Thực trạng tật khúc xạ của học sinh trong lứa tuổi học đường (6-18 tuổi) khám tại phòng khám bệnh viện mắt hà nội năm 2015 và một số yếu tố liên quan

B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

KHOA KHOA H C S C KH E
B

MỌNă I UăD

NG

LÊ TH H IăN NG
Mã SV: B00350

TH C TR NG T T KHÚC X C A H C SINH
TRONG L A TU I H Că

NG ( 6 ậ 18 TU I)

KHÁM T I PHÒNG KHÁM B NH VI N M T HÀ N I
N M 2015 VÀ M T S

Y UT

TÀI T T NGHI P H C

Ng

LIÊN QUAN

NHÂN H VHVL

i HDKH : Th c s NGUY N TH THANH

Hà n i, thángă10ăn mă2015


L I C Mă N
Tôi xin chân thành c mă năBanăgiámăhi u,ăphòngă Ơoăt oăđ i h c và b mônă i u
d

ngătr

ngă

i h căTh ngăLongăđưăt oăđi u ki năgiúpăđ tôi trong quá trình h c t p.

Tôi xin bày t m lòng bi tă năđ năBanăgiámăđ c b nh vi n M t Hà N i, t p th
khoa Ph u thu t gây mê h i s c và t p th cán b nhân viên c a b nh vi năđưăquanătơmă
giúpăđ , t oăđi u ki n thu n l i cho tôi h c t p và nghiên c u.
V i lòng kính tr ng và bi tă năsơuăs c, Tôi xin trân tr ng c mă n:
GS Ph m Th Minhă
d

ng ậ

c, TS Nguy n Hoàng Long, và các th y cô giáo b mônă i u

i h căTh ngăLongăđưătruy năđ t cho tôi nh ng ki n th căchuyênămôn,ăđ o

đ c ngh nghi p,ăđóngăgópănh ng ý ki n quý báu giúp tôi h c t p, nghiên c u và hoàn
thành lu năv nănƠy
Tôi bày t lòng bi tă năchơnăthƠnhăvƠăsơu s c t i Th căs ăNguy n Th Thanh,
ng

i th y tr c ti p d y d ,ăh

ng d n,ăgiúpăđ tôiăhoƠnăthƠnhăch

ngătrìnhăh c t p và

nghiên c u.
Tôi trân tr ng c mă năcác bác s ,ăđi uăd

ng và nhân viên phòng khám khúc x

- b nh vi n M t Hà N iăđưănhi tătìnhăgiúpăđ tôi trong quá trình h c t p t i khoa và hoàn
thành lu năv n.
Tôi chân thành c mă năcácăb năbè,ăđ ng nghi p cùng nh ngăng

i thân trong gia

đìnhăđưăluônăđ ngăviênăvƠăgiúpăđ tôi trong quá trình nghiên c u, h c t p.
Hà N i,ăngƠyă26ăthángă10ăn mă2015
Lê Th H iăN ng

Thang Long University Library

L IăCAMă OAN
TôiăxinăcamăđoanăđơyălƠăcôngătrìnhănghiênăc u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu
nêu trong khóa lu n này là trung th căvƠăch aăđ

c ai công b trong b t k công trình

nghiên c u nào khác.
Hà N i,ăngƠyă26ăthángă10ăn mă2015
Tác gi lu năv n
Lê Th H iăN ng


DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T

BV: ............................................... B nh vi n
D: ....................................................... Di p
TKX:............................................. T t khúc x
TL: ................................................... Th l c
TV: ..................................................... Ti vi
TW: .............................................. Trungă

ng

Thang Long University Library

M CL C
T V Nă
Ch

.................................................................................................................. 1

ngă1 .......................................................................................................................... 3

T NG QUAN .................................................................................................................. 3
1.1. M T GI NăL

C ................................................................................................... 3

1.2. CÁC T T KHÚC X C A M T ............................................................................ 4
1.2.1. T t c n th ................................................................................................................................ 4
1.2.1. T t vi n th .............................................................................................................................. 5
1.2.2. T t lo n th .............................................................................................................................. 6
1.3. CÁC Y U T QUY Tă

NH KHÚC X C A QUANG H M T ..................... 7

1.3.1. Các y u t gi i ph u ............................................................................................................. 7
1.4. CỄCăPH

NGăPHỄPă OăKHÚCăX LÂM SÀNG .............................................. 9

1.4.1. oăkhúcăx khách quan .................................................................................................... 10
1.4.2. oăkhúcăx ch quan ......................................................................................................... 10
1.5. CÁCăPH
X H Că

NGăPHÁPăT ăV N, GIÁO D C S C KH E V T T KHÚC
NG. ....................................................................................................... 11

