ch c và ho t ng c a
trung tâm giáo d c th ng xuyên thay cho quy ch ban hành tháng
5/1997.
Theo quy ch này, h th ng trung tâm giáo d c th ng xuyên bao g m:
+ Trung tâm giáo d c th ng xuyên thu c t nh, thành ph tr c thu c
trung ng (g i t t là trung tâm giáo d c th ng xuyên t nh).
+ Trung tâm giáo d c th ng xuyên thu c qu n, huy n, th xã, thành ph
thu c t nh (g i t t là trung tâm giáo d c th ng xuyên huy n).
+ Trung tâm giáo d c th ng xuyên thu c t ch c chính tr — xã h i, t
ch c kinh t , l c l ng v trang nhân dân (g i t t là trung tâm giáo d c
th ng xuyên thu c các t ch c ).
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

69


+ Trung tâm ngo i ng — tin h c.
* H n ch :
n n m 2001, c n c ã có 405 trung tâm giáo d c th ng xuyên
huy n, 56 trung tâm giáo d c th ng xuyên t nh và hàng ch c trung tâm
h c t p c ng ng xã. Ngồi ra, cịn có 139 tr ng b túc v n hóa t p
trung và t i ch c.
Vào nh ng n m 80 c a th k tr c, do i u ki n kinh t g p r t nhi u
khó kh n, hàng lo t h c viên BTVH b h c, các tr ng BTVH b gi i th ,
ngành BTVH g p nhi u khó kh n trong vi c duy trì và phát tri n ngành.
Tr c tình hình ó, ch th 17 ã chuy n h th ng BTVH thành h th ng

giáo d c th ng xuyên. Các tr ng BTVH n ch c n ng, chuy n thành
tr ng BTVH a ch c n ng và chuy n d n sang các trung tâm giáo d c
th ng xuyên. Các trung tâm giáo d c th ng xuyên ã áp ng nhu c u
h c t p a d ng c a m i ng i t xoá mù ch n chuy n giao khoa h c
k thu t, các chuyên v chính sách pháp lu t...
Tuy nhiên, do các trung tâm giáo d c th ng xuyên t t i v trí trung
tâm c a huy n, t nh nên nhi u ng i có nhu c u h c c ng khơng th có
i u ki n tham gia h c t p c. Bài h c kinh nghi m t các l p xoá mù
ch , l p h c ph i c t n i g n ng i h c nh t, vì v y áp ng
nhu c u h c t p c a i a s nh ng ng i lao ng thì ph i có các
trung tâm h c t p t i khu dân c hay c ng ng làng xã. Vì th mà trung
tâm h c t p c ng ng ra i và ã nhanh chóng i vào cu c s ng, góp
ph n không nh vào vi c ào t o ngu n nhân l c cho c ng ng.
3. BÀI TẬP

Anh/ch hãy trình bày tóm t t v trí, vai trị tác d ng c a trung tâm h c
t p c ng ng trong vi c xây d ng xã h i h c t p c s .

Nội dung 3

NHỮNG U CẦU CẦN HỒN THIỆN MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC
THƯỜNG XUN

I. THƠNG TIN NGUỒN
Trích m t s ch ng, i u trong các Quy ch .
70 | MODULE GDTX 2


1.1. QUY CHẾ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG
XUYÊN (trích)

(Ban hành kèm theo Quy t nh s 01/2007/Q —BGD T ngày 02 tháng
01 n m 2007 c a B tr ng B Giáo d c và ào t o)
Ch ng I. NH NG QUY NH CHUNG

