Hiệu quả tư vấn và giáo dục của điều dưỡng viên trong kiểm soát tối đa yếu tố trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại khoa khám bệnh theo yêu cầu bệnh viện bạch mai năm 2015

T V Nă
B nhăđáiătháoăđ

ngă( T )ălƠăb nhălỦăr iălo năchuy năhóaăth

cóădi năbi năph căt p,ăv iăt căđ ăphátătri năr tănhanh,ăb nhăđ
cácăn

căđangăphátătri n.ăTheoă

căxemălƠăđ iăd chă ă

cătínhăm iănh tăc aăliênăđoƠnă T ăQu căt ă(IDF)ă

trong n mă2013ăcóăkho ngă382ătri uăng
có đ nă592ătri uăng

ngăg pănh t,ă

iăm că T ătrênătoƠnăth ăgi iăvƠ d ătínhă

iăvƠoăn mă2035ăvƠăvùngăTơyăTháiăBìnhăD

ngă(trongăđóăcóă

Vi tăNam)ăs ăt ngăkho ngă46%ăvƠoăn mă2035ă[27].
T ă lƠă v nă đ ă s că kh eă c ngă đ ngă c aă toƠnă c u,ă b nhă gơyă raă nhi uă bi nă
ch ngă ă nưo,ă m t,ă tim,ă th n,ă m chă máu,ă th nă kinh… nhă h
l

ngă t iă tu iă th ,ă ch tă

ngăcu căs ng,ăđòiăh iăkinhăphíăđi uătr ăcaoăvà tr ăthƠnhăgánhăn ngăkinhăt ăchoăcáă

nhơn,ăgiaăđình,ăxưăh i. Ki măsoátăglucoseămáuăch tăch ăs ăng năng aăvƠălƠmăch mă
s ă xu tă hi nă cácă bi nă ch ngă ă b nhă nhơn (BN)

T ,ă gi mă đ

că cácă bi nă c ă timă

m ch,ăt ăl ătƠnăt tăvƠăt ăl ăt ăvong.ăT ăđóăgi măđ

căgánhăn ngăchoăgiaăđình,ăxưăh iă

vƠă yă t ă toƠnă c u.ă Nghiênă c uă Unitedă Kingdom of Prospective Diabetes Study
(UKPDS)ăchoăth yăđi uătr ătíchăc căgi măđ

că1%ăHbA1călƠmăgi mă21%ăt ăl ăt ă

vong,ă37%ăt ăl ăcácăbi năch ngăth năvƠăm t,ăvƠă14%ăt ăl ănh iămáuăc ătimă[29].
Ki măsoátăglucoseămáuăbaoăgi ăc ngăph iăđiăkèmăv iăvi căđi uăch nhăcácăy uă
t ănguyăc nh ăt ngăhuy tăáp(THA),ăth aăcơn,ăbéoăphì,ăr iălo nălipidă(RLLP)ămáu…
t oăthƠnhătìnhătr ngăki măsoátăđaăy uăt .ă ăVi tăNam,ătìnhăhìnhăqu nălỦăb nhă T ă
cònănhi uăh năch doăthi uăc ăs ăv tăch t,ăthi uăcánăb ăyăt ăcóăkh n ngăkhámăvƠă
đi uă tr ă b nhă T .Trongă th că t ă cóă r tă ítă ng

iă b nhă đ

că ki mă soátă t tă glucoseă

máuă vƠă cácă y uă t ă nguyă c .ă K tă qu ă nghiênă c uă c aă Diabcareă ă khuă v că chơuă Ễă
trongă đóă cóă Vi tă Nam,ă choă th yă t ă l ă b nhă nhơnă T ă đ tă đ

că m că tiêuă glucoseă

máuălƠăr tăth pă[24], [25].
Doăđóăđ ătƠiănƠyăđ
1.

căth căhi năv iăm cătiêu:

Kh o sát th c tr ng ki m soát đa y u t : glucose máu lúc đói, HbA1c, huy t áp
và lipid máu c a b nh nhân T

typ2 đi u tr ngo i trú t i khoa Khám Ch a

B nh Theo Yêu C u (KCBTYC) - B nh vi n B ch Mai n m 2015.
2.

Hi u qu t v n và giáo d c c a đi u d
c a b nh nhân T

ng viên trong ki m soát đa y u t

typ 2 đi u tr ngo i trú t i khoa Khám Ch a B nh Theo

Yêu C u - B nh vi n B ch Mai sau 3 tháng và sau 6 tháng.
1

Ch

ngă1

T NG QUAN
NHăNGH AăVĨăPHỂNăLO Iă ỄIăTHỄOă

1.1.

NG

nhăngh a

1.1.1.ă

T ă lƠă r iă lo nă chuy nă hóaă c aănhi uă nguyênă nhơn,ă b nhă đ
tìnhă tr ngă t ngă đ

căđ că tr ngă

ngă huy tă m nă tínhă ph iă h pă v iă r iă lo nă chuy nă hóaă

carbohydrate,ă lipidă vƠă proteină doă thi uă h tă c aă tìnhă tr ngă ti tă insulin,ă tácă d ngă
c aăinsulinăho căc ăhai[15].
1.1.2. Phân lo i b nh T
T ch c Y t th gi iă(WHO)ăđưăphơnălo iă T ăthƠnhăcácăth chínhănh ăsau:
- T ătyp 1ă( T ăph ăthu căinsulin)ă
- T ătyp 2ă( T ăkhôngăph ăthu căinsulin)ă
- T ăthaiăk :ăcóănguyăc ăphátătri năthƠnhăb nhă T ătyp 2ăv ăsauănƠy.
- T ă khácă nh ă T ă doă tu ,ă cácă b nh n iă ti tă khácă ti tă khácă (H iă ch ngă

Cushing, Basedow,ă toă đ uă chi…),ă doă thu că ho că hóaă ch t(Glucocorticoid,ă thiazid,ă
T3,ăT4…),ădoădiătruy nă(Turner,ăKlinfenter,ăDown…)
1.2. D CH T H Că ỄIăTHỄOă

NG TYP 2

B nhă T ă lƠă m tă trongă nh ngă b nhă khôngă lơyă ph ă bi n nh tă hi nă nayă trênă
toƠnăc u.ăS ăng

iăm căb nhă T ăngƠyăcƠngăgiaăt ngăđ căbi tălƠă T ătyp 2 ngày

nayăđangătr ăthƠnhăđ iăd ch.
Theoăcôngăb ăc aăT ăch căyăt ăth ăgi i,ăn mă1985ătoƠnăth ăgi iăcóă30ătri uăng
m că T ,ăn mă1995ătrênăth ăgi iăcóă118,4ătri uăng
týp 2 là 114,9 tri uăng
tri uă ng

i,ăchi mă97,6%.ă

iă

iăm căb nhă T ,ătrongăđóă T ă

căđoán,ătrongăn mă 2013ăcóăkho ngă382ă

iă m că T ă trênă toƠnă th ă gi iă vƠă đ nă 592ă tri uă ng

55%ătrongăvòngă22ăn m.ăTrongăđóăh uăh tăng

iă vƠoă n mă 2035,ă t ngă

iăm iăm căs ngă ăcácăn

th pă vƠă trungă bìnhă [27]. T iă Vi tă Nam,ă b nhă đangă cóă chi uă h

căthuănh pă

ngă giaă t ngă nhanhă

theoăt căđ ăphátătri năkinhăt ăc ngănh ăt căđ ăđôăth ăhóa.ăTheoăk tăqu ănghiênăc uă
c aă m tă s ă cu că đi uă traă đ uă nh ngă n mă 1990,ă t ă l ă m că T ă t iă HƠă N i,ă Hu ,ă
thƠnhăph ăH ăChíăMinhăt

ngă ngălƠă1,ă2%,ă0,96% và 2,52% [01],[10], [13].ă

nă

n mă2001ăt ăl ăm că T ăt iăkhuăv căn iăthƠnhăc aăb năthƠnhăph ăl nălƠă4,0%,ăt ăl ă
2

