Lời nói đầu
Nớc ta có nhiều tôn giáo hoạt động nh: phật giáo, thiên chúa giáo, Hồi
giáo, Cao Đài, Tin Lành, Hoà hảo... Mỗi một tôn giáo hoạt động theo tôn chỉ
riêng với mục đích làm cho mọi ngời dân theo đạo thơng yêu nhau hơn, chia
sẻ khó khăn khi hoạn nạn. Sống tốt đời, đẹp đạo.
Sự phục hồi và phát triển không bình thờng của đạo tin lành trong vùng
đồng bào thiểu số ở Tỉnh Gia Lai nói chung và Huyện Krông Pa nói riêng
trong mời năm trở lại đây trở thành một vấn đề tôn giáo và chính trị - xã hội
hết sức phức tạp.
Sự ngầm ngầm và công khai của Đạo tin lành đang chạy đua dành ảnh
hởng, tìm cách nâng cao vị trí của mình trong đời sống xã hội, trong đó có
một số thế lực chính trị đang tìm cách sử dụng đạo tin lành nh một công cụ
trong chiến lợc "Diễn biến hoà bình" nhằm thủ tiêu sự lãnh đạo của Đảng, làm
biến dạng chế độ chính trị hiện nay.
Mặt khác, sự phục hồi của đạo tin lành cũng đặt cho họ một số vấn đề
phải giải đáp. Đó là: tại sao đạo tin lành lại gia tăng? Phải chăng đạo tin lành
còn phù hợp với đời sống tâm lý của đồng bào dân tộc thiểu số Tây nguyên?
Nếu có sự phù hợp đó thì nguyên nhân tại sao?
Đứng trớc hiện trạng này, Đảng bộ và chính quyền địa phơng đã có
nhiều chủ trơng, biện pháp chỉ đạo để xử lý, song trên thực tế còn nhiều vớng
mắc về quan điểm và giải pháp cụ thể trong quá trình giải quyết. Hệ quả là nh
thế này, hay khi khác cũng có nơi đã trở thành điểm nóng gây mất ổn định xã
hội. Đặc biệtu qua sự kiện ngày 31 tháng 01 năm 2001 tại Huyện Krông Pa và
ngày 02 tháng 02 năm 2001 với cuộc "gây rối mang màu sắc chính trị". Đảng
bộ và chính quyền địa phơng đã mất nhiều công sức nhằm giải quyết hiện
trạng này, song đạo tin lành vẫn tiếp tục phát triển và một số giải pháp hữu
hiệu cho vấn đề này còn đang bỏ ngỏ.
1
Thực tiễn về giải quyết tình hình phát triển không bình thờng của đạo
tin lành đã đặt ra vấn đề phải có một tài liệu nghiên cứu cơ bản về đạo tin lành
trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Tỉnh Gia Lai nói chung và Huyện
Krông Pa nói riêng.
Hiện nay các thế lực thù địch, phản động đặc biệt tập trung tiến hành
các hoạt động phá hoại t tởng, lợi dụng tôn giáo nhất là đạo tin lành phát triển
ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa dân trí thấp nhằm âm mu
chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc; chia rẽ Đảng, Chính quyền nhà nớc với nhân
dân, lôi kéo tập hợp lực lợng nhằm làm lũng đoạn nội bộ, tạo sự phức tạp, mất
ổn định từ bên trong tiến hành các hoạt động gây rối, bạo loạn phối hợp với
bọn phản động bên ngoài tiến tới lật đổ chính quyền nhân dân.
Trong khi công tác quản lý nhà nớc, trong thực hiện một số chính sách
về kinh tế - xã hội, của ta còn có sơ hở, thiếu sót, một số mâu thuẫn trong nội
bộ nhân dân cha đợc giải quyết kịp thời... là những khe hở mà kẻ địch và các
phân tử xấu triệt để lợi dụng kích động, trong đó đáng chú ý chúng lợi dụng
các vấn đề về tôn giáo, dân tộc kích động, xúi giục quần chúng, xuyên tạc bôi
nhọ chủ trơng đờng lối, các chính sách của Đảng và Pháp luật của nhà nớc.
Huyện Krông Pa là một huyện vụng sâu, vùng xa cách tỉnh lỵ Gia Lai
145km. Nằm ở phía đông nam của Tỉnh Gia Lai, có tuyến đờng quốc lộ 25 về
Tỉnh Phú Yên. Dân c phân bố không đều, đời sống của nhân dân mọi mặt còn
gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn nhất là đồng bào dân tộc chiếm 68% dân số.
Trên địa bàn Huyện có nhiều tôn giáo hoạt động, đặc biệt số dân theo
đạo "tin lành Đêga" (Đa số là đồng bào dân tộc địa phơng) thời gian qua có
nhiều hoạt động phức tạp và nguy hiểm, biểu tình làm mất an ninh trật tự, gây
xôn xao d luận trong quần chúng làm cho nhân dân không yên tâm sản xuất,
ảnh hởng xấu đến việc phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội, giáo dục, an ninh
quốc phòng trên địa bàn Huyện.
Từ những lý do nêu trên và thời gian học tập lớp bồi dỡng về quản lý
hành chính nhà nớc chơng trình chuyên viên chính mở tại Học viện hành
chính Quốc gia, bản thân tôi đã tiếp thu đợc một số lý luận cơ bản nhất định,
2
để gắn lý luận với thực tiễn tôi chọn đề tài "Quản lý Nhà nớc về công tác tôn
giáo trong việc chống biểu tình gây mất an ninh trật tự trong ngày 31 tháng 1
năm 2001 và thời gian tới ở Huyện Krông Pa - Gia Lai".
