Sử dụng powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong sinh học 8

Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay tệ nạn Ma tuý đang lan rộng và ngày càng trở nên nghiêm trọng,
nó là mối hiểm hoạ đối với con người, nó đang len lỏi vào các nhà trường. Sự
phát triển nhanh chống tệ nạn ma tuý trong trường học đang là nỗi lo lắng của
mỗi cán bộ giáo viên, của mỗi gia đình, của mọi người và của toàn xã hội. Nạn
ma tuý không những tác động trực tiếp tới sức khoẻ, kết quả học tập, nòi giống,
phẩm giá con người, hạnh phúc gia đình mà còn liên quan trực tiếp tới các vấn
đề kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng.
Trong tình hình diễn biến phức tạp của tệ nạn ma túy trong xã hội và của
cộng đồng, Theo điều tra của liên ngành giáo dục – công an thì năm 2013 có 296
học sinh vi phạm tệ nạn ma túy ở nhiều độ tuổi, trình độ nhận thức và kinh
nghiệm sống khác nhau với sự đa dạng, phức tạp về tâm lí là những đối tượng có
nguy cơ cao để ma túy xâm nhập. Tuy số học sinh, sinh viên sử dụng ma túy gần
đây có giảm nhưng nguy cơ những người trong độ tuổi này nghiện ma túy vẫn
còn cao. Từ nghiện ma túy dẫn đến trộm cắp, buôn bán ma túy, gây rối trật tự
không chỉ ở các trường đại học, cao đẳng, mà còn ở cả các trường trung học phổ
thông và trung học cơ sở như hiện nay. Việc giáo dục phòng chống ma túy là
cần thiết và cấp bách. Nó không chỉ góp phần thực hiện mục tiêu phấn đấu “nhà
trường không có ma túy” mà còn ngăn chặn sự phát triển của hiểm họa ma túy
trong toàn quốc gia.
Phòng chống, ngăn ngừa và kiểm soát ma tuý là nhiệm vụ của tất cả mọi
người, là mối quan tâm, lo lắng của nhân loại. Điều tra gần đây cho thấy phần
lớn các thanh thiếu niên bị nghiện ma tuý đều không thấy được tác hại của nạn
ma tuý. Trước thực trạng về tệ nạn ma tuý của xã hội, ở địa phương và trường sở
tại thì giáo dục phòng, chống ma túy phải được tiến hành qua toàn bộ chương
trình giáo dục ở nhà trường, được thực hiện thông qua các bài học trên lớp và
các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp cho học sinh có những hiểu biết

cần thiết về ma túy và các chất gây nghiện, nguyên nhân và tác hại của việc sử
dụng ma túy và các chất gây nghiện; các qui định của nhà trường, nhà nước liên
quan đến ma túy và các chất gây nghiện. Hình thành cho các em kỹ năng phòng
tránh ma túy và không lạm dụng các chất gây nghiện. Không tham gia và không
bị lôi cuốn vào tệ nạn ma túy. Có trách nhiệm phòng chống ma túy và chất gây
nghiện để bảo vệ sức khỏe của cá nhân, gia đình và cộng đồng.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

1


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Giáo dục phòng, chống ma túy ở trường THCS đối với mỗi giáo viên là
nhiệm vụ quan trọng. Nếu mỗi giáo viên chúng ta muốn giáo dục các em qua
các bài học thì lại tương đối khó khăn vì nội dung chương trình của từng bộ
môn, của từng khối phải tuân thủ theo đúng khung phân phối chương trình nếu
giáo viên giáo dục lồng ghép không đúng thì sẽ mất hứng thú học của học sinh.
Vì vậy trong môn Sinh học lớp 8 có một số bài cần lồng ghép tác hại của ma túy
đối với cơ thể con người là rất phù hợp nhưng nếu giáo viên lồng ghép bằng các
phương pháp truyền thụ thông thường thì học sinh khó có thể hiểu hết và nhận
diện được một số chất ma túy có mặt trong thị trường hiện nay.
Trong giới hạn của đề tài này, tôi chỉ dừng lại ở việc trình bày “Sử dụng
PowerPoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài học
trong Sinh học 8” nhằm giáo dục phòng, chống ma túy ở trường THCS giúp
cho học sinh có hiểu rõ tác hại và có thể nhận biết được một số chất gây nghiện
đang có mặt trên thị trường hiện nay. Qua các bài học đó giúp cho học sinh có
thái độ và hành vi đúng đắn, sống lành mạnh, không sử dụng, buôn bán, tàng
trữ, vận chuyển và sản xuất ma túy. Vận động, giải thích cho người thân, cộng

đồng về tác hại của nghiện hút, tiêm chích, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển và
sản xuất ma túy. Đồng thời, tích cực tham gia các phong trào hoạt động phòng
chống ma túy và các chất gây nghiện ở trường và địa phương.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
* Mục tiêu:
Đề tài chỉ ra một số cách lồng ghép về tác hại của một số chất gây nghiện
đối với cơ thể người đặc biệt là đối với cơ thể trong lứa tuổi học sinh.
Bồi dưỡng kiến thức và rèn luyện kĩ năng, hình thức giảng dạy trong khi
lồng ghép vào một số bài dạy trong môn sinh học 8 đồng thời để từ đó học sinh
hiểu và phòng chống các kiến thức đó vào trong thực tế cuộc sống.
* Nhiệm vụ:
Nghiên cứu để nêu ra được một số hạn chế trong việc lồng ghép về tác hại
của một số chất gây nghiện đối với cơ thể người khi không sử dụng công nghệ
thông tin vào trong giảng dạy, đồng thời đưa ra một số cách lồng ghép vào một
số bài dạy trong môn Sinh học 8 có hiệu quả cao.
3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu về việc sử dụng PowerPoint để lồng ghép về tác hại của một số
chất gây nghiện trong học đường vào một số bài học trong sinh học 8.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