i u 1. Ph m vi i u ch nh và i t ng áp d ng

1. Quy ch này quy nh t ch c và ho t ng c a trung tâm giáo d c
th ng xuyên v i u ki n, h s thành l p, c c u t ch c c a trung tâm
giáo d c th ng xuyên; t ch c th c hi n các ho t ng giáo d c; giáo
viên; h c viên; tài chính — tài s n và quan h gi a trung tâm giáo d c
th ng xuyên v i các c quan, t ch c khác.
2. Quy ch này áp d ng cho các trung tâm giáo d c th ng xuyên.
i u 2. Trung tâm giáo d c th ng xuyên
1. Trung tâm giáo d c th ng xuyên là c s giáo d c th ng xuyên c a h
th ng giáo d c qu c dân. Trung tâm giáo d c th ng xuyên bao g m
trung tâm giáo d c th ng xuyên qu n, huy n, th xã, thành ph thu c
t nh (sau ây g i chung là trung tâm giáo d c th ng xuyên c p huy n),
trung tâm giáo d c th ng xuyên t nh, thành ph tr c thu c Trung ng
(sau ây g i chung là trung tâm giáo d c th ng xuyên c p t nh).
2. Trung tâm giáo d c th ng xuyên có t cách pháp nhân, có con d u và
tài kho n riêng.
i u 3. Nhi m v c a trung tâm giáo d c th ng xuyên
1. T ch c th c hi n các ch ng trình giáo d c:
a) Ch ng trình xóa mù ch và giáo d c ti p t c sau khi bi t ch ;
b) Ch ng trình giáo d c áp ng yêu c u c a ng i h c, c p nh t ki n
th c, k n ng, chuy n giao cơng ngh ;
c) Ch ng trình ào t o, b i d ng nâng cao trình chun mơn, nghi p
v bao g m: ch ng trình b i d ng ngo i ng , tin h c ng d ng, công
ngh thông tin — truy n thông; ch ng trình ào t o, b i d ng nâng cao

trình chun mơn; ch ng trình ào t o, b i d ng nâng cao nghi p
v ; ch ng trình d y ti ng dân t c thi u s cho cán b , công ch c công
tác t i vùng dân t c, mi n núi theo k ho ch h ng n m c a a ph ng;
d) Ch ng trình giáo d c th ng xuyên c p trung h c c s và trung h c
ph thơng.
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

71


2. i u tra nhu c u h c t p trên a bàn, xác nh n i dung h c t p, xu t
v i s giáo d c và ào t o, chính quy n a ph ng vi c t ch c các
ch ng trình và hình th c h c phù h p v i t ng lo i i t ng.
3. T ch c các l p h c theo các ch ng trình giáo d c th ng xuyên c p
trung h c c s và trung h c ph thông quy nh t i i m d kho n 1 c a
i u này dành riêng cho các i t ng c h ng chính sách xã h i,
ng i tàn t t, khuy t t t, theo k ho ch h ng n m c a a ph ng.
4. T ch c d y và th c hành k thu t ngh nghi p, các ho t ng lao ng
s n xu t và các ho t ng khác ph c v h c t p.
5. Nghiên c u, t ng k t rút kinh nghi m v t ch c và ho t ng nh m
nâng cao ch t l ng giáo d c góp ph n phát tri n h th ng giáo d c
th ng xuyên.
i u 4. T ch c liên k t ào t o
1. Tr ng trung c p chuyên nghi p, c s giáo d c i h c khi th c hi n
ch ng trình giáo d c th ng xuyên l y b ng t t nghi p trung c p
chuyên nghi p, c phép liên k t v i trung tâm giáo d c th ng xuyên
v i i u ki n:
a) Trung tâm giáo d c th ng xuyên ph i b o m các yêu c u v c s v t

ch t, thi t b và cán b qu n lí ph i phù h p v i yêu c u c a t ng ngành
c liên k t ào t o;
b) Vi c liên k t ào t o c th c hi n trên c s h p ng liên k t ào t o;
tr ng trung c p chuyên nghi p, c s giáo d c i h c ch u trách nhi m
toàn di n v vi c liên k t ào t o.
2. C s giáo d c i h c khi th c hi n ch ng trình giáo d c th ng xuyên
l y b ng t t nghi p cao ng, b ng t t nghi p i h c, c phép liên
k t v i trung tâm giáo d c th ng xuyên c p t nh v i i u ki n:
a) Trung tâm giáo d c th ng xuyên c p t nh ph i b o m các yêu c u v
c s v t ch t, thi t b và cán b qu n lí ph i phù h p v i yêu c u c a
t ng ngành c liên k t ào t o;
b) Vi c liên k t ào t o c th c hi n trên c s h p ng liên k t ào t o;
c s giáo d c i h c ch u trách nhi m toàn di n v vi c liên k t ào t o.
72 | MODULE GDTX 2


i u 5. Phân c p qu n lí

S giáo d c và ào t o tr c ti p qu n lí, ch o trung tâm giáo d c
th ng xuyên.
…
i u 17. Hình th c h c t p
Hình th c h c t p t i trung tâm giáo d c th ng xuyên bao g m: v a
làm v a h c; h c t xa; t h c có h ng d n.
i u 18. T ch c l p h c
1. H c viên h c t p t i trung tâm giáo d c th ng xuyên theo hình th c
v a làm v a h c c t ch c theo l p h c. M i l p h c có m t giáo viên
ch nhi m; có l p tr ng, m t ho c hai l p phó. L p tr ng và l p phó
do t p th l p b u ra.
2. H c viên h c t p t i trung tâm giáo d c th ng xuyên theo các hình th c