I. Tóm tắt, nội dung, sự việc, tình huống.
Trên địa bàn Huyện tồn tại năm loại tôn giáo đang hoạt động, nhìn
chung các tôn giáo đều hoạt động trong phạm vi điều chỉnh của nghị định 26
và nghị định 69 của Chính phủ và sống "Tốt đời đẹp đạo". Riêng đạo Tin Lành
không chấp hành các quy định chung của nhà nớc mà vẫn lén lút hoạt động và
truyền đạo trái phép. Đạo này đợc sự chỉ đạo và hậu thuẫn của bọn phản động
quốc tế đứng đầu là đế quốc Mỹ và bọn phản động Fulrô lu vong tại Mỹ cấu
kết với một số phần tử Fulrô cũ lợi dụng vấn đề dân tộc và đọ Tin lành, chúng
tổ chức tập hợp quần chúng tuyên truyền vận động thành lập nhà nớc "Đêga tự
trị".
Chúng tuyên truyền kích động đồng bào theo đạo bán hết trâu bò, đất
đai, không phát triển cây công nghiệp dài ngày để ăn chơi đợi Mỹ trở lại trợ
cấp ăn chơi không 6 năm liền và đuổi hết ngời Kinh về đồng bằng, thu hồi
toàn bộ nhà cửa, cơ sở vật chất giao cho đồng bào Jarai, thành lập nớc "Đêga
tự trị" lấy tin lành làm quốc đạo.
Ngăn cản thanh niên làm nghĩa vụ quân sự, họ cho rằng đi lính cầm
súng giết ngời là tội ác.
Không nên thực hiện kế hoạch hoá, dân số, nếu thực hiện thì khác nào
giết ngời từ trong trứng nớc, giết hết đồng bào dân tộc thiểu số.
Không cho ngời theo đạo tin lành lấy ngời ngoài đạo hoặc đạo khác,
chết không chôn ở khu vực nhà mồ của ngời không có đạo, không đánh
chiêng uống rợu chia buồn, không cho ngời ngoài đạo đến thăm viếng" mặc
dù ngời đó là cha mẹ, anh chị hoặc họ hàng".
Cho rằng ngời Kinh dới đồng bằng lên Tây nguyên chiếm hết đất đai,
cầm ngời JaRai phát rẫy làm nơng để đói khổ, làm thuê...
Với mục đích và động cơ nh vậy nên ngày 29 tháng 1 năm 2001 hai
tên: Ra Lan, Lóa ở xã Uar và KPá H' Reng xã Phà Cần Huyện Krông Pa là đối
3
tợng cốt cán có biểu hiện thu thập hình ảnh số đối tợng Julrô - Tin Lành Đêga
đang ở tù, số bị chính quyền gọi hỏi và số theo đạo "Tin lành Đêga" để gửi ra
nớc ngoài. Chính quyền địa phơng và kết hợp PA24 đã ngăn cản đợc.
Lợi dụng việc ta tạm giữ hai tên Ralan - Lóa và KPă - H' Reng vào lúc
9h30' ngày 31 tháng 01 năm 2001 tên Siu - Loa Xã Uar Huyện Krông Pa vận
động trên 200 ngời ở 6 xã trọng điểm của huyện Krông Pa, Huyện Aynpa.
Tỉnh Gia Lai đi trên 10 xe công nông và xe honđa kéo về trụ sở nhng chính
quyền địa phơng kết hợp với lực lợng công an chúng đòi thả hai đối tợng bị ta
tạm giữ, đồng thời chúng tuyên bố thay mặt nhà nớc "Đêga tự trị" để làm việc
với Liên Hợp quốc nếu ta không thả hai đối tợng trên.
Trớc khi tình hình trên vào lúc 10h10' cùng ngày Ban thờng vụ Huyện
ủy đã triệu tập một cuộc họp bất thờng đề ra nhiều phơng án để giải quyết các
phơng án đợc đề ra là:
1) Báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của tỉnh ủy, UBND tỉnh.
2) Cử đồng chí Chủ tịch Mặt trận tổ quốc Việt Nam Huyện Krông Pa trởng Công an Huyện, Huyện đội trởng, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, Chủ tịch
hội nông dân, Chủ tịch hội Liên hiệp phụ nữ, bí th Huyện đoàn thanh niên
đến tiếp xúc, đấu tranh trực diện với đoàn biểu tình đồng thời bố trí lực lợng
công an, bộ đội sẵn sàng đối phó khi có bạo động xảy ra.
3) Các đồng chí bí th Huyện ủy, phó bí th thờng trực Huyện ủy, chủ tịch
UBND Huyện, Chủ tịch HĐND và cục phó Chủ tịch cùng các đồng chí thờng
vụ Huyện ủy khác bàn giải pháp đặc biệt chú trọng giải pháp dân vận đấu
tranh trực diện.
4
II. Phân tích nguyên nhân và hậu quả.
1. Phân tích nguyên nhân
Tây Nguyên là địa bàn chiến lợc quan trọng của cả nớc về kinh tế xã
hội và quốc phòng an ninh. Gia Lai một tỉnh có địa bàn nằm trọn ở Tây
Nguyên nói chung và Huyện Krông Pa nói riêng, từ vị trí và địa bàn quan
trọng đó có nhiều dân tộc sinh sống, nhiều núi rừng, sự kiện ngày 31 tháng 01
năm 2001 đã diễn ra ở Huyện Krông Pa do nhiều nguyên nhân:
-Thực hiện chiến lợc thù địch với Việt Nam bọn phản động quốc tế
đứng đầu là đế quốc Mỹ dùng chính sách âm mu "Diễn biến hoà bình" lợi
dụng tôn giáo, dân tộc nhằm phá hoại tiêu diệt nhà nớc ta.