2


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Nghiên cứu trình độ, mức độ tiếp thu và hoàn cảnh gia đình của học sinh
lớp 8 trường THCS Buôn Trấp.
Nghiên cứu các cách có thể lồng ghép về tác hại của một số chất gây
nghiện bằng PowerPoint để phát hiện những hạn chế khi không ứng dụng công

nghệ thông tin vào trong giảng dạy.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Phạm vi trong nhà trường THCS Buôn Trấp và kinh nghiệm của chúng tôi
chỉ đề cập một vấn đề nhỏ trong việc lồng nghép giáo dục về tác hại của một
chất gây nghiện trong học đường đổi với một số bài học ở môn sinh học 8 THCS
bằng việc ứng dụng PowerPoint vào trong giảng dạy.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp điều tra quan sát.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Theo dõi tìm hiểu học sinh, đánh giá, tổng hợp.
- Nghiên cứu tài liệu, thông qua thông tin đại chúng.
- Nghiên cứu tài liệu (sách bồi dưỡng thường xuyên)
- Tìm hiểu thực trạng nhận thức của học sinh về môn sinh học trong trường
THCS để rút ra kinh nghiệm giảng dạy .
- Kết hợp nhiều phương pháp hỗ trợ khác.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Những năm qua, cùng với việc nâng cao chất lượng công tác chuyên môn,
ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Ana đã không ngừng đẩy mạnh công
tác tuyên truyền phòng, chống ma túy và chất gây nghiện trong các đơn vị
trường học và xem đây là một trong những nội dung quan trọng trong chương
trình hành động của mỗi đơn vị trường, nhằm góp phần nâng cao nhận thức cho
cán bộ, giáo viên, học sinh về tác hại của ma túy, chất gây nghiện và hiểm họa
khôn lường của đại dịch HIV/AIDS.
Với phương châm phòng ngừa là cơ bản, sự phối hợp giữa nhà trường, gia
đình và xã hội là giải pháp chủ lực để loại bỏ ma túy và chất gây nghiện, tội
phạm ra khỏi học đường, ngành giáo dục đã đặc biệt coi trọng công tác tuyên
truyền nhằm nâng cao hiểu biết cho học sinh, sinh viên về ma túy, tệ nạn ma túy
và đại dịch HIV/AIDS. Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa phụ huynh học
sinh, công an và các đoàn thể xã hội khác là rất cần thiết để từng bước đẩy lùi

các tệ nạn xã hội ra khỏi trường học.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

3


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Từ nhiều năm nay, công tác phòng, chống ma túy và chất gây nghiện đó
trở thành một nhiệm vụ giáo dục quan trọng trong các nhà trường; nội dung,
kiến thức về phòng, chống ma túy và chất gây nghiện đã được tích hợp vào
chương trình các môn học liên quan và các hoạt động giáo dục ngoại khóa.
2. Thực trạng
Nhiều năm liên tục được lãnh đạo nhà trường phân công dạy môn Sinh học
lớp 8, tôi thường xuyên quan tâm đến chất lượng môn Sinh học 8 của các em.
Dạy học môn Sinh học 8 là một việc làm không nóng vội mà phải có biện pháp và
kế hoạch cụ thể vì ở lứa tuổi này các em đang thay đổi tâm sinh lí mà môn Sinh
học 8 lại khá trừu tượng và đôi chỗ có phần nhạy cảm. Đầu năm học, tôi rà soát
lại chương trình học của môn Sinh học khối 8, sau đó tôi đã hệ thống lại những
bài nào, phần nào trong bài cần được lồng ghép và lồng nghép như thế nào?
Những lớp nào thuận lợi trông việc ứng dụng công nghệ thông tin, những lớp nào
không được thuận lợi trong việc ứng dụng công nghệ thông tin....
Số phòng học được lắp thiết bị hỗ trợ cho việc giảng dạy là 2/8 lớp của khối
8 của trường mà lại là 2 lớp chọn (chọn 1 và lớp chọn 2). Tổng số học sinh của
toàn khối là 316 em.
Số liệu trên cho thấy số lượng lớp, số học sinh được học bằng công nghệ
thông tin là khá ít, chưa được đồng đều giữa các lớp...
2.1. Thuận lợi - khó khăn
a. Thuận lợi – khó khăn

* Thuận lợi
Công tác giáo dục phòng, chống ma túy và các chất gây nghiện cho học
sinh trung học cơ sở có những thuận lợi sau:
Trong chương trình sách giáo khoa mới thay đổi đả đề cập đến chương
trình lồng nghép trong đó, chương trình thực hiện giáo dục phòng, chống ma túy
và các chất gây nghiện, được đưa vào lồng ghép ở các môn học và các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp. Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm ban hành và
tổ chức thực hiện chương trình giáo dục phòng, chống ma túy; xây dựng, tổ
chức thực hiện các dự án giáo dục phòng, chống ma túy trong nhà trường, các cơ
sở giáo dục khác.
Trường THCS Buôn Trấp luôn có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn
và tạo nhiều điều kiện thuận lợi của Ban giám hiệu nhà trường để các hoạt động
của đoàn thể trong đó có Đoàn, đội luôn được tổ chức và hoạt động thường
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

4


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

xuyên, với sự tham gia mạnh mẽ của tất học sinh toàn trường mang nhiều ý
nghĩa thiết thực.
Trường có cơ sở vật chất tương đối tốt như đã có 4 phòng học được lắp
sẵn thiết bị để giảng dạy bằng công nghệ thông tin. Nhiều giáo viên trong trường
đã được tập huấn nên có kĩ năng và khả năng sử sụng công nghệ thông tin khá
tốt.
* Khó khăn
Thanh thiếu niên là lứa tuổi chưa thật sự trưởng thành, có đặc điểm tâm lí
lứa tuổi riêng, suy nghĩ non nớt, dễ bị lôi kéo, thích ăn chơi đua đòi “cho hợp

thời đại”, dễ bị ảnh hưởng bởi lối sống gấp – lối sống hưởng thụ một cách cực
đoan, thích thể hiện bản thân mình; đặc biệt đối với một số học sinh thiếu sự
quan tâm chặt chẽ của gia đình, nhà trường. Nếu được cha mẹ quan tâm hỗ trợ
đúng mức, các em có điều kiện và cơ hội phát huy bản năng “tìm tòi – khám phá
- tự khẳng định mình” trong môi trường học tập tốt. Nhu cầu chơi lúc này cũng
tập trung trong việc phát triển trí lực, thể lực. Ngược lại, khi các em không còn
tin gia đình là điểm tựa, sự hụt hẫng tình cảm này sẽ dẫn tới các em mất thăng
bằng trong học tập, nguy cơ bỏ học xuất hiện. Đó là những nguyên nhân xô đẩy
các em tới con đường nghiện ngập ma túy và trở thành tội phạm ma túy.
Nguyên nhân chủ yếu là do học sinh ở lứa tuổi thanh thiếu niên con nhà
khá giả thiếu sự quản lí gia đình đã bị bọn tội phạm lôi kéo vào con đường
nghiện ngập và buôn bán ma túy. Tuy nhiên, nhà trường cũng còn một số thiếu
sót trong việc phòng chống ma túy và các chất gây nghiện. Một số các trường
thiếu các biện pháp kiên quyết về việc làm trong sạch môi trường trong và ngoài
nhà trường để loại trừ nguy cơ về ma túy và các chất gây nghiện, chưa nắm chắc
tình hình và đánh giá đúng thực trạng học sinh nghiện ma túy và sử dụng các
chất gây nghiện trong nhà trường để có các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh
ngăn chặn, có trường khi phát hiện học sinh nghiện ma túy còn giấu giếm hoặc
đuổi học học sinh đó để giải quyết việc trong sạch trong nhà trường.
Một nguyên nhân khác là công tác tuyên truyền cho cán bộ, giáo viên
trong nhà trường, cho phụ huynh, học sinh để mọi phụ huynh, mọi tổ chức đoàn
thể, học sinh nắm được pháp luật, tác hại của ma túy và các chất gây nghiện để
chủ động phòng ngừa ở đa số các trường chưa được quan tâm đúng mức, hoặc
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

