Xác định nhu cầu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện (BHYTTN) của các hộ nông dân trên địa bàn xã xuân quan huyện văn giang tỉnh hưng yên

Trờng đại học nông nghiệp hà nội

Khoa kinh tế và phát triển nông thôn
------- -------

Khóa luận tốt nghiệp đại học
XC NH NHU CU THAM GIA BO HIM Y T
T NGUYN CA CC H NễNG DN TRấN A BN
X XUN QUAN HUYN VN GIANG TNH HNG YấN

Tên sinh viên

: Lờng Thị Tơi

Chuyên ngành đào tạo

: Kinh tế nông nghiệp

Lớp

: Kinh tế 51 D

Niên khoá

: 2006 - 2010

Giáo viên hớng dẫn : PGS.TS. Nguyễn Văn Song

Hà nội, năm 2010

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng: số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là
trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn
gốc.
Hà Nội, ngày 25 tháng 5 năm 2010
Người thực hiện luận văn

Lường Thị Tươi


ii


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực tập tốt nghiệp vừa qua, tôi đã nhận được sự giúp đỡ
nhiệt tình của các cá nhân, tập thể để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Trước tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn ban Giám hiệu nhà trường, toàn thể các
thầy cô giáo Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Bộ môn Kinh tế tài nguyên và
môi trường đã truyền đạt cho tôi những kiến thức cơ bản và tạo điều kiện giúp đỡ
tôi hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS. Nguyễn
Văn Song đã dành nhiều thời gian trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình cho tôi
hoàn thành quá trình nghiên cứu đề tài này.
Qua đây tôi cũng xin cảm ơn toàn thể cán bộ Phòng Bảo hiểm xã hội huyện
Văn Giang, UBND, đại lý Bảo hiểm xã hội xã Xuân Quan và nhân dân huyện xã
Xuân Quan, trong thời gian tôi về thực tế nghiên cứu đã tạo điều kiện thuận lợi cho
tôi tiếp cận và thu thập những thông tin cần thiết cho đề tài.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, những người đã động

viên và giúp đỡ tôi về tinh thần, vật chất trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề
tài.
Trong quá trình nghiên cứu vì nhiều lý do chủ quan, khách quan. Luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi rất mong nhận được sự thông cảm
và đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và các bạn sinh viên.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 25 tháng 5 năm 2010

SINH VIÊN

Lường Thị Tươi

i


•

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Khung phân tích của nghiên cứu
Nội dung
nghiên cứu

Tình hình
tham gia
BHYTTN của
các hộ nông
dân

Nhu cầu tham
gia BHYTTN

của các hộ
nông dân

Các yếu tố ảnh
hưởng đến việc
tham gia BHYTTN
của các nông hộ

Phương
pháp
tiếp cận

Chủ thể
nghiên cứu

Chỉ tiêu
phân tích

- Phòng
BHYTXH
huyện
- UBND xã, đại
lí BHYT

- Phỏng vấn
trực tiếp bằng
bảng hỏi
- Quan sát
thực tế

Số dân, số hộ
tham gia
BHYTTN

Các hộ nông
dân trên địa
bàn xã

- PV bằng bảng
hỏi
- Phương pháp
tạo dựng thị
trường (CVM)
- Chuyên gia

- Tỷ lệ ý kiến khó
khăn trong tham
gia BHYTTN
- Mức WTP

- Cán bộ quản lý

- Các hộ nông
dân

- PV bằng
bảng hỏi
- Chuyên gia,
chuyên khảo

Đánh
giá nhu
cầu
tham
gia
BHYT
của các
nông hộ

Kiến
nghị
giải
pháp

- Tỷ lệ hiểu biết
BHYT
- Tỷ lệ đồng ý
tham gia BHYT

Khung phân tích của nghiên cứu

Nhằm tìm được mục tiêu nghiên cứu cuối cùng và đưa ra các giải pháp nhằm đáp
ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của các hộ nông dân thì nội dung phân tích chính của đề tài
là: Đánh giá tình tình tham gia BHYTTN của các hộ nông dân, các yếu tố ảnh hưởng đến
quyết định tham gia BHYTTN; mức sẵn lòng chi trả của các hộ và những đề nghị mong
muốn của người dân đối với công tác BHYTTN.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phát triển nâng cao độ che phủ của BHYTTN là một trong những mục tiêu quan
trọng, đồng thời là một giải pháp cơ bản để nâng cao công tác chăm sóc sức khoẻ cho
người dân Việt Nam nói chung và khu vực nông thôn nói riêng mà Đảng, chính phủ và

ngành y tế đã đề ra. Về cơ bản có thể hiểu BHYTTN là một phương thức cộng đồng chia

