SKKN vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
MUÏC LUÏC
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

NỘI DUNG
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng
2.1 Thuận lợi, khó khăn
2.2 Thành công, hạn chế

2.3 Mặt mạnh, mặt yếu
2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã

TRANG
1
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
5
6
7
7

16
17
18
19
20
21
22

đặt ra.

3.Giải pháp, biện pháp
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
3.3 Điều kiện để thực hiện giải pháp biện pháp
3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề

9
9
9
21
21
21
22

23
24
25
26

nghiên cứu.
III.PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO

23
23
23

27

MUÏC LUÏC

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục ngày nay được coi là nền móng của sự phát triển của xã hội. Giáo
dục gắn với sự phát triển kinh tế, con người, theo suốt chiều dài lịch sử, hay nói
cách khác có thể coi giáo dục chính là sự phát triển.
Có thể khẳng định rằng không có giáo dục thì không có bất cứ sự phát triển
nào đối với con người, đối với kinh tế, văn hoá. Chính nhờ giáo dục mà các di sản
tư tưởng và kỹ thuật của thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau. Các di sản này
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-1-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
được tích luỹ càng phong phú làm cho xã hội càng phát triển. Chính với tinh thần
đặc biệt coi trọng vai trò của Giáo dục và Đào tạo trong sự nghiệp Công nghiệp
hóa Hiện đại hóa đất nước, Đảng ta đã chỉ rõ vai trò quốc sách hàng đầu của Giáo
dục và Đào tạo, đồng thời cũng chỉ rõ sứ mệnh của Giáo dục Đào tạo trong giai
đoạn hiện nay là: “Giáo dục- Đào tạo là quốc sách hàng đầu ”; “Nhiệm vụ nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài ”.
Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất cho Nhà trường là việc làm không thể thiếu.
Trong các môn học ở Tiểu học, môn Toán giữ một vị trí rất quan trọng. Môn
Toán không chỉ giúp học sinh có những kiến thức cơ bản, hình thành những kĩ
năng thực hành tính, đo lường, giải các bài toán có những ứng dụng thiết thực
trong cuộc sống,… mà còn góp phần bước đầu phát triển năng lực tư duy, khả
năng suy luận hợp lý và diễn đạt đúng (nói và viết) cách phát hiện và cách giải

quyết các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống; kích thích trí tưởng tượng; gây
hứng thú học tập toán; góp phần bước đầu hình thành phương pháp học tập và làm
việc có kế hoạch, khoa học, chủ động, linh hoạt, sáng tạo.
Hiện nay đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh cũng là một trong những giải pháp được nhiều người
quan tâm nhằm đưa các hình thức dạy học mới vào Nhà trường. Một trong những
đổi mới dạy học Toán là không quá nhấn mạnh lí thuyết mà cần tạo điều kiện và
môi trường học tập để học sinh được thực hành nhằm phát triển năng lực tự làm
việc bằng trí tuệ cá nhân và hợp tác trong nhóm với sự hỗ trợ của giáo viên.
Từ trước đến nay đã có nhiều đồng nghiệp quan tâm và nghiên cứu về vấn đề
dạy và học môn Toán nhưng các đề tài đó chỉ đi sâu vào một khía cạnh nhất định
như : giúp học sinh yêu thích môn Toán; sử dụng phương pháp phân tích tổng
hợp; sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy môn Toán,...Ở đơn vị tôi cũng chưa
có ai nghiên cứu sâu về vấn đề này. Với mong muốn được góp phần nhỏ bé của
mình vào việc nâng cao chất lượng dạy học môn Toán ở trường Tiểu học Nguyễn
Thị Minh Khai, tôi đã chọn đề tài: “ Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy
học toán lớp 5” làm đề tài nghiên cứu.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-2-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu, nhiệm vụ mà đề tài này hướng tới chính là giúp giáo viên có một số
biện pháp để dạy học tốt hơn môn Toán.
Khơi dậy khả năng tư duy sáng tạo, tích cực chủ động của học sinh, trang bị,
cung cấp cho học sinh những biện pháp, kĩ năng học tốt môn Toán để các em hiểu
và yêu thích môn học này.
Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Toán lớp 5.
3. Đối tượng nghiên cứu

Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5.
4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu:
Nội dung, chương trình môn Toán, phương pháp dạy môn Toán lớp 5.
Học sinh lớp 5C, Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai năm học 2014
-2015 .
5. Phương Pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp như sau:
+ Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
+ Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm
+ Phương pháp vận dụng lý thuyết kiến tạo trong dạy học
+ Phương pháp trực quan
+ Phương pháp điều tra
+ Phương pháp gợi mở
+ Phương pháp thống kê
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
Qua những năm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính
tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh và giáo viên. Việc dạy học lấy học sinh
làm trung tâm và nhất là trong những năm gần đây trường tôi lại thử nghiệm
chương trình dạy học VNEN tiến tới thay sách giáo khoa; sử dụng không gian
phòng học trong dạy học, vận dụng phương pháp dạy học cách tổ chức trong dạy
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-3-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
học. Sự đa dạng các hình thức tổ chức dạy học để thu hút sự chú ý, khơi gợi hứng
thú cho các em để từng bước nâng cao chất lượng dạy và học nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện bậc Tiểu học từ nay đến năm 2020. Để thực hiện mục
tiêu trên tôi đã thường xuyên có nhiều hình thức tổ chức dạy và học, phương pháp