5


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

trong điều kiện thực tế của nhà trường hay tập quán địa phương nơi trường xây
dựng còn có những khó khăn nhất định.
Hiện nay, giáo dục phòng, chống ma túy và các chất gây nghiện cho học
sinh bậc trung học cơ sở là một lĩnh vực giáo dục liên ngành, không được triển
khai thành một môn học riêng mà tích hợp nội dung Giáo dục phòng, chống ma
túy và các chất gây nghiện vào các môn học, đặc biệt các môn học có liên quan
trực tiếp và gián tiếp như: Sinh học, Hóa học, Giáo dục công dân, Ngữ văn,… và
các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Nguyên nhân này dẫn tới những hạn chế và khó
khăn trong việc lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục phòng, chống ma túy và
các chất gây nghiện vào bài giảng do đặc thù của môn học, bài học, trình độ kiến
thức và năng lực chuyên môn về lĩnh vực giáo dục phòng, chống ma túy và các
chất gây nghiện của hầu hết giáo viên còn rất hạn chế. Việc tổ chức các hoạt
động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp trong các nhà trường còn ít và phụ
thuộc vào điều kiện thực tế của mỗi trường, …
Chỉ có 4 phòng học/31 lớp được lắp sẵn thiết bị để giảng dạy bằng công
nghệ thông tin nên một số lớp sẽ không được học bằng việc ứng dụng công nghệ
thông tin.
2.2. Thành công - hạn chế
* Thành công: Vận dụng đề tài này giáo viên sẽ có thêm phương pháp
giảng dạy học lồng ghép về tác hại của một số chất gây nghiện trong học đường,
qua đó nâng cao được chất lượng dạy học môn Sinh học đồng thười giúp các em
dễ dàng nhận ra được một số chất gây nghiện và tác hại của chúng đới với cơ thể
người qua hình ảnh.
* Hạn chế: Một số thầy cô còn hạn chế trong việc sử dụng công nghệ thông
tin vào trong giảng dạy đồng thời nhiều lớp thường xuyên không đươc học bằng
công nghệ thông tin nên khả năng nhận biết về các chất gây nghiện và tác hại của
chúng còn ít. Số bài, số phần được lồng ghép trong chương trình Sinh học 8
không nhiều.
2.3. Mặt mạnh - mặt yếu

* Mặt mạnh: Giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, tâm
huyết với việc dạy học. Đa số học sinh chăm chỉ học tập, được cha mẹ quan tâm.
Thư viện nhà trường có nhiều loại sách, tài liệu phục vụ cho giáo viên và học
sinh tham khảo, ứng dụng vào trong việc học và giảng dạy.
Giáo viên lựa chọn bài dạy hay phần dạy cụ thể và trong tâm trong việc
lồng ghép để học sinh dễ hiểu và đạt được hiệu quả cao nhất vì nếu không lựa
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

6


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

chọn thì dẫn tới học sinh sẽ bị nhàm chán, không gây hứng thú trong việc học
của học sinh
* Mặt yếu: Một số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc lồng ghép và
ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy của mình dẫn tới học sinh dễ
cảm thấy chán và lười suy nghĩ, liên hệ thức tế,...
2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động…
* Nguyên nhân thành công:
Việc dạy học lồng ghép là một trong những yếu tố để tạo điều kiện trong
việc hình thành và phát triển óc sáng tạo, sự say mê tìm tòi, khám phá của học
sinh. Hiện nay có rất nhiều cuộc thi dành cho học sinh trong việc lồng nghép
những hiểu biết của học sinh nhằm bồi dưỡng, nâng cáo, phát triển năng lực của
học sinh. Trên thực tế nhà trường đã có nhiều em đạt giải cao trong cuộc “Dựa
vào kiến thức liên môn để giải quyết một số tình huống trong thực tế” ở nhiều
nội dung khác nhau, đó là một trong những thành công của việc dạy học lồng
ghép.
Môn Sinh học 8 là một môn học tương đối trừu tượng nhưng nhiều nội

dung hay, có tác dụng rất tốt trong việc lĩnh hội kiến và ứng dụng kiến thức đó
vào việc bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân các em và mỗi người thân của
mình.
Nhà trường cũng đã tổ chức nhiều chuyên đề về tác hại của một số chất gây
nghiện đối với cơ thể người và đặc biệt là đối với lứa tuổi học sinh. Những
chuyên đề này đã giúp cho học sinh và giáo viên có thêm được nhiều kiến thức
để hỗ trợ thêm trong việc dạy và học trong nhà trường.
* Nguyên nhân hạn chế:
Do một số thầy cô lớn tuổi, ít tiếp xúc hay sử công nghệ thông tin nên
không tự tin vận dụng vào trong giảng dạy.
Nhiều học sinh không được học nên không được quan sát nhiều về hình ảnh
và tác hại của các chất gây nghiện đối với cơ thể nên lượng kiến thức các em có
được sẽ không nhiều. Cấu trúc chương trình Sinh học 8 là: khái quát cơ thể
người, cấu tạo của từng hệ cơ quan, từng cơ quan, vệ sinh hệ cơ quan nên việc
lồng ghép khó khăn. Sự lồng ghép không cả bài mà chỉ ở một phần nào đó trong
một số bài của chương trình nên các em dễ quên kiến thức.
2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Cũng như nhiều môn học khác mỗi bộ môn có một đặc thù riêng, trong
môn Sinh học thì mỗi khối học lại tìm hiểu về các lĩnh vực khác nhau, có khối
có thể nhận biết hay lĩnh hội được kiến thức qua việc quan sát mẫu vật thật, hay
trong một số tiết thực hành trên lớp hay về nhà,... nhưng đối với môn sinh học 8
thì khó lĩnh hội kiến thức qua một số phương phương pháp đó. Môn Sinh học 8
thì mức độ trừu tượng cao hơn, lại rất ít được thực hành để lĩnh hội kiến thức
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
7


