Skkn một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm paint tại trường tiểu học tây phong

Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chương trình Giáo dục Phổ thông được ban hành kèm theo Quyết định số
16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo
quy định chương trình và chuẩn kiến thức, kĩ năng của các môn học và hoạt
động giáo dục trong trường phổ thông.
Theo Chương trình này, môn Tin học được đưa vào dạy bắt buộc ở cấp
Trung học phổ thông và tự chọn ở các cấp Tiểu học, Trung học cơ sở.
Môn Tin học ở trường phổ thông trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ
bản về CNTT và vai trò của nó trong xã hội hiện đại. Ở cấp Tiểu học, môn Tin
học giúp học sinh: Có hiểu biết ban đầu về tin học và ứng dụng của tin học trong
đời sống và học tập; Có khả năng sử dụng máy tính trong việc học những môn
khác, trong hoạt động vui chơi giải trí nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và tạo
điều kiện để trẻ em thích ứng với đời sống xã hội hiện đại; Bước đầu làm quen
với cách giải quyết vấn đề có sử dụng công cụ tin học.
Trong nội dung chương trình Tin học Tiểu học có nhiều phần mềm ứng
dụng tương đối dễ sử dụng và phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học. Trong
đó có phần mềm Paint giúp học sinh học vẽ trên máy tính. Đây là một phần
mềm hay có sẵn trong hệ điều hành Microsoft Windows XP. Để sử dụng tốt
phần mềm này học sinh phải vận dụng tốt các kĩ năng sử dụng chuột và bàn
phím máy tính. Trong quá trình học và thực hành của học sinh trường Tiểu học
Tây Phong, nhiều học sinh đã biết sử dụng các công cụ có trong phần mềm, kĩ
năng thao tác với chuột máy tính khá tốt. Tuy nhiên, kiến thức về lý thuyết các
em chưa nhớ được nhiều. Nhiều học sinh, đặc biệt là học sinh khối 3 kĩ năng ghi
nhớ lý thuyết chưa tốt, thao tác với chuột máy tính chưa nhanh và chưa chính
xác nên các bài tập cơ bản trong sách giáo khoa các em vẫn chưa thể hoàn thành
hết. Ngoài ra, hầu hết các em chưa thành thạo các thao tác cơ bản trên phần
mềm, vẫn còn phải nhờ đến sự hỗ trợ nhiều từ giáo viên... Qua quá trình quan

sát, phân tích thực trạng học và thực hành của học sinh để tìm ra giải pháp nhằm
phát huy được hết khả năng của học sinh trong các năm học, bản thân tôi chọn
đề tài: “Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần
mềm Paint tại trường Tiểu học Tây Phong”.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

1


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
a. Mục tiêu
Nghiên cứu tìm hiểu thực trạng của học sinh khi học vẽ trên phần mềm
Paint từ đó thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học nhằm nâng cao
chất lượng học sinh.
Giúp học sinh nắm vững lý thuyết của bài học và thực hành tốt trên phần
mềm Paint để hoàn thành các yêu cầu bài tập của sách giáo khoa.
b. Nhiệm vụ
- Xây dựng cơ sở lý luận của việc đưa bộ môn Tin học vào chương trình
phổ thông.
- Đưa ra các thực trạng về cơ sở vật chất, giáo viên, về việc học và thực
hành ứng dụng trên phần mềm Paint của học sinh tại trường Tiểu học Tây Phong
trước khi áp dụng các giải pháp.
- Tìm hiểu yêu cầu chuẩn kiến thức, kĩ năng về sử dụng phần mềm đồ họa
được đưa vào chương trình Tin học Tiểu học khối 3, 4, 5.
- Tìm hiểu về phần mềm Paint được ứng dụng vào chương trình Tin học
Tiểu học khối 3, 4, 5.
- Đưa ra các biện pháp để hướng dẫn học sinh học và thực hành tốt trên

phần mềm Paint, đồng thời kết hợp với năng khiếu mỹ thuật để vẽ những hình
mẫu, bức tranh theo yêu cầu, tự do thể hiện những ý tưởng sáng tạo.
3. Đối tượng nghiên cứu
Một số phương pháp và hình thức tổ chức dạy học lý thuyết và thực hành
phần mềm Paint.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu về chuẩn kiến thức, kĩ năng về sử dụng phần mềm đồ họa trong
chương trình tin học 3, 4, 5.
Tìm hiểu các kiến thức về phần mềm Paint.
Học sinh khối 3, 4, 5 trường Tiểu học Tây Phong, xã Băng Adrênh, huyện
Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk năm học 2014 - 2015.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

2


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
CNTT luôn được đề cao trong công cuộc đổi mới giáo dục. Môn Tin học
đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức đưa vào chương trình phân ban cho
khối THPT, bắt đầu từ năm học 2006 - 2007. Việc triển khai môn học này sẽ trở
thành bắt buộc trên phạm vi toàn quốc.

Trong Nghị quyết số 40/2000/NQ-QH10 do Quốc hội ban hành ngày
09/12/2000 về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Quốc hội đã xây dựng
đề án giảng dạy, học tập ngoại ngữ, tin học ở nhà trường phổ thông.
Chỉ thị 14/2001/CT-TTg thực hiện hiện Nghị quyết 40/2000/QH10 ngày
11/6/2011 do Thủ Tướng Chính Phủ ban hành về việc đổi mới chương trình giáo
dục phổ thông thực hiện nghị quyết số 40/2000/NQ-QH10 của Quốc hội. Bộ
Giáo dục và Đào tạo xây dựng một đề án tổng thể đổi mới chương trình giáo dục
phổ thông trình Chính phủ phê duyệt trong tháng 7 năm 2001; trong đó bao gồm
cả vấn đề cải tiến tổ chức giảng dạy và học tập ngoại ngữ, tin học trong nhà
trường phổ thông; những định hướng về việc thiết kế mục tiêu, chương trình
giáo dục, chuẩn kiến thức và kế hoạch dạy học cho trường trung học phổ thông
kỹ thuật.
Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ
GD&ĐT quy định chương trình và chuẩn kiến thức, kĩ năng của các môn học và
hoạt động giáo dục trong trường phổ thông. Theo Chương trình này, môn Tin
học ở trường phổ thông trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về công
nghệ thông tin và vai trò của nó trong xã hội hiện đại. Môn học này giúp học
sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải quyết vấn đề theo quy trình công
nghệ và kĩ năng sử dụng máy tính phục vụ học tập và cuộc sống. Cũng theo
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