ii


sẽ rủi ro về chi phí khám chữa bệnh. Tuy nhiên, khi tỷ lệ tham gia BHYTTN, nhất là ở khu
vực nông thôn còn quá thấp và phần lớn người tham gia có vấn đề về sức khỏe đã làm hạn
chế hiệu quả của chính sách này. Mặc dù đã đạt những kết quả ban đầu, tuy nhiên cho đến
nay phần lớn người nông dân chưa được tiếp cận BHYTTN. So với khu vực đô thị, tỷ lệ
người dân nông thôn tham gia BHYTTN còn rất thấp, nếu tính riêng đối với người nông
dân chỉ đạt khoảng 5%, chủ yếu là những người bệnh mới mua BHYTTN. Xuất phát từ
vấn đề vừa nêu, tôi nghiên cứu đề tài: “Xác định nhu cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện
(BHYTTN) của các hộ nông dân trên địa bàn xã Xuân Quan huyện Văn Giang tỉnh Hưng
Yên”.
Câu hỏi nghiên cứu cần giải quyết: BHYTTN là gì? Đối tượng, nguyên tắc, quyền lợi và
trách nhiệm các bên tham gia BHYTTN như thế nào?; Thực trạng tham gia BHYTTN của
các hộ nông dân trên địa bàn Xã?; Hộ nông dân có nhu cầu tham gia BHYTTN không và
bằng lòng trả ở mức giá nào?; Giải pháp để đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của các
hộ nông dân?
Mục tiêu nghiên cứu này nhằm: 1) Góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận và thực tiễn
về BHYTTN; 2) Tìm hiểu thực trạng tham gia BHYTTN của các hộ nông dân trên địa bàn
xã Xuân Quan; 3) Đánh giá nhu cầu và những yếu tố ảnh hưởng đến việc tham gia
BHYTTN của các hộ nông dân trên địa bàn xã Xuân Quan; 4) Đề xuất một số giải pháp
nhằm đáp ứng nhu cầu BHYTTN của các hộ nông dân.
2. NGUỒN SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Nguồn số liệu thứ cấp
Số liệu về tổng quan tài liệu được thu thập qua sách, tạp chí, báo cáo liên quan đến vấn
đề nghiên cứu; số liệu về địa bàn nghiên cứu và tình hình chung về BHYTTN thập từ phòng
BHYT&XH Văn Giang và UBND xã Xuân Quan.
2.2 Nguồn số liệu sơ cấp

Số liệu tình hình thực hiện, tham gia và đánh giá nhu cầu tham gia BHYTTN được thu
thập từ 50 hộ nông dân và 02 cán bộ quản lý BHYTTN.
2.3 Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, phương pháp sử dụng bao gồm: Phương pháp
chọn điểm và chọn mẫu nghiên cứu, phương pháp thu thập thông tin, thống kê kinh tế,
phương pháp so sánh và phương pháp tạo dựng thị trường (CVM).
Phương pháp tạo dựng thị trường - Contingent Valuation Method (CVM) là tạo dựng
một thị trường khi mà hiện tại chưa có thị trường về một loại hàng hoá, dịch vụ nào đó.
Các hộ nông dân trong mẫu điều tra được coi là tác nhân tham gia vào thị trường. Các hộ
trước tiên sẽ được giới thiệu, mô tả để hiểu rõ được lợi ích của việc tham gia BHYTTN “hàng hoá, dịch vụ cần mua”. Sau đó, hộ sẽ được hỏi về mức sẵn lòng chi trả - Willingness
to pay (WTP) của mình khi được tham gia BHYTTN. Các kỹ thuật được sử dụng là câu
hỏi mở (Open - Ended Question) và trò đấu thầu (Bidding Game). Đường cầu về việc tham
gia BHYTTN được mô tả như là đường “sẵn lòng chi trả”.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1 Tình hình tham gia BHYTTN của người dân
Nhìn chung trong những năm qua, đời sống của nhân dân tăng cao, nhu cầu được
chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ ngày càng nhiều. Tuy nhiên chỉ có chưa đến 10% tổng số
nông dân tham gia BHYTTN. Số người tham gia BHYTTN qua 3 năm gần đây đều tăng
lên nhờ đó mà nguồn quỹ thu BHYTTN cũng tăng lên một cách ổn định. Sự thay đổi của

iii


trạm y tế xã Xuân Quan cũng đã đánh dấu sự biến chuyển mạnh mẽ trong việc chăm sóc
sức khoẻ cho người dân. Những việc làm của trạm y tế trong thời gian qua được người
bệnh và nhân dân tin tưởng, gửi gắm được cấp trên đánh giá cao.
3.2 Đánh giá nhu cầu và mức bằng lòng trả khi tham gia BHYTTN của người dân
Nhu cầu tham gia BHYTTN của các hộ là rất lớn: 90% hộ cho rằng cần thiết phải
tham gia đóng BHYTTN, 90% hộ đồng ý sẵn lòng chi trả cho việc tham gia này. Tuy
nhiên, mức độ hiểu biết của họ về chính sách BHYT là một chính sách lớn của Đảng và