- Thời gian qua tên KSOR - Kớt và một số đối tợng phản động ngời
dân tộc thiếu số định c ở Mỹ nhờ quốc tế (chủ yếu là Mỹ) can thiệp thành lập
nhà nớc "Đêga tự trị" ở Tây nguyên liên tục chỉ đạo, kích động thân nhân và
bọn cầm đầu cốt cán tin lành ở Huyện Krông Pa tổ chức lôi kéo tụ tập một số
quần chúng theo đạo tin lành. Trong truyền đạo chúng đã kêu gọi tín đồ vào
đạo tin lành để lật đổ chính quyền, lấy lại đất đai, nhà cửa cho các tín đồ.
- Đời sống của đồng bào dân tộc địa phơng theo đạo "Tin lành Đêga"
rất khó khăn cực khổ, trình độ dân trí thấp, phơng thức sản xuất để phát triển
kinh tế quá lạc hậu. Ngời dân dựa vào đất đai để sản xuất sinh sống nhng lại
bán dần hết đất, họ còn bị bọn cốt cán "Tin lành Đêga" tuyên truyền, lựa mị, o
ép và khống chế. Ngời dân theo đạo tin lành phần lớn không hiểu và không
biết về hiến pháp, pháp luật đã ban hành của nhà nớc ta.
- Kinh tế của huyện nhà phát triển cha vững chắc, hiệu quả thấp, đặc
biệt các vùng có đồng bào theo đạo "Tin lành Đêga".
- Một số vấn đề văn hoá xã hội bức xúc chậm đợc giải quyết nh: tình
trạng tranh chấp mua bán đất đai để trồng cây công nghiệp nh cây điều và các
cây khác v.v... của đồng bào ngời Kinh từ các tỉnh khác chiếm một diện tích
rất lớn đặc biệt và việc đền bù cũng nh mua bán lấn chiếm đất cha đợc giải
quyết triệt để, nên đồng bào địa phơng, ngời dân hết đất sản xuất cây lơng
5
thực dẫn đến thất nghiệp và thiếu việc làm. Công tác giáo dục và đào tạo cha
thật sự đợc chú trọng, nhiều trờng ở các xã vùng đồng bào địa phơng chỉ chú ý
chạy theo số lợng thành tích giả tạo, chứ không quan tâm đến chất lợng, số lợng học sinh đầu năm thì nhiều nhng đến giữa năm chỉ còn nửa, cuối năm chỉ
còn lại 1/4, dẫn đến việc xoá mù chữ vẫn cha đợc thực hiện triệt để. Cơ sở y
tế, khám chữa bệnh còn thiếu thốn lạc hậu, việc khám chữa bệnh cho ngời địa
phơng cha đợc quan tâm đúng mức. ở nhiều làng vẫn tồn tại nhiều phong tục
tập quán lạc hậu.
Các chính sách lớn của nhà nớc và chính phủ hỗ trợ cho đồng bào dân
tộc địa phơng nh: xoá đói giảm nghèo, chơng trình 327, chơng trình 135, 138,
chơng trình tôn hoá tấm lợp nhà cho các hộ chính sách, chơng trình 134 hộ
nghèo của chính phủ về giải quyết đất ở, nhà ở, nớc sinh hoạt, đất tiến hành
triển khai còn chậm, có nơi lại không đúng địa chỉ. Các chính sách đối với ngời có công với cách mạng, ngời tham gia kháng chiến bảo vệ Tổ quốc chậm
thực hiện, có trờng hợp không đợc hởng lợi ích gì làm cho ngời dân bức xúc.
Tình trạng tham nhũng, suy thoái về t tởng chính trị, đạo đức lối sống ở
một bộ phận không nhỏ cán bộ Đảng viên là rất nghiêm trọng làm cho ngời
dân giảm lòng tin đối với Đảng và Nhà nớc. Công tác thanh tra kiểm tra xử lý
những trờng hợp vi phạm còn chậm, thiếu kiên quyết, kỷ luật kỷ cơng của nhà
nớc cha nghiêm. Công tác tuyên truyền các chủ trơng đờng lối của Đảng và
Nhà nớc đối với đồng bào địa phơng cha đợc quan tâm chú trọng.
2. Hậu quả
Việc trên 200 ngời theo đạo tin lành kéo về trụ sở UBND Huyện Krông
Pa biểu tỉnh đòi yêu sách gây ra hậu quả nhng không thành nh sau:
- Trớc tiên làm tắc nghẽn giao thông trên đoạn đờng Trần Hng Đạo cho
mọi việc lu thông bình thờng không thực hiện đợc gây mất an ninh trật tự trên
địa bàn Huyện.
- Gây tâm lý hoang mang dao động lo sợ bất ổn cho quần chúng nhân
dân ở thị trấn các xã lân cận, không yên tâm sản xuất phát triển kinh tế, hoạt
động sản xuất lu thông mua bán có lúc bị gián đoạn.
6
- Gây tiếng vang đầu tiên của tỉnh Gia Lai về chính trị tạo điều kiện
thuận lợi cho bọn phản động quốc tế đứng đầu là đế quốc Mỹ và các phần tử
cách mạng khác có cơ hội để can thiệp thực hiện âm mu "Diễn biến hoà bình"
chống phá nhà nớc ta.
- Tốn kém tiền của ngân sách của Huyện vốn đã nghèo càng khó khăn
thêm.
- Tạo nguyên nhân cho sự biểu tình bạo loạn ngày 02 tháng 02 năm
2002 tại Trụ sở Tỉnh ủy Gia Lai.
III. Xây dựng các phơng án giải quyết vấn đề, phân
tích các phơng án và lựa chọn các phơng án.
