Một số biện pháp giúp học sinh lớp 1 học tốt môn Âm nhạc ở trường Tiểu học

Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5

Phần 1: THÔNG TIN TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
- Họ và tên: Dương Thị Linh Chi
- Ngày tháng năm sinh: 05/12/1986
- Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường TH xã Tân Hương
- Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm Âm nhạc.
- Tên sáng kiến: “Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho
học sinh lớp 4 - 5”.
- Đề nghị xét công nhận sáng kiến: cấp cơ sở.
- Lĩnh vực áp dụng: Áp dụng vào lĩnh vực giảng dạy môn Âm nhạc khối lớp
4 - 5, trường tiểu học xã Tân Hương.

1
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Phần 2: NỘI DUNG SÁNG KIẾN
Chương I: Những vấn đề chung
1. Khái quát đặc điểm tình hình trường Tiểu học xã Tân Hương:
Trường Tiểu học xã Tân Hương là một ngôi trường nằm ven quốc lộ 70.
Nhà trường có 511 học sinh /26 lớp. Trong đó trên 60% là học sinh dân tộc thiểu
số. Điều kiện kinh tế còn nghèo, thời gian dành cho học tập còn ít, trình độ nhận
thức của các em còn hạn chế. Việc học Âm nhạc của học sinh nhà trường nói
chung còn gặp nhiều khó khăn, do nhà trương chưa có đủ điều kiện về cơ sở vật
chất, như chưa có phòng học chức năng riêng cũng như các đồ dùng, phương
tiện cho việc dạy và học còn nhiều thiếu thốn.... Mặt khác, do đa số các em là
người dân tộc thiểu số, nhận thức của các em còn chậm, cuộc sống còn nhiều

khó khăn... thời gian dành cho việc học còn ít.
Nhà trường có tổng số 43 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó cán bộ
quản lý: 04 đồng chí; Giáo viên: 35 đồng chí; nhân viên: 04 đồng chí. 100% cán
bộ quản lý, giáo viên có trình độ trên chuẩn. Tập thể nhà trường là một khối
đoàn kết, thống nhất giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ của
ngành, của địa phương giao phó.
Trong nhiều năm gần đây, dưới sự chỉ đạo của Phòng Giáo Dục và Đào
tạo; Ban giám hiệu; Tập thể giáo viên trong nhà trường đã quan tâm nhiều đến
việc nâng cao chất lượng học sinh, trong đó việc dạy học Âm nhạc có nhiều điều
kiện thuận lợi để giúp giáo viên bộ môn đem lại chất lượng hiệu quả cao trong
dạy học môn Âm nhạc ở nhà trường.
2. Lý do chọn sáng kiến:
Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ có đạo
đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoa học và xã hội mà còn
phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết
làm đẹp cho cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng.Vì vậy, có thể
nói rằng giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được. Mà một trong

2
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là giáo dục thông qua
các môn học nghệ thuật.
Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là
ở bậc tiểu học, thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến thức
ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có một

thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển toàn diện hơn, từ đó giúp
các em học tốt các môn học khác.
Ở lớp 4- 5 ngoài việc học hát các em còn được tập đọc các bài tập đọc nhạc
với các hình tiết tấu đơn giản như : Nốt trắng, nốt đen, móc đơn, được ghép lời ca
theo nhạc và được làm các bài tập nhạc vì vậy việc học âm nhạc ở lớp 4 của học
sinh Tiểu học đã bắt đầu chuyển sang một giai đoạn mới. Các em trực tiếp được
tiếp xúc với các nốt nhạc trên khuông nhạc có khoá son đó là một phân môn mới,
phân môn Tập đọc nhạc. Bên cạnh đó việc rèn luyện khả năng nghe âm nhạc
chuẩn xác, phát triển tai nghe góp phần vào việc giáo dục văn hóa âm nhạc cho
các em là điều rất cần thiết .
Năm học 2014 – 2015 được sự phân công của Ban giám hiệu nhà trường,
tôi trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc. Để học sinh học tập tốt môn học bản
thân tôi luôn tìm tòi những phương pháp dạy học sao cho phù hợp đúng với lứa
tuổi, đúng trương trình, theo đúng đối tượng…nhằm tạo hứng thú cho học sinh
yêu thích môn học. Tôi luôn đổi mới phương pháp dạy học để đưa phong trào ca
hát của nhà trường đạt kết quả tốt và hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công.
Là một trường tiểu học đóng trên địa bàn vùng núi với đa số các em học sinh
là người dân tộc thiểu số, sự hiểu biết, nhận thức của các em còn nhiều hạn chế,
không đồng đều. Qua thực tế giảng dạy, khi giáo viên giới thiệu về tên nốt nhạc,
hình nốt nhạc, một số kí hiệu trên bản nhạc…thì các em hiểu rất mơ hồ bởi vì
những kiến thức đó rất mới lạ, khó tiếp nhận, khó nhớ với lứa tuổi của học sinh
tiểu học. Vì thế học sinh rất thích học hát nhưng lại e ngại học Tập đọc nhạc. Do
vậy làm giảm đi phần nào khả năng biểu hiện năng lực học tập âm nhạc của các
em.
3
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương

Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Từ những thực tế trên, tôi đã tiến hành nghiên cứu, qua thời gian thực tế
giảng dạy bộ môn tôi đã đúc rút ra “một số kinh nghiệm dạy phân môn tập đọc
nhạc cho học sinh lớp 4-5” từ khối lớp 4 đến khối lớp 5 điểm trường chính của
trường tiểu học xã Tân Hương, bắt đầu từ năm học 2014 – 2015.
3. Mục đích:
Giúp học sinh khối lớp 4-5 học tốt phân môn Tập đọc nhạc và môn Âm
nhạc.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để tiến hành nghiên cứu, tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp khảo sát
- Phương pháp vấn đáp
- Phương pháp luyện tập – Thực hành
5. Cơ sở lý luận:
a) Cơ sở khoa học:
Qua thời gian được phụ trách giảng dạy môn Âm nhạc bản thân tôi nhận
thấy rằng học sinh trường tôi còn lúng túng chưa ghi nhớ được tên các nốt nhạc
cơ bản, hình nốt nhạc, vị trí của các nốt nhạc trên khuông … dẫn đến việc các
em thường đọc “ vẹt” các bài tập đọc nhạc mà chưa có sự hiểu biết, hoặc hiểu
một cách mơ hồ, thường là các em ghi vào sách tên nốt nhạc và đọc theo, chưa
ghi nhớ được vị trí của chúng trên khuông nhạc cũng như chưa phân biệt được
giá trị trường độ, cao độ…
Do sự phát triển trí tuệ chưa hoàn chỉnh, tâm lí chưa ổn định nên ở lứa tuổi
này các em dễ thuộc nhưng lại rất mau quên. Có thể là tiết trước dạy các em
nhưng tiết sau hỏi lại thì các em đã quên, trong một tuần chỉ có một tiết Âm nhạc
trong 35 phút, thời gian dành cho phân môn Tập đọc nhạc chỉ khoảng 15- 20
phút. Vậy làm thế nào để giúp học sinh biết cách đọc bài Tập đọc nhạc một cách
chính xác về cao độ, trường độ…?. Đây là những điều làm cơ sở nền tảng cho
việc hát đúng giai điệu của bài hát, để các em có một trình độ hiểu biết nhất định

về kiến thức âm nhạc nói chung.
4
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế.
Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó
khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc
truyền thụ các kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít
phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây
hứng thú học tập cho các em. Đó là điều trăn trở của bản thân tôi mỗi khi lên lớp.
Từ những trăn trở trên bản thân tôi luôn tìm tòi , nghiên cứu, tìm ra cách
giảng dạy để giúp cho các em học sinh nắm vững cách đọc bài Tập đọc nhạc một
cách dễ nhớ, dễ thuộc và chuẩn xác. Đó là những kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã tích
lũy được qua thực tế giảng dạy Âm nhạc cho học sinh tiểu học trong những năm
qua để góp phần mang lại hiệu quả cao trong mỗi giờ lên lớp.
b. Cơ sở pháp lý :
Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu
học. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó
không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào
phương pháp truyền thụ của người giáo viên. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức
học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và
toàn thể xã hội.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao,
nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một
cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích,
sự đam mê thậm chí là một chút “năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào

cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn,
thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, những lời ca…
Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích
cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài nhạc,
từng câu nhạc. Từ đó giúp các em học tốt các môn học khác. Những năm gần đây
môn Âm nhạc được chú trọng và là môn học bắt buộc với 35 tiết/ năm trong
trường Tiểu học.
5
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Dạy học phân môn tập đọc nhạc nhằm trang bị cho các em những kiến
thức, kỹ năng âm nhạc cơ bản, giúp các em có một trình độ văn hóa âm nhạc tối
thiểu. Ở bậc tiểu học, phân môn Tập đọc nhạc mới chỉ ở giai đoạn bước đầu tiếp
cận nên yêu cầu đặt ra hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Giáo viên giúp cho các em
nhớ vị trí các nốt nhạc trên khuông, biết cách thể hiện đúng cao độ, trường độ
theo những âm hình tiết tấu đơn giản của bài tập đọc nhạc ngắn gọn, dễ học.
Là giáo viên được bồi dưỡng chuyên ngành Âm nhạc , qua thời gian trực
tiếp giảng dạy bộ môn, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh nghiệm
trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến thức của
môn học, đặc biệt là kiến thức đọc và ghi chép nhạc của các em là chưa cao, nhiều
em còn rất lúng túng. Trước những hạn chế thực tại, tôi xin đưa ra một số kinh
nghiệm hướng dẫn các em học tập đọc nhạc khá hiệu quả mà tôi đã tiến hành qua
các năm học vừa qua.

Chương II: Nội dung
1.Thực trạng của sáng kiến:

1.1. Điều tra động cơ học tập bộ môn của học sinh.
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học
xã Tân Hương, tôi đã tìm hiểu khả năng học tập bộ môn Âm nhạc của học sinh
khối lớp 4, 5 bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu
các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi
là có năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự
sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
1.2.Khảo sát trình độ học sinh.
Để phục vụ cho đề tài có kết quả, ngay từ đầu năm học 2014- 2015, tôi đã
tiến hành khảo sát chất lượng học sinh khối lớp 4-5 qua việc trả lời các câu hỏi về
kiến thức âm nhạc đã học ở lớp trước. Tổng số học sinh tham gia khảo sát là: 132
học sinh.
6
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Kết quả:
Hoàn thành tốt
Lớp

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

Số HS
TS

TL

TS

TL

TS

TL

Khối 4

59

10

16 %

20

34 %

29

49 %

Khối 5

73

20

27%

30

41%

23

31%

Qua kiểm tra chất lượng cho thấy các em rất thích học bộ môn, nhưng để học
tốt thì số lượng còn rất khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thực hiện trả lời câu
hỏi chỉ một số em năm vững các kiến thức về âm nhạc như tên các nốt nhạc cơ
bản, hình các nốt nhạc, vị trí các nốt trên khuông nhạc bàn tay…còn đại đa số các
em còn rất mơ hồ về các kiến thức trên, không nhớ và phân biệt được vị trí các
nốt nhạc…
1.3. Nguyên nhân:
a. Thuận lợi:
- Bản thân là giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn, bồi dưỡng về
chuyên nghành âm nhạc và được trực tiếp tham gia giảng dạy âm nhạc tai Trường
tiểu học xã Tân Hương.
- Được tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học.
- Học sinh yêu thích học môn âm nhạc.
b. Khó khăn:
- Những năm trước đây nhà trường chưa có giáo viên chuyên trách nên việc
học âm nhạc đặc biệt là phân môn Tập đọc nhạc chưa được chú trọng, các em
chưa được tiếp xúc hay có bất cứ khái niệm gì về Tập đọc nhạc.
- Các em lần đầu tiên làm quen với cao độ tiết tấu, vì ở lớp 3 các em chỉ

mới làm quen với tên nốt hình nốt mà chưa giải quyết đến phần đọc cao độ. Chính
vì thế việc đọc nhạc của các em chưa tốt.
- Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh lớp 4- 5 rất năng động, khi đọc
nhạc chưa biết kiềm chế được âm thanh gây ồn ào cho cả lớp.
- Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều.
7
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
2. Nội dung sáng kiến:
2.1. Giải quyết vấn đề
Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài tập đọc nhạc? Trước hết các
em phải nắm vững kiến thức về Âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc
tương ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp các em
hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ khác nhau,
tốc độ thể hiện khác nhau. Để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên
cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, một hứng thú tràn đầy khi học âm
nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên
phải truyền tải chính xác các kiến thức về Âm nhạc.
Để có một tiết học nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước hết
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể
như xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Ở lớp 3, các em đã
được làm quen với các kí hiệu Âm nhạc: các hình nốt, khuông nhạc, khóa Son,
đọc 8 bài tập đọc nhạc ở lớp 4, sang lớp 5, các kỹ thuật đó được duy trì và nâng
cao hơn một bước. Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước
trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học cũng như
phát triển các kỹ năng đã có của các em một cách tốt nhất.

