Phân tích các yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP kỹ thương việt nam

TR

NG

B TÀI CHÍNH
I H C TÀI CHÍNH – MARKETING



NGUY N

NG HUY

PHÂN TÍCH CÁC Y U T

TÁC

NG

N

N NG L C C NH TRANH C A NGÂN HÀNG
TMCP K TH

NG VI T NAM

Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh
Mã s : 60.34.01.02

LU N V N TH C S KINH T

TP.H

CHÍ MINH - N M 2015


TR

NG

B TÀI CHÍNH
I H C TÀI CHÍNH – MARKETING


NGUY N

NG HUY

PHÂN TÍCH CÁC Y U T

TÁC

NG

N

N NG L C C NH TRANH C A NGÂN HÀNG
TMCP K TH

NG VI T NAM

Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh
Mã s : 60.34.01.02

LU N V N TH C S KINH T

H

NG D N KHOA H C: TS. TR N V N THI

TP.H

CHÍ MINH - N M 2015


L IăC Mă Nă
Trong quá trình hoƠn thƠnh lu n v n nƠy, tôi đư nh n đ

c r t nhi u s giúp

đ vƠ đóng góp ý ki n quý báu t Quý th y cô, b n bè, đ ng nghi p vƠ gia đình.
Tr
h

c h t tôi xin bƠy t lòng bi t n sơu s c t i TS. Tr n V n Thi - ng

i đư

ng d n, t n tình ch b o, góp ý vƠ đ ng viên tôi trong su t quá trình th c hi n bƠi

lu n v n.

Tôi xin chơn thƠnh c m n Quý th y cô Tr

ng

i h c TƠi chính - Marketing

đư trang b cho tôi nhi u ki n th c quý báu trong su t th i gian khóa h c.
Tôi c ng xin g i l i c m n đ n b n bè, đ ng nghi p n i tôi đang lƠm vi c vƠ
ng

i thơn trong gia đình, đ c bi t lƠ b m tôi đư t o đi u ki n giúp đ , đ ng viên tôi

trên t t c các m t, đ tôi có th yên tơm h c t p vƠ nghiên c u.
Trong quá trình th c hi n, m c dù đư h t s c c g ng đ hoƠn thi n lu n v n,
trao đ i vƠ ti p thu các ý ki n đóng góp c a th y cô vƠ b n bè, tham kh o nhi u tƠi
li u song c ng không th tránh kh i sai sót. R t mong nh n đ

c ý ki n đóng góp,

ph n h i quý báu c a th y cô vƠ các b n.
M t l n n a, tôi xin kính chúc Th y ậ TS. Tr n V n Thi, Quý th y cô Tr

ng

i h c TƠi chính ậ Marketing, b n bè, đ ng nghi p vƠ gia đình l i chúc s c kh e,
h nh phúc vƠ thƠnh công.
ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăThƠnh ph H Chí Minh ậ N m 2015
ă
ă
ă

ă

ă

ă

ă

ă

ăăăăăăăă ă

Nguy nă

i

ngăHuy


L IăCAMă OANă
Tôi xin cam đoan t t c các n i dung chi ti t c a bƠi lu n v n nƠy đ

c trình bƠy

theo k t c u vƠ dƠn ý c a tôi k t h p v i s nghiên c u, thu th p vƠ phơn tích các tƠi
li u liên quan đ n vi c đánh giá các y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a Ngơn
hƠng TMCP K Th

ng Vi t Nam, đ ng th i đ

c s góp ý h

ng d n c a TS. Tr n

V n Thi đ hoƠn thƠnh bƠi lu n v n.
Tôi xin hoƠn toƠn ch u trách nhi m v i cam k t trên.
ThƠnh ph H Chí Minh ậ N m 2015
ă
ă
ă
ă

ă

ă

ă

ă

ăăăăăăăNguy nă

ii

ngăHuyă


M CăL Că
L IăC Mă N ............................................................................................................ iă
L IăCAMă OAN ..................................................................................................... iiă

M CăL C ................................................................................................................ iiiă
DANHăM CăCỄCăB NGăBI U ............................................................................ viă
DANHăM CăCỄCăHỊNH,ă

ăTH ...................................................................... viiă

DANHăM CăVI TăT T ....................................................................................... viiiă
TịMăT TăLU NăV N .......................................................................................... ixă
NGă1.ăGI IăTHI Uă

CH

ăTẨIăNGHIểNăC U............................................ 1ă

1.1.

LụăDOăCH Nă

1.2.

M TăS ăNGHIểNăC UăTR

1.3.

M CăTIểUăNGHIểNăC U ....................................................................... 2

1.4.

CỂUăH IăNGHIểNăC U .......................................................................... 2

1.5.

IăT

ăTẨI .............................................................................. 1
Că ỂYăLIểNăQUANă

Nă

ăTẨI .. 2

NGăVẨăPH MăVIăNGHIểNăC U .......................................... 3

1.6.

PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U.............................................................. 3

1.7.

TệNHăTH CăTI NăC Aă

1.8.

K TăC UăLU NăV N .............................................................................. 4

ăTẨI ............................................................ 3

CH

NGă2.ăC ăS ăLụăTHUY TăV ăN NGăL CăC NHăTRANHăVẨăMỌă
HỊNHăNGHIểNăC U .............................................................................................. 5ă
2.1.

CỄCăKHỄIăNI M ...................................................................................... 5

2.1.1

C nh tranh .............................................................................................. 5

2.1.2

Vai trò c a c nh tranh trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.. 6

2.1.3

N ng l c c nh tranh ............................................................................... 6

2.2.

CỄCăTIểUăCHệă ỄNHăGIỄăN NGăL CăC NHăTRANH .................. 8

2.3.

CỄCăY UăT ă NHăH

NGă

NăN NGăL CăC NHăTRANH ..... 10

2.3.1

Các y u t

nh h

ng t bên ngoƠi doanh nghi p ............................... 10

2.3.2

Các y u t

nh h

ng t bên trong doanh nghi p ............................... 13

2.4.

NH NGăNGHIểNăC UăTR

Că ỂY ................................................. 14

2.4.1

Nghiên c u trên th gi i....................................................................... 14

2.4.2

Nghiên c u trong n

2.4.3

Mô hình nghiên c u đ xu t................................................................. 23

c......................................................................... 21

iii


TÓM T T CH
CH

NG 2 ........................................................................................ 25

NGă3.ăTHI TăK ăNGHIểNăC U ............................................................ 26ă

3.1.

QUYăTRỊNHăNGHIểNăC U .................................................................. 26

3.2.

PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U............................................................ 27

3.2.1

Nghiên c u đ nh tính vƠ hi u ch nh mô hình chính th c ..................... 27

3.2.2

Nghiên c u chính th c ......................................................................... 28

3.2.3

Mư hóa vƠ xơy d ng thang đo .............................................................. 29

TÓM T T CH
CH

NG 3 ........................................................................................ 32

NGă4.ăPHỂNăTệCHăK TăQU ăNGHIểNăC U...................................... 33ă

4.1.

TH CăTR NGăHO Tă

NGăC AăTECHCOMBANK .................... 33

4.1.1

T ng quan v Techcombank ................................................................ 33

4.1.2

Tình hình ho t đ ng kinh doanh c a Techcombank t 2010-2014 ..... 34

4.2.

PHỂNăTệCHăK TăQU ăKH OăSỄT..................................................... 39

4.2.1

Th ng kê mô t k t qu kh o sát/m u nghiên c u ............................... 39

4.2.2

Phơn tích thang đo ................................................................................ 40

4.2.3

Hi u ch nh mô hình nghiên c u vƠ các gi thuy t ............................... 47

4.2.4

Phơn tích t

4.2.5

Phơn tích mô hình h i quy tuy n tính b i ............................................ 48

TÓM T T CH
CH

ng quan............................................................................ 47

NG 4 ........................................................................................ 54

NGă5.ăK TăLU NăVẨăKI NăNGH ........................................................ 55ă

5.1.

K TăLU N ................................................................................................ 55

5.2.

D ăBỄOăT

5.3.

GI IăPHỄP................................................................................................ 56

NGăLAIăNGẨNHăNGỂNăHẨNG ................................... 55

5.3.1

V m ng l

5.3.2

V s n ph m ......................................................................................... 57

5.3.3

V th

5.3.4

V d ch v h tr .................................................................................. 58

5.3.5

V n ng l c qu n tr ............................................................................. 59

5.3.6

V ngu n nhơn l c ............................................................................... 61

5.4.

ng hi u ..................................................................................... 58

KI NăNGH ă

5.4.1

i ........................................................................................ 56

IăV IăCHệNHăPH ăVẨăNGỂNăHẨNGăNHẨăN

C62

HoƠn thi n h th ng giám sát ngơn hƠng ............................................. 62
iv


5.4.2
5.5.

HoƠn thi n môi tr

H NăCH ăVẨăH

TÓM T T CH

ng pháp lý ............................................................ 62
NGăNGHIểNăC UăTI PăTHEO......................... 63

NG 5 ........................................................................................ 63

TẨIăLI UăTHAMăKH O......................................................................................... iă
PH ăL Că1:ăB ngăkh oăsát .................................................................................... iiiă
PH ăL Că2:ăK tăqu ăphơnătích ............................................................................. viă

v


DANHăM CăCỄCăB NGăBI Uă
B ng 2.1: B ng hình nh c nh tranh theo Thompson ậ Strickland ……………. 26
B ng 2.2: B ng đánh giá các y u t n i b theo Thompson ậ Strickland …….. 27
B ng 3.1: Thang đo v m c đ

nh h

ng c a các bi n đ c l p.………………

B ng 3.2: Thang đo v m c đ

nh h

ng c a bi n ph thu c………………… 38

B ng 4. 1: S l

37

ng khách hƠng t i Ngơn hƠng Techcombank ........................... 44

B ng 4. 2: D n cho vay t i Ngơn hƠng Techcombank...................................... 45
B ng 4. 3: Tình hình huy đ ng v n t i Ngơn hƠng Techcombank.......................

45

B ng 4.4: Tình hình cho vay t i Ngơn hƠng Techcombank……………………. 46
B ng 4.5: Phơn lo i d n theo nhóm ………………………………………….. 48
B ng 4.6: K t qu kinh doanh c a Ngơn hƠng Techcombank………………….. 48
B ng 4.7: Th ng kê m u nghiên c u …………………………………………... 50
B ng 4.8: H s tin c y Cronbach’s alpha c a các y u t ……………………... 51
B ng 4.9: T ng h p k t qu phơn tích EFA l n 1 ……………………………… 53
B ng 4.10: T ng h p k t qu phơn tích EFA l n 2 …………………………….. 54
ng đ n NLCT……….

54

B ng 4.12: T ng h p k t qu phơn tích nhơn t n ng l c c nh tranh…………..

56

B ng 4.11: K t qu phơn tích nhơn t các y u t

nh h

B ng 4.13: Ma tr n xoay nhơn t ……………………………………………….. 57
B ng 4.14: Ma tr n t

ng quan Pearson………………………………………... 58

B ng 4.15: Model Summaryb ………………………………………................... 59
B ng 4.16: B ng phơn tích ph

ng sai ANOVA ………………………………. 59

B ng 4.17: K t qu h i quy …………………………………………………….
B ng 4.18: Ma tr n t

60

ng quan Spearman gi a ph n d v i các bi n đ c l p… 61

B ng 4.19: K t qu ki m đ nh các gi thuy t ………………………………….. 64

vi


DANHăM CăCỄCăHỊNH,ă

ăTH ă

Hình 2.1: Mô hình n m áp l c c nh tranh c a Michael Porter………………... 22
Hình 2.2: Mô hình đánh giá NLCT c a Victor Smith………………………….

24

Hình 2.3: Mô hình nghiên c u các y u t n i b tác đ ng đ n NLCT c a
doanh nghi p: tr ng h p các DNNVV t nh Bình D ng…………………….. 29
Hình 2.4: Mô hình nghiên c u đ xu t………………………………………….

31

Hình 3.1: Quy trình nghiên c u c a đ tƠi……………………………………… 33
Hình 3.2: Mô hình nghiên c u đ xu t cho nghiên c u chính th c…………….. 35
Hình 4.1: Bi u đ phơn tán ph n d …………………………………………….

61

th 4.1: Bi u đ t n s Histogram…………………………………………..