Thang Long University Library


r iălo nădungăn păGlucoseălƠă5,1%ă[03].ăM iăđơyănh t,ăn mă2012ăB nhăvi năN iăti tă
Trungă

ngăđưăti năhƠnhăcu căđi uătraăt iă6ăvùngăsinhătháiătrongăc ăn

núi phía B c,ă

căg măMi nă

ngă b ngă sôngă H ng,ă Duyênă h iă mi nă Trung,ă Tơyă Nguyên,ă ôngă

NamăB ăvƠăTơyăNamăB .ăK tăqu ăchoăth y,ăt ăl ăng

iăm că T ă ăn

cătaăchi mă

5,42%ădơnăs .ăTrongăđóăTơyăNamăB ăcóăt ăl ăcaoănh tăv iă7,2%ădơnăs ăvƠăkhuăv că
TơyăNguyênăv iă3,8%ădơnăs .ăT ăl ăm că T ăt iăVi tăNamă10ăn măquaăđưăt ngăg pă
đôiăch ngăt ăVi tăNamălƠăm tătrongăcácăn

căcóăt ăl ăm iăm căcaoăvìătrênăth ăgi iă

ph iătr iăquaă15ăn măt ăl ăm că T ăm iăt ngăg păđôi[17].
1.3. C ăCH B NHăSINHă ỄIăTHỄOă

NG TYP 2

Cóă haiă c ă ch ă c ă b nă trongă b nhă sinhă c aă T ă typ 2ă đóă lƠă s ă đ ă khángă
insulinăvƠăr iălo năti tăinsulin[11], [14], [15].
- R i lo n ti t insulin:

ng

iă bìnhă th

ng,ă khiă đ

hi n ti t insulin s măvƠăđ đ có th ki m soát n ngăđ đ
b

ngă máuă t ngă s xu t
ngămáu.ă

i v iăng

i

T ,ă tìnhă tr ng thi u h tă insulină đi n hình s x y ra sau m tă giaiă đo nă t ngă

insulin máu nh măđ bù tr cho tình tr ng kháng insulin. Bài ti t insulin v i kích
thíchăt ngăđ

ng máu ch măh nă(khôngăcóăphaăs m, xu t hi n pha mu n). Ng đ c

glucose,ăt ngăacidăbéoăt do m nătính…ăcóăvaiătròăthamăgiaăvƠoăquá trình gây suy
gi m ch căn ngăt bào beta.
- Kháng insulin:

b nhă nhơnă T ă typă 2,ă insulină khôngă cóă kh n ngă th c

hi n nh ngătácăđ ng c aămìnhănh ăng
kh n ngăti t insulin bù vào s l

iăbìnhăth

ng kháng insulin, đ

xu t hi nă T .ăKhángăinsulinăch y u là
1.4. CÁC Y U T

ng. Khi t bào beta không còn
ng máu lúcăđóiăs t ngăvƠă

gan,ăc ăvƠ mô m .

NGUYăC ăGỂYăB NHă ỄIăTHỄOă

NG

Có 3 y u t nguyăc ăchínhălƠ:
- Béo phì
- T ngăhuy tăáp.
- R iălo nălipidămáu.
NgoƠiăraăcònăcóăcácăy uăăt ănguyăc ăkhácănh :ăph n ăcóăti năs ăđ ăconătrênă4ă
kg,ăph ăn ăđưăt ngăb ăb nhă T ătrongălúcămangăthai,ătrongăgiaăđìnhăcóăb ,ăm ,ăanhă
ch ăemăb ăb nhă T ,ăng

iăcaoătu iă(ăt ă45-65ătu i)ăítăho tăđ ng.

1.5. CÁC BI N CH NG B NHă ỄIăTHỄOă
3

NG


1.5.1. Bi n ch ng c p tính c a b nh nhânăđáiătháoăđ

- Hônămêăt ngăápăl căth măth u: th
- Hônămêănhi mătoanăceton: th

ng:

ngăg pă ăb nhănhơnă T ătyp 2.

ngăg pă ăb nhănhơnă T ătyp 1.

- Hônămêănhi mătoanăacidălactic:ăTh ngălƠătácăd ngăph ăc aăđi uătr ăMetformin.
- Hônămêăh ăđ

ngăhuy t:ăDoăđi uătr ălƠmăgi măglucoseămáuă<ă3,9ămmol/l.

1.5.2. Bi n ch ng m n tính
Bi năch ngăm nătínhăphơnăthƠnhă2ălo i:ăBi năch ngăm chămáuăvƠăbi năch ngă
khôngăph iăm chămáu[14].
- Bi n ch ng m ch máu:bi năch ngăvõngăm c,ăbi năch ngăth n,ăbi năch ngă
th nă kinhă (t ngă glucoseă máuă m nă tínhă gơyă m tă myelinăc aă s iăth nă kinh,ă d năđ nă
m tă ch că n ngă c aă nó).

T ă lƠă m tă trongă cácă y uă t ă nguyă c ă l nă gơyă raă x ă v aă

đ ngăm ch.ăX ăv aăđ ngăm chăx yăraăs măh n,ălanăr ngăh năvƠăhayă nhăh

ngăt iă

cácăđ ngăm chă ăxaăm chămáuăl nă[19].
- Bi n ch ng không ph i m ch máu:nh nh pătimănhanh,ăh ăhuy tăápăt ăth ă
vƠă kémă dungă n pă khiă g ngă s c,ă r iă lo nă ch că n ngă th că qu n,ă li tă d ă dƠy,ă bƠngă

quangăth năkinh,ăb tăl cănam,ăsuyăy uăt
glucose máu, t năth

iămáuă ăda,ăkhôăda,ăm tănh yăc măv iăh ă

ngădơyăth năkinhăs ănưo,ăviêmăđ nădơyăth năkinhăhayăviêmăđaă

dơyăth năkinh, laoăph i,ăviêmăbƠngăquang…Bi năch ngăbƠnăchơnălƠăbi năch ngăn ngă
trongăb nhă T ăbaoăg măloét,ăb nhăx
1.6. KI MăSOỄTă AăY U T

ngăkh pă(bƠnăchơnăCharcot)ăvƠăc tăc tăchi.ă

B NHăNHỂNă T TYP 2

1.6.1. Bi n pháp không dùng thu c
- Giáo d căvƠăt ăv n: tr c ti p ho c gián ti p có mô ph ng b ng tranh nh,
phát t r iănh m giúp BN nh n th căđúngăv b nhă T :ălƠăb nh mãn tính, theo dõi
đ nh k vƠăđi u tr lâu dài.
Giáo d căvƠăt ăv n v :
+ BN c n táiăkhámăđ nh k đ đ

cătheoădõiăvƠăđi u ch nhăđ nătùyătheoăt ng

giaiăđo n c a b nh.
+ BN tuy tăđ iăkhôngăđ

c t ý b thu c ho cădùngăđ năc aăng

i khác có

cùng ch năđoánăb nh.
+ BN c n u ng thu c, tiêm thu căđúngăgi và tuân th cácăquyăđ nh khi dùng thu c.
+ Tuy tăđ i không t ý dùng thu c nam, thu c b c.
4

Thang Long University Library


+ BN c n tuân th ch đ

năvƠăch đ

luy n t pătheoăh

ng d n c a nhân

viên y t .
+ăH

ng d n BN theo dõi và phát hi n s m các d u hi u c a h đ

ng huy t

nh :ăb n r n chân tay, vã m hôi, chân tay l nh….
+ăH

ng d n BN cách s d ngăvƠăcáchătiêmăInsulinăđúng.

