Đề thi HSG khối 10 chuyên Sinh vùng đồng bằng Duyên hải Bắc bộ

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

Nguyễn Văn Công
Giáo viên trờng THCS Đào S Tích Trực Ninh Nam Định
Điện thoại liên hệ: 01243771012

tuyển tập các đề thi
chọn học sinh giỏi khối 10
của các trờng thpt chuyên vùng
duyên hảI bắc bộ

môn

sinh học

Thành công là một hành trình chứ không phải là điểm đến!
Trên con đờng thành công không có dấu chân của ngời lời biếng!
lời nói đầu
Nhiều năm trở lại đây,các trờng THPT chuyên trực thuộc các Sở giáo dục và đào tạo của các tỉnh thành phố và trực thuộc các trờng đại học vùng Đồng bằng Duyên hải & Bắc bộ tổ chức kỳ thi chọn học
sinh giỏi cho học sinh các khối chuyên lớp 10 và lớp 11 ở các môn học nh: Toán, Vật lý, Hoá học, Sinh học,
Ngữ Văn, Ngoại ngữ, Lịch sử, Địa lý, Tin học. Với những môn học nh: Toán học, Vật lý, Hoá học, Ngữ
Văn hay Ngoại ngữ thì từ trớc tới nay trên thị trờng sách đã có rất nhiều đầu sách dạng tuyển tập hay tuyển
chọn các đề thi học sinh giỏi các cấp, nhng với bộ môn Sinh học thì đầu sách dạng này lại rất hiếm. Do
vậy cuốn sách Tuyển tập các đề thi chọn học sinh giỏi khối lớp 10 chuyên Sinh học vùng đồng bằng
Duyên hải & Bắc bộ đợc tuyển chọn, biên soạn và xuất bản nhằm mục đích:
- Giúp cho học sinh và giáo viên giảng dạy bộ môn Sinh học cấp THPT có đợc cách nhìn chính xác
và toàn diện về xu hớng ra đề thi môn Sinh học trong kỳ thi chọn học sinh giỏi khối lớp 10 trờng THPT
chuyên của các tỉnh - thành phố và trực thuộc các trờng đại học vùng đồng bằng Duyên hải & Bắc bộ.
- Giúp cho học sinh và giáo viên giảng dạy bộ môn Sinh học cấp THPT có thêm đợc nguồn t liệu
tham khảo hữu ích trong quá trình học tập và giảng dạy. Qua đó góp phần vào việc nâng cao chất lợng dạy
và học bộ môn, đạt kết quả cao trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp cấp tỉnh và cấp khu vực.

Cuốn sách này gồm rất nhiều đề thi chọn học sinh giỏi khối lớp 10 chuyên Sinh học vùng đồng
bằng Duyên hải & Bắc bộ, các đề thi đợc chọn lọc và sắp xếp theo từng năm học, từ năm học 2010 - 2011
đến năm học 2014 - 2015. Các đề thi trong cuốn sách này đợc tác giả su tầm, chọn lọc từ nhiều kênh khác
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

1


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

nhau nh từ bạn bè, đồng nghiệp, từ Website của các Sở giáo dục - đào tạo, từ trang http:// www.
dethi.violet.vn và nhiều Website có uy tín khác. Do đó có nhiều đề thi tác giả su tầm đợc cả đáp án và hớng
dẫn chấm, nhng cũng có những đề thi tác giả không su tầm đợc đáp án và hớng dẫn chấm. Với những đề thi
có đáp án và hớng dẫn chấm, tác giả giữ nguyên văn đáp án và thang điểm để các em học sinh và quý thầy
cô có thể thấy và vận dụng đợc cách trả lời và cho điểm đối với mỗi đơn vị kiến thức trong đề thi. Với
những đề thi không có đáp án thì các em học sinh và quý thầy cô có thể tự giải để củng cố kiến thức, rèn
luyện kĩ năng và phơng pháp giải.
Với vai trò là một giáo viên tâm huyết với nghề, trực tiếp giảng dạy môn Sinh học cấp THCS , bồi d ỡng đội tuyển HSG dự thi cấp huyện, cấp tỉnh và luyện thi vào lớp 10 trờng THPT chuyên môn Sinh học,
tác giả thấy cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các em học sinh yêu thích môn Sinh học và giáo
viên dạy môn Sinh học ở các trờng THCS, THPT, đặc biệt sẽ rất hữu ích với những em học sinh và quý thầy
cô tham gia bồi dỡng, luyện thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh và luyện thi vào lớp 10 khối chuyên - môn
Sinh học của các trờng THPT chuyên. Ngoài ra cuốn sách cũng là tài liệu tham khảo rất tốt cho sinh viên giáo sinh chuyên nghành s phạm Sinh học ở các trờng Cao đẳng và Đại học.
Mặc dù đã cố gắng su tầm, chọn lọc, biên soạn nhng cuốn sách sẽ khó tránh khỏi những thiếu sót,
tác giả rất mong nhận đợc sự đóng góp ý kiến của quý đồng nghiệp và các em học sinh để lần xuất bản sau
đợc hoàn chỉnh hơn. Nhân đây, tác giả cũng bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới quý đồng nghiệp đang công
tác trong ngành giáo dục, những em học sinh đã đa đề thi lên Internet và ban quản trị trang http:// www.
dethi.violet. vn.
Chúc các em học sinh và quý thầy cô đạt đợc nhiều thành tích cao trong quá trình học tập và giảng
dạy khi khai thác, sử dụng cuốn sách này. Mọi ý kiến đóng góp của quý thầy cô và các em xin vui lòng liên
hệ với tác giả theo địa chỉ email: Tác giả trân trng cm ơn!

Ngời tuyển chọn và biên soạn: Nguyễn Văn Công
Cử nhân khoa học chuyên ngành S phạm Sinh - Đại học S phạm Hà Nội 2
Giáo viên trờng THCS Đào S Tích CLC - Trực Ninh - Nam Định
nam định
Ngày 1 tháng 5 năm 2016

S 01
(Hi thi cỏc trng THPT chuyờn khu vc DH&B Bc B, thi xut ca trng THPT
chuyờn I HC S PHM H Ni, nm hc 2010 - 2011)
Thi gian lm bi 180 phỳt khụng k thi gian giao
Cõu 1. Thnh phn húa hc ca t bo 2,5 im
Ti sao trong quỏ trỡnh tỡm kim s sng ngoi trỏi t, cỏc nh khoa hc rt quan tõm n s cú mt
ca nc, c bit nc trng thỏi lng ni tỡm kim?
Cõu 2. Cu trỳc t bo 2,5 im
Nhng dn chng khoa hc chng t ngun gc cng sinh ni bo ca ty th v lc lp trong t bo
nhõn thc.
Cõu 3. Hụ hp t bo 2 im
S húa cỏc giai on ca quỏ trỡnh hụ hp hiu khớ, ch rừ nng lng ATP v lc kh thu c
mi giai on. Trỡnh by túm tt c ch hỡnh thnh ATP theo thuyt húa thm ca Peter Mitchell.
Cõu 4. Húa tng hp 2 im
So sỏnh quang tng hp v húa tng hp
Cõu 5. Quang hp 2 im
Trong quỏ trỡnh quang hp thc vt, nu cỏc phõn t nc tham gia quang hp c ỏnh du phúng
x bng 18O, cỏc hp cht no di õy s c ỏnh du phúng x bi 18O u tiờn: ATP; NADPH+H+; O2
hay G3P? Cht no s c ỏnh du phúng x u tiờn nu ta thờm vo H 2O trong ú H thng c thay
2

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
th bng 3H, nu ta thờm CO2 trong ú C thng c thay th bng 14C? Trỡnh by c ch ca quang
phosphoryl khụng vũng.
Cõu 6. Nguyờn phõn v gim phõn 2.5 im
1. Chu k t bo l gỡ? c im cỏc phase ca chu k t bo.
2. Ung th l gỡ? Hóy ch ra ớt nht 3 cỏch thc thng c s dng hin nay tiờu dit t bo ung
th.
Cõu 7. Chuyn húa vt cht v nng lng vi sinh vt 2,5
S hỡnh thnh nt sn r cõy h u din ra nh th no? Enzyme tham gia v c ch ca quỏ trỡnh c
nh nit phõn t cỏc vi khun thuc chi Rhizobium.
Cõu 8. Cu trỳc cỏc loi virus 2 im
1. Trỡnh by cỏc giai on nhõn lờn ca phage trong t bo ch.
2. Franken v Conrat ó tin hnh thớ nghim tỏch lừi ARN ra khi v prụtờin ca hai chng virut A v
B. C hai chng ny u cú kh nng gõy bnh cho cõy thuc lỏ, nhng khỏc nhau cỏc vt tn thng
trờn lỏ. Ly axit nucleic ca chng A trn vi protein ca chng B thỡ chỳng t lp rỏp to thnh virut
lai. Nhim chng virut lai cho cõy thỡ cõy b bnh nhng phõn lp t lỏ cõy b bnh li c chng virut A.
Hóy gii thớch kt qu trờn.
Cõu 9. Virus gõy bnh v min dch 2 im
Tỏc nhõn gõy ra hi chng suy gim min dch mc phi ngi l gỡ? Ch ra cỏc giai on phỏt trin
ca chỳng trong t bo ch v t ú d oỏn nhng phng phỏp mi trong iu tr cn bnh ny.
-----------------HT----------------P N V HNG DN CHM S 01
Cõu
1