63

vii


DANHăM CăVI TăT Tă
DNNVVă

Doanh nghi p nh vƠ v a

DVă

D ch v

MLă

M ng l

NHNNă

Ngơn hƠng nhƠ n

NHTMă

Ngơn hƠng th

NLăă

Nhơn l c

NLCTă

N ng l c c nh tranh

ROAă

Return on Asset (T s l i nhu n ròng trên tƠi s n)

ROEă

Return on Equity (T s l i nhu n ròng trên v n ch

s h u)

SPă

S n ph m

Techcombankă

Ngơn hƠng th

THă

Th

i

ng m i

ng m i c ph n k th

ng hi u

ă

viii

c

ng Vi t Nam

TịMăT TăLU NăV Nă
Ngơn hƠng Th

ng m i C ph n K Th

m t trong nh ng ngơn hƠng th

ng Vi t Nam ( Techcombank) hi n lƠ

ng m i c ph n l n nh t Vi t Nam. K t khi thƠnh

l p vƠo ngƠy 27/9/1993 v i s v n ban đ u ch có 20 t đ ng, Techcombank đư không
ng ng phát tri n m nh m v i thƠnh tích kinh doanh xu t s c vƠ đ

c nhi u l n ghi

nh n lƠ m t t ch c tƠi chính uy tín v i danh hi u Ngơn hƠng t t nh t Vi t Nam. Cùng
v i s h tr c a c đông chi n l

c HSBC, Techcombank đang có m t n n t ng tƠi

chính n đ nh vƠ v ng m nh, luôn s n sƠng hi n th c hóa m c tiêu c a Ngơn hƠng ậ
tr thƠnh Ngơn hƠng t t nh t vƠ Doanh nghi p hƠng đ u Vi t Nam.
Tuy nhiên, trong xu th h i nh p kinh t di n ra m nh m , Vi t Nam đư vƠ đang
d n tham gia vƠo quá trình t do hóa th
tr

ng m i qu c t . Chính sách m c a th

ng s v a t o ra c h i l n thách th c đ i v i s phát tri n c a h th ng ngơn hƠng

Vi t Nam nói chung vƠ Techcombank nói riêng. Vi c tham gia c a nh ng ngơn hƠng
n

c ngoƠi s đa d ng hóa vƠ thúc đ y s phát tri n c a ngƠnh ngơn hƠng. H n n a

m c a th tr

ng t o đi u ki n t ng c

ng trao đ i ki n th c vƠ k n ng chuyên

ngƠnh, góp ph n t o đ ng l c cho các ngơn hƠng thay đ i mô hình, chuy n đ i c c u
đ t ng NLCT.
Lu n v n đ tƠi: ắPhơn tích các y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a
Ngơn hƠng Th

ng m i C ph n K th

ng Vi t Nam” đư h th ng hóa các c s lý

lu n v c nh tranh, NLCT c a NHTM, các tiêu chí đánh giá NLCT vƠ các lý thuy t
đánh giá NLCT. Trên c s lý thuy t v NLCT đ phơn tích các nhơn t

nh h

ng

đ n NLCT c a Techcombank, đ ng th i d a trên các mô hình lý thuy t, xơy d ng mô

hình đi u ch nh phù h p v i th c t đ nghiên c u đ nh l

ng NLCT c a

Techcombank, t đó đ a ra các gi i pháp góp ph n nơng cao NLCT c a ngơn hƠng
trong th i gian t i.

ix


CH
GI IăTHI Uă
1.1. LụăDOăCH Nă

NGă1ă
ăTẨIăNGHIểNăC Uă

ăTẨIă

Trong xu th h i nh p kinh t di n ra m nh m , bi u hi n rõ nét lƠ s ra đ i c a
các liên k t khu v c vƠ qu c t nh : ASEAN, EU, WTO… v i m c tiêu thúc đ y t
do hóa th

ng m i qu c t , gi m d n vƠ ti n t i xóa b các hƠng rƠo b o h m u d ch

do các qu c gia áp đ t nh m c n tr t do hóa th
ngoƠi xu th đó, song vi c h i nh p đ i v i n

ng m i. Vi t Nam c ng không n m

c ta v a mang l i nh ng c h i v a đ t

ra nhi u thách th c.
Thách th c đi n hình lƠ chúng ta đư vƠ đang ph i đ i m t v i nh ng nh h

ng

c a cu c kh ng ho ng kinh t tƠi chính toƠn c u kéo dƠi t n m 2011 đ n nay. N m
2012 ch ng ki n hƠng lo t các chính sách h tr doanh nghi p: giưn thu , gi m 50%
ti n thuê đ t ph i n p trong n m, mi n thu môn bƠi, nơng m c ch u thu thu nh p cá
nhơn… Không ch riêng các doanh nghi p g p khó kh n, h th ng ngơn hƠng c ng
đang đ i m t v i nguy c tái c c u ho c mua bán sáp nh p hƠng lo t mƠ th c t trong
vƠi n m tr l i đơy chúng ta đư ch ng ki n.
Tuy nhiên, m i c ch , chính sách h tr đ u s tr nên vô ngh a n u t b n thơn
các doanh nghi p, các t ch c tín d ng không t nhìn nh n vƠ đánh giá l i chính mình
đ đ a ra nh ng gi i pháp ho c phá s n, tái c c u, mua bán sáp nh p ho c c ng c
không ng ng nh m nơng cao NLCT đ t n t i trong n n kinh t th tr

ng đ y kh c

li t. Vi c nơng cao NLCT chính lƠ y u t s ng còn c a m i t ch c, giúp h có th
đ ng v ng, phát tri n vƠ thƠnh công trong b t k n n kinh t nƠo.
Chính sách m c a th tr

ng s v a t o ra c h i l n thách th c đ i v i s phát

tri n c a h th ng ngơn hƠng Vi t Nam nói chung vƠ b n thơn các ngơn hƠng trong
n

c nói riêng. Vi c tham gia c a nh ng ngơn hƠng n

c ngoƠi s đa d ng hóa vƠ thúc

đ y s phát tri n c a ngƠnh ngơn hƠng. H n n a m c a th tr
c

ng t o đi u ki n t ng

ng trao đ i ki n th c vƠ k n ng chuyên ngƠnh, góp ph n t o đ ng l c cho các

ngơn hƠng thay đ i mô hình, chuy n đ i c c u đ t ng NLCT.
1


Trong cu c c nh tranh nƠy ngơn hƠng nƠo nh y bén h n thì ngơn hƠng đó s t n
t i vƠ thƠnh công. V y thì lƠm th nƠo đ bi t m t ngơn hƠng ho t đ ng có hi u qu
hay không? LƠm th nƠo đ m t ngơn hƠng t nơng cao NLCT, t đó đ ra gi i pháp
t o ra l i th c nh tranh so v i đ i th ? V n đ nƠy luôn khi n các nhƠ qu n tr ngơn
hƠng ph i tr n tr .
B n thơn tác gi c ng đư t ng ph trách m ng kinh doanh t i Techcombank trong
kho ng th i gian khá dƠi (2009 ậ 2013), lƠ ng

i tr c ti p tìm ki m, g p g , gi i thi u

vƠ cung c p các s n ph m vƠ d ch v c a ngơn hƠng. Xu t phát t nhu c u th c t c a
b n thơn luôn mong mu n hi u rõ h n v đi m m nh, đi m y u c ng nh nh ng y u
t

nh h

ng đ n NLCT c a n i đư t ng công tác, tác gi đư ch n đ tƠi “Phân tích

các y u t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a Ngân hàng Th
K th

ng m i C ph n

ng Vi t Nam” lƠm đ tƠi nghiên c u c a mình.