nhà nước ta có ý nghĩa nhân đạo và tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc, góp phần đảm bảo sự
công bằng trong công tác khám chữa bệnh còn thấp. Mức sẵn lòng trả của 4 nhóm hộ phụ
thuộc nhiều vào độ tuổi, thu nhập, mức độ hiểu biết, cách nghĩ, quan điểm và sự kỳ vọng
của các hộ sau khi tham gia BHYTTN. Ở mức bằng lòng trả là 321.000 đồng/người/năm
thì số hộ tham gia là nhiều nhất (31%). Mức chi trả bình quân của các hộ là 289.000
đồng/người/năm. Các hộ có mức sẵn lòng chi trả cao hơn cũng có sự quan tâm tới chất lượng
dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng như ý thức trách nhiệm chia sẻ với cộng đồng hơn nhóm hộ
có mức sẵn lòng chi trả khi tham gia BHYTTN ở mức thấp hơn. Nếu sử dụng công thức nhân
rộng cho tổng thể thì tổng số quỹ BHYTTN hàng năm từ phía người dân đóng góp ước
tính sẽ là 650.133.000 đồng/năm.
3.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân
Thu nhập là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới quyết định có tham gia BHYTTN
của người dân. Người dân trong nhóm có thu nhập cao cũng có ý thức cộng đồng tốt hơn
các nhóm người dân khác, họ cho rằng ngoài việc tham gia BHYTTN là để đáp ứng nhu
cầu bản thân và gia đình thì cũng có mong muốn chia sẻ rủi ro với người khác trong xã hội.
Nhóm yếu tố thuộc về đặc trưng nhân khẩu - xã hội của cá nhân người dân là
yếu tố ảnh hưởng thứ hai đến quyết định có tham gia BHYTTN của hộ nông dân bao gồm
độ tuổi của chủ hộ, trình độ học vấncủa chủ hộ, nhận thức, tâm lý của hộ tới nhu cầu tham
gia BHYTTN. Một trong những yếu tố là rào cản đó là thủ tục khám chữa bệnh còn khá
phức tạp và cơ sở vật chất và đội ngũ y bác sỹ còn thiếu và yếu ảnh hưởng lớn thứ ba đến
quá trình tới việc quyết định tham gia BHYTTN và mở rộng thẻ BHYTTN ở khu vực này.
Chính quyền địa phương có vai trò quan trọng ảnh hưởng theo xu hướng thúc đẩy hay kìm
hãm mức độ người dân nơi đây tham gia BHYTTN.
3.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân
Cần nâng cao trách nhiệm và nhiệt thành công việc đối với các cán bộ BHYT.
Thường xuyên có các lớp đào tạo mới và tập huấn về nghiệp vụ tuyên truyền vận động
người dân tích cực tham gia BHYTTN. Thu, quản lý và giám sát việc sử dụng quỹ quỹ
BHYTTN sao cho thực hiện đúng mục đích chi, cũng như việc quy định một tỷ lệ rõ ràng
về việc chi cho quản lý. Tiến hành cải cách thủ tục hành chính trong việc tham gia và thủ
tục khám chữa bệnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi khi cho người dân đến các đại lý BHYT

để làm thẻ BHYTTN và đến các cơ sở y tế để khám chữa bệnh bằng thẻ BHYT. Từng
bước khắc phục hiện tượng phân biệt đối sử với bệnh nhân có thẻ BHYTTN với bệnh nhân
dịch vụ. Cần cải tiến quản lý bằng việc quản lý thẻ BHYT điện tử tại bệnh viện. Cải tiến
công tác quản lý viện phí, xem xét phương thức thanh toán chi phí khám chữa bệnh giữa
cơ quan BHXH và các bệnh viện. Tăng cường chất lượng y tế cơ sở, đặc biệt là chất lượng
khám chữa bệnh tại trạm y tế xã, bảo đảm cho các hộ dân tham gia BHYTTN được chăm
sóc sức khỏe theo chế độ BHYT ngay từ y tế cơ sở. Đầu tư ứng trang thiết bị y học hiện
đại, nguồn cung cấp thuốc cũng cần được tăng cường quản lý nhằm bình ổn về giá thuốc
và đảm bảo nguồn thuốc đầy đủ, chất lượng kịp thời phục vụ cho người bệnh.
Có những giải pháp cụ thể nhằm cải thiện đời sống và tăng thu nhập cho các hộ nông
dân. Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp một cách hợp nhằm tăng thu nhập cho người nông

iv


dân một cách ổn định và bền vững. Hỗ trợ kịp thời và hiệu quả cho các đối tượng là những
hộ nghèo có thu nhập thấp khi gặp rủi ro về kinh tế, các nhóm hộ nông dân dễ bị tổn
thương Xác định mức phí BHYTTN cho các nhóm đối tượng tham gia BHYTTN theo
nguyên tắc phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội ở nông thôn của địa phương, khả năng
đóng góp của người dân, có kế hoạch hỗ trợ tiền đóng BHYTTN cho một bộ phận dân cư
diện cận nghèo. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền về chính sách BHYT đặc biệt là
BHYTTN, đây là yếu tố quan trọng giúp thay đổi nhận thức cho mọi người để hiểu đúng
bản chất, sự cần thiết của BHYT, qua đó tự giác và tạo thói quen tham gia BHYTTN. Điều
này đòi hỏi các cán bộ thực hiện công tác BHYTTN nên giáo dục ý thức của người tham
gia thông qua tuyên truyền. Phần lớn người dân ở Xuân Quan trong thực tế vẫn chưa hiều
được đầy đủ về lợi ích khi tham gia BHYTTN. Do vậy đại lý BHYT cũng như các cơ sở y
tế có thể thực hiện các biện pháp tuyên truyền cụ thể.
4. KẾT LUẬN
Hiện nay, cả xã Xuân Quan chỉ có chưa đến 10% tổng số nông dân tham gia
BHYTTN. Số người tham gia BHYTTN qua 3 năm gần đây đều tăng lên nhờ đó mà nguồn

