Giáo trình võ thuật phần 1

N G U Y Ễ N V Ă N C H U N G (Chủ biên)
TS. P H Ạ M H Ổ N G D Ư Ơ N G - ThS. N G U Y Ễ N A N H T Ú
ThS. N G U Y Ễ N Đ Ư Ơ N G BẮC - KTS. N G U Y Ễ N N G Ọ C

DŨNG

ĐINH DIỆP HOA - BÙI HOÀNG LÂN

G

I

A

O

T

R

I

N

H

VÕ THUẬT

(In

lần

thứ

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC s ư

hai)

PHẠM


M ã số: 01.01.292/681 - Đ H 2007


M Ụ C

L Ụ C

Trang
Lời Nói Đầu 9
Lời giới thiệu 11
Tác dụng của Võ thuật đối vói phát ưiển sức khoe, nhân cách học sinh 11
A - Đặt vấn đề
B - tác dụng của võ thuật đối với sức khoe nhân cách học sinh

11
12

• ' ...... . .. ..• . •. . . ^ ^ • . •• •
:

MÔN VÕ THỂ DỤC CỔ TRUYỀN

15

Chương I: MỞ ĐẦU 17
Mục đích tập luyện
Đặc điểm của Võ Thể dục c ổ truyền
Sự khác biệt của VTC với thể dục, thể thao .!!!„...................................................
Võ Thể dục c ổ truyền và học thuyết âm dương ngũ hành

17
18
20
20

Chương li: NỘI DUNG VÕ THỂ DỤC cổ TRUYỀN 21
Tâm sinh lí vận động, nhận thức và ứng dụng
Thể dục cơ khớp
Thể dục nội dưỡng
Thể dục trí tuệ
Phát triển nhân cách theo quan điểm cổ truyền

21
23
24
25
25

Chương MI: CÁC BÀI VÕ THỂ DỤC cổ TRUYỀN 27
Bài khởi động khép toàn thân

ì. Dẩn nhập
li. Thúc hành bài khởi động cơ khớp toàn thân
A - Khởi động cơ khớp
B - Khởi đọng kết hợp thở
Các bài quyền, kiếm
Bài võ dưỡng sinh ngũ gia quyền
A- Tư thế chuẩn bị
B - Các tư thế chính
. .....................^
c - Các tư thế kết thúc
D - Những điều cần lưu ý

27
27
28
28
29
31
31
31
32
38
38

3


Bài thái cực dưỡng công quyền
ì. Giới thiệu
li. Lời thiệu

HI. Nội dung bài quyển
A-Phần mở khí
1. Hiệp khí âm dương
2. Khai mỏ kinh âm
3. Khai mở kinh dương
B - Hành khí
1. Tả hữu vân thủ
2. Bạch hạc tung cánh
3. Ngũ thức liên hoa
4. Tả hữu khai cung
5. Hổ hạc song hình
c - Phần thu khí
1. Thu khi kinh dương
2. Thu khí kinh âm
3. Điều hoa thần khí
Bài thở bụng kết hợp với vận động tạng phủ 61
ì. Khái niệm cơ bản và tác dụng
li. Thực hành
A. Tọa công (thỏ ở tư thế ngồi)
1. Thỏthuạn .
2. Thỏ nghịch.......................................................................................................
3. Thỏ kết hợp đảo bụng
B. Ngọa công (thởở tư thế nằm)
1. Xoa bóp toàn thân
2. Bấm và day huyệt mạch nhâm đốc
3. Bấm và day một số huyệt cơ bản ỏ tay và chân
4. Vỗ đập toàn thân
Các bài tập đôi

31

38
38
39
56
55
55
56
56
56
57
58
59
59
60
60
60
61
61
63
63
63
63
64
64
64
66
67
67
69

MÔN VÕ TAEKVVONDO 81
Chương I 83
/. Lịch sử phát triển môn Taektvondo trên thế giới và ở Việt Nam
83
1. Lịch sử phát triền của môn Taekwondo trong thời kì cổ đại
83
2. Lịch sử phát triển của môn Taekvvondo trong thời trung
oS..............87
3. Lịch sử phát triển của môn Taekvvondo trong thòi hiện đại .........Ì..!.'""!!".'."".'." 88
4. Sự phát triển của môn Taekvvondo trong giai đoạn hiện nay ......................... 91
5. Lịch sử phát triển của môn Taekwondo ỏ Việt Nam
92
lĩ. Thực hiện kế hoạch giảng dạy và huấn luyện
94
1. Các phương pháp giảng dạy
94
2. Giảng dạy kĩ thuật
101
3. Giảng dạy về lĩ thuyết và tinh thần
11 ì

/4


/77. Cơ sở khoa học của môn võ
taekwondoll5
1. Nguồn gốc của tinh thần Taekwondo
2. Cơ sở triết học của tinh thần Taekvvondo
3. Sinh li học và môn võ Taekwondo
4. Taekvvondo và các môn thể thao động lực

5. Tâm lí học và môn võ Taekvvondo

..."
'.:

Chương li: KĨ THUẬT cơ BẢN 133
1. Mục tiêu tấn công
2. Vũ khí tấn công của cơ thể
3. Tấn (SEOGI)
4. Kĩ thuật phong thủ (MAKKI)
5. Đòn đá

115
116
117
122
129

136
137
146
168
179

Chương HI: Quyền (POOMSAE) 189
1. Khái niệm về thai quyền (TAEGEUK POOMSAE)
189
2. Nguồn gốc, khái niệm và phương pháp luyện tập các bài quyền trong môn
vo TAEKVVONDO
191

Đồ hình của bài thái cực kiến cung quyển
202
Đồ hình của bài thái cực đoài cung quyển
214
Kết thúc (Keuman)
.'.
222
Bảng tóm tắt diễn biến của bài thái cực li cung quyển
226
Đồ hình của '.lài thái cực li cung quyền
228
Chương IV: ĐỐI LUYỆN VÀ Tự VỆ 243
1. Tam thế đối luyện (trung đẳng)
2. Tam thế đối luyện (thượng đẳng)
3. Nhất thế đối luyện (đơn đòn) (trúng đẳng)
4. Nhất thế đối luyện (thượng đẳng)
5. Tay không chống gậy ngắn (Đoản côn)
6. Tay không chống trường côn
7. Tay không chống dao găm - TZALBEUN - Khai KYORUGI

MÓN VÕ KARATE-DO

243
248
252
257
263
266
269

273

Chương I: NGUỒN Gốc, LỊCH sử PHÁT TRIỂN CỦA MÔN KARATE-DO
TRÊN THẾ GIỚI VÀở VIỆT NAM 275
ì. Nguồn gốc, lịch sử phát triển của môn Karate-do trên thế giới
li. Lích sử phát triển của môn võ Karate - do ở Việt Nam
HI. Vai trò, ý nghĩa, đặc điểm phân cấp và cơ sở khoa học của môn
võ KARATE - DO
A. Vai trò ý nghĩa, đặc điểm phân cấp vận động viên và trọng tài trong

5

275
277
278


môn võ KARATE - DO
278
1. Vị trí, vai trò của môn võ Karate - do
278
2. Ỷ nghĩa, tác dụng của quá trình tập luyện và thi đấu Karate -do
279
3. Đặc điểm phân cấp vận động viên và trọng tài trong môn võ Karate - do ... 280
B. Cơ sở khoa học của môn võ karate - do
282
1. Sinh lí học và môn võ karate - do
283
2. Karate - do và các môn thể thao đông lực
285

3. Tâm lí học và môn võ Karate-do
286
Chương li: KĨ THUẬT cơ BẢN 287
ì. Các tư thế tấn cơ bản 287
1. HeisOKU-DACHI - tấn nghiêm khép chân
2. Musubi - DACHI - Tắn nghiêm mỏ chân
3. HEIKO - DACHI - Tân song song
4. HÁCHUI - DACHI - Tân chuẩn bị
5. KIBA DACHI - Tấn ngang hay kị mã tấn
6. NEKO-ASHIDACHI
7. ĨENKUTSU DÁCH/ - Tấn trước
8. KOKUTSU DACHI - Tấn sau
9. FUDO DACHI - Tấn cong ngắn
10. TSURUASHIDACHI - Hạc tấn
11. RENOJI DÁCH! -Tấn chữ L