h c t xa, t h c có h ng d n c th c hi n theo quy nh riêng…
i u 39. Quan h gi a trung tâm giáo d c th ng xuyên v i chính
quy n a ph ng trung tâm giáo d c th ng xuyên có trách nhi m
ch ng tham m u cho các c p chính quy n t i a ph ng th c
hi n các ch ng trình giáo d c th ng xuyên nh m nâng cao trình
v n hóa, chun mơn, nghi p v cho i ng cán b , công ch c nhà
n c và ng i lao ng trong m i thành ph n kinh t ; áp ng nhu c u
h c t p th ng xuyên c a c ng ng; góp ph n phát tri n kinh t — xã
h i t i a ph ng.
i u 40. Quan h gi a trung tâm giáo d c th ng xuyên và trung tâm
h c t p c ng ng
Trung tâm giáo d c th ng xuyên t v n, h ng d n các trung tâm h c
t p c ng ng trong vi c th c hi n n i dung giáo d c, c giáo viên tham
gia gi ng d y nh m th c hi n t t các ch ng trình giáo d c th ng
xuyên c a các trung tâm h c t p c ng ng t i a ph ng.
i u 41. Quan h gi a trung tâm giáo d c th ng xuyên v i các t ch c
chính tr — xã h i, t ch c xã h i t i a ph ng
1. Trung tâm giáo d c th ng xuyên ph i h p v i các t ch c chính tr — xã
h i, t ch c chính tr — xã h i — ngh nghi p, t ch c ngh nghi p và các
t ch c xã h i khác t i a ph ng th c hi n các n i dung c a các
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

73


ch ng trình ph i h p ho t ng nh m h tr , t o i u ki n thu n l i
cho m i ng i, thu c m i l a tu i, thành ph n kinh t
c tham gia

h c t p.
2. Khuy n khích các t ch c và cá nhân ng h v t ch t và tinh th n cho
trung tâm giáo d c th ng xuyên, tham gia xây d ng phong trào h c t p
th ng xuyên, h c t p su t i và xây d ng xã h i h c t p.

1.2. QUY CHẾ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ – TIN HỌC

(Ban hành kèm theo Quy t nh s 31/2007/Q —BGD T ngày 04 tháng
06 n m 2007 c a B tr ng B Giáo d c và ào t o)

NH NG QUY NH CHUNG
i u 1. Ph m vi i u ch nh và

i t ng áp d ng
1. Quy ch này quy nh t ch c và ho t ng c a trung tâm ngo i ng —
tin h c v t ch c và qu n lí; ho t ng giáo d c; giáo viên; h c viên; c
s v t ch t, tài chính; thanh tra, ki m tra, khen th ng và x lí vi ph m
(sau ây g i chung là trung tâm ngo i ng — tin h c).
2. Quy ch này áp d ng cho các trung tâm ngo i ng — tin h c bao g m:
trung tâm ngo i ng ; trung tâm tin h c; trung tâm ngo i ng — tin h c.
Các trung tâm ngo i ng — tin h c c a n c ngoài m t i Vi t Nam ho c
do phía Vi t Nam liên k t v i bên n c ngoài thành l p theo các quy
nh hi n hành c a Nhà n c không thu c i t ng áp d ng c a Quy
ch này.
i u 2. V trí c a trung tâm ngo i ng — tin h c
Trung tâm ngo i ng — tin h c là lo i hình trung tâm giáo d c th ng
xuyên chuyên v ào t o, b i d ng ngo i ng , tin h c c a h th ng giáo
d c qu c dân. Trung tâm ngo i ng — tin h c có t cách pháp nhân, có
con d u, có tài kho n riêng.
i u 3. Ch c n ng c a trung tâm ngo i ng — tin h c

1. Trung tâm ngo i ng — tin h c có ch c n ng ào t o, b i d ng ngo i
ng th c hành và tin h c ng d ng theo hình th c v a làm v a h c, h c
t xa, t h c có h ng d n.
2. Các hình th c h c t p c a trung tâm ngo i ng — tin h c r t a d ng, linh
ho t, mang tính xã h i hoá cao, d ch v thu n l i, nh m góp ph n nâng
cao dân trí, nâng cao trình hi u bi t, k n ng s d ng ngo i ng , tin h c