2

3

Ni dung tr li
im

- Nc, c bit nc dng lng (nhit mụi trng t 0 n 100 0C) l iu kin cho 0,5
phộp s sng tn ti.
- Nc cú tớnh phõn cc nờn cú kh nng hũa tan tt: L dung mụi tt, l mụi trng cho
0,5
cỏc phn ng trong ú cú cỏc phn ng sinh húa.
- Cu to phõn t ca nc gm 1 O v 2 H, chỳng cú kh nng hỡnh thnh liờn kt hydro,
0,5
nhit dung riờng ca nc cao. Nc cú kh nng iu hũa nhit , duy trỡ n nh nhit
.
- Bn thõn nc cú th tham gia vo cỏc phn ng sinh húa quan trng trong cỏc h thng
0,5
sng.
- Nc cú vai trũ iu hũa pH ca dch bo nờn duy trỡ n nh cỏc phn ng sinh húa
0,5
trong t bo sng
- Bng chng ADN: Mc kộp, dng vũng, trn ging vi khun.
0,5
- Bng chng Ribosome: Ribosome 70S ging vi khun.
0,5
- Bng chng Mng: Mng ngoi ca chỳng ging vi mng sinh cht ca t bo nhõn
0,5
thc, trong khi ú mng trong ging mng ca vi khun (H vn chuyn in t).
- Bng chng v b mỏy thc hin chc nng di truyn: ADN polymerase.
0,5
- Mt s b mó di truyn c trng cho vi khun cú mt trong ty th v lc lp m khụng
0,5
cú trong h thng di truyn ca nhõn.
- S dng s ba giai on ca quỏ trỡnh hụ hp t bo, ch ra sn phm ca tng giai
1,0
on:

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

3


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

1,0

4

- Thuyt húa thm ca Peter Mitchell ch ra quỏ trỡnh tng hp ATP nh chui vn chuyn
electron trờn mng v phc h ATPsynthetase, trong ú:
+ Khi cỏc electron c vn chuyn trong chui vn chuyn in t (cú ngun gc t cỏc
lc kh), bn thõn quỏ trỡnh s kớch hot bm proton trờn mng khin H + cht nn ty th
c c bm vo khụng gian gian mng.
+ Quỏ trỡnh ny to nờn s chờnh lch gradient H + gia khụng gian gian mng v cht nn
ty th. Cỏc H+ s i theo ATPsynthetase ngc vo trong cht nn. Quỏ trỡnh ny khi ng
vic tng hp ATP.
Chỳ ý: Nu thớ sinh chia hụ hp t bo thnh 3 giai on, ch ra: V trớ, quỏ trỡnh, kt qu
chớnh xỏc thỡ cho im ti a. Cn c vo mc thớ sinh tr li c cho im.
- Ging nhau:
+ u l phng thc tng hp cỏc cht hu c t cỏc cht vụ c, trong ú ngun C l t
CO2
+ u gm cỏc phn ng oxy húa kh, to ra ngun cht hu c ban u quan trng cho
sinh gii
- Khỏc nhau:
im s
sỏn

Húa tng hp
Quang tng hp
Ngun nng lng

nh sỏng

T cỏc phn ng oxy húa kh

S thi O2

Cú oxy hoc khụng

Khụng thi oxy

Sinh vt tham gia

Cõy xanh, to, vi khun Mt s vi khun: Vi khun nit,
lam
vi khun st,

Xut hinvi
lu hunh.
5

4

khun L hỡnh thc t dng xut
hin sau
Xut hin trc quang t dng

- Nu phõn t nc c tham gia ỏnh du phúng x bng 18O, thỡ phõn t O2 s c
ỏnh du phúng x u tiờn ngay sau quỏ trỡnh quang phõn ly nc.
- Nu H2O trong ú H thng c thay th bng 3H tham gia quang hp thỡ cha rừ cht
no s c ỏnh du phúng x u tiờn bi 3H, tuy nhiờn nu la chn t cỏc cht ó cho
mc trờn, nhiu kh nng nht l NADPH+H+ s c ỏnh du phúng x.
- Nu ta thờm CO2 trong ú C thng c thay th bng 14C thỡ cht u tiờn c ỏnh
du phúng x l 3PG, cũn nu l cỏc cht trong 4 cht k trờn thỡ G3P l cht u tiờn.
- C ch ca Quang phosphoryl khụng vũng
+ PSII nhn photon, phõn t dip lc 680 chuyn thnh trng thỏi kớch ng, nú truyn e
qua chui truyn in t: Plastoquinone, phc h cytochrome B6f, Plastocyanine, PsI.
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,25
0,25

0,5
0,5
0,25
0,25

0,25
0,25
0,25
0,5


6

7

8

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
PsI, nhn thờm photon v electron li c y n Feredoxine v NADP reductase, õy
e, H+ s c kt hp vi NADP+ to thnh NADPH+H+.
+ Trờn con ng i ca in t, trong giai on e i qua Plastoquinone, nú kớch hot bm
proton y H+ t stroma vo xoang thylacoid lm tng gradient H+ so vi stroma, h qu l
kớch hot ATPsynthetase tng hp ATP
+ Dip lc trung tõm P680 ca PsII b mt e s c bự t e ca phn ng quang phõn ly
nc.
1. Chu k t bo l gỡ? c im cỏc phase ca chu k t bo.
- Chu k t bo l tp hp ton b cỏc s kin xy ra t khi t bo c to ra cho n khi
t bo ú phõn chia thnh cụng thnh 2 t bo mi.
- Chu k t bo gm cú: K trung gian v pha phõn bo (nguyờn phõn). K trung gian bao
gm pha G1, pha S v pha G2
- Pha G1: Din ra s gia tng t bo cht, hỡnh thnh cỏc bo quan, chun b cỏc iu kin
cho s tng hp ADN. Thi gian ca pha G1 tựy thuc vo chc nng ca mi loi t bo.
- Pha S: Tip sau G1 nu t bo vt qua c im kim soỏt. pha S, xy ra s nhõn ụi
ca ADN v dn n nhõn ụi NST to thnh NST kộp. Ngoi ra cũn cú s nhõn ụi ca
trung t cú vai trũ tham gia vo quỏ trỡnh hỡnh thnh thoi vụ sc.
- Pha G2 tip sau pha S, tip tc tng hp protein v chun b cỏc yu t thit yu cho s
phõn bo.
- Pha phõn bo M: Pha ny cũn gi l nguyờn phõn vi 4 k l k u, k gia, k sau, k
cui. Trong sut quỏ trỡnh phõn bo cú s úng xon v thỏo xon v s phõn chia NST
kộp thnh NST n ng thi vi s phõn chia t bo cht, t mt t bo m to thnh 2 t
bo con ging nhau v ging m v s lng NST.
2. Ung th l gỡ? Hóy ch ra ớt nht 3 cỏch thc thng c s dng hin nay tiờu
dit t bo ung th.
- Ung th l hin tng tng sinh khụng kim soỏt c ca mt hoc mt nhúm t bo t
ú to thnh cỏc khi u chốn ộp cỏc c quan, b phn khỏc ca c th.

- Ba cỏch thc cú th tiờu dit t bo ung th
+ Phng phỏp vt lý: S dng phng phỏp chiu x tiờu dit khi u gi l x tr liu.
+ Phng phỏp húa hc: S dng cỏc cht húa hc c hiu tiờu dit cỏc t bo ung th
gi l húa tr liu.
+ Phng phỏp phu thut ct b khi u trong giai on sm.
+ Ngoi ra cũn phng phỏp min dch tr liu: S dng cỏc c ch min nhim chng li
khi u. ú l cỏc khỏng th n dũng chng li cỏc protein c trng cho t bo ung th.
- S hỡnh thnh nt sn gm cỏc bc:
+ Lõy nhim: R non tit tớn hiu thu hỳt vi khun,
cỏc vi khun tp trung ti u lụng hỳt.
+ Hỡnh thnh si lõy nhim: Dũng cỏc t bo vi
khun s theo lụng hỳt i sõu vo ni bỡ ca r v
tin hnh phõn chia.
+ Hỡnh thnh nt sn: Khi vi khun ngng phõn chia,
nú
bt u ln lờn v bit húa thnh c quan ni cng
sinh c nh nit gi l cỏc vi khun th, t ú to nt
sn.
- Enzym tham gia vo quỏ trỡnh c nh m l phc h enzym Nitrogenase. Phc h
nitrogenase gm 2 thnh phn chớnh l nitrogenase v nitrogenase reductase. Phc h
nitrogenase nm trong t bo cht ca th vi khun.
- C ch quỏ trỡnh c nh m:
+ quỏ trỡnh din ra cn cú cỏc iu kin thit yu: S cú mt ca enzym nitrogenase, s
cú mt ca ATP, iu kin k khớ v s tham gia ca cỏc lc kh mnh. Theo ú, qua nhiu
giai on mi giai on s dng NADH+H+.
+ S :
N2 => HN=NH=>H2N-NH2=> 2NH3
N2 + 4NADH + 4H+ + 16ATP 2NH3 + H2 + 4NAD+ + 16ADP + 16P
1. Trỡnh by cỏc giai on nhõn lờn ca phage trong t bo ch.
- Giai on hp ph: Phage bỏm lờn b mt t bo ch nh th th thớch hp vi th th

ca t bo ch.
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,5
0,25
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25

0,25
0,5

1,0

0,5
1,0

0,25
5


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

9

- Giai on xõm nhp: Bao uụi ca phage co li y genome ca phage vo trong t bo
ch

- Giai on sinh tng hp: Genome ca phage iu khin b mỏy di truyn t bo ch
tng hp h gen v v capside cho mỡnh
- Giai on lp rỏp: V capside bao ly lừi vt cht di truyn ca phage, cỏc b phn nh
a gc, uụi gn li vi nhau to thnh phage mi.
- Giai on phúng thớch: Cỏc phage mi c to thnh phỏ v v t bo ch chui t ra
ngoi hoc to thnh mt l thng trờn v t bo ch v chui t t ra ngoi, tip tc mt
chu trỡnh mi.
2. Gii thớch kt qu:
- Genome ca chng A quy nh cỏc c tớnh v ca chng A.
- Genome ca chng B quy nh cỏc c tớnh v ca chng B.
- Khi trn to thnh virus lai, lừi ca virus A, v ca chng B, sau khi xõm nhim, lừi virus
A s to ra cỏc capsome ca virus A, sau cựng lp li thnh virus A phúng thớch. Chớnh vỡ
vy chỳng ta thu c virus A.
- Hi chng suy gim min dch mc phi ngi do virus HIV(human immunodeficiency
virus) gõy ra ngi.
- Cỏc giai on phỏt trin ca chỳng trong t bo ch:
+ HIV xõm nhp vo t bo ch sau khi hp ph trờn b mt bi th th T CD4,
+ Sau khi xõm nhp chỳng ci b v ngoi nh enzym tiờu húa ca t bo ch.
+ Si ARN virus s to thnh ADN n nh enzym phiờn mó ngc, t si n ADN ny,
nú t tng hp thờm mt mch b sung to ADN si kộp v gn vo genome t bo ch to
thnh provirus.
+ Provirus cú th tn ti t vi thỏng n vi nm, khi cú s kớch thớch chỳng s phiờn mó
to thnh si ARN virus v tng hp cỏc thnh phn ca lp v.
+ Cỏc thnh phn ca lp v gn vi ARN lừi to thnh ht virus mi. Ht ny chui ra
khi t bo, ly i mt phn mng sinh cht t bo ch to thnh v ngoi ca virus. Kt
thỳc mt chu trỡnh.
- Cỏc phng phỏp iu tr cú th: S dng cỏc yu t vt lý v húa hc tỏc ng vo:
+ Th th ca t bo, th th ca ht virus lm cho quỏ trỡnh hp ph b ngn cn.
+ Enzym phiờn mó ngc lm cho quỏ trỡnh chuyn ARN thnh ADN b c ch, s nhõn
lờn ca virus s khụng din ra.

