Quy trình công nghệ tháo lắp hộp ụ đứng máy Tiện T6M16

Đồ án tốt nghiệp

I. Nhiệm vụ, chức năng, nguyên lý làm việc của hộp ụ đứng :
1. Nhiệm vụ- chức năng:
Hộp ụ đứng đợc lắp phía trên của thân máy. Hộp ụ đứng đóng vai trò là khâu dẫn
động trong xích truyền động của cả máy. Nó có nhiệm vụ biến tốc độ của hộp tốc độ thành
nhiều tốc độ của trục chínhvà truyền chuyển động xuống hộp bớc tiến của máy để phù hợp
với nguyên lý cắt gọt. Ngoài ra nó còn có nhiệm vụ hết sức quan trọng là đỡ trục chính và
kẹp chặt phôI băng mâm cặp ,thực hiện qúa trình chống tâm chi tiết

PHầN II : NGUYÊN Lý LàM VIệC CủA HộP ụ Đứng t6m16

Tốc độ đợc truyền từ hộp tốc độ lên ụ đứng thông qua bộ tryền đai .qua puly truyền mô men
quay cho trục II (nhờ có then bằng khống chế không cho puly xoay quanh trục và có đai ốc 9a
,vòng đệm cánh 7 khống chế puly trợt theo phơng dọc trục ) từ đó làm trục II quay ( lồng
không trên trục I ) . Trục II quay làm cho 2 bánh răng Z17 (số 10) đựơc chế tạo liền trục quay
theo .Từ đây có thể truyền tốc độ quay đI theo 2 đờng truyền : trực tiếp từ trục II sang trục I và
gián tiếp từ thông qua trục III
+ Đờng truyền trực tiếp :
Sinh viên: Nguyễn Văn Long

1

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

ở đờng truyền này tốc độ quay đợc truyền từ trục II sang trục I . lúc này thì đĩa gạt 17
gạt li hợp 11( Z27) di trợt trên trục I và ăn khớp với bánh răng số 10 ( Z=27) trên trục II
với tỷ số truyền 27/27 . Trục chính (trục I ) quay dẫn đến mâm cặp mang phôi quay

.Chuyển động quay của phôi là chuyển động chính của máy
+ Đờng truyền gián tiếp :
Từ trục II tốc độ quay truyền lên trục III thông qua sự ăn khớp giữa bánh răng Z27 trên
trục II và bánh răng số 13 ( Z63) trên trục III với tỷ số truyền 27/63 .khi đó thì đĩa gạt 17
sẽ gạt ly hợp 11 ra không cho ăn khớp với Z27 trên trục II và bánh gạt này đồng thời đẩy
bánh răng số 23 (Z 17) vào ăn khớp với bánh răng Z 58 ( số 21) ở trục I (trục chính ) ,với
tỷ số truyền 17/ 58 .Và truyền tốc độ quay cho trục I (trục chính) .Trục chính quay làm
cho mâm cặp mang phôI quay ,chuyển động quay của phôI là chuyển động chính của
máy
Khi trục chính quay làm cho bánh răng Z 55 ( số 19) quay .Tốc độ quay của trục chính
sẽ truyền xuống trục V thông qua bộ đảo chiều trên trục IV ( tức là sẽ có 2 đờng truyền là đờng tròn 1 và 2
+ Đờng truyền 1: bánh răng Z 55 (số 19) làm ăn khớp với bánh răng Z 55 (số 36) trên
trục V, với tỷ số truyền 55/ 55 và bánh răng này quay dẫn đến trục V quay và truyền
chuyển động cho bộ bánh răng thay thế
+ Đờng truyền 2 : bánh răng Z55 ( số 19) quay ăn khớp với bánh răng Z35 ( số 33)
trên trục IV với tỷ số truyền 55/35 . Bánh răng Z 35 (số 33) quay sẽ ăn khớp với cặp bánh
răng Z 55(số 36) trên trục V với tỷ số truyền 35/ 55.Khi Z55 quay sẽ làm cho trục v quay và
ngựơc chiều với truc I (trục chính ). Trục v quay sẽ làm cho bánh răng thay thế Z29( số 39)
quay ,thông qua bộ truyền bánh răng thay thế truyền tốc độ quay xuống hộp bớc tiến .
PhầN II : Những h hỏng thờng gặp ở hộp ụ đứng
1)

Hiện tợng hỏng hóc của bánh răng

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

2

Lớp: SCKT6-Khoá 55

Đồ án tốt nghiệp

Tróc rỗ bề mặt làm việc của răng:
+ Nguyên nhân: do mỏi, quá tải, không đủ dầu bôi trơn hay dầu bôi trơn không đủ độ
nhớt.
+Cách sửa chữa: Nếu ít răng thì sửa chữa, toàn bộ răng thì thay, tra dầu đúng độ nhớt
cần thiết.nếu thiếu dầu thì bổ xung
Xớc bề mặt làm việc của răng:
+ Nguyên nhân : Do làm viêc trong điều kiện ma sát khô.
+ Cách khắc phục: Bôi trơn theo đúng các chế độ quy định.
Răng mòn quá nhanh,chóng mất hình dạng hình học của prôfin
+ Nguyên nhân : Do có bùn, hạt mài hay mạt sắt lọt vào, răng bị quá tảI
+ Cách khắc phục : Cần lau sạch, lọc dầu, bôi trơn hợp lý.
Gãy răng:
+ Nguyên nhân : Do răng bị mỏi, va đập,quá tảI
+ Cách khắc phục : Gãy một vài răng có thể sửa chữa nh hàn đắp hay là cấy răng.
Bộ truyền làm việc ồn quá kèm theo va đập:
+ Nguyên nhân :Do khoảng cách trục xa, khe hở cạnh răng lớn.
+ Cánh khắc phục :Cần giảm khoảng cách,điều chỉnh bộ truyền , thay bánh răng mới.
Bộ truyền bị kẹt và quá nóng:
+ Nguyên nhân : Do khoảng cách trục gần, khe hở cạnh răng nhỏ.
+ khắc phục : Cần tăng khoảng cách, giảm khe hở cạch răng.
2) Hiện tợng h hỏng thờng gặp ở các trục.
Các dạng h hỏng của chi tiết trục