3


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

chương trình này, môn Tin học được đưa vào dạy bắt buộc ở cấp Trung học phổ
thông và tự chọn ở các cấp Tiểu học, Trung học cơ sở.
Theo Công văn 4323/BGDĐT-GDTH ngày 25/8/2015 của Bộ Giáo dục

và Đào tạo về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ GDTH năm học 2015 - 2016
đưa ra nhiệm vụ cụ thể về môn Tin học như sau: “Tiếp tục thực hiện tổ chức dạy
học môn Tin học theo Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo
Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo ở những nơi có đủ điều kiện. Đẩy mạnh cách hoạt động giáo dục có nội dung
Tin học – Công nghệ thông tin dưới hình thức các câu lạc bộ để học sinh được
tiếp cận, hình thành các kĩ năng học tập, sử dụng sáng tạo.”
Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra Công văn số 4983/BGDĐTCNTT ngày 28/9/2015 về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học
2015 - 2016 với nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: Công tác bồi dưỡng ứng dụng
CNTT cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; Tập huấn, bồi dưỡng trực
tuyến cho giáo viên, tổ chức họp trực tuyến; Triển khai chương trình công nghệ
giáo dục và e-Learning; Hướng đến mô hình trực tuyến, phần mềm nguồn mở,
học liệu mở cho giáo dục; Xây dựng mô hình giáo dục điện tử, trường học điện
tử; Tăng cường đầu tư hạ tầng cơ sở CNTT…
Như vậy, có thể thấy CNTT đang không ngừng phát triển. Việc ứng dụng
CNTT vào giáo dục không chỉ giúp giáo viên đổi mới được các phương pháp,
hình thức dạy học mà còn giúp học sinh có thể vừa học vừa chơi vừa thực hành,
dần hình thành niềm đam mê cho các em để định hướng về sau.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi - Khó khăn
* Thuận lợi
Nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật chất để phục vụ cho việc dạy và học
môn Tin học.
Giáo viên được đào tạo chuyên môn về Công nghệ thông tin.
Học sinh được chuẩn bị tương đối đầy đủ công cụ học tập (Máy tính để
bàn, phần mềm ứng dụng Paint, sách giáo khoa Cùng học Tin học 1, 2, 3).

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

4

Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Học sinh cơ bản đã biết sử dụng chuột và bàn phím máy tính trước khi học
phần mềm Paint.
* Khó khăn
Tin học là một môn học mới chưa có nhiều kinh nghiệm và về lý luận cũng
như thực tế cho việc giảng dạy trong nhà trường phổ thông.
Một vài em tiếp thu các kiến thức về môn Tin học còn chậm, các thao tác
với chuột và bàn phím chưa nhanh nên khi thao tác với phần mềm chưa đạt hiệu
quả cao. Học sinh còn chưa biết tự tìm hiểu trong sách giáo khoa.
2.2. Thành công - Hạn chế
* Thành công
Học sinh luôn có hứng thú học tập, phát huy được tính độc lập và sáng tạo
của bản thân.
Số đông học sinh tương tác với phần mềm tốt, đã vẽ được các hình mẫu
theo yêu cầu của sách giáo khoa. Nhiều học sinh đã biết linh hoạt ứng dụng các
công cụ trong phần mềm Paint, kết hợp với năng khiếu thẩm mĩ của mình để tạo
ra các sản phẩm đẹp, sáng tạo.
* Hạn chế
Một số em có khả năng tiếp thu kiến thức còn hạn chế, tương tác với phần
mềm còn chậm và chưa linh hoạt khi sử dụng các công cụ vẽ (thường gặp ở đối
tượng học sinh lớp 3).
2.3. Mặt mạnh - Mặt yếu
* Mặt mạnh
Cơ sở vật chất phục vụ học môn Tin học tương đối đầy đủ. Học sinh có thể
thực hành ngay sau khi học lý thuyết.
Paint là một phần mềm đơn giản, dễ sử dụng, rất thích hợp với đối tượng

học sinh tiểu học.
* Mặt yếu
Trong phần mềm Paint có nhiều lệnh, thao tác nên trong quá trình sử dụng
còn nhiều học sinh chưa nhớ và chưa thực hiện được hết các lệnh, thao tác đó.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

5


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
* Nguyên nhân của thành công
Cơ sở vật chất của phòng Tin học luôn đảm bảo đủ số lượng máy tính cho
một lớp học nên học sinh luôn có cơ hội tiếp xúc với máy tính trực tiếp để thực
hành sau tiết học lý thuyết.
Giáo viên Tin học luôn quan tâm, hướng dẫn chỉ bảo tận tình cho học sinh
trong các giờ học lý thuyết và thực hành. Giáo viên luôn tìm hiểu các phương
pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh; sử dụng các phần mềm,
phương tiện dạy học để hỗ trợ quá trình giảng dạy nhằm giúp học sinh tiếp thu
bài và thực hành tốt hơn.
Học sinh luôn yêu thích môn Tin học. Đa số học sinh luôn nghiêm túc tham
gia hoạt động dạy và học môn Tin học. Có ý thức tự giác trong giờ thực hành, tự
tìm tòi, học hỏi từ giáo viên, bạn bè.
* Nguyên nhân của hạn chế, yếu kém
Hầu hết học sinh chỉ được tiếp xúc với máy tính ở trường là chủ yếu, việc
thực hành thêm trên máy vi tính ở nhà của các em không có, vì thế khả năng
tương tác với phần mềm của các em còn hạn chế trong khi lứa tuổi của các em
việc nhớ và nhận thức còn chưa cao.

Một vài học sinh vẫn chưa biết tự học trong sách giáo khoa để tìm hiểu
kiến thức mới và xem lại các kiến thức cũ mà các em đã quên. Đôi khi các em
vẫn còn để giáo viên nhắc nhở khi chưa tập trung trong giờ học lý thuyết, chưa
tự giác trong giờ thực hành.
2.5. Phân tích, đánh giá thực trạng
Môn Tin học được đưa vào giảng dạy tại trường Tiểu học Tây Phong bắt
đầu từ năm học 2012 - 2013. Để phục vụ cho việc học tin học của học sinh, nhà
trường đã chuẩn bị 01 phòng máy tính được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, các
thiết bị thiết yếu như: 1 dàn máy tính dành cho giáo viên, 20 dàn máy tính để
bàn dành cho học sinh, máy chiếu, bàn, ghế, bảng…
Từ năm học 2012 - 2013 đến nay, trường đã tạo điều kiện tổ chức học tin
học cho học sinh 2 phân hiệu: Trường chính và buôn K62. Mỗi lớp ở trường
chính được học 2 tiết/ tuần, các lớp ở phân hiệu buôn K62 được xếp học theo
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

6


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

lớp ghép, 3 tiết/ tuần để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đến trường của học
sinh. Do điều kiện chưa cho phép, trường chỉ có một phòng tin học đặt tại
trường chính nên chỉ có học sinh trường chính và phân hiệu buôn K62 được học
tin học, học sinh ở phân hiệu buôn Cuê ở khá xa trường chính nên chưa thể tạo
điều kiện cho các em được học môn Tin học. Các em được học lý thuyết và thực
hành trực tiếp nên chất lượng học tập của các em được đảm bảo hơn.
Giáo viên dạy Tin học của trường được đào tạo về chuyên ngành công nghệ
thông tin nên hiểu rõ về các kiến thức, ứng dụng tốt các phần mềm được Bộ
Giáo dục và Đào tạo đưa vào áp dụng trong chương trình Tin học Tiểu học. Tuy