+ Enzym gn ADN virus vo genome t bo ch, c ch quỏ trỡnh to thnh provirus.
S 02

0,25
0,25
0,25
0,25

0,25
0,25
0,25
0,25
1,0

0,75

(Hi thi cỏc trng THPT chuyờn khu vc DH&B Bc B, thi chớnh thc, nm hc 2011 - 2012)
Thi gian lm bi 180 phỳt khụng k thi gian giao
Cõu 1 (1,0 im)
Nhng nhn nh sau l ỳng hay sai? Nu sai thỡ hóy sa li thnh ỳng?
a. Trong phõn t amilụz, cỏc n phõn glucụz liờn kt vi nhau bng liờn kt 1, 4
glycozit, cú phõn nhỏnh.
b. Cỏc vitamin A, D, E, K cú bn cht photpholipit.
c. Prụtờin chớnh ca t tm cú cu trỳc bc 2 l dng gp np .
d. Trong tng s ARN ca t bo, rARN chim t l 2% - 5%, tARN chim t l 10% - 20%,
mARN chim t l 70% - 80%.
Cõu 2 (2,0 im)
a. Nờu vai trũ ca li ni cht trn? Gii thớch vỡ sao nu s dng thuc gim au, an thn
thng xuyờn thỡ cú th xy ra hin tng nhn thuc (dựng liu cao mi cú tỏc dng)?
b. Cho t bo vi khun Gram õm, t bo thc vt, t bo hng cu vo dung dch ng

trng cú lizụzim. Hin tng gỡ s xy ra vi mi loi t bo trong dung dch trờn? Hóy gii thớch?
Cõu 3 (3,0 im)
6

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
a. Hóy nờu cỏc bng chng lý thuyt v bng chng thc nghim chng minh ụxi sinh ra
trong quỏ trỡnh quang hp cú ngun gc t nc?
b. Vit phng trỡnh tng quỏt ca pha sỏng v pha ti trong quỏ trỡnh quang hp ca cõy xanh.
Ti sao hai pha ny li xy ra hai ni khỏc nhau trong lc lp?
c. Trong t bo bao bú mch ca thc vt C4 ch cú PSI (khụng cú PSII) cú tỏc ng lờn nng
O2. Tỏc ng ú l gỡ v thc vt ú cú th cú li nh th no?
Cõu 4 (2,0 im)
a. S thiu O2 nh hng nh th no n chui electron hụ hp v quỏ trỡnh tng hp ATP theo
c ch húa thm?
b. Nờu vai trũ ca NAD+ v FAD trong hụ hp hiu khớ?
Cõu 5 (3,0 im)
a. T bo phụi ch cn 15 20 phỳt l hon thnh 1 chu kỡ t bo, trong khi ú t bo thn kinh
c th ngi trng thnh hu nh khụng phõn bo. Hóy gii thớch ti sao?
b. Nờu 2 cỏch nhn bit 2 t bo con sinh ra qua 1 ln phõn bo bỡnh thng t 1 t bo m
cú b NST 2n ca rui gim c l kt qu ca nguyờn phõn hay gim phõn?
Cõu 6 (1,0 im)
Cht adrờnalin gõy ỏp ng t bo gan bng phn ng phõn gii glicụgen thnh glucụz,
nhng khi tiờm adrờnalin vo t bo gan thỡ khụng gõy c ỏp ng ú. Gii thớch ti sao cú hin tng
trờn?
Cõu 7 (3,0 im)
a. Hóy nờu v gii thớch ớt nht hai c im thớch nghi cho phộp sinh vt nhõn s tn ti trong
mụi trng quỏ khc nghit i vi cỏc sinh vt khỏc?

b. Vi khun lactic chng I tng hp c axit folic (mt loi vitamin) v khụng tng

c

phenylalanin (mt loi axit amin). Cũn vi khun lactic chng II thỡ ngc li. Cú th nuụi 2 chng vi
sinh vt ny trong mụi trng thiu axit folic v axit phenylalanin c khụng? Vỡ sao?
c. Ngi ta cy vi khun Proteus vulgaris trờn cỏc mụi trng dch th cú thnh phn tớnh
theo n v g/l:

NH4Cl - 1
CaCl2 - 0,01

FeSO4.7H2O - 0,01
MgSO4.7H2O - 0,2

K2HPO4 - 1
H2O - 1 lớt

Cỏc nguyờn t vi lng (Mn, Mo,Cu, Zn): mi loi 2. 10-5
B sung thờm vo mi loi mụi trng:
Cỏc loi mụi trng
Cht b sung

M1

M2

M3

M4

Glucose

0

5g

5g

5g

Axit nicotinic

0

0

0,1mg

0

Cao nm men

0

0

0

5g

Sau 24h nuụi trong t m nhit phự hp, ngi ta thy cú s sinh trng ca vi khun trờn
cỏc mụi trng M3, M4 cũn trờn mụi trng M1 v M2 khụng cú vi khun phỏt trin.
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

7


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

- Cỏc mụi trng M1, M2, M3 v M4 thuc loi mụi trng gỡ?
- Nờu vai trũ ca axit nicotinic i vi vi khun Proteus vulgaris?
Cõu 8 (2,0 im)
a. Nờu s khỏc nhau c bn gia quỏ trỡnh lờn men lactic ng hỡnh v lờn men ru?
b. Hóy cho bit cỏc loi vi sinh vt sau õy cú kiu dinh dng no? Ngun nng lng,
ngun cacbon ch yu, hỡnh thc sng ca mi loi vi sinh vt ú (vi khun lactic, vi khun lam
Anabaena, vi khun t, Nitrosomonas, Nitrobacter).
Cõu 9 (3,0 im)
a. Vỡ sao virut cha cú cu trỳc t bo m vn c coi l mt dng sng?
b. Virut HIV cú lừi l ARN. Lm th no nú tng hp c v protein v ARN ca mỡnh
hỡnh thnh virut HIV mi?
c. Th no l phag c v phag ụn hũa?
----- HT -----

P N V HNG DN CHM S 02
Cõu
1

2

3

8

í
Ni dung tr li
a Sai, Trong phõn t amilụz, cỏc n phõn glucụz liờn kt vi nhau bng liờn
kt 1, 4 glycozit, khụng cú phõn nhỏnh.
b Sai, Cỏc vitamin A, D, E, K cú bn cht steroit.
c ỳng. Prụtờin chớnh ca t tm cú cu trỳc bc 2 l dng gp np .
d Sai, Trong tng s ARN ca t bo, mARN chim t l 2% - 5%, tARN chim
t l 10% - 20%, rARN chim t l 70% - 80%.
a - Vai trũ ca li ni cht trn:
+ Tng hp cỏc loi lipit nh du thc vt, photpholipit, streroit.
+ Kh c ru, thuc...
- Hin tng nhn thuc gim au, an thn l do:
+ Khi dựng cỏc thuc ny s kớch thớch s sinh sụi ca mng li ni cht trn
v cỏc enzim kh c liờn kt vi nú, nh vy lm tng tc kh c. iu
ú li lm tng s chu ng i vi thuc, ngha l ngy cng dựng liu cao
mi t hiu qu.
b - Dung dch ng trng cú th nc tng ng dch bo nờn lng nc i
ra, i vo t bo bng nhau.
- T bo thc vt, t bo hng cu khụng thay i hỡnh dng do lizụzim khụng
tỏc ng ti cu trỳc ca hai loi t bo ny.
- T bo vi khun b lizụzim phỏ hy thnh t bo nờn mt hỡnh dng ban u, tr
thnh th hỡnh cu trong dung dch.
a * Bng chng lý thuyt:
Phn ng quang phõn ly nc: 2H2O 4H+ + 4 e + O2
vi khun quang hp, quỏ trỡnh quang hp khụng s dng nguyờn liu l H 2O thỡ
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

im
0,25
0,25
0,25
0.25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
0,25


4

5

6

7

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
khụng to ra O2 m li cỏc sn phm nh S, ...
H2S + CO2 CH2O + S + H2O
* Bng chng thc nghim: S dng O 18 tng hp H2O, dựng lm nguyờn liu
cho quỏ trỡnh quang hp v O2 c gii phúng l O18.