288
2

;

8

8

288
289
289
290
290

291
297
292
292

li. Phương pháp di chuyển 293
1. Phương pháp di chuyển tấn ZENKUTSU-DACHI
2. Phương pháp di chuyển tấn kiba dachi
3. Phương pháp di chuyển tấn KoKutSu - Dachi

293
295
297

IU- Thủ pháp (TE - WAZA) 298
1. ZUKI - WAZA
2. UCHI - WAZA
3. UKE - WAZA (kĩ thuật đỡ gạt)

298
306
311

IV- Cước pháp (geri - voara) 317
1. MAE-GERI
2. YOKO-GERI
3. MAVVASHI - GERI

318
319

320

Chương IM: QUYỀN PHÁP (KATA) 321
ì. Khái niệm, ý nghĩa
li. P hân loại các bài quyền
HI. Những điều cần chú ý khi diễn đát bài quyền
IV. Thái độ khi luyện Quyền
V. Những kí hiệu thường được sử dụng trong các bài quyên
Bảng tóm tắt diễn biến của bài Tai kyoku Shodan
Bảng tóm tắt diễn biến của bài Tai kyoku Nidan

321
321
322
323
324
325
332

6


Báng
Bâng
Phân
Bảng
Phân

tóm tát diễn biến của bài Taikyoku sandan
tóm tắt diễn biên của bài bình an 1 (Heian Shodan)

thế bài bình an 1
tóm tắt diễn biên của bài bình an 2 (Heian Nidan)
thế bài Heian Nidan

339
346
353
354
363

Chương IV: ĐÂU LUYỆN VÀ Tự VỆ TRONG KARATE-DO 365
A - Đấu luyện
1. Có quy ước (Yakusoku Kumite)
2. Tự do (Jiyu kumite)
B - Chiến thuật thi đấu
1. Gohon kumite
2. Sanbon kumite
3. KIHON IPPON KUMITE . . . Z . . Z Z Z . . Z . . Z . . Z ™ Z ! " ! Z Z " ! " ! Z " ! Z . ' . ' . ' . ' . '
c - Tự vệ Karate

365
365
366
366
270
372
376
383

7

L Ờ I

NÓI

Đ Ẩ U

Từ xa xưa dân
chống
dân

ngoại

tộc ta đã có truyền

xâm

tộc ta trong

vệ Tổ quốc.

đã ghi

lại những

sự nghiệp

Trong

đấu

những

những

góp

một phần

đội quân

Võ thuật

là một

trọng

trong

thao,

đồng

phát

triển

tinh

hệ thống

không
thiện

giáo

dục

thể chất

thuật

Võ thuật

trở thành

chỉnh

thức

của sình

viên

một

trong

Cao đẳng

có vị trí
luyện

trong

chiến

và Đại

Để

dạy và

Cuốn

sách

chính:

Phần

ĩ: Môn

Phần

li: Môn

Phần

ni:

Môn

Võ Karate

do

dung

của

mỗi phần

được

Nội

lí, thuận

Võ Taekivon

liệu

thuật".

truyền.

do

lợi cho việc giảng

Nội dung sách
thịib irđrn.

học

ì phối hợp với
Võ

Võ Thể dục tổng hợp cổ

lược

học TDTT.

và một số Võ sư biên soạn cuốn "Giáo trình
3 phẩn

thể

học

Đại học TDTT

thành

quan

môn

Vụ Giáo dục thể chất - B ộ Giáo Dục và Đào tạo, Viện Vật

được biên soạn

nên

TDTT.

những

viên và giáo viên có tài liệu giảng

tập môn này, bộ môn Võ trường

tạo
thuật.

và huấn

nhọn

bảo

thì Võ

Võ

thể thao

của
thần

việc đào

giỏi

sử

tinh

tích cao của ngành

nay,

các sinh

cảm,

vào

thể thao mũi

thể thao và thành

độc lập và

ấy, ngoài

chiến

môn

Ngày
giúp

nhỏ

những

thời là môn

giành

công

võ. Lịch

ấn hào hùng

và lòng dũng

nhuệ,

trong

thượng

dấu

tranh

chiến

yêu nước, ý chí kiên cường
đã đóng

thống

đầy đủ, ngắn

biên

soạn

dạy,

học tập

gọn,

đảm

và sắp

xếp

và nghiên

bảo tính

khoa

hợp
cứu.
học

ì*


Tuy

nhiên,

do những

nghiên

nước

ta còn hết sức mới

nhiều

còn phải

Chúng
ngày
ứng

tôi rất mong
càng

được

trường

hoàn
yêu
khảo

nên

trong

vực
khi

Võ thuật
biên

bạn đọc đóng góp ý kiến

thiện
cầu

về lĩnh

hơn. Hi vọng giáo

của

cán

bộ giảng
TDTT,

dạy,
đồng

sinh

lí võ

đáp

viên

các

thời củng

thuật.

PGS.TS T R Ầ N Đ Ứ C

trình

này sẽ

bổ ích cho cán bộ làm công tác huấn

cứu và quản

ít

ngoài.

để giáo

trình

ờ

soạn

một số tài liệu của nước

Đại học và Cao đẳng

liệu tham
nghiên

sử dụng

mẻ,

cứu

DŨNG

là

tài

luyện,


L ò i

G I Ớ I

T H I Ệ U

T Á C D Ụ N G C Ủ A V Õ T H U Ậ T Đ ố i VÓI P H Á T TRIỂN
SỨC KHOE, NHÂN CÁCH HỌC SINH

A - ĐẶT VẤN ĐỂ
V ậ n đ ộ n g cơ t h ể l à y ế u t ố c ầ n t h i ế t đ ố i v ớ i con n g ư ờ i . Vì
m ộ t cơ t h ể k h ô n g v ậ n đ ộ n g sẽ t r ì t r ệ d ẫ n t ớ i suy sụp

sức

k h o e , n h ấ t l à v ố i l ứ a t u ổ i đ a n g t r ư ở n g t h à n h t h ì sự v ậ n
động l ạ i càng cần thiết và quan trọng.
Thể

dục t h ể thao nói chung v à Võ t h u ậ t nói r i ê n g là

n h ữ n g b i ệ n p h á p g i ú p p h á t t r i ể n cơ t h ể có h i ệ u

quả.

M ụ c đích. đ ư a m ô n V õ v à o t r o n g n h à t r ư ờ n g p h ổ t h ô n g
n h ằ m b ồ i d ư ỡ n g m ộ t s ố n ă n g l ự c q u a n t r ọ n g cho c á c e m :
K h ả n ă n g tập trung, tính linh hoạt thần kinh, thư giãn
cớ b ắ p , t í n h n h ị p đ i ệ u , t ố c h ấ t m ề m d ẻ o , c h u ẩ n x á c , k ĩ
n ă n g t ự vệ tay k h ô n g .
ở l ứ a t u ổ i học s í n h , q u á t r ì n h p h á t t r i ể n cơ, x ư ơ n g k h ớ p ,
n ộ i t ạ n g t h ầ n k i n h n g à y m ộ t h o à n t h i ệ n , ở m ỗ i độ t u ổ i
n h ấ t định, n ế u b i ế t tác động các b à i t ậ p v ậ n động đ ú n g lúc,
đ ú n g c h ỗ s ẽ g i ú p cơ t h ể p h á t t r i ể n c â n đ ố i h à i hoa.
V ớ i l ứ a t u ổ i n h ỏ , v ậ n đ ộ n g p h ố i hợp c á c cơ t o à n t h â n đòi
h ỏ i p h ả i nhịp n h à n g u y ể n chuyển. Ở lứa t u ổ i này, việc giáo
d ụ c t ố c h ấ t m ề m dẻo, k h é o léo, c h u ẩ n x á c r ấ t c ầ n đ ể g i ú p
c á c e m k h i t r ư ở n g t h à n h sẽ t h í c h ứ n g n h a n h v ớ i n h ữ n g
t h a o t á c đ ò i h ỏ i k ĩ t h u ậ t cao.
Võ t h u ậ t đưa ra một h ệ thống v ậ n động phong p h ú và
h o à n c h ỉ n h l à m cho v ậ n đ ộ n g của t ấ t cả c á c p h ầ n cơ t h ể