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

mới (vì nghiên cứu về cơ thể người) đồng thời số tiết học trên tuần lại ít (2 tiết
trên tuần) vì vậy lại càng khó khăn trong việc lồng ghép, sự lồng ghép đôi khi
chỉ cho là có.
Một số giáo viên giảng dạy để làm rõ một số nội dung còn khá lúng túng và
đặc biệt là chưa thật đi sâu vào trong việc lồng ghép giáo dục tác hại của một số
chất gây nghiện đối với cơ thể chưa thật linh hoạt đôi khi còn cứng nhắc hay còn
gượng ép, chưa thật logic, không chặt chẽ.
Một số giáo viên còn chưa hiểu hết tác hại của một số chất gây nghiện,
nhận diện các chất gây nghiện chưa nhiều nên phần nào đó đã ảnh hưởng trong
quá trình giảng dạy.
Đối với trường THCS Buôn Trấp, tuy phần lớn giáo viên đã giảng dạy nhiệt
tình nhưng về nhà một số cha mẹ học sinh ít quan tâm đến việc học tập của con
và sự thay đổi tâm sinh lí của con em mình em nên một số em dễ bị lôi kéo, rủ rê
để sử dụng các chất gây nghiện.
Một số giáo viên chưa được tham gia vào các chuyên đề về dạy học lồng
ghép và một số chất gây nghiện vào trong môn học nên đa số trong các bài soạn
và việc lồng ghép còn qua loa, sơ sài, chưa có sự sáng tạo và phát triển thêm các
cách lồng ghép. Bản thân tôi trực tiếp giảng dạy Sinh học 8 nhiều năm để biết
được nhưng tác hại của các chất gây nghiện thì chủ yều là tự tìm hiểu qua sách
báo, qua internet, qua một số chuyên đề do nhà trường tổ chức cho học
sinh,...nên việc lồng ghép còn gặp nhiều khó khăn.
3. Giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài nhằm giúp giáo viên dạy học
lồng ghép trong khi sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy được
thuận lợi và đạt hiệu quả cao. Qua đó tạo điều kiện để các em thể hiện khả năng
vận dụng sáng tạo các kiến thức đã học trong chương trình vào việc tự bảo vệ
cho cơ thể mình tránh tác hại của các chất gây nghiện đồng thời có thể tuyên
truyền tới bạn bè và người thân, ngoài ra các em còn có thể vận dụng kiến thức,
sự hiểu biết của bản thân để ứng dụng vào trong một số cuộc thi.

Giúp cho giáo viên nhận thấy hiêụ quả rõ nét trong việc ững dụng công
nghệ thông tin của mình vào trong giảng dạy ở tất cả các môn học, bài học, các
phương pháp dạy học hiện có không phải chỉ sử dụng khi cần lồng ghép
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
Bước 1: Giáo viên khái quát được khối lượng kiến thức, sự logic của việc
lồng ghép liên quan đến kiến thức bài học và giúp cho học sinh dễ dàng thu nhận
được kiến thức. Trong những bài đầu của các chương thường là những bài về
cấu tạo của hệ cơ quan và cấu tạo của các cơ quan nên không cần thiết phải lồng
ghép nhiều nhưng những bài cuối của một số chương ta có thể đễ dàng lồng
ghép về tác hại của một số chất gây nghiện trong học đường ví dụ như: bài vệ
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
8


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

sinh hệ hô hấp, vệ sinh tiêu hóa, vệ sinh hệ bài tiết nước tiếu, vệ sinh da, vệ sinh
hệ thần kinh…
Bước 2: Tìm hiểu về hình ảnh cũng như tác hại của một số chất gây
nghiện để giáo viên nắm vững được kiến thức để thuận lợi cho việc lồng ghép
cụ thể như:
* Một số chất gây nghiện
- Ma túy là tên gọi chung chỉ những chất kích thích khi dùng một lần có
thể gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hay nhân tạo. Những chất này khi đưa vào
cơ thể sống sẽ làm thay đổi trạng thái nhận thức và sinh lý. Gồm có 2 loại
+ Ma túy tự nhiên: Ví dụ thuốc phiện, cần sa... Đây là các chất ma túy có sẵn
trong tự nhiên, là những ancaloit của một số loài thực vật như: thuốc phiện, cần
sa, coca...
+ Ma túy tổng hợp: Các loại ma túy tổng hợp từ hóa chất độc hại thuốc nhóm

amphetamin, ketamin,methamphetamin...
Các chất ma túy tổng hợp thường độc hại hơn thuốc phiện 500 lần. Dựa theo tác
động lâm sàng tới tâm sinh lý người sử dụng
Các dạng: ectasy, ma túy đá (hay là crystal meth), Morphine, Lysergic acid
diethylamide (viên giấy, bùa lưỡi), bánh lười, cỏ Mỹ
- Chất gây nghiện nói chung là bất kỳ chất nào khi hấp thụ vào cơ thể của
một sinh vật sống có thể làm thay đổi chức năng bình thường của cơ thể, một số
chất gây nghiện như thuốc lá, bồ đà (còn gọi là cây gai dầu, cây lanh mèo, cây
gai mèo, cây đại ma…), ma túy (cây thuốc phiện), heroin, thuốc lá, ma túy đá…
Cây gai mèo, họ Cần sa

Cây gai dầu

Cây Anh túc
Ma túy đá
+ Cây thuốc phiện (cây Anh túc) là loại cây thân cỏ, thẳng đứng, hoa
nhiều màu sắc, có quả. Nhựa từ quả gọi là thuốc phiện sống.
+ Thuốc lá loại sản phẩm được làm từ nguyên liệu lá thuốc lá đã thái sợi,
được cuốn hay nhồi định hình bằng giấy, có dạng hình trụ được làm từ một số
loại thực vật khác (cây gai dầu...)

Các loại ma túy dạng viên

Thuốc lá

- Chất Morphin trong y học, được dùng làm chất giảm đau và nguyên
liệu bán tổng hợp để sản xuất thuốc, có tác dụng chọn lọc và trực tiếp tới tế bào
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

9

Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

thần kinh trung ương và các trung tâm bị kích thích gây nôn, co đồng tử, chậm
nhịp tim...
+ Heroin được chia thành 02 loại: Loại bột trắng hồng, xốp như bông là
bạch phiến dùng để chích vào tĩnh mạch. Loại bột màu nâu hồng là " Heroin 3"
dùng để hút, hít.
- Cây cần sa còn gọi là cây Gai dầu, cây Gai mèo, cây Đại ma, Bồ đà...
Là thực vật với bản địa ở Trung Á và các khu vực xung quanh có tác dụng chữa
bệnh mất ngủ...
- Shisha xuất phát từ chữ shishe trong tiếng Ba Tư hay ống nước là một
thiết bị có một hoặc nhiều thân (thường làm bằng thủy tinh) dùng để hút thuốc
lá, trong đó khói được lọc và làm lạnh bằng cách đi qua nước. Xuất phát từ Ấn
Độ, shisha đã trở nên phổ biến, đặc biệt tại Trung Đông và dần dần được biết
đến ngày càng nhiều ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Úc và Brasil. Và hiện nay đã có mặt ở
Việt Nam
* Tác hại của chúng đối với con người
+ Thuốc phiện
Người hút thuốc phiện còn xuất hiện các biến chứng như: viêm dạ dày,
viêm ruột mãn tính, táo bón dai dẳng, phát ban ngoài da, tiểu tiện ra abumin,
thường hay bị sưng phổi, mạch đập chậm và không đều. Nguy hiểm hơn là khi
không có thuốc, người sử dụng ma tuý phải nạo xái trong ống thuốc ra để hút.
+ Morphin.
Rất nguy hiểm với trẻ em dưới 5 tuổi: trẻ bị gù, vẹo, thương tổn sọ, hen
phế quản, thận mãn tính...Người sử dụng phù mắt, móng tay và môi thâm tím; bị
rối loạn tâm lý, lười biếng, ít chú ý đến vệ sinh thân thể, thường hay ngáp vặt, co
đồng tử, thiếu máu, sút cân, đau thắt ngực, thần kinh bị kích thích.