nhiên, kiến thức môn tin học gắn liền với công nghệ và thay đổi rất nhanh trên
thế giới. Không giống như các môn học khác trong trường Tiểu học, môn Tin
học là môn học khó giảng dạy nhất và đòi hỏi giáo viên phải không ngừng nâng
cao trình độ cá nhân của mình để bắt kịp với tốc độ phát triển của CNTT. Bản
thân tôi luôn tìm tòi, học hỏi trau dồi thêm kiến thức chuyên môn; tìm ra các
phương pháp, hình thức dạy học hay, phù hợp với đối tượng học sinh.
Khi môn Tin học được đưa vào giảng dạy tại trường, bản thân tôi là giáo
viên mới ra trường nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt
động dạy học. Tôi thường áp dụng các phương pháp dạy học từ sự quan sát, học
hỏi từ đồng nghiệp qua các môn học khác vào dạy môn Tin học nên chưa phát
huy được nhiều hiệu quả, chưa phát huy được hết khả năng của học sinh.
Đối với chủ đề Sử dụng phần mềm đồ họa, khi học về phần mềm Paint,
trước khi áp dụng các giải pháp tôi thường hướng dẫn học sinh cách sử dụng các
công cụ vẽ có trong phần mềm theo từng nhóm hoặc hướng dẫn qua phần mềm
quản lý học sinh và ít chú trọng về lý thuyết (vì học sinh chưa được trang bị đầy
đủ sách giáo khoa). Tôi chỉ hướng dẫn cho học sinh các thao tác cơ bản trên
phần mềm nếu học sinh đó có nhu cầu (cách lấy lại hộp công cụ, hộp màu, hộp
phông chữ,…). Tôi cũng chưa có ý tưởng tổ chức các buổi thi vẽ theo chủ đề
trong lớp mà chủ yếu dành thời gian cho học sinh thực hành để sử dụng phần
mềm thành thạo hơn và rèn thêm kĩ năng thao tác với chuột máy tính cho các
em. Kết quả đạt được là hầu như học sinh thực hành khá tốt nhưng chưa thực sự
linh động khi thao tác trên phần mềm. Về lý thuyết các em chưa thực sự nhớ và
nắm rõ.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

7


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Hiện nay, hầu hết học sinh được trang bị đầy đủ sách giáo khoa khi đến lớp.
Tuy nhiên, điều kiện gia đình của các em còn nhiều khó khăn nên hầu hết đều
không có máy tính riêng ở nhà. Các em chủ yếu thực hành kĩ năng ở trên lớp
nên các kĩ năng, thao tác của một số em còn chưa thực sự thành thạo (chủ yếu là
học sinh khối 3). Bên cạnh đó, các đối tượng học sinh yếu, học sinh dân tộc
thiểu số khả năng tiếp thu kiến thức chưa tốt nên việc thực hành kĩ năng của các
em còn chậm, việc đến trường của học sinh phân hiệu buôn K62 chưa đều nên
ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng học tập của các em.
Paint là một phần mềm ứng dụng có sẵn trong hệ điều hành Windows XP
đang được sử dụng rộng rãi trong các trường học. Việc cài đặt phần mềm rất
đơn giản, không tốn nhiều thời gian của giáo viên. Đặc biệt, đây là một phần
mềm ứng dụng đơn giản, dễ sử dụng đối với những người mới bắt đầu, nhất là
đối tượng học sinh. Để sử dụng tốt phần mềm học sinh chỉ cần thao tác thành
thạo với chuột máy tính khi sử dụng các công cụ vẽ. Tuy nhiên, phần mềm Paint
cũng có nhiều thao tác ngoài cách sử dụng các công cụ vẽ, đòi hỏi học sinh phải
chú ý nắm bắt được cách sử dụng các thao tác đó.
Nói tóm lại, để giúp học sinh học và thực hành tốt trên phần mềm Paint
theo tôi khâu chuẩn bị của giáo viên là hết sức quan trọng, phải có những
phương pháp, hình thức dạy học phù hợp với kiến thức của bài học. Qua quá
trình quan sát việc học và thực hành của học sinh, tôi đúc kết được những kinh
nghiệm hay nhằm củng cố lại phần kiến thức và phát huy được hết khả năng khi
thực hành của học sinh. Bên cạnh đó, học sinh cần phải được học lý thuyết song
song với thực hành trực tiếp trên máy tính để rèn luyện thêm kĩ năng sử dụng
máy tính và củng cố lại kiến thức đã học.
3. Giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu
Giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài nhằm giúp học sinh học và thực
hành trên phần mềm Paint, hoàn thiện và thành thạo các thao tác khi tương tác với
phần mềm, linh hoạt trong khi sử dụng các công cụ vẽ của phần mềm.

3.2. Nội dung và cách thức thực hiện
Trong đề tài này, tôi sẽ chia sẻ những kinh nghiệm và giải pháp giúp học
sinh học và thực hành trên phần mềm Paint, hoàn thiện và thành thạo các thao tác
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

8


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

khi tương tác với phần mềm, linh hoạt trong khi sử dụng các công cụ vẽ của phần
mềm tại trường Tiểu học Tây Phong như sau:
Giải pháp 1: Giáo viên phải nắm rõ vai trò và cách sử dụng phần mềm
đồ họa Paint.
Khi sử dụng phần mềm Paint, học sinh được học về các công cụ vẽ và một
số thao tác cơ bản khi thực hiện trên phần mềm. Các công cụ vẽ có các bước
thực hiện gần như tương tự nhau, chỉ khác nhau ở phần thao tác với chuột. Giáo
viên phải nắm chắc được tất cả các bước thực hiện của các công cụ vẽ và linh
hoạt khi sử dụng các công cụ vẽ đó. Tuy nhiên, có một số công cụ vẽ khi sử
dụng giáo viên cần phải nắm được và hướng dẫn cụ thể cho học sinh. Những
kiến thức đó trong sách giáo khoa không nhắc đến nhưng trong quá trình thực
hành học sinh sẽ luôn gặp phải những vấn đề này. Dưới đây là một vài chú ý
giáo viên nên hướng dẫn cho học sinh khi sử dụng một số công cụ vẽ của phần
mềm Paint.
- Công cụ Chọn/ Chọn một phần hình vẽ (Select/Free-Form Select)
Hai công cụ này dùng để chọn phần hình ảnh bất kì của hình vẽ bằng cách
dùng chuột khoanh vùng phần hình ảnh đó. Trong đó, công cụ Chọn dùng để
khoanh vùng hình ảnh theo hình tứ giác (hình chữ nhật, hình vuông). Còn đối
với công cụ Chọn tự do, khi sử dụng công cụ để khoanh vùng thì cần phải

khoanh hết một vòng quanh phần hình ảnh được chọn, để khi di chuyển hoặc
sao chép được tất cả phần hình ảnh đó.
Nếu sử dụng công cụ Chọn tự do, khi khoanh hết một vòng quanh phần
hình vẽ sẽ được kết quả như sau:

Nếu không khoanh hết 1 vòng thì kết quả sẽ không di chuyển và sao chép
được toàn bộ phần hình ảnh được chọn như hình dưới đây:

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

9


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

- Công cụ Tẩy (Eraser)
Công cụ Tẩy dùng để xóa đi phần hình ảnh. Khi xóa hình ảnh sẽ thay màu
cần xóa bằng màu nền nên nếu chọn màu nền là màu nào thì cục tẩy sẽ có màu
đó. Ngoài việc chọn kích thước cục tẩy có sẵn trong phần mềm thì có thể phóng
to kích thước cục tẩy bằng tổ hợp phím Ctrl + “+” hoặc thu nhỏ kích thước cục
tẩy bằng tổ hợp phím Ctrl + “-” (Chỉ có thể sử dụng dấu “+” và dấu “-” nằm ở
khu vực phím số)
- Công cụ Tô màu (Fill With Color)
Để tô màu hình vẽ thì yêu cầu các hình vẽ phải hoàn toàn khép kín, không
có bất kì 1 nét đứt hay lỗ hổng nhỏ nào. Nếu có 1 nét đứt, lỗ hổng nhỏ thì màu tô
sẽ bị tràn ra ngoài.
- Công cụ Đường cong (Curve)
Khi sử dụng công cụ Đường cong thì phải thực hiện đúng 3 thao tác:
+ Chọn công cụ đường cong.