11


đ ư ợ c đ i ê u l u y ệ n , có k h ả n ă n g p h á t r a sức m ạ n h l ớ n v à h ế t
t i ế t k i ệ m l ự c k h i c ầ n . M u ố n v ậ n đ ộ n g v ớ i h i ệ u s u ấ t cao c ầ n
b i ế t v ậ n d ụ n g m ộ t s ố n g u y ê n t ắ c cơ b ả n

sau:

- B i ế t tạo ra t h ế t h u ậ n lợi.
- B i ế t p h á t lực đ ú n g l ú c .
- B i ế t c ă n g t r ư ơ n g lực cơ b ắ p t ố i t h i ể u v à t h ả m ề m cơ
bắp t ố i đa.
T r o n g l ú c v ậ n đ ộ n g c ă n g t h ẳ n g n h ấ t , b i ế t t h ả l ỏ n g cơ b ắ p
l à t h ể h i ệ n t r ì n h đ ộ cao, t i ế t k i ệ m sức. N g u y ê n t ắ c t h ả l ỏ n g
cơ b ắ p có t h ể v ậ n d ụ n g t r o n g lao đ ộ n g h à n g n g à y .
Bị TÁC DỤNG CỬA VÕ THUẬT Đối VỚI sức KHOE VÀ
N H Ằ N CÁCH HỌC SINH
Sức k h o e l à ước m ơ c ủ a con n g ư ờ i . T ừ l â u con n g ư ờ i đ ã t ố n
n h i ề u c ô n g sức t i m k i ế m n h ữ n g b i ệ n p h á p h ữ u h i ệ u đ ể g i ữ
g ì n , n â n g cao sức khoe. C ó n h i ề u p h ư ơ n g p h á p đ ể g i ữ g ì n
sức k h o e n h ư : ă n u ố n g , t h u ố c m e n , t ậ p l u y ệ n . . .
T h ể dục t h ể thao v à Võ t h u ậ t đ ề u là n h ữ n g b i ệ n p h á p g i ú p
cho s ự p h á t t r i ể n sức k h o e con n g ư ờ i có h i ệ u q u ả . V õ t h u ậ t
c ò n l à k h o a học d ư ỡ n g s i n h m a n g t í n h đ ặ c t h ù r i ê n g có t ừ
hàng nghìn năm.
Đ ặ c đ i ể m c ủ a V õ t h u ậ t l à p h ư ơ n g p h á p v ậ n đ ộ n g cơ t h ể
toàn đ i ệ n và mang tính chiến đ ấ u r è n l u y ệ n t í n h chiến
đ ấ u . T ạ o r a k h ả n ă n g c h i ế n đ ấ u l à cơ sở n ề n t ả n g đ ể r è n
l u y ệ n n h â n c á c h v à b ả n lĩnh. n g u ô i h ọ c s i n h .
V õ t h u ậ t bao g ồ m m ộ t h ệ t h ố n g v ậ n đ ộ n g p h o n g p h ú v à
h o à n c h ỉ n h , g i ú p cho n g u ô i t ậ p có k h ả n ă n g v ậ n đ ộ n g c á c
b ộ p h ậ n cơ thể

điêu luyện, t i n h t ế v ề động tác cũng n h ư

n h ị p đ i ệ u , có đ ộ t ư ơ n g p h ả n sắc t h á i c ư ơ n g n h u , r è n l u y ệ n
cho học s i n h c á c h ứ n g x ử h ợ p lí t r o n g v ậ n đ ộ n g c ũ n g n h ư
t r o n g cuộc sống.

M ụ c t i ê u cao n h ấ t c ủ a V õ t h u ậ t g i ú p cho n g ư ờ i học s i n h
t ậ p l u y ệ n đ ể l à m c h ủ hoạt động t h ầ n k i n h của m ì n h với
p h ư ơ n g p h á p v ậ n đ ộ n g đặc b i ệ t g i ú p cd t h ể g i ữ h ơ i t h ỏ đ i ề u
hoa, c á c cơ b ắ p l u ô n m ề m m ạ i n h ằ m đ ư a cơ t h ể v à o t r ạ n g
thái yên tĩnh và thư dãn.
Đối v ớ i học s i n h h i ệ n nay, t u y đ ờ i sống v ậ t c h ấ t đ ã v à đ a n g
n g à y c à n g được c ả i t h i ệ n , n h ư n g v ấ n đ ề ă n u ố n g c h ư a được
đ ả m b ả o đ ủ c h ấ t d i n h dưỡng. M ặ t k h á c , k h ố i l ư ợ n g k i ế n thức
y ê u c ầ u n h i ề u h ơ n , c h ấ t lượng cao h ớ n . T h ò i g i a n v à cường độ
học t ậ p c ă n g t h ẳ n g d ẫ n đ ế n tành t r ạ n g sức khoe y ế u k é m , t r í
nhố giảm sút.
X u ấ t p h á t t ừ t h ự c t ế n à y , c h ú n g tôi n h ậ n t h ấ y c ầ n t h i ế t p h ả i
t r a n g b ị v à h ư ớ n g d ẫ n cho các em học s i n h có ý t h ứ c v à h i ê u
b i ế t cđ b ả n v ề k h o a học d ư õ n g s i n h ngay k h i c ò n t r ẻ , đ ể t ự
r ê n l u y ệ n g i ữ g ì n sức khoe, n â n g cao k h ả n ă n g lao động, học
t ậ p . V õ t h u ậ t l à p h ư ơ n g p h á p t ậ p l u y ệ n t o à n d i ệ n bao gồm:
- T ậ p l u y ệ n cơ k h ớ p .
- T ậ p l u y ệ n n ộ i dưỡng.
- Tập luyện trí tuệ.
Đ â y l à p h ư ơ n g p h á p t h í c h hợp v ớ i học s i n h v ì n ó đ ơ n g i ả n ,
đ ễ t ậ p , k h o a học v à có h i ệ u q u ả . C h ú n g t ô i cho r ằ n g , v i ệ c
t i ế p c ậ n v ố i p h ư ơ n g p h á p k h o a học d ư ỡ n g s i n h , n g o à i v i ệ c
g i ú p c á c e m t ậ p l u y ệ n đ ể có sức k h o e l â u d à i p h ụ c v ụ T ổ
q u ố c , c ò n c ó t h ể g i ú p c á c em h i ể u s â u sắc h ơ n v ề m ố i q u a n
h ệ t ư ơ n g t á c g i ữ a con n g ư ò i v ớ i m ô i t r ư ờ n g t h i ê n n h i ê n v à
x ã h ộ i x u n g q u a n h , t ừ đ ó r ú t r a được g i ả i p h á p t ự c â n b ằ n g
l à m c h ủ được b ả n t h â n , t r á n h m ọ i sự c á m dỗ, góp p h ầ n
l à m t r o n g s ạ c h , l à n h m ạ n h hoa x ã h ộ i .

N g ư ờ i x ư a d ạ y v õ n h ấ n m ạ n h đ ế n t u d ư ỡ n g đ ạ o đức của v õ
s i n h , g i á o dục t i n h t h ầ n t h ư ợ n g v õ , t ô n s ư t r ọ n g đ ạ o . M u ố n
l à m c h ủ cơ t h ể t h ì t â m t ư p h ả i ổ n đ ị n h , p h ả i b i ế t k i ề m c h ế
dục vọng và. t h a m vọng.