+ăH

ng d n BN cách s d ngămáyăđoăđ

dõiăđ

ng máu t i nhà b ngămáyăđoăđ

ng huy t t i nhà (n u BN có theo

ngămáu):ăđoăđ

ngămáuălúcăđói,ăsauă nă2hă

và ghi vào phi u theo dõi hàng ngày.
- Ch đ dinhăd

ng:ch đ

năr t quan tr ng, là n n t ngăc ăb n c a ch đ

đi u tr b nhă T .ăKhôngăth đi u tr có hi u qu
t t ch đ

T ătypeă2ămƠăkhôngăth c hi n

năh p lý, cung c păđ yăđ các thành ph n th că năvƠăl

b o cho cân n ng năđ nh, phù h p. Ch đ dinhăd

ng còn nhăh

ngăcaloriăđ m
ngăđ n các y u

t nguyăc ătimăm chănh ăTHA,ăRLLPămáuăvƠăbéoăphì.
M c đích c a đi u tr ch đ dinh d

ng là [32]:

- Nh măc iăthi năvƠăcungăc pănh ngăch ăđ ă nălƠnhăm nh,ănh năm nhănhi uă
lo iă th că ph mă dinhă d

ngăkhácă nhauă v iăs ă l

ngăthíchă h pănh mă c iă thi nă s că

kh eătoƠnăb ăvƠăđ căbi tăđ :
+ă

tăđ

cănh ngăđíchăđ năv ăglucoseămáu,ăHbA1c, huy tăáp,ăm ămáuătheoă

khuy n cáoăADAăg m:
 HbA1c < 7%
 Huy tăápă<ă140/80ămmHg
 LDL-Cholesterol < 100 mg/dL, Triglycerid< 150 mg/dL, HDL-Cholesterol >
40ămg/dLăchoănamăvƠă>ă50ămg/dLăchoăn .
+ă

tăđ

căvƠăduyătrìăcơnăn ngăđích

+ăTrìăhoưnăho căng năng aăbi năch ngă T
- Ch ăraănh ngănhuăc uădinhăd

ngăcáăth ăd aătrênăs ăthíchăcáănhơnăvƠăv nă

hóa,ănh ngătínhătoánăvƠăhi uăbi tăv ăs căkh e,ănh ngăđánhăgiáăđ ăch năl aăth că
ph mălƠnhăm nh,ănh ngăn ngăl căthayăđ iăhƠnhăvi,ăc ngănh ănh ngărƠoăc năđ ă
thayăđ i.

5


- V năduyătrìăs ăvuiăv ătrongă nău ngăb ngăcáchăcungăc pănh ngăthôngătinătíchă
c căv ăl aăch năth că năvƠăch ăgi iăh năch năl aăm tăs ăth că năkhiăcóănh ngăb ngă
ch ngăđ căhi u.
- Cungăc păchoăb nhănhơnă T ănh ngăcôngăc ăth căhƠnhăđ ăcóăk ăho chă nă
u ngătheoăngƠyăh nălƠăch ăt pătrungăvƠoădinhăd

ngăđ iăl

ng,ădinhăd

ngăviăl

ngă

ho cănh ngăth căph măđ năđi u.
- Cơnăn ngălỦăt

ngăđ

cătínhătheoăcôngăth că[21]:

Cơnăn ngălỦăt

ngă=ă(chi uăcao)2 x 22

B ng 1.1. T l các thành ph n dinh d

ng trong ch đ

n c a b nh nhân T

theo khuy n cáo c a ADA 2006 [22]
ThƠnhăph n

M căđ ăchoăphép
15 – 20%
•ă

Protein

căbi tă10-35%

•ăBi năch ngăth n:ă0,8g/kg/ngƠy
Carbonhydrat

45 - 65%ănh ngăkhôngăd

Lipid

25 – 35%

Ch tăx

≥ă5ăgăch tăx /kh uăph nă n

iă130g/ngƠy

- Vi căxơyăd ngăch ăđ ă năph iătu ăt ngăcáănhơnăđ ăphùăh păt ngăng
khôngăcóăm uăth căđ năriêngăchoăb nhăti uăđ

iăvà

ngăv iănh ngălỦădoăsau:ăm iăng

iă

đ uăcóăth ătr ngăkhácănhau,ăkinhăt ,ăsinhăho tăkhácănhayăvƠătìnhătr ngăb nhălỦăkhôngă
gi ngă nhau.ă NgoƠiă raă cònă tu iă tác,ă kh uă v ,ă thóiă quen,ă t pă quánă nă u ngă t ngă đ aă
ph

ngăkhác nhau.
- Khuy năcáoăm iăc aăcácănhƠăchuyênămônăthìăch ăđ ă năchoăBNă T ăc ngă

gi ngănh ăng

iăbìnhăth

ng,ănh ngăc năchúăỦăch tăch ăđ ătránhăbi năch ng.

+ă ánhă giáă tìnhă tr ngă dinhă d

ng:ă cơnă n ng,ă phơnă b ă m ăc ăth ă (vòngă eo,ă

vòngămông),ăch ăs ăBMIăđ aăv ăt iă uălƠă22.ăC ăth ă,ăn uăth aăcơnăho căthi uăcơnă
đ uăph iăđ aăv ăcơnăn ngălỦăt

ngătheoăcôngăth c:ăBMIăxăChi uăcao2

VD: B nhănhơn caoă1m60,ăcơnăn ngăhi năt iă64kg
V yăcơnăn ngălỦăt

ngăc aăb nhănhơnă=ă1,62 x 22 = 2,56 x 22 = 56,3(kg).

+ăXơyăd ngăth căđ năt ngăs ăcalo/ngƠyătheoăcơnăn ngălỦăt

ng.ăT ngs caloă

c aăBN s ăph ăthu căvƠoătìnhătr ngălaoăđ ng,ăsinhăho t,kinhăt ,ăphongăt căt păquánă
nău ngăc aăBN.

6

Thang Long University Library

+ăT ngăs ăcalo/ngƠyăđ

cătínhătheoăcôngăth c:

T ngăs ăcalo/ngƠy

iăt

ng

Cơnăn ngălỦăt

ngăxă20-25

BNălaoăđ ngăv aăph i,ăth ătr ngătrungăbình

Cơnăn ngălỦăt

ngăxă26-30

BNăcóăth aăcơn,béoăphì,ălaoăđ ngănh

Cơnăn ngălỦăt

ngăxă30-35

BNălaoăđ ngăn ng,ăth ătr ngăg y,ăthi uădinhăd

- Phơnăb ăch tăđ m,ăch tăbéoăvƠăch tăb tăđ

theoăch ăđ nhăc aăbácăs ădinhăd
cácăxétănghi măđ

ngăd aăvƠoăcơnăn ngălỦăt

ng
ng và

ng,ăph ăthu cătìnhătr ngăb nhălỦăc aăb nhănhơn,ă

ngămáu,ăm ămáuăhi năt i.