Biện pháp 1 : Giúp học sinh ghi nhớ tên nốt nhạc và biết cách đọc bài Tập
đọc nhạc:
Ở lớp 3, học sinh bước đầu làm quen với các kí hiệu ghi nhạc như: khóa Son,
khuông nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc … đặc
biệt vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc là rất quan trọng, nó quyết định cho việc
đọc nhạc của học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh ghi
nhớ bằng khuông nhạc bàn tay như sau:
Xòe bàn tay ta được khuông nhạc đàn gồm 5 ngón tay tương ứng với 5 dòng
kẻ trên khuông nhạc, giữa các ngón tay gọi là khe ( gồm có 4 khe).
- Dùng ngón trỏ của bàn tay phải đặt song song phía dưới ngón út tay trái
( tượng trung cho dòng kẻ phụ) chỉ nốt Đồ.
8
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
- Dùng ngón trỏ, chỉ hơi chếch phía dưới sát ngón tay út là nốt Rê.
- Ngón trỏ tay phải chỉ vào ngón tay út tay trái ( tường trưng cho dòng kẻ 1 của
khuông nhạc từ dưới lên trên) là nốt Mi.
- Ngón trỏ tay phải chỉ vào khoảng trống giữa ngón áp út tay trái là nốt Pha
( khe 1 của khuông nhạc).
- Ngón trỏ tay phải chỉ vào ngón đeo nhẫn tay trái là nốt Son( dòng 2 của
khuông nhạc).
- Ngón trỏ tay phải chỉ vào khe thứ 2 giữa ngón áp út và ngón giữa là nốt La.
- Ngón trỏ tay phải chỉ vào ngón tay giữa là nốt Si.
Ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên
khuông nhạc bằng việc sử dụng khuông nhạc bàn tay trái để khắc sâu kiến thức
cho học sinh. Ngoài ra giáo viên có thể giúp học sinh ghi nhớ tên nốt nhạc thông

qua các trò chơi như trò chơi “Bảy anh em”…
Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt ra
cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân môn
này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo viên phải
giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các nốt nhạc
trên khuông trong phạm vi 1 quãng 8. Sau đó, các em được tiếp cận với thang 5
âm: Đô - Rê - Mi - Son - La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi - Pha -Son- La Si.
Sang lớp 5, phân môn tập đọc nhạc cũng dựa trên cơ sở các kiến thức đã học ở
lớp 4 nhưng nâng cao hơn. Cả năm, các em được học 8 bài tập đọc nhạc được viết
ở nhịp và

dựa trên cao độ của thang 5 âm: Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc thang 7

âm: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si.
Về tiết tấu, các em tiếp tục được củng cố lại trường độ với các hình móc đơn,
nốt đen, nốt trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt có thể
thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các hình
nốt: đơn, đen, trắng, ta có thể thay bằng tiếng trống: Tùng, rinh...
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả cũng
phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi giới thiệu
9
Dương Thị Linh Chi
Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
bài tập đọc nhạc, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập đọc
nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc
không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các nốt trên
khuông nhạc và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em thực hiện

