Tiểu Luận Vấn Đề Văn Hóa An Toàn Lao Động Tại Các Doanh Nghiệp Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU
Trong lĩnh vực lao động, tạo ra điều kiện làm việc an toàn, vệ sinh nhằm
ngăn ngừa tai nạn, bệnh nghề nghiệp, bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ cho người
lao động, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đặt ra
những thách thức mới, đòi hỏi mới về đảm bảo an toàn vệ sinh lao động cũng
được đặt ra đối với một Chính phủ, người sử dụng lao động và người lao
động, đó là phải xây dựng văn hoá an toàn, văn hoá phòng ngừa tai nạn lao
động và bệnh nghề nghiệp trong cơ sở lao động.
Xây dựng văn hóa an toàn là thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh
nghiệp về an toàn và sức khỏe cho người lao động. Nó mang lại lợi ích cho cả
người lao động và người sử dựng lao động. Do đó việc xây dựng văn hóa an
toàn lao động trong doanh nghiệp là việc rất cần thiết và doanh nghiệp nào
cũng nên thực hiện. Chính vì thế, bài tiểu luận này em xin nghiên cứu về đề tài
“Vấn đề văn hóa an toàn lao động tại các doanh nghiệp Việt Nam trong
tình hình hiện nay” để làm rõ thực trạng của vấn đề này.
Bài tiểu luận của em gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan vấn đề Văn hóa an toàn lao động.
Chương 2: Thực trạng về Văn hóa An toàn lao động tại các Doanh nghiệp.
Chương 3: Kiến nghị và đề xuất giải pháp.


Chương I. Tổng quan về văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
1. Một số thuật ngữ liên quan
1.1.

An toàn lao động

An toàn lao động là trạng thái nơi làm việc đảm bảo cho người lao động được
làm việc trong điều kiện không nguy hiểm đến tính mạng, không bị tác động xấu
đến sức khỏe.
1.2.

Văn hóa an toàn lao động

Khái niệm văn hóa an toàn đã xuất hiện trên thế giới hàng chục năm trước
đây. Đã có nhiều quốc gia, tác giả có những định nghĩa khác nhau nhưng tựu
chung là đề cập đến ý nghĩa nhân đạo, thái độ, cách ứng xử đối với việc quản
lý có hiệu quả công tác an toàn - vệ sinh lao động. Đến tháng 6 năm 2003, Hội
nghị lao động quốc tế, vấn đề văn hóa an toàn đã được nêu lên đầy đủ và có
hệ thống.
Văn hóa an toàn được hiểu là văn hóa mà ở đó quyền được hưởng một môi
trường làm việc an toàn và vệ sinh của người lao động được các ngành, các
cấp coi trọng. Đó là văn hóa mà trong đó Chính phủ, các cấp chính quyền,
người sử dụng lao động và người lao động với một hệ thống các quyền, trách
nhiệm và nghĩa vụ được tham gia tích cực vào việc đảm bảo một môi trường
làm việc an toàn và vệ sinh; đó là văn hóa mà nguyên tắc phòng ngừa được
đặt lên hàng đầu.[2,4]
Theo định nghĩa của Tổ chức Lao động thế giới thì Văn hóa an toàn lao
động gồm 3 yếu tố: Hệ thống pháp luật hoàn chỉnh của Nhà nước; việc doanh
nghiệp chấp hành pháp luật, tạo điều kiện tốt nhất để thực thi quy trình, quy
phạm an toàn lao động; Sự tự giác, tự thân nêu cao ý thức tự bảo vệ mình của
người lao động.
2. Mục đích xây dựng văn hóa an toàn trong lao động

Xây dựng “văn hoá an toàn lao động” ở doanh nghiệp nhằm tạo ra thói quen
làm việc an toàn, thói quen cư xử có văn hoá (chấp hành một cách tự giác) đối


với việc thực hiện các quy định an toàn vệ sinh lao động của doanh nghiệp... Và
vai trò của Công Đoàn Cơ Sở trong lĩnh vực này hết sức quan trọng.
3. Biểu hiện văn hóa an toàn trong lao động