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

3

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

- Mòn ngõng trục và suy giảm độ nhám bề mặt cần thiết
-Trục bị xoắn làm mất độ chính xác tơng quan giữa các bộ phận của trục.
- Trục bị uốn.
- Trục bị gãy, nứt.
a. Trục bị xoắn:
- Do các trục I, II, III đều là các trục truyền khi có mômen quay lực xoắn vợt quá giới
hạn bền của chi tiết sẽ gây ra hiện tợng xoáy trục.
- Trớc tiên phải kiểm tra, xác định chính xác sự sai lệch, độ xoắn của trục rồi đ a đồ
gá chuyên dùng và thực hiện xoắn trục theo chiều ngợc lại, phải thao tác từ từ để lực phân
bố đều trên toàn bộ trục, tránh không cho phá huỷ các cữ tỳ dùng để xoắn trục( r ãnh then),
nghĩa là phải tác dụng tải trọng tĩnh rồi tăng dần lên. Khi sửa chữa các biến dạng xoắn của
trục làm cho trục có thể xoắn trở lại trong quá trình làm việc sau này. Để đảm bảo an chắc
chắn ta nung nóng đến nhiệt độ ram thấp giữ ở nhiệt độ này khoảng 3-4 giờ rồi làm nguội
chậm ( có thể đa ra ngoài môi trờng không khí). Sau khi nhiệt luyện, nếu trục không bị
xoắn trở lại thì kết quả này sẽ đợc duy trì lâu dài.
b. Trục bị cong:
khi trục bị cong có thể sửa chữa bằng nắn hoặc nung nóng cục bộ
* Nắn trục:
- Có thể nắn ở trạng thái nguội hoặc nóng, khi nung nóng trục dễ bị ô xi hoá và biến
dạng xấu thêm cho nên chỉ dùng nắn nguội. Khi nắn có thể nắn trên máy ép thuỷ lực để
nắn trục gồm có một bàn nắn với các mũi tâm và khối V. Bàn nắn có thể tháo lắp dễ
dàngvới bàn máy ép. Để nắn trục ta đặt trục vào giữa hai khối V, rồi di chuyển cùng hai
khối V dọc theo bàn máy, phần cong lồi nhất của trục tới vị trí phía dới pittông của máy, ép
pittông xuống để nắn thẳng trục rồi kiểm tra. Nừu trục có hai lỗ tâm chuẩn thì ta gá trục lên
bàn gá chuyên dùng rồi dùng đồng hồ so để kiểm tra độ thẳng của trục. Nếu hai lỗ tâm

không thẳng thì kiểm tra trên bàn lấy dấu ( bàn máp) bằng cách nhìn ánh sáng lọt qua khe
hở ở đờng tiếp xúc với bàn máp hoặc dùng căn lá lùa vào khe hở đó.

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

4

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

- Ngoài ra những trục này có thể nắn và kiểm tra trên máy tiện. Lúc này ta dùng đồ
gá nắn trục để cho máy không chịu lực xoắn. Nếu không có đồ gá không đợc nắn trên máy
tiện bằng cách gá trục vào hai mũi chống tâm, mâm cặp và luy nét tĩnh rồi dùng bàn dao
nắn trục, làm nh vậy sẽ ảnh hởng rất xấu đến độ chính xác của máy. Nắm tay trên các bàn
máy ép kiểu vít đòi hỏi phải khéo léo và tốn sức. Vì vậy chỉ dùng với những trục có mặt cắt
ngang nhỏ hơn khi không có các thiết bị cơ khí.

* Nung nóng cục bộ để nắn trục:
- Song song với phơng pháp cơ khí, phơng pháp này đang đợc sử dụng rất hiệu quả
để nắn thẳng trục có mặt vuông góc hoặc tròn, khi trục bị cong sẽ có những thớ vật liệu bị
kéo dãn và những thớ bị co lại. Nung nóng phần lồi ở các đoạn cong tới một nhiệt độ xác
định rồi để nguội kim loại ở phần này làm cho các thớ kim loại bị co lại và trục đợc duỗi
thẳng ra.
- So với phơng pháp cơ khí, phơng pháp này có u điểm là rất chắc chắn. bằng nung
nong cục bộ có thể nắn thẳng những trục có kích thớc và lực nắn yêu cầu lớn mà các nhà
máy cơ khí không thể áp dụng đợc. Đối với những chi tiết có hình dáng phức tạp, việc nung
nóng các chi tiết để nắn thẳng phải cần một lực thật mạnh và tập trung. Ngọn lửa oxyaxetylen đáp ứng đợc yêu cầu này. Ngọn lửa oxy- dầu hoả, oxy- xăng cũng đợc dùng nhng
hiệu quả kém hơn. Có thể dùng các mỏ hàn thông thờng vào việc này. khi chọn mỏ hàn để