74 | MODULE GDTX 2


cho m i t ng l p nhân dân, áp ng nhu c u nâng cao ch t l ng ngu n
nhân l c cho s nghi p công nghi p hóa, hi n i hóa t n c.
i u 4. Nhi m v c a trung tâm ngo i ng — tin h c
1. i u tra nhu c u h c t p ngo i ng , tin h c, công ngh thông tin — truy n
thông trên a bàn, trên c s ó xu t v i c quan qu n lí c p trên k
ho ch m l p ào t o, b i d ng, áp ng nhu c u c a ng i h c.
2. T ch c th c hi n các ch ng trình giáo d c :
a) Ch ng trình ngo i ng trình A, B, C;
b) Ch ng trình tin h c ng d ng trình A, B, C;
c) Ch ng trình giáo d c th ng xuyên ứng dụng cơng ngh thơng tin—
truy n thơng;
d) Các ch ng trình b i d ng ngo i ng , tin h c khác áp ng nhu c u
c a ng i h c;
) T ch c các l p b i d ng nh m nâng cao trình ngo i ng , tin h c,
công ngh thông tin — truy n thông cho giáo viên c a trung tâm và các c
s giáo d c khác trên a bàn khi có nhu c u.
3. Th c hi n các công vi c khác có liên quan n ngo i ng nh biên d ch,
phiên d ch ho c liên quan n tin h c nh l p trình, cài t ph n m m.
4. T ch c ki m tra, c p ch ng ch cho các h c viên c a trung tâm ã hồn
thành ch ng trình theo quy nh c a B Giáo d c và ào t o.

5. Liên k t v i các trung tâm, các c s ngo i ng — tin h c khác t ch c ào
t o, b i d ng, ki m tra và c p ch ng ch ngo i ng , tin h c, công ngh
thông tin truy n thông;
6. Nghiên c u, t ng k t, rút kinh nghi m v t ch c và ho t ng c a trung
tâm, nh m nâng cao ch t l ng ào t o, b i d ng ngo i ng , tin h c,
công ngh thông tin — truy n thơng.
…
T CH C VÀ QU N LÍ TRUNG TÂM NGO I NG — TIN H C
i u 6. Qu n lí trung tâm ngo i ng — tin h c

1. S giáo d c và ào t o qu n lí các trung tâm ngo i ng — tin h c sau:
a) Trung tâm ngo i ng — tin h c do s giáo d c và ào t o thành l p;
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUN Ở VIỆT NAM

|

75


b) Trung tâm ngo i ng — tin h c thu c các tr ng trung c p chuyên nghi p
có tr s óng t i a ph ng;
c) Trung tâm ngo i ng — tin h c thu c các b , ban, ngành, các t ch c xã
h i, t ch c xã h i — ngh nghi p có tr s óng t i a ph ng;
2. Các i h c, tr ng i h c, h c vi n (sau ây g i chung là tr ng i
h c) và các tr ng cao ng qu n lí các trung tâm ngo i ng — tin h c do
n v mình thành l p.
i u 7. N i dung qu n lí trung tâm ngo i ng — tin h c
Các s giáo d c và ào t o, các tr ng i h c và các tr ng cao ng
(sau ây g i chung là c quan qu n lí tr c ti p) th c hi n n i dung qu n
lí i v i các trung tâm ngo i ng — tin h c nh sau:

1. C quan qu n lí tr c ti p ch u trách nhi m qu n lí v t ch c và ho t
ng c a các trung tâm ngo i ng — tin h c thu c ph m vi phân c p
qu n lí quy nh t i i u 6 c a Quy ch này.
2. Các s giáo d c và ào t o ch u trách nhi m ki m tra, giám sát ho t
ng, các i u ki n m b o ch t l ng ào t o, b i d ng c a các trung
tâm, chi nhánh trung tâm ngo i ng — tin h c c a các tr ng i h c, cao
ng m ngoài c s c a tr ng.
…
i u 19. Ch ng trình gi ng d y, hình th c h c t p
1. Ch ng trình gi ng d y các trung tâm ngo i ng — tin h c là các
ch ng trình quy nh t i kho n 2 i u 4 c a Quy ch này.
2. i u ki n, th t c ng kí t ch c ào t o, b i d ng, t ch c ki m tra,
c p ch ng ch các ch ng trình giáo d c th ng xuyên t i trung tâm
ph i th c hi n theo quy nh c a B Giáo d c và ào t o.
3. Các hình th c h c t p bao g m: v a làm v a h c (t p trung nh kì, h c
ngoài gi làm vi c), h c t xa, t h c có h ng d n ho c k t h p gi a các
hình th c.
4. C n c vào các ch ng trình gi ng d y và hình th c h c t p, trung tâm
xây d ng k ho ch h c t p toàn khoá, th i gian bi u c th cho t ng l p
h c và công b công khai cho h c viên tr c khi khai gi ng.
76 | MODULE GDTX 2