quỹ thu BHYTTN cũng tăng lên một cách ổn định. Nhu cầu tham gia BHYTTN của các hộ
là rất lớn: 90% hộ cho rằng cần thiết phải tham gia đóng BHYTTN, cũng có tới 90% hộ
đồng ý sẵn lòng chi trả cho việc tham gia này. Mức chi trả bình quân của các hộ là 289.000
đồng/người/năm. Nếu sử dụng công thức nhân rộng cho tổng thể thì tổng số quỹ BHYTTN
hàng năm từ phía người dân đóng góp ước tính sẽ là 650.133.000 đồng/năm. Thu nhập là
yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới quyết định có tham gia BHYTTN của người dân.
Nhóm yếu tố thuộc về đặc trưng nhân khẩu - xã hội của cá nhân người dân là yếu tố ảnh
hưởng thứ hai đến quyết định có tham gia BHYTTN của hộ nông dân bao gồm trình độ
học vấn của chủ hộ nhận thức, tâm lý của hộ tới nhu cầu tham gia BHYTTN. Một trong
những yếu tố là rào cản đó là thủ tục khám chữa bệnh còn khá phức tạp và cơ sở vật chất
và đội ngũ y bác sỹ còn thiếu và yếu ảnh hưởng lớn thứ ba đến quá trình tới việc quyết
định tham gia BHYTTN và mở rộng thẻ BHYTTN ở khu vực này. Chính quyền địa
phương có vai trò quan trọng ảnh hưởng theo xu hướng thúc đẩy hay kìm hãm mức độ
người dân nơi đây tham gia BHYTTN.
Đề tài cũng đã đưa ra các giải pháp : 1) Cần nâng cao trách nhiệm và nhiệt thành
công việc đối với các cán bộ BHYT. 2) Tiến hành cải cách thủ tục hành chính trong việc
tham gia và thủ tục khám chữa bệnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi khi cho người dân đến
các đại lý BHYT để làm thẻ BHYTTN và đến các cơ sở y tế để khám chữa bệnh bằng thẻ
BHYT. Cải tiến công tác quản lý viện phí, xem xét phương thức thanh toán chi phí khám
chữa bệnh giữa cơ quan BHXH và các bệnh viện. 3) Tăng cường chất lượng y tế cơ sở, đặc
biệt là chất lượng khám chữa bệnh tại trạm y tế xã, bảo đảm cho các hộ dân tham gia
BHYTTN được chăm sóc sức khỏe theo chế độ BHYT ngay từ y tế cơ sở. 4) Có những
giải pháp cụ thể nhằm cải thiện đời sống và tăng thu nhập cho các hộ nông dân. 5) Đẩy
mạnh công tác thông tin tuyên truyền về chính sách BHYT đặc biệt là BHYTTN, đây là
yếu tố quan trọng giúp thay đổi nhận thức cho mọi người để hiểu đúng bản chất, sự cần
thiết của BHYT, qua đó tự giác và tạo thói quen tham gia BHYTTN.

v

MôC LôC
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1..................................................................................ix
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2.......................................................................................ix
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2..................................................................ix
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4.................................................................ix
22........................................................................................................................... ix
2.2 Cơ sở thực tiễn 22.............................................................................................ix
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34.................................................................x
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...............................................................................x
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51.........................x
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75...........xi
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
................................................................................................................................. xi
5.1 Kết luận 93........................................................................................................xi
5.2 Kiến nghị 95......................................................................................................xi
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................xii
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................xii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................xii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................xii
22.......................................................................................................................... xii
2.2 Cơ sở thực tiễn 22............................................................................................xii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34...............................................................xii
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...........................................................................xiii
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................xiii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75.........xiii
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... xiv

vi

5.1 Kết luận 93......................................................................................................xiv
5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................xiv
PHẦN I: MỞ ĐẦU...................................................................................................1
1.1Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................4
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài.......................................................................4
2.1.1 Một số nội dung về Bảo hiểm y tế tự nguyện.................................................................4
Đồ thị 2.1. Đường cầu về hàng hoá, dịch vụ.........................................................................16
Đồ thị 2.2. Mức sẵn lòng chi trả và thặng dư tiêu dùng.........................................................17
2.1.3 Một số yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của các hộ nông
dân....................................................................................................................................19
................................................................................................................................. 22
2.2 Cơ sở thực tiễn...................................................................................................22
2.2.1 Bảo hiểm y tế tự nguyện của các nước trên thế giới......................................................22
2.2.1.2 Bảo hiểm y tế tự nguyện ở Philippin ........................................................................24
2.2.2.2. Một số những khó khăn .........................................................................................28
2.2.2.4 Thuận lợi và những khó khăn khi thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện cho người nông dân
.........................................................................................................................................31
PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .................................................34
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................................34
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu......................................................................34
3.1.1.2 Địa hình.................................................................................................................34
3.1.2.1 Dân số - Lao động ..................................................................................................35
3.1.3 Đặc điểm y tế............................................................................................................39
3.1.4 Đánh giá thuận lợi và khó khăn tới việc tham gia BHYTTN của người dân ..................40
3.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................................40
3.2.1 Khung phân tích........................................................................................................40

PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................................51

vii


4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân ............................51
4.2 Đánh giá nhu cầu và mức bằng lòng trả khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện
của người dân.........................................................................................................55
4.2.1 Khảo sát nhu cầu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân...............................55
4.2.2 Mức bằng lòng chi trả bảo hiểm y tế tự nguyện............................................................57
4.2.2.1 Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 25 đến 35 ........................57
4.2.2.3Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 46 đến 55 .........................65
Nhóm hộ này có thu nhập ở 3 mức trung bình, khá và giàu, không có hộ nghèo trong đó thì hộ
có thu nhập trung bình khá chiếm chủ yếu vì thế đây cũng là điều kiện tham gia BHYTTN
thuận lợi hơn. Nguồn thu nhập của các hộ chủ yếu là từ chăn nuôi quy mô lớn tập trung tại các
trang trại, trung bình với mức thu nhập bình quân là 50.000.000đ đến 60.000.000đ một năm. Có
02 hộ có mức thu nhập cao hơn từ việc ươm trồng hoa cây cảnh, thu nhập bình quân hàng năm
từ 100.000.00đ đến 150.000.000đ. Và chỉ có 01 hộ nông dân có thu nhập chưa đến
35.000.000đ/năm thấp hơn nhiều so với các hộ còn lại trong nhóm. So với hai nhóm hộ trước
nhóm hộ này có số hộ tham gia cao hơn. Chúng tôi thể hiện mức sẵn lòng chi trả của nhóm hộ
qua bảng sau:.....................................................................................................................65
4.2.2.4Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ trên 55 tuổi .......................67
.........................................................................................................................................71
Đồ thị 4.8 Đường cầu phản ánh mức sẵn lòng chi trả của các hộ...........................................71
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân...............75
4.3.1 Thu nhập và mức sống của người dân.........................................................................75
.........................................................................................................................................77
Đồ thị 4.9 Mối quan hệ giữa tổng thu nhập với mức sẵn lòng trả của các hộ...........................77
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân...84
4.4.1 Đối với cơ quan thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện......................................................85