b - Pha sỏng:
12H2O + 12NADP+ + 12ADP + 18Pi 12NADPH + 18ATP + 6H2O + 6O2
- Pha ti:
6CO2 + 12NADPH + 18 ATP + 12H2O C6H12O6 + 12NADP+ + 18ADP +18Pi
- Pha sỏng xy ra mng tilacoit, pha ti xy ra stroma vỡ:
+ Trờn mng tilacoit cú nh v cỏc sc t quang hp, h enzim ca chui truyn
electron v phc h ATP synteaza tng hp ATP v NADPH cung cp cho pha
ti.
+ Trong stroma cú h enzim kh CO2
c - Do khụng cú PSII nờn khụng cú quỏ trỡnh quang phõn li nc nờn khụng sn sinh
ra O2 trong t bo bao bú mch.
- Do trỏnh c vn O 2 cnh tranh vi CO2 liờn kt vi enzim rubisco trong
cỏc t bo bao bú mch thc vt C4 trỏnh c hụ hp sỏng.
a - Khụng cú ụxi nhn e, H+ khụng c bm vo xoang gian mng ca ti th
húa thm khụng xy ra, photphoryl húa dng li v khụng tng hp c ATP.
b - NAD+ v FAD l cỏc coenzim dng kh,
cú kh nng tip nhn in t v H+ to thnh NADH v FADH2.
- NADH v FADH2 vn chuyn H+ v in t n dóy truyn in t nh v trờn
mng trong ti th (ti ú xy ra quỏ trỡnh tng hp ATP húa thm).
a - Vo cui pha G1 cú mt thi im c gi l im kim soỏt (im R). im
kim soỏt R l mt h thng iu hũa rt tinh vi cp phõn t.
- Nu t bo vt qua im R mi tip tc phõn chia, cũn nu t bo khụng vt qua
c im R thỡ s i vo bit húa.
- T bo phụi liờn tc vt qua c im R nờn thi gian pha G1 rt ngn v cú th
phõn chia liờn tc, c 15 20 phỳt l cú th hon thnh 1 chu kỡ phõn bo.
- T bo thn kinh khụng vt qua c im R nờn pha G1 kộo di sut c
th, t bo khụng phõn chia trong sut i cỏ th.
b Cỏch nhn bit:
- Cỏch 1: Quan sỏt hỡnh thỏi NST di kớnh hin vi :
+ Nu cỏc NST trong t bo con trng thỏi n, thỏo xon 2 t bo con ú sinh

ra qua nguyờn phõn.
+ Nu cỏc NST trong t bo trng thỏi kộp cũn úng xon 2 t bo con ú sinh
ra sau gim phõn I.
- Cỏch 2: Phõn bit qua hm lng ADN trong t bo con :
+ Nu 2 t bo con sinh ra cú hm lng ADN trong nhõn bng nhau v bng t
bo m t bo ú thc hin phõn bo nguyờn phõn.
+ Nu 2 t bo con sinh ra cú hm lng ADN trong nhõn khỏc nhau (do t bo con
cha NST X kộp cú hm lng ADN ln hn t bo con cú cha NST Y kộp) v v
khỏc t bo m (cha cp NST XY) thỡ t bo ú phõn bo gim phõn.
- Adrờnalin (epinephrin) tỏc ng lờn t bo gan bng cỏch liờn kt c thự vi th
th mng,
- Phc h [adrờnalin/th th] hot húa prụtờin G, prụtờin G hot húa enzym
adờnylat cyclaza, enzym ny phõn gii ATP AMP vũng (cAMP), cAMP hot
húa cỏc enzym kinaza, cỏc enzym ny chuyn nhúm phosphat v hot hoỏ enzym
glicụgen phosphorylaza l enzym xỳc tỏc phõn gii glicụgen thnh glucụz.
Tiờm adrờnalin trc tip vo trong t bo khụng gõy ỏp ng do thiu th th mng.
a - Kh nng hỡnh thnh ni bo t cho phộp cỏc t bo sng sút trong iu kin khc
nghit v phc hi khi mụi trng thun li tr li.
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25

0,5
0,25
0,25
0,5
0,25

0,25
0,5

0,5

0,5
9


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

b

c

8

a

- Mt s vi khun cú lp v nhy v vi khun Gram (-) cú lp mng ngoi (LPS)
bo v c th khi h thng min dch ca c th ch.
- Hai chng trờn l cỏc vi sinh vt khuyt dng nu nuụi riờng thỡ khụng phỏt trin
c vỡ thiu nhõn t sinh trng
- Nu nuụi chỳng lõu ngy s xy ra hin tng ng dng hoc gia chỳng cú th
hỡnh thnh cu tip hp b sung vt cht di truyn cho nhau v to ra chng
nguyờn dng thỡ cú th phỏt trin c trong mụi trng ti thiu.
- M1: MT ti thiu.
- M2, M3: MT tng hp.
- M4: MT bỏn tng hp.
- Axit nicotinic l nhõn t sinh trng vỡ thiu nú (mụi trng M1, M2) vi
khun khụng phỏt trin.
Ch tiờu so sỏnh
Lờn men ru
Lờn men lactic ng hỡnh
VSV
Nm men ru
Vi khun lactic ng
hỡnh
Enzym xỳc tỏc
- Giai on u:
g: Alcoldehydrogenaza
ecacboxilaza
- Lactacdehydrogenaza
- Giai on cui cự
Cht nhn hidro v - Axetaldờhit
- Axit pyruvic
e t NADH

Sn phm c trng
Etanol
Axit lactic

0,5
0,5

0,5
0,25
0,25
0,25
0,25

0,25
0,25

0,25
0,25

b

Loi vi
khun
Vi
lactic

a

b

10

Cht hu c

g
Ngun
cacbon
Cht hu c

Quang t
dng

nh sỏng

CO2

Hoỏ d
dng

Cht hu c

Cht hu c

khun Hoỏ d
dng

Vi
khun
lam
Anabaena

Vi khun t
nh nit.

9

Kiu dinh
dng

Ngun nng
l

Hỡnh thc sng

Sng t do trong
mụi trng giu
dinh dng.
Cng sinh, cú kh
nng

Ký sinh trong
ng rut ng
vt v ngi
Nitrosomonas, Hoỏ t
Cht vụ c
CO2
T do trong mụi
+
Nitrobacter
dng
NH4 , NO2 .

trng t.
- Virut cha cú cu trỳc t bo m vn c coi l mt dng sng vỡ chỳng mang
nhng c im sinh hc c bn ca c th sng.
- V thnh phn cu to: virut cng c cu to t 2 dng vt cht ch yu l
prụtờin v axit nuclờic.
- V hot ng sng: virut cng thy nhng c trng sng c bn nh:
+ Trao i cht: virut s dng vt cht sng trong t bo vt ch tng hp nờn vt
cht sng ca c th mỡnh.
+ Sinh trng v phỏt trin: qua quỏ trỡnh trao i cht trong t bo vt ch m virut
hon thin.
+ Sinh sn: T mt virut lõy nhim vo t bo vt ch, axit nuclờic ca virut nhõn
lờn nhiu ln ri hỡnh thnh nờn nhiu virut mi.
+ Cú kh nng di truyn v d b bin i.
- Virut HIV tng hp ARN: ARN ca virut HIV l mch + khụng dựng lm khuụn
tng hp mARN m phi:
- Nh cú enzim phiờn mó ngc ca chỳng (reverse transcriptaza) xỳc tỏc tng

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,25

0,25

0,25

0,25
0,25
0,25

0,25

0,25
0,25
0,25
0,5


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
hp 1 si ADN b sung trờn khuụn ARN thnh chui ARN / ADN, sau ú mch
ARN b phõn gii.
- Si ADN (-) b sung li c dựng lm khuụn tng hp mch ADN (+) to
ADN mch kộp, sau ú ADN kộp chui vo nhõn v ci xen vo h gen ca t bo
ch.
- Ti nhõn, nh enzim ARN polimeraza ca t bo ch, chỳng tin hnh phiờn mó,
to h gen ARN ca virut.
c - Phag ụn hũa l virut nhim vo vi khun, cú tớnh c hiu i vi vi khun, ci
xen vt cht di truyn vo h gen ca vi khun.
- Phag c l loi virut sau khi nhim vo vi khun thỡ gõy ra chu trỡnh tan bng
cỏch nhõn nhanh thnh cỏc phag trong t bo v lm tan t bo.

0,5

0,25
0,25

S 03
(K thi Olympic tri hố Hựng Vng ln th VIII, chớnh thc, nm hc 2011 - 2012)
Thi gian lm bi: 150 phỳt khụng k thi gian giao
Cõu 1 (2,0 im)
a. Cú mt nguyờn t khỏc Carbon (C) cú nhiu kh nng cu to nờn c th sinh vt mt hnh tinh
khỏc. Theo bn, nhiu kh nng nguyờn t ú l nguyờn t no ? Ti sao ?

b. Calcium (Ca) l mt nguyờn t tham gia cu to nờn b xng trong. Theo bn iu gỡ xy ra nu vỡ
mt lớ do no ú, b xng ca ngi b mt hn nguyờn t Calcium ?
c. Nhng c im no ca ADN giỳp chỳng thc hin tt chc nng di truyn?
Cõu 2 (2,0 im)
a. Loi lipit no cú vai trũ quan trng trong cu trỳc ca mng sinh cht? Nờu cu to v tớnh cht ca
phõn t ú? Loi lipit ny khỏc nhau nh th no thc vt thớch nghi vi mụi trng lnh v thc vt
thớch nghi vi mụi trng núng?
b. Cỏc thnh phn trong chui polipeptit tham gia to liờn kt duy trỡ cu trỳc bc 2 v bc 3 ca
protein? Nu thụng tin di truyn lm thay i cu trỳc bc 1 thỡ nú cú th phỏ hy chc nng ca protein
nh th no?
Cõu 3 (2,0 im)
a. Trỡnh by chc nng ca cỏc bo quan tham gia tng hp hoocmụn insulin ?
b. c im cu to ca hng cu: hỡnh a, lừm hai mt mang li nhng li th gỡ?
Cõu 4 (2,0 im)
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