+ Dùng Heroin.
Lần đầu sẽ có cảm giác mơ màng, khoan khoái, quên mọi khổ đau... Khi
lên cơn nghiện người đau co thắt. Nếu dùng quá liều sẽ bị tê liệt thần kinh, hôn
mê và có thể chết sau vài phút. Bộ môn Giáo Dục Công Dân cho biết nghiện
Heroin làm cho con người thay đổi về tính cách, mất khả năng sinh dục, dễ gây
ra các hành vi vi phạm pháp luật.
Người ta sau khi hút cần sa thường có những thay đổi tâm lý đột ngột
như: cười to, khóc than vãn... làm cho con người ta có những ảo giác và những
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
10


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

cơn ác mộng. Sau đó là sự mệt mỏi, buồn ngủ. Người trở nên gầy gò ốm yếu, ủ
dột, có thể loạn thần kinh...
+ Shisha: Nhiều người lầm tưởng là khói từ shisha ít nguy hiểm hơn nhiều so
với khói thuốc lá. Hơi nước do shisha tạo ra làm cho khói bớt khó chịu và gây ra
cảm giác an toàn giả tạo, bớt lo lắng về tác hại thực sự đối với sức khỏe. Các bác
sĩ tại nhiều bệnh viện trong đó có phòng khám Mayo đã nói rằng việc hút shisha
cũng tàn phá sức khỏe y như hút thuốc lá và một nghiên cứu của tổ chức Y tế
Thế giới cũng xác nhận kết quả này.
Mỗi lượt hút shisha thường kéo dài hơn 40 phút, và gồm từ 50 đến 200 lần
hít, mỗi lần từ 0,15 đến 0,5 lít khói. Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và Hội
Ung thư Hoa Kỳ cho thấy, trong một lượt hút shisha kéo dài một giờ, một người
có thể sẽ hít nhiều gấp 100 đến 200 lượng khói và nhiều hơn 70%
lượng nicotine so với hút một điếu thuốc lá.
Một nghiên cứu vào năm 2005 cũng cho thấy người hút shisha có nguy cơ

mắc bệnh răng miệng gấp 5 lần người không hút. Người hút shisha cũng có
nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 5 lần người không hút.[
+ Ma tuý tổng hợp (ATS).
Nếu dùng ATS thời gian dài sẽ gây nghiện. Người sử dụng ATS thường
thiếu ngủ, chán ăn, đánh trống ngực, chóng mặt và các dấu hiệu cường giao cảm
như: tăng huyết áp, tăng thân nhiệt và rối loạn tâm thần, rối loạn nội tiết, rối loạn
tâm sinh lý và nhiều chức năng khác của cơ thể.

- Những người nghiện thường bị rối loạn sinh lý (tiêu hóa, thần kinh, tuần hoàn,
hô hấp…)

Hình ảnh “Choáng” với tác hại thật của thuốc lá số 1
Những người sử dụng các chất gây nghiện thường bị bệnh tim mạch,
huyết áp; các bệnh thần kinh; mục răng, mắc HIV/AIDS (Theo báo cáo của Bộ
Y tế, hết tháng 6/2008, Việt Nam có 129.722 người nhiễm HIV, 26.840 bệnh
nhân AIDS và 39.664 bệnh nhân tử vong do AIDS)
- Người nghiện thường mắc các bệnh kèm theo như , mục răng, ghẻ lở, hắc
Bước 3: Để đạt hiệu quả và giúp học sinh dễ nhớ, dễ hiểu thì giáo viên
phải lựa chọn để sử dụng tác hại của một số chất gây nghiện phù hợp với nội
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

11


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

dung của từng bài cần lồng ghép, không nhất thiết là bài nào cũng phải lấy đầy
đủ các chất gây nghiện dẫn tới dễ dàng bị lặp mà không có sự liên quan gây mất
hứng thú cho học sinh. Ví dụ: bài « Vệ sinh hệ hô hấp » thì ta nên lấy tác hại của

của Shisa, thuốc lá, thuốc lào,…Bài « Vệ sinh hệ thần kinh » ta có thế lấy tác
hại của ma túy, heroin,…
Bước 4: Lồng ghép vào một vài bài cụ thể
Ví dụ 1 bài: Vệ sinh hệ thần kinh :
Tôi lồng ghép cụ thể vào mục III – Tránh lạm dụng các chất kích thích và ức chế
đối với hệ thần kinh. Dưới đây là một phần của giáo án dạy bằng Powerpoint:

Slide 11
Slide 12

Slide 13
Slide 14

Slide 15

Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

12


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19

Dưới đây là một phần của giáo án dạy không dùng Powerpoint trong phần
III trong bài “Vệ sinh hệ thần kinh”

Hoat động 3: Tránh lạm dụng các chất kích thích và ức chế đối với hệ thần
kinh
- GV yêu cầu HS quan sát tranh kết
hợp sự hiểu biết của bản thân-> thảo
luận -> hoàn thành bảng 54
- GV kẻ bảng 54 -> gọi HS lên điền
- GV yêu cầu các nhóm lấy VD cụ thể
- GV giúp HS hoàn thiện kiến thức
- Gv: Từ nội dung trong bảng, phân
tích rõ cho hs thấy được hậu quả việc
sử dụng các chất kích thích và chất gây
nghiện. trong đó có ma túy, thuốc lá,
rượu
- Gv: Liên hệ thực tế. Từ đó giáo dục
hs ý thức bảo vệ sức khỏe, tránh lạm
dụng các chất kích thích. Đặc biệt là
ma túy (“không thử, dù chỉ có 1 lần”)
- Gv: Y/c hs tự rút ra kết luận:

- HS vận dụng những hiểu biết thông
qua phương tiện thông tin -> thảo luận
nhóm -> thống nhất câu trả lời
- Đại diện các nhóm lên điền -> các
nhóm khác bổ sung
KẾT LUẬN: Nội dung trong bảng

Bảng 54
Loại chất
- Chất kích thích

Tên chất
- Rượu

Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

Tác hại
- Hoạt động của vỏ não bị rối loạn, trí
nhớ kém
13


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Chất
nghiện

- Nước chè, cà - Kích thích hệ thần kinh, gây khó ngủ
phê
gây - Thuốc lá
- Cơ thể suy yếu, dễ mắc bệnh ung thư,
khả năng làm việc trí óc giảm, trí nhớ
- Ma túy
kém
- Suy yếu nòi giống, cạn kiệt kinh tế,
lây nhiễm HIV, mất nhân cách…

5. Thực hành/luyện tập
- Nêu rõ ý nghĩa sinh học của giấc ngủ
- Muốn đảm bảo được một giấc ngủ tốt, cần có những điều kiện gì?