1. Xây dựng các phơng án giải quyết vấn đề.
Vào lúc 9h30' ngày 31 tháng 1 năm 2001, hơn 200 ngời theo đạo "tin
lành Đêga" tập trung trớc trụ sở UBND Huyện biểu tình với yêu sách đòi thả
hai tên đã nói trên. Đến 10h10' Ban thờng vụ Huyện ủy tổ chức cuộc họp bất
thờng đã đề ra các giải pháp giải tán biểu tình chống gây bạo loạn đập phá các
công sở. Sau khi xem xét nắm tình hình, Ban thờng vụ Huyện ủy đã trực tiếp
báo cáo xin ý kiến của tỉnh ủy, UBND tỉnh đồng thời đa ra nhận định: đây
không phải là một cuộc biểu tình đơn thuần mà là cuộc biểu tình mang sắc
thái chính trị với yêu sách trái pháp luật và đại diện nhà nớc "Đêga tự trị"
chống đối Đảng và Nhà nớc ta nên cần phải có những phơng án giải quyết để
nhanh chóng dập tắt cuộc biểu tình, tránh tối đa việc bạo loạn, gây đổ máu và
phá hoại công sở từ đó đa ra phơng án nh sau:
Phơng án 1:
a) Giao nhiệm vụ cho đồng chí trởng công an Huyện lãnh đạo cán bộ
chiến sĩ đội cảnh sát giao thông trật tự, chặn ngay tất cả các ngả đờng đổ về
trụ sở Huyện ủy, UBND Huyện, Mặt trận tổ quốc Việt Nam Huyện, kho bạc,
phòng văn hoá thông tin, phát thanh truyền hình, nhà văn hoá (các cơ quan
này cũng ở trên tuyến đờng Trần Hng Đạo) đồng thời điều ngay 10 xe công
nông ra khỏi trụ sở UBND Huyện và tịch thu tất cả các vật liệu nổ, xăng, dầu
7
dao, rựa (nếu có) phạt vi phạm luật giao thông về tạm giữ 10 xe công nông nói
trên.
b. Giao nhiệm vụ cho đồng chí Huyện đội lãnh đạo Huyện đội điều
ngay đại đội C1 đóng ở xã Uar cách trung tâm 7km về Huyện đội cùng cán bộ
chiến sĩ tại Huyện đội, tại cơ quan ban ngành đóng trên địa bàn huyện có phơng án tổ chức chống bạo loạn tại cơ quan.
c. Giao nhiệm vụ cho các đồng chí lãnh đạo mặt trận tổ quốc. Hội phụ
nữ, hội nông dân, cựu chiến binh, đoàn thanh niên đến trụ sở UBND Huyện để
lắng nghe yêu sách của đoàn biểu tình, đồng thời đấu tranh trực diện cũng nh
giải pháp những thắc mắc của đoàn biểu tình gây ra.
d. Điện cho cong an xã Uar với đội công tác PA24 thả hai tên nói trên.
Phơng án 2:
a. Giống mục a của phơng án 1, nhng không phạt vi phạm luật giao
thông, không tạm giữ 10 xe công nông.
b. Giống mục b của phơng án 1
c. Cử đồng chí Phó bí th thờng trực huyện ủy - Chủ tịch HĐND huyện
đến trụ sở UBND Huyện để giải đáp thắc mắc và đấu tranh trực tiếp với đoàn
đại biểu, đặc biệt là bọn cầm đầu (nếu tách đợc bọn cầm đầu ra khỏi đoàn biểu
tình).
Phơng án 3:
a. Giống mục a. Phơng án 2
b. Giống mục b. Phơng án 1 và phơng án 2.
c. Chờ sự chỉ đạo của tỉnh ủy, UBND tỉnh và các lực lợng tăng cờng từ
Sở công an, tỉnh đội, Mặt trận tổ quốc tỉnh Gia Lai.
8
2. Lựa chọn phơng án tối u để giải quyết giải tán cuộc biểu tình.
Phơng án 1:
a. Ưu điểm:
- Giải toả nhanh chóng các phơng tiện giao thông, phạt vi cảnh vi phạm
luật giao thông để ngời dân hiểu đợc luật pháp (xe chỉ chở hàng không đợc
chở ngời), đáp ứng đợc yêu sách của đoàn biểu tình thả hai tên Rahlon - Lóa
và Kpă H'Reng.
- Bảo vệ đợc những cơ quan mục tiêu trọng điểm chống đợc bạo loạn
phá hoại các trụ sở có thể xảy ra cũng nh hạn chế thơng vong.
- Giải quyết nhanh kịp thời những yêu cầu thắc mắc của đoàn biểu tình
(vì các đồng chí lãnh đạo mặt trận, phụ nữ, đoàn thanh niên ngời dân tộc Jo
Rai).
b. Nhợc điểm:
- Nếu giải tán đợc đoàn biểu tình nhanh chóng thì ngời dân không có
phơng tiện để ra về, không có phơng tiện để sản xuất thì sẽ gây khó khăn thêm
cho họ, họ có thể tụ tập ở các trụ sở công an Huyện để đòi xe và phơng tiện để
sản xuất thì chắc chắn sẽ nảy sinh mất an ninh trật tự ở trụ sở công an Huyện.
Nếu thả hai tên trên thì lần sau chúng sẽ tiếp tục truyền đạo và sẽ làm ảnh hởng không nhỏ.
- Đây là công việc hết sức nặng nề bởi vì đây là lần đầu tiên xảy ra ở địa
bàn Huyện từ ngày thống nhất tổ quốc đến nay. Trình độ lý luận, hiểu biết
pháp luật và khả năng hùng biện của các đồng chí lãnh đạo mặt trận, Hội phụ
nữ, chiến binh, đoàn thanh niên hội nông dân còn hạn chế.
Phơng án 2:
a. Ưu điểm:
- Giải quyết nhanh gọn về phơng tiện giao thông, về dụng cụ sản xuất
để ngời dân có xe về, tránh việc tụ tập ở trụ sở UBND Huyện, tránh nảy sinh
mất trật tự an ninh.
- Cử cán bộ có đủ thẩm quyền, có đầy đủ năng hiểu biết về pháp luật,
phong tục tập quán của đồng bào địa phơng cũng nh về tôn giáo, và năng
9
khiếu hùng biện để diễn thuyết và đấu tranh trực diện với bọn cầm đầu biểu
tình.
b. Nhợc điểm.