11


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

Th no l hoỏ thm? Trong t bo c ch hoỏ thm din ra 2 bo quan. ú l nhng bo quan no?
C ch hoỏ thm din ra 2 bo quan ny khỏc nhau nh th no?
Cõu 5 (2,0 im)
a. Ti sao núi ng phõn l hỡnh thc chuyn húa sm nht trong lch s tin húa ca s sng?
b. Ti sao núi axit piruvic l mi kt ni then cht trong d húa?
Cõu 6 (1,0 im)
Trong quỏ trỡnh phỏt trin phụi ca ng vt cú vỳ, nhiu loi t bo phụi phi di chuyn t ni ny n
ni khỏc mi cú c hỡnh dng v chc nng c trng ca t bo ó c bit húa c th trng thnh.
Hóy gii thớch ti sao t bo phi di chuyn n v trớ nht nh mi cú c hỡnh dng v chc nng c

trng?
Cõu 7 (3,0 im)
a. Xột hai t bo sinh dc s khai A v B ca cựng mt loi trong ú A l t bo sinh dc c, B l t
bo sinh dc cỏi. C hai t bo ny u tri qua vựng sinh trng, vựng sinh sn v vựng chớn (gim phõn
to giao t). Bit ti vựng sinh sn tng s ln nhõn ụi ca A v B l 9 ln, s giao t to ra do t bo A
gp 8 ln s giao t do t bo B to ra.
- Xỏc nh s ln nhõn ụi ca mi t bo?
- Bit hiu sut th tinh ca giao t c l 6,25% v cú 50% s hp t to thnh phỏt trin thnh cỏ th
con, tớnh s cỏ th con sinh ra?
b. Chut cú 2n = 40. Quan sỏt 2 nhúm t bo ang vựng chớn ca ng dn sinh dc ca mt con
chut c. Ta nhn thy:
- Nhúm 1: 1100 nhim sc th kộp xp trờn mt phng xớch o, trong ú s nhim sc th kộp xp hai
hng nhiu hn s nhim sc th xp mt hng l 500 nhim sc th.
- Nhúm 2: Cú 1200 nhim sc th ang phõn li v hai cc ca t bo, trong ú s nhim sc kộp ang
phõn li ớt hn s nhim sc th n ang phõn li l 240 nhim sc th
Hóy xỏc nh cỏc t bo ca mi nhúm, s t bo ca mi kỡ ó xỏc nh trờn?
Cõu 8 (2,0 im)
a. Vỡ sao trong quỏ trỡnh lờn men ru cú nhng m ru b nht, cú nhng m ru b chua?
b. Nu chuyn nhng t bo nm men sng nh glucụz t mụi trng hiu khớ sang mụi trng k khớ
thỡ tc tiờu th glucụz phi thay i nh th no t bo vn to ra ATP vi tc nh c?
Cõu 9 (2,0 im)
a. Da vo s khỏc bit no gia TB vi khun v TB ngi m ngi ta cú th dựng khỏng sinh c
hiu ch tiờu dit vi khun m khụng lm tn hi n cỏc TB ngi?
b. Nu mt chng VK khụng gõy bnh cú kh nng khỏng mt s khỏng sinh, liu chng ny cú
nguy c cho sc kho con ngi ? Gii thớch. Thụng thng s tỏi t hp di truyn trong qun th vi
khun tỏc ng nh th no n vic phỏt tỏn cỏc gen khỏng khỏng sinh?
Cõu 10 (2,0 im)
Mt hc sinh phõn lp c 3 loi vi khun (kớ hiu l A, B, C) v tin hnh nuụi 3 loi ny trong 4
mụi trng cú cht hu c cn thit nhng thay i v khớ O2 v cht KNO3. Kt qu thu c nh sau:
12

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
Loi vi khun

Loi A

Mụi trng
Cú O2 v KNO3

Loi B

+

+
-

+

Cú KNO3

+

Cú O2
Khụng cú O2 v khụng cú KNO3
Ghi chỳ: du (+): vi khun phỏt trin;

Loi C

-

+

+
+

-

du (-): vi khun b cht.

a. Da vo kt qu thớ nghim, hóy cho bit kiu hụ hp ca 3 loi vi khun núi trờn.
b. Khi mụi trng cú cht hu c v ch cú KNO3, loi vi khun A s thc hin quỏ trỡnh chuyn húa
nng lng cú trong cht hu c thnh nng lng ATP bng cỏch no?
c. Gi s trong 3 loi trờn cú mt loi xut hin t giai on trỏi t nguyờn thy thỡ ú l loi no? Vỡ
sao?
-----------------------Ht----------------------

S 04
(Hi thi cỏc trng THPT chuyờn khu vc DH&B Bc B, thi xut ca trng THPT
chuyờn BC NINH, nm 2012 - 2013)
Thi gian lm bi 180 phỳt khụng k thi gian giao
Cõu 1 (2 im)
Trong cỏc vt cht di õy: Tinh bt, glicogen, lipit, protờin, ADN, xenluloz, nhim sc th.Vt cht
no cú tớnh c thự? Yu t no quyt nh tớnh c thự ca cỏc vt cht ú?
Cõu 2 (2 im)
a.Ngõm t bo thc vt vo dung dch ng saccarụz cú ỏp sut thm thu 0.8 atm; 1.5 atm. Cho bit
ỏp sut trong nc ca t bo trc khi ngõm vo dung dch l 0.6 atm v ỏp sut thm thu l 1.8 atm.
Hóy gii thớch hin tng xy ra t bo thc vt.

b.Vỡ sao t bo thc vt c coi l mt h thm thu sinh hc?
c. Mng trong ti th tng ng vi cu trỳc no lc lp? Gii thớch?
Cõu 3 (2 im)
Cú 3 dung dch trong phũng thớ nghim. Dung dch 1 cha ADN, dung dch 2 cha amylaza, dung
dch 3 cha glucụz. Ngi ta un nh ba dung dch ny n gn nhit sụi, ri lm ngui t t v nhit
phũng. Hóy cho bit mc bin i v cu trỳc xy ra sõu sc nht hp cht no? Vỡ sao?
Cõu 4 (2 im)
a. Phõn bit chc nng ca prụtờin bỏm mng v prụtờin xuyờn mng?
b. Vỡ sao 2 loi prụtờin trờn li quyt nh n tớnh linh hot ca mng sinh cht?
Cõu 5 (2 im)
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

13


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

a. Cho bit t bo tuyn nc bt ch tit ra enzim amilaza l mt glicoprotein. Hóy mụ t con ng
hỡnh thnh v ch tit amilaza vo khoang ming.
b. Cú gi thuyt cho rng, ti th v lc lp cú ngun gc t t bo nhõn s, n nhp vo t bo nhõn thc
bng con ng thc bo. Bng nhng hiu bit v cu trỳc v chc nng ca hai bo quan ny, hóy
chng minh gi thuyt trờn?
Cõu 6 (2 im)
a. Hỡnh v di õy mụ t mt giai on (k) trong chu kỡ phõn bo. Anh (ch) hóy cho bit õy l k
no ca phõn bo nguyờn phõn hay gim phõn. Da vo cỏc c im trong hỡnh v, hóy gii thớch ti sao
anh (ch) li khng nh nh vy.

b. Mt t bo sinh dc s khai qua cỏc giai on phỏt trin t vựng sinh sn n vựng chin ũi hi mụi
trng cung cp 240 NST n. S NST n trong mt giao t c to ra vựng chin gp 2 ln s t bo
tham gia vo t phõn bo cui cựng ti vựng sinh sn.
- Xỏc nh b NST 2n ca loi
- Tớnh s crụmatit v s NST cựng trng thỏi ca mi t bo k gia nguyờn phõn, k gia gim phõn
I, k gia gim phõn II, k cui gim phõn II l bao nhiờu?
Cõu 7 (2 im)
a. Thnh phn cu trỳc no ca t bo thc vt úng vai trũ chớnh trong quỏ trỡnh thm thu? Ti sao?
b. Bn cht pha sỏng v pha ti trong quỏ trỡnh quang hp l gỡ?
Cõu 8 (2 im)
a. Mt s bỏc s cho nhng ngi mun gim khi lng c th s dng mt loi thuc. Loi thuc ny
rt cú hiu qu nhng cng rt nguy him vỡ cú mt s ngi dựng nú b t vong nờn thuc ó b cm s
dng. Hóy gii thớch ti sao loi thuc ny li lm gim khi lng c th v cú th gõy cht? Bit rng
ngi ta phỏt hin thy nú lm hng mng trong ty th.
b. Ti sao hụ hp k khớ gii phúng rt ớt ATP nhng li c chn lc t nhiờn duy trỡ t bo c ca
c th ngi, vn l loi t bo cn nhiu ATP.
Cõu 9 (2 im)
Nờu nhng im khỏc nhau c bn trong cu trỳc v biu hin chc nng ca plasmit v phag ụn ho
vi khun.
Cõu 10 (2 im)
a. Hóy nờu nhng c im khỏc bit gia t bo vi khun v t bo ngi khin vi khun cú kh nng
sinh sn nhanh hn t bo ngi.
b. Da trờn s khỏc bit no gia t bo vi khun v t bo ngi m ngi ta cú th dựng thuc khỏng
sinh c hiu ch tiờu dit cỏc vi khun gõy bnh trong c th ngi nhng li khụng lm tn hi cỏc t
bo ngi.

14

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
----------------------------- Ht -----------------------------

P N V HNG DN CHM S 04
Cõu
1

í

2

a

b

Ni dung tr li
im
- Vt cht cú tớnh c thự : Protờin, ADN, nhim sc th.
0,5
- ADN: c thự cho loi bi s lng,thnh phn, trt t sp xp cỏc nuclờụtit trong
0,5
phõn t v t s ba gi A +T/G + X = hng s khụng i c trng cho tng loi.
- Protein: c thự cho loi bi S lng, thnh phn, trt t sp xp cỏc aa trong phõn
0,5
t
0,5
- NST: c thự cho loi bi s lng, hỡnh dng kớch thc NST v trt t phõn b
gen trờn NST

Gi thớch hin tng: Do
0,75
- Sc hỳt nc ca t bo: S = P T = 1,8 0,6 = 1,2
- ng saccarụz khụng thm qua mng sinh cht.
- Khi dung dch cú ỏp sut thm thu 0,8 atm, nh hn sc hỳt nc ca t bo, do
ú t bo b mt nc v xy ra hin tng co nguyờn sinh.
- H thm thu: Gia hai dung dch hay gia mt dung dch v nc ngn cỏch vi
0,25
nhau bng mt mng bỏn thm thỡ to nờn mt h thng thm thu (VD: thm thu
k...)
- T bo thc vt l mt h thm thu vỡ cỏc thnh phn cu trỳc ca nú tng ng
0,25
vi cỏc thnh phn ca h thm thu vt lớ.
+ Lp mng ca cht nguyờn sinh v cht nguyờn sinh mng gõy nờn hin tng
thm thu nh 1 mng bỏn thm.
+ Dch bo tng ng vi dung dch trong thm thu k.
+ Dung dch bờn ngoi t bo tng ng vi dung dch ngoi thm thu k.
- T bo thc vt l mt h thm thu sinh hc:
0,25
+ Nng dch bo thay i tựy loi thc vt, tựy theo loi c quan.
+ Lp cht nguyờn sinh cú tớnh thm chn lc.
+ T bo thc vt hỳt nc cho n khi no nc (S = P T).