dạy học và nhiều con đường để đạt được điểm đích. Mỗi tiết dạy được xác định cụ
thể theo nội dung ghi trong sách giáo khoa và các yêu cầu cơ bản về chuẩn kiến
thức, kĩ năng trong tiết học tạo không khí học tập vui vẻ, sôi nổi,… là những yêu
cầu cơ bản trong hoạt động giáo dục hiện nay. Và hơn thế nữa việc sử dụng
phương pháp dạy học tích cực ở Tiểu học góp phần rất quan trọng trong sự phát
triển toàn diện nhân cách trẻ em và rất phù hợp với học sinh Tiểu học.
Hiện nay đất nước ta đang thời kì hội nhập quốc tế, hòa vào xu thế phát triển
của thế giới, vì vậy để có những chủ nhân tương lai cho đất nước thì quá trình dạy
học trong nhà trường, đặc biệt là trường Tiểu học, cần có những phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học để phát huy hết vai trò người học là điều cần thiết.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi - khó khăn
*Thuận lợi
Được sự quan tâm của các cấp và lãnh đạo nhà trường, tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho giáo viên và học sinh như: cơ sở vật chất được trang bị đầy đủ, đồ
dùng trực quan, máy chiếu bộ đồ dùng dạy học toán được trang bị đầy đủ.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin như hiện nay giáo viên có
điều kiện tham khảo các tài liệu, sử dụng internet, sách báo có liên quan, tự học để
nâng cao tay nghề và góp phần cho bài giảng thêm phong phú, sinh động hơn.
Chương trình môn Toán lớp 5 theo mô hình trường học mới Việt Nam gọi tắt
là VNEN các đề mục trong tài liệu Hướng dẫn học đã được nhà biên soạn sắp xếp
tương đối hệ thống, kênh hình kênh chữ rõ ràng, màu sắc đẹp.
Nhà trường thường xuyên kiểm tra, dự giờ, có kế hoạch lên chuyên đề để giáo
viên được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, đưa ra những biện pháp dạy học hay nhất
giúp các em học sinh tiếp thu bài được tốt nhất.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-4-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5

Giáo viên đã quen dần với việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học
theo hướng tích cực hóa các hoạt động của học sinh.
Các em học sinh đều được học 2 buổi/ ngày. Từ đó giúp các em có khả năng
sử dụng thành thạo các bài tập thực hành và áp dụng linh hoạt vào các môn học
khác.
*Khó khăn
Nội dung mỗi bài học thường khá dài dẫn đến học sinh khó nắm bắt được
kiến thức trọng tâm.
Tài liệu tham khảo ít, đồ dùng dạy học còn thiếu.
Học sinh còn lười suy nghĩ, vốn kiến thức cơ bản lớp dưới còn hạn chế. Một
số em khả năng tính toán còn chậm, tính tự học chưa cao.
Phụ huynh do điều kiện công việc chủ yếu là thuần nông nên chưa có thời
gian kèm cặp cho các em.
2.2 Thành công - hạn chế
*Thành công
Trước khi vận dụng đề tài này vào thực tế dạy học, tôi nhận thấy:
Từ khi thực hiện dạy học theo mô hình trường học mới Việt Nam, đa số giáo
viên và học sinh trường tôi đã thay đổi cách dạy, cách học theo hướng tích cực.
Giờ học toán bớt nặng nề và khô khan hơn trước.
Một số giáo viên đã biết cách sử dụng, khai thác các đồ dùng dạy học môn
Toán tương đối hiệu quả.
Học sinh có hứng thú khi học, có thêm vốn kiến thức cho sau này, khơi gợi cho
các em lòng yêu thích, ham muốn khám phá...
*Hạn chế
Giáo viên phải có vốn kiến thức chuyên sâu cũng như có trách nhiệm đối với
học sinh. Vì không có vốn kiến thức chuyên sâu sẽ gặp khó khăn trong việc giúp
học sinh phân biệt được cách giải các bài toán cùng dạng . Ngoài ra giáo viên còn
phải yêu thích tìm tòi vì nếu không tìm tòi thì giáo viên cũng không truyền cho các
em sự yêu thích.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai

-5-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
Bên cạnh đó một số giáo viên áp dụng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy
học môn Toán còn khá máy móc, đơn điệu chủ yếu hướng tới việc hoàn thành mục
tiêu bài học, môn học chứ chưa chú ý đến việc học sinh có hứng thú học hay không
dẫn đến hiệu quả mạng lại chưa cao.
2.3 Mặt mạnh - mặt yếu
*Mặt mạnh
Được sự quan tâm của Nhà trường nên các em được học ở phòng học có đủ
ánh sáng, cách sắp xếp bàn ghế đủ cho 26 em ngồi học rất thuận tiện cho các em
ngồi học theo mô hình mới VNEN.
Được Nhà trường phân công dạy lớp 5 trong hai năm nên tôi có tích lũy được
một số kinh nghiệm khi dạy môn Toán.
Một số học sinh đã biết cách làm việc, khai thác tài liệu học, bước đầu các em
đã có một số kĩ năng như quan sát, và phân tích đề toán; kĩ năng đọc, phân tích sơ
đồ; kĩ năng giải thích; sắp xếp hệ thống các số liệu...
* Mặt yếu
Tài liệu hướng dẫn học môn toán là sách “ ba trong một”, nó vừa là sách giáo
viên, vừa là sách học sinh, vừa là sách bài tập do đó giáo viên không có sách
hướng dẫn để làm cơ sở định hướng cho tiết dạy.
Một số học sinh còn học một cách thụ động vì kiến thức ngày càng đòi hỏi
người học phải có tư duy độc lập hơn.
2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Là một giáo viên trẻ được phân công dạy lớp cuối cấp tôi luôn trăn trở, tích
cực học hỏi, tìm tòi phương pháp dạy học mạng lại hiệu quả. Bên cạnh đó tôi nhận
được sự đồng lòng hưởng ứng cách dạy học mới từ phía phụ huynh, sự phối hợp
giữa gia đình, nhà trường và xã hội giúp cho việc dạy học mạng lại kết quả cao
hơn. Bên cạnh đó còn có những yếu tố tác động khác như:

Thiết bị dạy học còn chưa phong phú ; giáo viên chưa đi sâu nghiên cứu tài
liệu giảng dạy, chưa nhiệt tình trong giờ dạy. Các hình thức dạy học còn đơn điệu
khô cứng chính vì thế khi tham gia các đợt hội giảng, thao giảng giáo viên rất dè
dặt khi lựa chọn các bài dạy có tính diện tích các hình.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-6-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Về nội dung chương trình môn Toán lớp 5 theo mô hình trường học mới
VNEN cũng giống như chương trình trước đây nhưng cách chia nội dung bài trong
tài liệu Hướng dẫn học thì mỗi bài được tích hợp nhiều nội dung. Thời lượng dành
cho mỗi bài học thường là 1 đến 2 tiết.
Ví dụ: Khi dạy bài Diện tích hình thang sách hiện hành có 3 tiết ( trong đó có
1 tiết luyện tập và 1 tiết luyện tập chung) nhưng sách thử nghiệm Hướng dẫn học
chỉ có 2 tiết.
Như vậy việc chia nội dung bài học từng phần không tách bạch nội dung rõ
ràng gây khó hiểu cho học sinh trong việc tự học, tự chiếm lĩnh kiến thức.
Năm học này cũng là năm thứ ba trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
Thực hiện chương trình VNEN. Với mô hình dạy học này cả giáo viên và học sinh
phải chuyển đổi từ lối truyền thụ một chiều của giáo viên thầy giải trò nghe sang
thầy đọc trò chép sang dạy học hợp tác học sinh học tập chủ động khám phá kiến
thức. Bên cạnh đó giáo viên vẫn sử dụng phương pháp chủ yếu là giảng giải, vấn
đáp chính vì thế giờ học trở nên khô khan, nhàm trán với những con số vô hồn ít
đọng lại kiến thức trong tâm trí các em.
Học sinh ít tìm tòi tài liệu về môn toán mà chỉ dùng đơn thuần là cuốn sách
giáo khoa dẫn đến tâm lí một số em sợ học môn này vì cho rằng nó khô và khó.
Khô vì giờ học tẻ nhạt, đơn điệu và nhàm chán. Khó vì phải nhớ quá nhiều ghi
nhớ, công thức. Từ đó học sinh không hướng thú, học vẹt, học chỉ để trả bài, để

qua các lần kiểm tra chứ không hiểu và yêu thích môn Toán thì rất ít.
Năm học 2014-2015 tôi được Nhà trường phân công chủ nhiệm và dạy lớp 5C
, lớp có 4 em là người dân tộc Ê- đê ( 4 em chiếm 15,4 %), nhiều em gia đình rất
khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa không quan tâm được đến việc học hành của con cái.
Ở lớp 5, môn Toán là môn mới mẻ đối với các em vì đây là năm đầu tiên sử dụng
sách thử nghiệm, nhiều em còn bỡ ngỡ chưa có cách học để mang lại hiệu quả.
Khả năng nắm bắt kiến thức, kĩ năng quan sát, khái quát các vấn đề còn yếu, khả
năng ghi nhớ còn chậm nên các em chỉ có thể ghi nhớ một cách máy móc. Kĩ năng
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-7-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
đọc và phân tích đề toán chưa nhanh do đó ảnh hưởng đến thời gian và tiến trình
chung của môn học; Tinh thần hợp tác chưa cao, nhiều em chưa tự tin hợp tác
trong nhóm, một số em còn học tập thụ động. Chính những điều đó tạo nên những
khó khăn trong quá trình dạy và học.
Qua thực trạng nói trên cho thấy việc giải toán của học sinh lớp 5 nói riêng và
học sinh cấp Tiểu học nói chung là vô cùng cần thiết vì đây là một môn học liên
quan đến chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh giúp học sinh phát huy
tính tích cực, chủ động trong học tập đó là “Học mà chơi – chơi mà học” và đem
lại chất lượng rất cao. Đối với tôi đây chính là việc “Tự học – Tự rèn” cho bản thân
để nâng cao cả về kiến thức cũng như chuyên môn nghiệp vụ, cách sử dụng công
nghệ thông tin.
Từ những vấn đề trên, tôi cũng như mọi giáo viên khác cần có sự thống nhất
cao đó là luôn quan tâm, theo dõi giúp đỡ các em trong quá trình học của học sinh.

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-8-

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
3. Giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Đề tài đưa ra cách giải quyết những vấn đề, những mâu thuẫn thường gặp
trong quá trình dạy học môn Toán lớp 5 dựa trên cơ sở thực tế đã đạt được trong
quá trình nghiên cứu. Trong hệ thống giáo dục cấp tiểu học, nếu người dạy học
không được phép coi nhẹ môn học nào và đặc biệt là môn Toán. Qua bao nhiêu
năm công tác, không hẳn đã có học sinh yếu toàn diện, cái quan trọng là do người
dạy khai thác tư duy học sinh như thế nào để các em tiếp nhận thông tin mà thôi.
Vậy mới thấy được luôn đổi mới phương pháp dạy học là cực kì quan trọng. Với
những biện pháp tích cực mà người viết đưa ra sẽ giải quyết mâu thuẫn đó, giúp
người học chiếm lĩnh một cách trọn vẹn.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
a. Trước hết ta hiểu phương pháp dạy học tích cực là gì ?
- Phương pháp dạy học tích cực là phương pháp dạy học nhằm phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của từng cá nhân học sinh trong quá trình học tập để
tiếp thu kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Với quan niệm trên phương pháp dạy học có ba đặc điểm:
Hoạt động: Hình thức tổ chức, đánh giá, kích thích học sinh xử lí tình huống
giao tiếp.
Khoa học: Chính xác, hệ thống.
Nghệ thuật: Tính sáng tạo, năng lực kinh nghiệm.
- Tính tích cực thể hiện:
Hứng thú: Hăng hái tham gia vào quá trình học tập.
Có phương pháp tự học, tự phát hiện và tìm cách giải quyết vấn đề của giáo
viên đưa ra.
Mạnh dạn nêu thắc mắc của bản thân.
Tính tích cực của học sinh đối lập với sự thụ động.
- Dấu hiệu nhận biết phương pháp dạy học tích cực:

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
-9-


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
Kích thích nhu cầu hứng thú học tập của học sinh, tạo cho học sinh tự giác
học tập.
Việc cùng hoạt động cá thể với nhóm nhỏ.
Kết hợp với đánh giá của giáo viên với tự đánh giá của học sinh cho hợp lí.
Giáo viên có hệ thống câu hỏi phỏng vấn, có nghệ thuật ứng xử sư phạm thích
hợp, biết tạo tình huống có vấn đề và tạo cho học sinh giải quyết vấn đề.
Tiết học diễn ra nhẹ nhàng hiệu quả, học sinh tiếp thu được những yêu cầu
của bài.
b. Tìm hiểu một số phương pháp dạy học tích cực
Trong quá trình dạy học có rất nhiều phương pháp như: phương pháp trực
quan, phương pháp gợi mở vấn đáp, . . . Nhưng hiện nay các phương pháp dạy học
tích cực đang được khuyến khích sử dụng rộng rãi là phương pháp dạy học phát
hiện và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm (nhóm tương
tác); phương pháp vận dụng lý thuyết kiến tạo trong dạy học.
* Tìm hiểu phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
Muốn nâng cao chất lượng dạy học thì cần thiết phải quan tâm nhiều tới mặt
bên trong của phương pháp, tới hoạt động tự giác, tích cực, sáng tạo của người học
với tư cách là chủ thể trong quá trình học tập. Đòi hỏi này xuất phát từ yêu cầu xã
hội đối với sự phát triển nhân cách của thế hệ trẻ. Từ những đặc điểm của nội dung
mới và bản chất của quá trình học tập. Vì vậy, phải giúp học sinh phát hiện và giải
quyết vấn đề của bài học.
Vấn đề: Là một yêu cầu đặt ra cho học sinh những khó khăn về mặt lí luận
hay thực tiễn mà họ thấy cần thiết và có khả năng vượt qua nhưng không phải là
ngay tức khắc nhờ một quy tắc có tính thuật toán mà phải trải qua một quá trình

trực tiếp suy nghĩ, hoạt động để biến đổi đối tượng hoạt động hoặc điều chỉnh kiến
thức sẵn có.
Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là phương pháp dạy
học trong đó giáo viên là người đưa ra các tình huống sư phạm có vấn đề và tổ
chức cho học sinh các hoạt động khám phá, phát hiện và tìm cách giải quyết vấn đề
trên cơ sở những kiến thức và những kinh nghiệm đã biết.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 10 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
“Vấn đề” được chứa đựng trong “tình huống” mà học sinh mong muốn được
giải quyết. Nhưng để giải quyết phải vượt qua những khó khăn bằng sự cố gắng tự
lực của bản thân một cách tự giác và hi vọng sẽ giải quyết được vấn đề đó.
Quá trình dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề có thể mô tả như sau:
Tình
huống
có vấn
đề

Phát hiện
vấn đề,
tìm hiểu
vấn đề

Định hướng
giải quyết
vấn đề. Giải
quyết vấn
đề

Phân tích
vấn đề,
mở rộng
vấn đề

Trong dạy học phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề, giáo viên là người tạo ra
tình huống có vấn đề, tổ chức, triển khai tình huống, gợi cho học sinh hướng đi,
giúp đỡ học sinh thực hiện phương pháp để đạt mục đích học tập đặt ra. Học sinh
là người tìm cách học, biết cách huy động kiến thức, kĩ năng và kinh nghiệm đã có
bằng nỗ lực của chính mình, tự phát hiện và giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh tri
thức và sắp xếp nó vào hệ thống kiến thức sẵn có.
Dạy học toán phát hiện và giải quyết vấn đề là một định hướng xuyên suốt
quá trình dạy học toán ở tiểu học. Do đặc điểm và nhận thức của học sinh tiểu học
trong học tập toán, vấn đề được hướng tới thường đơn giản, việc phát hiện và giải
quyết vấn đề không cần một quá trình suy luận dài.
Ví dụ 1: Khi dạy bài: “So sánh hai số thập phân” Toán 5. Giáo viên có thể
hướng dẫn như sau:
Nêu ví dụ: So sánh 8,1m và 7,9m.
Các em có nhận xét gì về hai số thập phân này? (Hai số thập phân khác nhau,
cùng đơn vị đo).
Giáo viên : So sánh 8,1m và 7,9m là so sánh hai số thập phân không bằng
nhau. Vậy muốn so sánh hai số thập phân đó ta làm gì ? Các em có thể nói lên cách
giải quyết của mình ? (Giáo viên gợi ý vấn đề cần giải quyết).
Giáo viên tổ chức cho học sinh giải quyết vấn đề:
Học sinh tự nhận thấy cần phải chuyển đổi 8,1m và 7,9m về đơn vị đo là dm.
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 11 -

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
So sánh hai số vừa tìm được (Giải thích).
Từ cách so sánh trên, suy ra 8,1m > 7,9m (Phần nguyên có 8 > 7).
Giáo viên tổ chức cho học sinh mở rộng vấn đề: Trường hợp khi so sánh hai
số thập mà các số thập phân có các chữ số không bằng nhau, không có đơn vị đo
(Phần nguyên khác nhau) thì ta so sánh như thế nào?
Giáo viên gợi mở học sinh tự nêu lên nhận xét để khắc sâu kiến thức: Khi so
sánh hai số thập phân có phần nguyên khác nhau, số thập phân nào có phần nguyên
lớn hơn thì số đó lớn hơn.
Tóm lại, khi so sánh hai số thập phân thì đòi hỏi học sinh phải biết liên hệ các
kiến thức đã học: nắm chắc cấu tạo của một số thập phân (Phần nguyên, phần thập
phân). Từ đó, học sinh vận dụng so sánh hai số thập phân trong mọi trường hợp.
Như vậy, quá trình học sinh huy động các kiến thức đã học, có liên quan đến vấn
đề cần giải quyết không chỉ tập dợt cho học sinh cách giải quyết một vấn đề của
bài học mà còn giúp học sinh nhận ra sự cần thiết phải chuẩn bị kiến thức trước đó.
Ví dụ 2: Dạy bài “Diện tích hình tam giác” Toán 5
Trước khi học bài này học sinh đã nắm được:
Biểu tượng về hình tam giác, nhận biết chúng dựa vào các đặc điểm “có ba
cạnh, ba đỉnh, ba góc”.
Biết vẽ đường cao của một tam giác tương ứng với cạnh đáy.
Biết tính diện tích hình chữ nhật.
Mục tiêu của bài học này là: Học sinh tự hình thành công thức tính diện tích
hình tam giác. Biết vận dụng để giải các bài toán có liên quan.
Hoạt động 1: Hình thành công thức tính diện tích hình tam giác
Bước 1: Tạo tình huống có vấn đề
Giáo viên tổ chức cho học sinh học tập bằng phiếu.
PHIẾU HỌC TẬP
Họ và tên:…………………………………………………………
Tính diện tích hình tam giác (Hình 1)
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai

- 12 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
E

A

E
1

C

D

Hình 1

1

D

2

Hình 2

B
2

H

C

Hình 3 (H.2 và H.1 cắt, ghép )

Bước 2: Tổ chức cho học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề (Thảo luận
cặp đôi).
Học sinh tự đặt và tự trả lời câu hỏi, giáo viên hướng dẫn, gợi ý (nếu cần).
Hãy nêu tên các hình?
Hình nào đã biết cách tính diện tích? (Hình 3).
Vấn đề được đặt ra là gì? (Tính diện tích hình tam giác bằng cách nào?)
Bước 3: Tổ chức cho học sinh giải quyết vấn đề
Học sinh phân tích vấn đề (Khuyến khích học sinh tự đặt câu hỏi). Giáo viên
có thể hướng dẫn: quan sát hình vẽ, hãy thiết lập mối quan hệ giữa hình tam giác
với hình chữ nhật?
Học sinh đề xuất hướng giải quyết và cách thực hiện:
Tính diện tích hình chữ nhật và nêu công thức tính.
Tính diện tích hình tam giác dựa vào cách tính diện tích hình chữ nhật. Học
sinh nêu lên được diện tích hình chữ nhật (Hình 3) gấp hai lần diện tích hình tam
giác. (Hình 1)
Bước 4: Tổ chức cho học sinh phân tích vấn đề và mở rộng vấn đề
Hướng dẫn học sinh phân tích vấn đề: Diện tích hình tam giác là tích độ dài
của hia cạnh nào trong hình tam giác?
Mở rộng vấn đề: Có thể tìm được công thức tính diện tích hình tam giác bất kì
hay không?
Giáo viên gợi mở, học sinh chính xác hoá công thức tính diện tích hình tam
giác. Công thức: S =

axh
hay S= a x h : 2
2

(S là diện tích, a là độ dài đáy, h là chiều cao)
Hoạt động 2: Thực hành
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 13 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
Bài 1: Học sinh tự làm bài và nêu kết quả
Học sinh khác nhận xét (cách tính và kết quả).
Giáo viên nhận xét và nêu thêm vấn đề: Diện tích hình tam giác có phụ thuộc
vào vị trí của đường cao hay không?
Bài 2: Học sinh tự làm bài, đổi bài cho nhau, nêu ý kiến và nhận xét bài làm
của bạn.
Phát hiện thêm vấn đề: Số đo độ dài đáy và chiều cao không cùng đơn vị đo
(Phải đổi về cùng đơn vị đo).
Tóm lại, với cách dạy học như trên, từ những hiểu biết về“Diện tích hình chữ
nhật”, bằng sự nỗ lực của bản thân (Sự hỗ trợ của giáo viên), sự hỗ trợ của hình
ảnh trực quan, học sinh đã giải quyết được vấn đề mà trước đó được đặt ra và chưa
được giải quyết đó là tính “Diện tích hình tam giác”.
Trên cơ sở tính diện tích hình chữ nhật, học sinh được mở rộng, khái quát
thành công thức tính diện tích hình tam giác. Bây giờ trong kho tàng tri thức của
các em có thêm kiến thức mới, nhưng điều quan trọng hơn là các em biết cách xây
dựng công thức tính dịên tích hình tam giác dựa vào những kiến thức và kinh
nghiệm đã có từ trước.
Đặc trưng của nghề dạy học được xác định không phải bằng hoạt động dạy
mà là hoạt động học của người học. Giáo viên là người tạo điều kiện thuận lợi cho
việc học của học sinh, giúp học sinh phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề và tự
chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy, năng lực của người thầy là năng lực của người tạo tình
huống có vấn đề.

* Dạy học theo nhóm tương tác
Thế nào là dạy học theo nhóm tương tác?
Dạy học theo nhóm tương tác là một hình thức tổ chức dạy học mà người giáo
viên chia lớp ra thành những nhóm nhỏ để thảo luận, bàn bạc những vấn đề được
giáo viên đưa ra và mọi thành viên trong nhóm đều có hoạt động tương tác với
nhau, các nhóm tương tác với nhau nhằm đạt được mục tiêu học tập.
Hoạt động nhóm là một hoạt động tích cực, đem lại cho học sinh cơ hội được
sử dụng các kiến thức, kĩ năng mà các em được lĩnh hội và rèn luyện. Qua hoạt
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 14 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
động nhóm các em được diễn đạt những ý tưởng, nêu lên những khám phá của
mình, nhờ vậy mà các em mở rộng suy nghĩ và thực hành các kĩ năng tư duy.
Hoạt động nhóm giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm việc, kĩ
năng giao tiếp, tạo điều kiện cho các em học hỏi lẫn nhau, phát huy hết vai trò,
trách nhiệm trên cơ sở làm việc hợp tác. Thông qua hoạt động nhóm, các em có thể
cùng làm những công việc mà một mình các em không thể tự làm được trong một
thời gian nhất định. Hình thức hoạt động theo nhóm góp phần hình thành và phát
triển các mối quan hệ qua lại giữa học sinh, đem lại bầu không khí đoàn kết, giúp
đỡ tin tưởng lẫn nhau trong học tập cũng như trong cuộc sống. Trong dạy học theo
nhóm giúp các em nhút nhát, khả năng diễn đạt hạn chế, có điều kiện rèn luyện,
học tập. Từ đó tự khẳng định bản thân trong sự hấp dẫn của hoạt động nhóm. Khi
dạy học theo nhóm, giáo viên có dịp tận dụng các kinh nghiệm và sự sáng tạo của
học sinh trong quá trình học tập.
Như vậy, qua phân tích ở trên chúng ta thấy được ích lợi của dạy học theo
nhóm. Vì vậy, trong dạy học Toán 5 (Giai đoạn học tập sâu). Giáo viên thường áp
dụng hình thức dạy học này vào một vài hoạt động như sau:
Ví dụ: Khi dạy bài “Luyện tập về tính diện tích” - Toán 5. Bài tập 2: Tính

diện tích của khu đất có kích thước theo hình vẽ dưới đây.