13


N h ư v ậ y , V õ t h u ậ t l à m ộ t d i s ả n v ă n hoa p h o n g p h ú v à q u í
b á u c ủ a d â n tộc. P h ư ớ n g p h á p đ ơ n g i ả n , d ễ học, k h ô n g đòi
h ỏ i s â n b ã i , d ụ n g cụ p h ứ c t ạ p . T ậ p v õ t h u ậ t l à b i ệ n p h á p
n â n g cao t h ể l ự c con n g ư ờ i m ộ t c á c h h i ệ u q u ả .


m ù n

T

H

Ể

Đ

C

Ú

ố

C

v õ

T

T

Ổ

R

N

U

G

Y

H

Ề

N

Ọ

P

C H Ư Ơ N G

I

M

Ở

Đ

Ầ

U

I. KHÁI N I Ệ M
Võ Thể dục tổng hợp cổ truyền

(VTC) được b á c sĩ N g u y ễ n K h ắ c V i ệ n

đ ư a r a t ừ n h ữ n g n ă m 80 của t h ế k ỉ trước. C h ữ Võ Thể dục
truyền

tổng hợp

cô

có h a i nghĩa:
Đ â y l à p h ư ơ n g p h á p t h ể dục d ư ỡ n g s i n h đ ú c r ú t t ừ c á c b ộ m ô n

1.

V õ t h u ậ t v à K h í c ô n g cổ t r u y ề n , v ớ i c á c h n h ì n c ủ a t â m s i n h lí học
v ậ n động h i ệ n đ ạ i .
2.

B ả n t h â n n ộ i d u n g t ậ p l u y ệ n m a n g t í n h t ổ n g hợp: thế dục
khớp,

thể dục nội dưỡng

và thể dục trí

cơ

tuệ.

li. MỤC ĐÍCH TẬP LUYỆN
•
•
•
M ụ c đ í c h c ủ a V T C l à g i ữ g ì n sức khoe v à p h á t t r i ể n con n g ư ờ i .
T h e o t ổ chức Y t ế t h ế g i ớ i ( W H O ) , sức k h o e của con n g ư ờ i l à t r ạ n g
t h á i m à n g ư ờ i đ ó k h ô n g có b ệ n h t ậ t v à c ả m t h ấ y t h o ả i m á i . T u y n h i ê n ,
k h á i n i ệ m m ạ n h k h o e theo q u a n n i ệ m cổ t r u y ề n đ ầ y đ ủ h ơ n v à k h ô n g
c ầ n sử d ụ n g sự p h ủ đ ị n h v ề b ệ n h t ậ t v à c ả m g i á c c h ủ q u a n . Theo q u a n
n i ệ m cổ t r u y ề n , con n g ư ờ i t h ự c sự m ạ n h khoe k h i n g ư ờ i đ ó l u ô n l u ô n
thức,

hài hoa,
Tỉnh

thức

tỉnh

cực lạc v à từ bi.
l à t r ạ n g t h á i n h ậ y c ả m n h ậ n b i ế t cao n h ấ t c ủ a con n g ư ờ i

v ề n h ữ n g q u y l u ậ t v à sự b i ế n đ ổ i của t h ế g i ớ i k h á c h q u a n , t á c đ ộ n g qua
c á c g i á c q u a n sự c ả m t h ụ của con n g ư ờ i , c ũ n g n h ư n h ậ n b i ế t v ề t â m t h ứ c
b ê n t r o n g b ả n t h ể của n g ư ờ i đó.
Hài

hoa

là t r ạ n g t h á i p h ấ n c h ấ n m ạ n h m ẽ , t o à n b ộ t h â n t h ể v ậ n

h à n h t ạ i cực đ ỉ n h c ủ a n ó m à k h ô n g có b ấ t cứ r ố i l o ạ n n à o . K h ả n ă n g
t h í c h ứ n g n h a n h v ớ i sự b i ế n đ ổ i c ủ a m ô i t r ư ờ n g x u n g q u a n h l à m ụ c t i ê u

2-GTVThuật

17


r è n l u y ệ n t h â n t h ể , c ũ n g n h ư hoa g i ả i c á c v a c h ạ m đ ố i k h á n g t r o n g x ã
h ộ i m ộ t c á c h n h ẹ n h à n g v à đó l à b ả n l ĩ n h của n h ữ n g n g ư ờ i l u y ệ n võ.
Cực lạc v à từ bi n g h e n h ư n h ữ n g d a n h t ừ P h ậ t g i á o , n h ư n g l ạ i l à t i ê u

c h í của n g ư ờ i m ạ n h khoe. Cực l ạ c l à n i ề m v u i t ố i t h ư ợ n g , k h ô n g t h ê n à o
d i ễ n t ả n ổ i . K h i n g ư ờ i t a đ ã đ ạ t đ ế n sự cực l ạ c , t h ì t ừ b i sẽ đ ế n n h ư m ộ t
h ậ u q u ả . T ó m l ạ i , q u a n đ i ể m p h ư ớ n g Đ ô n g v ề sức k h o e l à q u a n đ i ể m
t o à n t h ể , t ố i t h ư ợ n g , k h ô n g đ ớ n t h u ầ n c h ỉ l à k h ô n g b ệ n h t ậ t v à có m ộ t
cảm giác t h o ả i m á i n h ư cách n h ì n phướng Tây. Các p h ư ơ n g p h á p

tập

l u y ệ n , r è n l u y ệ n v à t u l u y ệ n của p h ư ơ n g Đ ô n g , theo b á c sĩ N g u y ễ n K h ắ c
V i ệ n , l à n h ữ n g p h ư ớ n g p h á p đ e m l ạ i sự t r ư ở n g t h à n h cho con n g ư ờ i , đ ư a
con n g ư ờ i đ ế n t ầ m cao vĩ đ ạ i , v ĩ n h c ử u v ố n có của m ì n h .
III. ĐẶC ĐIỂM CỦA VÕ THỂ DỤC cổ TRUYỀN
Đ ặ c đ i ể m q u a n t r ọ n g n h ấ t c ủ a V T C l à tính

hướng

nội,

tức là

xoay đ i ể m n h ì n v à o b ê n t r o n g m ì n h , l ấ y b ả n t h â n m ì n h l à m đ ố i t ư ợ n g
quan s á t v à n g h i ê n cứu. Đ â y là đ i ể m k h á c b i ệ t lớn n h ấ t của c á c h n h ì n
p h ư ơ n g T â y , so v ớ i c á c h n h ì n c ủ a A n Đ ộ v à T r u n g H o a . X u ấ t p h á t t ừ
n ề n v ă n m i n h H i L ạ p , v ớ i t ư duy t u y ế n t í n h , t o á n học, p h ư ớ n g T â y là
m ô i t r ư ờ n g t ố t cho p h á t t r i ể n k h o a học c ô n g n g h ệ , l ấ y t h ế g i ớ i v ậ t c h ấ t
b ê n n g o à i l à m đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n cứu, l ấ y t i ệ n n g h i l à m mục t i ê u h o ạ t
đ ộ n g . N h ữ n g h i ể u b i ế t n à y đ ã đ e m l ạ i n ề n v ă n m i n h v ậ t c h ấ t cho h à n h
t i n h n à y , n h ư n g c ũ n g g â y n ê n bao n h i ê u đ i ề u r ắ c r ố i . C o n n g ư ờ i v à
n ề n t h ể dục t h ể t h a o c ủ a x ã h ộ i p h ư ơ n g T â y m a n g đ ậ m d ấ u ấ n

của

t h ò i đ ạ i , c á c p h ư ơ n g p h á p t ậ p l u y ệ n v à đ á n h g i á k ế t q u ả đ ể u có t í n h
hướng ngoại.
Đ ặ c đ i ể m t h ứ h a i c ủ a V T C l à tính

toàn

diện,

đ ể đ ạ t được sự h à i

hoa, c á c b à i t ậ p V T C đ ề u h ư ớ n g t ớ i sự p h á t t r i ể n t o à n d i ệ n , n h ư sự p h á t
t r i ể n đ ồ n g đ ề u của h ệ t h ố n g cơ b ắ p t u y k h ô n g l à m n ổ i r õ m ộ t v à i m ú i cơ
n h ư t ậ p t h ể h ì n h , m à sẽ đ e m l ạ i sự p h á t t r i ể n t r ò n t r ị a , đ ầ y đ ủ c ủ a t ấ t
cả c á c n h ó m cỡ. T í n h t o à n d i ệ n l à k ế t q u ả c ủ a c á c p h ư ơ n g p h á p r è n l u y ệ n
t ổ n g hợp, đ i t ừ r è n l u y ệ n t h ể c h ấ t , c ả m x ú c đ ế n t r í t u ệ .
Đ ặ c đ i ể m t h ứ ba c ủ a V T C l à n g u y ê n lí nhu,

n h ư BS N g u y ễ n K h ắ c

V i ệ n v i ế t : m ề m t ố i đ a , c ứ n g t ố i t h i ể u . N h u k h ô n g có n g h ĩ a n h u

