Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn tiếng anh lớp 4

Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

MỤC LỤC
Tên nội dung
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng
2.1 Thuận lợi, khó khăn
2.2 Thành công, hạn chế
2.3 Mặt mạnh, mặt yếu
2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
2.5 Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
3. Giải pháp, biện pháp
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
3.2 Nội dung, điều kiện và cách thực hiện biện pháp, giải pháp
3.2.1 Giáo viên cần nắm vững vai trò, nguyên tắc sử dụng ĐDDH

Trang
1
2
2
2
2

3.2.2. Chuẩn bị các đồ dùng và phương tiện dạy học phù hợp

2
3
3
4
5
5
5
6
6
6
6
8

3.2.3 Quy trình khai thác kênh hình và sử dụng đồ dùng dạy học

9

3.2.4 Cách thức khai thác, sử dụng kênh hình và các loại ĐDDH

9

3.3 Điều kiện để thực hiện các biện pháp, giải pháp
3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
3.5 Kết quả khảo nghiệm.
4. Kết quả
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

23
23
23
24
25
25
27

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

1


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Tiếng Anh từ lâu đã được coi là ngôn ngữ chung của thế giới. Ngày nay nó là
ngôn ngữ chính thức của hơn 53 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài ra, Tiếng Anh là
một ngôn ngữ đẹp, gắn liền với nhiều nét văn hóa đặc sắc từ những quốc gia sử
dụng nó. Việt Nam đang trong thời kì hội nhập, đổi mới đất nước, Nhà nước đã có
những chính sách thu hút vốn đầu tư của nước ngoài. Nhiều công ty liên doanh,
hợp tác giữa Việt Nam với các công ty nước ngoài cũng rất phát triển. Điều đó làm
cho Tiếng Anh càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong giao tiếp. Hiểu được tầm
quan trọng đó, nhà nước ta đã đưa Tiếng Anh vào giảng dạy như môn học chính
thức ở các cấp học, ngành học trong đó có cấp Tiểu học nhằm giúp các em bước
đầu được tiếp xúc, lĩnh hội và phát triển một số kĩ năng cơ bản, tạo tiền đề tốt cho
tương lai.
Để đạt được mục tiêu trên, trước hết người giáo viên cần có kiến thức và các

kĩ năng sư phạm tốt. Và để có một tiết dạy thành công thì giáo viên phải biết tìm ra
nhiều phương pháp dạy học mới, biết kết hợp nhiều yếu tố, trong đó yếu tố về sách
giáo khoa, đồ dùng dạy học đóng một vai trò hết sức quan trọng. Trong những năm
gần đây, Bộ Giáo Dục và Đào tạo đã thay đổi chương trình, sách giáo khoa cho học
sinh cấp Tiểu học. Nếu so sánh bộ sách giáo khoa lớp 4 trước đây thì dễ dàng nhận
thấy sách giáo khoa Tiếng Anh 4 mới được thiết kế với khổ sách to hơn, chất lượng
giấy tốt hơn, kênh chữ rõ ràng, hình ảnh đa dạng, màu sắc đẹp, bắt mắt. Bên cạnh
đó đồ dùng, thiết bị dạy học cũng được quan tâm đầu tư hơn. Một số bộ tranh, đồ
dùng thiết bị dạy học như đài, mày chiếu, bảng tương tác... được khuyến khích sử
dụng.
Qua thực tế giảng dạy, bộ sách Tiếng Anh 4 mới kết hợp với sử dụng các
thiết bị dạy học, tôi thấy nó góp phần quan trọng trong việc thu hút sự chú ý cũng
như việc tiếp thu bài của các em. Giáo viên dễ dàng truyền thụ kiến thức cho học
sinh, giúp các em hiểu và nắm được bài nhanh hơn. Đối với học sinh, các em tỏ ra
rất hứng thú, dễ hiểu nghĩa của từ, nội dung bài cũng như hoàn thành các dạng bài
tập một cách nhanh hơn, chính xác hơn. Nhưng làm thế nào để khai thác kênh hình
trong sách giáo khoa và kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả là một vấn
đề mà bản thân tôi cũng như một số giáo viên khác rất quan tâm. Chính vì điều đó
mà tôi mạnh dạn chọn đề tài Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo
khoa và sử dụng đồ dùng dạy học môn Tiếng Anh lớp 4 để nghiên cứu. Trong bài
viết này, tôi muốn chia sẻ một số kinh nghiệm mà bản thân đã đúc rút được trong
quá trình giảng dạy.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
- Đề tài giúp góp phần đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên có thể tự tin,
mạnh dạn và thành thạo trong việc khai thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử
dụng đồ dùng dạy học. Giúp các em hứng thú, chủ động và sáng tạo trong học tập,
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

2

Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

nhớ lâu các từ mới, hiểu sâu các cấu trúc ngữ pháp, hình thành khả năng phán đoán,
phản xạ trong quá trình học và đồng thời biết vận dụng chúng trong giao tiếp.
- Nêu được vai trò và tầm quan trọng của kênh hình sách giáo khoa cũng như
các đồ dùng, thiết bị dạy học; Nghiên cứu thực trạng học sinh khối lớp 4 trường
Tiểu học Trần phú và chỉ ra các cách thức khai thác kênh hình sách giáo khoa kết
hợp sử dụng đồ dùng dạy học vào các tiết dạy một cách có hiệu quả.
3. Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp khai thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng
dạy học trong môn Tiếng Anh.
4. Phạm vi nghiên cứu
Môn Tiếng Anh lớp 4, trường Tiểu học Trần Phú năm học 2014 -2015 đến
nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp trải nghiệm thực tế.
- Phương pháp quan sát, khảo sát, thống kê.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Trong thời kì đổi mới đất nước, mối quan hệ giữa Việt Nam với các quốc gia
trên thế giới ngày càng mở rộng nên Tiếng Anh có vai trò cực kì quan trọng ở mọi
lĩnh vực, đặc biệt là trong giao tiếp. Chính vì vậy, trong những năm gần đây, Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình Tiếng Anh vào giảng dạy ngay từ các lớp
3, 4, 5 cấp Tiểu học, thậm chí ở những trường có điều kiện, môn Tiếng Anh được
thực hiện từ lớp 1. Ngày 30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ đã kí quyết định số
1400/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục
quốc dân (Đề án 2020) với mục tiêu: “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại

ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại
ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước
tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là
đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt
nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập,
tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ,
đa văn hoá; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục
vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Vì thế vai trò của giáo viên
Tiếng Anh thực sự rất quan trọng, vừa giúp các em nắm vững vốn từ vựng, cấu trúc
ngữ pháp, những dạng bài, kiểu bài, vừa phải tìm tòi những phương pháp hay, phù
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