tốt bài tập, giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận xét bài
nhạc, bài tập đọc nhạc có mấy nốt? gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho học sinh
đọc, có thể hoán đổi vị trí các nốt nhạc để học sinh tìm tòi ở mức độ cao hơn
nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về trường độ gồm những hình nốt gì? Rút
ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học sinh đọc tiết tấu. Trong bài có sử
dụng các ký hiệu Âm nhạc nào? mục tiêu của giai đoạn này là làm thế nào để
các em nắm và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo của bài. Việc thể hiện tiết
tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là vừa đọc vừa vỗ tay, vừa
đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng có thể là cả lớp, theo tổ
nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt tiết tấu của bài, giáo viên
đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo tiết tấu, Đây là lúc bắt đầu tập
đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, giáo viên sửa lỗi truyền miệng.
Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân. Khi các em đọc đúng cao độ,
trường độ của bài, mới chuyển sang ghép lời ca. Để các em có cảm nhận tốt
hơn trong việc ghép lời ca với nhạc, giáo viên nên cho các em tự ghép lời, sau
đó, giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo
viên bắt nhịp, học sinh đọc lại nhạc và ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng
câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp
nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá,
đây là giai đoạn động viên khích lệ các em học tập. Phải thường xuyên động
viên học sinh, việc động viên giúp cho các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc
tốt sẽ cố gắng học tập hơn.
Biện pháp 2: Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp:
Ở những khâu lên lớp cơ bản, trong thời gian cho phép giáo viên có thể tăng
cường kiểm tra, giúp học sinh rèn đọc nhạc . Ví dụ có thể tiến hành bài dạy theo
các bước sau:
10
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương

Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
1 Kiểm tra bài cũ:
Bên cạnh việc kiểm tra yêu cầu luyện tập giáo viên cần coi trọng việc đọc
bài tập đọc nhạc đã học ở giờ trước. Những học sinh đọc chưa đúng với tốc độ,
cường độ, cao độ của bài cần được sữa chữa để đọc cho đúng .
.2. Bài mới: Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 2 lớp 4:
TĐN số 2: Nắng

vàng

Bước 1: Giáo viên treo bảng phụ bài TĐN cho học sinh quan sát
Bước 2: Cho học sinh nói tên nốt theo thứ tự trong bài TĐN từ đầu đến hết
bài và so sánh cao độ của 2câu nhạc (giống nhau chỉ khác ở ô nhịp cuối)
Câu 1 : Đô -Son –Mi -Đô -Rê –Son -Mi
Câu 2 : Đô -Son –Mi -Đô -Rê –Mi -Đô
Bước 3: Tách tiết tấu cho học sinh nhận biết và tập gõ đệm, đọc tiết tấu theo
âm hình tiết tấu
Đen- Đen- Đen- Đen- Đen- Đen - Trắng
Đen- Đen- Đen- Đen- Đen- Đen - Trắng
Bước 4: Giáo viên gợi ý để học sinh so sánh tiết tấu của 2 câu nhạc trong bài
TĐN số 2 (giống nhau hoàn toàn).
Bước 5: Cho học sinh nêu các nốt trong bài TĐN từ thấp đến cao Đ-R-M-S-L.
Giáo viên đánh đàn chuỗi âm trên cho học sinh luyện đọc từ thấp đến cao và
ngược lại từ 3 – 4 lần, hướng dẫn thêm cho học sinh cách đọc TĐN.
Bước 6: Cho học sinh tự đọc bài TĐN trên theo sự hiểu biết của mình, tự thể
hiện khả năng của mình trước lớp.
Bước 7: Giáo viên bổ sung, sửa chữa thêm cho học sinh đọc được đúng, chia
tổ, nhóm luyện đọc kết hợp gõ đẹm theo nhịp phách.

Với mục đích tiếp tục luyện đọc nhạc với yêu cầu cao hơn, hướng đến mục
đích là đọc hay và đọc đúng bài tập đọc nhạc nên ở bước này giáo viên tổ chức
11
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
cho học sinh tập luyện để thể hiện năng khiếu của mình. Bởi vì tập luyện là yếu tố
quan trọng hàng đầu để đảm bảo cho học sinh thành công khi đọc trước người
nghe. Khi luyện tập giáo viên cần chỉ ra những nốt khó đọc, những “điểm nút”
trong bài đòi hỏi học sinh hiểu được mới tìm cách thể hiện điều đó trong cách
đọc. Trong bước tập luyện, học sinh nên thảo luận, nhận xét về cách đọc, giải
thích vì sao đọc như thế là chưa hay, đọc như thế là chưa đúng.
Bước 8:

Chia nhóm đọc ghép lời ca phối hợp

Bước 9:

Thực hiện trò chơi củng cố qua bài TĐN cho 5 em học sinh mỗi

em mang tên một nốt nhạc. Trình bày bài tập đọc nhạc theo yêu cầu của giáo
viên. Việc tổ chức trò chơi bắt buộc các em phải nhớ vị trí và cao độ của nốt
mình mang tên để đọc nhạc và ghép lời bài TĐN. Nếu em nào đọc sai cao độ, tên
nốt thì em đó về chỗ để bạn khác lên thay thế và trò chơi kết thúc khi các em đọc
nhạc một cách thành thạo.
Cuối cùng GV nhận xét chung về giờ học, lưu ý học sinh những chỗ cần
luyện đọc thêm và trước khi kết thúc tiết học cho học sinh nghe một bạn đọc hay

nhất lớp đọc lại bài tập đọc nhạc vừa học. Nếu có băng của nghệ sĩ ( hoặc giáo
viên có năng khiếu) thì càng tốt. Như vậy cách đọc và nội dung của bài tập đọc
nhạc một lần nữa được khắc sâu trong trí nhớ các em
Lưu ý: Cũng như phần dạy hát giáo viên không nên dừng lại quá lâu để sửa
chữa cho các em đọc kém, đọc sai để tạo sự tập trung cho cả lớp. Trong bất kỳ
tình huống “xấu” nào giáo viên không nên gây tâm lý tự ti vào khả năng ca hát và
Tập đọc nhạc của học sinh. Phải luôn hình thành và củng cố lòng tự tin, động
viên khuyến khích kịp thời. Giáo viên phải luôn quan tâm sát sao tới học sinh
trong khi học bài cần thường xuyên nhắc nhở tư thế ngồi, khi đọc các âm cao thì
lực đẩy hơi to và mạnh, còn khi âm vực thấp thì lực đẩy hơi nhỏ và khẽ. Quá trình
thực hành nghe hát, nghe đọc nhạc và được thực hành nhiều lần sẽ giúp các em
nâng cao được khả năng ca hát và đọc nhạc của bản thân. Các em phải được thực
hành nhiều trong tiết học dưới sự hướng dẫn của giáo viên, thường xuyên được
chơi trò chơi âm nhạc. Đồng thời qua các câu chuyện kể âm nhạc học sinh còn

12
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
được nghe các tác phẩm âm nhạc có giá trị, những tác giả nổi tiếng trong nước và
thế giới tạo cho các em có thói quen thích học âm nhạc và hoạt động âm nhạc.
Biện pháp 3: Rèn kỹ năng ghi chép nhạc cho học sinh:
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi
chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em
ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là không

quan trọng, ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và
tập đọc nhạc để khắc sâu kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối
từng vị trí nốt trên khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải
nhớ được tên các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao,
các hình nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn
giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ cho
việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu
luyến, dấu chấm dôi, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt
câu…
Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện
một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện
ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em
cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp
còn việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.
Biện pháp 4: Tổ chức giao lưu đọc nhạc giữa các khối lớp:
Phần này đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều công sức và có những biện
pháp, hình thức tổ chức sinh động hấp dẫn. Giáo viên nên tổ chức những nhóm
giúp đỡ nhau đọc nhạc ở nhà, ở lớp và thường xuyên tổ chức những đợt thi đọc
trong lớp, trong khối thông qua các tiết ôn tập, qua các buổi sinh hoạt tập thể hoặc
trong những ngày lễ... và có giải thưởng. Thực hiện được việc này sẽ giúp các em
thêm mạnh dạn, tự tin , tạo cho các em không khí phấn khởi từ đó giúp các em
yêu thích môn học hơn. Để làm được điều đó cần có sự phối hợp của tập thể giáo
13
Dương Thị Linh Chi
Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
viên trong nhà trường, vì vậy giáo viên cần tham mưu đề xuất với các giáo viên
trong tổ, khối chuyên môn và BGH nhà trường để xây dựng phong trào này.

