Giáo án Thấu kính mỏng tiết 1

BÀI 48: THẤU KÍNH MỎNG (Tiết 1)
I.
1.
-

Mục tiêu
Kiến thức

Trình bày được định nghĩa & cấu tạo, phân loại thấu kính.
Trình bày được các khái niệm về các đặc trưng quan trọng của 1 thấu kính mỏng:
quang tâm, trục chính, tiêu điểm, tiêu cự, tiêu diện.
Chỉ ra được điều kiện cho ảnh rõ nét.

2. Kỹ năng
- Vẽ được đường đi của tia sáng qua 2 loại thấu kính ( đối với các tia đặc biệt và tia

bất kỳ)
Xác định được tiêu cự của TK khi chiếu các chùm tia đi qua.

II. Chuẩn bị
1. Giáo viên.

- Chuẩn bị một số thấu kính để học sinh quan sát.
- Tham khảo một số tài liệu.
2. Học sinh.
- Ôn lại kiến thức về thấu kính mỏng đã được học ở lớp 9 THCS.
- Chuẩn bị bài ở nhà.
III. Hoạt động dạy học
• Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ
-

Hoạt động học sinh
Lớp trưởng báo cáo sĩ số
HS lên bảng trả bài
HS chú ý và sửa lỗi

Hoạt động giáo viên
-

GV tiến hành kiểm tra bài cũ
GV nhận xét và cho điểm

Câu hỏi 1: Viết công thức thấu kính? Nêu đặc điểm của một chùm tia sáng khi đi qua lăng kính?
HS trả lời: Công thức thấu kính:

•
•
•
•

sin i1 = n sin r1
sin i2 = n sin r2
A = r1 + r2
D = i1 + i2 − A

+ Khi một tia sáng đi qua lăng kính (

n >1

) thì nó luôn bị lệch về đáy của lăng kính so với tia tới.

2
Câu hỏi 2: Cho lăng kính có A = 600, chiết suất

, chiếu tia tới với góc tới 450 đến mặt lăng kính,
xác định góc lệch. Nếu tăng góc tói D thay đổi ra sao?

Tính góc lệch của tia sáng : sinr1 =

2
sin i1
1
= 2 =
n
2 2

= sin30o => r1 = 30o


r2 = A – r1 = 60o – 30o = 30o
2
sini2 = nsinr2 =

1
2
=
2
2

= sin45o

=> i2 = 45o

D = i1 + i2 – A = 45o + 45o – 60o = 30o
•

Hoạt động 2: Tìm hiểu định nghĩa thấu kính
Hoạt động học sinh

-

Hoạt động giáo viên

HS quan sát các loại thấu kính khác nhau và kết hợp tìm hiểu SGK nêu định nghĩa thấu
kính.
Nhận xét về hình dạng từng loại thấu kính (độ dày của phần rìa và phần giữa).

δ
C1
C2

R2
-

HS chỉ ra trục chính, trục phụ, quang tâm ….

-

HS vẽ hình và chép bài vào vở

-

Cho HS quan sát các loại thấu kính.

-

GV thông báo có 2 loại TK là TK mép mỏng và TK mép dày.


GV cho HS quan sát hình 48.3
Yêu cầu chỉ ra trục chính, quang tâm, trục phụ qua hình vẽ.

-

O
O

•

Thông báo 2 loại thấu kính: TKHT và TKPK
Hoạt động 3: Tìm hiểu quang tâm và điều kiện cho ảnh rõ nét

Hoạt động học sinh
- HS nhận xét đường truyền của tia sáng
qua quang tâm

Hoạt động giáo viên
- GV làm thí nghiệm chiếu tia sáng qua
quang tâm.Cho HS xem thí nghiệm:
Khi nào vật cho rõ nét nhất?
+ Ảnh rõ nét khi là một chấm sáng hay

một vùng sáng?
+ Các tia sáng tới TK có đặc điểm gì?
- GV nhận xét và thông báo lại lần nữa
về ĐK cho ảnh rõ nét

-

HS rút ra được điều kiện để có ảnh rõ
nét

•

Hoạt động 4: Tìm hiểu Tiêu điểm, tiêu diện và tiêu cự

Hoạt động học sinh

Hoạt động giáo viên

- HS nhắc lại những chùm sáng đã được học: chùm song song, chùm hội tụ, chùm phân kì

- HS quan sát và thực hiện thí nghiệm chiếu một chùm sáng song song đến TKHT và vẽ hình.
- HS làm tương tự như vậy với TKPK
- HS xác định tiêu điểm ảnh F’của TKPK và vẽ hình.
- HS nhận xét vị trí F’ của TKHT và TKPK.

- HS nhận xét vị trí F của TKHT va TKPK
- Rút ra nhân xét về độ dài của OF và OF’(OF=OF’)


F

F1
F/
F
O
F1/
O
F
F/
F1/
F
F/
O
F1/
O
F/
F
F1/
O
F/
F
O
R1
F/
O


F1
- HS quan sát và xác định tiêu điểm vật phụ, tiêu điểm ảnh phụ.
- HS vẽ hình vào vở
F

F
O
M

GV yêu cầu 1 HS lên bảng vẽ hình.
- GV thông báo vị trí của tiêu điểm ảnh chính F’ của TKHT
-

- GV làm thí nghiệm đặt 1 nguồn sáng trước TKHT
- GV thông báo vị trí tiêu điểm vật F
- GV thông báo: Thí nghiệm cho thấy F và F’ đối xứng với nhau qua quang tâm.

•

Hoạt động 5: Tìm hiểu đường đi của tia sáng qua thấu kính

Hoạt động học sinh
-

Hoạt động giáo viên

HS nêu 3 tia đặc biệt: tia song song trục chính, tia qua tiêu điểm vật chính, tia qua quang
tâm.
HS vẽ đường đi của 3 tia đặc biệt đối với TKHT và TKPK


-

HS thảo luận nhóm đề xuất phương án để tìm tia ló đối với từng TK

-

2 HS của 2 nhóm lên bảng vẽ

-

HS nhắc lại các cách vẽ tia ló.
Yêu cầu HS cho biết có các tia đặc biệt nào?
O
F/
F
F/
F

Tia tới bất kì thì tia ló đi như thế nào?
•

Chia lớp thành 2 nhóm, nhóm 1 làm việc với TKHT, 2 làm việc với TKPK.
GV nhân xét và mời 1 HS lên bảng vẽ hình
Hoạt động 6: Vận dụng, củng cố

Hoạt động học sinh

- HS nhắc lại các nội dung chính.
- HS ghi bài tập về nhà.

Hoạt động giáo viên

- GV yêu cầ
ảnh chính, ti

- BTVN:Yê


IV.

Rút kinh nghiệm tiết dạy

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………