3


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

hợp với lứa tuổi của học sinh tiểu học để giúp các em tiếp thu bài học một cách có
hiệu quả.
Trong quan điểm mới về dạy học hiện nay, người thầy không phải là người
truyền thụ, nhồi nhét kiến thức, mà là người tổ chức, điều khiển và hướng dẫn học
sinh tự khám phá ra kiến thức. Không khí thoải mái và thư giãn sẽ được tạo ra bằng
cách cho học sinh vừa học vừa chơi, cho các em tự đoán nghĩa của từ của bài học
qua tranh ảnh, các mẩu chuyện… mà không ép buộc các em học theo một khuôn
mẫu cụ thể nào. Khai thác và sử dụng hiệu quả tranh ảnh minh họa sách giáo khoa
kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học sẽ giúp giáo viên và học sinh tốn ít thời gian,
công sức mà chất lượng dạy học trong từng bài có tính chiều sâu, đạt hiệu quả cao
về mục tiêu của môn học. Pê-xta-lô-zi nhà giáo dục Thụy Sĩ đã khẳng định rằng
“Nhận thức sự vật bằng nhiều giác quan bao nhiêu thì những phán đoán của
chúng ta càng đúng bấy nhiêu”. Chính vì thế, việc áp dụng đề tài của bản thân vào

việc giảng dạy là một việc làm rất cần thiết và đúng đắn.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi:
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất coi trọng việc dạy học
ngoại ngữ và đã đưa môn Tiếng Anh trở thành môn học chính thức trong nhà
trường. Bên cạnh đó Ngành Giáo dục cũng đã tổ chức nhiều cuộc thi Tiếng Anh bổ
ích như: Tiếng Anh qua mạng Internet, Giao lưu học sinh nói Tiếng Anh, Toán
Tiếng Anh qua mạng Internet,… thu hút rất đông đảo các em học sinh tham gia từ
cấp Tiểu học đến THCS, THPT.
Phòng Giáo dục và Đào tạo rất quan tâm đến việc dạy và học môn Tiếng
Anh tại các nhà trường, vì thế đã có nhiều chương trình bồi dưỡng cũng như tổ
chức các buổi tập huấn phương pháp giảng dạy cho giáo viên và tổ chức nhiều cuộc
thi, các đợt giao lưu để các em học hỏi lẫn nhau.
Lãnh đạo nhà trường quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tinh thần
cho cả giáo viên và học sinh trong việc dạy học môn Tiếng Anh.
Bản thân đã trải qua gần 7 năm công tác và luôn có ý thức cao trong công tác
tự học, tự rèn nên nên việc giảng dạy có nhiều thuận lợi.
100% học sinh khối 3,4,5 đều được học môn Tiếng Anh, tất cả học 2 buổi/
ngày và 2 tiết/tuần. Bắt đầu năm học 2014 - 2015, nhà trường tổ chức dạy chương
trình Tiếng Anh làm quen cho học sinh khối 1, 2. Hầu hết các em có đầy đủ sách
giáo khoa, ý thức học tập tốt và có hứng thú với bộ môn Tiếng Anh.
Đa số Cha mẹ học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc học môn
Tiếng Anh nên đã phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn nhằm quan tâm, hỗ trợ
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

4


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

các em kịp thời trong quá trình học tập cũng như tham gia các kỳ thi do trường và
cấp trên tổ chức.
* Khó khăn:
Trong quá trình giảng dạy, mặc dù giáo viên đã nắm được quy trình, phương
pháp và kiến thức kĩ năng của bài dạy nhưng vẫn chưa phân bố hợp lý thời gian vào
việc dạy những kĩ năng quan trọng, cơ bản mà còn quá chú trọng cho việc dạy ngữ
pháp, kĩ năng đọc và chữa bài tập nên đôi lúc làm cho học sinh căng thẳng và mất
nhiều thời gian trong một tiết học.
Kiến thức ở khối lớp 4 tương đối nhiều và khó, chưa thật phù hợp với lứa
tuổi của các em, trong khi đó thời gian cho một bài học là khá ngắn.
Giáo viên chưa chủ động trong việc khai thác hết các kênh hình trong sách
giáo khoa hoặc sử dụng đồ dùng dạy học trong các tiết dạy để giúp các em hứng
thú hơn.
Các em chưa có thói quen đưa ra ý kiến của mình về nghĩa của từ, của một
mẩu chuyện hay cách sử dụng một mẫu câu mà chỉ học theo một khuôn mẫu do
giáo viên tạo ra.
Học sinh đồng bào khả năng tiếp thu còn chậm, cùng một lúc các em phải
học ba thứ tiếng (tiếng Êđê - tiếng mẹ đẻ, tiếng Việt và tiếng Anh). Mặt khác, kinh
tế gia đình khó khăn, bố mẹ các em thường đi làm nương rẫy xa nhà, chưa thật sự
quan tâm tới việc học của các con nên kết quả học tập của học sinh chưa cao.
Nguồn đồ dùng dạy học về tranh, ảnh màu, thiết bị đồ dùng dạy học tự làm,
máy chiếu… để phục vụ dạy học còn hạn chế. Đơn vị chưa có phòng học riêng cho
môn Tiếng Anh.
2.2. Thành công, hạn chế
* Thành công:
Giáo viên chủ động tìm tòi tranh ảnh, đồ dùng dạy học khi lên lớp; tự tin
trong việc khai thác kênh hình kênh chữ sách giáo khoa, sử dụng các thiết bị dạy
học thành thạo, thường xuyên ứng dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng. Vận
dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực nhằm tạo hứng thú cho học sinh,

giúp các em tiếp thu bài nhanh hơn, hiệu quả hơn.
Đa số các em rất tích cực và hứng thú trong việc thảo luận, tự tin đưa ra ý
kiến của mình nhằm chia sẻ với bạn bè trong tiết học. Các em nhớ các từ mới, hiểu
sâu hơn cấu trúc ngữ pháp, biết tự đặt câu và sử dụng một số mẫu câu vào giao tiếp,
kĩ năng phản xạ của các em tốt, … vì thế kết quả các giờ học tiếng Anh được nâng
lên.
* Hạn chế:
Đôi khi giáo viên chưa hiểu hết ý tưởng của tác giả nên chưa khai thác triệt
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

