giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản

Khái niệm vị thành niên

Vị thành niên
là gì???

• Vị thành niên là giai đoạn chuyển từ trẻ em thành
người lớn và đặc trưng bởi sự phát triển mạnh mẽ
về cả thể chất lẫn tinh thần, tình cảm và khả năng
hòa nhập cộng đồng
10-14 tuổi: VTN sớm
Thanh thiếu
niên

Vị thành
niên

15-17 tuổi: VTN trung bình
18-19 tuổi: VTN muộn
24 tuổi


Tuổi dạy thì
• Tuổi dạy thì nằm trong tuổi VTN , là thời kì
phát triển mạnh mẽ nhất cả thể chất, tâm sinh
lí, tình cảm ,được đánh dấu bằng hành kinh
lần đầu ở em gái và xuất tinh lần đầu ở em trai



Thay đổi thể chất
Nam

Nữ

Phát triển chiều cao

Phát triển chiều cao

Phát triển cân nặng

Phát triển cân nặng

Ngực phát triển ít

Vú phát triển

Thay đổi giọng nói, vỡ giọng (giọng trầm, ấm)

Thay đổi giọng nói (giọng nói trong trẻ, nhẹ
nhàng)

Tăng tiết mồ hôi và chất nhờn,mụn trứng cá

Tăng tiết mồ hôi ,chất nhờn,mụn trứng cá

Phát triển lông mu, mọc râu, lông nách, lông
ngực, lông chân, lông tay

Phát triển lông mu, mọc lông nách, lông
chân, lông tay

Không phát triển các cơ như nam .Đùi trở
Ngực và vai, các cơ phát triển. Cơ bắp, cơ cánh
nên thon, eo thon lại,xương chậu phát triển,
tay phát triển
hông nở ra để mang thai
Các bộ phận sinh dục phát triển, bắt đầu có
kinh nguyệt

Dương vật , tinh hoàn phát triển, bắt đầu
xuất tinh

Thay đổi dần hình dáng cơ thể từ trẻ em nữ
mảnh khảnh dần sang cơ thể của người
trưởng thành

Thay đổi dần hình dáng cơ thể từ trẻ em
nam mảnh khảnh dần sang cơ thể người
trưởng thành


Câu 1: Trong những dấu hiệu sau đây, dấu hiệu
nào thể hiện bạn gái đã bước vào tuổi dậy thì
chính thức?
A.Lớn nhanh, mặt nổi mụn.
B.Bắt đầu có kinh nguyệt.
C.Hông nở rộng, eo thu hẹp.
D.Phát triển cơ quan sinh dục ngoài
Đáp án B: Báo hiệu buồng trứng bắt đầu có trứng chín và rụng,
tăng sản xuất ra hoocmon sinh dục nữ: Estrogen và progesteron
Em gái có thể mang thai

Câu 2: Trong những dấu hiệu sau đây, dấu hiệu
nào thể hiện bạn trai đã bước vào tuổi dậy thì
chính thức?
A. Lớn nhanh, cơ bắp phát triển.
B. Ria mép phát triển.
C. Vỡ giọng.
D. Xuất hiện “giấc mơ ướt” (xuất tinh lần đầu).
Đáp án D: tinh hoàn bắt đầu sản sinh tinh trùng và tăng sản
xuất testosteron
Em trai đã có khả năng sinh sản và có thể làm em gái
có thai


Câu 3: Ở tuổi VTN các em thường hay bướng bỉnh không
nghe lời và thường xảy ra xung đột giữa VTN với cha mẹ,
nguyên nhân do đâu?
A. Các em mải mê các trò chơi như game online, thể
thao....
B. Cha mẹ buộc các em học quá nhiều khiến các em chịu
nhiều sức ép.
C. VTN muốn độc lập và khẳng định mình là người lớn,
trong khi cha mẹ vẫn xem các em là trẻ con.
D. Sức ép từ bài vở ở trường lớp quá nhiều khiền các em
thường hay cáu gắt , bực bội.