1.2. M TăS ăNGHIểNăC UăTR

Că ỂYăLIểNăQUANă

Nă

ăTẨIă

- Ph m T n M n (2008), ắGi i pháp nơng cao n ng l c c nh tranh c a Ngơn
hƠng nông nghi p nông thôn Vi t Nam trong xu th h i nh p”.
- T Thúy Vơn (2013), ắ ánh giá n ng l c c nh tranh c a Ngơn hƠng TMCP
Ngo i th

ng Vi t Nam”.

- Nguy n Th Thu Vơn (2013), ắGi i pháp nơng cao n ng l c c nh tranh t i Ngơn
hƠng TMCP Qu c t Vi t Nam”.
- V n T n Ng c (2015), ắCác nhơn t tác đ ng đ n n ng l c c nh tranh c a Ngơn
hƠng TMCP Công th

ng Vi t Nam”.

1.3. M CăTIểUăNGHIểNăC Uă
- M c tiêu chung: Xác đ nh các y u t tác đ ng đ n NLCT c a Techcombank, t
đó phơn tích m c đ

nh h

ng c a t ng y u t đ n NLCT c a Techcombank.

- M c tiêu c th :
* Xác đ nh các y u t tác đ ng đ n NLCT c a Techcombank.
* Xác đ nh m c đ
*

xu t m t s

nh h

ng c a t ng y u t đ n NLCT c a Techcombank.

gi i pháp, ki n ngh nh m nơng cao NLCT c a

Techcombank, góp ph n xơy d ng vƠ c ng c Techcombank ngƠy cƠng phát tri n.
1.4. CỂUăH IăNGHIểNăC Uă
- Nh ng y u t nƠo tác đ ng đ n NLCT c a Techcombank?
2


-M cđ

nh h

ng c a t ng y u t đ n NLCT c a Techcombank?

- C n có gi i pháp gì đ nơng cao NLCT c a Techcombank?
1.5.

IăT
-

it

NGăVẨăPH MăVIăNGHIểNăC Uă
ng nghiên c u: các y u t tác đ ng đ n NLCT c a Techcombank.

- Ph m vi nghiên c u: đ tƠi nghiên c u NLCT c a Techcombank trong giai đo n
t n m 2010 đ n n m 2014.
-

it

ng kh o sát: các khách hƠng cá nhơn vƠ khách hƠng lƠ doanh nghi p có

s d ng d ch v c a ngơn hƠng Techcombank.
1.6. PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC Uă
th c hi n đ tƠi nghiên c u nƠy, tác gi s d ng ph

h p v i ph

ng pháp đ nh l

Likert 5 m c đ đ
c uđ

B

ng, cách ch n m u phi xác su t (thu n ti n), thang đo

c s d ng đ đo l

c ti n hƠnh qua 2 b

ng pháp đ nh tính k t

ng giá tr các bi n s . Ph

ng pháp nghiên

c:

c 1: Nghiên c u đ nh tính:

Nghiên c u đ nh tính đ

c th c hi n trên c s t ng h p các tƠi li u có liên

quan, sau đó ti n hƠnh ph ng v n 03 chuyên gia lơu n m trong l nh v c ngơn hƠng đ
hình thƠnh các gi thuy t vƠ thang đo nháp, vƠ ph ng v n chuyên sơu đ i v i 10 khách

hƠng cá nhơn vƠ doanh nghi p có s d ng d ch v ngơn hƠng đ hình thƠnh các gi
thuy t vƠ thang đo chính th c.
B

c 2: Nghiên c u đ nh l

Nghiên c u đ nh l

ng đ

ng:
c th c hi n b ng ph

ng pháp ph ng v n tr c ti p

270 khách hƠng lƠ cá nhơn vƠ doanh nghi p có s i d ng d ch v c a ngơn hƠng
Techcombank vƠ s d ng công c ph n m m SPSS đ phơn tích th ng kê mô t ,
ki m đ nh h s tin c y Cronbach’s Alpha, phơn tích nhơn t khám phá vƠ phơn tích
t

ng quan h i quy.

1.7. TệNHăTH CăTI NăC Aă

ăTẨIă

Trong quá trình nghiên c u, tác gi đư t ng h p, k th a vƠ ch n l c các y u t
trên c s tham kh o ý ki n vƠ ph ng v n tr c ti p nhi u đ i t

ng trong đó có các

khách hƠng đư vƠ đang s d ng các s n ph m, d ch v c a ngơn hƠng. Tác gi hy v ng
r ng đ tƠi nghiên c u s góp ph n mang l i cho ng

3

i đ c góc nhìn thi t th c h n khi


đánh giá v m t ngơn hƠng, mƠ c th lƠ so sánh NLCT c a Techcombank v i các
ngơn hƠng khác.
1.8. K TăC UăLU NăV Nă
tƠi nghiên c u có k t c u g m 5 ch

ng:

Ch

ngă1:ăGi i thi u đ tƠi nghiên c u.

Ch

ngă2:ăC s lý thuy t v n ng l c c nh tranh vƠ mô hình nghiên c u.

Ch

ngă3:ăPh

Ch

ngă4:ăPhơn tích k t qu nghiên c u.ă

Ch

ngă5:ăK t lu n vƠ ki n ngh .

ng pháp nghiên c u.

ăă

4


Ch

ngă2.

C ăS ăLụăTHUY TăV ăN NGăL Că

C NHăTRANHăVẨăMỌăHỊNHăNGHIểNăC Uă
2.1. CỄCăKHỄIăNI Mă
Trong m c nƠy tác gi s trình bƠy các khái ni m c b n v : c nh tranh, n ng l c
c nh tranh, l i th c nh tranh, t m quan tr ng c a nơng cao n ng l c c nh tranh vƠ
n ng l c c nh tranh c a Ngơn hƠng th
2.1.1 C nhătranhă
Thu t ng "c nh tranh" đ
nh kinh t , th

ng m i.

c s d ng r t ph bi n hi n nay trong nhi u l nh v c

ng m i, lu t, chính tr , quơn s , sinh thái, th thao... C nh tranh trong

kinh t nói riêng lƠ m t khái ni m có nhi u cách hi u khác nhau. Khái ni m nƠy đ

c

s d ng cho c ph m vi doanh nghi p, ph m vi ngƠnh, ph m vi qu c gia ho c ph m vi
khu v c liên qu c gia.
Theo Michael Porter: ắC nh tranh (kinh t ) lƠ giƠnh l y th ph n. B n ch t c a
c nh tranh lƠ tìm ki m l i nhu n, lƠ kho n l i nhu n cao h n m c l i nhu n trung bình
mƠ doanh nghi p đang có”. K t qu quá trình c nh tranh lƠ s bình quơn hóa l i nhu n
trong ngƠnh theo chi u h

ng c i thi n sơu d n đ n h qu giá c có th gi m đi.