nung nóng thờng lấy cao hơn 1 đến 2 số so với mỏ hàn để hàn chi tiết đa cho. Thực nghiệm
cho biết thời gian cần thiết để nắn trục có đờng kính 250mm, độ cong 0,6mm( độ cong của
trục là độ đảo của tâm trục khi trục quay) bằng mỏ hàn số 7 mất khoảng 15 giờ. Khi dùng
mỏ hàn số 6 thì thời gian nắn tăng gấp rỡi, dùng mỏ hàn số 5 thì thời gian tăng gấp đôi.
- Khi nắn trục đợc gá trên hai mũi tâm hoặc cặp trên màm cặp và luy nét tĩnh của
máy tiện phần cong lồi của trục hớng lên trên. Xác định chỗ lồi nhất của trục rồi đánh dấu
một đờng dọc theo đờng sinh trục, chỗ lồi nhất ở giữa đờng lấy dấu. Đặt đồng hồ đo ở mép
dới của trục gần chỗ nắn để quan sát kết quả .Nung nong tới 800 900 o C. Nhiệt độ nung
đợc xác định bằng nhiệt ngẫu ( nhiệt kế làm bằn hai thanh kim loại có hệ số gi ãn nở vì nhiệt

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

5

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

khác nhau). Khi có kinh nghiệm có thể nhìn độ biến đổi của màu sắc để xác định nhiệt độ.
Phải dịch chuyển mỏ hàn đều đặn theo đờng nung.
- Để tập trung nhiệt độ vào chỗ nung dùng một tấm amiang để hở chỗ cần nung .
khoảng hở có kích thớc dọc trục bằng 0,12d và theo chu vi 0,3d ( trong đó d là đờng kính
trục ) nh vậy sẽ hạn chế đợc nhiêt truyền vô ích sang môi trờng xung quanh.
- Các hiện tợng xảy ra bằng cách nung nóng cục bộ là: khi nung nóng cha đủ độ
nóng các lớp kim loại ở chỗ nung giãn ra, trục lại cong hơn nữa làm cho lớp kim loại ở phía
đối diện càng bị co lại. Nhiệt độ càng tăng thì sự biến dạng của trục càng tăng, tới khi nhiệt
độ đạt tới 800o C thì kim loại ở phần nung trở nên dẻo bắt đầu bị co lại đồng thời kim loại ở
phía đối diện với chỗ n ung có xu hớng dài trở lại, vì lúc này ứng suất nén d ở đây thắng lực
biến dạng nhiệt tác động vào các thớ ở đầu phần đợc nung nóng. Vì vậy nếu giữ 800 oC,

tiếp tục tăng gần 800oC thì trục dần dần dài ra. Theo kinh nghiệm thì tới nhiệt một nhiệt độ
nào đó ta ngừng nung nóng để trục nguội dần cho tới khi bằng nhiệt độ môi tr ờng xung
quanh , trong quá trình nguội trục lại căng thẳng ra hơn vì lớp kim loại đợc nung nóng khi
nguội sẽ co lại. Quá trình trục thẳng phản ánh rất rõ trên đồng hồ so.
- Nếu sau một lần trục cha thấy thẳng hẳn có thể nung thêm vài lần nữa nhng không
thể nung chi tiết hai lần cùng một chỗ mà lần sau có thể trệch đi một ít so với lần tr ớc. Quá
trình nguội của trục có thể làm nhanh hơn bằng cách thổi không khí nén hoặc t ới nớc. Cầc
chú ý là chỉ đợc làm nguội khi chi tiết đã hạ nhiệt độ xuống 300 400 oC ( để tránh bị tôi tạo
lên tổ chức không cân bằng và ứng suất d lớn trong chi tiết). Dù sao nắn bằng nhiệt cũng
vẫn tại nên ứng suất trong chi tiết mà chỉ số ứng suất này không thể kiểm tra đợc và có thể
phá hoại dáng hình, tâm trục vừa nắn đợc, tốt nhất là phải ủ sau khi nắn.
-Cách ủ nh sau: cho trục quay chậm chỗ ủ cần ủ đợc đốt nóng trên toàn bộ ngọn lửa
oxy-axetylen tới 300 500 oC. Tốc độ nung không quá 150 200 o C trong 1 giờ. Duy trì ở
350oC ít nhất trong một giờ. Sau đó nhanh chóng dùng vải amiăng quấn quanh chỗ vừa đốt
để giữ nhiệt, do đó trục nguội chậm đến nhiệt độ bình thờng. ủ xong lại kiểm tra độ thẳng
của trục bằng đồng hồ so. Sau khi ủ nếu trục vẫn giữ hình dạng nh sau khi nắn thì chắc
chắn là tốt. Theo cờng độ và thời gian nung nóng giữ nhiệt và làm nguội mà độ chính xác
Sinh viên: Nguyễn Văn Long