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

15


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

c

3

4

Mng trong ti th tng ng vi mng tilacoit lc lp. Vỡ: Trờn 2 loi mng ny
u cú s phõn b chui enzim vn chuyn in t v ATP-sintetaza. Khi cú s
chờnh lch nng H+ 2 phớa ca mng tng hp ATP.
- Cht b bin i cu trỳc sõu sc nht l amylaza.
- Gii thớch:
+ Amylaza l enzym cú bn cht l protein, vỡ vy rt d b bin i cu trỳc khi b
un núng (cỏc liờn kt hydro b b góy). Amylaza gm nhiu loi axit amin cu to
nờn (tớnh ng nht khụng cao), vỡ vy, s phc hi chớnh xỏc cỏc liờn kt yu (liờn
kt hydro) sau khi un núng l khú khn
+ ADN khi b un núng cng b bin tớnh (tỏch ra thnh hai mch) bi cỏc liờn kt
hydro gia hai mch b t góy; nhng do cỏc tiu phn hỡnh thnh liờn kt hydro
ca ADN cú s lng ln, tớnh ng nht cao nờn khi nhit h xung, cỏc liờn kt
hydro c tỏi hỡnh thnh (s hi tớnh); vỡ vy, khi h nhit , ADN cú th hi phc
cu trỳc ban u.
+ Glucoz l mt phõn t ng n. Cỏc liờn kt trong phõn t u l cỏc liờn kt
cng húa tr bn vng, khụng bao gi t góy t phỏt trong iu kin sinh lý t bo;
cng rt bn vng vi tỏc dng un núng dung dch.

b

a

b

16

0,5
0,5

0,5

0,5

a
Prụtờin bỏm mng
-Bỏm vo phớa mt ngoi: tớn hiu
nhn bit cỏc t bo, ghộp ni cỏc t
bo vi nhau
-Bỏm vo phớa mt trong: xỏc nh
hỡnh dng t bo v gi cỏc prụtờin
nht nh vo v trớ riờng

5

0,5

Prụtờin xuyờn mng
- Pecmeaza, l cht mang vn chuyn
tớch cc cỏc cht ngc graien nng
- To kờnh giỳp dn truyn cỏc phõn t
qua mng. Th quan giỳp dn truyn
thụng tin vo t bo

0,5

0,5

- Do 2 loi prụtờin trờn cú th thay i v trớ, hỡnh thự trong khụng gian to nờn tớnh
linh hot mm do cho mng
- Cỏc phõn t prụtờin cú kh nng chuyn ng quay, chuyn dch lờn xung gia 2
lp mng. Ngoi ra khi bỡnh thng cỏc phõn t prụtờin phõn b tng i ng u
trờn mng, nhng khi cú s thay i no ú ca mụi trng thỡ cỏc prụtờin li cú kh
nng di chuyn to nờn nhng tp hp li vi nhau.

0,5

- Amilaza l cht glicopotein c cu to bi hai thnh phn l protein v
cacbohidrat.
- Protein c tng hp mng li ni cht ht, sau ú c vn chuyn vo b
mỏy gongi. õy, protein c gn thờm cacbohidrat to thnh glicoprotein. Sau
ú amilaza c úng gúi vo cỏc búng ni bo v c tit ra ngoi bng con
ng xut bo.

0,25

* V cu trỳc
- Mng kộp, trong ú mng ngoi rt ging mng t bo nhõn thc -> mng ngoi l
mng ca t bo nhõn thc, mng trong l ca VSV nhõn s ó n nhp vo.
- Cú 1 AND vũng, kộp, cú riboxom 70S riờng, do ú cú th t tng hp protein
riờng -> cú th t sinh sn bng cỏch t sinh tng hp mi cỏc thnh phn v phõn
chia ging nh hỡnh thc sinh sn ca vi khun.
* V chc nng
- Lc lp cú kh nng t tng hp cht hu c nh quỏ trỡnh quang hp, do ú cú
ngun gc t vi sinh vt t dng quang nng.
- Ti th cú kh nng phõn gii cht hu c trong iu kin hiu khớ do ú cú ngun

gc t sinh vt d dng hiu khớ.

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,5

0,75

0.25
0.25
0.25
0.25


6

7

8

9

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
- õy l k gia ca gim phõn I.
- õy l phõn bo gim phõn, vỡ nu l nguyờn phõn thỡ 4 nhim sc th kộp (NST)
phi cựng nm trờn mt tm trung k (mt phng phõn bo); trong khi õy, 4
nhim sc th kộp xp thnh hai hng.
- Mt bng chng khỏc cho thy õy l gim phõn vỡ cú trao i chộo gia cỏc nhim
sc t (crụmatit) trong cỏc cp NST kộp tng ng.
- õy l k gia gim phõn I, khụng phi k gia gim phõn 2. Bi vỡ k gia

gim phõn 2 s khụng cú cu trỳc t t hay cũn gi l th lng tr gm 4 nhim
sc t thuc v hai NST trong cp NST tng ng nh c v trờn hỡnh.
b - B NST 2n
Gi x l s NST trong b NST lng bi ca loi.
k l s t nguyờn phõn ca TBSDSK (x, k nguyờn dng; x chn)
Theo bi: (2k- 1) . x + x . 2k = 240
(1)
x/2 = 2 . 2k 1
(2)
Thay (2) vo (1): (x/2 1)x + x . x/2 = 240
X2 - X 240 = 0
=> x = 16; k = 3
B NST 2n = 16
- S crụmatit v s NST cựng trng thỏi:
+ K gia nguyờn phõn: 32 crụmatit, 16 NST kộp
+ K gia gim phõn I: 32 crụmatit, 16 NST kộp
+ K gia gim phõn II: 16 crụmatit, 8 NST kộp
+ K gia nguyờn phõn: 0 crụmatit, 8 NST n
a - Khụng bo cha nc v cht hũa tan to thnh dch t bo.
- Dch t bo luụn cú mt ỏp sut thm thu ln hn ỏp sut thm thu ca nc
nguyờn cht.
b - Bn cht ca pha sỏng l pha oxi húa nc, thụng qua pha sỏng nng lng ỏnh
sỏng ó chuyn thnh nng lng trong ATP, NADPH.
- Bn cht ca pha ti l pha kh CO2 nh sn phm ca pha sỏng hỡnh thnh cỏc
hp cht hu c (C6H12O6)
a - Ty th l ni tng hp ATP m mng trong ty th b hng nờn H + khụng tớch li
c trong khoang gia hai lp mng ty th vỡ vy ATP khụng c tng hp.
- Gim khi lng c th vỡ hụ hp vn din ra bỡnh thng m tiờu tn nhiu
glucụz, lipit.
- Gõy cht do tng hp c ớt ATP, cỏc cht d tr tiờu tn dn nờn cú th dn n

t vong.
b - Kiu hụ hp k khớ gii phúng rt ớt ATP nhng t bo c th ngi vn cn dựng vỡ
kiu hụ hp ny khụng tiờu tn ụ xy.
- Khi c th vn ng mnh nh chy, nhy, nõng vt nng cỏc t bo c trong
mụ c co cựng mt lỳc, h tun hon cha kp cung cp ụ xy cho hụ hp hiu khớ,
khi ú gii phỏp ti u l hụ hp k khớ ỏp ng kp thi ATP m khụng cn n ụ
xy.
- Khỏc nhau v cu trỳc:
+ Plasmit l mt phõn t ADN vũng, mch kộp cũn ADN ca phag cú th l mch
kộp hoc ADN mch n, ARN mch kộp hoc mch n.
+Plasmit ch mang gen quy nh cỏc c tớnh cú li cho vi khun (nh khỏng khỏng
sinh, khỏng c t, chng hn,...) cũn phag thỡ mang gen gõy hi cho t bo ch.
- Khỏc nhau v chc nng:
+Plasmit luụn nm trong t bo cht ca vi khun, khụng bao gi lm tan t bo vi
khun.
+Cũn ADN ca phag thỡ cú th ci vo ADN ca t bo ch, khi cú tỏc nhõn kớch
thớch thỡ cú th s lm tan t bo ch.
a

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,25
0,25
0,25
0,25

0,25

0,25
0,25

0,25
0, 5
0, 5
0, 5
0, 5
0,5
0,25
0,25
0,5
0,5

0,5
0,5
0,5
0,5

17


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

10

a

b

- T bo vi khun:
+ Kớch thc bộ t l S/V ln trao i cht gia t bo vi mụi trng xy ra
nhanh, ng thi vn chuyn cỏc cht bờn trong t bo cng nhanh.

+ Nhõn s khụng cú mng nhõn quỏ trỡnh phiờn mó v dch mó xy ra ng thi
quỏ trỡnh tng hp protein xy ra nhanh sinh sn nhanh.
- T bo ngi:
+ Kớch thc ln t l S/V nh hn trao i cht gia t bo vi mụi trng xy
ra chm hn, ng thi vn chuyn cỏc cht bờn trong t bo cng chm hn.
+ Nhõn chun cú mng nhõn quỏ trỡnh phiờn mó v dch mó xy ra khụng ng
thi quỏ trỡnh tng hp protein xy ra chm hn sinh sn chm hn
T bo vi khun cú thnh t bo cũn t bo ngi thỡ khụng nờn ngi ta cú th s
dng cỏc cht khỏng sinh c ch cỏc enzym tng hp thnh t bo vi khun.