Như vậy, xây dựng văn hoá an toàn trong lao động chính là xây dựng các nội
dung phải thực hiện để đảm bảo an toàn, phòng chống tai nạn lao động (TNLĐ),
bệnh nghề nghiệp (BNN), phòng chống cháy nổ; xây dựng ý thức, tác phong
thói quen làm việc an toàn; xây dựng các quy tắc, các chuẩn mực ứng xử của các
thành viên liên quan và tham gia quá trình lao động sản xuất đối với các vấn đề
quy định nhằm bảo đảm an toàn vệ sinh lao động.
Với các biểu hiện cụ thể, đó là thông qua thái độ của người lao động đối với
việc chấp hành các quy trình, quy định về an toàn lao động, thái độ với việc xây
dựng môi trường làm việc an toàn, thái độ của người lao động chấp hành
nghiêm túc các quy trình vận hành thiết bị, ý thức tự bảo vệ mình… Sự thể hiện
của các bên (Người sử dụng lao động, Người lao động) sẽ là hình ảnh rõ nét và
mấu chốt của Văn hoá an toàn.
4. Lợi ích khi xây dựng văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
4.1.



Đối với doanh nghiệp

Giúp doanh nghiệp tạo ra môi trường lao động tốt, bảo đảm an toàn, vệ sinh
lao động, một môi trường văn hóa lành mạnh, vui tươi, phấn khởi cho người
lao động an tâm sản xuất, cuộc sống vật chất ổn định đem lại lợi ích to lớn
cho doanh nghiệp là tạo ra sự tin tưởng của người sử dụng sản phẩm; sự tín
nhiệm của những người hợp tác. Đặc biệt tạo môi trường thuận lợi cho các
nhà đầu tư, đối tác an tâm liên doanh liên kết với doanh nghiệp giúp doanh
nghiệp phát triển một cách bền vững.



Văn hoá an toàn góp phần tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp trên cơ sở
phát huy nhân tố con người và phát triển con người nhờ giải quyết hài hoà
mối quan hệ lợi ích các bên (Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động),
tạo động lực mới cho phát triển của doanh nghiệp. Có thể nói rằng, xây dựng


và nâng cao văn hoá an toàn trong doanh nghiệp vừa là mục tiêu, vừa là
động lực phát triển của doanh nghiệp.
4.2.



Đối với người lao động

Văn hóa an toàn lao động tạo ra một môi trường làm việc an toàn, lành
mạnh, và phấn khởi cho người lao động. Qua đó, người lao động không
những được đảm bảo về tính mạng mà còn có tinh thần thoải mái, làm việc
có hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cá nhân.



Văn hóa an toàn lao động còn cho người lao động thấy rõ hơn trách nhiệm
của mình trong việc đảm bảo an toàn lao động tại nơi làm việc; chủ động
thực hiện tích cực các quy định của pháp luật, các kế hoạch, biện pháp để cải
thiện điều kiện làm việc, phòng chống TNLĐ và BNN, góp phần tăng năng
suất lao động và nâng cao uy tín bản thân cũng như cho doanh nghiệp.
5. Sự cần thiết phải xây dựng văn hóa an toàn tại doanh nghiệp

• Văn hoá an toàn góp phần tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp trên

cơ sở phát huy nhân tố con người và phát triển con người nhờ giải quyết
hài hoà mối quan hệ lợi ích các bên (Nhà nước, doanh nghiệp và người lao
động), tạo động lực mới cho phát triển của doanh nghiệp. Có thể nói rằng,
xây dựng và nâng cao văn hoá an toàn trong doanh nghiệp vừa là mục
tiêu, vừa là động lực phát triển của doanh nghiệp.
• Văn hoá an toàn được coi là một bộ phận rất cơ bản, chính yếu của văn
hoá doanh nghiệp, bao gồm phát triển nguồn nhân lực, xây dựng môi
trường vật chất và tinh thần lành mạnh, hình thành bầu không khí và kiểu
hành vi ứng xử mang tính nhân bản trong doanh nghiệp… sẽ góp phần
củng cố và nâng cao uy tín, thương hiệu của sản phẩm, của doanh nghiệp
trong cạnh tranh (trong nước và quốc tế).