4.4.3 Đối với các hộ dân ....................................................................................................88
PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................93
5.1 Kết luận.............................................................................................................93
5.2 Kiến nghị...........................................................................................................95
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................vii

viii


1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................vii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................vii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................vii
22.......................................................................................................................... vii
2.2 Cơ sở thực tiễn 22............................................................................................vii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34...............................................................vii
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40............................................................................vii
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................viii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75.........viii
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... viii
5.1 Kết luận 93......................................................................................................viii
5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................viii
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................xii
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................xii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................xii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................xii
22......................................................................................................................... xiii
2.2 Cơ sở thực tiễn 22...........................................................................................xiii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34..............................................................xiii
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...........................................................................xiii

4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................xiii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75..........xiv
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... xiv
5.1 Kết luận 93......................................................................................................xiv
5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................xiv
PHẦN I: MỞ ĐẦU...................................................................................................1
1.1Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2

ix


1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................4
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài.......................................................................4
2.1.1 Một số nội dung về Bảo hiểm y tế tự nguyện.................................................................4
Đồ thị 2.1. Đường cầu về hàng hoá, dịch vụ.........................................................................16
Đồ thị 2.2. Mức sẵn lòng chi trả và thặng dư tiêu dùng.........................................................17
2.1.3 Một số yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của các hộ nông
dân....................................................................................................................................19
................................................................................................................................. 22
2.2 Cơ sở thực tiễn...................................................................................................22
2.2.1 Bảo hiểm y tế tự nguyện của các nước trên thế giới......................................................22
2.2.1.2 Bảo hiểm y tế tự nguyện ở Philippin ........................................................................24
2.2.2.2. Một số những khó khăn .........................................................................................28
2.2.2.4 Thuận lợi và những khó khăn khi thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện cho người nông dân
.........................................................................................................................................31
PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .................................................34
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................................34

3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu......................................................................34
3.1.1.2 Địa hình.................................................................................................................34
3.1.2.1 Dân số - Lao động ..................................................................................................35
3.1.3 Đặc điểm y tế............................................................................................................39
3.1.4 Đánh giá thuận lợi và khó khăn tới việc tham gia BHYTTN của người dân ..................40
3.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................................40
3.2.1 Khung phân tích........................................................................................................40
PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................................51
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân ............................51
4.2 Đánh giá nhu cầu và mức bằng lòng trả khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện
của người dân.........................................................................................................55
4.2.1 Khảo sát nhu cầu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân...............................55
4.2.2 Mức bằng lòng chi trả bảo hiểm y tế tự nguyện............................................................57

x


4.2.2.1 Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 25 đến 35 ........................57
4.2.2.3Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 46 đến 55 .........................65
Nhóm hộ này có thu nhập ở 3 mức trung bình, khá và giàu, không có hộ nghèo trong đó thì hộ
có thu nhập trung bình khá chiếm chủ yếu vì thế đây cũng là điều kiện tham gia BHYTTN
thuận lợi hơn. Nguồn thu nhập của các hộ chủ yếu là từ chăn nuôi quy mô lớn tập trung tại các
trang trại, trung bình với mức thu nhập bình quân là 50.000.000đ đến 60.000.000đ một năm. Có
02 hộ có mức thu nhập cao hơn từ việc ươm trồng hoa cây cảnh, thu nhập bình quân hàng năm
từ 100.000.00đ đến 150.000.000đ. Và chỉ có 01 hộ nông dân có thu nhập chưa đến
35.000.000đ/năm thấp hơn nhiều so với các hộ còn lại trong nhóm. So với hai nhóm hộ trước
nhóm hộ này có số hộ tham gia cao hơn. Chúng tôi thể hiện mức sẵn lòng chi trả của nhóm hộ
qua bảng sau:.....................................................................................................................65
4.2.2.4Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ trên 55 tuổi .......................67
.........................................................................................................................................71

Đồ thị 4.8 Đường cầu phản ánh mức sẵn lòng chi trả của các hộ...........................................71
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân...............75
4.3.1 Thu nhập và mức sống của người dân.........................................................................75
.........................................................................................................................................77
Đồ thị 4.9 Mối quan hệ giữa tổng thu nhập với mức sẵn lòng trả của các hộ...........................77
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân...84
4.4.1 Đối với cơ quan thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện......................................................85
4.4.3 Đối với các hộ dân ....................................................................................................88
PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................93
5.1 Kết luận.............................................................................................................93
5.2 Kiến nghị...........................................................................................................95

DANH MỤC CÁC BẢNG
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................vii
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................vii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................vii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................vii
22.......................................................................................................................... vii

xi


2.2 Cơ sở thực tiễn 22............................................................................................vii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34...............................................................vii
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40............................................................................vii
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................viii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75.........viii
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... viii
5.1 Kết luận 93......................................................................................................viii