- Nếu không phạt vi phạm luật lệ giao thông thì ngời dân sẽ tiếp tục vi
phạm luật giao thông khi điều khiển phơng tiện.
- Nếu có bạo động đồng chí phó bí th thờng trực - Chủ tịch UBND
Huyện dễ bị hành hung và bắt làm con tin.
Phơng án 3:
a. Ưu điểm:
- Đợc sự chỉ đạo của tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh và các Sở ban
ngành tỉnh Gia Lai tăng cờng giải quyết giải tán biểu tình. Nếu không thành
công thì ít ngời liên quan đến trách nhiệm.
b. Nhợc điểm:
- Thụ động, ngồi chờ không phát huy sức mạnh tập thể, không thể hiện
đợc vai trò trách nhiệm, tài năng của tập thể và cá nhân.
3. Lựa chọn phơng án.
Sau khi bàn bạc, cân nhắc thận trọng từng phơng án, ban thờng vụ
Huyện ủy thấy rằng phơng án 2 là hợp lý nhất, tối u nhất đồng thời có lực lợng
tăng cờng bảo vệ đồng chí Phó bí th Huyện ủy - Chủ tịch UBND Huyện, cả
các đồng chí đoàn thể Huyện tiếp sức với bọn biểu tình để nắm tình hình và
đấu tranh trực diện, đồng thời liên tục điện báo xin ý kiến chỉ đạo của tỉnh ủy,
UBND tỉnh Gia Lai.
IV. Kế hoạch, tổ chức phơng án đã lựa chọn và
kết quả.
1. Kế hoạch tổ chức phơng án.
Phơng án 2 Có sự điều chỉnh bổ sung đợc ban thờng vụ Huyện ủy thông
qua và đợc sự đồng ý cho phép của tỉnh ủy - UBND tỉnh Gia Lai phơng án tổ
chức thực hiện nh sau:
10
Lúc 11h20' ngày 31/1/2001 lực lợng công an giao thông Huyện đã
nhanh chóng điều 10 xe công nông ra khỏi khu vực trớc trụ sở UBND Huyện
đến tập kết tại khu vực rừng tràm cách trung tâm Huyện 1km, kiểm tra trên 10
xe công nông không có chất gây nổ, gây cháy, chỉ có lơng thực và nớc uống
cùng hai cây dao, 10 cây rựa của đồng bào, công an đã tạm giữ 2 cây dao và
10 cây rựa. Cùng thời gian trên tất cả các ngả đờng đổ về đờng Trần Hng Đạo
đã đợc phong toả.
11h30' cùng ngày, lực lợng bộ đội C1 đợc tập kết tại Huyện đội thực
hiện nhiệm vụ bảo vệ các mục tiêu, vào thời điểm đó các công nhân viên chức
ở các cơ quan đơn vị đã sẵn sàng tổ chức bảo vệ cơ quan của mình. Các đồng
chí lãnh đạo khối đoàn thể chính trị xã hội Huyện đã trực diện với đoàn biểu
tình để lắng nghe nguyện vọng, yêu sách, đồng thời phân tích những việc làm
sai trái của 2 tên. Rahlan - Lóa và KPă - H' Reng cũng nh các đoàn biểu tình.
11h40 lực lợng cảnh sát cơ động và lực lợng phòng cháy chữa cháy của
công an tỉnh Gia Lai tăng cờng tập kết tại trụ sở công an Huyện.
12h30' tên Siu Yúi cầm đầu đoàn biểu tình đòi gặp đồng chí phó bí th
thờng trực Huyện ủy - chơng trình HĐND Huyện để đối thoại, đối chất và đa
ra yêu sách.
12h40' phơng án 2 thật sự đợc áp dụng triệt để. Đồng chí phó bí th thờng trực Huyện - chủ tịch HĐND Huyện đợc trực tiếp gặp đoàn biểu tình và
đấu tranh trực diện với đoàn biểu tình cũng nh tên cầm đầu. Lúc này đứng trớc
hơn 200 ngời của đoàn biểu tình, việc chúng lý lẽ để giải thích tỏ ra bất lợi bởi
không khí muốn bạo loạn có thể xảy ra bất kể lúc nào cũng nh cái nắng gay
gắt của thời tiết. Đồng chí Phó Bí th thờng trực Huyện ủy - Chủ tịch UBND
Huyện đã bình tĩnh khôn khéo mời tên Síu Yúi cầm đầu đoàn biểu tình song
nhà văn hoá Huyện (đối diện với trụ sở UBND Huyện) để đấu tranh giải quyết
thuyết phục. Ban đầu tên Síu Yúi chần chừ sợ bị bắt giam không muốn đi và
sau đó Y gọi 7 tên cốt cán trong đạo "Tin lành Đêga" cùng sang Nhà văn hoá
Huyện, trớc khi sang nhà văn hoá Huyện đồng chí Phó Bí th Chủ tịch UBND
Huyện đã phân công các đồng chí lãnh đạo trong đoàn thể chính trị tiếp tục
11
đấu tranh đoàn biểu tình. Đồng thời khi sang đến nhà văn hoá đồng chí mời
từng tên phát biểu nguyện vọng, yêu cầu, yêu sách và mục đích của chúng
(mặc dù các yêu sách này đều vi phạm pháp luật Việt Nam). Sau khi nghe
những yêu sách, yêu cầu của chúng, đồng thời thừa nhận đã nêu. Đồng thời
nhấn mạnh việc đòi hỏi thả 2 tên đã bị bắt ở trên là trái pháp luật, truyền đạo
trái phép lại mang theo tài liệu phản động các hình ảnh v.v. (cờ, biểu tợng và
bản đồ nớc Đêga tự trị). Việc đòi thành lập nhà nớc "Đêga tự trị" là đi trái lại
khối đại đoàn kết, toàn dân, trái với lợi ích quốc gia, gây thù hận chia sẻ sắc
tộc, gây đổ máu và tạo điều kiện thuận lợi cho các thế lực thù địch phá hoại
đất nớc.