- Ch năth căph măt iă uăđ iăv iăb nhănhơnă T .
- Cáchă n,ăph

ngăphápăn uăcácămónă năvƠăphơnăb ăb aă năh pălỦănh ă3ăb aă

chính và 1ăb aăph .
- T ngăv năđ ngăvƠăho tăđ ngăth ăl c.
- Theoădõiăđ
- N uăđ

ngăhuy tăđ ăđánhăgiáăcáchăki măsoátăđ

ngăhuy t

ngăhuy tăsauă năcaoăthìănênăchiaănh ăcácăb aă năthƠnhă5- 6ăb a

M t s đi u c n bi t khi ch n th c ph m:
- Ch tăb tăđ

ng: Khôngăs ăd ng đ

ng,ăk o,ăm tăongătr ăkhiăb ăh ăđ

+ G oă(g oăt ,ăg oăn p,ăg oăl t…):ă nă200gam/ngƠyăt

ngăđ

ngăhuy t.

ngăv iă4ăl ngă

bátăc m.
+ Khoai,ăc ăt

iă(khoaiălang,ăkhoaiăs ,ăs n…):ă nă200ă– 400gam/ngày

+ H năch ă năkhoaiătơy,ămi nărong,ăbánhăm ăvìăcácălo iăth căph mănƠyăd ălƠmă
t ngănhanhăđ

ngăhuy tă(1ăngƠyăm iălo năch ănênă nă1ăl n)

+ Bánhăng tă(khôngăquáă30gam/ngƠy).ă
+ Cácăth căph măt
100gamăg oăt

ngăđ

ngăđ

ngădùngăthayăth :

ng:400gamăkhoai,ăc ăt

iă(khoaiătơy,ăkhoaiălang,ăkhoaiă

s ,ă s n); 130gam khoai, s nă khô; 100gamă bánhă ph ,ăbúnă khô,ă mi nă rong,ă m ă s i,ă
ngôăh t,ăb tm ; 200gamăngôăt

i; 170gamăbánhăm .

- Ch tăbéo:
+ D uăth căv t:ă nă10ă– 20gam/ngƠyă(d uăđ uănƠnh,ăd uămè,ăd uăoliu).
+ Khôngădùngăm ,ăb .
+ Khôngădùngăóc,ălòng,ăph ăt ng,ăđ ăh p.
- Ch tăđ m:
7


+ Cácălo iăth tăcá:ă100ă– 150gam/ngƠy.ăCh năth tăn c,ăkhôngă năth tăm .ăTh tă
gƠăthìăc năb ădaăv iătr
+ T ngăc


ngăh păth ăcơn,ăbéoăphì.

ngă năcácălo iăđ măth căv tăt ăcácălo iăđ u,ănh :

uăph :ă150ă– 200gam/ngày

 S aăđ uănƠnhăkhôngăđ

ng:ă200ă– 400ml/ngày

+ H năch ă n:ătôm,ătr ngă(1ăqu /1ătu n),ăph ăt ngăđ ngăv t,ăm ,ăcácămónăxƠo,ărán…
+ Cácăth căph măt

ngăđ

100gamăth tăl năn căt

ngădùngăthayăth :

ngăđ

ng:ă100gamăth tăbòăn c, 100gamăth tăgƠăn căb ă

da, 100gamăcáăn c, 150gamăđ uăph , 100gam tôm
- Các lo iărauăqu :
+ năđ

căt tăc ăcácălo iărauă300ă– 500gam/ngày

+ Qu :
 Khôngă năqu ăs yăkhô.
 Qu ăítăng tănh ăcam,ăb

i,ăcácălo iăđƠo,ăm n,ăthanhălong,ăchômăchôm:ă nă

không quá 400gam/ngày.
 Q a nhi uă ng tă nh :ă mít,ă xoƠi,ă chu i,ă na,ă nho,ă s uă riêng… nă khôngă quáă
100gam/ngày.
 Chúă Ủ:ă m tă ngƠyă nă khôngă quáă 200gamă qu ă cácă lo iă tínhătheoă đ nă v ă c aă
lo iăqu ăítăng t,ă năqu ănƠyăthìăph iăb tăqu ăkiaăđi.ăKhôngănênă năd năm tălúcămƠă
nênăchiaălƠmănhi uăl nătrongăngƠyă(2ă– 3ăl n).
- Ho tăđ ng th l c
Ho tăđ ngăth ăl căvƠăluy năt păđóngăvaiătròăquanătr ngătrongăđi uătr ă T ătỦpă
2.ăHo tăđ ngăth ăl călƠmăt ngăđ ănh yăc mă c aăinsulin,ănh mă c iăthi năki măsoátă
m căglucoseăvƠăcóăth ăgi măcơnă[26]. B nhănhơn t păt ngăd năchoăđ năkhiăđ tăth iă
giană ítănh tă 30ă phút/ă ngƠyă vƠă 5ă ngƠy/ă tu n.ă i uă tr ă ch ă đ ă nă vƠă luy nă t pălƠă haiă
bi năphápăđi uătr ăph iăh păc ăb năxuyênăsu tăli uătrìnhăđi uătr ăv iăcácăbi năphápă
đi uătr ăb ngăthu c.
Cácă ho tă đ ngă th ă l că nh :ă điă b ,ă b iă l i,ă đ pă xeă đ p….ă Tu ă vƠoă tìnhătr ngă
b nhămƠăcóăch ăđ ăluy năt păphùăh p.ă

8

Thang Long University Library


Luy n t p ph i phù h p v i l a tu i, tình tr ng s c kh e và s thích cá nhân.
Nên t p nh ng môn rèn luy n s d o dai b n b h nă lƠă nh ng môn c n s d ng
nhi u th l c. Ho tăđ ng th l căth
th làm gi m 55% t l

ng xuyên hàng ngày gi m 5% tr ngăl

T ăm i m cătrênănhómăđ iăt

ngănguyăc ăcaoă[23], [28].

Các nghiên c u trên th gi iăđưăchoăth y, vi c t p luy n th l căth
có tác d ng làm gi m n ngăđ glucose huy tăt

ngăc ă

ng xuyên

ngă b nhănhơnă T ătyp2,ăđ ng

th i giúp duy trì s bình n c a lipid máu, huy t áp, c i thi n tình tr ng kháng
insulin, và c i thi n tích c c v m t tâm lý. S ph i h p ho tăđ ngth l căth
xuyênăvƠăđi u ch nh ch đ

ng

năcóăth giúp làm gi mănguyăc ăm c b nhă T ătypă2ă

m t cách r tăđángăk .
1.6.2. Bi n pháp dùng thu c
Theo khuy năcáoăc aăWHOă2002ă[30], IDF 2005 [31]nênăđi uătr ăb ngăthu căkhiă
ch ăđ ă n, luy năt păvƠăcôngătácăgiáoăd căkhôngăgiúpăng

iăb nhăđ tăđ

căm cătiêuă

đi uătr .ăTùyăthu căvƠoăn ngăđ ăglucoseămáu,ăcơnăn ngăc aăb nhănhơn,ătìnhătr ngăcácă
bi năch ngăc pătínhăđ ăl aăch năphácăđ ăđ nătr ăli uăhayăph iăh p.