Hai nhƠ kinh t h c ng

i M lƠ P.A Samuel vƠ W.D Nordhaus thì cho r ng:

ắC nh tranh lƠ s kình đ ch gi a các doanh nghi p v i nhau đ giƠnh khách hƠng ho c
th tr

ng”. Hai tác gi nƠy cho r ng c nh tranh đ ng ngh a v i c nh tranh hoƠn h o.
góc đ th

ng m i, c nh tranh lƠ m t tr n chi n gi a các doanh nghi p vƠ các

ngƠnh kinh doanh nh m chi m đ

Trong m t th tr

c s ch p nh n vƠ lòng trung thƠnh c a khách hƠng.

ng c nh tranh, doanh nghi p c n ph i đ a ra các quy t đ nh v m t

hƠng c n s n xu t, ph

ng th c s n xu t, vƠ đ nh giá cho s n ph m hay d ch v .

T nh ng đ nh ngh a trên, có th hi u c nh tranh lƠ s ganh đua gi a các ch th
kinh t (nhƠ s n xu t, ng

i tiêu dùng) nh m giƠnh l y nh ng v th l i h n trong s n

xu t, tiêu th hay tiêu dùng hƠng hóa đ thu đ

c nhi u l i ích nh t cho mình. C nh

tranh có th x y ra gi a nh ng nhƠ s n xu t v i nhau nh m th a mưn nhu c u ng
tiêu dùng vƠ đ t đ

i

c m c tiêu c a mình t i m t th i đi m nh t đ nh. C nh tranh mang

l i nhi u l i ích, đ c bi t cho ng

i tiêu dùng. Ng
5

i s n xu t ph i tìm m i cách đ lƠm


ra s n ph m đ p h n, ch t l

ng h n nh ng đ ng th i chi phí s n xu t ph i th p h n đ

đáp ng nhu c u, th hi u c a khách hƠng.
2.1.2 Vaiătròăc aăc nhătranhătrongăho tăđ ngăkinhădoanhăc aădoanhănghi pă
C nh tranh đ c coi nh lƠ cái ắsƠng” đ l a ch n vƠ đƠo th i nh ng doanh
nghi p. Vì v y nơng cao n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p có vai trò c c k to
l n.
C nh tranh quy t đ nh s t n t i vƠ phát tri n c a doanh nghi p. C nh tranh t o
ra đ ng l c cho s phát tri n c a doanh nghi p, thúc đ y doanh nghi p tìm m i bi n
pháp đ nơng cao hi u qu s n xu t kinh doanh.
C nh tranh đòi h i doanh nghi p ph i phát tri n công tác marketing b t đ u t
vi c nghiên c u th tr

ng đ xác đ nh đ

c nhu c u th tr

ng t đó ra các quy t đ nh

s n xu t kinh doanh đ đáp ng các nhu c u đó. Bên c nh đó, doanh nghi p ph i nơng
cao các ho t đ ng d ch v c ng nh t ng c

ng công tác qu ng cáo, khuy n mưi, b o

hƠnh...
C nh tranh bu c các doanh nghi p ph i đ a ra các s n ph m có ch t l
h n đ đáp ng đ

c nhu c u th

ng xuyên thay đ i c a ng

ng cao

i tiêu dùng. Mu n v y,

các doanh nghi p ph i áp d ng nh ng thƠnh t u khoa h c k thu t m i vƠo quá trình
s n xu t kinh doanh, t ng c

ng công tác qu n lý, nơng cao trình đ tay ngh c a công

nhơn... t đó lƠm cho doanh nghi p ngƠy cƠng phát tri n h n.
2.1.3 N ngăl căc nhătranhă
Theo quan đi m t ng h p c a Van Duren, Martin vƠ Wesrtgren thì n ng l c
c nh tranh lƠ kh n ng t o ra vƠ duy trì m t cách t t nh t m c l i nhu n cao vƠ th
ph n l n trong các th tr
cao n ng l c c nh tranh đ

ng trong vƠ ngoƠi n

c. Hi u qu c a các bi n pháp nơng

c đánh giá d a trên m c chi phí th p, chi phí s n xu t th p

lƠ đi u ki n c b n c a l i th c nh tranh.
Michael Porter cho r ng n ng l c c nh tranh lƠ kh n ng sáng t o ra nh ng s n
ph m có quy trình công ngh đ c đáo đ t o ra giá tr gia t ng cao, phù h p v i nhu
c u khách hƠng, có chi phí th p, n ng su t cao nh m t ng l i nhu n.
N ng l c c nh tranh có th đ

c phơn bi t thƠnh b n c p đ : N ng l c c nh

tranh c p qu c gia, c p ngƠnh, n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p, c a s n ph m
hƠng hoá. Chúng có m i t

ng quan m t thi t v i nhau, ph thu c l n nhau.
6


Qua các khái ni m trên, theo tác gi : N ng l c c nh tranh lƠ n ng l c c a m t
doanh nghi p, ho c m t ngƠnh, m t qu c gia không b công ty khác, ngƠnh khác ho c
n

c khác đánh b i v n ng l c kinh t .
ăc păđ ăqu căgia: ắN ng l c c nh tranh c a m t qu c gia lƠ kh n ng n n kinh

t qu c dơn đ t đ
b n v ng t

c vƠ duy trì m c t ng tr

ng cao trên c s các chính sách, th ch

ng đ i vƠ các đ c tr ng kinh t khác”, theo ắDi n đƠn kinh t th gi i”,

1997 (WEF).
ă c pă đ ă ngƠnh:ă NLCT c a ngƠnh đ
doanh nghi p

c hi u lƠ n ng l c c nh tranh c a các

các ngƠnh khác nhau trong n n kinh t nh m tìm m c sinh l i cao

nh t, s c nh tranh nƠy hình thƠnh nên t su t sinh l i bình quơn cho t t c m i ngƠnh
thông qua s d ch chuy n c a các ngƠnh v i nhau.ă
ăc păđ ădoanhănghi p:ăNLCT c a doanh nghi p ph i đ

c t o ra t th c l c

c a doanh nghi p. ơy lƠ y u t n i hƠm c a doanh nghi p vƠ chúng đ
các đ i th khác trên cùng m t s n ph m, l nh v c vƠ th tr
c a công ty đ nh n ra đ
đ

c so sánh v i

ng. Vi c phơn tích n i l c

c nh ng đi m m nh vƠ y u c a doanh nghi p t đó đánh giá

c thông qua vi c so sánh v i các đ i th c nh tranh. Vi c đánh giá nƠy lƠ c s đ

giúp cho doanh nghi p c i thi n nh ng l i th c a mình vƠ nh nh ng l i th nƠy đ có
th m r ng th ph n, đáp ng t t nh t s th a mưn c a khách hƠng vƠ thu hút đ