Ngoài những bài tập đọc đã được biên soạn trong chương trình Tiểu học,
học sinh cần nắm được các thông tin cập nhật hàng ngày liên quan đến cuộc sống
thường ngày của các em và cần được tiếp xúc với các tác phẩm âm nhạc khác.
Nhà trường cần tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa, vì thông qua các giờ học
này ngoài nhiệm vụ cung cấp vốn hiểu biết còn có tác dụng rèn đọc nhạc cho các
em, rèn cho các em kỹ năng hát đúng và hay các bài hát mà mình yêu thích. Giáo
viên nên tham mưu đề xuất với BGH nhà trường và địa phương để xây dựng các
phòng đọc, phòng thư viện và mua sắm thêm các tài liệu, sách báo, sắp xếp thời
khóa biểu hợp lí.
Biện pháp 5: Thường xuyên bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ:
Lê - Nin nói “Học, học nữa, học mãi”. điều đó có ý nghĩa là không ngừng
học hỏi. Muốn dạy tốt người giáo viên phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân . Có thể qua các buổi tập huấn đổi mới
phương pháp dạy học. Ngoài ra có thể học hỏi qua sách, báo, các phương tiện
thông tin đại chúng, luôn cập nhật thông tin, tìm hiểu sâu hơn về kiến thức chuyên
môn, tự rèn luyện về các kỹ năng cần thiết như hát, đàn, đọc, ghi chép nhạc…Tất
cả điều đó, cùng với sự chuẩn bị chu đáo và tấm lòng nhiệt huyết hết lòng vì học
sinh thân yêu của một người thầy. Tôi thiết nghĩ điều đó sẽ giúp ích rất lớn vào
việc nâng cao chất lượng dạy và học.
2.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Qua thời gian thực hiện những biện pháp trên tôi thấy kết quả rất khả quan.
Học sinh đã dần hình thành được thói quen đọc, ghi chép nhạc. Tôi nghĩ rằng
những kinh nghiệm này có thể áp dụng rất tốt để dạy các em học sinh khối lớp 4
-5 tại đơn vị trường Tiểu học Xã tân Hương.
2.3 Phạm vi đối tượng áp dụng của sang kiến:
Sáng kiến áp dụng cho học sinh khối lớp 4-5 điểm trường chính thôn Yên
Thắng xã Tân Hương.
14
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
2.4 Hiệu quả, lợi ích của sang kiến:
Qua thời gian áp dụng những kinh nghiệm dạy học kết quả khảo sát học
sinh một số lớp như sau:
a.Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 1- Lớp 4A1 đầu năm:
Chưa hoàn thành

Hoàn thành

Hoàn thành tôt

Tổng số
TS
20 HS

8

TL

TS

TL

TS

TL

40 %

10

50 %

2

10 %

b. Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 4- Lớp 4A1 cuối học kỳ I:
Chưa hoàn thành

Hoàn thành

Hoàn thành tôt

TL

TS

TL

TS

TL

10%

14

70%

4

20 %

Tổng số
TS
20 HS

2

c.Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 1- Lớp 5A1 đầu năm:
Chưa hoàn thành

Hoàn thành

Hoàn thành tôt

Tổng số
TS
22 HS

8

TL

TS

TL

TS

TL

36 %

10

45 %

4

19 %

d. Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 4- Lớp 5A1tháng 11:
Chưa hoàn thành

Hoàn thành

Hoàn thành tôt

Tổng số
TS
22 HS

2

TL

TS

TL

TS

TL

9%

13

59 %

7

32 %

Theo kết quả khảo sát học sinh cho thấy khi áp dụng những biện pháp trên
đã mang lại hiệu quả giáo dục tốt. Số học sinh hoàn thành và hoàn thành tốt tăng
15
Dương Thị Linh Chi
Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
lên đáng kể. Tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú khi học Tập đọc nhạc, không còn
lo sợ mình đọc sai hay quên các nốt nhạc… Các em đã bước đầu chủ động trong
việc học, hăng hái ghi chép nhạc…đó là những kết quả đạt được rất khả quan của

tôi và các em học sinh lớp 4 -5 tại trường Tiểu học xã Tân Hương.
Chương II: Kết luận và kiến nghị
1.Kết quả áp dụng sáng kiến:
Qua quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy kết quả đạt được như trên là rất khả
quan. Tuy nhiên để đạt được những kết quả này không phải trong một vài tiết học
là rèn cho học sinh có thói quen và cánh thức khi đọc một bài tập đọc nhạc được.
Giáo viên phải có sự kiên trì bền bỉ nhận xét, động viên học sinh luyện tập.
Như vậy để đạt được hiệu quả cao trong một giờ học người giáo viên phải
hoà mình với học sinh, hiểu được đặc điểm tâm lí của từng học sinh, cũng như
đặc điểm của từng lớp mà áp dụng những hình thức và phương pháp hướng dẫn
khác nhau. Hơn nữa người giáo viên còn phải biết lưa chọn và áp dụng các
phương pháp sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh. Về phía bản thân, với
một số phương pháp nêu trên, qua thực tế giảng dạy tại trường tiểu học xã Tân
Hương, tôi nhận thấy hiệu quả của các phương pháp này khá cao. Tuy nhiên, khi
vận dụng những phương pháp này, quí thầy, cô có thể tuỳ cơ ứng biến sao cho
phù hợp vói từng hoàn cảnh, từng đối tượng cụ thể để thu được kết quả tốt nhất.
Và điều quan trọng là chúng ta cùng nhau xây dựng nên những phương pháp
giảng dạy hay nhất, phù hợp nhất đối với bộ môn Âm nhạc.
Với những cách thức hướng dẫn như trên mà tiết học nào cũng vậy, học
sinh trong lớp đều tham gia đọc bài tập đọc nhạc rất tích cực. Rất ít học sinh còn
rụt rè do sợ đọc sai . Học sinh trong lớp đều biết các đọc bài tập đọc nhạc, điều
đó đã tạo niềm vui cho tôi khi bước vào lớp.