5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................viii
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1..................................................................................ix
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2.......................................................................................ix
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2...................................................................x
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4..................................................................x
22............................................................................................................................x
2.2 Cơ sở thực tiễn 22..............................................................................................x
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34.................................................................x
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...............................................................................x
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51.........................x
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75...........xi
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
................................................................................................................................. xi
5.1 Kết luận 93........................................................................................................xi
5.2 Kiến nghị 95......................................................................................................xi
PHẦN I: MỞ ĐẦU...................................................................................................1
1.1Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................4
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài.......................................................................4
2.1.1 Một số nội dung về Bảo hiểm y tế tự nguyện.................................................................4

xii


Đồ thị 2.1. Đường cầu về hàng hoá, dịch vụ.........................................................................16
Đồ thị 2.2. Mức sẵn lòng chi trả và thặng dư tiêu dùng.........................................................17
2.1.3 Một số yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của các hộ nông
dân....................................................................................................................................19

................................................................................................................................. 22
2.2 Cơ sở thực tiễn...................................................................................................22
2.2.1 Bảo hiểm y tế tự nguyện của các nước trên thế giới......................................................22
2.2.1.2 Bảo hiểm y tế tự nguyện ở Philippin ........................................................................24
2.2.2.2. Một số những khó khăn .........................................................................................28
2.2.2.4 Thuận lợi và những khó khăn khi thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện cho người nông dân
.........................................................................................................................................31
PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .................................................34
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................................34
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu......................................................................34
3.1.1.2 Địa hình.................................................................................................................34
3.1.2.1 Dân số - Lao động ..................................................................................................35
3.1.3 Đặc điểm y tế............................................................................................................39
3.1.4 Đánh giá thuận lợi và khó khăn tới việc tham gia BHYTTN của người dân ..................40
3.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................................40
3.2.1 Khung phân tích........................................................................................................40
PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................................51
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân ............................51
4.2 Đánh giá nhu cầu và mức bằng lòng trả khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện
của người dân.........................................................................................................55
4.2.1 Khảo sát nhu cầu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân...............................55
4.2.2 Mức bằng lòng chi trả bảo hiểm y tế tự nguyện............................................................57
4.2.2.1 Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 25 đến 35 ........................57
4.2.2.3Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ 46 đến 55 .........................65
Nhóm hộ này có thu nhập ở 3 mức trung bình, khá và giàu, không có hộ nghèo trong đó thì hộ
có thu nhập trung bình khá chiếm chủ yếu vì thế đây cũng là điều kiện tham gia BHYTTN

xiii

thuận lợi hơn. Nguồn thu nhập của các hộ chủ yếu là từ chăn nuôi quy mô lớn tập trung tại các
trang trại, trung bình với mức thu nhập bình quân là 50.000.000đ đến 60.000.000đ một năm. Có
02 hộ có mức thu nhập cao hơn từ việc ươm trồng hoa cây cảnh, thu nhập bình quân hàng năm
từ 100.000.00đ đến 150.000.000đ. Và chỉ có 01 hộ nông dân có thu nhập chưa đến
35.000.000đ/năm thấp hơn nhiều so với các hộ còn lại trong nhóm. So với hai nhóm hộ trước
nhóm hộ này có số hộ tham gia cao hơn. Chúng tôi thể hiện mức sẵn lòng chi trả của nhóm hộ
qua bảng sau:.....................................................................................................................65
4.2.2.4Mức sẵn lòng chi trả (WTP) của nhóm chủ hộ ở độ tuổi từ trên 55 tuổi .......................67
.........................................................................................................................................71
Đồ thị 4.8 Đường cầu phản ánh mức sẵn lòng chi trả của các hộ...........................................71
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân...............75
4.3.1 Thu nhập và mức sống của người dân.........................................................................75
.........................................................................................................................................77
Đồ thị 4.9 Mối quan hệ giữa tổng thu nhập với mức sẵn lòng trả của các hộ...........................77
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân...84
4.4.1 Đối với cơ quan thực hiện bảo hiểm y tế tự nguyện......................................................85
4.4.3 Đối với các hộ dân ....................................................................................................88
PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................93
5.1 Kết luận.............................................................................................................93
5.2 Kiến nghị...........................................................................................................95
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................vii
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................vii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................vii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................vii
22.......................................................................................................................... vii
2.2 Cơ sở thực tiễn 22............................................................................................vii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34...............................................................vii
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40............................................................................vii

xiv


4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................viii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75.........viii
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... viii
5.1 Kết luận 93......................................................................................................viii
5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................viii
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1..................................................................................ix
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2.......................................................................................ix
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2...................................................................x
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4..................................................................x
22............................................................................................................................x
2.2 Cơ sở thực tiễn 22..............................................................................................x
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34.................................................................x
3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...............................................................................x
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51.........................x
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75...........xi
4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
................................................................................................................................. xi
5.1 Kết luận 93........................................................................................................xi
5.2 Kiến nghị 95......................................................................................................xi
1.1Tính cấp thiết của đề tài 1.................................................................................xii
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2......................................................................................xii
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2.................................................................xii
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài 4................................................................xii
22......................................................................................................................... xiii
2.2 Cơ sở thực tiễn 22...........................................................................................xiii
3.1 Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu 34..............................................................xiii

3.2 Phương pháp nghiên cứu 40...........................................................................xiii
4.1 Tình hình tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân 51......................xiii
4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới việc tham gia BHYTTN của người dân 75..........xiv

xv


4.4 Một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của người dân 84
............................................................................................................................... xiv
5.1 Kết luận 93......................................................................................................xiv
5.2 Kiến nghị 95....................................................................................................xiv
PHẦN I: MỞ ĐẦU...................................................................................................1
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................4
PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .................................................34
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................................................34
PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................................51
4.2 Đánh giá nhu cầu và mức bằng lòng trả khi tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện
của người dân.........................................................................................................55
PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................93

xvi


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BHXH
BHYT
BHYTTN
CMKT
CVM
DV