c

khách hƠng m i t đ i th c nh tranh. NgoƠi ra vi c khai thác các y u t tác đ ng bên
ngoƠi đ t n d ng các c h i c ng nh h n ch đ
đ

c các nguy c c ng giúp nơng cao

c NLCT c a doanh nghi p.
ăc păđ ăs năph măhƠngăhóa:ăNLCT c a s n ph m đ

c đo b ng th ph n c a

s n ph m đó. N ng l c c nh tranh c a s n ph m ph thu c vƠo ch t l
đ cung c p, d ch v đi kèm, uy tín c a ng

i bán, th

ng, giá c , t c

ng hi u, qu ng cáo, đi u ki n

mua bán, v.v.....
N ngăl căc nhătranhăc aăngơnăhƠngăth

ngăm i

NLCT c a NHTM lƠ kh n ng do chính ngơn hƠng t o ra trên c s duy trì vƠ
phát tri n nh ng l i th v n có, nh m c ng c vƠ m r ng th ph n; gia t ng l i nhu n,

kh n ng ch ng đ vƠ v

t qua nh ng bi n đ ng b t l i c a môi tr

7

ng kinh doanh.


2.1.4ăăL iăth ăc nhătranhă
Nh ng l i th đ

c doanh nghi p t o ra vƠ v n d ng trong c nh tranh, đ

lƠ l i th c nh tranh. L i th c nh tranh còn đ

c hi u nh lƠ các đ c đi m hay các

bi n s c a s n ph m ho c nhưn hi u, mƠ nh có chúng doanh nghi p v
vi t h n so v i nh ng ng
L i th c nh tranh đ

cg i

t tr i, u

i c nh tranh tr c ti p.
c coi lƠ bên ngoƠi khi chúng d a trên chi n l

s n ph m, hình thƠnh nên giá tr cho ng

c phơn bi t

i mua, ho c b ng cách gi m chi phí s d ng,

ho c b ng cách t ng kh n ng s d ng. L i th nƠy t o cho doanh nghi p "Quy n l c
th tr

ng".
L i th c nh tranh bên trong d a trên tính u vi t c a doanh nghi p trong vi c

lƠm ch chi phí s n xu t. Nó t o nên giá tr cho ng
doanh nghi p m t giá thƠnh th p h n so v i ng

i c nh tranh ch y u.

NgƠy nay, quá trình c nh tranh đang có khuynh h
tranh t phía c nh tranh ng
tranh hi n nay đ

i s n xu t b ng cách t o ra cho
ng chuy n m c đích c a c nh

i tiêu dùng sang c nh tranh đ i th . C t lõi c a c nh

c quan ni m lƠ t o u th c a doanh nghi p so v i đ i th c nh

tranh. Thích ng v i c nh tranh đòi h i ph i có s sáng t o vƠ khai thác l i th c nh
tranh. Doanh nghi p có th sáng t o ra l i th c nh tranh theo các cách khác nhau:
Ho c lƠ ch n tuy n th tr

ng khác v i đ i th c nh tranh, ho c lƠ đ u t gi m giá

thƠnh đ c nh tranh trong cùng m t tuy n th tr

ng, ho c khi m soát h th ng phơn

ph i. ă
2.2. CỄCăTIểUăCHệă ỄNHăGIỄăN NGăL CăC NHăTRANHă
Xét v khía c nh l i th so sánh trong c nh tranh thì có nhi u tiêu chí có th đo
l

ng. Theo quan đi m truy n th ng thì các tiêu chí nƠy thu c v marketing ho c tƠi

chính nh :
T c đ t ng tr

ng (doanh s ) cao h n so v i đ i th c nh tranh vƠ m t b ng

chung c a ngƠnh.
L i nhu n thu n cao h n so v i trung bình ngƠnh hay các doanh nghi p khác
trong cùng ngƠnh.
T l hoƠn v n (ROI) cao h n so v i các đ i th c nh tranh.
Th ph n cao (hay d n đ u) ậ đ
đ u th

c tính b ng giá tr hay s l

ng có m c doanh thu vƠ th ph n cao.
8

ng. Các công ty d n


S c m nh th

ng hi u ậ đ

thƠnh c a khách hƠng đ i v i th
Xơy d ng đ

c đo l

ng b ng đ nh n bi t c ng nh s trung

ng hi u.

c l i đi m bán hƠng đ c nh t ậ giúp khách hƠng c m nh n đ

cs

khác bi t c a s n ph m d ch v c a doanh nghi p so v i đ i th c nh tranh.
S h u ho c ki m soát đ

c kênh phơn ph i.

Trên đơy lƠ các tiêu chí đo l
đo l

ng v m c đ c nh tranh c a doanh nghi p. Vi c

ng r t d dƠng th c hi n khi các s li u v th ph n, doanh s l i nhu n đ u có

trong các b ng nghiên c u th tr

ng hay các báo cáo tƠi chính c a doanh nghi p.

Ch ng h n, khi m t doanh nghi p hay th
l i nhu n cao h n các công ty hay th

ng hi u đang gia t ng th ph n hay có t l
ng hi u khác trong ngƠnh thì đi u nƠy c ng

đ ng ngh a v i vi c NLCT s cao h n. Ng

c l i, khi th ph n gi m sút hay l i nhu n

suy gi m thì s gi m NLCT c a doanh nghi p đó.
NgoƠi các tiêu chí đo l

ng theo cách truy n th ng trên thì doanh nghi p nên

quan tơm đ n m t s tiêu chí khác nhau tùy theo l nh v c kinh doanh c a mình. ôi khi
các tiêu chí nƠy r t khó đo l

ng nh ng l i có m t ý ngh a quan tr ng trong vi c đánh

giá doanh nghi p.
Ch ng h n, doanh nghi p có NLCT cao thì có th có các u th sau so v i công ty
cùng ngƠnh khác nh :

Ch t l

ng s n ph m t t h n ậ đáng tin c y, tính n ng s n ph m v

t tr i, v n

hƠnh t t h n.
D ch v khách hƠng t t h n ậ d ch v h tr bán hƠng, cách x lý s c hay than
phi n t khách hƠng.
T l khách hƠng trung thƠnh cao h n ậ khách hƠng trung thƠnh th

ng lƠ ng

i

mang l i nhi u l i nhu n nh t cho doanh nghi p.
Ti n trình ra các quy t đ nh kinh doanh nhanh chóng vƠ hi u qu h n ậ giúp
doanh nghi p có th ph n ng t t tr

c s thay đ i c a th tr

ng.