Đáp án:C

Câu 4: Những nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng gia
tăng bạo lực học đường với học sinh nữ hiện nay?
A. Hai bạn nữ cùng có cảm tình với một bạn nam.
B. Một bạn nữ không có bạn nam nào thích.
C. Do ảnh hưởng của những luồng thông tin xấu, và
chưa làm chủ được bản thân
D. Ý kiến khác


-VTN thường thích lập
luận, suy diến ,lí tưởng hóa
-VTN muộn thường cương
quyết, suy ngĩ về giá trị đạo
đức và mục tiêu cuộc sống

-Có xu hướng tách ra, ít phụ

thuộc cha mẹ
-Chuyển từ sinh hoạt gia
đình sang sinh hoạt bạn bè
-Hay chống đối cha mẹ

-Tình cảm mạnh mẽ thay đổi

thất thường khó phân biệt
giữa tình bạn và tình yêu
-Dễ sinh chán nản khi đổ vỡ
-Học cách biểu lộ tình cảm,
điều khiển cảm xúc
-Tỏ thái độ thân mật trong

quan hệ khác giới

-Bắt chước người lớn,dễ
tự ái hay kích động
-Nhân cách giới phát triển


Thực trạng sức khỏe sinh sản vị thành niên
• Hiểu biết của VTN về giới tính còn thấp
• Tỉ lệ VTN hiểu biết về thời điểm có thai trong
chu kì kinh nguyệt còn thấp
• Quan hệ tình dục sớm
• Hiểu biết của VTN về biện pháp tránh thai còn
hạn chế
• Hành vi xử lí của vị thành niên khi có thai là
khác nhau


• Khoảng 5% phụ nữ sinh con dưới tuổi 18, 15% sinh con
dưới tuổi 20
• Hiểu biết của vị thành niên về bệnh lây qua đường tình
dục còn thấp
• Tỉ lệ VTN bị nhiễm HIV có xu hướng tăng cao
• Một tỉ lệ đáng kể VTN có biểu hiện bệnh lí ở cơ quan
sinh dục
• Lạm dụng tình dục trẻ em, nam thanh niên có nhiều
hành vi nguy cơ cao hơn so với nữ giới


Những thách thức, trở ngại đối với sự phát

triển của VTN
• Người lớn coi vị thành niên còn non dại , thụ động và
phải phục tùng.
• Người lớn yêu cầu trách nhiệm quá nhiều trong khi giao
quyền quá ít cho VTN.
• VTN muốn tự khẳng định mình, do đó xu hướng muốn
phát triển theo cách riêng của mình nhưng không được
sự chia sẻ , giúp đỡ của người lớn


• VTN rất tò mò, muốn tìm hiểu
về tình dục, về chăm sóc SKSS
nhưng không được sự đồng
tình , giúp đỡ của người lớn
• Người lớn cho rằng VTN bị
ảnh hưởng của bạn bè , nghe
bạn hơn bố mẹ nên không
ủng hộ suy nghĩ , quyết định
của các em
• Các dịch vụ SKSS chưa đáp
ứng được nhu cầu của VTN


Tình dục tuổi VTN
• Tình dục là khái niệm rộng , không đơn giản chỉ là các cảm
xúc tình dục hay giao hợp. Tình dục bao hàm nhận thức
và cảm xúc về cơ thể mình và cơ thể người khác, khả
năng và nhu cầu gần gũi về tình cảm với một ai đó, những
suy nghĩ và tình cảm giới tính, cảm giác hấp dẫn tình dục
với người khác và cách tiếp xúc tình dục từ động chạm tới

giao hợp.
• Tình dục là tự nhiên và là phần lành mạnh của cuộc sống


Các khía cạnh của tình dục
• Khía cạnh sinh học:
Nam giới có còn khả năng tạo ra tinh trùng còn phụ nữ có khả năng
tạo trứng. Giao hợp là hành vi tình dục làm cho trứng có thể kết hợp với
tinh trùng để hình thành nên một cá thể mới.
• Khía cạnh xã hội:
Giữa hai cá thể nam và nữ có thể xuất hiện sự cuốn hút rất mạnh mẽ
về sinh lí (cuốn hút giới tính) hoặc tình cảm (tình yêu). Sự cuốn hút này có
thể dẫn đến hôn nhân và hình thành một gia đình.
Tình dục và tình yêu không hoàn toàn giống nhau.Tuy nhiên, đối với
nhiều người, tình yêu, hôn nhân và tình dục đi cùng với nhau.