+ Kéo thả chuột vẽ một đoạn thẳng.
+ Dặt con trỏ chuột lên đường thẳng để kéo đường cong theo ý muốn.
Nếu không làm theo 3 bước trên thì khi chỉnh đường cong sẽ rất khó khăn.
Ngoài ra, khi vẽ đường cong sẽ được thực hiện được 2 thao tác kéo cong trên
đường cong vừa vẽ.
- Khi hướng dẫn sử dụng tổ hợp phím Ctrl + Z để lấy lại hình trước đó giáo
viên cần nhắc học sinh là chỉ được quay lại 3 lần.
- Khi sao chép hình ảnh, cần chú ý:
+ Nếu nhấn phím Ctrl và kéo hình ảnh ra sẽ được kết quả như sau:

+ Nếu nhấn giữ phím Shift và kéo hình ảnh ra sẽ được kết quả như sau:

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

10


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Việc nắm được cách sử dụng phần mềm đối với giáo viên, chính là đã “mở
rộng đôi cánh” để quá trình mang tri thức ngôn ngữ đến học sinh dễ dàng hơn
rất nhiều.
Giải pháp 2: Giáo viên phải nắm chắc chuẩn kiến thức, kĩ năng của
chủ đề Sử dụng phần mềm đồ họa, qua đó để đánh giá đúng đối tượng học
sinh, có hướng giải quyết đúng đối với những học sinh còn hạn chế.
Chuẩn kiến thức, kĩ năng của Chương trình môn học là các yêu cầu cơ bản,
tối thiểu về kiến thức, kĩ năng của môn học mà học sinh cần phải và có thể đạt
được sau mỗi đơn vị kiến thức (mỗi bài, chủ đề, chủ điểm, mô đun).
Đối với môn Tin học Tiểu học, chuẩn kiến thức, kĩ năng không được cụ thể

như các môn học khác mà được chia thành các module tương đối độc lập với
nhau. Phần mềm Paint được xếp vào modul Sử dụng phần mềm đồ họa với
khung chuẩn kiến thức kĩ năng như sau:
Chương trình

Mức độ cần đạt

Ghi chú

Kiến thức:
- Biết khởi động/ ra khỏi một phần mềm đồ
họa đã được lựa chọn.

Tin học lớp 3

Hình mẫu và
- Biết tô màu theo mẫu, chọn màu đúng với hình cần tô
màu mẫu.
được cho sẵn
- Biết mở một trang vẽ mới.
trên cùng một
trang vẽ.
- Nhận biết các công cụ vẽ hình đơn giản.
Kĩ năng:
- Vẽ được các đồ vật đơn giản
Kiến thức:

Tin học lớp 4

- Biết phối hợp các nét vẽ hình cơ bản và

Cho học sinh
cách chọn, pha màu để vẽ tranh.
tùy chọn chủ
Kĩ năng:
điểm vẽ.
- Vẽ được tranh theo mẫu, vẽ tranh tự do, vẽ
tranh theo chủ điểm.

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

11


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Kiến thức:
- Biết sử dụng các công cụ cắt, dán, ghép
hình, dời hình, sao chép hình.
Tin học lớp 5

- Biết gõ văn bản vào hình.
Kĩ năng:
- Vẽ được bức tranh đơn giản có phối hợp đồ
họa và văn bản.

Khi vận dụng chuẩn kiến thức, kĩ năng thì giáo viên cần phải chú ý vận
dụng đúng đối tượng học sinh. Đối tượng học sinh nào chủ yếu chỉ dạy thực
hành, hay đối tượng nào cần phải đi song song giữa thực hành và lý thuyết.
* Đối với đối tượng học sinh lớp 3, các em mới được làm quen với máy tính

và phần mềm nên trong quá trình dạy và học giáo viên không nên đòi hỏi quá cao
ở các em, đặc biệt là ở phần lý thuyết. Chương “Em tập vẽ” được dạy trong
khoảng 15 tiết thực hành, không có lí thuyết. Trong các lớp tiếp theo, học sinh
còn có dịp phát triển các kiến thức và kĩ năng đồ họa vi tính nên khi dạy chương
này, giáo viên không nên phát triển thêm các kiến thức và kĩ năng ngoài sách giáo
khoa.
Mục tiêu của chương cũng không yêu cầu cao với học sinh, chủ yếu là các
kĩ năng thao tác của học sinh trên phần mềm.
- Về kiến thức:
+ Nhận biết được biểu tượng phần mềm đồ họa Paint trên màn hình.
+ Biết vị trí hộp màu, phân biệt được màu vẽ và màu nền.
+ Biết vị trí hộp công cụ, nhận biết được một số công cụ vẽ và sửa hình
đơn giản.
- Về kĩ năng:
+ Khởi động/ thoát được phần mềm đồ họa.
+ Thành thạo các thao tác sử dụng chuột để chọn công cụ thích hợp, chọn
màu vẽ, màu nền.
+ Tô màu theo mẫu.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

12


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

+ Sử dụng được một số công cụ vẽ hình đơn giản như Đường thẳng, Đường
cong để vẽ những đồ vật đơn giản.
+ Rèn kĩ năng di chuyển, sao chép, tẩy xóa, ghép hình.
* Đối với đối tượng học sinh lớp 4, chương “Em tập vẽ” được dạy trong 12

tiết, thực hành là chính và có kết hợp lý thuyết. Nội dung của chương là để học
sinh tiếp tục làm quen với chương trình đồ họa Paint đã được học ở quyển 1. Và
cũng là một trong hai chủ đề kiến thức và kĩ năng chính của sách giáo khoa
Cùng học Tin học - Quyển 2, vì vậy giáo viên cần kết hợp giới thiệu kiến thức
mới với việc ôn luyện các kiến thức và kĩ năng học sinh đã được học. Trong
chương này, nhiều học sinh có thể sử dụng được nhiều công cụ khác nhau, giáo
viên nên khuyến khích, không nên hạn chế khả năng của học sinh.
Mục tiêu của chương như sau:
- Về mục tiêu:
+ Nhận biết được các công cụ vẽ hình chữ nhật (hình vuông), hình e-líp
(hình tròn), cọ vẽ, bút chì và tác dụng của chúng.
+ Biết sao chép các phần hình vẽ để tạo ra những hình vẽ phức hợp từ các
đối tượng đơn giản.
+ Bước đầu biết quan sát, phân tích hình mẫu và lựa chọn công cụ thích
hợp để giải quyết một nhiệm vụ.
- Về kĩ năng:
+ Sử dụng được các công cụ vẽ hình đơn giản như Hình chữ nhật, Hình elíp, Cọ vẽ, Bút chì,
+ Thực hiện được các thao tác sao chép hình vẽ.
+ Rèn kĩ năng sử dụng chuột khi thao tác trên phần mềm, trên máy tính.
* Đối tượng học sinh lớp 5, chương “Em tập vẽ” được dạy trong 10 tiết kết
hợp lý thuyết và thực hành. Đòi hỏi học sinh vừa phải nắm rõ được lý thuyết và
thực hành thành thạo trên phần mềm. Nhiều học sinh đã biết trước một số nội
dung kiến thức của bài học hoặc đã có kĩ năng sử dụng công cụ trước khi đến
lớp, đối với những học sinh đó giáo viên cần khuyến khích và có phương án dự
phòng theo hướng đề xuất thêm các yêu cầu đối với các em.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