Nhơn viên nhi t huy t vƠ trung thƠnh ậ đi u nƠy s d n đ n vi c n ng su t lao
đ ng cao, ch t l

ng s n ph m hay d ch v s t t h n.

9

2.3. CỄCăY UăT ă NHăH
2.3.1 Cácăy uăt ă nhăh
ă

2.3.1.1ă nhăh

NGă

NăN NGăL CăC NHăTRANHă

ngăt ăbênăngoƠiădoanhănghi pă

ngăt ămôiătr

Vi c phơn tích môi tr

ngăv ămô:ă

ng v mô giúp doanh nghi p bi t đ

c hi n t i doanh

nghi p đang tr c di n v i nh ng v n đ gì, nh ng thay đ i vƠ xu h
tr

ng c a môi

ng, nh ng kh n ng có th x y ra đ i v i doanh nghi p. T đó doanh nghi p có

nh ng chi n l
đ ng c a môi tr

c c th đ t n d ng c h i c ng nh h n ch nh ng r i ro do s tác
ng bên ngoƠi.

Tác đ ng c a các y u t môi tr

ng v mô đ n doanh nghi p bao g m nh ng y u

t sau:
Y uăt ăkinhăt ă
Bao g m các y u t nh t c đ t ng tr
mua, s
nh h

ng vƠ s

n đ nh c a n n kinh t , s c

n đ nh c a giá c , ti n t , l m phát, t giá h i đoái...t t c các y u t nƠy đ u
ng đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Nh ng bi n đ ng c a

các y u t kinh t có th t o ra c h i vƠ c nh ng thách th c v i doanh nghi p.
đ m b o thƠnh công c a ho t đ ng doanh nghi p tr

c bi n đ ng v kinh t , các doanh

nghi p ph i theo dõi, phơn tích, d báo bi n đ ng c a t ng y u t đ đ a ra các gi i
pháp, các chính sách t

ng ng trong t ng th i đi m c th nh m t n d ng, khai thác

nh ng c h i, né tránh, gi m thi u nguy c vƠ đe d a.
Khi xơy d ng các chi n l

c kinh doanh hay xác đ nh m c tiêu kinh doanh c a

doanh nghi p, vi c phơn tích vƠ nghiên c u y u t kinh t lƠ m t ph n quan tr ng giúp
cho doanh nghi p đ a ra nh ng quy t đ nh đúng.
Y uăt ăphápălu tăvƠăchínhătr
Chính tr vƠ pháp lu t có tác d ng r t l n đ n s phát tri n c a b t c doanh
nghi p nƠo, nh t lƠ đ i v i nh ng doanh nghi p kinh doanh qu c t . Chính tr vƠ pháp
lu t lƠ n n t ng cho s phát tri n kinh t c ng nh lƠ c s pháp lý cho các doanh
nghi p ho t đ ng s n xu t kinh doanh
n

b t c th tr

ng nƠo dù lƠ trong n

c hay

c ngoƠi.
Không có s

n đ nh v chính tr thì s không có m t n n kinh t

n đ nh, phát

tri n th c s lơu dƠi vƠ lƠnh m nh. Lu t pháp tác đ ng đi u ch nh tr c ti p đ n ho t
đ ng c a m i doanh nghi p trong n n kinh t . M i th tr
10

ng đ u có h th ng pháp lu t


riêng theo c ngh a đen l n ngh a bóng. Lu t pháp rõ rƠng, chính tr

n đ nh lƠ môi

tr

c bi t đ i v i

ng thu n l i cho ho t đ ng kinh doanh c a t ng doanh nghi p.

t ng doanh nghi p tham gia vƠo ho t đ ng xu t kh u ch u nh h

ng c a quan h gi a

các chính ph , các hi p đ nh kinh t qu c t ... Các doanh nghi p nƠy c ng đ c bi t
quan tơm t i s khác bi t v pháp lu t gi a các qu c gia. S khác bi t nƠy có th s lƠm
t ng ho c gi m kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p, s
ho t đ ng, chi n l
tr

nh h

ng r t l n đ n các

c phát tri n, lo i s n ph m mƠ doanh nghi p s cung c p cho th

ng.
Vì v y, các doanh nghi p luôn luôn c n m t n n kinh t

tr

n đ nh, m t môi

ng pháp lu t ch t ch , rõ rƠng, b o v l i ích cho các doanh nghi p, cá nhơn, t

ch c... trong n n kinh t .
Y uăt ăxưăh i
Y u t xư h i bao g m: Dơn s , c c u dơn c , tôn giáo, phong t c t p quán,
chu n m c đ o đ c vƠ giá tr v n hóa nh h
công ty, do đó khi xơy d ng chi n l

ng tr c ti p đ n chi n l

c phát tri n c a

c kinh doanh các doanh nghi p c n ph i tìm hi u

vƠ nghiên c u y u t xư h i đ gi m các nguy c vƠ t n d ng các c h i.
Y uăt ăt ănhiên
LƠ nh ng y u t liên quan đ n v trí đ a lý, khí h u môi tr

ng sinh thái, đ t đai,

sông bi n vƠ tƠi nguyên khoáng s n..
Nh ng y u t nƠy tác đ ng r t l n đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
V c b n th

ng tác đ ng b t l i đ i v i các ho t đ ng c a doanh nghi p, đ c bi t lƠ

nh ng doanh nghi p s n xu t kinh doanh có liên quan đ n t nhiên nh : s n xu t nông
s n, th c ph m theo mùa, kinh doanh khách s n, du l ch...

ch đ ng đ i phó v i các

tác đ ng c a y u t t nhiên, các doanh nghi p ph i tính đ n các y u t t nhiên có liên
quan thông qua các ho t đ ng phơn tích, d báo c a b n thơn doanh nghi p vƠ đánh giá
c a các c quan chuyên môn.
Y uăt ăcôngăngh
Công ngh th c ch t lƠ quá trình bi n đ i nguyên li u t nhiên đ gi i quy t vƠ
đáp ng nhu c u c a th tr

ng, th tr

Nh ng công ngh nƠo đáp ng đ

ng lƠ n i yêu c u vƠ l a ch n công nghi p.

c nhu c u c a th tr

11

ng thì t ng tr

ng vƠ ng

c


l i thì b di t vong. V y th c ch t th tr

ng lƠ n i l a ch n công ngh , nh ng công

ngh nƠo đáp ng đ

ng thì luôn g n ch t v i th tr

c nhu c u c a th tr

ng.