II.

Thực trạng vấn đề văn hóa an toàn lao động trong các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay

1. Thành tựu đạt được trong việc xây dựng văn hóa an toàn tại các

doanh nghiệp
Theo xu hướng hội nhập quốc tế, hiện nay một doanh nghiệp được xem là
có ưu thế cạnh tranh và nhiều cơ hội tiềm năng tăng trưởng khi bên cạnh
những máy móc, thiết bị hiện tại, doanh nghiệp đó còn có môi trường đảm
bảo an toàn lao động và luôn đặt yếu tố an toàn của lực lượng sản xuất lên
trước. Kinh nghiệm từ những nước phát triển cho thấy xây dựng văn hóa an
toàn lao động là một trong những tiêu chí quan trọng để doanh nghiệp tồn tại
và phát triển bền vững.
Nhận thức được tầm quan trọng của văn hóa an toàn trong doanh nghiệp,
hiện nay các doanh nghiệp đã chủ trương phát động những phong trào để

thực hiện tốt công tác an toàn – vệ sinh lao động cho người lao động. Có thể
kể đến đó là công ty Vinacomin, nhằm tuyên truyền sâu rộng ý thức chấp hành
pháp luật về công tác an toàn, vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ trong
hoạt động sản xuất kinh doanh toàn ngành, sáng 17/3, các đơn vị trực thuộc
Vinacomin đã đồng loạt phát động Tuần lễ Quốc gia an toàn - vệ sinh lao động
– phòng chống cháy nổ lần thứ 16 năm 2014 với chủ đề “Suy nghĩ và hành
động vì mục tiêu không tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ tại nơi
làm việc”.
Những năm qua, công tác bảo hộ lao động đã được các sở, ngành, địa
phương và các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh coi trọng, trở thành
một trong những nội dung không thể thiếu trong kế hoạch sản xuất hàng
năm. Trong Tuần lễ Quốc gia an toàn-vệ sinh lao động-phòng chống cháy nổ
(tháng 3), nhiều doanh nghiệp đã triển khai đồng loạt các phong trào “Xanhsạch-đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động”, “Tuần lễ Quốc gia an toàn-vệ
sinh lao động-phòng chống cháy nổ”, “Xây dựng mạng lưới an toàn vệ sinh


viên”, “Hội thi an toàn vệ sinh viên”…Những hoạt động này đã góp phần cải
thiện tốt hơn điều kiện lao động, nâng cao chất lượng cuộc sống của hàng
chục ngàn lao động. Theo thống kê, năm 2014, các sở, ban, ngành và doanh
nghiệp đã tổ chức nhiều lớp tập huấn cho người sử dụng lao động và người
lao động, kết quả có hơn 19.700 lượt người lao động và 940 lượt người sử
dụng lao động, cán bộ phụ trách an toàn lao động được tập huấn về công tác
an toàn vệ sinh lao động. Công tác khám và theo dõi sức khỏe cho người lao
động cũng được các doanh nghiệp quan tâm, có hơn 26.000 người lao động
được khám và theo dõi về sức khỏe, không có trường hợp mắc bệnh nghề
nghiệp.Gần đây, để đảm bảo an toàn lao động và thực hiện cam kết quan tâm
đến sức khỏe người công nhân, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào
trang phục bảo hộ chất lượng cao, đặc biệt là giày, vật dụng có tác dụng bảo
vệ nhiều nhất cho người công nhân.
2. Những hạn chế của vấn đề văn hóa an toàn tại các doanh nghiệp

hiện nay
Thực tế từ trước đến nay, an toàn lao động không nhận được sự quan
tâm đích đáng của các chủ doanh nghiệp và ngay đến người lao động, những
người chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất từ những tai nạn lao động cũng thờ ơ
với chính tính mạng của mình.Và hậu quả để lại đó là những năm gần đây,
tình hình tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp chưa có chiều hướng giảm.