1.3. QUY CHẾ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG TÂM HỌC TẬP CỘNG ĐỒNG

(Ban hành kèm theo Quy t nh s 09/2008/Q —BGD T ngày 24 tháng
03 n m 2008 c a B tr ng B Giáo d c và ào t o)
Ch ng I. NH NG QUY NH CHUNG

i u 1. Ph m vi i u ch nh,

i t ng áp d ng
1. Quy ch này quy nh v t ch c và ho t ng c a trung tâm h c t p
c ng ng t i xã, ph ng, th tr n, bao g m: t ch c và qu n lí; các ho t
ng giáo d c; giáo viên, h c viên; c s v t ch t, thi t b và tài chính.
2. Quy ch này áp d ng i v i các trung tâm h c t p c ng ng c
thành l p t i xã, ph ng, th tr n (sau ây g i chung là c p xã).
i u 2. V trí c a trung tâm h c t p c ng ng
1. Trung tâm h c t p c ng ng là c s giáo d c th ng xuyên trong h
th ng giáo d c qu c dân, là trung tâm h c t p t ch c a c ng ng c p
xã, có s qu n lí, h tr c a Nhà n c; ng th i ph i phát huy m nh m
s tham gia, óng góp c a nhân dân trong c ng ng dân c xây d ng
và phát tri n các trung tâm theo c ch Nhà n c và nhân dân cùng làm.
2. Trung tâm h c t p c ng ng có t cách pháp nhân, có con d u và tài
kho n riêng.
i u 3. Ch c n ng c a trung tâm h c t p c ng ng
Ho t ng c a trung tâm h c t p c ng ng nh m t o i u ki n thu n
l i cho m i ng i m i l a tu i c h c t p th ng xuyên, h c t p
su t i; c ph bi n ki n th c và sáng ki n kinh nghi m trong s n
xu t và cu c s ng góp ph n xố ói gi m nghèo, t ng n ng su t lao
ng, gi i quy t vi c làm; nâng cao ch t l ng cu c s ng c a t ng ng i
dân và c c ng ng; là n i th c hi n vi c ph bi n ch tr ng, chính
sách, pháp lu t n v i m i ng i dân.
i u 4. Nhi m v c a trung tâm h c t p c ng ng
1. T ch c th c hi n có hi u qu cơng tác xố mù ch và giáo d c ti p t c
sau khi bi t ch , c ng c ch t l ng ph c p giáo d c; t ng c ng công
tác tuyên truy n, ph bi n ki n th c nh m m r ng hi u bi t, nâng cao
nh n th c và c i thi n ch t l ng cu c s ng c a nhân dân trong c ng
ng; ph i h p tri n khai các ch ng trình khuy n cơng, khuy n nơng,
khuy n ng và các d án, ch ng trình t i a ph ng.

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

77


2. T ch c các ho t ng giao l u v n hoá, v n ngh , th d c th thao, c
sách báo, t v n khuy n h c, giáo d c cho con em nhân dân a ph ng,
phòng ch ng t n n xã h i.
3. i u tra nhu c u h c t p c a c ng ng, xây d ng n i dung và hình th c
h c t p phù h p v i i u ki n c th c a t ng nhóm i t ng.
4. Qu n lí tài chính, c s v t ch t, trang thi t b c a trung tâm theo quy
nh c a pháp lu t.
i u 5. Tên c a trung tâm h c t p c ng ng
1. Tên c a trung tâm h c t p c ng ng: trung tâm h c t p c ng ng + tên
xã, ph ng, th tr n (ho c tên riêng).
2. Tên c a trung tâm h c t p c ng ng c ghi trong quy t nh thành
l p, con d u, bi n hi u và các gi y t giao d ch c a trung tâm.
i u 6. Phân c p qu n lí
Trung tâm h c t p c ng ng do u ban nhân dân c p xã qu n lí tr c ti p
và ch u s ch o v chuyên môn, nghi p v c a phòng giáo d c và ào t o.
Ch ng II. T CH C VÀ QU N LÍ