6

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

có thể đạt đợc những chỉ số khác nhau. Khi nắn có kinh nghiệm, có thể đạt đợc độ thẳng
của trục tới 0,03mm( độ dảo của tâm trục không quá 0.03 mm ).
c . Trục gãy hoặc nứt:
-Nếu trục không quan trọng , bị nứt nhỏ thì hàn vá. khi trục bị nứt lớn hoặc g ãy có

thể hàn nối hai phần trục với nhau , có thể hàn hơi, hàn điện hoặc hàn rèn đều đợc nhng
phổ biến nhất là hàn điện . trớc khi hàn cần phải xác định vật liệu cấu tạo trục theo đó chọn
que hàn thích hợp rồi tiến hành làm nh sau:
-Trên trục chỗ nứt hoặc gẫy chia làm hai mặt cân đối đỉnh nh nhau, góc ở đỉnh 90o .
ở đỉnh các đầu cần khoan lỗ 5 10mm sâu 18 20mm. Lắp một phần chốt vừa khít vào lỗ
này để ghép sơ bộ và định tâm hai phần trục rồi đặt trục lên máy hoặc khối V rồi kiểm tra
độ đồng tâm bằng bộ vạch dấu hoặc đồng hồ so.
-Nung nóng trục dần đến 850o C có thể nung bằng ngọn lửa, bằng lò xo, bằng dòng
điện, số lợng vòng dây đồng phụ thuộc công suất biến thế hàn. Nung nóng đến 850 o C giữ
khoảng 2 -3 giờ sau đó để nguội dần đên nhiệt độ môi trờng.
-Khi nối nh trên có thể bị hụt kích thớc trục, để khắc phục có thể dùng thêm một
đoạn trục để đảm bảo chiều dài nh ban đầu. Sau khi hàn nếu trục bị cong thì phải nắn sửa,
đồng thời phải ủ để khử ứng suất d rồi gia công để đạt đợc độ thẳng và độ bóng nhám cấn
thiết.
- Rãnh then trên trục bị hỏng làm rộng và sâu r ãnh tới kích th ớc tiêu chuẩn kế tiếp để
lắp với then mới. Trờng hợp này chiều rộng tăng lên của rãnh then không đ ợc quá 15%
chiều rộng ban đầu. Nếu then mòn đi cho phép gia công tới thớc phi tiêu chuẩn mà không
cần tính tới kích thớc tiêu chuẩn kế tiếp. Vì rãnh then mòn không đối xứng và không cần nên
không đợc định vị dụng cụ cắt gọt then rãnh cũ. Khi gia công mở rộng r ãnh mà phải định vị
theo đờng tâm chi tiết hoặc theo đờng sinh của trục ở phần không bị mòn.
-Khi hầu hết rãnh then bị mòn vít, chỉ có vài chỗ sứt mẻ lớn hơn, nếu gia công toàn
bộ rãnh cho hết vết sứt để tới kích th ớc sửa chữa thì chiều rộng rãnh bị tăng quá nhiều. Lúc
này có thể hàn đắp những chỗ sứt mẻ rồi gia công tiếp theo, có thể dùng hàn điện, hàn hơi

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

7

Lớp: SCKT6-Khoá 55

Đồ án tốt nghiệp

nếu đợc . Chiều rộng rãnh then bị hỏng nặng thì không sửa chữa mà hàn lấp rồi làm r ãnh
then mới ở vị trí khác cách rãnh cũ 90o,135o hoặc 180o theo chu vi ( nếu kết cấu cho phép).
d) . Trục bị mòn ngõng và mất độ nhẵn cần thiết :
-Sửa chữa ngõng trục tới kích thớc sửa chữa nhỏ hơn kích thớc ban đầu. Nếu độ
mòn lớn hơn thì tiện rồi mài. Những ngõng trục đ ã đ ợc tôi cứng, trớc khi tiện phải đợc ủ
ngõng để giảm độ cứng và dùng dao hợp kim cứng để tiện. Đờng kính trục không giảm quá
5% đờng kính trục ban đầu. Trục không đợc xây xớc hoặc có vết dao ở góc lợn sẽ gây ứng
suất tập trung làm yếu trục và có thể làm gãy trục trong quá trình làm việc sau này. Loại tr
các khuyết tật ở góc lợn bắng cách dũa hoặc tiện rồi mài khi góc lợn của các trục lớn thì
hàn đắp ủ rồi tiện và mài.
+ Truc bị xoắn, bị cong, bị nứt, bị mòn cổ trục. Cách sửa chữa là ta có thể nắn trục nếu
trục cong, nếu mòn cổ trục thì có thể hàn đắp, trục bị nứt thì thay trục mới.
3)

Hiện tợng hỏng ổ lăn

Nói chung khi ln h hng u c thay th (tr trng hp không có mi thay th thì
nh phi sa cha nhng nh vy cng ch l gng ép. Bi vì sa không t yêu cu
có th phá máy nghiêm trng hn na).

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

8

Lớp: SCKT6-Khoá 55

Đồ án tốt nghiệp

-

Phng hng tích cc nht l nâng cao tui th cho bng cách thng xuyên xem

xét, iu chnh v sa cha nh.
+ Khe hở hớng tâm và chiều trục quá lớn. Cần điều chỉnh khe hở, nếu lớn thì thay.
+ Có cặn đen từ ổ lọt ra ngoài. Cần rửa, bôi trơn và kiểm tra khe hở, nếu không đợc thì
thay ổ.
+ Dầu từ ổ chảy ra có lẫn mạt kim loại sáng lóng lánh, ổ làm việc có tiếng ồn. Phải
thay mới.
+ Bề mặt làm việc của ổ bị nứt, xớc, vỡ. Cần phải thay nếu không còn dùng đợc.
+ Hỏng vòng cách bi. Thờng thì thay ổ.
+ Các bề mặt làm việc bị han gỉ. Cần lau chùi hết vết han gỉ, kiểm tra dầu bôi trơn, nếu
vết han gỉ lớn phải thay ổ.
+ ổ lăn mắc kẹt quay tay thấy nặng. Cần lau chùi sạch, bôi trơn đầy đủ, thay đệm lót
kín,. Mòn nhiều thì thay.
+ Khe hở lắp ráp giữa ổ với trục và lỗ ở thân máy không đảm bảo. Cần sửa chữa
ngõng trục, và lỗ ở thân máy, nếu mòn nhiều thay ổ mới.
Bảng sai hỏng thờng gặp ở ổ lăn
Sai hng
Nguyên nhân
X lý
Khe h hng kính v Mòn các chi tit
iu chnh cho khe h
chiu trc quá ln
nh i.
Có cn en t lt ra Không du m bôi Ra, bôi trn v kim tra
ngoi