- Cácăthu căđi uătr ă T :ă
+Thu c làm t ng ti t Insulin:Sulfonylureas,nhómă kíchă thíchă t yă bƠiă ti tă
insulinăkhôngăph iălƠăsulfonylurea.
+Thu c làm gi m đ kháng Insulin:nhóm Biguanid, Thiazolidinediones.
+Thu c c ch men

glucosidase

+ Nhóm các thu c incretin: cácăthu cănhómă căch ăDPPă– 4, cácăthu căđ ngă
phân GLP -1 (Glucagon –like Peptide 1),ăđ ngăphơnăAmyli:
+ Insulin:nhanh,ăr tănhanh,ăbánăch m,ăh năh p….
B ng 1.2. M c tiêu ki m soát các ch s đ

ng huy t và HbA1c c a b nh nhân

T typ 2 c a H i N i Ti t – ái tháo đ
Ch ăs

Ki măsoátăđ

ng Vi t Nam n m 2013 [18].
c

Ch aăki măsoátđ

Glucose máu lúcăđóiă(mmol/l)

3,9- 7,2

> 7,2

HbA1c (%)

<7

≥ă7

- Thu că đi uă tr ă RLLPă máuă [16]: cóă 2ă nhómă thu că chínhă đ
nhóm Statin và nhóm fibrat
9

c

că s ă d ng là


M c tiêu ki m soát Lipid máu
B ng 1.3. M c tiêu ki m soát lipid máu

b nh nhân T typ 2 theo Hi p h i

T M ADA n m 2013 [20].
Ch ăs ălipidămáuă(mmo/l)

M cătiêu

LDL - Cholesterol

< 2,6

HDL - Cholesterol

>ă1,3ă(n ),ă1,0ă(nam)

Tryglyceride

< 1,7

- Các thu căđi u tr THA

b nhănhơnă T ătyp 2:

+ Thu c c ch men chuy n: Perindopril (coversyl) Enalapril (Renitec)
+ Thu c

c ch

th

th

Angiotensin 2: Micardis 40mg, micardis plus,

Irbesartan (Aprovel).
+ Ch n kênh calci: Amlodipin (Amlor), Lacipil viên 2/4 mg,Zanedip
+ Ch n beta giao c m: Betaloc 25 mg, 50mg, Atenolol
+ L i ti u Thiazid: Indapamid (Natrilix).
M c tiêu ki m soát huy t áp:theoă khuy nă cáoă c aă American Diabetes
Association (2013) c nă c ă g ngă đ tă đ
t

căhuy tă ápă <ă 130/80 mmHg [20].ă V iăđ iă

ngămƠăcóăproteinăni uă≥ă1g/ă24hăthìăhuy tăáp t iă uălƠă≤ă120/80 mmHg.

10

Thang Long University Library


Ch
IăT

NGăVĨăPH

Aă I M, TH IăGIANăVĨă

2.1.

ngă2
NGăPHỄPăNGHIểNăC U
IăT

NG NGHIÊN C U

2.1.1.ă aăđi m nghiên c u
Nghiên c uăđ

c ti n hành t i khoa KCBTYC B nh vi n B ch Mai.

2.1.2. Th i gian nghiên c u:T thángă6ăn mă2014 đ năthángă6ăn mă2015.
2.1.3.ă

iăt

ng nghiên c u

- Tiêu chu n l a ch n:
+ă B nhă nhơnă đưă đ

că ch nă đoán vƠă đi uă tr

T ă typ 2 đ nă khámă t iă khoaă

KCBTYC b nhăvi năB chăMai.
+ă

ngăỦăthamăgiaă nghiênăc u.

- Tiêu chu n lo i tr :
+

T ătyp 1.

+

T ăcóănguyênănhơnă( T ăth phát).

+

T ă ph n có thai.

+ BN có nh ng b nh n i ti tăkhácăkèmătheoă(toăđ u chi, h i ch ng Cushing).
+ BN có nh ng bi n ch ng c pătínhănh ănhi m khu n huy t, hôn mê nhi m
toan ceton, hônămêăt ngăápăl c th m th u.
+ BN trong tình tr ng r i lo n ý th c.
+ BNăkhôngăđ ng ý tham gia tr l i ph ng v n, b nhănhơnăkhôngăđ kh n ngă
tr l i chính xác câu h i ph ng v nănh :ăquáăgiƠăsaăsútătríătu , lú l n,ăcơm,ăđi c, có
nhi u b nh n ngăkhácăđiăkèm…
2.2.ăPH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U

2.2.1. Thi t k nghiên c u
- Nghiên c u can thi p cóăđánhăgiáătr

c sau.

- C m u thu n ti n: trong th i gian t thángă6/2014ăđ n tháng 6/2015 chúng
tôi thu th păđ

c 119 m u b nh án nghiên c u.
11


2.2.2. Các ch s nghiên c u
Các b nh nhân đ

c ph ng v n, khám b nh và làm các xét nghi m theo m t

m u b nh án th ng nh t
- H ăvƠătên
- Tu i
- Gi i
- Trìnhăđ ăh căv n
- Ngh ănghi p.
- Th ătr ng:ăcơnăn ng,ăchi uăcao.
- Hútăthu călá,ău ngăr
- Ph

uăbia.

ngăphápăđi uătr ă T ătypă2

- Th iăgianăm căb nhă T ătyp 2
- Ho tăđ ngăt ăv năgiáoăd c:ăHo tăđ ngăth ăl c,ătuơnăth ăch ăđ ă n,ătuơnăth ă
ch ăđ ăđi uătr ,ătáiăkhámăđ nhăk ,ătheoădõiăđ

ngăhuy tăt iănhƠ,ănh năth căđúngăv ă

b nhă T ătypă2
- oăhuy tăáp
- Cácă ch ă s ă c nă lơmă sƠng:ă đ

ngă máuă lúcă đói,ă HbA1c,ă LDLă –Cholesterol,

HDL –Cholesterol,ăTriglyceride,ăCholesterolătoƠnăph n.
2.3.ăPH

NGăPHỄPăPHỂNăTệCHăS

- S ăli uăđ

căphơnătíchăb ngăph năm măSPSSă16.0.

- Cácăthu tătoánăđ
+ Tínhăt

LI U

căs ăd ng:

ăl ă%.

+Tínhăgiáătr ătrungăbìnhăvƠăđ ăl chăchu n.
+ So sánh các trung bình,ăt ăl ă%.
+ S ăd ngăcácătestăth ngăkê:ăTtestăghépăc păchoă2ănhómăv iăs ăli uătuơnătheoă
phơnăb ăchu n;ăSigntestăchoăs ăli uăphơnăb ăkhôngăchu n
+ pă>ă0,05:ăKhácăbi tăkhôngăcóăỦăngh aăth ngăkê.
+ pă<ă0,05:ăKhácăbi tăcóăỦăngh aăth ngăkê.ă
2.4. KHÍA C NHă
- B nhănhơnăđ

O

C C Aă

TÀI

căgi iăthích,ătraoăđ iăđ ăh ăt ănguy năthamăgiaănghiênăc u.

- B nhănhơnăcóăquy nărútăkh iănghiênăc uăb tăc ăkhiănƠo.
12

Thang Long University Library


- Thông tin c aăb nhănhơnăđ

cătuy tăđ iăgi ăbíăm t vƠămưăhóaăd ăli u.