5


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

để các nội dung kênh hình trong sách giáo khoa hoặc hiểu rõ giá trị ý nghĩa của
kênh hình song ngại sử dụng, sợ mất nhiều thời gian ảnh hưởng đến tiết học.
Trong quá trình khai thác bài giảng, phần lớn giáo viên chỉ huy động một số
học sinh năng khiếu tham gia phát biểu ý kiến, chưa quan tâm đều số học sinh còn
lại, điều này làm cho các em thêm tự ti về năng lực của mình và cảm thấy chán nản.
2.3. Mặt mạnh, mặt yếu
* Mặt mạnh:
Giáo viên khắc phục được cách dạy theo khuôn mẫu truyền thống, không áp
đặt học sinh học theo một cách học cứng nhắc, một chiều.
Khai thác hình ảnh trong sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học
phù hợp với tâm lý và lứa tuổi của học sinh tiểu học nên các em tỏ ra rất hứng thú,
hăng say và cảm thấy không nhàm chán, các em hiểu và nhớ lâu các từ vựng. Học
sinh dần khắc phục được lối học thụ động, tự mình khám phá và lĩnh hội kiến thức,
đồng thời tăng cường mối quan hệ tương tác giữa các em với giáo viên.
* Mặt yếu:

Cách tổ chức dạy học của một số ít giáo viên vẫn còn mang tính hình thức,
rập khuôn. Phương pháp này tốn khá nhiều thời gian chuẩn bị nên đòi hỏi giáo viên
phải biết sáng tạo, kiên trì và cẩn thận.
2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động đến đề tài
Sử dụng nhiều tranh ảnh, đồ dùng dạy học tự tạo kết hợp với việc sử dụng
công nghệ thông tin trong các tiết dạy tạo cho không khí lớp học thêm sinh động, ít
căng thẳng và đạt hiệu quả cao.
Sử dụng nhiều tranh ảnh, giáo cụ trực quan, quen thuộc với học sinh tiểu học
phù hợp với tâm lí lứa tuổi học sinh. Học sinh có thể ôn từ vựng mọi lúc, mọi nơi.
Các em học và nhớ được nhiều từ, nắm được nghĩa và cách sử dụng vốn từ
vựng trong thực hành giao tiếp. Điều này sẽ giúp các em có được động cơ học tập
và niềm say mê đối với môn học này.
Trong quá trình dạy học có thể nói người giáo viên còn chưa có sự chú ý
đúng mức tới việc làm thế nào để các đối tượng học sinh nắm vững được lượng
kiến thức. Tuy nhiên, có một số học sinh ý thức tự giác chưa cao nên kể cả khi giáo
viên tổ chức nhiều hoạt động thì học sinh đó vẫn tỏ ra không hợp tác.
2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
Trường Tiểu học Trần Phú nằm ngay trung tâm thị trấn Buôn Trấp, trình độ
dân trí tương đối cao. Cơ sở vật chất được trang bị tương đối đầy đủ, đáp ứng cho
việc tổ chức các hình thức học tập phát huy tính tích cực của học sinh. Bên cạnh
đó, trong địa bàn vẫn còn nhiều gia đình học sinh thuộc diện hộ nghèo, đời sống
kinh tế khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa ít quan tâm theo dõi đến việc học của con em
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

6


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

mình. Đơn vị có 2 điểm trường, trong đó phân hiệu Buôn Trấp 100% số học sinh là

người dân tộc Ê-đê, phần lớn các em đọc chưa thông, viết chưa thạo tiếng Việt, kĩ
năng giao tiếp hạn chế, một số em ý thức tự học, tự rèn chưa cao, khả năng tiếp thu
chậm, do vậy việc tiếp thu bài cũng như khả năng phân tích tranh ảnh còn hạn chế.
Bản thân giáo viên dạy tiếng Anh trẻ, năng động, luôn tìm tòi, sáng tạo và tự
học hỏi để nâng cao năng lực, nghiệp vụ sư phạm của mình. Trong quá trình giảng
dạy, giáo viên đã thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy học để kích thích sự hứng
thú, phát huy tối đa năng lực của người học giúp tiết học thành công hơn. Chú
trọng đổi mới phương pháp dạy học “lấy học sinh làm trung tâm” và theo hướng
giao tiếp là chính nên áp dụng đề tài vào giảng dạy là một việc làm đúng đắn và rất
bổ ích.
Tuy nhiên, một số phụ huynh và học sinh vẫn còn tâm lí coi môn Tiếng Anh
là môn phụ nên chưa quan tâm tới việc học của con cái, các em học còn lơ là. Vì
thế, đầu năm ngay sau khi nhận lớp, tôi đã phối hợp trao đổi với các giáo viên chủ
nhiệm làm tốt công tác tuyên truyền về vai trò của môn học đối với phụ huynh.
Mặc dù nhà trường chưa có phòng học Tiếng Anh riêng, chưa trang bị đầy
đủ thiết bị dạy học nhưng bằng kinh nghiệm vốn có của bản thân, tôi đã nghiên cứu
tự làm một số đồ dùng và thiết kế lồng ghép các trò chơi, cập nhật nhiều hình ảnh
minh họa phù hợp nhằm hỗ trợ bài giảng qua các phần mềm trình chiếu.
3. Giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Làm rõ vai trò, tầm quan trọng và cách thức khai thác kênh hình trong sách
giáo khoa kết hợp với sử dụng đồ dùng dạy học để tiết dạy đạt hiệu quả cao nhất.
Đưa ra một số giải pháp về cách khai thác kênh hình trong sách giáo khoa và
sử dụng đồ dùng dạy học giúp học sinh thích thú, lôi cuốn các em vào các hoạt
động học góp phần nâng cao chất lượng mũi nhọn môn Tiếng Anh.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
3.2.1. Giáo viên cần nắm vững vai trò, nguyên tắc sử dụng của kênh hình
và đồ dùng dạy học
* Vai trò của kênh hình và đồ dùng dạy học:
Việc khai thác kênh hình sách giáo khoa và kết hợp thêm đồ dùng dạy học là

những hoạt động luôn tạo sự mới mẻ, hứng thú, không gây căng thẳng, nhàm chán
đối với người học. Trong thực tế có rất nhiều phương pháp khai thác đồ dùng dạy
học, tùy vào đối tượng học sinh và kiến thức của từng bài để khai thác sao cho phù
hợp, triệt để và có hiệu quả. Thông thường các kênh hình bắt mắt, các video ngộ
nghĩnh hay một tiết học bằng máy chiếu sẽ làm sống động tiết dạy và khích lệ sự tò
mò trong quá trình học của học sinh, đồng thời chúng tạo điều kiện cho học sinh
phát huy trí tuệ, tính sáng tạo, tích cực và thể hiện tính cách, cảm xúc rõ nét.
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