13

Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Mục tiêu của chương như sau:
- Về kiến thức:
+ Ôn tập, củng cố các công cụ của Paint đã được học trong quyển 2.
+ Giới thiệu thêm một số công cụ và các thao tác cơ bản để học sinh có thể
tự hoàn chỉnh việc vẽ hình trong phần mềm đồ họa Paint: Bình xịt màu, viết chữ
lên tranh, lật và quay hình, phóng to hình, hiển thị hình trên nền lưới.
+ Biết cách quan sát, phân tích hình mẫu, lựa chọn công cụ thích hợp và
phối hợp các công cụ của Paint để nâng cao chất lượng sản phẩm: vẽ hình nhanh
chóng, chuẩn xác.
+ Bước đầu nhận thức được sự khác biệt giữa công việc vẽ tranh theo cách
truyền thống với công việc xử lí hình ảnh mang tính công nghệ bằng phần mềm
đồ họa, chuẩn bị cho việc tiếp cận với các phần mềm đồ họa chuyên nghiệp hơn
như Corel Draw, Photoshop.
- Về kĩ năng:
+ Sử dụng thuần thục các công cụ cơ bản của phần mềm Paint.
+ Rèn luyện khả năng phân tích hình mẫu, đề xuất quy trình và lựa chọn
công cụ hợp kí để vẽ tranh theo mẫu được dễ dàng, nhanh chóng và có độ chĩnh
xác cao.
+ Có kĩ năng về xử lí hình ảnh bằng phần mềm đồ họa.
Vì Tin học liên quan chặt chẽ đến việc sử dụng máy tính và cách tìm tòi
hướng giải quyết vấn đề theo phương pháp công nghệ cho nên ngoài kiểm tra
viết dựa theo chuẩn kiến thức, kĩ năng giáo viên cần chú ý:
+ Đánh giá học sinh qua thực hành: Kĩ năng sử dụng máy tính và các phần
mềm.
+ Đánh giá khả năng giải quyết vấn đề: Tìm hướng giải quyết và biết chọn
lựa công cụ thích hợp.
+ Đánh giá khả năng làm việc theo nhóm.

+ Đánh giá qua đối thoại.

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

14


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Giải pháp 3: Giáo viên phải linh hoạt khi sử dụng các phương pháp và
hình thức tổ chức dạy học đối với từng dạng bài
Phương pháp dạy học là một trong những yếu tố quan trọng nhất, nó quyết
định kết quả học tập của học sinh. Trong thực tế đã có không ít thầy cô giáo có
kiến thức chuyên môn vững vàng song lại rất lúng túng trong việc truyền thụ
những kiến thức đó cho học sinh.
Tin học là một môn học mang tính khoa học và ứng dụng điển hình. Việc
giảng dạy lý thuyết môn Tin học đòi hỏi sự linh hoạt rất cao của các giáo viên.
Không thể áp đặt kiến thức của giáo viên hay sách giáo khoa làm chuẩn. Với Tin
học một khái niệm có thể có nhiều định nghĩa và nhiều cách hiểu khác nhau.
Giáo viên cần chú ý đến cái lõi của kiến thức, đến kỹ năng sử dụng phần mềm
và kết quả cuối cùng mà học sinh đạt được. Bản thân tôi khi mới dạy môn Tin
học, tôi cũng chưa định hình được cách dạy như thế nào cho hợp lý, tôi cũng sử
dụng một vài phương pháp dạy học nhưng khi áp dụng vào môn Tin học thì kết
quả chưa cao. Từ khó khăn đó, tôi đã học hỏi từ các đồng nghiệp trong trường,
giáo viên Tin học trong tổ chuyên biệt Tin học Tiểu học, các giáo viên Tin học
khác về các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Tôi đã áp dụng vào các tiết
dạy học có hiệu quả và rút ra được một số kinh nghiệm sau:
a. Đối với dạng bài lý thuyết
* Không nên bắt học sinh học thuộc lòng các định nghĩa, khái niệm của

sách giáo khoa.
Tin học là một môn học với đặc tính công nghệ cao, các khái niệm đi liền
với công nghệ và thay đổi rất nhanh. Khi dạy phần mềm Paint, điều đầu tiên,
giáo viên phải xác định đang dạy cho đối tượng học sinh nào. Nếu là đối tượng
học sinh lớp 3, chủ yếu là dạy thực hành; đối tượng học sinh lớp 4 chủ yếu dạy
thực hành là chính và giúp học sinh hiểu lý thuyết; đối tượng học sinh lớp 5 thì
dạy song song cả lý thuyết và thực hành. Không nên yêu cầu học sinh học thuộc
các bước thực hiện trong sách giáo khoa. Vì khi sử dụng phần mềm, các bước
thực hiện có thể bỏ đi một vài bước để thao tác ngắn gọn hơn. Khi đó, giáo viên
có thể đánh giá các em qua cách linh hoạt khi sử dụng các công cụ vẽ.
Ví dụ, trong bài 3: Vẽ đoạn thẳng - sách Cùng học Tin học Quyển 1 có 4
bước thực hiện hướng dẫn sử dụng công cụ vẽ như sau:
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

15


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Bước 1: Chọn công cụ Đường thẳng trong hộp công cụ.
Bước 2: Chọn màu vẽ.
Bước 3: Chọn nét vẽ ở phía dưới hộp công cụ.
Bước 4: Kéo thả chuột từ điểm đầu tới điểm cuối của đoạn thẳng.
Khi thực hành vẽ học sinh có thể bỏ qua bước 2, bước 3 nếu các em không
thích thay đổi màu vẽ hay nét vẽ.
Trong bài 2: Sử dụng bình phun màu – sách Cùng học Tin học Quyển 3 có
4 bước thực hiện hướng dẫn sử dụng bình phun màu như sau:
Bước 1: Chọn công cụ Bình phun màu.
Bước 2: Cọn kích cỡ vùng phun ở dưới hộp công cụ.

Bước 3: Chọn màu phun.
Bước 4: Kéo thả chuột trên vùng muốn phun.
Khi thực hành vẽ, học sinh có thể không cần chọn bước 2, bước 3 nếu bài
vẽ của các em không yêu cầu.
* Nên sử dụng bài giảng điện tử, các đoạn phim kết hợp với phần mềm
quản lý học sinh để hướng dẫn học sinh
Trước đây, tôi thường hướng dẫn trực tiếp cho học sinh theo nhóm hoặc sử
dụng bài giảng điện tử và dạy qua phần mềm quản lý học sinh. Kết quả tôi thấy
học sinh thụ động, đặc biệt không nhớ rõ lý thuyết nếu giáo viên yêu cầu nhắc
lại. Vì vậy, tôi đã sử dụng bài giảng điện tử, các đoạn phim (video) kết hợp với
phần mềm quản lý học sinh trong quá trình giảng dạy để học sinh có thể trực
tiếp nghe, trực tiếp quan sát, giúp học sinh nhớ lâu hơn và chuyển sang thực
hành dễ dàng hơn. Giáo viên cũng sẽ không phải làm việc nhiều, chỉ cần quan
sát, hướng dẫn cho những học sinh còn lúng túng khi thực hành.
Ví dụ, khi dạy bài “Tẩy, xóa hình (Tiết 1)”, để hướng dẫn học sinh tôi sử
dụng các video hướng dẫn các bước thực hiện Tẩy một vùng trên hình, phần chú
ý và các bước sử dụng công cụ Chọn (Có bài giảng và video đi kèm).
Đối với học sinh lớp 3, các em mới bắt đầu tiếp xúc với phần mềm, khi làm
video hướng dẫn cần thực hiện chậm, nói rõ cách sử dụng công cụ cho các em
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

16


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

hiểu, có thể nói thêm cách vẽ hình ảnh đó để các em có thể định hình được thao
tác của mình trước khi thực hành.
* Tổ chức thảo luận theo nhóm