Biểu đồ 1: Biểu đồ thể hiện tình hình TNLĐ tại nước ta
qua các năm 2010 - 2014


Năm 2012, cả nước xảy ra khoảng 6.800 vụ tai nạn lao động, tăng gần
15%; số người bị tai nạn gần 7.000 người (tăng 13% so năm 2011). Trong đó,
có 552 vụ tai nạn lao động chết người, làm 606 người chết; gần 1.500 người
bị thương nặng, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng và hàng trăm nghìn ngày
công lao động.
Ðây mới chỉ là con số thống kê chưa đầy đủ, ước tính con số thực tế lên tới
gần 40 nghìn vụ mỗi năm. Bởi vì hiện nay nhiều doanh nghiệp (chủ yếu là các
doanh nghiệp vừa và nhỏ) không báo cáo về tai nạn lao động theo quy định.
Năm 2012, cả nước mới có hơn 19 nghìn doanh nghiệp có báo cáo về tình
hình này (chiếm khoảng 5,1% tổng số doanh nghiệp toàn quốc). Tai nạn lao
động xảy ra nhiều và nghiêm trọng ở các ngành có nguy cơ cao, như: cơ khí,
xây dựng, khai thác khoáng sản... tập trung tại các địa bàn trọng điểm phát
triển công nghiệp như: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Ðồng Nai, Quảng
Ninh, Hà Tĩnh...
Cụ thể đó là nhiều doanh nghiệp chỉ chú trọng chạy theo lợi nhuận mà
không triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về công tác bảo hộ lao
động hoặc thực hiện mang tính hình thức, đối phó với các cơ quan thanh-kiểm
tra. Theo đó, công tác huấn luyện về bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động

chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Chính vì thế, tình hình tai nạn lao động ngày
càng gia tăng; số vụ và số người chết do tai nạn lao động tăng theo hàng năm.
Nếu năm 2012, toàn tỉnh xảy ra 15 vụ tai nạn lao động, làm chết 5 người và bị
thương 13 người, thì năm 2013, đã để xảy ra 20 vụ tai nạn lao động làm chết
8 người và bị thương nặng 9 người.
3. Nguyên nhân của những hạn chế


Từ phía các doanh nghiệp
Người sử dụng lao động chưa có các quy trình, biện pháp thiết bị bảo đảm về

an toàn vệ sinh lao động (ATVSLÐ). Ðiều kiện làm việc ở các doanh nghiệp,


nhất là nhà xưởng, công nghệ, thiết bị của các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn lạc
hậu, không an toàn, thậm chí nguy hiểm;
Công tác huấn luyện định kỳ về ATVSLÐ cho công nhân lao động ở nhiều
doanh nghiệp mang nặng tính đối phó;
Nhiều cơ sở che giấu, không khai báo về TNLÐ, biến TNLÐ thành tai nạn
giao thông để giảm nhẹ chi phí hoặc vì bệnh thành tích;
Không tổ chức điều tra các vụ TNLÐ và nếu điều tra thì thường quy kết
trách nhiệm cho người lao động...
Văn hoá an toàn trong doanh nghiệp bao gồm thái độ, suy nghĩ, cách thức
hành vi của mỗi cá nhân, đơn vị và nhóm người hướng tới đảm bảo an toàn tại
nơi làm việc chưa được quan tâm chú ý.


Từ phía người lao động.
Người lao động chưa hình thành được ý thức an toàn, thay đổi những thói

quen để hướng tới an toàn lao động và biết cách dự đoán, đánh giá những rủi ro
khi làm việc.
Không vận hành đúng thao tác do làm công việc không đúng chuyên môn kĩ
thuật.
Do sức khỏe, tâm lí không tốt dẫn đến làm sai các bước thao tác hoặc làm
nhanh, làm ẩu.
III.