trn, quá nóng
khe h. Nu không t
yêu cu k thut thì thay
mi.
Du t lt ra ngoi có Vt liu ca các chi tit Thay mi
ln mt kim loi sáng lóng b mi nên lp b mt các
lánh, lm vic có ting vnh v bi b tróc.
n.
B mt lm vic ca các b lm vic quá ti, lp Thay . Nu vt xc
chi tit b nt, xc v. ghép cht quá so vi ch vnh dc theo chiu
thông thng, có vt ln bi thì có th dùng li
l lt vo vì lót kín c.
không tt.
Hng vòng cách
Không du m bôi Sa vòng cách. Nu
trn.
không c thì thay th
Sinh viên: Nguyễn Văn Long

9

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Các b mt lm vic b Có hi m, nc, axít lt Lau chùi hết vết han g,
han g.
vo hoc du m bôi kim tra du m bôi trn.
trn không tt

Nu g nng thì phi thay
th.
kt tc quay bng tay Có vt l chui vo , Lau chùi, bôi trn y .
thy nng.
thiu du m bôi trn.
Nu các vòng mòn
nhiu thì phi thay th.
Khe h lp ráp gia ổ mòn ngõng trục, l thân Sa cha ngõng trc v
với trc v l thân không máy hoc các vòng bi
l thân máy. Nu các chi
m bo.
tiết mòn nhiu thay.
4) H hỏng lỗ côn
+ Nguyên nhân :
do mòn ,xớc không đảm bảo yêu cầu
+ Khắc phục :
Kiểm tra độ mòn của lỗ côn có thể thực hiện theo phơng pháp vết sơn tiếp xúc giữa lỗ với ca
líp côn
Nếu mòn ít có thể đa lên máy mài tròn trong để sửa chữa .nếu mòn nhiều ,có thể phục hồi
bằng cách ép bạc sửa chữa.
5) Hiện tợng h hỏng khớp li hợp:
- Răng bị mòn, rãnh then bị mòn và h hỏng. Có thể hàn đắp, gia công cơ.
6) Vít chí:
Vít chí bị hỏng ren hay bị gãy.
- Nguyên nhân:
+Do bánh răng bị va đập mạnh di chuyển dọc trục hay bi xoay phá vỡ vít chí.
+ Quá trình tháo lắp gây cháy ren.
- Phơng án sửa chữa: Chúng ta nên thay mới.
- Nguyên nhân: Vít bắt quá chặt, Khi tháo bị nhờn rãnh
- Phơng án sửa chữa:

+ Xẻ lại rãnh bằng ca rồi dũa sửa.
Sinh viên: Nguyễn Văn Long

10

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

+ Thay mới nếu vít còn quá ngắn.
- Nguyên nhân:
+ Hộp máy làm việc các chi tiết trong hộp bị va đập vào thành hộp.
+ Có vật lạ gây kẹt gãy, vỡ bánh răng, gãy trục và gây nên vỡ hay nứt hộp máy.
- Phơng án sửa chữa:
+ Khoan và bắt vít trên vết nứt.
+ Dùng tấm ốp và đinh tán để bịt vết nứt.
+ Nếu quan trọng phải thay mới với đủ đảm bảo
7) Phanh.
- Khi tháo lắp thi phanh thờng bị cong vênh và gẫy.
- Cách khắc phục la thay vòng phanh mới.

8) Cơ cấu điều khiển tốc độ
- Chính l hai tay gạt điều khiển A và B.
- Cơ cấu này có nhiều h hỏng phổ biến nh: gẫy chốt (lm cho tay gạt không
còn khả nng điều khiển tốc độ). Suy ra nguyên nhân ny l do thao tác của ng ời
công nhân.
9) hỏng puli

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

11

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp


ở dạng lắp ,h hỏng chủ yếu của puli là xuất hiện độ đảo và không cân bằng .puli bị
đảo có thể do nhiều nguyên nhân nh trục puli bị cong ,công nghệ lắp puli vào trục không đúng
,sai số gia công cơ puli vợt qua giới hạn cho phép ,puli bị mòn không đều trong quá trình làm
việc .v.v .
Khi puli bị đảo ,phảI khắc phục ngay bằng mọi biện pháp nh sửa chữa trục ,ổ trợt ,sửa
chữa then ,rãnh then và sửa chữa bản thân puli.
Bản thân puli thừờng có những hiện tợng h hỏng nh mòn bề mặt tiếp xúc với puli ,
mòn rãnh then ,nứt vỡ vành bánh đai vv
10) H hỏng then và rãnh then:

Khi then và rãnh then bị mòn hoặc h hỏng thì lúc máy làm việc có tải sẽ phát sinh tiếng gõ
hoặc tiếng ồn .Mối ghép then thờng bị h hỏng ở bề mặt làm việc của then ,rãnh then trên trục
và lỗ
a) then bằng :
+ Nguyên nhân :
- Mòn hai mặt bên của rãnh trong các mối ghép then tr ợt (rãnh then các con lăn ,các
rãnh dẫn hớng)
- Bề mặt của rãnh then bị sứt mẻ hoặc vỡ
- Bề mặt làm việc của then bị vỡ hay sứt mẻ
- Then bị cắt đứt do mô men xoắn quá lớn
+ khắc phục

- Then bị cắt đứt ,mòn hay sứt mẻ sẽ đơc thay mới

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

12

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

- Rãnh then trên trục bị mòn hoặc sứt mẻ thì có thể làm nh : làm rộng và sâu rãnh tới
kích thớc tiêu chuẩn kế tiếp để lắp vào then mới ( chiều rộng r ãnh không đ ợc tăng lên quá
15% chiều rộng ban đầu ).Khi hầu hết rãnh then bị mòn ít ,chỉ có vài chỗ sứt mẻ lớn hơn ,nếu
gia công toàn bộ rãnh then cho hết vết sứt để đạt tới kích th ớc sửa chữa thì chiều rộng rãnh bị
tăng quá nhiều .lúc này có thể hàn đắp những những chỗ sứt mẻ rồi gia công cơ tiếp theo .
Dùng hàn điện hay hàn hơi đều đợc. Những rãnh bị hỏng nặng thì không sửa chữa mà hàn
đắp rồi làm rãnh then mới ở vị trí khác
b) then hoa :
+ Nguyên nhân
- Mòn then trên trục và rãnh then trong lỗ
- Dập ,vỡ ,sứt mẻ then hoa
- Sây sát hoặc tróc bề mặt làm việc then hoa do tác động của tảI trọng động
+ khắc phục :
- Nếu then hoa và rãnh then mòn ít mà môí ghép định tâm theo đ ờng kính trong của
trục thì cách sửa chữa tốt nhất là sửa lỗ then hoa đến kích thớc sửa chữa và làm tăng kích thớc then hoa trên trục theo kích thớc của rãnh then , của lỗ sau khi sửa
- Nếu then hoa và rãnh then mòn ít và mối ghép định tâm theo đ ờng kính ngoaì của
trục quá trình sửa chữa thực hiện theo trình tự sau :
+ Sửa trục then hoa đến kích thứơc sửa chữa và nâng đờng kính trong của lỗ then để các
rãnh then hẹp lại .để nâng đờng kính trong của lỗ tăng chiều dâỳ then có thể dùng pp nong

lỗ .các rãnh taọ thành sau khi nong lỗ đợc hàn đắp sau đó tiện lỗ rôì mài chuẩn cuối cùng sửa
tinh tòan bộ then hoa
- Nếu then và rãnh then trên trục mòn nhiều nh ng cha quá 20 đến 25%chiều rộng then
thì gia công lỗ then hoa đến kích thớc sửa chữa ,hàn đắp trục then hoa rồi gia công lại then
hoa trên trục theo kích thớc then hoa của lỗ .hàn đắp xong tiện đờng kính ngoaì tới kt cần thiết
- Nếu các then hoa trên trục mòn quá nhiều trên 20 đến 25%chiêù rộng then hoặc với
then hoa có chiều rộng nhỏ dới 4 đên 5 mm bị mòn tơng đối nhiêù ,ta hàn đắp toan bộ các
rãnh then rồi gia công cơ
- Lỗ then hoa bị mòn nhiều quá thì phục hồi bằng cách ép bạc trung gian
- Thay bộ phận chi tiết có then hoa : những chi tiết phức tạp gia công khó và đắt tiền
,nếu chỉ có phần then hoa bị h hỏng mà việc hàn đắp ảnh hởng tới độ chính xác của chi tiết
thì ta tiện thẳng phần trục then hoa này ,sau đó ghép vaò phần trục mới rồi hàn hơI hoặc hàn
điện nối liền 2 trục làm một

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

13

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

PHầN III: QUY TRìNH CÔNG NGHệ THáO HộP ụ Đứng máy tiện
t6m16
TT

Tên bc công vic

Chuẩn bị tháo

1

Dng c

Ch dn thc hin

-Dụng cụ,dẻ -Chuẩn bị các dụng
cụ tháo
lau
,dầu
-nghiên cứu bản vẽ
rửa
,búa lắp và thuyết minh
máy
nguội
,dùi
-Xem xét tình trạng
đồng ,khay của máy và hộp ta
cần tháo
đựng ,vam
,chìa

YCKT
Để các
dụng cụ
tháo
dúng yêu
cầu kỹ
thuật

vặn

chìm ,tuốc nơ

Tháo trục III

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

vít

,kìm

phanh

,qủa

tháo

chốt

,chìa

vặn

móc
Vam, tuốc nơ -Dùng chìa vặn chìm
tháo 4 vít M12 ở mặt
vít, chìa vặn
bích

chìm,kìm
-Dùng tuốcnơvít tháo
2 vít trí M10
phanh,chìa
-Dùng dùi đồng,búa
vặn móc
nguội tháo đai ốc
công
-Dùng kìm phanh
14