Trớc những lý lẽ xác đáng, lý luận mang tính logích, tính giáo dục, tính
thuyết phục, tính hùng biện thừa nhận những khiếm khuyết còn tồn tại trong
xã hội, đồng thời nhấn mạnh những yêu sách đòi thả hai tên trên cũng nh
thành lập nhà nớc "Đêga tự trị" là vi phạm pháp luật đồng chí phó bí th phải
dùng hai thứ tiếng, tiếng kinh và tiếng dân tộc. Bọn cốt cán đạo tin lành đã
đuối lý và trong chừng mực nào đó thấy đợc việc mà sai trái gây mất trật tự an
ninh trên địa bàn Huyện.
2. Kết quả
Sau gần 4 tiếng đồng hồ ngày 31/1/2001 với tinh thần quyết tâm giải
tán bằng cuộc biểu tình (do đạo tin lành Đêga gây ra) của tập thể ban thờng
vụ của các cơ quan ban ngành đóng trên địa bàn Huyện và sự chỉ đạo trực tiếp
kịp thời của tỉnh ủy, UBND tỉnh Gia Lai, tự giải tán ra về mà không gây ra
bạo loạn trụ sở cơ quan, nhà dân ở thị trấn không bị đập phá, không có một
ngời nào bị thơng dù là nhẹ nhất, phơng án thành công tốt đẹp mỹ mãn.
V. Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận
Tín ngỡng tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội, hiện tợng xã hội. Thế
kỷ XIV, Châu Âu chuyển mình sống thời kỳ Cần đại, chấm dứt thời kỳ "Đêm
trờng trung cổ" nền kinh tế hàng hoá phát triển, kéo theo sự biến đổi trên lĩnh
vực tinh thần văn hoá, xã hội. Những trào lu t tởng mới ra đời. Giai cấp t sản
12
mới lớn dậy đã công kích mạnh mẽ vào chế độ phong kiến và giáo hội mà đại
biểu là Giáo Hoàng La Mã, kéo theo sự phân biệt của công giáo, để rồi ra đời
một tôn giáo mới đạo Tin Lành. Đạo Tin Lành ra đời vào thế kỷ XVI, tin lành
đợc gọi là đạo cải cách vì nó khai sinh trên cơ sở của công giáo có cải cách về
tin lý, giáo lý, tổ chức giáo hội.
Đạo tin lành vào Việt Nam từ những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ
XX do tổ chức tin lành "Liên hiệp Phúc âm và truyền giáo" (CMA) truyền vào
Việt Nam 1911, tổ chức này xây dựng cơ sở đầu tiên tại Đà Nẵng các bỏ
thánh tinh lành lần lợt đợc xây dựng tại các địa phơng.
Đạo tin lành có mặt tại Gia lai ngay sau khi vào Tây Nguyên, song lại
phát triển ở hai dân tộc thiểu số Jarai và Bana từng bớc phát triển qua từng giai
đoạn khác nhau. Đến năm 1975, tin lành ở tỉnh Gia Lai đã có 45 hội thánh, 10
mục s, 21 truyền đạo sinh, 31 nhà thờ, 131 ngời trong ban chấp sự với 8465 tín
đồ, ở 8 Huyện thị trên 42 xã, phờng, 104 làng.
Giai đoạn 1975 đến 1984, đây là giai đoạn có những biến động sâu sắc
đối với đạo Tin lành, vì có sự cấu kết giữa đạo tin lành với tổ chức phản động
Fulrô, bị ta trấn áp nên có phần lắng xuống.
Giai đoạn 1985 đến nay đạo Tin lành phục hồi và phát triển với tốc độ
nhanh trên diện rộng và chỉ sau 12 năm (1985 - 1999) số tín đồ tin lành của
tỉnh đã tăng trên 8 lần với tốc độ càng về sau càng nhanh từ 8.200 của năm
1985 lên 51.000 của năm 1997, đến năm 1999 là 66.488 tín đồ.
Đạo tin lành ở nớc ta ít so với một số nớc trên thế giới nhng trên thế
giới đạo tin lành là một tôn giáo lớn (550 triệu tín đồ) tồn tại chủ yếu ở các nớc công nghiệp phát triển cao của Tây âu, Bắc Âu và Bắc Mỹ, đặc biệt nớc Mỹ
có số lợng tín đồ theo đạo tin lành đông, chiếm 65% dân số và là trung tâm
điều hành tin lành thế giới. Tin lành Mỹ đã cội nguồn du nhập và nuôi dỡng
tin lành Việt Nam. Do vậy, vấn đề đặt ra hiện nay là khi ta thực hiện chính
sách mở rộng quan hệ giao lu với thế giới, nhất là bình thờng hóa quan hệ với
Mỹ thì vấn đề tin lành sẽ liên quan khá chặt chẽ với vấn đề chính trị và ngoại
giao.
13
Đạo tin lành là một tôn giáo có đời sống đạo nhẹ nhàng, năng động đề
cao dân chủ tự do cá nhân, lấy hoạt động xã hội làm phơng tiện, điều kiện
hoạt động truyền đạo nên rất thích hợp với tâm lý, lối sống xã hội công
nghiệp. Hiện nay nớc ta đang bớc vào thời kỳ CNH, HĐH và nh vậy một cách
khách quan sẽ tạo môi trờng, điều kiện cho đạo tin lành phát triển.