7


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Bộ sách sách giáo khoa lớp 4 hiện nay được biên soạn nội dung hướng về kĩ
năng giao tiếp, thiết kế rõ ràng về mục tiêu kiến thức, kĩ năng cần đạt được trong
một tiết học. Kênh chữ to, kênh hình sinh động, nhiều màu sắc, rõ ràng, thể hiện rõ
nội dung bài học, kích thích sự tò mò, sáng tạo, tích cực từ các em học sinh, giúp
giáo viên rất nhiều trong quá trình chuẩn bị bài dạy.
Muốn khai thác tốt kênh hình trong sách giáo khoa, trước hết ta cần nghiên
cứu kĩ nội dung bài dạy để hiểu rõ những vai trò của chúng. Cụ thể:
- Hỗ trợ làm rõ nghĩa của từ hoặc khái niệm mới.
VD: Giới thiệu các hoạt động, các môn thể thao, thời gian, các loại thức ăn,
đồ uống v.v…
- Hỗ trợ tạo tình huống, ngữ cảnh để giới thiệu ngữ liệu mới, chủ đề, nội dung
bài học hoặc ngữ cảnh giúp cho việc thực hành trở nên có nghĩa.
- Tạo tiền đề, làm cơ sở cho các bài tập thực hành.
VD: Thảo luận qua tranh, ảnh… trước khi thực hành kĩ năng nghe, nói, đọc,
viết .
- Phản ánh, cung cấp các thông tin nội dung giúp học sinh mở mang kiến

thức và hiểu biết hơn về thế giới quanh mình.
- Gây hứng thú, làm cho bài học trở nên thú vị và gần gũi với cuộc sống đời
thường của các em.
Ngoài ra, để bài học thêm phần sinh động, mới mẻ và đạt hiệu quả cao hơn
giáo viên thường kết hợp sử dụng thêm các đồ dùng dạy học vào bài dạy để kích
thích sự tò mò, sáng tạo và rèn luyện kĩ năng phản xạ tốt ở các em.
* Nguyên tắc khai thác kênh hình và đồ dùng dạy học
- Kênh hình, đồ dùng dạy học phải phù hợp với lứa tuổi, trình độ nhận thức
của học sinh; Đồ dùng phải đơn giản, hấp dẫn và giúp học sinh hiểu ra ngay vấn đề,
đồng thời mang tính chất tổng hợp, gợi mở, tạo tình huống và giúp học sinh suy
nghĩ sáng tạo.
- Đồ dùng trực quan phải mang tính khoa học, sư phạm, tránh làm một cách
hình thức; Phải cẩn thận, chu đáo có sự đầu tư kỹ cả về hình thức và nội dung.
Cách bố trí, tạo hình dáng của đồ dùng trực quan phải đẹp, rõ ràng và nêu được vấn
đề cụ thể, kênh hình, kênh chữ phải to, rõ ràng. Tránh dùng nhiều màu sắc lòe loẹt,
khó nhìn.
- Xác định vị trí đặt đồ dùng cho cân đối, đúng tầm nhìn của học sinh.
- Sử dụng vào thời điểm cần thiết nhất để cung cấp kiến thức và khai thác
thông tin. Sự xuất hiện đúng lúc làm tăng thêm thế mạnh của kênh hình, nhất là
trong sự háo hức chờ đợi của học sinh.
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

8


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

- Tìm vị trí để giới thiệu các kênh hình một cách hợp lý nhất. Có như vậy học
sinh mới huy động được nhiều giác quan nhất. Khi thấy không cần thiết thì cất
ngay để không làm học sinh mất tập trung.

- Muốn đạt hiệu quả cao chúng ta cần nhớ phải sử dụng đúng cường độ, hiệu
quả của kênh hình sẽ giảm sút nếu kéo dài việc sử dụng một loại phương tiện hoặc
hình ảnh cứ lặp đi lặp lại một cách đơn điệu.
- Đồ dùng trực quan phải mang tính chất thông dụng có nghĩa là phải dễ
làm, dễ sử dụng, rẻ tiền, dễ kiếm và sử dụng được lâu dài.
- Nếu trong một bài học giáo viên muốn sử dụng nhiều đồ dùng dạy học thì
trước tiết dạy đó giáo viên phải chuẩn bị bài thật kĩ, lên ý tưởng, sắp xếp đồ dùng
một cách hợp lý và đặc biệt phải biết phối hợp sử dụng các loại đồ dùng một cách
hợp lý và phải đảm bảo chúng luôn hỗ trợ tương tác với nhau và tránh việc quá lạm
dụng đồ dùng dạy học trong một tiết học làm cho tiết học không đúng trọng tâm.
3.2.2. Chuẩn bị các đồ dùng và phương tiện dạy học phù hợp
Đồ dùng và phương tiện dạy học được coi là công cụ để thực hiện phương
pháp dạy học. Chúng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có phương pháp dạy học
và hoạt động dạy học.
Sử dụng tốt đồ dùng và phương tiện dạy học sẽ giúp cho giáo viên có thể thu
hút sự chú ý, say mê và phát huy tối đa tính tích cực, năng động, sáng tạo hơn của
học sinh trong học tập. Học sinh có thể tự khám phá, lĩnh hội kiến thức và phát
triển kỹ năng thực hành. Tôi cho rằng tiết dạy của giáo viên sẽ không đạt được kết
quả tốt nếu như không có sự hỗ trợ của đồ dùng dạy học bởi vì giáo viên lên lớp mà
không có bất cứ phương tiện dạy học nào thì chẳng khác nào một người lính ra trận
mà không có vũ khí. Việc sử dụng tốt phương tiện dạy học là một sự hỗ trợ đắc lực
thể hiện một phần nội dung chính của sách giáo khoa, đáp ứng nhu cầu học tập theo
hướng tích cực và gây hứng thú hơn trong học tập của học sinh.
Đối với môn Tiếng Anh lớp 4, thông thường giáo viên cần chuẩn bị các đồ
dùng, phương tiện dạy học sau:
- Phương tiện nhìn gồm: tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ, các vật thật, các đồ dùng
tự làm, bộ con rối về các nhân vật trong sách giáo khoa...
- Phương tiện nghe: đài, đĩa, băng ghi âm…
- Phương tiện nghe - nhìn: máy đèn chiếu, bảng tương tác, máy tính.
Tùy từng dạng bài tập hoặc nội dung từng hoạt động, giáo viên hướng dẫn

học sinh khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy
học phù hợp, triệt để và hiệu quả. Nếu sử dụng tốt những đồ dùng trực quan trong
giờ tiếng Anh, học sinh sẽ nắm bắt ngữ liệu, cấu trúc nhanh hơn, đặc biệt những
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