- Nghiênăc uăch ănh măm căđíchăđ măb o t tăchoăs căkh eăc aăb nhănhơn.
S ă

ăNGHIểNăC U

BNă T ătypă2ănghiênăc u

Ph ngăv nă

Xétănghi m c ăb nă

Khám lâm sàng

ánhăgiá:ăđ

ngămáu lúcăđói,ăHbA1c,ălipidămáu,ăhuy tă
ápătr căcanăthi p
Canăthi păt ăv năvƠăgiáoă
d căc aăđi uăd ng

Xét nghi m:ăđ ngămáuălúcăđói,ăHba1c,ă
lipidămáu;ăđoăhuy tăápăsauă3ăthángă
Canăthi păt ăv năvƠăgiáoă
d căc aăđi uăd ng

Xétănghi m:ăđ ngămáuălúcăđói,ăHba1c,ă
lipidămáu;ăđoăhuy tăápăsauă6ătháng

K tălu nă

13


Ch

ngă3

K T QU NGHIÊN C U
3.1.ă

Că I M CHUNG C Aă

3.1.1.ă

IăT

NG NGHIÊN C U

căđi m chung

- Tu i:
B ng 3.1. Phân b nhóm tu i c a b nh nhân nghiên c u
Nhóm tu i

n

%

≤ă40

4

3,4

41ăđ nă≤ă50

33

27,7

51ăđ nă≤ă60

44

37,0

61ăđ nă≤ă70

23

19,3

> 70

15

12,6

T ng

119

100

Nh n xét: Tu i trung bình: 56,5 ± 10,4 tu i, th p nh t là 35 tu i và cao nh t là 85
tu i. Nhóm tu i t 51ăđ n 60 chi m t l nhi u nh t: 37,0%. Nhóm tu i d

i 40 có

t l th p nh t: 3,4%. Tu i trung bình khá cao.
- Gi i:

Nam
N

47,9%
52,1%

Bi u đ 3.1. Phân b b nh nhân theo gi i

Nh n xét:Có 62 b nh nhân nam, chi m 52,1%, 57 b nh nhân n , chi m 47,9%.
T l n / nam: 1,1.
14

Thang Long University Library


- Trìnhăđ h c v n:

Bi u đ 3.2. Phân b b nh nhân theo trình đ h c v n
Nh n xét: Trìnhă đ h c v n cao nh t là THPT và THCS v i t l t
37,8% và 29,4%. Trìnhăđ Caoăđ ng/

ngă ng là

i h c chi m t l 19,3%. Có 7,6% BN mù

ch và 5,9% là Ti u h c.
- Ngh nghi p:

9,2%
N iătr

42,1%

Côngăvi cătoƠnăth iăgian

44,5%

Côngăvi căbánăth iăgian

Th tănghi p
Ngh ăh u

1,7%

2,5%

Bi u đ 3.3. Phân b b nh nhân theo ngh nghi p
Nh n xét: Công vi c toàn th i gian chi m ch y u v i 44,5%. Ngh h uă chi m
42,1%; n i tr 9,2%

15


- Ti n s hút thu c lá
B ng 3.2. Ti n s hút thu c lá c a đ i t
Ti năs ăhútăthu călá

ng nghiên c u

n

%

25

21,0

17

14,3

Ch aăbaoăgi

77

64,7

T ng

119

100

Cóăhútăthu călá
ưăt ngăhútăthu călá

Nh n xét: Có 25/77 BN hi n v n hút thu c lá chi m 21,0%. Ch có 17/119 BNđưă
t ng hút thu c lá (hi n t i h không còn hút) chi m 14,3%. T l BN ch aăt ng hút
thu c lá bao gi chi m 64,7%. Khi h i nhóm 25 b nh nhân có hút thu c lá v s
l

ngăđi uăhút/ngƠyătrungăbìnhălƠă2,5ăđi u. Hút ít nh tălƠă2ăđi u/ngày và nhi u nh t

lƠă4ăđi u/ngày.
- L

ngăr

u bia

B ng 3.3. Ti n s u ng r
Ti n s u ngăr

u bia

u bia c a đ i t

ng nghiên c u

n

%

3

2,5

Ch aăbaoăgi ă

60

50,4

Th nhătho ngă

53

44,6

Th

3

2,5

119

100

ưăt ng

ngăxuyênă

T ng

Nh n xét: Có 60/119 BN ch aă baoă gi
53BN(44,6%) hi n v n còn s d ngăr

u ngă r

u bia chi m 50,4%. Có

u bia v i m căđ th nh tho ng và th

xuyên là 3 BN(2,5%). Ch có 3 b nhănhơnăđưăt ng u ngăr

ng

u bia và hi n t i thì h

không còn s d ng n a

16

Thang Long University Library


- Phân lo i BMI
B ng 3.4. Phân lo i BMI
Th iăđi m b tăđ u

Th i gian
căđi m

n

%

3

2,5%

62

52,1%

Th a cân

33

27,7%

Béoăphìăđ 1

21

17,7%

Béoăphìăđ 2

0

0

Thi u cân
Bìnhăth

ng

Nh n xét: T l bìnhăth

ng cao nh t chi m 52,1%, t l th a cân là 27,7%; béo

phìăđ 1 chi m 17,7%.ăKhôngăcóătr
- Ph

ngăpháp đi u tr

ng h pănƠoăbéoăphìăđ 2.

T

B ng 3.5. T l các ph
Cácăph

ng pháp đi u tr

ngăpháp đi uătr ă T

T
n

%

Ch ăthayăđ iăl iăs ng

5

4,2

U ngăthu căh ăđ

92

77,3

TiêmăInsulină+ăThayăđ iăl iăs ng

22

18,5

T ng

119

100

Nh n xét: Ph

ngămáuă+ăThayăđ iăl iăs ng

ngă phápă đi u tr đáiă tháoă đ

ng ch y u là dùng thu c h đ

ng

huy t u ng vƠăthayăđ i l i s ng chi m 77,3,%. TiêmisulinvƠăthayăđ i l i s ng có 22
tr

ng h p chi m 18,5%.

17


- Th i gian phát hi n b nh
B ng 3.6. Phân b b nh nhân d a vào th i gian phát hi n b nh T
Th i gian phát hi n b nh

n

%

<ă1ăn m

0

0

1ăn măđ nă<ă5ăn m

78

65,6

5ăn măđ nă<ă10ăn m

27

22,7

≥ă10ăn m

14

11,7

T ng s

119

100

Nh n xét: T l b nh nhân phát hi n b nh t 1đ nă<ă5ăn măcaoănh t v i 65,6%, t
l b nh nhân phát hi n b nh t 10ăn mătr lên chi m t l th p nh t 11,7%. Không
có b nhănhơnănƠoăđưăphátăhi n b nhă T ăd
3.2.

iă1ăn m.

ỄNHă GIỄ TH C TR NGKI Mă SOỄTă Aă Y U T

B NH NHÂN

T TYP 2

Bi u đ 3.4. T l BN đ t m c tiêu ki m soát đa y u t tr
Nh n xét: T i th iăđi mătr

c nghiên c u t l BN ki măsoátăđ

c nghiên c u
căđ

ng máu lúc

đóiă lƠă 38,3%, HbA1c là 39,5%, LDL-Cholesterol và HDL –Cholesterol và
Triglyceride l năl

t là 34%, 29,2% và 32,7%, t l ki m soát huy t áp là 65,4%.
18

Thang Long University Library


3.3. HI U QU

T ăV N VÀ GIÁO D C C Aă I UăD

SOỄTă A Y U T

NG TRÊN KI M

C A BNă T ăTYPă2

3.3.1. Hi u qu trên ki măsoátăđaăy u t
B ng 3.7. Giá tr trung bình c a đ

ng máu lúc đói, HbA1c, huy t áp, lipid máu

th i đi m b t đ u so v i sau 03 tháng và sau 6 tháng
Th i gian Th iăđi m
b tăđ u
căđi m
Glucose máu
lúcăđóiă(mmol/l)
HbA1c (%)
Cholesterol toàn

ph n (mmol/l)
Triglycerid
(mmol/l)
LDL-Cholesterol
(mmol/l)
HDL-Cholesterol
(mmol/l)
Huy t áp tâm
tr

ngă(mmHg)

Huy t áp tâm thu
(mmHg)