- Nêu những yếu ảnh hưởng đến giấc ngủ?
- Tại sao không nên làm việc quá sức thức quá khuya?
- Theo em để bảo vệ tốt hệ thần kinh, cần chú ý những điều gì?
- Nêu tác hại của rượu, thuốc lá, ma túy
6. Vận dụng
- Trả lời các câu hỏi trong SGK
- Tìm hiểu thêm các chất kích gây tác hại tới hệ thần kinh.
Như vậy chúng ta có thể nhận thấy rõ nếu trong bài “Vệ sinh hệ thần
kinh” thông thường trong quá trình dạy học bình thường (không sử dụng
Powerpoint) thì mỗi giáo viên cũng sẽ lồng ghép tác hại của một số chất gây
nghiện, chất kích thích ảnh hưởng tới hệ thần kinh theo như chuẩn kiến thức kĩ
năng nhưng như vậy học sinh sẽ khó hình dung và nhận diện được một số chất
gây nghiện như các loại ma túy nhưng qua việc sử dụng Powerpoint thì học sinh
sẽ không những hiểu rõ hơn về tác hại của các loại chất đó đối với hệ thần kinh
mà còn dễ dàng nhận diện được một số ma túy ở các dạng, trạng thái khác nhau.
Đồng thời trong giảng dạy bằng giáo án thông thường thì phần luyện tập, củng
cố thì giáo viên cũng rất khó đưa ra một số bài tập để khắc sâu kiến thức nhưng
khi chúng ta dạy bằng giáo án Powerpoint thì học sinh có thể dễ nhớ, dễ hiểu, dễ
khắc sâu, ghi nhớ kiến thức khi được quan sát qua tranh ảnh có màu sắc rõ ràng
để từ đó học sinh có thể áp dụng vào làm một số bài tập trong phần củng cố để
khắc sâu kiến thức cho bản thân.
Ví dụ 2: Bài “Vệ sinh hệ hô hấp” tôi lồng ghép tác hại của thuốc là và
Shisha vào mục I - Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại: Dưới đây là
một phần của giáo án dạy bằng Powerpoint.

Slide 4
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

14

Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Slide 5

Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12

Dưới đây là một phần của giáo án không dạy bằng Powerpoint.
Hoạt động 1: Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp, biện pháp
bảo vệ
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
- Gv: Cho học sinh đọc thông tin - HS: Tự thu thập thông tin trong bảng
trong bảng 22 để tim ra các tác nhân 22
gây hại cho hệ hô hấp và y.c hs trả lời
các câu hỏi sau:
- HS: Dựa theo cột tác nhân gây hại để
? Không khí bị ô nhiễm là do đâu? trả lời
? Các tác nhân đó có nguồn gốc từ - HS: Dựa vào nguồn gốc trong bảng
đâu?
22 để trả lời.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

15


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

? Có những tác nhân nào gây hại tới
hoạt động hô hấp?
? Những tác nhân này có hại như thế
nào đến hệ hô hấp?

+ Tác nhân gây hại tới hoạt động hô
hấp:
Bụi, các loại khí (nitơ ôxit, lưu huỳnh
oxit..), khói, vi sinh vật…
+ Gây viêm phổi, sưng phổi, ung thư
phổi, có thể gây chết…
- Gv: Từ các nhân trên y/c hs thảo luận - HS: Dựa vào tác hại trong bảng 22
và đề ra biện pháp bảo vệ hệ hô hấp.
? Hãy đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô - HS: Nêu được: Trồng cây xanh,
không xả rác bừa bãi, không hút thuốc
hấp tránh các tác nhân có hại?
lá, đeo khẩu trang chống bụi
- Giải thích:
- HS: Thải O2 hút CO2, ngăn bụi
? Tại sao cần phải trồng nhiều cây
+ Vì trong khói thuốc lá có nhiều chất
xanh có lợi gì cho hệ hô hấp và làm
độc hại (CO, nicotin ntrozamin…) có
sạch bầu không khí?

thể bệnh ung thư phổi
? Tại sao cấm không cho hút thuốc lá?
+VS chung sẽ làm cho môi trường
sạch, không gây ô nhiễm
? Tại sao cần phải vệ sinh chung?
+ không vứt rác, xé giấy, không khạc
nhổ bừa bãi.... tuyên truyền cho các bạn
? Các em đã làm gì để tham gia bảo vệ
cùng tham gia.)
môi trường trong sạch ở trường, lớp?
+ Tránh gây bệnh bụi phổi…
? Tại sao cần phải đeo khẩu trang
chống bụi khi vệ sinh hay hoạt động ở
môi trường nhiều bụi?
- Lưu ý: Gv cần liên hệ thực tế của
từng biện pháp. Từ đó có hướng giáo
dục hs ý thức thực hiện tốt các nội
dung đã nêu ở trên và vận các kiến
thức đã biết vào cuộc sống thực tế
- Gv: Y/c hs tự rút ra kết luận

HS vận dụng được kiến thức vào thực
tế để hiểu được từng biện pháp
KẾT LUẬN:
- Có nhiều tác nhân gây hại cho hệ hô
hấp như: Bụi, khói thuốc lá, nito oxit,
lưu huỳnh oxit, cacbon oxit, VSV gây
bệnh…
-Biện pháp: Cần tích cực xây dựng môi
trường sống và làm việc có bầu không

khí trong sạch, ít ô nhiễm gồm các biện
pháp sao:
+ Trồng nhiều cây xanh
+ Không xả rác bứa bãi
+ Không hút thuốc lá
+ Đeo khẩu trang chống bụi
Trong bài “Vệ sinh hệ hô hấp” nếu giáo viên dạy không cần Powerpoint
thì khó có thể truyền tải hết các chất độc hại có trong khói của thuốc lá và
Shisha, tác hại của từng chất có trong thuốc lá, con đường làm tổn thương đến
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

16


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

từng bộ phận của hệ hô hấp và khó hiểu được con đường mà khói thuốc lá gây
ra bệnh ung thư phổi. Nhưng khi giáo viên sử dụng Powerpoint thì khắc phục
được tất cả các tồn tại trên đồng thời học sinh có thể tự trả lời được một cách dễ
dàng với câu hỏi “Vì sao hút thuốc lá, Shisha lại dẫn đến ung thư phổi?” để từ
đó học sinh biết cách phòng tránh và tự bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân
mình đồng thời có thể tuyên truyền cho bạn bè, người thân và mọi người trong
xã hội.
Ví dụ 3: Bài “ Đại não” tôi lồng ghép tác hại của chất gây nghiện vào
phần kiểm tra đánh của bài để không ảnh hưởng đến các nội dung trọng tâm của
bài nhưng các em vẫn biết rõ được ảnh hưởng của chất gây nghiện đễn não bộ là
rất nguy hiểm. Dưới đây là một phần của giáo án dạy bằng Powerpoint
Slide 20
Slide 21