Đề xuất một số kiến nghị nhằm thực hiện tốt công tác xây
dựng văn hóa an toàn tại các doanh nghiệp Việt Nam

Những con số về tai nạn lao động trong những năm qua tại Việt Nam đã dóng
lên hồi chuông báo động về thực trạng yếu kém về văn hóa an toàn lao động
trong các doanh nghiệp Việt. Yêu cầu bức thiết đối với các doanh nghiệp là
cần phải xây dựng một chuẩn văn hóa an toàn lao động, phải xem an toàn lao
động là tiêu chuẩn hàng đầu để xây dựng một nền văn hóa doanh nghiệp phát
triển bền vững.




Về phía Nhà nước

Nhà nước nên xây dựng luật an toàn vệ sinh lao động để nâng cao vị trí pháp
lý của công tác an toàn vệ sinh lao động, đặc biệt cần quy định rõ quyền, nghĩa
vụ, trách nhiệm của tổ chức công đoàn trong công tác an toàn vệ sinh lao
động. Đồng thời tăng mức xử phạt cũng như có các chế tài mạnh hơn đối với
các hành vi vi phạm pháp luật an toàn vệ sinh lao động


Về phía người sử dụng lao động

- Nâng cao nhận thức về an toàn – vệ sinh lao động cho người lao động qua:
tuyên truyền, huấn luyện, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về an toàn – vệ sinh
lao động cho người lao động.
- Tăng cường củng cố, ổn định bộ máy làm công tác an toàn – vệ sinh lao động
đảm bảo về số lượng và từng bước nâng cao chất lượng, tạo điều kiện để cán
bộ làm công tác an toàn – vệ sinh lao động được đào tạo nâng cao.
- Cải thiện điều kiện lao động, lựa chọn các công nghệ thiết bị phù hợp đáp
ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe
người lao động.
- Xây dựng các quy chế về an toàn- vệ sinh lao động trong điều kiện mới; phát
triển hệ thống bảo hiểm rủi ro nghề nghiệp; cơ chế tự kiểm tra giám sát an
toàn tại nơi làm việc…và xây dựng chế tài nhằm nâng cao chất lượng công tác
quản lý an toàn – vệ sinh lao động , xử lý vi phạm.
- Tổ chức điều hành sản xuất khoa học, hợp lý…
- Đánh giá hiệu quả thực thi nhằm cung cấp thông tin về mức độ thực hiện các
kế hoạch và trách nhiệm giải trình.
- Tập huấn cho người lao động ở tất cả các cấp về sức khỏe nghề nghiệp và an
toàn lao động, nhờ đó người lao động có đủ kỹ năng và kiến thức để thực hiện
nhiệm vụ của họ một cách an toàn.


- Đánh giá rủi ro nhằm xác định các nguy cơ, rủi ro và cung cấp giải pháp
kiểm soát trước khi công việc được hoàn thành.
- Báo cáo và lưu trữ thông tin về tất cả các loại tai nạn lao động, từ các tổn
thương nhẹ cho tới các tai nạn nghiêm trọng.


Về phía Tổ chức Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam

Việc cần thiết nhất là các tổ chức cần nâng cao nhận thức về văn hóa an toàn
lao động, góp phần cải thiện môi trường và điều kiện làm việc cho công nhân
lao động trong các doanh nghiệp trên địa bàn:
+ Đẩy mạnh việc tuyên truyền phổ biến pháp luật lao động, các quy định của
Nhà nước về quy phạm, tiêu chuẩn ngành nghề, giúp cho người sử dụng lao
động và người lao động nhận thức được trách nhiệm trong việc hình thành
văn hóa an toàn trên từng cương vị, từ đó thực hiện tốt trách nhiệm và quyền
của mình trong công tác an toàn, vệ sinh lao động.
+ Thẳng thắn phê bình những doanh nghiệp thực hiện chưa tốt công tác này
+ Đổi mới công tác tập huấn bằng hình thức truyền thông giao lưu, nhân rộng
các điển hình thực hiện có hiệu quả việc áp dụng các cải thiện điều kiện lao
động về cơ sở.