0,5
0,5
0,25
0,25
0,5

S 05
(Hi thi cỏc trng THPT chuyờn khu vc DH&B Bc B, thi xut ca trng THPT
chuyờn BC GIANG, nm 2012 - 2013)
Thi gian lm bi 180 phỳt khụng k thi gian giao
I. PHN T BO HC
Cõu 1 (2 im)
a. Ti sao phn ln cỏc thuc cha bnh c sn xut di dng mui?
b. V lipit hóy cho bit :
- S khỏc bit v cu trỳc ca cht bộo (triglyceride) vi cu trỳc ca phospholipid
- Trong khu phn n nhng loi lipit c cho l khụng tt cho sc khe con ngi? Gii thớch.
- Cm t Du thc vt ó c hydrogen hoỏ trờn cỏc nhón thc n cú ngha l gỡ v cú tỏc dng gỡ?
Cõu 2 (2 im)
a. Ti sao hu ht cỏc t bo cú kớch thc nh v mt s khỏc cú hỡnh dng hp, kộo di nh t bo
thn kinh, t bo hng cu ngi?

b. Hóy gii thớch s hp lớ trong hng tin húa lm gia tng kớch thc ca t bo nhõn thc.
Cõu 3 (2 im)
18

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
a. Th Berg t bo gan v th Nissl t bo thn kinh u liờn quan ti mt loi bo quan. ú l bo
quan no? Cu to v chc nng ca bo quan ú.
b. Ti sao bnh nhõn b tiờu chy thng cho ung dung dch Glucoz v mui vi nng cao?
Cõu 4 (2 im)
Hóy phõn bit cỏc khỏi nim sau
a. Cofactor, coenzim
b. Trung tõm hot ng v trung tõm iu chnh
c. Cht c ch cnh tranh v cht c ch khụng cnh tranh.
Cõu 5 (2 im)
Th no l vi ng th ng v vi ng khụng th ng ? Cỏc vi ng th ng hot nh th no trong hot
ng hng cc ca cỏc NST ? chc nng ca cỏc vi ng khụng th ng l gỡ?
II. PHN VI SINH VT
Cõu 1 (2 im)
a. S xõm nhp ca virut vo t bo ng vt v t bo vi khun cú gỡ khỏc nhau?
b. Cú cỏc cỏch no phage khụng xõm nhp c vo t bo vi khun?
Cõu 2 (2 im)
Ngi ta cú 2 dch huyn phự vi khun G + Bacillus subtilis trong 2 ng nghim A v B. ng nghim A
trong nc ct, ng nghim B trong dung dch ng ng trng( saccaro 0,3 mol/ l). Sau ú c 2 ng
nghim u c x lý bng lng lyzozym nh nhau. Quan sỏt thy dch trong ng nghim A tr nờn
trong sut rt nhanh, cũn dch trong ng nghim B c hu nh khụng thay i.
a. Ch rừ tỏc ng ca lyzozym?
b. Gii thớch kt qu quan sỏt c?

c. Vai trũ ca thnh t bo i vi vi khun?
Cõu 3 (2 im)
a. T ngun nguyờn liu l r ng hóy vit s cỏc bc chớnh quỏ trỡnh to thnh gim v cỏc VSV
tham gia tng ng?
b. T ngun nguyờn liu l r ng, ngi ta nuụi cy nm mc Apergilus niger thỡ sn phm thu c
l gỡ? Gii thớch?
Cõu 4 (2 im)
Ba bn hc sinh (HS) lm sa chua theo 3 cỏch nh sau:
- Cỏch 1: Pha sa bng nc núng, sau ú b sung ngay mt thỡa sa chua Vinamil ri m t 6-8h.
- Cỏch 2: Pha sa bng nc núng, sau ú ngui bt n khong 40 0C, b sung mt thỡa sa chua
Vinamil, cho thờm lyzozym ri m 6-8h.
- Cỏch 3: Pha sa bng nc núng, sau ú ngui bt n khong 40 0C, b sung mt thỡa sa chua
Vinamil ri m t 6- 8h.
Theo em, bn HS lm theo cỏch no s cú sa chua n? Gii thớch cỏc cỏch lm ti sao thnh cụng v
khụng thnh cụng?
Cõu 5 (2im)
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

19


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

nghiờn cu nhu cu dinh dng v kiu hụ hp ca mt loi vi khun ngi ta nuụi cy chỳng trong
mụi trng dch th 3 ng nghim cha cỏc thnh phn khỏc nhau:
- ng nghim1: Cỏc cht vụ c + ng glucoz.
- ng nghim 2: Cỏc cht vụ c + ng glucoz + nc chit tht bũ.
- ng nghim 3: Cỏc cht vụ c + ng glucoz + nc chit tht bũ + KNO3.
Sau khi nuụi nhit thớch hp, kt qu thu c nh sau:
- ng nghim 1: Vi khun khụng phỏt trin.

- ng nghim 2: Vi khun phỏt trin mt thoỏng ng nghim.
- ng nghim 3: Vi khun phỏt trin ton b ng nghim.
a. Mụi trng trong cỏc ng nghim 1, 2,3 l loi mụi trng gỡ?
b. Nc chit tht bũ cú vai trũ i vi vi khun trờn?
c. Kiu hụ hp ca vi khun trờn l gỡ? Gii thớch?
-------------HT-------------

P N V HNG DN CHM S 05
Cõu ý
Ni dung
I
PHN T BO HC
1
a - Cỏc hp cht mui c hỡnh thnh nh cỏc liờn kt ion
- Liờn kt ny lm cho mui rt bn vng khi khụ nhng d dng b tỏch ra v tan trong
nc.

20

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

im
0,25
0,25


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
b * V lipit: Glycerol ca m gn kt vi ba acid bộo, trong khi glycerol ca

0,5

phospholipid gn vi hai acid bộo v mt nhúm phosphat.
* Cỏc loi lipit c cho l khụng tt cho sc khe:
+ Gm :

0,25

- Cholestrol
- Cht bộo no
- Cht bộo khụng no dng trans (cú nhiu trong thc n nng v thc n ch bin sn).

0,25

+ Gii thớch : gõy x va ng mch, chỳng tớch ly trong thnh mch mỏu, to nờn
nhng ch li vo trong, cn tr dũng mỏu, gim tớnh n hi ca thnh mch.
* Cm t .......
- Ngha l : Cht bộo khụng no ó c chuyn thnh cht bộo no mt cỏch nhõn to

0,25

bng cỏch thờm hydrogen.

2

- Tỏc dng : B thc vt v nhiu sn phm khỏc c hydrogen húa phũng lipit

0,25

tỏch ra dng lng ( du)
a - Mi àm vuụng mng, mi giõy ch cú s lng hn ch nhng cht nht nh i qua

0,25

t l S/V l ch tiờu quyt nh.
- Kớch thc nh Tng t l S/V m bo din tớch b mt ln v phự hp vi
b

0,25

th tớch trao i lng vt cht ln vi mụi trng xung quanh.
T bo nhõn thc cú h thng ni mng v cỏc bo quan cú mng bc cú liờn quan
cht ch n s gia tng kớch thc t bo.
+ T bo nhõn thc phi cú kớch thc ln cha ng c s lng ln cỏc bo

0,5

quan.
+ S xoang húa m bo tng din tớch mng ln ỏp ng c nhu cu trao i

0,5

cht ca t bo nhõn thc mc dự kớch thc ln , t l S/V nh.

3

+ Kớch thc tb ln nhu cu TC tng , cn nhiu loi enzim khỏc nhau s xoang

0,5

húa to ra cỏc iu kin mụi trng khỏc nhau phự hp cho hot ng ca tng enzim.

a - ú l mng li ni cht ht.( chỳng tp trung ti 1 vựng to thnh th Berg v th

0,5

Nissl)
- Cu to: Gm cỏc tỳi dt xp song song thnh nhúm, mt ngoi cú ớnh cỏc riboxom.
- Chc nng : Tng hp, úng gúi v ch tit protein.
b - Bnh nhõn tiờu chy hoc vn ng viờn b mt nhiu nc.
- S dng dung dch cú 2 loi cht tan ny vỡ chỳng cựng c vn chuyn vo t bo

0,25
0,25
0,25
0,25

nh 1 pr mang.
- Cỏc cht tan ny s c cỏc Pr ng chuyn vo t bo rut mỏu tng Ptt
4

gõy ra dũng nc t rut non vo mỏu bự nc cho bnh nhõn.
a - Cofactor: Phn cu trỳc ca enzim khụng cú bn cht l protein
- Coenzim: nhng cofactor l cht hu c.

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,5
0,25
0,25

21

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

b - Trung tõm hot ng: l ni gn vi c cht , cú cu hỡnh phự hp vi cu hỡnh c

0,25

cht
- Trung tõm iu chnh : l v trớ gn vi cht iu chnh : cht c ch hoc cht hot

0,25

húa.
c - Cht c ch cnh tranh : Cú cu hỡnh tng t c cht, cú th gn vo trung tõm hot

0,5

ng ca enzim, cnh tranh vi c cht.
- Cht c ch khụng cnh tranh: cú cu hỡnh phự hp vi trung tõm iu chnh. Khi gn
5

vo TTC s lm thay i hỡnh dng ca TTH c cht khụng th gn vo.
- - Vi ng th ng : l vi ng bỏm vo th ng.

0,5
0,5

- Vi ng khụng th ng : vi ng khụng bỏm vo th ng.
- Hot ng ca vi ng : cú 2 c ch

+ Cỏc pr ng c ó cừng cỏc NST bc i dc theo vi ng v cỏc u th ng ca vi

0,5

ng gii trựng hp khi cỏc pr i qua
+ Cỏc NST b gung bi cỏc pr ng c ti cỏc cc ca thoi v cỏc vi ng phõn dó sau

0,5

khi i qua cỏc pr ng c .
- Chc nng ca cỏc vi ng khụng th ng :
+ Chu trỏch nhim v s di ra ca c t bo kỡ sau

0,25

+ C ch : cỏc vi ng khụng th ng phỏt sing t cỏc cc i lp lng vo nhau trong
kỡ gia / kỡ sau cỏc on lng vo nhau ngn i khi cỏc pr ng c y chỳng ra xa
nhau nh ATP khi chỳng y nhau , cỏc cc ca thoi cng b y ra xa lm t bo
II
1

0,25

di ra.
PHN VI SINH VT
a S khỏc nhau trong c ch xõm nhp ca virut vo TB ng vt v TB vi khun:
- S xõm nhp ca virut vo t bo ng vt: Th th ca virut liờn kt c hiu vi

0,5

th th ca TB vt ch, sau ú chỳng a c nucleocapsit xõm nhp vo TB theo kiu
nhp bo hoc dung hp vi mng sinh cht ca TB ch.
- S xõm nhp ca virut vo TB vi khun: Th th nm trờn cỏc si lụng uụi ca virut

0,5

liờn kt c hiu vi th th ca TB vt ch, sau ú tit lyzozym chc thng thnh TB
v tun vt cht di truyn vo bờn trong TB.
b Cú 2 cỏch no phage khụng xõm nhp c vo t bo vi khun:
- Dựng lyzozym, húa cht phỏ thnh t bo vi khun TB vi khun khụng cũn th th

0,5

nờn virut khụng xõm nhp c.
2

- To cỏc chng vi khun t bin lm thay i th th trờn thnh TB.
a - Lyzozym tỏc ng vo liờn kt 1,4 glucozit ca thnh TB thnh TBVK b phỏ

0,5
0,25

hy.
- TB mt thnh tr thnh t bo trn.