Trong khi chúng ta dạy không sử dụng Powerpoint thì cũng trong phần
củng cố này giáo viên chỉ có thể đưa ra hệ thống câu hỏi để kiểm tra về mặt lí
thuyết ví dụ như:
- Trình bày cấu tạo của đại não?
- Cho biết vị trí của chất xám và chất trắng của não?
- Nêu chức năng của chất xám và chất trắng của đại não?
- Sự phân vùng của đại não người?
- Nêu rõ sự xuất hiện các vùng chức năng ở người có, mà động vật thuộc lớp thú
không có?
Như vậy với những câu hỏi này học sinh còn mơ hồ về tác hại của một số
chất gây nghiện và chất kích thích đến não bộ, khó gây hứng thú trong quá trình
ghi nhận kiến thức của học sinh đồng thời không hiểu sâu được ảnh hưởng của
một số chất gây nghiện và chất kích thích đã làm tổn thương bộ não như thế
nào?
Đối với việc giáo viên sử dụng Powerpoint vào trong giảng dạy trong tất
cả các bài, ở tất cả các bộ môn nói chung chúng ta càng thấy rõ hiệu quả khi sử
dụng. Đối với việc sử dụng Powerpoint vào “lồng ghép tác hại của một số chất
gây nghiện trong một số bài trong sinh học 8” nói riêng thì chúng ta thấy rất rõ
những điểm khắc phục được các tồn tại mà khi dạy thông thường chúng ta bị
mắc phải. Khi dạy Powerpoint chúng ta còn có thể sử dụng các video, các hình
ảnh động để mô tả được rõ nét hơn về tác của các chất gây nghiện đối với cơ thể
người.
3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
Nhà trường đầu tư thêm một số phòng máy để thuận lợi cho giáo viên và
học sinh của các lớp đều đươc học bằng công nghệ thông tin.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
17


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong

Sinh học 8

Giáo viên phải tìm hiểu kĩ về nội dung chương trình, bài học nào, mục nào
trong bài cần được lồng ghép, tác hại của các chất gây nghiện tới từng cơ quan
bộ phận của cơ thể,…để học sinh có thể dễ dàng tiếp thu, khắc sâu được kiến
thức.
Chương trình môn Sinh học lớp 8 có nội dung khá trừu tượng và cách
truyền đạt không có những hình ảnh trực quan thì để học hiểu được bài, hiểu
được những tác hại của các chất gây nghiện tới cơ thể là rất khó nên giáo viên
cần sử dụng nhiều và thường xuyên bằng công nghệ thông tin vào trong giảng
dạy của mình để đạt hiệu quả các nhất trong mỗi bài dạy của mình.
Nhà trường, các giáo viên trong trường, trong tổ nên khích lệ một số giáo
viên không biết hay ít sử dung công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, hỗ trợ
trong soạn giảng, kiên nhẫn khắc phục những sai sót trong quá trình sử dụng
công nghệ thông tin,…
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp tôi trình bày trên đây có quan hệ với nhau. Để giúp học sinh
học tốt thì việc dạy cho các em nắm chắc và hiểu rõ được tác hại của các chất
gây nghiện đối với cơ thể con người phải thực hiện thường xuyên, đúng và đủ,
phù hợp với bài học, lứa tuổi của học sinh.
Mỗi giáo viên muốn thực hiện lồng ghép cho tốt thì đầu tiên cần phải tìm
hiểu kĩ lưỡng về mục tiêu của chương trình, mục tiêu của từng chương, mục tiêu
của từng bài, mục tiêu của từng mục trong bài, thời lượng tiết của mỗi bài học
đồng thời phải nắm được hoặc dự đoán được học sinh đã biết hay nhận diện
được các chất gây nghiện nào và chưa biết hoặc chưa thể nhận diện được các
chất gây nghiện nào để tập trung đi sâu vào tác hại của một số chất gây nghiện
đó để không ảnh hưởng đến thời lượng của từng bài. Đối với học sinh trên đia
bàn Buôn Trấp thì giáo viên nên đi sâu vào việc lồng ghép của một số chất gây
nghiện đối với học sinh như: thuốc lá, ma túy đá, shisa, rượu,…để học sinh dễ
nhận thấy và hiễu rõ hơn.

Khi hướng dẫn học sinh hiểu được tác hại của một số chất gây nghiện đó
giáo viên cần sử dụng nhiều cách khác nhau và tìm ra cách hay nhất. Giáo viên
phải giúp học sinh tìm hiểu được tác hại của từng loại chất gây ghiện đối với
từng cơ quan trong cơ thể đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.
Để quá trình lồng ghép được sinh động và hiệu quả thì giáo viên phải tìm
hiểu thông tin, hình ảnh, phương pháp phù hợp với đối tượng học sinh của từng
lớp cho phù hợp đồng thời phải phù hợp với từng bài, từng nội dung và logic.
Khi lồng ghép giáo viên không chỉ cung cấp, hình ảnh hay thông tin về tác hại
của các chất gây nghiện mà khuyến khích các em đưa ra sự hiểu biết của các về
tác hại của các chất gây nghiện và lúc này giáo viên không chỉ đưa ra lời nhận
xét đúng hoặc sai mà cần giải thích hay cung cấp thêm thông tin hay giải thích
rõ tại sao chưa đúng, chưa đủ hoặc nếu sai thì sai ở đâu?...
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

18


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
* Kết quả khảo nghiệm
Qua nhiều năm liên tục được lãnh đạo nhà trường giao nhiệm vụ dạy học
môn Sinh học 8, với cách dạy lồng ghép về tác hại của một số chất gây nghiện
vào trong một số bài bằng công nghệ thông tin, tôi thấy học sinh của mình có
hiểu nhiều hơn về tác hại của một số chất gây nghiện đồng thời các em có thể
nhận diện được một số chất gây nghiện qua việc quan sát hình ảnh. Học sinh
hoạt động linh hoạt hơn, mạnh dạn hơn khi tham gia vào trong các chuyên đề về
ma túy do nhà trường tổ chức. Những tồn tại của những lần dạy của tiết trước,
năm trước đã được khắc phục ở những tiết sau và năm sau.