9


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

tranh ảnh đẹp, các đồ dùng trực quan được chọn lọc hấp dẫn sẽ nâng cao tính thẩm
mỹ và khả năng tiếp thu bài cho học sinh.
3.2.3. Quy trình khai thác kênh hình và sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy
học
Trong quá trình lên lớp, giáo viên cần thực hiện theo các bước sau:
- Nắm vững mục tiêu cần đạt của bài học, xây dựng hệ thống hình ảnh, đồ
dùng dạy học cần sử dụng và chú ý sắp sếp chúng theo từng hoạt động của bài dạy
trong thiết kế bài dạy của mình.
- Nói rõ mục đích, yêu cầu cách thức tìm kiếm thông tin trên kênh hình, đồ
dùng dạy học để học sinh không bị phân tán sự chú ý sang nội dung khác.
- Đưa ra hệ thống câu hỏi để khai thác hết các khía cạnh tích cực của hình
ảnh. Hệ thống câu hỏi và các “góc” khai thác của giáo viên có tác dụng định hướng
để học sinh tư duy, làm việc tích cực với các hình ảnh, chủ động nắm bắt và ghi
nhớ kiến thức theo đúng mục đích cần đạt của bài học. Đặc biệt phải luôn có
phương án điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp.
- Dựa trên hệ thống câu hỏi, tổ chức để học sinh được trình bày ý kiến của
mình với nhóm bạn hoặc với lớp trước khi giáo viên đưa ra kết luận cuối cùng.
Điều này hết sức quan trọng trong việc tạo niềm tin cho học sinh, giúp học sinh
mạnh dạn trong việc trình bày những kiến thức mà mình nắm được. Từ đó giúp
giáo viên có được những điều chỉnh phù hợp với đối tượng học sinh.

- Sắp xếp các tranh ảnh minh họa, đồ dùng dạy học trong bài theo một trình
tự phù hợp và dạy học sinh theo trình tự đó.
- Cuối cùng giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt lại phương án trả lời đúng
nhất.
3.2.4. Cách thức khai thác, sử dụng kênh hình và các loại đồ dùng dạy
học vào các hoạt động dạy học
- Giới thiệu ngữ liệu mới: Ở giai đoạn giới thiệu ngữ liệu mới có những từ
chỉ cần thông qua tranh hoặc ảnh là nghĩa của chúng được thể hiện một cách dễ
hiểu và đầy đủ. Một số trường hợp giáo viên có thể mang vật thật để tăng hứng thú
cho học sinh. (Giới thiệu những từ chỉ đồ vật, đồ chơi, đồ dùng, đồ ăn, thực phẩm,
rau quả, đồ uống, các môn thể thao, các danh lam thắng cảnh….); Bên cạnh đó giáo
viên có thể cho các em xem một đoạn phim liên quan đến chủ đề của bài học để
giới thiệu bài (xem một bản tin dự báo thời tiết ngắn khi dạy bài “The weather”,
một đoạn phim về các môn thể thao khi dạy bài “Sports and Games” hay các hoạt
động của các em trong giờ ra chơi khi dạy bài “Activities in your break time”…).
Đôi khi giáo viên sẽ thiết kế một trò chơi để học sinh tìm ra từ khóa của bài học….
Mỗi bài học luôn luôn gắn liền với một chủ đề, một tình huống, dùng tranh ảnh,
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

10


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

video để giới thiệu chủ đề, nội dung hoặc tình huống sẽ làm cho học sinh hứng thú
và nhanh chóng nắm bắt điều sẽ được học.
Ví dụ: Khi dạy Unit 16 - Let’s go to the bookshop (Tiếng Anh 4)
- Mục tiêu của bài là học sinh nắm được tên của một số địa điểm, sau đó có
thể đưa ra gợi ý và lý do tới đó.
- Tôi tổ chức trò chơi ô chữ và từ khóa của ô chữ sẽ là “PLACES”. Trò chơi

này sẽ có 6 từ hàng ngang, trả lời được mỗi hàng ngang học sinh sẽ mở được một
từ khóa. Để tìm ra được từ hàng ngang học sinh sẽ trả lời dựa theo gợi ý của tôi.
Cuối cùng, học sinh nào tìm được từ khóa học sinh đó sẽ giành được chiến thắng.
Khi học sinh mở được từ khóa, tôi sẽ hỏi học sinh nghĩa của từ khóa, nếu học sinh
biết tôi sẽ dẫn vào bài ngay lúc đó. Nếu học sinh không biết tôi sẽ giải thích cho
các em và dẫn vào bài mới.
- Để chơi trò chơi này phải có sự chuẩn bị chu đáo về tranh ảnh hoặc nếu dạy
bằng máy chiếu, tôi cần thiết kế trò chơi với những hình ảnh và gợi ý rõ ràng.

- Các từ hàng ngang tương ứng với tên các quốc gia các em đã được học vì
vậy tôi sẽ cho các em các gợi ý về các quốc gia đó:

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

11


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Sau khi học sinh tìm ra từ khóa, tôi sẽ dẫn dắt vào bài mới.
- Dạy từ mới và kiểm tra từ mới: Trong một tiết dạy, việc dạy từ và kiểm tra
từ là giai đoạn mà giáo viên cần sử dụng đến kênh hình và đồ dùng dạy học nhiều
nhất để giúp các em đoán được nhanh nghĩa của từ và nhớ từ lâu hơn. Đầu tiên,
giáo viên cho học sinh xem tranh hoặc những vật thật (tùy vào bài dạy để chuẩn
bị), giáo viên hỏi học sinh bức tranh về nội dung của tranh (như: con gì, môn thể
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

12

Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

thao gì, hoạt động gì, cái gì,…), khi học sinh trả lời đúng bằng tiếng Việt, giáo viên
không nhắc lại nghĩa tiếng Việt mà đọc to cách phát âm từ đó bằng tiếng Anh rồi
yêu cầu học sinh nhắc lại 2 - 3 lần, giáo viên gắn hình ảnh hoặc vật thật và viết từ
lên bảng. Giáo viên không nhất thiết lúc nào cũng đưa ra nghĩa tiếng Việt, có thể
chỉ viết nghĩa tiếng Việt đối với những từ khó nhớ. Sau đó giáo viên cho học sinh
đọc lại theo nhóm, cá nhân.
Khi kiểm tra lại mức độ nhớ từ của học sinh, giáo viên nên thiết kế các trò
chơi để tạo hứng thú cho các em. Tùy vào từng dạng bài tập và nội dung của từ,
giáo viên có thể cho các em chơi các trò như: Matching, Slap the board, Crossword
puzzle, Jumbled letters, Word square. Để tổ chức thành công các trò chơi, giáo viên
chuẩn bị các bức tranh, vật thật, kênh chữ hay thiết kế bằng công nghệ thông tin.
Ví dụ: Khi dạy Unit 5 “Can you swim?” (Lesson 1- Part 2, Point and say Tiếng Anh 4)
Để tránh lặp đi lặp lại việc sử dụng một bức tranh cho phần dạy từ và kiểm
tra từ, tôi dạy từ mới như sau:
- Tôi cho học sinh quan sát lần lượt bốn bức tranh a, b, c, d trong sách giáo
khoa:

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

13


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

- Lần lượt hỏi các em: Bức tranh a vẽ bạn gái đang làm gì? Học sinh trả lời:
bạn gái đang chơi nhảy dây. Tôi nói “skip”, yêu cầu cả lớp nhắc lại 2 - 3 lần, từng
nhóm đọc và gọi một số em đọc cá nhân. Sau đó tôi viết từ lên bảng và viết nghĩa
tiếng Việt.

Tôi thực hiện tương tự với ba tranh còn lại để rút ra 3 từ mới. Sau khi giới
thiệu xong bốn từ mới, tôi cho cả lớp đọc lại, đọc theo nhóm và gọi một số em đọc
trước lớp.
Sau phần dạy từ mới, tôi kiểm tra từ mới các em bằng trò chơi “Word
square”. Tôi sẽ chuẩn bị 4 bản phô tô “Word square” cho học sinh và 1 bản đã in
sẵn đáp án. Tôi chia lớp thành 4 đội, giải thích cách chơi cho các em và sau đó cho
các em chơi.

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

14


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Đội nào tìm ra các từ nhanh nhất, đúng nhất đội đó sẽ chiến thắng.

Khi soạn giảng bằng trình chiếu tôi sẽ thiết kế trò chơi “ Matching” như sau:

- Dạy kĩ năng nghe: Đối với bài tập nghe có rất nhiều dạng, mỗi dạng có một
cách khai thác khác nhau. Trước tiên, giáo viên phải giúp học sinh nắm được các
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

15


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

dạng nghe cơ bản như: nghe và đánh dấu (Listen and tick), nghe và đánh số (Listen
and number), nghe và viết (Listen and write), nghe, chọn đáp án và viết (Listen,

circle and write)… Khi dạy kỹ năng nghe, tranh ảnh được dùng để giới thiệu chủ
đề, tình huống, nội dung trước khi nghe hoặc dùng tranh trong các bài tập nghe
hiểu, nghe viết. Giáo viên sẽ hướng các em theo chủ đề cần dạy, cho các em mô tả
bức tranh theo đúng chủ đề đó và sử dụng những từ ngữ, mẫu câu gần với nội dung
các em sẽ được nghe. Tiếp theo giáo viên sẽ sử dụng đài hoặc máy tính cho các em
nghe trực tiếp qua băng, đĩa thay vì giáo viên sẽ trực tiếp đọc. Giáo viên chỉ tổ chức
cho học sinh nghe khi các em đã hiểu mục tiêu, nhiệm vụ mình cần làm và tinh
thần sẵn sàng tập trung cho bài nghe. Trong quá trình nghe, giáo viên phải xác
định được sẽ cho các em nghe mấy lần, khoảng cách giữa các lần nghe và thời gian
dừng lại giữa các câu sau mỗi lần nghe là bao lâu.
Ví dụ: Khi dạy Phần 3 - Listen and tick Unit 5 “Can you swim?” (Lesson 1 Tiếng Anh 4).

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

16


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

* Tôi tiến hành như sau:
- Gọi học sinh nêu yêu cầu của bài tập.
- Hướng dẫn HS khai thác các bức tranh
ở từng câu.
Câu 1. + Who is this ?
=> Nhận xét, bổ sung.
- Yêu cầu HS thảo luận các tranh a, b, c
về bạn Tony đang làm gì ?

+ nghe và đánh dấu V

+ This is Tony. (Hoặc: Tony)

- Trao đổi cặp đôi (2’ - nói hoạt động
của bạn Tony bằng tiếng Việt rồi dịch
sang tiếng Anh)
- Gọi đại diện các cặp học sinh trình - Nối tiếp trình bày trước lớp
bày, kết hợp giải thích vì sao tìm được +Tranh a: draw, vì bạn Tony đang vẽ
từ đó.
Tranh b: sing, bạn Tony đang hát
Tranh c: dance, vì bạn Tony đang nhảy
- Dưới lớp nhận xét, bổ sung.
- Nhận xét, chốt và ghi bảng các từ: - Đọc lại các từ: CN - ĐT
draw, sing, dance
* Tương tự: Câu 2 và 3.
Sau khi khai thác hết các nội dung bức tranh, tôi hướng dẫn và mở đài cho
các em nghe. Tôi sẽ cho các em nghe 3 lần:
+ Lần 1: nghe cả bài
Sau khi nghe tôi cho các em thời gian đánh dấu vào các bức tranh các em
cho là đúng (bằng bút chì), có thể gọi 1 vài học sinh năng khiếu nêu đáp án và viết
lên bảng.
+ Lần 2: nghe từng câu một để chọn đáp án. Tôi cho học sinh thảo luận
nhóm và đưa ra đáp án, tôi viết đáp án lên bảng.
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

17


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

+ Lần 3: cho các em nghe lại và chốt đáp án đúng. Sau khi nghe xong, tổ

chức cho học sinh luyện nói bằng cách hỏi một số câu hỏi liên qua đến bài nghe
như: “What is Tony doing?, What can Mai do?...”

- Dạy kĩ năng nói: Trong chương trình lớp 4 có hai dạng bài nói: nói có kiểm
soát (nói theo tranh, mẫu sách giáo khoa hoặc giáo viên cho sẵn) và nói tự do (nói
theo cách hiểu của các em về chủ đề được học). Đầu tiên, giáo viên cho các em
quan sát tranh, ảnh hay các vật thật, các video liên quan đến bài nói, sau đó yêu cầu
học sinh khai thác bức tranh, ảnh… bằng cách nêu một số câu hỏi để học sinh trả
lời. Giáo viên nên cho các em thời gian thảo luận cùng các bạn trong nhóm trước
khi trình bày cá nhân. Sau khi thực hành luyện nói theo yêu cầu, giáo viên tổ chức
cho các em nói tự do (free talk) theo ý của mình với chủ đề của bài học.
Ví dụ: Sau khi dạy xong Lesson 1,2 Unit 13 : Would you like some milk?
(Tiếng Anh 4), tôi hướng dẫn luyện nói phần 3: Let’s talk cho học sinh.
Đầu tiên, tôi trình chiếu các hình ảnh lên màn hình, cho học sinh nói tên các
món ăn, thức uống và hướng dẫn các em nói theo gợi ý sau:

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

18


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Tôi cho học sinh hỏi và trả lời mẫu câu đã học:
* What’s your favourite food/ drink ? - My favourite food/ drink is………….
* Would you like some ……………? - Yes, please/ No, thanks
Sau đó tôi hướng dẫn các em nói về các loại thức ăn và đồ uống yêu thích
của các em, hướng dẫn các em cách liệt kê các loại thức ăn, đồ uống yêu thích
(I like/ My favourite food/ drink are ………., ………., ………. and………).
Tôi có thể giúp các em nói về các món ăn, đồ uống vào các bữa ăn. Sau đó gọi một

số em lên bảng và nói trước lớp.
- Kĩ năng đọc: Trước khi đọc bài và thực hiện nhiệm vụ mà bài đọc yêu cầu
giáo viên cho học sinh biết yêu cầu của bài đọc là gì? (Read and answer, Read and
complete, Read and tick, Read and number hay Read and write…). Giáo viên cho
học sinh quan sát tranh (quan sát trực tiếp sách giáo khoa, tranh đã in sẵn để gắn
lên bảng hoặc chiếu bằng máy chiếu) và yêu cầu các em mô tả bức tranh. Giáo viên
gợi ý cho học sinh mô tả bức tranh sát với nội dung bài đọc yêu cầu. Sau đó giáo
viên chốt nội dung, nhắc lại cho các em nhiệm vụ các em cần làm trong bài là gì
(đọc điền từ, đọc chọn đáp án đúng, đọc trả lời câu hỏi…) và hướng dẫn các em
đọc thầm, hoàn thành bài đọc (theo cặp hoặc nhóm 4). Giáo viên lấy kết quả của
học sinh theo cặp / nhóm, sau đó kiểm tra kết quả và cho các em luyện nói về thông
tin bài đọc.
Ví dụ: Khi dạy Unit 16: Let’s go to the bookshop - Lesson 3, Part 4: Read
and number. Tôi yêu cầu học sinh nêu nhiệm vụ của bài. Sau khi nêu được nhiệm
vụ của bài là đọc và đánh số, tôi cho các em lần lượt khai thác nội dung từng bức
tranh a, b, c, d và gợi ý cho các em 4 bức tranh chính là nội dung chính của bài đọc.

Tôi hỏi: Trong cả 4 bức tranh các em thấy có hai bạn nào? (Học sinh: Phong
và Mai); Họ đang ở những nơi nào và đang làm gì ở đó? (Học sinh: Bức tranh a:
Họ ở sở thú và đang xem thú; Bức tranh b: Họ ở tiệm bánh mì và đang mua bánh
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

19


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

mì; Bức tranh c: Họ đang ở tiệm thuốc và đang mua thuốc; Bức tranh d: Họ đang ở
nhà sách và đang chọn sách. ). Vì ở bài đọc này không có từ mới nên tôi hướng dẫn
các em đọc thầm theo nhóm 4 và yêu cầu các em hoàn thành bài tập trong 5 phút.

Sau đó tôi gọi 2 nhóm nêu câu trả lời, viết lên bảng và cùng các em đọc lại bài để
kiểm tra đáp án
- Kĩ năng viết: Tương tự, kĩ năng viết có nhiều dạng bài: nhìn - viết, nghe viết, viết từ còn thiếu vào chỗ trống, viết một câu hoàn chỉnh hay viết một đoạn văn
ngắn…. Vì vậy, trước khi cho các em viết bài, giáo viên giải thích nhiệm vụ và yêu
cầu của bài cho các em hiểu, sau đó gợi nhớ lại các nội dung có liên quan bằng
cách khai thác chi tiết các bức tranh. Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi hướng đến
nội dung bài viết, có thể cho các em trả lời luôn bằng tiếng Anh, sử dụng những từ
và các mẫu câu đã học (hoặc bằng tiếng Việt đối với học sinh yếu, rồi gợi cho các
em nhớ lại từ vựng áp dụng để viết). Sau đó giáo viên tổ chức cho các em viết theo
nhóm hoặc cá nhân. Trong quá trình làm bài, giáo viên gọi một em viết vào bảng
phụ để tiện cho việc chữa bài. Cuối cùng giáo viên chốt bài làm đúng, tổ chức cho
học sinh luyện nói thêm về chủ đề các em đang viết bằng hình thức nói trực tiếp
hoặc tạo tình huống liên quan.
Ví dụ: Khi dạy Part 4, Unit 17: How much is the T- shirt? (Tiếng Anh 4)
Để có được những hình ảnh bắt mắt và sinh động hơn tôi thiết kế giảng dạy
bằng máy chiếu. Đầu tiên, tôi giải thích nhiệm vụ của bài viết cho các em (nhìnviết). Tiếp theo, chiếu những hình ảnh về các loại quần áo mà bài viết yêu cầu và
nêu câu hỏi có liên quan đến bài viết như:
+ Kể các loại quần áo có trong các tranh 1, 2, 3, 4, 5.
+ Chúng có màu gì ?
+ Giá của từng loại quần áo là bao nhiêu ?

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

20


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Sau khi các em trả lời, tôi chốt câu mẫu tương ứng với từng tranh, giải thích
cách viết cho các em (Viết về màu sắc và giá tiền các loại quần áo.)

Tiếp theo, yêu cầu học sinh viết vào vở, gọi đại diện 2 - 3 em chữa bài kết
hợp chỉ vào tranh và nhắc lại màu sắc, giá tiền của từng loại quần áo.
- Củng cố bài: Trong phần củng cố từ hay bài học thì đồ dùng dạy học là
công cụ hết sức quan trọng, hỗ trợ đắc lực cho giáo viên, giúp giáo viên tạo hứng
thú cho học sinh, kích thích các em tham gia hoạt động và làm nên thành công của
hoạt động. Ở hoạt động này, giáo viên hay sử dụng tranh ảnh, các vật thật hay thiết
kế một trò chơi bằng công nghệ thông tin và trình chiếu bằng máy chiếu.
Ví dụ: Khi dạy xong Unit 19: What animal do you want to see?, tôi thiết kế
trò chơi Lucky numbers để củng cố lại kiến thức cho các em như sau:
Tôi chia lớp thành hai đội: YELLOW BEES and BROWN BEES. Trò chơi
được thiết kế 6 ô số, trong đó có 2 ô số may mắn (Lucky numbers) và 4 ô số còn lại
các em sẽ phải trả lời để có được một bông hoa. Kết thúc trò chơi, đội nào có nhiều
bông hoa hơn đội đó sẽ giành chiến thắng.