Về phía người lao động

- Chấp hành các quy trình, quy định về an toàn lao động
- Xây dựng môi trường làm việc an toàn
- Chấp hành nghiêm túc các quy trình vận hành thiết bị
- Có ý thức tự bảo vệ mình.
Việc thực hiện các kiến nghị trên cần có sự tham gia kết hợp của cả người lao
động và người sử dụng lao động, và không thể thiếu được những chính sách
tác động từ phía Nhà nước và Tổ chức đại diện người lao động. Có như vậy thì
doanh nghiệp mới có thể xây dựng được một văn hóa an toàn theo hướng tích
cực, giúp doanh nghiệp và người lao động ngày càng phát triển.


KẾT LUẬN
Đề tài “Vấn đề văn hóa an toàn lao động tại các doanh nghiệp Việt Nam trong

tình hình hiện nay” đã hoàn thành. Đề tài đã chỉ ra được những vấn đề như
sau:
Chương I. Cơ sở lý luận về văn hóa an toàn lao động trong doanh nghiệp
Chương II. Đề tài đã nêu lên thực trạng của vấn đề văn hóa an toàn lao động
tại các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Một số doanh nghiệp đã nhận thức
được tầm quan trọng của văn hóa an toàn trong doanh nghiệp và hưởng ứng
tốt các phong trào nhằm thực hiện tốt công tác an toàn – vệ sinh lao động
trong doanh nghiệp. Tuy nhiên thì tình hình tai nạn lao động và bệnh nghề
nghiệp qua các năm cũng không giảm xuống. Vì vẫn còn tồn tại rất nhiều
doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm, chú trọng đến văn hóa an toàn trong
doanh nghiệp, đồng thời thực hiện công tác an toàn – vệ sinh lao động cũng
chưa tốt.
Chương III. Trên cơ sở đó đề tài đã mạnh dạn đưa ra một số đề xuất nhằm
giúp doanh nghiệp xây dựng tốt văn hóa an toàn trong doanh nghiệp, đồng
thời thực hiện tốt công tác an toàn vệ sinh lao động để giảm thiểu các tai nạn
lao động, bệnh nghề nghiệp và xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp.
Trong đó nhấn mạnh việc nâng cao ý thức cho người lao động và người sử
dụng lao động thông qua tuyên truyền, huấn luyện, đào tạo, bồi dưỡng kiến
thức an toàn vệ sinh lao động.


Kết quả nghiên cứu của đề tài này là cơ sở để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp
tục triển khai và áp dụng.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban KTAT – EVNSPC (2013), Văn hóa an toàn trong lao động tại nơi làm
việc. Được lấy về từ />2. Báo Gia Lai, Nhiều doanh nghiệp còn lơ là thực hiện bảo hộ lao động . Được
lấy về từ />3. ĐÀO TẠO INHOUSE - ĐÀO TẠO DOANH NGHIỆP - ĐÀO TẠO THEO YÊU CẦU
CỦA DOANH NGHIỆP, Văn hóa doanh nghiệp là gì? Được lấy về từ
/>4. Nguyễn Nghiệp (2011), Văn hóa phòng ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề

nghiệp. Được lấy về từ />5. Nguyễn Tâm (2014), EVN NPC triển khai “Năm văn hóa an toàn và kỷ luật
lao động”. Được lấy về từ />

6.Nguyễn Xuân Nguyên (2013), VĂN HÓA – AN TOÀN VÀ VỆ SINH LAO ĐỘNG
VẤN

ĐỀ

CẦN

ĐƯỢC

QUAN

TÂM.

/>main=news&menuid=10&catid=12&id=592

Được

lấy

về

từ