22

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

0,25

Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
b Gii thớch kt qu:
- ng nghim A: Mụi trng nhc trng nờn nc thm thu i vo cỏc t bo ó

0,5

mt thnh lm cỏc t bo b phng lờn v v dch trong ng nghim tr nờn trong
sut rt nhanh.
- ng nghim B: Mụi trng ng trng, cỏc t bo mt thnh nhng cú s thm

0,5

thu gn cõn bng nờn t bo khụng b tan dch trong ng nghim c hu nh

3

khụng thay i.
c Vai trũ ca thnh TB: Thnh t bo chng li ỏp sut thm thu ./ Duy trỡ hỡnh dng t

0,5

bo n nh
a - R ng ( C6H12O6) ru etylic nh nm men trong iu kin khụng cú oxi :

0,5

C6H12O6 CH3CH2OH + CO2 + Q
- Ru etylic axit axeitic nh vi khun axetic trong iu kin cú oxi.

0,5

CH3CH2OH + O2 CH3COOH + Q
b - T ngun nguyờn liu l r ng, ngi ta nuụi cy nm mc Apergilus niger thỡ sn

0,5

phm thu c l axit xitric.
- Gii thớch: Nm mc l VSV hiu khớ s phõn gii ng theo con ng ng phõn

0,5

v chu trỡnh Creps, nhng do r ng thiu mt s nguyờn t vi lng cn thit cho
hot ng ca cỏc enzym ca chu trỡnh Creps nờn chu trỡnh Creps b ỡnh tr dng li
4

5

phn ng to axit xitric.
- Bn HS lm theo cỏch 3 s cú sa chua n.
- Cỏch 1: khụng thnh cụng do sa ang núng b sung vi khun lactic vo ngay lm vi
khun b cht bi nhit khụng cú tỏc nhõn lờn men.
- Cỏch 2: khụng thnh cụng do cho lyzozym vo, lyzozym l tỏc nhõn phỏ thnh TB vi
khun vi khun mt thnh d b cht khụng cú tỏc nhõn lờn men.
- Cỏch 3: thnh cụng do cỏc yu t u thun li cho vi khun phỏt trin.
a - MT trong ng nghim 1 l mụi trng tng hp

0,5
0,5

0,5
0,5
0,5

- MT trong ng nghim 2,3 l mụi trng bỏn tng hp.
b Vai trũ ca nc chit tht bũ: Nc chit tht bũ cung cp cỏc nhõn t sinh trng cho

0,25
0,25

vi khun.
c - Kiu hụ hp ca vi khun trờn l hiu- k khớ.

0,5

- phớa trờn ca ng nghim 2 v 3: Cú nhiu O2 vi khun hụ hp hiu khớ.

0,5

- phớa di ng nghim 3: Khụng cú O 2 vi khun hụ hp k khớ s dng NO 3- lm

0,5

cht nhn in t cui cựng (hụ hp nitrat).
S 06
(Hi thi cỏc trng THPT chuyờn khu vc DH&B Bc B, thi xut ca trng THPT
chuyờn THI BèNH, nm 2012 - 2013)
Thi gian lm bi 180 phỳt khụng k thi gian giao
Cõu 1 (2,0 im).
Da trờn c im cu to v tớnh cht ca phõn t nc, hóy gii thớch cỏc hin tng sau :

a. Khi bo qun rau qu ti, ngi ta ch trong ngn lnh ch khụng trong ngn ỏ.
b. Khi c th ang ra m hụi, nu cú giú thi s cú cm giỏc mỏt hn.
c. Trờn b mt phớa ngoi ca cc ng nc ỏ thng cú cỏc git nc hỡnh thnh.
d. Mt s cụn trựng (nhn nc, gng vú ...) cú kh nng chy trờn mt nc m khụng b chỡm
Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

23


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên

Cõu 2 (2 im).
a. Tớnh ng ca mng c quyt nh bi nhng yu t no ? Ti sao colesteron c coi l "m
nhit " cho mng ?
b. Phõn bit lizụxụm cp 1 v lizụxụm cp 2
Cõu 3 (2 im).
a. Ngi ta thy bnh vụ sinh nam gii v bnh viờm ng hụ hp ngi cú liờn quan n h thng
khung xng t bo khi b h hng. Gii thớch.
b. Hóy cho bit mi loi protein sau : Amilaza, Insulin, Tubulin, ADN polimeraza c tng hp loi
riboxom no trong 3 loi trong t bo ca ngi l riboxom bỏm mng, riboxom t do, v riboxom ti th ?
Gii thớch.
c. S vn chuyn H+ qua mng sinh hc liờn quan n hai quỏ trỡnh trao i cht no din ra trờn mng ?
Cõu 4 (2 im).
a. Enzim cú th lm gim nng lng hot hoỏ v tng tc phn ng bng nhng cỏch no ?
b. Mt nh khoa hc ó to ra mt loi thuc nhm c ch mt enzym X. Tuy nhiờn, khi th nghim
trờn chut ụng ta li thy thuc cú nhiu tỏc ng ph khụng mong mun vỡ nú c ch c mt s enzym
khỏc.
- Hóy gii thớch c ch cú th cú ca thuc gõy nờn tỏc ng khụng mong mun núi trờn.
- Hóy th xut mt loi thuc vn c ch c enzym X nhng li khụng gõy tỏc ng ph khụng
mong mun. Gii thớch.

Cõu 5 (2 im).
a. Hóy nờu ý ngha cỏc im cht trong s di õy

b. Thi gian cua kỡ trung gian t bo vi khun, t bo hng cu, t bo hp t, t bo gan, t bo thn
kinh cú gỡ khỏc nhau? Gii thớch.
Cõu 6 (2 im).
a. Phõn bit vi khun v vi khun c (Achaea).
b. Cn c vo õu m ngi ta li cho rng Archaea l ranh gii gia vi khun v sinh vt nhõn thc?
Cõu 7 (2 im).
a. Ti sao cỏc vi sinh vt vi hiu khớ (vi khun giang mai ) li khụng th sng c nng oxi
cao?
b. õy l quỏ trỡnh no xy ra trong t ? Hu qu ca quỏ trỡnh vi t v cõy trong nh th no ? Nờu
cỏch khc phc.

24

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012


Tuyển chọn các đề thi HSG môn Sinh học khối 10 và khối 11 của các trờng THPT chuyên
c. Nm men ru (Saccharomyces Cererisiae) trong khi lờn men ng glucụz nu cú ụxy phõn t gia
nhp thỡ s xut hin hin tng gỡ ? Gii thớch.
Cõu 8 (2 im).
a. Trong mui da, nu da b hng ngay trong giai on u thỡ cú th do nhng nguyờn nhõn no ?
b. Ti sao da chua lõu s b khỳ ?
c. Hóy nờu nhng im khỏc nhau trong lm tng v lm nc mm
Cõu 9 (2 im).
a. Nuụi cy E. coli trong mụi trng vi ngun cung cp cacbon l frutụz v sorbitol, thu c kt qu
nh bng di õy. Hóy v th v gii thớch quỏ trỡnh sinh trng ca qun th vi khun.
Gi

0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
S lng t bo vi khun 102
102
104
106
108
108
1010
1014
1018
1022
b. Vi khun gõy viờm loột d dy (Helicobacter pylori) l vi khun a axit hay chu axit ? Ti sao chỳng
sng c trong d dy cú pH rt thp (pH = 2-3) ?
c. Ngi ta thy vi sinh vt cú tờn l Halobacterium cú th sng bỡnh thng nng mui lờn n
32%. Hóy cho bit Halobacterium thuc nhúm vi sinh vt no ? Phng thc dinh dng l gỡ ? Lm th
no vi sinh vt ú cú th sng trong mụi trng cú nng mui cao n vy ?
Cõu 10 (2 im).
a. Ti sao prophago ớt khi chuyn thnh phago sinh dng ?
b. Khi no thỡ prophago tr thnh phago sinh dng ?
c. Cú ý kin cho rng Trong sut quỏ trỡnh t khi nhim phage n giai on tng hp tt c cỏc thnh
phn ca phage, ngi ta khụng tỡm thy phage trong t bo vi khun. ỳng hay sai ? Gii thớch.

----------------------------Ht---------------------------------

P N V HNG DN CHM S 06
Cõu
1

í
Ni dung tr li
a Do nc ỏ cú th tớch ln hn nc lng nờn khi rau qu ti (l dng vn ang
cha nhiu nc) vo ngn ỏ, nc trong ú s thnh nc ỏ phỏ v t bo
lm hng, lm gim cht lng ca rau qu.
b Do nc trong m hụi khi bay hi phi ly nhit ca c th giỳp lm gim nhit
ca b mt c th. Cú giú s giỳp nc trong m hụi bay hi nhanh hn lm
gim nhit nhanh hn to cm giỏc mỏt hn khi khụng cú giú.
c Do hi nc trong khụng khớ quanh cc nc ỏ cú nhit cao hn thnh cc
b mt nhit khi tip xỳc vi thnh cc hỡnh thnh liờn kt hidro gia cỏc phõn t

Giáo viên tuyển chọn: Nguyễn Văn Công - THCS Đào S Tích - Trực Ninh - Nam Định, Điện thoại: 01243771012

im
0,5

0,5

0,5
25