i u 7. i u ki n và th m quy n thành l p trung tâm h c t p c ng

ng
1. Trung tâm h c t p c ng ng c thành l p khi có các i u ki n sau:
a) Vi c thành l p trung tâm h c t p c ng ng phù h p v i quy ho ch
m ng l i c s giáo d c c a a ph ng; áp ng nhu c u h c t p c a

c ng ng;
b) Có a i m c th , có c s v t ch t, thi t b , cán b qu n lí, giáo viên,
k tốn, th qu theo quy nh c a Quy ch này.
2. Ch t ch u ban nhân dân huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh (sau
ây g i chung là c p huy n) quy t nh thành l p trung tâm h c t p
c ng ng theo ngh c a u ban nhân dân c p xã.
...
i u 11. V t ch c biên ch
1. Không b trí biên ch theo ch cơng ch c, viên ch c các trung tâm
h c t p c ng ng.
2. Cán b qu n lí trung tâm h c t p c ng ng c b trí theo ch
kiêm nhi m, g m m t cán b qu n lí c p xã kiêm giám c trung tâm,
78 | MODULE GDTX 2


m t cán b c a H i Khuy n h c và m t cán b lãnh o c a tr ng ti u
h c ho c trung h c c s trên a bàn kiêm phó giám c. Các cán b
này c h ng ph c p t kinh phí h tr c a Nhà n c.
i u 12. Giám c trung tâm h c t p c ng ng
1. Giám c trung tâm h c t p c ng ng là ng i qu n lí, i u hành m i
ho t ng c a trung tâm và ch u trách nhi m tr c pháp lu t và c quan
qu n lí c p trên v m i ho t ng c a trung tâm.
2. Giám c trung tâm h c t p c ng ng do ch t ch u ban nhân dân c p
huy n quy t nh trên c s ngh c a u ban nhân dân c p xã.
3. Giám c trung tâm h c t p c ng ng có nh ng nhi m v và quy n h n
sau ây:
a) L p k ho ch và t ch c th c hi n các nhi m v c a trung tâm h c t p
c ng ng c quy nh t i i u 4 c a Quy ch này;
b) Tuyên truy n v n ng m i thành viên trong c ng ng tham gia các
ho t ng c a trung tâm h c t p c ng ng;

c) Huy ng các ngu n l c trong và ngoài c ng ng duy trì và phát
tri n các ho t ng c a trung tâm h c t p c ng ng;
d) Qu n lí tài chính, c s v t ch t c a trung tâm h c t p c ng ng;
) Xây d ng n i quy ho t ng c a trung tâm h c t p c ng ng;
e) Ki m tra, ánh giá và báo cáo nh kì k t qu ho t ng c a trung tâm
h c t p c ng ng v i u ban nhân dân c p xã và các c quan qu n lí
c p trên;
g)
c theo h c các l p chuyên môn, nghi p v và c h ng các ch ph
c p trách nhi m và khen th ng theo quy nh hi n hành c a Nhà n c.
i u 13. Phó giám c trung tâm h c t p c ng ng
1. Phó giám c trung tâm h c t p c ng là ng i có ph m ch t chính tr , có
n ng l c qu n lí do ch t ch u ban nhân dân c p huy n quy t nh theo
ngh c a giám c trung tâm h c t p c ng ng.
2. Phó giám c có nh ng nhi m v và quy n h n sau ây:
a) Giúp vi c cho giám c trong vi c qu n lí và i u hành các ho t ng
c a trung tâm. Tr c ti p ph trách m t s l nh v c công tác theo s phân
công c a giám c và gi i quy t các công vi c do giám c giao;
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

79


b) Khi gi i quy t công vi c c giám c giao, phó giám c thay m t giám
c và ch u trách nhi m tr c giám c v k t qu công vi c c giao;
c) Thay m t giám c i u hành ho t ng c a trung tâm khi c u quy n.
3.
c theo h c các l p chuyên môn, nghi p v và c h ng các ch

ph c p và khen th ng theo quy nh hi n hành c a Nhà n c.
i u 14. K toán, th qu
K toán, th qu c a trung tâm h c t p c ng ng do k toán, th qu c a
u ban nhân dân c p xã kiêm nhi m, c h ng ch ph c p do H i
ng nhân dân xã quy nh trên c s t cân i ngân sách a ph ng.
Ch ng III. CÁC HO T