ĐVT
HND
KCB
TW
UBND
WTP

Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm y tế tự nguyện
Chuyên môn kỹ thuật
Phương pháp tạo dựng thị trường (Contingent Valuation Method)
Dịch vụ
Đơn vị tính
Hội nông dân
Khám chữa bệnh
Trung ương
Uỷ ban nhân dân
Mức sẵn lòng chi trả (Willingness to pay)

xvii


PHẦN I: MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm y tế (BHYT) là một bộ phận quan trọng của hệ thống an sinh xã
hội mà chúng ta đang hướng đến, xây dựng và phát triển ở Việt Nam. Cùng với
BHXH, BHYT ở nước ta đang có xu hướng phát triển trong những năm gần đây,
trong đó lực lượng cư dân nông thôn đang là nhóm xã hội đông đảo - đối tượng
tham gia BHYTTN là chủ yếu. Thống kê của Bộ y tế về kết quả thực hiện BHYT

cho thấy, từ năm 2001 đến nay người dân khu vực nông thôn tham gia BHYT
không ngừng tăng. Năm 2007, đã có 36,7 triệu người tham gia BHYT, trong đó có
10,5 triệu người tham gia theo diện bắt buộc, 11,1 triệu người tham gia theo diện tự
nguyện, 15,1 triệu người nghèo đã có thẻ BHYT, tỷ lệ bao phủ BHYT đã đạt 42%
dân số cả nước. Số người tham gia BHYTTN ngày càng tăng, tính đến hết quý
I/2008 đã có 1,6 triệu nhân dân tham gia, cao hơn số thẻ phát hành cho đối tượng
này cả năm 2007. BHYT đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe
người dân Việt Nam nói chung và cho cư dân nông thôn nói riêng. So với trước
đây, phần lớn người dân nông thôn ở nước ta đã được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
Cơ sở của việc thực hiện tốt BHYT ở khu vực nông thôn chính là Việt Nam đã phát
triển được mạng lưới y tế rộng khắp các vùng nông thôn. Có thể nói phát triển nâng
cao độ che phủ của BHYT là một trong những mục tiêu quan trọng, đồng thời là
một giải pháp cơ bản để nâng cao công tác chăm sóc sức khoẻ cho người dân Việt
Nam nói chung và khu vực nông thôn nói riêng mà Đảng, chính phủ và ngành y tế
đã đề ra. Về cơ bản có thể hiểu BHYT là một phương thức cộng đồng chia sẽ rủi ro
về chi phí khám chữa bệnh. Tuy nhiên, khi tỷ lệ tham gia BHYT, nhất là ở khu vực
nông thôn còn quá thấp và phần lớn người tham gia có vấn đề về sức khỏe đã làm
hạn chế hiệu quả của chính sách này. Mặc dù đã đạt những kết quả ban đầu, tuy
nhiên cho đến nay phần lớn người nông dân chưa được tiếp cận BHYT. So với khu
vực đô thị, tỷ lệ người dân nông thôn tham gia BHYTTN còn rất thấp, nếu tính
riêng đối với người nông dân chỉ đạt khoảng 5%, chủ yếu là những người bệnh mới
mua BHYTTN. Xuất phát từ vấn đề vừa nêu, tôi nghiên cứu đề tài: “Xác định nhu
cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện (BHYTTN) của các hộ nông dân trên địa

1


bàn xã Xuân Quan huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên”. Nghiên cứu này hướng
vào việc đánh giá nhu cầu tham gia và phân tích các nhóm nhân tố đang cản trở quá
trình tham gia BHYTTN của người dân ở nông thôn. Qua đó đưa ra một số khuyến

nghị nhằm thúc đẩy quá trình mở rộng độ bao phủ và tính hiệu quả của việc sử dụng
BHYTTN ở khu vực nông thôn.
Câu hỏi nghiên cứu cần giải quyết:
• BHYTTN là gì? Đối tượng, nguyên tắc, quyền lợi và trách nhiệm các bên
tham gia BHYTTN như thế nào ?
• Thực trạng tham gia BHYTTN của các hộ nông dân trên địa bàn Xã?
• Hộ nông dân có nhu cầu tham gia BHYTTN không và bằng lòng trả ở mức
giá nào?
• Giải pháp để đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN của các hộ nông dân?
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Xác định nhu cầu tham gia Bảo hiểm y tế tự nguyện của các hộ nông dân ở
Xã Xuân Quan Huyện Văn Giang Tỉnh Hưng Yên. Trên cơ sở đó đề xuất một số
giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu tham gia BHYTTN đối với các hộ nông dân.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
• Góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận và thực tiễn về BHYTTN
• Tìm hiểu thực trạng tham gia BHYTTN của các hộ nông dân trên địa bàn xã
Xuân Quan.
• Đánh giá nhu cầu và những yếu tố ảnh hưởng đến việc tham gia BHYTTN
của các hộ nông dân trên địa bàn xã Xuân Quan.
• Đề xuất một số giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu BHYTTN của các hộ nông dân.
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Các hộ nông dân trên địa bàn xã Xuân Quan; Cán bộ quản lí bảo hiểm xã hội
về BHYTTN huyện Văn Giang và đại lí BHYT trên địa bàn Xã.

2


1.3.2 Phạm vi nghiên cứu

1.3.2.1 Về nội dung
Đề tài tập trung vào xác định nhu cầu và những yếu tố ảnh hưởng tới việc
tham gia BHYTTN của các hộ nông dân.
1.3.2.2 Về địa điểm
Đề tài được thực hiện tại địa bàn xã Xuân Quan huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên.
1.3.2.3 Về thời gian
• Đề tài thu thập các số liệu trong 3 năm từ 2007- 2009.
• Đề tài được triển khai nghiên cứu từ 23/01/2010 đến 23/05/ 2010.