Giáo viên nêu yêu cầu của bài.
- Hướng dẫn học sinh phân tích dữ liệu từ trừ tượng đến cụ thể hoặc ngược lại.
* Gợi mở: Để tính diện tích hình trên trước hết ta cần có thao tác nào? ( chia
hình hay cắt hình)
- Theo em cắt hình ( chia hình) như thế nào cho khoa học?
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 15 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
Giáo viên: Khoa học là dựa vào các kích thước cho trước sau khi chia không bắt
buộc phải đi chia ra quá nhiều kích thước.
- Xác định kích thước sau khi chia cắt hình.
Ví dụ:
(1)

(1)

(2)

(2)

(3)

(3)

Cách chia 1- Hình 1

Cách chia 2-Hình 2

- Đi tìm diện tích hình nhỏ sau đó đến diện tích hình lớn.
Vậy trong 2 cách chia cách nào khoa học hơn. Cách nào giúp ta tránh được việc
đi tìm nhiều kích thước.
Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm: Từ hình vẽ ban đầu, hãy tìm cách chia
hình và trình bày nhiều cách giải khác nhau, tìm ra cách giải thuận tiện.
Tổ chức thành lập các nhóm (Mỗi nhóm 5 – 6 học sinh, bầu nhóm trưởng, thư
ký).
Các nhóm thực hiện nhiệm vụ (Vào phiếu khổ lớn A2).
* Học sinh tự lựa chọn cách giải và giải bài toán
* Học sinh nói lên cách giải bài toán
Hoạt động chung cả lớp; giáo viên chốt lại các cách làm đúng, giúp học sinh
nhận ra cách làm nhanh nhất. Dự kiến:
•

Cách 1: Cách chia 1- Hình 1
Bài giải
Diện tích hình chữ nhật lớn là:
(100,5 + 40,5) x (50 + 30) = 11280 (m2)
Diện tích hai hình chữ nhật nhỏ là:
(50 x 40,5) x 2 = 4050 (m2)
Diện tích khu đất là:

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 16 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
11280 – 4050 = 7230 (m2)

Đáp số: 7230 m2.
•

Cách 2: Cách chia 2- Hình 2
Bài giải
Diện tích hai hình chữ nhật lớn là:
(100,5 x 30) x 2 = 6030 (m2)
Diện tích hình chữ nhật nhỏ là:
(100,5 – 40,5) x (50 – 30) = 1200 (m2)
Diện tích khu đất là:
6030 + 1200 = 7230 (m2)
Đáp số: 7230 m2.

Như vậy, qua ví dụ trên với việc tổ chức dạy học theo nhóm cùng nhiệm vụ
đã tạo ra sự thi đua giữa các nhóm. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy, ngay từ
khi lập kế hoạch bài dạy thì giáo viên đã dự kiến những kết quả và những khó
khăn của học sinh có thể gặp phải qua hoạt động này.
Ví dụ: Tất cả các nhóm học sinh đều tìm được cách giải khác nhau không?
Các nhóm học sinh đều biết từ hình vẽ ban đầu sẽ vẽ thành một hình mới
(Hình 1) để tìm ra cách giải nhanh nhất, thuận tiện nhất hay không?
Vì vậy, người giáo viên có vai trò rất quan trọng, là người tổ chức, hướng
dẫn, cố vấn và gợi mở để học sinh tìm được nhiều cách giải, từ đó lựa chọn được
cách giải nhanh và thuận tiện. (Cách 1)
* Vận dụng lí thuyết kiến tạo trong dạy học môn Toán
Để vận dụng lí thuyết kiến tạo trong dạy học toán giai đoạn này, trước hết
giáo viên phải hiểu kiến tạo gì?
Kiến tạo: Trên cơ sở dựa vào những kiến thức sẵn có của mình, học sinh xây
dựng kiến thức mới.
Theo quan điểm của lí thuyết kiến tạo thì mục đích của dạy học không chỉ là
truyền thụ kiến thức mà chủ yếu làm thay đổi hoặc phát triển các quan niệm của

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 17 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
học sinh, qua đó học sinh kiến tạo kiến thức mới đồng thời phát triển trí tuệ và
nhân cách của mình.
Dạy học kiến tạo là cách thức giáo viên tổ chức các hoạt động cho học sinh,
trong đó học sinh là chủ thể tích cực trong việc tiếp thu kiến thức cho bản thân
mình dựa trên kiến thức và kinh nghiệm đã có từ trước.
Mô hình dạy học theo lối kiến tạo:
Ôn tập: Hệ thống kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để chuẩn bị cho việc tiếp
thu kiến thức mới.
Nêu vấn đề: Xác định mục tiêu cần đạt tới.
Tập hợp các ý tưởng: Đưa ra các giả thiết có thể hướng tới mục tiêu.
Dự đoán: Lựa chọn trong số các giả thiết để tiến hành kiểm tra.
Kiểm tra giả thiết: Trong số các giả thiết vừa lựa chọn ở bước trước ta kiểm
tra để xác định tính chính xác, khoa học đã có và cần bổ sung.
Điều chỉnh, loại bỏ giả thiết không có tính khoa học, những điều kiện, giả
thiết còn thiếu.
Rút ra kết luận.
Vận dụng: Dạy học theo lối kiến tạo phù hợp với một số hoạt động sau:
Một số hoạt động về giải toán.
Một số hoạt động về ôn tập.
Phù hợp với dạy kiến thức mới trên cơ sở đảm bảo tính vừa sức của học sinh.
Ví dụ: Dạy bài “Hình thang” Toán 5.
Bước 1: Nêu vấn đề
+ Trong các hình dưới đây, hình nào là hình thang?