NG GIÁO D C

i u 15. Ch ng trình giáo d c, k ho ch h c t p

1. Trung tâm h c t p c ng ng th c hi n các ch ng trình giáo d c quy
nh t i kho n 1 i u 4 c a Quy ch này.
2. Giám c trung tâm h c t p c ng ng xây d ng k ho ch d y h c và
th i gian bi u c th phù h p v i t ng ch ng trình giáo d c.
i u 16. Tài li u h c t p
Trung tâm h c t p c ng ng s d ng tài li u do các B , ngành, các c
quan ch c n ng có liên quan biên so n, các tài li u a ph ng do s
giáo d c và ào t o và các c quan chun mơn có th m quy n quy nh
ho c tài li u do các nhà chuyên môn có kinh nghi m biên so n.
i u 17. T ch c l p h c
1. C n c vào tình hình th c t c a a ph ng, các l p xóa mù ch , c ng
c ch t l ng ph c p giáo d c c t ch c t i trung tâm h c t p c ng
ng ho c t i các p, thôn, b n có i u ki n t ch c l p h c.
2. Các l p h c khác tu theo n i dung ch ng trình giáo d c c t ch c
t i các a i m và th i gian phù h p.
i u 18. Công nh n k t qu h c t p
1. H c h t ch ng trình xố mù ch và giáo d c ti p t c sau khi bi t ch
quy nh t i kho n 1 i u 4 c a Quy ch này, n u i u ki n theo quy
nh c a B tr ng B Giáo d c và ào t o thì c giám c trung tâm

giáo d c th ng xuyên c p huy n c p ch ng ch .
2. H c h t các ch ng trình khác quy nh t i kho n 1 i u 4 Quy ch này
thì tùy theo n i dung, th i gian h c, giám c trung tâm h c t p c ng
ng xác nh n k t qu h c t p (n u ng i h c có nhu c u).
80 | MODULE GDTX 2


Ch ng IV. GIÁO VIÊN, H C VIÊN

i u 19. Giáo viên

1. Giáo viên tham gia gi ng d y t i trung tâm h c t p c ng ng bao g m:
a) Giáo viên c phòng giáo d c và ào t o bi t phái d y ch ng trình
xố mù ch và giáo d c ti p t c sau khi bi t ch , c ng c ch t l ng ph
c p giáo d c;
b) Báo cáo viên d y các chuyên ; các c ng tác viên, h ng d n viên và
nh ng ng i tình nguy n tham gia h ng d n h c t p t i trung tâm h c
t p c ng ng theo h p ng tho thu n v i giám c trung tâm.
2. Giáo viên có nhi m v :
a) Gi ng d y theo n i dung, ch ng trình và vi t tài li u ph c v gi ng d y
— h c t p theo quy nh;
b) Ch u s giám sát c a các c p qu n lí v ch t l ng, n i dung và ph ng
pháp d y h c;
c) H ng d n, giúp ng i h c;
d) Rèn luy n t t ng, o c, tác phong, l i s ng.
3. Giáo viên có quy n:
a)
c trung tâm h c t p c ng ng t o i u ki n th c hi n nhi m v
c giao;
b) Giáo viên d y xoá mù ch , c ng c ch t l ng ph c p giáo d c c

h ng các ch theo quy nh hi n hành c a Nhà n c;
c) Giáo viên d y các ch ng trình khác c h ng các ch
theo quy
nh c a trung tâm h c t p c ng ng.
4. Khen th ng và k lu t:
a) Giáo viên có thành tích s
c khen th ng theo quy nh;
b) Giáo viên có hành vi vi ph m khi thi hành nhi m v thì tu theo tính
ch t, m c vi ph m s b x lí k lu t, x ph t vi ph m hành chính ho c
truy c u trách nhi m hình s ; n u gây thi t h i thì ph i b i th ng theo
quy nh c a pháp lu t.
i u 20. H c viên
1. H c viên có nhi m v :
a) Th c hi n y các quy nh c a trung tâm h c t p c ng ng;
b) Gi gìn, b o v tài s n c a trung tâm h c t p c ng ng;
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÁC MƠ HÌNH CƠ SỞ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Ở VIỆT NAM

|

81