Trước khi thực hành, học sinh cần phải nhớ được lý thuyết để đưa ra được
những việc cần phải làm trước khi thực hiện. Để vẽ được một bức tranh hoàn
thiện cần sử dụng nhiều thao tác và công cụ vẽ khác nhau. Vì thế, giáo viên có
thể yêu cầu học sinh làm việc nhóm để tìm ra hình vẽ đó đã được sử dụng những
công cụ nào, những chế độ nào để xử lí. Từ đó giúp học sinh thấy được sự linh
hoạt khi kết hợp các công cụ của phần mềm.
Ví dụ: Để học sinh nhớ và hiểu rõ hơn cách lật và quay hình vẽ (Bài Trau
chuốt hình vẽ - SGK Tin học quyển 3). Học sinh sẽ thảo luận theo nhóm đôi với
chủ đề: Em hãy quay và lật hình vẽ nhân vật hoạt hình Pikachu theo hình dưới đây:

Khi ứng dụng phương pháp này, tôi thấy học sinh tích cực chủ động hơn,
các em đã biết trao đổi với nhau để tìm ra câu trả lời và cách làm đúng, tự tin
báo cáo kết quả trước lớp hoặc với giáo viên. Giáo viên chỉ cần quan sát, hướng
dẫn thêm và không cần giải thích nhiều với học sinh.
* Củng cố lại kiến thức cũ và mới
Lý thuyết các bài thường liên quan đến nhau vì thế khi củng cố lại kiến
thức, giáo viên cần xen kẽ cả kiến thức cũ và mới cho học sinh. Để củng cố lại
kiến thức cho học sinh cuối bài, nên sử dụng hình thức trò chơi. Có nhiều trò
chơi như: tổ chức thi Đố vui để học, thi Rung chuông vàng, trò chơi Trúc xanh,
trò chơi Ai nhanh hơn… Giáo viên Tin học có lợi thế nhiều về công nghệ thông
tin nên khi thiết kế các trò chơi trên một số phần mềm ứng dụng sẽ dễ dàng hơn.
Chuẩn bị một hệ thống câu hỏi phải ngắn gọn và bám sát trọng tâm bài dạy đòi
hỏi học sinh phải suy nghĩ, tư duy, tránh những câu hỏi lan man, tùy tiện hoặc
quá giản đơn.

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

17

Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

Ví dụ: Em cần thực hiện theo các bước nào để vẽ được hình vẽ dưới đây?
Em sử dụng những công cụ nào để vẽ được hình vẽ sau? Để vẽ được hình vẽ này
em cần sử dụng công cụ nào?...
* Hướng dẫn học sinh những thao tác và các lệnh hỗ trợ khác
Qua quá trình dạy và quan sát, tôi thấy học sinh thường làm mất hộp công
cụ, hộp màu, muốn phóng to trang vẽ, lưu sản phẩm của mình vào máy tính, lấy
những hình vẽ khác ra so sánh… Đa số các em thường không biết tự thực hiện
và đều nhờ sự hỗ trợ từ giáo viên. Tôi thường chỉ hướng dẫn cho những học sinh
nào có yêu cầu, điều này khiến tôi và học sinh thường mất nhiều thời gian, giảm
đi hứng thú học tập của các em. Vì vậy, giáo viên nên hướng dẫn cho học sinh
các thao tác cơ bản và một số lệnh hỗ trợ trong quá trình giảng dạy để học sinh
có thể tự chủ động trong quá trình học và thực hành của mình.
Theo mục tiêu chương trình, ở đối tượng học sinh lớp 3, không yêu cầu
phải hướng dẫn thêm các kĩ năng ngoài sách giáo khoa. Nhưng để học sinh có
thể thao tác tốt và làm nền cho những tiết học tiếp theo thì tôi nghĩ việc hướng
dẫn thêm cho học sinh các thao tác là điều cần thiết. Việc này không mất nhiều
thời gian, không đòi hỏi cao ở các em. Các em không cần thiết biết lưu sản
phẩm vào máy tính nhưng các em cần biết cách mở một trang vẽ mới; cách lấy
lại hộp công cụ, hộp màu; cách mở một tệp có sẵn trong máy tính để thuận tiện
cho quá trình học và thực hành của các em.
* Lưu các tệp hình vẽ mẫu trong một thư mục riêng
Để tiện cho việc hướng dẫn của giáo viên và thực hành của học sinh, giáo
viên nên sắp xếp các tệp hình vẽ mẫu có sẵn trong một thư mục riêng, có tên
thống nhất giữa các máy. Trước mỗi tiết học, giáo viên cần kiểm tra để đảm bảo
rằng các tệp cho trước ở dạng chưa xử lí, chưa bị thay thế.
b. Đối với bài dạy thực hành
* Tôi thường tổ chức công việc thực hành trên lớp theo các mức sau:

Mức 1: Đề nghị học sinh thực hành tại chỗ dưới sự giám sát trực tiếp của
giáo viên để kiểm tra kỹ năng và sự hiểu bài của học sinh.
Sau khi học xong phần lý thuyết về các bước thực hiện, tôi thường yêu cầu
học sinh thực hành trực tiếp, làm mẫu và nói về các bước thực hiện đó cho cả
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

18


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

lớp cùng quan sát, đánh giá. Tôi thường chọn bất kì học sinh trong lớp lên thực
hiện, làm như vậy các em sẽ có suy nghĩ giáo viên có thể gọi mình bất cứ lúc
nào nên sẽ có ý thức tự giác học và tập trung hơn.
Mức 2: Học sinh làm các bài tập trong sách giáo khoa và giáo viên kiểm tra
kết quả ngay trên máy của học sinh.
Đây là việc làm thường xuyên của tất cả các giáo viên dạy Tin học, đặc biệt
là giáo viên dạy tiểu học. Bởi, để kiểm tra được kỹ năng của học sinh thì giáo
viên cần phải đi đến từng học sinh. Đối tượng học sinh tiểu học đôi lúc chưa thể
tự giác học theo yêu cầu của giáo viên, các em có thể không tự giác thực hành
hoặc tự ý vẽ hình khác thay vì thực hành cùng bài mẫu của cả lớp. Khi giáo viên
kiểm tra kết quả ngay trên máy tính của học sinh, sẽ phát hiện được những em có
năng khiếu hoặc những em chưa thực sự hiểu bài, chưa thực hiện được các thao
tác để có thể hướng dẫn lại kịp thời cho các em kiến thức của tiết học hôm đó.
Đối với học sinh lớp 3, các em mới được sử dụng phần mềm Paint lần đầu,
kĩ năng thao tác với chuột máy tính chưa nhanh và chưa được chính xác lắm nên
yêu cầu cao nhất đối với các em là vẽ được các bài vẽ có trong sách giáo khoa
(nhưng không phải là tất cả vì có nhiều em còn hạn chế về kĩ năng). Giáo viên
nên thường xuyên kiểm tra tại máy các em thực hành để nắm bắt kịp thời những

học sinh còn yếu về kĩ năng, thao tác nào để kịp thời xử lí.
Mức 3: Ra các đề bài (tùy vào đối tượng học sinh) để học sinh làm và thực
thi ngay trên máy tính. Có thể tiến hành theo từng cá nhân học sinh hoặc theo
nhóm. Giáo viên tiến hành kiểm tra tại chỗ trên máy tính.
Yêu cầu đầu tiên là học sinh khi thực hành là phải làm được các bài tập có
trong sách giáo khoa. Khi thực hành các bài tập trong sách giáo khoa thì học
sinh có thể thực hành theo từng cá nhân (nếu 2 học sinh/ máy thì chia thời gian
thực hành để các em có cơ hội tự thực hành riêng). Đối với loại bài tập lớn, có
thể cho học sinh chia nhóm từ 2 - 3 em/ nhóm, khi thực hiện các bài tập lớn đòi
hỏi các em phải linh hoạt khi sử dụng các thao tác, các công cụ vẽ. Ngoài ra, ý
tưởng khi thực hiện cũng chiếm một phần khá quan trọng. Sau khi thực hiện
xong, giáo viên cần tiến hành kiểm tra, nhận xét bài vẽ của nhóm tại chỗ. Có thể
giới thiệu bài vẽ của cá nhân, nhóm cho cả lớp cùng xem để khích lệ tinh thần
học tập của các em. Ở mức này, tôi thường áp dụng cho đối tượng học sinh lớp
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