Sau 3 tháng

Sau 6 tháng

X ± SD

X ± SD

p

X ± SD

p

9,5±3,0

6,8±1,3

<0,01

6,6±1,4

<0,01

8,3±1,9

6,9±1,0

<0,01

6,8±1,2

<0,01

5,4±2,2

4,9±1,1

0,0001

4,7±1,2

0,0007

2,8±2,3

2,1±2,1

<0,05

1,9±1,7

<0,05

3,1±1,1

2,4±0,9

2,3±0,8

<0,05

0,9±0,3

0,97±0,4

>0,05

1,02±0,3

>0,05

86,5±6,5

82,4±5,0

>0,05

81,7±6,9

>0,05

128,3±10,8 123,9±6,8

>0,05

122,4±11,3

>0,05

<0,05

Nh n xét: Sauă 3ă thángă theoă dõiă cácă ch ă s ă glucoseă máuă lúcă đói, HbA1c, LDL –
Cholesterol và Triglyceride đ uăgi măsoăv iăth iăđi mătr
th ngăkêăv iăpă<0,05.ăSau 6 tháng theo dõi cácăch ăs ăđ

cănghiênăc uăcóăỦăngh aă
ngăhuy tălúcăđói,ăHbA1c,

LDL - Cholesterol, Triglycerid trung bình đ u gi m so v i th iă đi mă tr

c can

thi păcóă Ủăngh aăth ng kê v i p<0,05. Tuyă nhiênăch aăcóăs khác bi tăcóăỦăngh aă
th ng kê (p>0,05) v ch s HDL – Cholesterol và huy t áp trung bình sau 3 tháng

và sau 6 tháng theo dõi.
19


B ng 3.8.T l BN đ t m c tiêu ki m soát đa y u t tr

c nghiên c u, sau 03

tháng và sau 06 tháng
Th i gian Th iăđi m

căđi m
Glucose máu lúc
đóiă(mmol/l)
HbA1c (%)
LDLCholesterol(mmol/l)
HDL-Cholesterol
(mmol/l)
Triglycerid
(mmol/l)
Huy t áp (mmHg)

b tăđ u

Sau 3 tháng

Sau 6 tháng

(1)

(2)

(3)

%

%

p2-1

%

p3-1

38,3

51,2

<0,05

71,7

<0,05

39,5

47,1%

>0,05

69,4

<0,05

34

69,6

<0,05

72,8

<0,05

29,2

33,6

>0,05

34,1%

>0,05

32,7

39,6%

>0,05

59,7

<0,05

65,4

81,3

<0,05

89,7

<0,05

Nh n xét: Sau 3 tháng t l BNăđ t m c tiêu nghiên c uăglucoseămáuălúcăđói,ăLDLă
–Cholesterol và huy tăápăcaoăh năsoăv iătr

c khi nghiên c uăcóăỦăngh aăth ng kê

v i p <0,05. Sau 6 tháng t l BNđ t m cătiêuăđi u tr trên c 3 y u t đ uăcaoăh nă
so tr

c khi nghiên c u cóăỦăngh aăth ng kê( p < 0,05). Tuyănhiênăch aăcóăs khác

bi tăcóăỦăngh aăth ng kê v i ch s HDL – cholesterol máu sau 3 tháng và 6 tháng
theo dõi (p>0,05).

20

Thang Long University Library

3.3.2. Ho tăđ ng th l c
B ng 3.9. T n su t ho t đ ng th l c c a BN tr

c nghiên c u, sau 3 tháng

và sau 6 tháng.
Th iăgian

Tr

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

nghiênăc u

tháng

tháng

(1)

(2)

(3)

T năsu tă

că

n

%

n

%

20

16,9

49

41,2

83

69,7

60

50,4

Không bao gi

16

13,4

10

8,4

7

T ng

119

100

119

100

119

Th

ngăxuyên

Khôngăth

ngă

xuyên

p2-1

<0,05

n

%

78

65,5

34

28,6

p3-1

<0,05

100

Nh n xét: T n su t ho tăđ ng th l c c a BN nghiên c u sau 3 tháng và sau 6 tháng
đ uăcaoăh năsoăv iătr

c can thi păcóăỦăngh aăth ng kê (p<0,05).

3.3.3. Tuân th ch đ

n

B ng 3.10. T n su t tuân th ch đ

n c a BN tr

c nghiên c u, sau 3 tháng

và sau 6 tháng.
Th iăgian
T năsu t

Tr

că

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

nghiênăc u

tháng

tháng

(1)

(2)

(3)

n

%

n

%

34

28,5

55

46,2

57

47,9

50

42

Khôngăbaoăgi

28

23,6

14

T NG

119

100

119

Th

ngăxuyên

Khôngăth

ngă

xuyên

Nh n xét:Tuân th ch đ
caoăh năsoăv iătr

p2-1

n

%

82

68,9

31

26,1

11,8

6

5,0

100

119

100

<0,05

p3-1

<0,05

năc a BN nghiên c uăsauă3ăthángăvƠăsauă6ăthángăđ u

c can thi păcóăỦăngh aăth ng kê (p<0,05)

21


3.3.4. Tuân th ch đ đi u tr
B ng 3.11. T n su t tuân th ch đ đi u tr c a BN tr

c nghiên c u, sau 3

tháng và sau 6 tháng.
Th iăgian Tr

cănghiênă

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

tháng(2)

tháng(3)

c u(1)
T năsu t
Th

ngă

xuyên
Không
th

ngăxuyên

Không bao
gi
T NG

n

%

n

%

55

46,2

89

74,8

40

33,6

19

16

24

20,2

11

119

100

119

p2-1

n

%

101

84,9

16

13,4

9,2

2

1,7

100

119

100

<0,05

p3-1

<0,05

Nh n xét:Tuân th ch đi u tr c a BN nghiên c uăsauă3ăthángăvƠăsauă6ăthángăđ u
caoăh năsoăv iătr

c can thi păcóăỦăngh aăth ng kê (p<0,05)

Táiăkhámăđ nh k :

B ng 3.12. Tái khám đ nh k c a BN tr
Th iăgian

Tr

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

nghiênăc u

tháng

tháng

(1)

(2)

(3)

Tái khám

că

c nghiên c u, sau 3 tháng và sau 6 tháng

đ nhăk

n

%

n

%

Có

52

43,7

79

66,4

Không

67

56,3

40

T ng

119

100

119

p

n

%

98

82,4

33,6

21

17,6

100

119

100

<0,05

p

<0,05

Nh n xét:Táiăkhámăđ nh k c a BN nghiên c uăsauă3ăthángăvƠăsauă6ăthángăđ u cao
h năsoăv iătr

c can thi păcóăỦăngh aăth ng kê (p<0,05)
22

Thang Long University Library

3.3.5.ăTheoădõiăđ

ng máu t i nhà

B ng 3.13. Theo dõi đ

ng máu t i nhà c a BN tr

c nghiên c u, sau 3 tháng

và sau 6 tháng.
Th iăgian

Tr

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

nghiênăc u

tháng

tháng

(1)

(2)

(3)

Theo dõi

că

n

%

n

%

Có

15

12,6

15

12,6

Không

104

87,4

104

T ng

119

100

119

đ

ngămáuă

p2-1

n

%

22

18,5

87,4

97

81,5

100

119

100

>0,05

Nh n xét:Theoă dõiă đ

p3-1

>0,05

ng máu t i nhà c a BN nghiên c u sau 3 tháng và sau 6

tháng khôngăthayăđ i so v iătr

c can thi p khôngăcóăỦăngh aăth ng kê (p>0,05)

3.3.6. Nh n th c c a BN đúngăv b nhă T :
B ng 3.14. Nh n th c đúng v b nh T c a BN tr

c nghiên c u, sau 3 tháng

và sau 6 tháng.
Th iăgian

Tr

Sauănghiênăc uă3ă

Sauănghiênăc uă6ă

nghiênăc u

tháng

tháng

(1)

(2)

(3)