Những khó khăn về đời sống vật chất và tinh thần trong đồng bào dân
tộc thiểu số, vấn đề đất đai giải quyết cha đợc triệt để, công tác giáo dục, văn
hoá dân trí cha kịp thời khắc phục, chính sách dân tộc và phúc lợi xã hội nhiều
nơi cha đợc quan tâm giải quyết đúng mức. Bên cạnh đó nạn tham nhũng, cửa
quyền và các tệ nạn xã hội chậm đợc khắc phục. Nhiều nơi đời sống đồng bào
dân tộc thiểu số cha có chuyển biến đáng kể so với trớc đây, tạo nên sự hoang
mang, bế tắc trong cuộc sống.
Do đặc điểm về lịch sử, tôn giáo, đạo tin lành có khả năng và kinh
nghiệm phát triển ở vùng dân tộc thiểu số có đời sống dân sinh, trình độ dân
trí kém, lạc hậu đang trong thời kỳ mông muội bán sơ khai về văn hoá, có tín
ngỡng nguyên thủy, thờ đa thần, cha có một tôn giáo chính thống. Trong khi
đó, phong tục tập quán rất nhiều và rất cổ hủ. Đến khi chuyển sang xã hội
công nghiệp, các tín ngỡng đơn giản kia, các phong tục tập quán quá nhiều và
quá ràng buộc tỏ ra lỗi thời, mất uy tín không còn hấp dẫn nữa, đã tạo nên một
khoảng trống về tâm linh về sinh hoạt văn hoá và tinh thần cần đợc thoả lấp,
thế là đồng bào Jơrai và Bana đã trở thành đối tợng rất quan trọng mà các tổ
chức, các hệ phái tin lành tìm đến truyền đạo. Và cuối cùng đa số đồng bào
Jơrai và Bana đã chọn đạo tin lành.
Do vậy vấn đề đặt ra khi giải quyết hậu quả của đạo tin lành trong dân
tộc thiểu số Jơrai và Bana là phải gắn với các chính sách kinh tế, văn hoá, xã
hội, chính sách tôn giáo phù hợp, dựa trên các quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin; t tởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về tôn giáo.
Công tác quản lý nhà nớc về tôn giáo trên địa bàn Huyện trong thời
gian tới là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng và nặng nề vì:
14
Huyện Krông Pa là một Huyện vùng sâu vùng xa trải qua hai cuộc
kháng chiến ác liệt đồng bào dân tộc thiểu số gặp không ít khó khăn trong
cuộc sống trong 14 xã một thị trấn trong đó có 8 xã nằm trong chơng trình
135 của Chính phủ, trình độ dân trí thấp, chậm phát triển, phong tục tập quán
lạc hậu còn đeo đuổi đời sống sinh hoạt của ngời dân Jarai. Trong khi đó công
cuộc đổi mới xây dựng đất nớc đã chuyển biến một cách nhanh chóng, nền
kinh tế thị trờng đã tác động không nhỏ đến nhu cầu cuộc sống và mối quan
hệ trong lớp nhân dân. Sự phân hóa giàu nghèo diễn ra khá nhanh của các
vùng, các tầng lớp dân c, các dân tộc, tạo khoản ngăn cách nhất định trong
quan hệ đời sống.
Thế lực thù địch phản động chúng luôn tìm mọi chiêu bài, mọi lúc, mọi
nơi để phá chế độ XHCN ở nớc ta. Chúng đầu t tiền của cho các tổ chức
truyền đạo tin lành xâm nhập vào đồng bào ở Tây Nguyên để nhằm tạo thành
một vùng "Thánh địa tin lành" liên kết với đồng bào thiểu số với ngọn cờ sắc
tộc và thuận nhất tín ngỡng tin lành để phá hoại cách mạng Việt Nam, phá
hoại CNXH ở nớc ta.
Thời gian đến hoạt động tôn giáo nhất là "Tin lành Đêga" trên địa bàn
Huyện cũng diễn ra vô cùng phức tạp cả về qui mô lẫn nội dung, cả về chiến lợc và sách lợc. Đây là một hoạt động chống phá cách mạng nớc ta là một tổ
chức phản động.
Thời gian qua thực hiện nghị quyết 24 của Bộ chính trị (khoá VI) về
"Tăng cờng công tác tôn giáo trong tình hình mới" và Nghị định 69 của Chính
phủ chúng ta thực hiện tốt chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nớc quyền tự
do tín ngỡng của tôn giáo của công dân đợc tôn trọng và đảm bảo sự hoạt
động của tôn giáo trong khuôn khổ của pháp luật. Song về mặt chủ quan
chúng ta cũng thấy rằng từ năm 1975 - 1985 đa số đối tợng cốt cán tin lành là
ngời dân tộc ở huyện tham gia trực tiếp tổ chức phản động Fulrô đã đợc cách
mạng ta xử lý; Do vậy đạo tin lành xuất hiện hoạt động trong vùng đồng bào
không có tổ chức và không hợp pháp kéo dài đến nay.
15
Nhận thức không ít cán bộ lãnh đạo các cấp trong huyện còn nhiều vấn
đề cha đúng nh: Sự hiểu biết về tôn giáo nói chung, về đạo tin lành nói riêng
còn hạn chế; Sự quan tâm đến đời sống tâm linh của cộng đồng ngời Jơrai
trong tình hình mới cha thật sự sâu sắc. Một bộ phận cán bộ bị hành chính hoá
trong hoạt động, bệnh quan liêu sách nhiễu có dấu hiệu gia tăng, không sâu
sắc cơ sở, không gần dân, cha giải quyết kịp thời các vấn đề bức xúc của dân,
nên đạo tin lành Đêga có điều kiện phát triển. Phải chăng, một thực tế "Đảng
xa, cha đạo gần" là mảnh đất để tin lành Đêga thâm nhập vào trong quần
chúng.