-Tháo
các vít
đúng kĩ
thuật
-Đầu trục
không bị
biến
dạng
-Khi tháo

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Tháo trục I

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

Búa nguội,
dùi
đồng,
vam,
chìa
vặn
chìm,
chìa
vặn
móc,tuốc nơ
vít

15

tháo phanh
-Dùng vam tháo trục
chính theo chiều từ
tray sang phảI,đỡ các
chi tiết còn lại
Dùng van tháo 2 ổ
lăn 210, sau đó giữ
cố định trục chính và
dùng chìa vặn chìm
tháo vít M16 bắt vít
vào đĩa mâm cặp,
dùng đòn tháo đĩa
mâm cặp ra
-Dùng tuốc nơ vít nậy
vòng đệm cánh
-Dùng chía vặn móc

tháo đai ốc công
-Dùng vam thao puli
-Dùng chía vặn chìm
tháo 4 vít chìm M12
tháo mặt bích
-Dùng dùi đồng ,búa
nguội tống trục I ra
theo chiều từ phảI
sang tráI đồng thời
đỡ các chi tiết
-Dùng vam tháo 2 ổ
lăn 6012

không
làm gãy
phanh
-ổ
lăn
không bị
biến
dạng

-Tháo
các vít
đúng kĩ
thuật
-Đầu trục
không bị
biến
dạng

-ổ
lăn
không bị
biến
dạng

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Tháo trục III

Tháo trụ IV

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

Búa nguội,
dùi
đồng,
vam,tuốc nơ
vít,kìm phanh
qủa tháo chốt

Búa nguội,
dùi
đồng,
vam,tuốc nơ
vít,kìm phanh

16

-Dùng
tuuốcnơvít
tháo 6 vít M8
-Dùng qủa tháo chốt
tháo nắp ở hai đầu
trục
-Dùng kìm phanh
tháo phanh
-Dùng dùi đồng,búa
nguội tháo trục 2
theo chiều từ phảI
sang tráI đồng thời
đỡ chi tiết
-Dùng van tháo 4 ổ
lăn 205 râ khỏi trục
-Dùng dùi đồng,búa
nguội tháo bánh
gạt,bánh răng Z17 ra
khỏi ống
-Dùng tuốcnơvít tháo
vít M10
-Dùng kìm phanh
tháo phanh
-Dùng dùi đồng,búa
nguuội tháo trục IV
theo chiều từ tráI
sang phải
-Dùng vam tháo

bánh răng Z35 và ổ
lăn 204 ra khỏi trục

-Tháo
các vít
đúng kĩ
thuật
-Đầu trục
không bị
biến
dạng
-Khi tháo
không
làm gãy
phanh
-ổ
lăn
không bị
biến
dạng
-Tháo
các vít
đúng kĩ
thuật
-Đầu trục
không bị
biến
dạng
-Khi tháo
không

làm gãy
phanh
-ổ
lăn
không bị
biến
dạng

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Tháo trục V

Búa nguội,
dùi
đồng,
vam,tuốc nơ
vít,kìm phanh

-Dùng tuốc nơ vít
tháo vít M8
-Dùng kìm phanh
tháo phanh
-Dùng dùi đồng,búa
nguuội tháo trục theo
chiều từ phảI sang
trái
-Dùng vam tháo

bánh răng Z29,ổ lăn
204 ra khỏi trục

-Tháo
các vít
đúng kĩ
thuật
-Đầu trục
không bị
biến
dạng
-Khi tháo
không
làm gãy
phanh
-ổ
lăn
không bị
biến
dạng

An toàn vệ sinh trong quá trình tháo máy.
- m bo cht lng cụng vic khi thỏo lp cn t chc ni lm vic gn
gng , sch s , b trớ cỏc thit b dng c v chi tit thun li m bo cht
lng sa cha , bo tr .
- Ch lm vic phi c gi gỡn sch s , c chiu sỏng t nhiờn y v
chiu sỏng nhõn to hp lý . Bn dng c v thit b phi vng chc v cú
kớch thc phự hp
- Trc khi lm vic phi xem xột k cỏc dng c v cỏc thit b thỏo lp gỏ
v trong trng hp cn thit phi thay th

- Trc khi bt u thỏo, lp cỏc kt cu, h thng phi chun b ch lm vic
phự hp vi k thut an ton. Cn phi chc chn to nng sut lm vic cao
- Trc khi thỏo thit b , phi dn dp ch thỏo , cỏc vt khụng dựng n phi ct
i
- Thỏo cỏc b phn cỏc chi tit, thit b phi theo trỡnh t cụng ngh cht ch
c ghi trong phiu cụng ngh v bn v
- lm sch bi bn , phoi ta phi dựng chi lụng , chi út hay gi lau lm
sch .Trỏnh khụng c dựng tay xoa hoc thi bi v nh th s gõy thng
tớch cho tay v bi bn s bay vo mt
- Ch trong nhng trng hp cn thit mi dng kh nn lm sch chi tit .
Khi phun khớ nộn vo chi tit phi dựng kớnh bo v
- Ch khi no np t xong hon ton mi c diu chnh v bụi trn
- Vic thc hin an ton ca cc cng vic phi ph hp vi trnh t tng phn
vic khi thỏo , bo tr v ch bt u sau khi ú thc hin y cỏc yờu cu k
thut , an ton lao ng
Sinh viên: Nguyễn Văn Long

17

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Trong quỏ trỡnh thc hin cụng vic, hc va phi cú trang b bo h y , u
túc gn gng ỳng vi ni quy v an ton lao ng. Ch khi no hc viờn tuõn th
y mi quy nh v an ton lao ng thỡ mi c tham gia thc hin hot ng