18

nhược,


n h u m a n g t í n h đ á p ứng, là h o à n t o à n t h í c h ứ n g v ớ i các t á c động b ê n
ngoài. Đ á p ứ n g tức là t á c động l ạ i vừa đủ, k h ô n g t h i ế u k h ô n g thừa.

T r o n g v a c h ạ m v ớ i n g ư ờ i k h á c , l à c á c h t h ứ c hoa g i ả i m ọ i đ ò n t ấ n c ô n g
c ủ a đ ố i t h ủ n h ư n g k h ô n g l à m t ổ n t h ư ơ n g , g i ữ được hoa k h í , k h ô n g g â y
h ậ u q u ả v à b ả n t h â n c ũ n g k h ô n g bị á p đ ả o . N g u y ê n lí n h u đòi h ỏ i p h ả i
có được t h ô n g t i n k ị p t h ò i v à l i ê n t ụ c của t á c đ ộ n g b ê n n g o à i . T r o n g n h u
t h u ậ t , n g ư ờ i t a sử d ụ n g k ĩ n ă n g linh giác,

là kĩ t h u ậ t r ấ t t i n h xảo trong

c ậ n c h i ế n , n h ư n g có t h ể á p d ụ n g r ấ t m ề m m ỏ n g , l i n h h o ạ t t r o n g cuộc
sống h à n g n g à y .
Đ ặ c đ i ể m t h ứ t ư c ủ a V T C là tính

tư nhiên,

l à t u â n theo quy l u ậ t

của t ự n h i ê n v à c ủ a cuộc sống. T r ẻ em r ấ t t ự n h i ê n , k h i b ị n g ã k h ô n g có
p h ả n ứ n g c h ố n g t a y n ê n r ấ t í t k h i g ẫ y tay, n h ư n g t r ẻ em chỉ sống t r o n g
môi trường đơn giản, k h i n g ư ờ i lớn k h ô n g đ ặ t ra các cạm b ẫ y . N g ư ờ i lớn
n g ã d ễ b ị g ẫ y t a y do c h ố n g t a y đ ể k h ỏ i va v à o c á c c h ư ớ n g n g ạ i do c h í n h
m ì n h t ạ o r a . N g ư ờ i r è n l u y ệ n t ố t sẽ đ ạ t c á i t ự n h i ê n , h ồ n n h i ê n của t r ẻ
em, n h ư n g c ũ n g k h ô n g b ị m ắ c v à o c ạ m b ẫ y của n g ư ờ i l ố n .
N g ư ờ i t ậ p V T C có sự p h á t t r i ể n r ấ t t ự n h i ê n , n h ư đ ã n ó i : t r ê n 3 d ư ớ i
7, tức l à sức m ạ n h cơ lực n ằ m p h í a d ư ớ i c h â n , h ô n g c ò n p h í a t r ê n t h a n h
t h o á t , c h â n ấ m đ ầ u m á t . M ẫ u h ì n h n g ư ờ i c h ữ V , v a i to h ô n g n h ỏ t h í c h
hợp v ớ i q u a n đ i ể m p h á t t r i ể n con n g ư ờ i k i ể u p h ư ơ n g T â y h ơ n .
Đ e t h ự c h à n h được c á c n g u y ê n lí của V T C , t r o n g b ấ t k ì l ú c n à o , n g ư ờ i
t ậ p c ầ n h i ể u k ĩ c á c n g u y ê n t ắ c sau đ â y :
C ộ t s ố n g l à t r ụ cột của cơ t h ể , v ì v ậ y t h ể dục cột s ố n g g i ữ v a i t r ò
q u a n t r ọ n g n h ấ t . c ầ n g i ữ cho cột sống m ề m m ạ i v à c â n đ ố i , v ì

v ậ y b ấ t cứ l ú c n à o có t h ể , b ạ n h ã y t ự v ặ n v ẹ o v à t á c đ ộ n g đ ế n cột
sống của m ì n h . K h ô n g đeo v ậ t n ặ n g q u á l â u t r ê n m ộ t vai, k h ô n g
n g ồ i q u á l â u ở t ư t h ế k h ô n g c â n xứng, lệch vẹo.
T h ở b ụ n g là c á c h t h ở t ự n h i ê n n h ấ t , vì t h ế n ê n t h ỏ cách n à y v à
b i ế n t h à n h m ộ t thói quen trong m ọ i lúc.
V i ệ c t h ự c h à n h V T C t i ế n h à n h t h ư ớ n g x u y ê n , m ọ i n ơ i , m ọ i l ú c , sẽ có
t á c d ụ n g cao h ơ n .

19,


IV. s ự K H Á C BIỆT C Ủ A V T C V Ớ I T H E D Ụ C , T H E T H A O
a
m
•
C á c b à i t h ể dục được t ậ p l u y ệ n đ ú n g đ ề u r ấ t t ố t cho sức k h o e , t u y
n h i ê n v i ệ c d u y t r ì t ậ p t h ể dục t h ư ờ n g x u y ê n r ấ t k h ó đ ố i v ớ i n h i ề u n g ư ờ i ,
n h ấ t l à t h a n h n i ê n b ở i do t h i ế u t í n h h ấ p d ẫ n . V T C c ũ n g l à m ộ t l o ạ i t h ể
dục, n h ư n g có h ì n h t h ứ c đ a d ạ n g v à h ấ p d ẫ n h ơ n , n g o à i r a , V T C bao g ồ m
t h ể dục cơ k h ớ p , t h ể dục n ộ i d ư ỡ n g v à t h ể dục t r í t u ệ , n ê n có t í n h t o à n
diện hơn.
T h ể t h a o t h à n h t í c h cao do t í n h c h ấ t q u y ế t l i ệ t c ủ a n ó , n ê n l u ô n có
n g u y cơ đ e m l ạ i b ệ n h n g h ề n g h i ệ p , có h ạ i cho sức k h o e . C á c m ô n t h ể
t h a o l u ô n m a n g t í n h h ấ p d ẫ n , n ê n n h i ề u n g ư ờ i say m ê t ậ p h ơ n t h ể dục,
vì v ậ y t h ể t h a o t á c đ ộ n g đ ế n n g ư ờ i t ậ p r õ h ơ n t h ể dục. T u y n h i ê n , do t h ể
t h a o l u ô n g ắ n v ớ i m ụ c t i ê u t h i đ ấ u , v à do t í n h p h i ế n d i ệ n c ủ a t h ể t h a o
đ ố i v ớ i sự p h á t t r i ể n con n g ư ờ i , cho n ê n c h ỉ t ậ p t h ể t h a o t h ì h o à n t o à n
k h ô n g đ ủ . V T C m a n g t í n h h ấ p d ẫ n của t h ể t h a o v à m a n g t í n h t o à n d i ệ n
c ủ a t h ể dục.
V. VÕ THỂ DỤC CỔ TRUYỀN VÀ HỌC THUYẾT ÂM DƯƠNG

NGŨ

HÀNH

T h u y ế t â m d ư ơ n g n g ũ h à n h là quan đ i ể m n h ì n t h ế giới của

người

T r u n g Hoa, đ ã d u n h ậ p v à o V i ệ t N a m r ấ t l â u . T h u y ế t â m d ư ơ n g n g ũ
h à n h được sử d ụ n g n h ư m ộ t c ô n g cụ t ố t h ệ t h ố n g hoa c á c q u y l u ậ t v ậ n
đ ộ n g v à p h á t t r i ể n của t h ế g i ớ i t ự n h i ê n v à x ã h ộ i . N h ữ n g k i ế n t h ứ c v ề
â m d ư ơ n g n g ũ h à n h r ấ t t h u ậ n t i ệ n cho g i ả n g d ạ y m ộ t s ố m ô n t r o n g c á c
p h ư ơ n g p h á p cổ t r u y ề n .