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

21


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Tóm lại: Nếu chúng ta nắm bắt được tâm lí học sinh, chịu khó đầu tư về thời
gian, bài giảng, biết tận dụng những gì có sẵn và chủ động chuẩn bị thêm đồ dùng
dạy học cho phù hợp thì hiệu suất thành công cho tiết dạy là rất lớn. Việc này vừa
góp phần đổi mới phương pháp dạy học, vừa làm thay đổi không khí tiết học, làm
cho học sinh hứng thú, hiểu bài nhanh hơn, sâu hơn, nhớ kiến thức lâu hơn và hiệu
quả tiết dạy được nâng cao.
Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

22


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Một số hình ảnh học sinh tham gia tiết học khi áp dụng đề tài:

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

23


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

3.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Để khai thác các kênh hình trong sách giáo khoa và kết hợp sử dụng đồ dùng
dạy học vào tiết dạy một cách có hiệu quả, giáo viên cần phải biết vận dụng linh
hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp. Biết chọn lựa các
kênh hình, các đoạn phim và đồ dùng phù hợp, sắp xếp chúng một cách hợp lý, đặc
biệt là phải giúp các em tìm được sự háo hức trong quá trình tham gia vào tiết học.
Giáo viên lúc này vừa đóng vai trò là một nhà sản xuất, một đạo diễn, một diễn
viên hay là một MC trên sân khấu, họ phải xây dựng, sắp xếp kịch bản phù hợp,
dẫn dắt hấp dẫn và diễn một cách thành thạo và gây hứng thú cho người xem.
Ngoài ra, môn Tiếng Anh cần có một phòng học riêng và không gian đủ để
giáo viên và học sinh có thể thực hiện tiết dạy một cách thoải mái mà không ảnh
hưởng đến các lớp xung quanh, đảm bảo thời gian các hoạt động, không mất thời
gian lắp ráp phương tiện dạy học.
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp nêu trong đề tài có mối quan hệ tương tác mật thiết
với nhau và đặc biệt chúng rất quan trọng trong việc quyết định sự thành công của

đề tài. Giáo viên có thể áp dụng xen kẽ các giải pháp, biện pháp một cách phù hợp,
tránh sự nhàm chán cho học sinh để đạt được kết quả cao nhất.
3.5. Kết quả khảo nghiệm và giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Sau gần hai năm áp dụng một số biện pháp và kinh nghiệm vào giảng dạy, tôi
tiến hành khảo sát chất lượng học tập của khối lớp 4 và thu được kết quả tương đối
khả quan. Cụ thể như sau:

Thời gian
thực hiện

Trước khi
chưa vận
dụng đề tài

Lớp TSHS

4A

30

4B

30

4C

29

Hiểu và vận dụng tốt các kiến
thức vào thực hành các kĩ năng

Tinh thần, thái độ
học tập

Kĩ
năng
nghe

Kĩ
năng
nói

Kĩ
năng
đọc

Kĩ
năng
viết

(SL, %)

(SL, %)

(SL, %)

(SL, %)

Chưa tự
tin, ngại

học
Tiếng
Anh

Hứng thú,
tự tin,
thích học
Tiếng Anh

51 em
57,3%

38 em
42,7%

16 em 14 em 16 em 15 em
53,3
46,7
53,3
50,0
15 em 12 em 14 em 14 em
50,0
40,0
46,7
46,7
13 em 9 em 12 em 11 em
44,8
31,0
41,4
37,9

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

24


Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa và sử dụng ĐDDH trong môn Tiếng Anh lớp 4

Sau khi vận
dụng đề tài
vào giảng dạy
(HKI- NH
2015 - 2016)

4A

34

4B

33

4C

31

23 em 24 em 26 em 22 em
67,6
70,6
76,7

64,7
21 em 21 em 24 em 20 em
63,6
63,6
72,7
60,6
18 em 16 em 17 em 16 em
58,1
51,6
54,8
51,6

11 em
11,2%

87 em
88,8%

Qua bảng khảo sát cho thấy, khi áp dụng đề tài vào giảng dạy tại đơn vị, ý
thức và kết quả học tập của các em có bước chuyển biến rõ rệt. So với thời gian
chưa áp dụng đề tài, học sinh học tập sôi nổi, chủ động, sáng tạo, nắm bài tốt hơn,
khả năng phản xạ của các em cũng nhanh hơn. Bên cạnh đó, kĩ năng soạn giảng
bằng công nghệ thông tin của giáo viên ngày càng hoàn thiện; giáo viên có thể tự
làm một số đồ dùng dạy học đơn giản; mạnh dạn, tự tin khi khai thác kênh hình, đồ
dùng dạy học khi lên lớp.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm
Khi mạnh dạn áp dụng đề tài vào việc dạy học và thấy được mặt tích cực của
đề tài tôi đã áp dụng đề tài vào tất cả các lớp và với mức độ thường xuyên hơn.
Qua thực tế dạy học, tuy thời gian chưa nhiều nhưng tôi thấy các đã có
những thay đổi rõ rệt trong kết quả học tập của các em. Hầu hết các em đã hứng thú

hơn trong giờ học, các em tỏ ra mạnh dạn hơn, tự tin hơn khi thực hành với các bạn
cũng như khi được giáo viên hướng dẫn học. Các em chủ động, linh hoạt trong
cách học và cách ghi nhớ các kiến thức. Qua việc áp dụng các biện pháp vào giảng
dạy tôi thấy khả năng phản xạ của các em không những trong tiết học tiếng Anh mà
trong những tiết sinh hoạt ngoài giờ cũng được nâng lên rõ rêt.
Nhận thức về vai trò của hệ thống tranh ảnh, đồ dùng dạy học trong việc đổi
mới phương pháp dạy học của mỗi giáo viên được nâng lên. Giáo viên không còn
lúng túng trong cách khai thác tranh ảnh; Kỹ năng khai thác hình ảnh, sử dụng các
đồ dùng dạy học khác cũng như ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên đã
thành thạo hơn. Chất lượng học sinh trường Tiểu học Trần Phú ngày càng được
nâng lên, góp phần vào sự tiến bộ và phát triển trong việc đổi mới và nâng cao chất
lượng dạy học môn Tiếng Anh.
Đề tài có thể nhân rộng để giảng dạy môn Tiếng Anh đối với tất cả các khối
lớp tại đơn vị và các trường tiểu học trong huyện.

Giáo viên: Trần Thị Hương Trà – Trường TH Trần Phú

25