Các doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh và tự do quảng cáo về sản phẩm, dịch vụ của mình nhưng sự tự do đó vẫn chỉ là tự do có “giới hạn” theo anhchị giới hạn của tự do quảng cáo là gì

Đề số 7: Các doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh và tự do quảng cáo về
sản phẩm, dịch vụ của mình nhưng sự tự do đó vẫn chỉ là tự do có “giới hạn”.
Theo anh/chị giới hạn của tự do quảng cáo là gì? Vì sao?

Trả lời:
Hiện nay khái niệm “tự do quảng cáo” vẫn còn rất mơ hồ bởi ngay trong Luật
quảng cáo năm 2012 cũng không nhắc tới khái niệm này, ta chỉ có thể tạm hiểu
rằng “tự do quảng cáo” là việc các doanh nghiệp có quyền tự quảng cáo về sản
phẩm của mình hoặc quảng cáo cho sản phẩm của doanh nghiệp khác trong phạm
vị một số quyền được pháp luật quy định, ví dụ như tại Điều 12 Luật quảng cáo
2012 quy định các quyền của người quảng cáo là “Quảng cáo về tổ chức, cá nhân,
sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình; Quyết định hình thức và phương thức
quảng cáo; Được cơ quan có thẩm quyền về quảng cáo của địa phương thông tin
về quy hoạch quảng cáo ngoài trời đã phê duyệt; Yêu cầu thẩm định sản phẩm
quảng cáo.” Tuy nhiên bên cạnh những quyền đó vẫn có rất nhiều các quy định cụ
thể về phương thức, sản phẩm hay ngôn ngữ quảng cáo dường như làm hạn chế
quyền “tự do quảng cáo” của doanh nghiệp, những giới hạn trong tự do quảng cáo
đó chính là sự quản lý chặt chẽ của nhà nước nhằm đảm bảo các doanh nghiệp
không lợi dụng những ưu đãi, điều kiện thuận lợi để quảng cáo sai sự thật, lừa dối
người tiêu dùng, cạnh tranh không lành mạnh hoặc làm ảnh hưởng tới nền hướng
phát triển xã hội. Những giới hạn trong tự do quảng cáo có thể kể tới là:
1. Giới hạn về sản phẩm được quảng cáo
Ngay tại Điều 7 Luật quảng cáo 2012 đã quy định rõ các sản phẩm, hàng hóa, dịch
vụ cấm quảng cáo là
“1. Hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật.
2. Thuốc lá.
1


3. Rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên.
4. Sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, sản phẩm dinh

dưỡng bổ sung dùng cho trẻ dưới 06 tháng tuổi; bình bú và vú ngậm nhân tạo.
5. Thuốc kê đơn; thuốc không kê đơn nhưng được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền khuyến cáo hạn chế sử dụng hoặc sử dụng có sự giám sát của thầy thuốc.
6. Các loại sản phẩm, hàng hóa có tính chất kích dục.
7. Súng săn và đạn súng săn, vũ khí thể thao và các loại sản phẩm, hàng hóa có
tính chất kích động bạo lực.
8. Các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cấm quảng cáo khác do Chính phủ quy định
khi có phát sinh trên thực tế.”
Sở dĩ pháp luật cần có rào cản này bởi những mặt hàng kể trên tuy không bị cấm
hoàn toàn nhưng được khuyến cáo là không nên sử dụng hoặc sử dụng phải trong
tầm kiểm soát, do đó nếu để các doanh nghiệp “tự do quảng cáo” sẽ đồng nghĩa với
việc người dân biết đến các mặt hàng này nhiều nhưng không hiểu rõ về chúng
hoặc người dân không hiểu biết và cho rằng có thể sử dụng các mặt hàng này tràn
lan, bởi vậy sẽ dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng.
2. Giới hạn về hành vi trong quảng cáo
Sự giới hạn này được thể hiện rõ nét nhất qua Điều 8 Luật quảng cáo 2012 trong
đó một số hành vi bị cấm trong quảng cáo như “Quảng cáo làm tiết lộ bí mật nhà
nước, phương hại đến độc lập, chủ quyền quốc gia, an ninh, quốc phòng; Quảng
cáo thiếu thẩm mỹ, trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong
mỹ tục Việt Nam;...; Quảng cáo có tính chất kỳ thị dân tộc, phân biệt chủng tộc,
xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo, định kiến về giới, về người khuyết tật;
Quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất
lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình với giá cả, chất
2


lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại của tổ chức, cá
nhân khác...” Giới hạn này được đặt ra nhằm quản lý hoạt động quảng cáo của các
doanh nghiệp, ngăn chặn việc các doanh nghiệp lợi dụng việc quảng cáo để bôi xấu
doanh nghiệp khác, thể hiện thái độ chính trị hay phân biệt đối xử cũng như gian

dối trong hoạt động quảng cáo, quảng cáo sai sự thật về chất lượng sản phẩm. Nếu
không có những giới hạn này, một số thành phần sẽ lời dụng sự nơi lỏng của pháp
luật nhằm trục lợi, chống phá chính quyền, gây mất đoàn kết dân tộc hoặc lừa dối
người tiêu dùng.
3. Giới hạn về phương tiện quảng cáo, địa điểm quảng cáo và các yếu tố
ảnh hưởng tới việc quảng cáo khác
Sự giới hạn ở đây nhằm đưa ra một định hướng rõ ràng từ việc một quảng cáo cần
đảm bảo nội dung ra sao, cách trình bày như thế nào, ngôn ngữ phải đáp ứng được
yêu cầu gì...cho đến việc quảng cáo ở mỗi cách thức địa điểm phải tuân theo từng
quy chuẩn rõ ràng. Điều này nhằm đảm bảo hoạt động quảng cáo của các doanh
nghiệp tuân theo một khuôn khổ cụ thể, không phải là sự dập khuôn nhưng vẫn cần
một số quy tắc chung nhằm hạn chế việc các doanh nghiệp tùy ý thích nói sao thì
nói, thích viết sao thì viết và thích viết ở đâu, nói ngắn hay nói dài, thậm chí gây
phiền cho người xem, người đọc cũng không bị xử lý.

Nhìn chung, giới hạn của tự do quảng cáo chính là những quy định được đưa ra
yêu cầu các doanh nghiệp có sản phẩm dược quảng cáo và các doanh nghiệp kinh
doanh dịch vụ quảng cáo, phát hành quảng cáo phải tuân theo nhằm quản lý chặt
chẽ hoạt động này, bởi lẽ sự tự do nếu đơn thuần là thích làm gì thì làm sẽ mang
đến những hậu quả khôn lường ảnh hưởng và gây phản cảm cho nhiều người, còn
sự tự do trong khuôn khổ sẽ cho ra những sản phẩm quảng cáo chân thật, phù hợp
với thuần phong mỹ tục nhưng cũng không kém sáng tạo, hấp dẫn.
3


Danh mục tài liệu tham khảo:
1. Luật quảng cáo 2012
2. Luật thương mại 2005

4