20


C H Ư O N G

li

N

Ộ

I

D

U

N

G

V

Õ

T

H

Ể

D

Ụ

C

Cổ TRUYỀN

I. TÂM SINH LÍ VẬN ĐỘNG, NHẬN THỨC VÀỨNG DỤNG
Con n g ư ờ i m u ố n h o ạ t đ ộ n g p h ả i c ả m t h ụ t h ế g i ớ i x u n g q u a n h qua c á c
g i á c q u a n v à n h ậ n t h ứ c . V i ệ c r è n l u y ệ n v à h i ể u b i ế t c á c cơ q u a n t h ụ c ả m
sẽ g i ú p t a ứ n g x ử c h í n h x á c , l i n h h o ạ t h ơ n .
Nhận

thức

về thế giới xung

quanh:

Ngay t ừ n h ữ n g n g à y đ ầ u tiên k h i

s i n h r a , con n g ư ờ i b ắ t đ ầ u có n h ậ n t h ứ c v ề t h ế g i ớ i x u n g q u a n h . B ắ t đ ầ u
b ằ n g n h ữ n g c ả m t h ụ t h ị g i á c , m ắ t n h ậ n h ì n h ảnh v à t r u y ề n t í n h i ệ u l ê n
n ã o b ộ , c á c g i á c q u a n k h á c c ũ n g l i ê n t i ế p cho t a c á c t h ô n g t i n k h á c n h a u
v ề m ô i t r ư ờ n g x u n g q u a n h . Sau k h i được n ã o b ộ t ổ n g hợp, n h ữ n g t h ô n g
t i n n à y được g h i n h ớ n h ư n h ữ n g k i n h n g h i ệ m v ề sự t ồ n t ạ i c ủ a sự v ậ t
k h á c h q u a n , m ỗ i k h i g ặ p l ạ i h ì n h ảnh t ư ơ n g t ự sẽ cho t a c ả m g i á c v ề h ì n h
ảnh v à t í n h c h ấ t c ủ a c á c sự v ậ t đ ó . H i ể u b i ế t v ề t h ế g i ớ i k h á c h q u a n c ò n
được b ổ s u n g b ở i c á c k i ế n t h ứ c k h o a học, t u y l à n h ữ n g t h ô n g t i n g i á n
t i ế p , n h ư n g v ẫ n m ở r ộ n g q u a n n i ệ m cho c h ú n g t a v ề t h ế g i ớ i x u n g q u a n h .
Đ ộ t i n c ậ y c ủ a c h ú n g t a v ề sự v ậ t v à h i ệ n t ư ợ n g h o à n t o à n k h á c n h a u ,
t u y t h u ộ c v à o m ỗ i n g ư ờ i v à t h ô n g t i n t h u được. T h í d ụ : t a

c ù n g lúc vừa

n h ì n t h ấ y , sờ t h ấ y v à n g ử i t h ấ y m ộ t sự v ậ t t h ì m ứ c đ ộ c ả m n h ậ n c ủ a
c h ú n g t a v ề sự v ậ t đ ó sẽ cao h ơ n so v ớ i t r u ồ n g hợp c h ỉ n h ì n t h ấ y .
Các cơ quan
rằng

thụ

cảm:

T a t h ư ờ n g n ó i v ề 5 g i á c q u a n , có n g ư ò i cho

t a có 6 g i á c q u a n , h a y 6 cơ q u a n t h ụ c ả m . Chức n ă n g c ủ a c á c cơ

q u a n t h ụ c ả m l à n h ậ n b i ế t c á c k í c h t h í c h của m ô i t r ư ờ n g t á c đ ộ n g v à o cơ
t h ể v à t r u y ề n v ề n ã o bộ dưới dạng các xung động t h ầ n k i n h .
Các cơ quan

thụ

cảm

ngoại

vi: Cho t a t h ô n g t i n v ề t á c đ ộ n g t ừ t h ế

g i ớ i b ê n n g o à i n h ò t h ị g i á c ( m ắ t ) , t h í n h g i á c (tai), x ú c g i á c (tay, da), k h ứ u
g i á c ( m ũ i ) , v ị g i á c (lưỡi) v.v...

21


Các cơ quan

thụ

cảm

bản

thể: Cho t h ô n g t i n v ề c á c t r ạ n g t h á i cơ

( t r ư ơ n g lực cơ), k h ớ p (góc k h ớ p , v ị t r í của h ệ t h ố n g v ậ n đ ộ n g ) , g â n ( t r ạ n g
t h á i c ă n g t r ù n g c ủ a g â n ) , t i ề n đ ì n h ( t h ă n g b ằ n g : n h ậ n b i ế t gia tốc c h u y ể n
đ ộ n g v à t r ạ n g t h á i q u a y của cơ t h ể ) .
Các cơ quan

nội cảm:

Cho t h ô n g t i n v ề h o ạ t đ ộ n g của cơ q u a n n ộ i

t ạ n g : no, đói, đ a u đ ớ n , k h o a n k h o á i , b à i t i ế t , n g ạ t t h ở . . . , T h i ế u c á c cơ
quan n à y ta

k h ô n g có t h ô n g t i n v ề t r ạ n g t h á i h o ạ t đ ộ n g c ủ a cơ t h ể , d ễ

d à n g m ắ c b ệ n h do t h i ế u ý t h ứ c b ả o v ệ cơ t h ể k h i h o ạ t đ ộ n g q u á t ả i c ũ n g
n h ư k h i bị t á c động t ừ p h í a b ê n ngoài.
T ấ t cả c á c cơ q u a n t h ụ c ả m n à y đ ề u t h a m gia t r ự c t i ế p h a y g i á n t i ế p
vào q u á t r ì n h v ậ n động.
Tính

chất của các cơ quan

thụ cảm: Đ i ề u c h u n g n h ấ t cho c á c cơ q u a n

t h ụ c ả m , c á c g i á c q u a n , l à c h ú n g chỉ đ e m đ ế n cho t a t h ô n g t i n v ề b i ế n đ ổ i
c á c k í c h t h í c h , c h ứ k h ô n g p h ả i b ả n t h â n c ư ờ n g đ ộ của c á c k í c h t h í c h đ ó .
T í n h c h ấ t n à y k h ô n g n h ữ n g đ ú n g v ớ i t ấ t cả c á c g i á c q u a n , m à c ò n đ ị n h
h ì n h cho t r ạ n g t h á i t â m lí của c h ú n g ta: c ả m g i á c g i à u n g h è o , s ư ớ n g k h ổ

đ ề u l à c ả m g i á c so s á n h v ớ i t r ạ n g t h á i t r ư ớ c đó, hoặc so v ớ i x u n g q u a n h .
N h ữ n g cặp p h ạ m t r ù m a n g t í n h đ ố i l ậ p ( n h ị n g u y ê n , â m d ư ơ n g ) t r o n g
n g ô n n g ữ c ầ n được h i ể u r õ v à v ư ợ t qua ( s i ê u v i ệ t ) v ì n ó ảnh

hưởng trực

t i ế p đ ế n t i n h t h ầ n m ạ n h khoe, m à n g u y ê n n h â n s â u xa l ạ i b ắ t n g u ồ n t ừ
t â m s i n h lí c ủ a c h ú n g ta.
Thị giác

vận

động:

Đ ể h i ể u rõ h ơ n các k h á i n i ệ m t r ừ u t ư ợ n g t r ê n

c h ú n g t a h ã y t ì m h i ể u t í n h c h ấ t của m ắ t , l à cơ q u a n t h ụ c ả m đ e m l ạ i cho
c h ú n g ta n h i ề u t h ô n g t i n n h ấ t , n h ư n g c ũ n g g â y cho t a n h i ề u ảo g i á c .
T r o n g đ i ề u k i ệ n được c h i ế u s á n g t h í c h hợp, h ì n h ảnh c ủ a v ậ t được h ộ i t ụ
l ê n v õ n g m ạ c được t ế b à o h ì n h que v à h ì n h n ó n h ấ p t h ụ . T í n h i ệ u t h ị g i á c
t r u y ề n l ê n n ã o bộ được so s á n h v ớ i c á c k i n h n g h i ệ m đ ã q u a đ ể n h ậ n
d ạ n g , t r ư ớ c k h i r a q u y ế t đ ị n h v ề h à n h v i đ á p ứ n g . H ì n h ảnh

trên võng

m ạ c l à l ộ n ngược, n h ư n g n g a y t ừ b é , do v a c h ạ m , s ò m ó v à o đ ồ v ậ t v à
n g o á i cổ theo c h u y ể n đ ộ n g của v ậ t t h ể , c ả m n h ậ n c ủ a t a v ẫ n c ù n g c h i ề u
n h ư h i ệ n t h ự c k h á c h q u a n . Có n h ó m t ì n h n g u y ệ n đ e o t h ử m ộ t l o ạ i k í n h
đ ả o ảnh đặc b i ệ t đ ể h ì n h ảnh t r ê n v õ n g m ạ c c ù n g c h i ề u v ớ i v ậ t t h ể

thì

l ú c đ ầ u t h ấ y t r ò i đ ấ t q u a y cuồng, m ọ i v ậ t đ ề u đ ả o n g ư ợ c , n h ư n g sau m ộ t

22


t u ầ n , l ạ i t h ấ y b ì n h t h ư ờ n g do l i ê n t ụ c được v a c h ạ m v ố i x u n g q u a n h . Sau
k h i b ỏ k í n h ra, h i ệ n t ư ợ n g n g ư ợ c ảnh l ạ i x ả y r a . N h ư v ậ y , c h í n h n h ữ n g
m ố i l i ê n h ệ n g ư ợ c đ ã g i ú p c h ú n g t a đ i ề u c h ỉ n h h à n h v i cho p h ù hợp v ớ i
t h ế g i ớ i k h á c h q u a n . N h ò n h ữ n g t h ô n g t i n t ổ n g hợp n à y ( v ề h ì n h ảnh,

âm

t h a n h , m ù i v ị , n ó n g l ạ n h , gồ g h ề , c á c t r ạ n g t h á i cơ k h ớ p , t h ă n g b ằ n g . . )
m à t a h o ạ t đ ộ n g , đ i l ạ i v à sống được m ộ t c á c h a n t o à n .
Quá trình

thu nhận

thông

tin của con n g ư ờ i h i ệ n c h ư a t h ể đ á n h g i á

được đ ầ y đ ủ , t h í d ụ t h ô n g t i n t h ị g i á c v à t h í n h g i á c t r u y ề n v ề n ã o m ấ t
k h o ả n g t h ờ i g i a n t r u n g b ì n h l à 100 m i l i g i â y , n g h ĩ a l à t a n h ì n sai v ị t r í
c ủ a m ộ t c h i ế c xe c h ạ y v ớ i v ậ n tốc 72 k m / g i ò l à 2 m . L ệ n h đ i ề u k h i ể n t ừ
n ã o r a t a y m ấ t t h ê m 200 m i l i g i â y n ữ a , n ê n k h i t h ấ y m ộ t chiếc xe c á c h
6m đ â m vào ta thì ta k h ô n g t h ể t r á n h kịp. Trong b ó n g t ố i , thòi gian
t r u y ề n t í n h i ệ u t h ị g i á c t ă n g t h ê m 50-100 m i l i g i â y n ữ a n ê n k h o ả n g c á c h

nguy h i ể m cũng t ă n g lên.
M u ố n đ ị n h v ị được k h o ả n g c á c h h a y m u ố n có h ì n h ảnh k h ô n g g i a n 3
c h i ề u t a p h ả i n h ì n b ằ n g h a i m ắ t . N ế u n h ắ m m ộ t m ắ t t a sẽ k h ô n g có k h ả
n ă n g p h â n b i ệ t được xa, g ầ n v à k h i đi l ạ i r ấ t d ễ b ị t a i n ạ n .
C ó h a i t r ư ờ n g h ợ p p h ả i p h ố i hợp t ậ p l u y ệ n g i ữ a n h ắ m m ắ t v à m ở
m ắ t . M ộ t l à k h i t a t ậ p t ĩ n h , có l ú c c ầ n n h ắ m m ắ t đ ể l o ạ i b ỏ c á c k í c h t h í c h
b ê n n g o à i , t ậ p t r u n g l ắ n g nghe các t r ạ n g t h á i b ê n trong. H a i là k h i l u y ệ n
t ậ p v õ t h u ậ t , có n h ữ n g b à i t ậ p n h ắ m m ắ t đ ể t ậ p t r u n g v à o c á c cơ q u a n
t h ụ c ả m k h á c n h ư cơ q u a n c ả m t h ụ b ả n t h ể , x ú c g i á c v à t h í n h g i á c . C á c
b à i t ậ p n à y g ọ i l à t ậ p l i n h g i á c r ấ t í c h l ợ i cho c ậ n c h i ế n .
li. THỂ DỤC Cơ KHỚP
T h ể dục cơ k h ớ p l à m ô n cơ b ả n t r o n g t ấ t cả c á c h ì n h t h ứ c t h ể dục, t u y
n h i ê n t h ể dục cơ k h ớ p t r o n g V T C có m ộ t s ố đặc đ i ể m k h á c b i ệ t .
T h ứ n h ấ t l à V T C c h ủ t r ư ơ n g p h á t t r i ể n t o à n d i ệ n h ệ cơ m à k h ô n g
p h ả i c á c n h ó m cơ r i ê n g b i ệ t , v ì v ậ y cơ t h ể n g ư ờ i t ậ p sẽ t r ò n t r ị a v à k h ô n g
n ổ i c u ộ n cơ b ắ p . K h i t ậ p b à i k h ở i đ ộ n g , b à i q u y ề n , do c h ủ ý t h ư g i ã n
t r o n g k h i v ậ n đ ộ n g n ê n c á c cơ p h á t t r i ể n theo c h i ề u d à i , k h ô n g p h ồ n g r a
v à k h ô n g co n g ắ n đ i . N g ư ò i t ậ p V T C k h ô n g l à m n ổ i g â n t ĩ n h m ạ c h , do
k h í h u y ế t l ư u t h ô n g . N g ạ n n g ữ P h á p có c â u : t h ấ y g â n x a n h h a y b ị b ệ n h .