2. Kiến nghị, đề xuất:

16
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương

Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
Để nâng cao chất lượng học tập bộ môn Âm nhạc cho học sinh Tiểu học tôi
xin có một số ý kiến đề xuất như sau:
 Tiếp tục bổ xung đồ dùng học tập, đồ dùng giảng dạy của bộ môn đáp ứng nhu
cầu học tập và phát triển của xã hội.
 Tăng cường chỉ đạo công tác phong trào văn hoá văn nghệ hơn nữa, tạo cơ hội
để các em có thêm điều kiện giao lưu, học hỏi thể hiện mình trong lĩnh vực nghệ
thuật.
 Thường xuyên động viên, khích lệ các em trong học tập, đặc biệt là các em có
năng khiếu nổi trội.
 Cần phải có phòng học riêng đúng tiêu chuẩn phòng học âm nhạc.
 Cần phải đầu tư các loại nhạc cụ có chức năng hiện đại để sử dụng trong việc
dạy học.
Tất cả những điều trên sẽ góp phần giúp các em học tập tốt hơn.
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ mà tôi đúc rút ra được từ sự học hỏi và
thực tiễn trong những tiết lên lớp những năm qua . Tôi rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến của quí các thầy cô và các đồng nghiệp, cũng như sự đánh giá,
nhận xét của cấp trên về đề tài này, để giúp tôi hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tân H ương, ngày 5 tháng 12 năm 2014
Người viết

Dương Thị linh Chi

17
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương

Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Âm nhạc với trẻ em - Tác giả Phạm Tuyên.
2. Phương pháp dạy học âm nhạc cho học sinh Tiểu học-Tác giả Hoàng Long.
3. Sách nghệ thuật lớp 3
4. Sách giáo viên môn âm nhạc lớp 4 -5

18
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5

MỤC LỤC

Trang

19
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5
PHẦN 1: THÔNG TIN TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
PHẦN 2: NỘI DUNG SÁNG KIẾN

1
2

Chương I: Những vấn đề chung
Đặc điểm tình hình
Lý do chọn sáng kiến
Mục đích phương pháp nghiên cứu
Cơ sở khoa học và sơ sở pháp lý

2
2-3
4
4-6

Chương II: Nội dung

6

Thực trạng của sáng kiến

6-7

Nội dung sáng kiến
Giải quyết vấn đề
Biện pháp 1: Giúp học sinh ghi nhớ tên nốt nhạc và biết cách đọc
Tập đọc nhạc
Biện pháp 2: Tăng cường luyện đọc nhạc ở lớp
Biện pháp 3: Rèn kỹ năng ghi chép nhạc cho học sinh
Biện pháp 4: Tổ chức giao lưu giữa các lớp trong khối

Biện pháp 5: Thường xuyên bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ

8
8
8-10

Khả năng áp dụng của sang kiến
Phạm vi, đối tượng áp dụng của sang kiến
Hiệu quả lợi ích của sáng kiến

10-12
13
13
13-14
14
14
14
15-16

Chương III: Kết luận và kiến nghị
Kết quả áp dụng sang kiến
Kiến nghị
Danh mục tham khảo

16
16
17
18

XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG

20
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5

..............................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HĐSK HUYỆN YÊN BÌNH
21
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương


Một số kinh nghiệm dạy phân môn Tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 -5

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

22
Dương Thị Linh Chi

Trường TH xã Tân Hương