Nh năth că
đúng
Có

că

n

%

n

%

25

21

54

45,4

p2-1

n

%

87

73,1

<0,05

p3-1
<0,05

Không

94

79

65

55,6

32

26,9

T ng

119

100

119

100

119

100

Nh n xét:Nh n th căđúngăv b nhă T ăc a BN nghiên c u sau 3 tháng và sau 6
thángăđ uăcaoăh năsoăv iătr

c can thi păcóăỦăngh aăth ng kê (p<0,05)

23

Ch

ngă4

BÀN LU N

4.1. TÌNH HÌNH CHUNG C A NHÓM NGHIÊN C U
4.1.1. Tu i, gi i
-Tu i
Tu iăcóăliênăquanăv iăs ăphátătri năc aăb nhă T ăh uăh tăcácănghiênăc uăđ uă
th yăđ ătu iăcƠngăcaoăthìăt ăl ăm căb nhă T ăcƠngăt ngăvƠăgiaăt ngănhi uănh tă ăl aă
tu iă50ătr ălên.
Trongănghiênăc uăc aăchúngătôiătu iătrungăbìnhăc aăBNănghiênăc uălƠ 56,5 ±
10,4tu i,ăcaoă nh tă lƠă 85 tu i,ăth pă nh tă lƠă 35 tu i.ăTu iă trungă bìnhă c aă b nhă nhơn
nghiênă c uă c aă chúngă tôiă t

ngă t ă nh ă k tă qu ă c aă ch

ngă trìnhă Diabcareă Asiaă

(1998)[24] tu iă m că b nhă trungă bìnhă lƠă 57,7ă ±ă 12,2ă n m,ă Diabcareă - Vi tă Namă
(2003)[25] tu iă trungă bìnhă m că T ă lƠă 57,6ă ±ă 13,2ă n mă hayă c aă tácă gi ă Tr

ngă

QuangăPh ă(2008)ă[09]nghiênăc uătrênă182ăBNă T ătype 2ă ăthƠnhăph ăC năTh ă
tu iătrungăbìnhălƠă58ă±ă12,6ăn m.ă
Phơnă b ă tu iă c aă b nhă nhơn đ

că trìnhă bƠyă ă b ngă 3.1.ă Nhómă tu iă trongă

nghiênăc uăc aăchúngătôiăch ăy uă ăl aătu iă51- 60ăchi măt ăl ă37,0 %ăvƠă ăl aă61ă70ăchi măt ăl ă19,3%,ătrênă70ătu iăg pă12,6%,ăcònănhómăd
3,4% . Nhómă tu iă t ă 51-70ă tu iă c ngă lƠă nhómă tu iă th

iă40ă tu iăg păítănh tă

ngă g pă ă cácă nghiênă c uă

khác:ăPh măTh ăH ngăHoaă(2010)[09] nghiênăc uăBNăqu nălỦăvƠăđi uătr ăngo iătrúă
t iă b nhă vi nă B chă mai,ă k tă qu ă nhómă tu iă t ă 51-60ă g pă 37,5%.ă Nhómă tu iă m că
T ă hayă g pă nh tă lƠă t ă 51-70ă tu iă chi mă 71,7%,ă vƠă nhómă d
2,0%.ă Nghiênă c uă c aă Nguy nă Th ă Thanhă H

iă 40 tu iă g pă cóă

ngă (2007)[06] c ngă choă th yă haiă

nhómătu iătrênăcóăt ăl ăcaoănh t.
Nh ăv y,ăph năl năng

iăb nhă T ătype 2ălƠăng

iătrungăniênăvƠăng

iăcaoă

tu i.ă ơyăc ngălƠă y uă t ănguyă c ătimă m chăvìăv yănh ngă b nhănhơn nƠyăc năph iă
đ

căchúăỦăh n.

24

Thang Long University Library


-Gi i:
Trongănghiênăc uăc aăchúngătôiăchoăth yăt ăl ăn ălƠă47,9%,ăt ăl ănamălƠă52,1%.
T ăl ăn /namă=ă1,1.ăK tăqu ănƠyăt
dõi b nhănhơn

ngăt ăv iănghiênăc uăT ăV năBìnhă(2006)ă[09]theo

T ăđ năkhámăt iăb nhăvi năN iăTi tăt ăl ănamălƠă43,2%,ăt ăl ăn ălƠă

56,8%. Trong Diabcare Asia (1998) [24] và Diabcare - Vi tăNamă(2003)ă[25],ăt ăl ă
n ăm că T ănhi uăh nănamă(t ăl ăn /namă=ă2,0/1,0)ăm tăcáchăkhácăbi tăcóăỦăngh aă
th ngăkê.
i uănƠyăcóăth ădoăn ăgi iăítăho tăđ ngăth ăl căh nănam,ăt ăl ăth aăcơnăbéoăphìă
ăn ăcaoăh nănam,ăm tăkhácătu iăth ăc aăn ăc ngăcaoăh nănamăgi i.
4.1.2.ăTrìnhăđ h c v n
Trìnhăđ ăh căv năliênăquanăđ năki năth c,ătháiăđ ăvƠăth căhƠnhăb nhă T .ă
Trongănghiênăc uăc aăchúngătôiătrìnhăđ ăh căv năTrungăh căph ăthôngăchi măt ăl ă
caoănh tăv iă37,8%,ăti păđ nălƠăTrungăh căc ăs ăchi mă29,4%,ăCaoăđ ng/

iăh că

chi mă 19,3%,ă Ti uă h că chi mă 5,9%ă vƠă mùă ch ă lƠă 7,6%.ă Soă sánhă v iă nghiênă c uă
c aTr năTh ăThanhăHuy nă(2011)[05] t iăvi năLưoăkhoaăTrungă

ngtrìnhăđ ătrungă

h căph ăthôngătr ălênă56%,ăti uăh căvƠătrungăh căc ăs ă34,8%,ăđ iăt

ngămùăch ăcóă

t ă l ă 9,2%.ă S ă khácă bi tă nƠyă cóă th ă lƠă doă đ că đi mă xưă h iă c aă nhómă đ iă t

ngă

nghiênăc u.ă
4.1.3. Ngh nghi p
Ngh ănghi păliênăquanăđ năvi cătuơnăth ăch ăđ ă nău ng,ăluy năt păvƠătuơnă
th ăch ăđ ăđi uătr .ăTrongănghiênăc uă c aăchúngătôiăngh ănghi păch ă y uă lƠăcôngă
vi că toƠnă th iă giană chi mă 44,5%,ă ngh ă h uă chi mă t ă l ă 42,1%,ă th pă nh tă lƠă th tă
nghi păv iă1,7%.
Cóă th ă côngă vi că toƠnă th iăgiană khi nă choă BNă khóă th că hi nă t pă th ă d că đ uă đ nă
theoăt ăv năvƠăthayăsangăhìnhăth căluy năt păth ăl căkhác.
4.1.4. Ti n s hút thu călá,ăr

u bia

S ăd ngăcácăch tăkíchăthíchănh ăr
đ năs căkh eăng

iăb nhămƠăcònă nhăh

uăbia, thu căláă nhăh

ngăkhôngănh ngă

ngăt iătácăd ngăđi uătr ăb nh. U ngăr

khiăđangăs ăd ngăthu căđi uătr ă T ăcóăth ăgơyăraăđơuăđ u,ăbu nănônăvƠăr

uăgơyă

h năch ăs ăs năxu tăvƠăphóngăthíchăglucoseăt ăganănênăd ăgơyăbi n ch ngăh ăđ
huy t,ăkhóăphơnăbi tăv iăsayăr

uă
ngă

uănênăhayăd năđ năh uăqu ănghiêmătr ngădoăkhôngă
25