23


K h i t ậ p q u a y k h ớ p , n g ư ờ i t ậ p V T C t h ả l ỏ n g h o à n t o à n , có t á c d ụ n g
quay được n h i ề u , k h ô n g l à m n ó n g cơ t h ể . Theo q u a n đ i ể m k h o a học, t ấ t
cả c á c q u á t r ì n h v ậ t lí, hoa học, s i n h học đ ề u n h a n h h ơ n ở n h i ệ t đ ộ cao
h ơ n , n h ư v ậ y , n ế u t h â n n h i ệ t cao h ơ n cuộc s ố n g sẽ n g ắ n h ơ n .
V ề h ì n h t h ứ c v ậ n đ ộ n g cơ k h ớ p , V T C c h ú t r ọ n g v à o cột sống, n h ấ t l à
c á c đ ố t sống cổ v à t h ắ t l ư n g , l à v ù n g d ễ b ị t h o á i hoa. C á c p h ư ơ n g p h á p
t u l u y ệ n cổ t r u y ề n cho r ằ n g n ă n g l ư ợ n g s ố n g t i ề m ẩ n ở l u â n x a s ố Ì ( k u n d a l i n i ) có t h ể được đ á n h t h ứ c v à d â n g l ê n dọc t h e o c ộ t sống, k h a i m ở c á c

l u â n xa k h á c , đ e m l ạ i q u y ề n n ă n g v à sự t r ư ở n g t h à n h cho con n g ư ờ i .
C á c b à i t ậ p t h ể dục cơ k h ớ p sẽ được g i ả i t h í c h r õ t r o n g c á c b à i k h ở i
động, b à i q u y ề n v à b à i k i ế m .
III. THỂ DỤC NỘI DƯỠNG
T ấ t cả c á c m ô n p h á i v õ t h u ậ t v à k h í c ô n g đ ề u n h ấ n m ạ n h đ ế n t ậ p
nội, n h ư n g có m ứ c đ ộ k h á c n h a u . Đ â y là m ộ t k h á i n i ệ m t r ừ u t ư ợ n g , k h ó
d i ễ n g i ả i đ ầ y đủ, n h ư n g n ó mang n h ữ n g đặc t í n h đ ã n ê u t r o n g

mục

n h ữ n g đ ặ c đ i ế m của V T C . M ụ c t i ê u của v i ệ c t ậ p t h ê dục n ô i d ư ỡ n g l à l à m
cho k h í h u y ế t l ư u t h ô n g , s u n g m ã n , V T C n h ấ n m ạ n h v à o dưỡng

sinh.

T h ể dục n ộ i d ư ỡ n g bao h à m v i ệ c t á c đ ộ n g đ ế n cơ q u a n n ộ i t ạ n g , đ ế n
c á c cơ q u a n c ả m t h ụ n g o ạ i v i (các . g i á c q u a n ) v à c ả m t h ụ b ả n t h ể . H a i
b i ệ n p h á p cơ b ả n của T h ể dục n ộ i d ư ỡ n g : m ộ t l à p h é p t h ở b ụ n g d ù n g cơ
h o à n h , t h ó t cơ h ậ u m ô n , n h ằ m t á c đ ộ n g đ ế n c á c cơ q u a n n ộ i t ạ n g b ê n
h a i l à c á c b à i t ự xoa b ó p b ấ m h u y ệ t , có t á c đ ộ n g b ổ t r ợ cho l ư u t h ô n g k h í
h u y ế t cả b ê n n g o à i l ẫ n b ê n t r o n g .
N g o à i ra, v i ệ c l u y ệ n t ậ p c á c g i á c q u a n , c h ủ y ế u l à t h ị g i á c , x ú c g i á c
p h á t t r i ể n đ ộ n h ậ y của c á c cơ q u a n c ả m t h ụ b ả n t h ể n h ư c ả m t h ụ v ề
t r ạ n g t h á i cơ, k h ớ p , t i ề n đ ì n h . . , đ ã được c h ú ý t h ô n g q u a c á c b à i t ậ p l i n h
giác, t ậ p đ ô i v.v...
Khi luyện tập đúng phương pháp, người tập sử dụng hệ thống cỡ
k h ớ p r ấ t h i ệ u q u ả , t ư t h ế n g a y n g ắ n , có t í n h đ ồ n g b ộ cao, p h á t l ự c t u y ý
ích l ợ i cho sức khoe.

24

IV. T H Ê D Ụ C TRÍ T U Ệ
T h ể dục t r í t u ệ có t ầ m cao h ơ n n h ữ n g b à i t h ể dục t h ô n g t h ư ờ n g , l à
đ ạ i d i ệ n cho n ề n v ă n m i n h p h ư ơ n g Đ ô n g . T h ô n g t h ư ờ n g , con n g ư ờ i c h ú n g
t a k h ô n g có k h ả n ă n g đ i ể u k h i ể n suy n g h ĩ của m ì n h , do b ị c h i p h ố i b ở i
n h i ề u ý nghĩ và tác động ngoại cảnh một cách n g ẫ u n h i ê n . Trong đạo
P h ậ t g ọ i là tâm

viên ý mã- t â m v à ý n h ư con k h ỉ v à con n g ự a , n h ả y n h ó t

lung tung.
N h ữ n g b à i t ậ p c ủ a V T C sẽ d ầ n d ầ n đ ư a n g ư ờ i t ậ p t ừ t r ạ n g t h á i tạp
niệm

( n h i ề u ý n g h ĩ l i n h t i n h ) , sang t r ạ n g t h á i nhất

niệm,

tập trung tư

t ư ở n g v à o m ộ t đ i ể m . Bước cao h ơ n , t h o á t t ụ c cho n h ữ n g n g ư ờ i m u ố n t u
l u y ệ n đ ạ t đ ế n t r ạ n g t h á i vô niệm,

v ư ợ t qua suy n g h ĩ , c h ỉ c ò n cực lạc,

từ

bi, ý n g h ĩ v à h i ể u b i ế t l ú c đ ó chỉ l à c ô n g cụ cho t â m t h ứ c c ủ a con n g ư ờ i .
T u y n h i ê n v i ệ c đ ó k h ô n g n ằ m t r o n g k h u ô n k h ổ của V T C .

N ộ i d u n g c h ủ y ế u c ủ a p h ầ n n à y l à g i ớ i t h i ệ u p h ư ơ n g p h á p g i ả i toa
t â m lí, xoa b ỏ stress, l à m c h ủ suy n g h ĩ , t ă n g c ư ờ n g k h ả n ă n g học h à n h
v à s á n g t ạ o , n h ằ m t ừ n g bước đ ạ t t ớ i t r ạ n g t h á i m ạ n h k h ỏ e , s u n g m ã n v à
vui sướng n h ư đã n ê u trên.
C á c p h ư ơ n g p h á p t h ể dục t r í t u ệ r ấ t đ a d ạ n g , t ừ t h u ầ n t u y cổ t r u y ề n
n h ư t h i ề n , k h í c ô n g , yoga đ ế n k ế t hợp v ớ i c ô n g n g h ệ h i ệ n đ ạ r n h ư t h ư
g i ã n t í c h cực, â m n h ạ c t r ị l i ệ u , t h i ề n đ ộ n g . C h ú n g t ô i sẽ giói t h i ệ u m ộ t
vài p h ư ơ n g p h á p đơn giản và hiệu quả, đã áp dụng trong n h i ề u liệu trình
với các sinh viên.
V. PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH THEO QUAN DIÊM cổ THUYÊN
M ặ c d ù t a đ a n g đ ề c ậ p đ ế n c á c p h ư ơ n g p h á p cô t r u y ề n , n h ư n g t í n h
t h ò i sự c ủ a n ó h o à n t o à n v ẫ n g i ữ n g u y ê n . T r o n g t h ò i đ ạ i n g à y nay, con
n g ư ờ i đ ã có n h ữ n g t h à n h t ự u k h o a học c ô n g n g h ệ v ư ợ t bậc, n h ư n g mức
đ ộ t r ư ở n g t h à n h t â m t h ứ c k h ô n g t h a y đ ổ i gì đ á n g k ể . N ó i c á c h k h á c , con
n g ư ờ i k h ô n g t h ấ y h ạ n h p h ú c h ơ n . N h ữ n g t i ệ n n g h i do k h o a học c ô n g
n g h ệ t u y đ e m l ạ i s ự t h o ả i m á i n h ấ t t h ò i cho m ộ t s ố n g ư ờ i , n h ư n g l ạ i l à m
h ọ k é m n h ạ y c ả m , k é m c h ị u đ ự n g h ớ n . N g o à i ra, do n h ậ n t h ứ c k é m ,
n g ư ờ i k h ô n g được h ư ở n g t i ệ n n g h i l ạ i t h è m k h á t n h ữ n g t i ệ n n g h i đ ó , g â y
bao n h i ê u r ắ c r ố i v à b ấ t h ạ n h .

25