Quan hệ tình dục an toàn và có trách nhiệm

Quan hệ tình
dục an toàn
và trách
nhiệm là gì
???????


Hậu quả của quan hệ tình dục ở tuổi VTN
• Đối với mẹ:
- Đa số VTN có cơ quan sinh dục phát triển chưa đầy đủ
- Khi sinh đẻ dễ bị rách cổ tử cung, vỡ tử cung, viêm

tử cung
- Khung xương chậu nhỏ và cơ tử cung yếu nên khi chuyển dạ, sinh
con khó khăn
- Tỉ lệ chết khi sinh con cao
- Người mẹ dễ bị dễ bị thiếu máu và suy dinh dưỡng
- Ảnh hưởng về mặt tâm lí cho cả mẹ và em bé
- VTN chưa có đủ điều kiện kinh tế để lo cho bản thân mình và con cái


• Đối với con:
Con thường nhẹ cân và có tỉ lệ chết cao hơn
so với con các bà mẹ ở tuổi trưởng thành vì VTN
ít kinh nghiệm khi mang thai và chăm sóc con cái


Biện pháp hạn chế tình dục ở tuổi VTN
• Cung cấp cho VTN thông tin đầy đủ và thích hợp liên quan
đến tình dục, SKSS
• Giáo dục cho VTN về tác hại to lớn của quan hệ tình dục dẫn
đến mang thai và sinh con
• VTN cần được trang bị đầy đủ kiến thức về tình dục an toàn,
có trách nhiệm
• VTN cần biết cách sử dụng các biện pháp tránh thai
• Giáo dục cho VTN nam thấy trách nhiệm của mình trong việc
phòng chống mang thai và sinh con ở VTN nữ
• Tạo điều kiện để VTN tiếp cận với những dịch vụ tư vấn và
chăm sóc sức khỏe sinh sản khi cần thiết.


Tư vấn cho VTN khi quan hệ tinh dục dẫn tới

mang thai
• Giải thích những nguy cơ
và khó khăn trong trường
hợp tiếp tục mang thai và
sinh con
• Giải thích các nguy cơ về
phá thai để chấm dứt
thai nghén
• Cách tư vấn phải làm cho
VTN yên tâm, giảm lo
lắng căng thẳng




Các biện pháp tránh thai thích hợp cho VTN
• Bao cao su nam và bao cao su nữ
• Mũ cổ tử cung hay màng ngăn âm đạo
• Thuốc viên tránh thai khẩn cấp
• Vị thành niên muộn có thể sử dụng thuốc
tránh thai phối hợp


Quấy rối và xâm hại tình dục VTN
• Là hành vi tình dục có đụng chạm hay không
đụng chạm đối với VTN bao gồm cả lời nói, cử
chỉ , hành động mang ý nghĩa, hơi hướng tình
dục làm người khác khó chịu, sự đụng chạm ,
vuốt ve tình dục, lôi kéo VTN vào hoạt động
tình dục, nhìn trộm, cưỡng ép tình dục, hiếp

dâm hay có mưu đồ hiếp dâm


• VTN cần có các kỹ năng sống:
- Nhận biết những dấu hiệu xâm hại và quấy
rối tình dục qua ánh mắt cử chỉ, lời nói
- Các ứng xử kịp thời như từ chối, tránh xa
những đối tượng khả nghi và biết cách tự vệ khi
bị xâm hại
- Khi bị xâm hại cần nói ngay với người lớn