19


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

4, các em cũng đã học được rất nhiều công cụ và có thể áp dụng linh hoạt để tạo
ra những bài vẽ đẹp. Ngoài ra, tôi muốn học sinh có khả năng làm việc nhóm
hiệu quả, nâng cao tính sáng tạo của các em khi thực hành.
Mức 4: Ra một đề tài, yêu cầu học sinh làm theo nhóm.
Giáo viên không quan tâm đến quá trình và cách tiến hành, chỉ quan tâm
đến kết quả công việc của học sinh. Bài thực hành được làm tại lớp sau khi các
em thực hiện xong các yêu cầu của giáo viên, kéo dài trong suốt thời gian học
sinh học về phần mềm Paint. Để thực hiện được mức này, giáo viên cần hướng

dẫn cho học sinh các thao tác như lưu hình vẽ vào tệp của nhóm, mở hình vẽ có
sẵn trong tệp, … Tôi chỉ áp dụng mức này với đối tượng học sinh lớp 5, các em
đã có ý thức tự giác học tập, làm việc nhóm rất cao nên khi sử dụng mức này đã
giúp các em tự tin, biết cách làm việc khoa học hơn để phục vụ cho những cấp
học sau.
* Tổ chức các buổi thi vẽ tranh theo chủ đề trong các tiết thực hành
Ngoài cách tổ chức thực hành theo các mức, đôi khi giáo viên cần tổ chức các
buổi thi vẽ tranh theo chủ đề cho học sinh để tạo được sự hứng thú và phát huy
được tính sáng tạo cho học sinh. Qua đó giáo viên có thể tận dụng những cuộc thi
này để giới thiệu cho học sinh về các di tích lịch sử của quê hương, đất nước; các
tranh vẽ của các bạn học sinh ở các nơi khác; giáo dục kĩ năng sống cho các em qua
các chủ đề đã được chọn sẵn...
Nên tận dụng nguồn tài nguyên có sẵn ở trên mạng Internet như các video,
hình ảnh giới thiệu về di tích lịch sử, về Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, các dòng
sông, con đường làng, về những tấm gương sáng, về tình người, về những hành
động đẹp trong cuộc sống, các tệ nạn xã hội... Chỉ cần khoảng 5 phút để giới thiệu
cho học sinh các chủ đề. Từ đó, học sinh sẽ tự do vẽ theo khả năng của mình. Có
thể cho học sinh vẽ cá nhân nếu học sinh đó có khả năng, nếu những em nào chưa
thực sự tự tin về khả năng của mình thì nên tổ chức cho các em thi theo nhóm để
các em có thể hỗ trợ nhau trong quá trình vẽ về ý tưởng cũng như kĩ năng thành
thạo và sử dụng linh hoạt các công cụ vẽ.
Đối với học sinh lớp 3, các em mới lần đầu tương tác với phần mềm Paint và
được học các công cụ đơn giản như tô màu; vẽ đoạn thẳng; tẩy, xóa hình; di chuyển
hình; vẽ đường cong; sao chép màu từ màu có sẵn nên việc ứng dụng vẽ theo chủ
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

20


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại

trường Tiểu học Tây Phong

đề chưa thể áp dụng được nhiều. Không nên yêu cầu các em phải vẽ được các chủ
đề mà phải sử dụng những công cụ mà các em chưa học, có thể sử dụng các chủ đề
vẽ thành phố, đàn cá, lá cây, xe ô tô... để các em rèn luyện thêm kĩ năng của mình
và phát huy được khả năng sáng tạo của học sinh. Nếu học sinh biết sử dụng các
công cụ chưa được học, cần khuyến khích các em sử dụng và có những yêu cầu
khác đối với các em.
Đối với học sinh lớp 4, các em được học thêm nhiều các công cụ vẽ khác nên
các chủ đề vẽ sẽ đa dạng và phong phú hơn. Ở khung chuẩn kiến thức kĩ năng yêu
cầu cho học sinh tùy chọn chủ điểm vẽ. Tôi thấy điểm này rất hay, sẽ khơi dậy
được sự sáng tạo và tính thẩm mỹ của học sinh.
Đối với học sinh lớp 5, kiến thức và kĩ năng sử dụng phần mềm của các em
được hoàn thiện rất nhiều. Vì thế, khi đưa các chủ đề cho các em, giáo viên có thể
sử dụng nhiều chủ đề để cho các em có thể thỏa sức sáng tạo.
Qua việc tổ chức các buổi thi vẽ tôi thấy học sinh đã bước đầu nhận thức được
sự khác biệt giữa công việc vẽ tranh theo cách truyền thống với công việc vẽ tranh
trên máy tính. Đặc biệt đối với học sinh lớp 5, các em đã chuẩn bị được nhiều kiến
thức để có thể tiếp cận thêm với các phần mềm đồ họa khác.
Giải pháp 4: Một số phần mềm hỗ trợ soạn giảng và giảng dạy
Qua quá trình công tác, tôi thường sử dụng các phần mềm sau để hỗ trợ việc
giảng dạy của mình. Đây là các phần mềm hay, đơn giản, dễ sử dụng. Giáo viên
không chuyên công nghệ thông tin vẫn có thể sử dụng thành thạo các phần mềm này.
(Có file cài đặt của các phần mềm đính kèm).
- Phần mềm CamStudio:
Phần mềm Camstudio để làm các đoạn
phim hướng dẫn. Đây là chương trình miễn
phí cho phép ghi lại toàn bộ hoạt động đang
diễn ra trên màn hình của mình và xuất ra
thành một đoạn phim. Bên cạnh đó, phần

mềm có thể ghi âm chèn vào đoạn phim
được ghi. Tải phần mềm tại trang web
/>Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