Với cùng một đề kiểm tra về nội dung kiến thức về tác hại của ma túy và
một số chất gây nghiện, học sinh của các lớp tôi giảng dạy bằng công nghệ thông
tin trong năm học 2013-2014 làm bài đạt chất lượng cao hơn với những lớp
không dạy bằng công nghệ thông tin hay dạy không thường xuyên như sau:
Tổng số 160 em trong 4
lớpmôn Sinh học khối 8

Điểm giỏi

Điểm khá

Điểm
trung bình

Điểm yếu

78 em/2 lớp không áp

10 em

25 em

35 em

dụng đề tài

Tỉ lệ: 12,8%

Tỉ lệ: 32%

Tỉ lệ: 44,9% Tỉ lệ: 10,3%

80 em/2 lớp sau khi áp
dụng đề tài

23 em

35 em

20 em

2 em

Tỉ lệ: 28,8%

Tỉ lệ: 43,8%

Tỉ lệ: 25%

Tỉ lệ: 2,4%

8 em

Có thể nói các nội dung của chương trình môn sinh học lớp 8 có nội dung
chương trình khó nhất trong bốn khối cấp THCS. Truyền tải được hết, đủ, đúng
là phát triển được tư duy, sáng tạo cho các em. Vì môn Sinh học 8 là một học có
tất cả nội dung kiến thức đều liên quan đến cơ thể con người nên nó còn tác
dụng lớn đến việc ứng dụng các kiến thức đó để bảo vệ và giữ gìn sức khẻ cho
cơ thể chính bản thân mình và cho người thân.
* Giá trị khoa học

Việc lồng ghép tác hại của một số chất gậy nghiện vào một số bài trong
sinh học 8 không những đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức về các chất gây
nghiện đó và còn ứng dụng công nghệ thông tin tương đối phải linh hoạt đồng
thời đòi hỏi học sinh phải chịu khó tìm tòi, khả năng tư duy linh hoạt, sáng tạo
mà còn đòi hỏi ở giáo viên phải có ngôn ngữ phong phú, phương pháp hay
giúp các em lĩnh hội được kiến thức một cách nhanh gọn và dễ hiểu.
Qua mỗi bài được lồng ghép học sinh của tôi hiểu rất rõ tác hại của từng
chất gây nghiện đối với từng cơ quan bộ phận của cơ thể và từ đó học sinh tự
tìm ra được cách phòng và tránh tác hại của các chất đó cho riêng mình và
cho người thân của mình.
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
19


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

Dạy học bằng hình thức lồng ghép, bằng Powerrpoint không những giúp
cho giáo viên có một bài dạy sinh động, sáng tạo, ứng dụng được nhiều
phương pháp dạy học tích cực, cung cấp đúng, đủ kiến thức cho học sinh mà
còn củng cố và rèn luyện cho học sinh các kĩ năng như: kĩ năng thu nhận
kiến thức qua kênh hình, kênh chữ, kĩ năng trình bày trước nhóm trước lớp,
mô tả về tác hại của các chất gây nghiện đối với từng cơ quan trong cơ thể
người,…
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu
Qua quá trình áp dụng đề tài vào thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy các biện
pháp dạy học lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài
trong sinh học 8 của tôi bước đầu đã đạt được kết quả tốt. Đề tài đã góp phần
nâng cao chất lượng của môn Sinh học 8 tại trường. Học sinh tích cực, chủ

động hơn trong việc học tập, góp phần quan trọng vào việc đổi mới phương
pháp dạy học của giáo viên.
Giáo viên khi sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy đối với những
phần cần lồng ghép thì không cần phải lo ngại về việc mô tả tác hại của các
chất gây nghiện đó như thế nào khi không có tranh ảnh minh họa trong sách
giáo khoa, khi không nhớ hết các chất gây hại trong chất gây nghiện đó,…
Các em học lồng ghép về tác hại của các chất gây nghiện đối với cơ thể
người đều hứng thú hơn, không còn ngại khi học về Sinh học 8 nữa. Nhiều em
đã có cách hiểu và nói về tác hại của chất gây nghiện đối với cơ thể người rất
đúng, rất hay và rất logic chặt chẽ. Điều đó đã khích lệ tôi rất nhiều, tôi rất kiên
nhẫn khi dạy lồng ghép ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài
trong sinh học 8 để nâng cao chất lượng cho bộ môn để cuối năm những lớp tôi
dạy lồng ghép và ứng dụng công nghệ thông tin đều đạt tỉ lệ rất cao. Tôi thiết
nghĩ nếu tất cả giáo viên đều dạy bằng phương pháp này một cách thường
xuyên thì chắc chắn chất lượng của bộ môn sẽ được nâng lên rất nhiều.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Trong chương trình sinh học 8 lượng kiến thức tập trung vào việc tìm hiểu
về cơ thể người về mặt cấu tạo và cách vệ sinh bảo vệ cơ thể nên nếu giáo viên
chỉ cung cấp kiến thức như trong sách giáo khoa thì bài học sẽ không được sinh
động và nếu giáo viên chỉ lồng ghép bằng hình thức là cung cấp thông tin mà
không kèm theo tranh ảnh thì nhiều bài học không phát huy hết tính tích cực,
chủ động và sáng tạo, học sinh thu nhận kiến thức sẽ thụ động vì vậy sẽ dễ bị
lãng quên. Vì vậy để phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, lĩnh hội kiến
thức một cách chủ động, khắc sâu kién thức bằng những hình ảnh trực quan thì
mỗi giáo viên nên sử dụng PowerPoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây
nghiện vào một số bài học trong Sinh học 8 là một việc làm hết sức ý nghĩa. Khi
Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc
20

Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

phân tích và nhận dạng một số chất gây nghiện học sinh sẽ phát triển được năng
lực tư duy logic để học sinh có thể bảo vệ được chính bản thân mình tránh các
tác hại của các chất gây nghiện.
Tuy kiến thức môn Sinh học 8 đơn giản nhưng nội dung trong mỗi bài học
lại rất trừu tượng, mỗi bài học trong mỗi chương, lượng kiến thức lại có một nét
hay riêng, nếu ta biết cách lồng ghép thì nó rất hấp dẫn, thu hút gây hứng thú
cho học sinh yêu thích bộ môn. Những bài có phần lồng ghép này đòi hỏi giáo
viên phải biết cách lồng ghép và vận dụng một cách linh hoạt, cách sử dụng
thông tin, trảnh ảnh bằng Powerpoint nhuần nhuyễn để có được bài dạy thật hay.
2. Kiến nghị:
Trong sinh hoạt chuyên môn của nhà trường nên tổ chức các chuyên đề về
lồng ghép tác hại của các chất gây nghiện vào nhiều bộ môn, trong tất cả các
khối của bậc THCS.
Buôn Trấp, ngày 29 tháng 2 năm 2016
Người viết

Nguyễn Thị Sen

Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

21


Sử dụng Powerpoint để lồng ghép tác hại của một số chất gây nghiện vào một số bài trong
Sinh học 8

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
( Ký tên, đóng dấu )

Nguyễn Thị Sen – Lê Đăng Bắc

22