Trong th c t nh ng công ngh m i có th lƠm cho s n ph m c a doanh nghi p
b l c h u m t cánh tr c ti p hay gián ti p khi khoa h c công ngh phát tri n lƠm nh
h

ng đ n b n ch t c a c nh tranh, chuy n t c nh tranh giá bán sang ch t l

ng, c nh

tranh ph n giá tr gia t ng c a s n ph m. đơy lƠ m t v n đ quan tr ng mƠ các doanh
nghi p c n quan tơm đ
ă

2.3.1.2ă nhăh

Môi tr

n đ nh vƠ nơng cao s c c nh tranh c a mình.
ngăc aămôiătr

ngăviămô:ă

ng vi mô bao g m các y u t

bên ngoƠi tác đ ng tr c di n đ n

doanh nghi p, quy t đ nh tính ch t vƠ m c đ c nh tranh trong ngƠnh s n xu t kinh
doanh đó.
iăth ăc nhătranh
Các doanh nghi p đang kinh doanh trong ngƠnh s c nh tranh tr c ti p v i nhau
t o ra s c ép c nh tranh trong ngƠnh.
M c đ c nh tranh trên th tr
đ ng trong ngƠnh, t c đ t ng tr
d ng hóa s n ph m.

ng các doanh nghi p ho t

ng c a ngƠnh, c c u chi phí c đ nh vƠ m c đ đa

đ ra chi n l

t ng đ i th c nh tranh đ hi u đ
chi n l

ng ph thu c vƠo s l

c c nh tranh h p lý, doanh nghi p c n phơn tích

c th c l c, kh n ng ph n kháng, c ng nh d đoán

c kinh doanh c a các đ i th .

KháchăhƠng
S t n t i vƠ phát tri n c a doanh nghi p ph thu c vƠo khách hƠng, do đó doanh
nghi p c n ph i đáp ng ngƠy m t t t h n nhu c u c a khách hƠng, đáp ng chu i giá
tr dƠnh cho khách hƠng. Tuy nhiên khách hƠng có th t o áp l c lên doanh nghi p b ng
cách ép giá ho c đòi h i ch t l
ng đ
l

ng ph c v cao h n. N u doanh nghi p nƠo không đáp

c các đòi h i quá cao c a khách hƠng thì doanh nghi p đó c n ph i th

ng

ng v i khách hƠng ho c tìm nh ng khách hƠng m i có ít u th h n.
iăth ăti mă n
Trong l nh v c kinh doanh, đ i th ti m n đ

c hi u lƠ nh ng đ i th chu n b

tham gia vƠo ngƠnh ho c ai đó mua l i m t công ty ho t đ ng không hi u qu trong
ngƠnh đ thơm nh p vƠo môi tr

ng kinh doanh ngƠnh. M i đe d a xơm nh p s th p

12


n u rƠo c n xơm nh p cao vƠ các đ i th ti m n nƠy g p ph i s tr đ a quy t li t c a
các doanh nghi p đang ho t đ ng trong ngƠnh.
Có 06 rƠo c n chính đ i v i vi c xơm nh p m t ngƠnh ngh :
 Ph i t ng hi u qu kinh t do quy mô l n.
 Chi phí khác bi t hóa s n ph m cao.
 Yêu c u v n l n.
 Chi phí chuy n đ i cao.
 Khó kh n trong vi c ti p c n các kênh phơn ph i.
 Nh ng b t l i v giá c cho dù quy mô l n hay nh .
S năph măthayăth
S n ph m vƠ d ch v thay th lƠ nh ng s n ph m, d ch v có th th a mưn nhu
c ut

ng đ

ng v i các s n ph m d ch v trong ngƠnh.

Ph n l n các s n ph m thay th lƠ k t qu c a cu c bùng n công ngh . V c b n
s n ph m thay th th

ng có u th h n b i nh ng đ c tr ng riêng bi t. S xu t hi n

các s n ph m thay th r t đa d ng vƠ ph c t p t o thƠnh nguy c c nh tranh v giá r t
m nh đ i v i s n ph m hi n có c a doanh nghi p, lƠm gi m l i nhu n c a doanh
nghi p.

2.3.2 Cácăy uăt ă nhăh ngăt ăbênătrongădoanhănghi pă
Môi tr ng bên trong c a doanh nghi p bao g m các ho t đ ng: qu n tr , tƠi
chính, k toán, s n xu t ậ kinh doanh, nghiên c u vƠ phát tri n, marketing, h th ng
thông tin doanh nghi p…
t n t i vƠ phát tri n, các doanh nghi p c n ph i phơn tích k l

ng môi tr

bên trong nh m xác đ nh rõ đi m m nh, đi m y u c a doanh nghi p mình, t

ng

đó đ a

ra các bi n pháp đ c i t , thay đ i nh ng y u t tác đ ng x u đ n doanh nghi p, phát
huy nh ng đi m m nh đ đ t đ
l

c u th c nh tranh t i đa. Trong ho ch đ nh chi n

c c a doanh nghi p, phơn tích môi tr

chi n l

ng bên trong r t quan tr ng đ thi t l p m t

c hoƠn h o.

13

2.4. NH NGăNGHIểNăC UăTR

Că ỂYăă

2.4.1 Nghiênăc uătrênăth ăgi iă
ă

MôăhìnhăFiveăforcesăậăMichaelăPorter:ă
Michael Porter đ

lƠ ng

i có nh h

c xem lƠ cha đ c a l nh v c chi n l

c kinh doanh hi n đ i,

ng l n nh t th gi i trong l nh v c qu n lý, n ng l c c nh tranh.

Mô hình Five forces (hay còn g i lƠ Mô hình 5 áp l c c nh tranh) c a ông đ

c gi i

thi u l n đ u trên t p chí Harvard Business Review n m 1979 v i n i dung tìm hi u
y u t t o ra l i nhu n trong kinh doanh.
Mô hình nƠy đ

c xem lƠ công c h u d ng vƠ hi u qu đ tìm hi u ngu n g c

l i nhu n. Quan tr ng h n, mô hình nƠy cung c p các chi n l

c c nh tranh đ doanh

nghi p duy trì hay t ng l i nhu n.
CỄCă
IăTH ă
TI MăN NGă
(Nguy c c a
ng i m i nh p
cu c)

NHẨăCUNGă
NGă
(Quy n th ng
l ng c a nhƠ cung
ng)

CỄCă
IăTH ăC NHă
TRANHăTRONGă
NGẨNHă
(C nh tranh gi a các đ i
th hi n t i)

KHỄCHăHẨNGă
(Quy n th ng
l ng c a ng i
mua)

S NăPH MăTHAYă
TH ă
(Nguy c c a s n
ph m vƠ d ch v thay
th )

ă
Hìnhă2.1:ăMôăhìnhăn măápăl căc nhătranhăc aăMichaelăPorter
(Ngu n: Michael Porter (1980), “Competitive Strategy”)

14