21


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

- Phần mềm Audacity:
Phần mềm Audacity thay thế cho việc
ghi âm bằng điện thoại, máy ghi âm như một
số trường vẫn sử dụng. Phần mềm giúp ghi
âm, thu âm, cắt nhạc, chỉnh sửa âm thanh
miễn phí. Khi sử dụng với máy tính xách tay
(laptop) không cần hỗ trợ thêm công cụ dùng
để ghi âm mà chỉ cần ghi âm trực tiếp bằng
loa có sẵn trong máy tính. Tải phần mềm tại
trang web />- Phần mềm LectureMAKER
Phần mềm LectureMAKER là
phần mềm thiết kế bài giảng eLearning dễ sử dụng với giao diện
thân thiện và mang nhiều nét tương
đồng của chương trình làm slide MS
PowerPoint. LectureMAKER sở hữu
nhiều tính năng soạn giáo án điện tử
mạnh mẽ như cho phép chèn nhiều
định dạng file từ PowerPoint, Flash,
PDF, nhúng trang web, video, ảnh...,
hỗ trợ xuất nội dung ra nhiều định

dạng như exe, web, SCORM... và đặc biệt có khả năng tương tác cao.
Nhiều giáo viên khi cài đặt xong phần mềm, chưa bẻ khóa phần mềm thì khi
xuất ra nhiều định dạng sẽ bị lỗi. Vì vậy, để sử dụng được hết các tính năng của
phần mềm nên bẻ khóa phần mềm sau khi cài đặt.
Cách bẻ khóa phần mềm như sau:
1. Sau khi cài đặt xong phần mềm, nên đóng tất cả phần mềm lại.
2. Copy file LM Patcher.exe vào thư mục LectureMAKER2 theo đường
dẫn sau: C/ Program Files/ DaulsSoft/ LectureMAKER2
3. Chạy file LM Patcher.exe, đợi khoảng 30 giây nhấn Done.
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

22


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

- Phần mềm quản lý học sinh NetOpSchool 6.0
NetOpSchool là một phần mềm hỗ trợ
giảng dạy trong trường học có chức năng
nối nhiều máy tính với nhau trong một lớp
học để tạo nên sự tương tác qua lại giữa
máy tính của học sinh, giáo viên. Đây là
một công cụ giảng dạy hiệu quả, giúp việc
truyền đạt trở nên sinh động, trực quan và
dễ hiểu hơn. Tải phần mềm tại
/>3.3. Điều kiện thực hiện
Để thực hiện được các giải pháp, biện pháp trên cần phải có sự quan tâm,
giúp đỡ của phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu nhà trường, cha mẹ học
sinh đã trang bị đầy đủ các trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy, học tập của

giáo viên và học sinh (máy tính, máy chiếu), có đầy đủ sách giáo khoa cho các em
học sinh khi đến lớp.
Bên cạnh đó, giáo viên Tin học phải có năng lực chuyên môn, nhiệt tình
trong giảng dạy, yêu nghề; Luôn tìm tòi, học hỏi những phương pháp dạy khác
nhau để đưa vào các tiết học nhằm giúp học sinh có hứng thú trong tiết học hơn.
Học sinh phải có thái độ nghiêm túc, hào hứng và biết tự học, tự tìm hiểu.
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Mỗi biện pháp, giải pháp được thực hiện với hình thức khác nhau nhưng có
tác động đến cùng một đối tượng là học sinh. Chúng có mối quan hệ mật thiết,
tác động, bổ sung cho nhau không tách rời, biện pháp này làm cơ sở cho biện
pháp khác để thực hiện.
3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học
Tổng số học sinh lớp 3A, 4A, 5A là 90 em.

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

23


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

+ Khả năng ghi nhớ lý thuyết
Trước khi sử dụng giải pháp

Sau khi sử dụng giải pháp

Các bước thực hiện

Các bước thực hiện

Đánh giá học sinh

Số lượng

Đạt tỉ lệ

Số lượng

Đạt tỉ lệ

Nắm vững

50

55,6%

65

72,2%

Nắm chưa vững

40

44,4%

25

27,8%

Chưa nắm được

0

0%

0

0%

+ Kĩ năng thực hành (Kĩ năng sử dụng chuột, hoàn thành bài tập trong sách
giáo khoa)

Đánh giá
học sinh

Trước khi sử dụng giải pháp

Sau khi sử dụng giải pháp

Thao tác trên phần mềm

Thao tác trên phần mềm

Số lượng

Đạt tỉ lệ

Số lượng

Đạt tỉ lệ

Tốt

55

61,1%

70

77,8%

Khá

30

33,3%

17

18,9%

Trung bình

5

5,6%

3

3,3%

4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học
Khi áp dụng đề tài này vào trường đã đem lại hiệu quả thiết thực hơn. Giáo
viên và học sinh trong trường có niềm say mê, sáng tạo, tích cực hơn trong giảng
dạy và học tập; hiệu quả trong công tác giảng dạy, học tập đạt kết quả cao hơn.
Chất lượng bộ môn được nâng cao rõ rệt.
Thông qua việc thay đổi cách dạy qua từng tiết học giúp các em thay đổi
không khí, để tiết học diễn ra nhẹ nhàng, đạt được hiệu quả tốt hơn.
Học sinh biết tự xử lí những vấn đề nhỏ trong quá trình sử dụng phần mềm.
Việc nắm được kiến thức lí thuyết và thực hành trên phần mềm Paint của các em
học sinh có cải thiện rõ rệt. Các em đã biết sử dụng thành thạo phần mềm. Sử
dụng được tất cả các công cụ có trong phần mềm. Nhiều em đã biết linh hoạt khi

Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

24


Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh học và thực hành trên phần mềm Paint tại
trường Tiểu học Tây Phong

sử dụng các công cụ của phần mềm để tạo ra những bài vẽ đẹp, sáng tạo qua các
cuộc thi nhỏ được tổ chức trong tiết học.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua nghiên cứu lí luận và thực tiễn công tác giảng dạy và học tập môn Tin
học của học sinh trường Tiểu học Tây Phong đã cho thấy: Việc đưa môn Tin học
vào giảng dạy trong trường Tiểu học là rất cần thiết. Để học sinh học tốt môn

Tin học thì điều đầu tiên là phải có cơ sở vật chất đầy đủ, học sinh được học và
thực hành trực tiếp trên máy vi tính giúp học sinh học tốt và có kĩ năng sử dụng
máy tính thành thạo hơn. Bên cạnh đó, giáo viên phải luôn tìm tòi, tổ chức các
hình thức dạy học tạo sự hứng thú tiếp thu bài cho học sinh; thực sự say sưa với
chuyên môn, tâm huyết với nghề nghiệp; tích cực đào sâu nghiên cứu học hỏi ở
đồng nghiệp để có kinh nghiệm dạy hiệu quả hơn nữa…
Khi áp dụng các giải pháp trên, những học sinh được học môn Tin học của
trường đã biết sử dụng phần mềm Paint. Hẩu hết các em đã sử dụng thành thạo
các công cụ trong phần mềm để vẽ được các hình vẽ theo yêu cầu trong sách giáo
khoa. Các em đã biết tự xử lí khi gặp các vấn đề về thao tác trên phần mềm mà
không cần nhờ sự trợ giúp của giáo viên. Nhiều em có thể linh hoạt sử dụng các
công cụ vẽ hợp lí, kết hợp với năng khiếu thẩm mỹ của mình để vẽ được những
bức tranh đẹp, sáng tạo đầy màu sắc.
2. Kiến nghị
Để giúp giáo viên dạy và học sinh học tốt chương Em tập vẽ trong chương
trình Tin học Tiểu học có hiệu quả tôi xin có một số ý kiến đề xuất như sau:
a) Đối với Nhà trường:
Cần đầu tư thêm một số cơ sở vật chất như: loa, tai nghe,… để giúp học sinh
được trải nghiệm và học tốt hơn đối với những chủ đề: Sử dụng phần mềm học
tập, Sử dụng phần mềm âm nhạc, Sử dụng phần mềm trò chơi…
Tổ chức câu lạc bộ Tin học trong trường, tạo điều kiện tổ chức các cuộc thi
về Tin học để học sinh có điều kiện được tiếp xúc với CNTT nhiều hơn nữa.
b) Đối với Tổ chuyên biệt:
Người thực hiện: Dương Thị Hải Yến – Trường Tiểu học Tây Phong

25