Trong thực tế, sự quản lý nhà nớc đối với hoạt động tôn giáo mà cụ thể
là hoạt động của đạo tin lành trong Huyện không có sự thống nhất, từ khi đạo
tin lành do bọn Fulrô lợi dụng hoạt động chống phá cách mạng bị ta xử lý và
không công nhận t cách pháp nhân hoạt động trên địa bàn tỉnh Gia Lai thì các
tín đồ tin lành vẫn lén lút tụ tập đọc kinh, cầu nguyện. Chính quyền giải quyết
vấn đề này bằng cách dùng lực lợng vũ trang để giải tán, những khi ta giải
quyết chỗ này thì chúng nhen nhúm chờ khác. Có lúc, chính quyền dùng đến
biện pháp giáo dục, răn đe... Nhng nhìn chung vấn đề dừng lại ở mức giải
pháp tình thế, tạm thời để cảnh cáo chứ cha có chủ trơng chính sách cụ thể,
nhất quán chỉ đạo thống nhất từ trung ơng đến địa phơng cách giải quyết vấn
đề này.
2. Kiến nghị.
Một là: Đảng và nhà nớc ta luôn luôn coi trọng tự do tín ngỡng, tự do
tôn giáo, mọi công dân có quyền theo hoặc không theo bất kỳ tôn giáo nào. Sự
phát sinh, phát triển tin lành ở trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số bắt nguồn
từ nhiều nguyên nhân cả về kinh tế, văn hoá xã hội, lòng tin và quy luật khách
quan của đời sống tâm linh của con ngời. Do vậy phải đánh giá sâu sắc, toàn
diện để có biện pháp cụ thể không nên nôn nóng giải quyết bằng biện pháp
hành chính, pháp luật hoặc trấn áp tất cả các tôn giáo và hoạt động tín ngỡng
tôn giáo phải tuân thủ các hoạt động của nhà nớc.
16
Hai là: Không ngừng phát triển kinh tế, văn hoá, chăm lo đời sống vật
chất và tinh thần cho nhân dân, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng,
tuyên truyền giải thích cho nhân dân hiểu và đồng tình đờng lối chính sách
chủ trơng của Đảng, pháp luật của nhà nớc, vạch rõ âm mu thủ đoạn của các
thế lực thù địch, của kẻ thù và bọn tiêu diệt cục bất mãn. Khơi dậy truyền
thống đạo đức văn hoá tốt đẹp của dân tộc Việt Nam của buôn làng, của quê
hơng, làm cho đồng bào hiểu nh thế nào là tin tởng, tôn giáo để họ tự lựa
chọn, tin tởng tôn giáo của mình hoặc không lựa chọn, không nên dùng các
biện pháp cỡng ép bỏ đạo. Đồng thời xử lý nghiêm theo pháp luật mọi hoạt
động truyền đạo trái phép của ngời Việt Nam hoặc ngời ngoài nớc.
Ba là: Tập trung xây dựng thực lực chính trị: Củng cố cơ sở Đảng,
chính quyền, mặt trận, các đoàn thể và các nhân tố tích cực làm hạt nhân nòng
cốt chính trị ở địa bàn dân c. Đặc biệt chú trọng công tác đào tạo, bồi dỡng đội
ngũ cán bộ ngời dân tộc Jơrai cho cấp Huyện nhất là hiện nay cán bộ dân tộc
trình độ đại học và trên đại học tỉnh Gia lai nói chung và các Huyện nói riêng.
Bố trí sắp xếp các cơ quan chức năng cha đợc 10% cán bộ dân tộc Jarai. Các
ban ngành.
Bốn là: Tiến hành rà soát lại bộ phận nhân dân thực sự có đức tin tôn
giáo, phân loại để tổ chức lại sinh hoạt tín ngỡng, tôn giáo theo qui cách của
pháp luật, đồng thời chú trọng phòng ngừa và chống việc phát triển đạo trái
pháp luật đến vùng đồng bào dân tộc cha có đạo.
Năm là: Vấn đề đạo tin lành ở Huyện nhà luôn gắn với vấn đề dân tộc;
do vậy giải quyết vấn đề tôn giáo - tin lành phải gắn thực hiện tốt chính sách
dân tộc, chính sách phát triển kinh tế, văn hoá xã hội, an ninh quốc phòng.
17
Lời cám ơn
Qua thời gian nghiên cứu học tập bồi dỡng về quản lý hành chính nhà
nớc chơng trình chuyên viên chính ở tại Học viện hành chính Quốc gia. Đợc
trang bị những kiến thức cơ bản về nhà nớc, pháp luật, hành chính nhà nớc và
kỹ năng hành chính; quản lý nhà nớc đối với ngành, lĩnh vực. Qua học tập
nghiên cứu, lý luận để soi sáng nhiều vấn đề thực tiễn mà chúng tôi đã từng
vớng mắc. Để góp phần nâng cao nhận thức, tạo ra cầu nối giữa lý luận và
thực tiễn trong công tác, tiểu luận này chúng tôi đa ra tình huống có thật, cách
xử lý tình huống và giải quyết tình huống đã diễn ra trong thực tế.
Do thời gian học tập, nghiên cứu, tham khảo tài liệu cha nhiều; phơng
pháp viết tiểu luận theo tình huống còn mới mẻ, kinh nghiệm thực tiễn giải
quyết vấn đề còn hạn chế; năng lực nhận thức của bản thân có hạn nên tiểu
luận hẳn còn nhiều thiếu sót và cha đợc sâu sắc. Tôi rất mong nhận đợc sự
giúp đỡ của quý thầy cô giáo.
18
Tài liệu tham khảo
1) Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc thứ IX của Đảng Cộng sản Việt
Nam.
2) Giáo trình quản lý hành chính nhà nớc, chơng trình chuyên viên
chính.
3) Thông báo 184 của Bộ chính trị về công tác tôn giáo trong tình hình
mới.
4) Kế hoạch 287 của tỉnh uỷ Gia Lai về xây dựng thực lực chính trị ở
vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
5) Các báo cáo hàng tháng của Huyện Krông Pa.
19