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 18 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5

+ Nêu nhận xét về đặc điểm các cạnh của hình thang?
Bước 2: Tập hợp các ý tưởng của học sinh và đề xuất một ý tưởng chung của
cả lớp.
+ Để nhận biết đặc điểm các cạnh của hình thang, cần quan sát xem hình
thang có bao nhiêu cạnh.
+ Để nhận biết đặc điểm về các căp cạnh của hình thang cần dùng thước kéo
dài các cạnh xem những cặp cạnh nào song song với nhau, những cặp cạnh nào
không song song với nhau hoặc dùng ê ke để dựng đường thẳng vuông góc.
+ Đề xuất ý tưởng chung:
Dùng thước thẳng kéo dài các cặp cạnh đối diện để kiểm tra xem các cặp cạnh
này có song song với nhau hay không?
Bước 3: Dự đoán (Đề xuất giả thiết)
Trong hình thang dưới đây :
A

B

D

C

+ Cặp cạnh đối diện song song với nhau, cụ thể là: . .
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 19 -

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
+ Cặp cạnh đối diện không song song với nhau, cụ thể là : ...
Bước 4: Kiểm tra giả thiết (Dự đoán)
+ Viết tên cạnh thích hợp vào chỗ chấm:
A

B

M

N

M
D

C

P

AB song song với . . . .

Q
MN song song với . . . . .

Bước 5: Phát biểu các đặc điểm về cạnh của hình thang. Học sinh phát biểu,
giáo viên ghi bảng: “ Hình thang có một cặp cạnh đối diện song song”.
Bước 6: Vận dụng
Học sinh làm các bài tập 1, 2, 3, 4 Sách giáo khoa.

Như vậy, qua ví dụ trên từ những kiến thức đã có về hình bình hành, hình chữ
nhật,… đã nhận biết được hình thang. Trên cơ sở đó học sinh thực hành vận dụng
(Thông qua hình ảnh trực quan) và rút ra được nhận xét về đặc điểm các cạnh của
hình thang.
Tóm lại, dạy học vận dụng lí thuyết kiến tạo học sinh là chủ thể tích cực xây
dựng nên kiến thức cho bản thân mình dựa trên những kiến thức và kinh nghiệm đã
có từ trước. Giáo viên chỉ là những người cố vấn, tổ chức, hỗ trợ khi cần thiết. Dạy
học vận dụng lí thiết kiến tạo đã phát triển kĩ năng tự học, tự khám phá của học
sinh, tạo cơ hội cho học sinh tự đánh giá kết quả học tập của mình. Điều đó rất phù
hợp với yêu cầu đổi mới như hiện nay.
3.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Để thực hiện dạy học môn Toán đạt hiệu quả cần löu ý một số điều kiện sau:
Giáo viên phải có bước chuẩn bị cho học sinh theo từng bước một, không thể
giúp học sinh làm bài tốt dạng toán đã học mà giáo viên không đi theo lộ trình một
cách có hệ thống. Ngoài ra giáo viên phải có sự đam mê toán học cũng như trách
nhiệm đối với học sinh. Vì không có sự đam mê sẽ không thể tìm tòi khám phá
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 20 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
những kiến thức mà bản thân chưa biết, giáo viên không yêu thích toán học thì
cũng không truyền cho học sinh sự yêu thích.
Có đủ điều kiện, phương tiện phục vụ cho dạy học môn Toán như bộ đồ dùng
học toán, bảng tính, sách hướng dẫn...
Ngoài ra việc giao nhiệm vụ của giáo viên phải rõ ràng, cụ thể, chặt chẽ.
Học sinh cần đọc kĩ nội dung đề toán bài toán cho biết gì và cần phải tìm gì,
thuộc dạng toán nào.
Phát huy tốt vai trò của việc dạy học theo nhóm, phát huy tính tích cực chủ
động của học sinh trong việc chiếm lĩnh kiến thức.

3.4. Mối liên hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các biện pháp mà tôi nêu ra trong đề tài có mối quan hệ mật thiết với nhau và
không thể tách rời nhau. Giải pháp thứ nhất là tiền đề, là cơ sở để giáo viên và học
sinh tiến hành dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. Các giải pháp sau
giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy học môn học này.
3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
- Kết quả khảo nghiệm
Sau một năm áp dụng đề tài vào thực tế tôi thấy học sinh hào hứng, phấn khởi
khi đến giờ học môn Toán, các em đã thay đổi cách nghĩ về môn học này, đây
không còn là môn học khô khan, nhàm chán nữa.
- Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Đề tài này đã được bản thân tôi vận dụng vào thực tế dạy học và mang lại
hiệu quả khả quan. Chất lượng dạy học môn Toán lớp 5C, năm học 2014 - 2015
được nâng lên đáng kể và được thể hiện cụ thể qua bảng sau:

Thời gian
Cuối học

Điểm 9-10
Số
Tỉ lệ
lượng
8

%
30,8

Điểm kiểm tra định kì
Điểm 7-8
Điểm 5-6

Số
Tỉ lệ
Số
Tỉ lệ
lượng
10

%
38,5

lượng
5

kì I
( Trước khi
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 21 -

%
19,2

Điểm < 5
Số
Tỉ lệ
lượng
3

%
11,5

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
thực hiện)
Cuối năm
học
( sau khi

11

42,3

12

46,1

3

11,5

0

0

thực hiện)
Đánh giá kết quả
Thời gian

Tổng số
học sinh

Hoàn thành
Số lượng
Tỉ lệ %

Chưa hoàn thành
Số lượng
Tỉ lệ

Cuối học kì I
( Trước khi

26

24

88,5

3

11,5

26

26

100

0

0

thực hiện)
Cuối năm học
( Sau khi thực
hiện)
Như vậy, việc học sinh đạt kết quả cao ở cuối năm học hơn so với cuối học
kì I đồng nghĩa với việc chất lượng và hiệu quả của môn học được nâng cao.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu
Khi ứng dụng phương pháp dạy học tích cực vào trong giảng dạy hầu hết giáo
viên ở trường tôi đã thay đổi cách suy nghĩ khi giảng dạy môn Toán và có sự quan
tâm đúng mức đến môn học này.
Học sinh luôn khao khát, say mê môn học. Các em luôn nêu những thắc mắc,
đặt rất nhiều câu hỏi cho tôi. Có rất nhiều câu hỏi của các em mà bản thân tôi
không trả lời được ngay. Nhưng nhờ đó, tôi lại cố gắng tìm tòi, học hỏi, tích lũy
kiến thức để làm phong phú bài dạy của mình và quan trọng là truyền cho các em
niềm say mê, hứng thú trong học tập.

Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 22 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
Nhờ vậy chất lượng dạy học môn Toán lớp 5C, năm học 2014 -2015 được nâng
lên rõ rệt. (Trong đó có 6 em đạt giải Toán qua mạng cấp huyện; 3 em cấp tỉnh; 3
em đạt học sinh giỏi năng khiếu toán cấp huyện)
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Đất nước ta đang có sự chuyển mình thay đổi theo xu hướng phát triển chung
cùng các nước trên thế giới. Hoà cùng xu thế mới, ngành giáo dục của nước ta đã

có những định hướng, những cải cách mang lại những thành quả hết sức vẻ vang
và rất đổi tự hào. Để ngày càng nâng cao chất lượng học tập, phát huy hết vai trò
của người học. Là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy, tôi đã không ngừng tìm tòi
các biện pháp và hình thức tổ chức hoạt động và đã thực nghiệm tại lớp mình chủ
nhiệm, các lớp khác trong khối và cùng với sự chia sẻ của bạn bè đồng nghiệp, các
tiết dạy đã trở nên hoàn thiện hơn, đem lại sự linh hoạt nhẹ nhàng và thoải mái,
phù hợp với tâm lí lứa tuổi của các em, giúp các em học tập tích cực, chủ động và
sáng tạo hơn. Chất lượng học tập của các em đã có sự tiến bộ rõ rệt qua các đợt
kiểm tra ở trong lớp và cả khối.
2. Kiến nghị
Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh là việc làm cần thiết
trong dạy học nói chung và dạy học môn Toán 5 nói riêng.
* Trong dạy học bài mới giáo viên nên tổ chức hướng dẫn cho học sinh tự
phát hiện và giải quyết vấn đề bằng cách:
Hạn chế truyền đạt những kiến thức có sẵn.
Hướng dẫn học sinh tự phát hiện vấn đề của bài học rồi tổ chức cho học sinh
huy động những hiểu biết của bản thân (hoặc của nhóm học sinh) để lập mối liên
hệ giữa vấn đề mới phát hiện với các kiến thức thích hợp đã biết. Từ đó học sinh
tìm cách giải quyết vấn đề.
Giáo viên cần trân trọng, khuyến khích mọi cách giải quyết vấn đề của học
sinh và giúp học sinh lựa chọn cách giải hợp lí nhất.
Giáo viên cần tổ chức cho học sinh thực hành vận dụng kiến thức mới ngay
trong tiết dạy bài mới “Học đi đôi với hành”, góp phần giúp học sinh tự chiếm lĩnh
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 23 -


Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
kiến thức mới. Học sinh có thể làm theo năng lực của mình. Sau mỗi bài tập, giáo
viên hỏi lại những kiến thức để học sinh củng cố, ôn tập kiến thức vừa học.

* Trong dạy học các tiết luyện tập, luyện tập chung, …
Giáo viên cần giúp học sinh phát hiện ra mối liên hệ giữa bài tập và các kiến
thức đã học, từ đó học sinh biết lựa chọn, sử dụng những kiến thức thích hợp để
vận dụng vào trong bài giải.
Giáo viên giúp học sinh tự thực hành luyện tập theo khả năng của từng đối
tượng học sinh.
Khuyến khích sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh bằng cách tổ
chức cho các em hoạt động nhóm. Các em có điều kiện trao đổi với nhau về cách
giải của các bạn để tự rút kinh nghiệm và hoàn chỉnh cách giải của bản thân.
Cần tập cho các em thói quen tự kiểm tra, đánh giá, tự rút kinh nghiệm khi
làm bài và chữa bài. Có thói quen tìm hiểu cách giải của một bài tập (Nếu có), lựa
chọn cách giải hợp lí nhất và không thoả mãn với những kết quả mà mình đã đạt
được.
Tóm lại, để vận dụng tốt phương pháp tích cực trong dạy học toán 5 thì người
giáo viên cần:
Xây dựng được nhiều “Tiết học tốt, giờ học tốt” nhằm phát huy hết vai trò
của người học, giúp học sinh thấy được vai trò và trách nhiệm của người học trong
xu thế mới.
Dành nhiều thời gian đầu tư cho chuyên môn, không ngừng trao dồi, tích luỹ
kinh nghiệm, tự học tự rèn nâng cao trình độ. Người Thầy trong thời đại mới cần
phải có đủ tri thức và phẩm chất đạo đức. Vì Thầy là người cố vấn, gợi mở để các
em có đủ niềm tin vượt qua mọi chướng ngại vật về đến cái đích cuối cùng là cả
một kho tàng tri thức của nhân loại.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi tích lũy được trong quá trình dạy học .
Mặc dù đã cố gắng rất nhiều trong việc tìm ra một số phương pháp nhằm nâng cao
chất lượng dạy học môn Toán lớp 5, nhưng do trình độ và kinh nghiệm còn hạn
chế. Tôi rất mong được sự góp ý chân thành của Hội đồng khoa học và lãnh đạo
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 24 -

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5
cấp trên đóng góp ý kiến để đề tài của tôi thêm phong phú, hoàn thiện hơn giúp tôi
có thể rút kinh nghiệm và vận dụng vào giảng dạy ngày càng tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn.
EaBông, ngày 20 tháng 02 năm 2016
Người viết

Vũ Thị Oanh

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai
- 25 -