Phần VI:
Kết luận :

Trên đây là toàn bộ nội dung ghi lại một cách ngắn gọn nhất quá
trình làm việc để thực hiện đề tài mà em đ ợc giao. Nội dung quy trình
công nghệ tháo lắp hộp ụ đứng máy Tiện T6M16.
Trong quá trình nghiên cứu hình thành một số ph ơng án, lập ra
hai phơng án cơ bản nhất và cuối cùng là phân tích lựa chọn một ph ơng án tối u hơn, lựa chọn phơng án tháo lắp em nhận thấy ph ơng án
mà em lựa chon phù hợp với điều kiện kỹ thuật, dụng cụ của tr ờng ta
hiện nay. Bởi vì trong quá trình thực hiện tháo lắp không tốn quá
nhiều sức lao động cũng nh chi phí lao động trong công việc, lại phù

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

18

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

hợp với việc học tập nâng cao tay nghề; Có vai trò lớn trong việc rèn
luyện tính cẩn thận kiên trì, hình thành kỹ năng sử dụng dụng cụ. Về
dụng cụ tháo lắp đều là những dụng cụ đơn giản phổ biến trong công
việc nguội sửa chữa nh dùi đồng, búa nguội, .không cần sự đòi hỏi sự
đầu t lớn. Chính vì vậy mà giải quyết đ ợc vấn đề về chi phí sửa chữa
cũng nh thời gian sửa chữa. Tuy nhiên quy trình tháo lắp này có nh ợc
điểm là cha áp dụng đợc các công nghệ tiên tiến mà hầu hết công việc
đều là thủ công. Cha sử dụng đợc u điểm của việc sủ dụng tự động
hóa. Nhng em chắc chắn rằng tr ớc xu hớng phát triển và đầu t công
nghiệp hoá nh hiện nay, nhà x ởng, dụng cụ cũng nh trang thiết bị cơ
khí sẽ nhanh chóng đợc tự động hoá, khi đó sẽ dễ dàng giải quyết đ ợc
những nhợc điểm nh hiện tại.

Qua quá trình làm hoàn thành công việc của mình cũng gạp
không ít những khó khăn về những yếu tố liên quan nh ứng dụng các
phần mền vẽ, in ấn Nh ng cũng nhờ đề tài đòi hỏi ng ời thực hiện phải
có kiến thức, hiểu biết kỹ năng rộng, bắt buộc phải có tinh thần tự
học, tự tìm hiểu. Đồng thời cũng giúp sinh viên có cơ hội tìm hiểu kỹ
càng hơn về kết cấu, nguyên lý làm việc, đặc điểm của máy

công cụ

nói riêng và bớc đầu hình thành các máy công nghiếp khác, đây cũng
là cơ hội để sinh viên ứng dụng những kiến thức đ ợc trang bị trong cả
khoá học. Vậy theo em việc áp dụng đề tài mới này là một sáng kiến
rất hay và kết quả thu đ ợc rất cao, kết quả không chỉ nhìn thấy tr ớc
mắt.
Trong quá trình thực hiện đ ợc sự giúp đỡ của các thầy cô giáo
trong ban, đặc biệt là sự hớng dẫn, chỉ bảo nhiệt tình của thầy giáo Lê
Ngọc Tơi, cùng với những nỗ lực của bản thân em đã thu đ ợc kết quả
nhất định về mặt kiến thức, em đã hoàn thành đề tài của mình đúng
thời gian và khối lợng quy định.

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

19

Lớp: SCKT6-Khoá 55


Đồ án tốt nghiệp

Mặc dù đã rất cố gắng nhng chắc chắn không thể tránh khỏi

những mặt còn hạn chế nhất định. Một lần nữa em mong đ ợc sự giúp
đỡ , sự đóng góp thêm ý kiến của các thầy cô giáo để em mong muốn
hạn chế tối đa đợc những hạn chế của mình .

tài liệu tham khảo

Tên tài liệu

Tập bảng và hình vẽ môn
học sửa chữa cơ khí
Tập bản vẽ máy cắt
Kim loại
Vẽ kỹ thuật
Hớng dẫn sử dụng
SolidWorks trong thiết kế 3

Tên tác giả

Ghi chú
Sách lu hành

Trần Quốc Tuấn

nội bộ trong trờng CĐCNHN

Trần Đức Quý
Sách lu hành
Em xin chân thành cảm ơn !
Nguyễn Xuân Chung
nội bộ

Hà Nội, tháng 6 năm 2006
Trần Hữu Quế
Sinh viên: Nguyễn Văn Long
Nguyễn Việt Hùng
Nhà xuất bản
Đào Hồng Bách

xây dựng

chiều
Vật Liệu cơ khí

Sinh viên: Nguyễn Văn Long

Hoàng Tùng

20

Lớp: SCKT6-Khoá 55


§å ¸n tèt nghiÖp

Môc lôc
STT
1
2
3

B×a

§Ò Tµi
ChÊm ®iÓm cña gi¸o

TRANG
1
2
3

4

viªn
ChÊm ®iÓm cña héi

4

5
6
7
8
9
10

T£N BµI

®ång
PhÇn I : Lêi nãi ®Çu

Sinh viªn: NguyÔn V¨n Long

GHI CHó

7
18
24
26
27
28

21

Líp: SCKT6-Kho¸ 55


§å ¸n tèt nghiÖp

Sinh viªn: NguyÔn V¨n Long

22

Líp: SCKT6-Kho¸ 55