3


PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài
2.1.1 Một số nội dung về Bảo hiểm y tế tự nguyện
2.1.1.1 Khái niệm, bản chất, vai trò và ý nghĩa của bảo hiểm y tế tự nguyện
• Bảo hiểm y tế là gì?
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam I xuất bản năm 1995 _ Nhà xuất bản từ
điển Bách khoa - trang 151, bảo hiểm y tế được định nghĩa như sau: “BHYT: loại
bảo hiểm do nhà nước tổ chức, quản lý nhằm huy động sự đóng góp của cá nhân,
tập thể và cộng đồng xã hội để chăm lo sức khoẻ, khám bệnh và chữa bệnh cho
nhân dân.”. Mặt khác BHYT là một trong 9 nội dung của BHXH được quy định tại
Công ước 102 ngày 28/06/1952 của tổ chức lao động quốc tế (ILO). Vì vậy, nói đến
BHYT chúng ta hiểu là BHXH về y tế hay là BHYT theo luật pháp. Luật BHYT
nhằm bảo vệ những rủi ro về bệnh tật cho những người tham gia BHXH về y tế.
BHYT sẽ đảm bảo chi trả toàn bộ hoặc từng phần những chi phí KCB, giúp cho
người bệnh vượt qua cơn hoạn nạn về bệnh tật, sớm phục hồi sức khoẻ cũng như ổn
định cuộc sống gia đình.
• Bảo hiểm y tế tự nguyện là gì?
Theo Nghị định số 63/2005/NĐ-CP: “ BHYTTN là hình thức BHYT được

thực hiện trên cở sở tự nguyện của người tham gia”. Cần phân biệt với BHYT bắt
buộc: “là hình thức BHYT được thực hiện trên cơ sở bắt buộc của người tham gia”.
Ở các nước công nghiệp phát triển người ta định nghĩa BHYTTN là một tổ
chức cộng đồng đoàn kết tương trợ lẫn nhau, nó có nhiệm vụ gìn giữ sức khoẻ, khôi
phục lại sức khoẻ hoặc cải thiện tình trạng sức khoẻ của người tham gia BHYTTN.
Trong hoạt động BHYTTN thì tính cộng đồng đoàn kết cùng chia xẻ rủi ro rất cao,
nó điều tiết mạnh mẽ giữa những người khoẻ mạnh với người ốm yếu, giữa thanh
niên với người già cả và giữa những người có thu nhập cao với những người có thu
nhập thấp. Tuy nhiên đoàn kết tương trợ không chi là quyền được nhận mà còn phải
là nghĩa vụ đóng góp.

4


• Bản chất của BHYTTN?
Nếu nhìn nhận dưới giác độ kinh tế thì BHYT được hiểu là sự hợp nhất kinh
tế của số lượng lớn những người trước cùng một loại hiểm nguy do bệnh tật gây nên
mà trong từng trường hợp cá biệt không thể tính toán trước và lo liệu được. Cân đối
về chi phí KCB cơ bản được thực hiện cân bằng giữa một bên là tổng số chi phí
KCB cho những người có nhu cầu và cần phải KCB và bên kia là tổng số đóng góp
của tất cả những người tham gia BHYT. Hoạt động BHXH về y tế không có khoản
thu lợi nhuận và đương nhiên cũng không vì mục đích lợi nhuận.
Xét về mặt xã hội, lịch sử phát triển chính sách xã hội nói chung và bảo hiểm
y tế nói riêng đã xuất hiện, tồn tại qua nhiều thế kỷ trong những điều kiện chính trị,
kinh tế xã hội khác nhau và được thực hiện ở hầu hết các nước trên thế giới. Sự phát
triển và mức độ hoàn thiện chính sách xã hội nói chung và bảo hiểm y tế nói riêng,
không chỉ chi phối bởi định hướng chính trị quan điểm của giai cấp mà còn được
quyết định bởi mức độ phát triển của nền kinh tế _ xã hội, đồng thời chính sách
BHXH có những tác động, ảnh hưởng trở lại đến sự ổn định và phát triển của toàn
bộ nền kinh tế xã hội, chính trị của các quốc gia. ở nước ta chính sách BHYT là một

bộ phận quan trọng trong hệ thống các chính sách xã hội, cùng với chính sách
BHXH, chính sách về tiền lương, phúc lợi xã hội, ưu đãi xã hội và cứu trợ xã hội,
có tác động rất lớn vào quá trình phân phối lại thu nhập để ổn định đời sống cho cán
bộ, công chức và người lao động. Với ý nghĩa đó BHYT cần cho tất cả mọi người
dân trong xã hội, bất luận giàu nghèo địa vị cao hay thấp. Thực tế ốm đau, tai nạn,
rủi ro, già yếu không trừ một ai và những người lâm vào hoàn cảnh ốm đau, tai nạn,
già yếu được quỹ BHYT thay thế, bù đắp một phần thu nhập để ổn định cuộc sống.
• Vai trò, ý nghĩa của BHYTTN?
Mặc dù ở mỗi nước khác nhau thì sẽ có hình thức tổ chức khác nhau, có
nước tổ chức độc lập với loại hình bảo hiểm khác, có nước lại coi đây là một trong
những chế độ của BHXH. Việt Nam, BHYT đã được ra đời từ năm 1992 và kể từ
ngày 24/01/2002 BHYT đã xác nhập vào BHXH. Mặc dù được tổ chức như thế nào
đi chăng nữa, thì BHYT vẫn có vai trò riêng biệt mang tính xã hội rộng rãi như sau:

5