1.5.1. Ngh ng iăth giác t ng lúc .............................................................................................. 11
1.5.2. ChúăỦăđ n ánh sáng ............................................................................................................ 12
1.5.3.

c và vi tăđúngăkho ngăcáchăquyăđ nh..................................................................... 12

1.5.4. T ăth ...................................................................................................................................... 12
1.5.5. Xem truy n hình.................................................................................................................. 12
1.5.6. Ch đ dinhăd

ng ............................................................................................................. 13

1.5.7. Khám m tăđ nh k .............................................................................................................. 13
1.6. M T S

NGHIÊN C U V TÌNH TR NG T T KHÚC X . .......................... 13

1.6.1. Trên th gi i. ........................................................................................................................ 13
Ch

ngă2 ........................................................................................................................ 17
IăT

1.1.

NGăVÀăPH

IăT

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ................................................... 17

NG NGHIÊN C U: ................................................................................ 17


1.1.1. Tiêu chu n l a ch n........................................................................................................... 17
1.1.2. Tiêu chu n lo i tr ............................................................................................................. 17
1.2. PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ........................................................................... 17

1.2.1. Thi t k nghiên c u ............................................................................................................ 17
1.2.2. C m u .................................................................................................................................... 17
1.2.3. Ph

ngăpháp ch n m u.................................................................................................... 18

1.2.6. X lý s li u ........................................................................................................................... 21
Oă

1.3.

C NGHIÊN C U ..................................................................................... 21

K T QU NGHIÊN C U ............................................................................................ 22
C I M CHUNG C A NHÓM NGHIÊN C U ............................................. 22

3.1.

3.1.1. Tu i .......................................................................................................................................... 22
3.1.2. Gi i ........................................................................................................................................... 22
3.1.3.

aăd ...................................................................................................................................... 23

3.1.4. M t s y u t liên quan ..................................................................................................... 23
3.2. TÌNH TR NG T T KHÚC X ............................................................................. 24
3.2.1. Th l c ..................................................................................................................................... 24
3.2.3. C n th ..................................................................................................................................... 26
3.2.4. Lo n th ................................................................................................................................... 27
3.3. M i liên quan gi a tình tr ng t t khúc x và m t s y u t liên quan. ............. 28
3.3.1. M i liên quan m t s y u t v i t t c n th . .............................................................. 28
Ch

ngă4 ........................................................................................................................ 30

BÀN LU N ................................................................................................................... 30
4.1. M T S

Că I M C Aă

IăT

NG NGHIÊN C U................................... 30

4.1.1. Gi i tính.................................................................................................................................. 30
4.1.2. Tu i .......................................................................................................................................... 30
4.1.3. V đ aăd ................................................................................................................................ 31

4.1.4. Th l c ..................................................................................................................................... 31
4.1.5. Tình tr ng t t khúc x ...................................................................................................... 31
4.1.6. Tình tr ng c n th ............................................................................................................... 32

Thang Long University Library


4.1.7. Tình tr ng lo n th ............................................................................................................. 32
4.2. M T S Y U T

NHăH

NGă

N T T KHÚC X . ................................... 32

K T LU N .................................................................................................................... 34
KHUY N NGH ............................................................................................................ 35
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................................. 36

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1 phân lo i v m căđ t t khúc x . .................................................................................18
B ng 3.1. Phân b h c sinh theo tu i ...........................................................................................22
B ng 3.2. Phân b h c sinh ngo i thành và h c sinh n i thành. ...........................................23
B ng 3.3. Phân b h c sinh theo ti n s giaăđình .....................................................................23
B ng 3.4. Phân b h c sinh t t khúc x theo th iăgianăch iăđi n t ho c xem TV .........23
B ng 3.5. Phân b h c sinh b nhăh

ng theo v trí h c t p ................................................24

B ng 3.6. Phân lo i m căđ th l c nhìn xa không kính .........................................................24
B ng 3.7. Phân lo i m căđ th l c nhìn xa sau th kính. ......................................................25
B ng 3.8. Phân b t t khúc x ........................................................................................................25
B ng 3.9. Phân b m căđ c n theo m c nh , v a, n ng theo c p h c ..............................27
B ng 3.10. Phân b h c sinh lo n th theo m căđ nh , v a, n ng. ....................................28
B ng 3.11. Phân b h c sinh c n th v i các y u t liên quan. .............................................28
B ng 3.12. Phân b h c sinh lo n v i các y u t liên quan ...................................................29
B ng 4.1. T l b nhănhơnăđ n khám t i BV M t TW theo gi i ...........................................30


DANH M C CÁC BI Uă
Bi uăđ 3.1. Phân b v gi i tính ................................................................................................ 22
Bi uăđ 3.2. Phân b h c sinh c n th theo c p h c ................................................................ 26
Bi uăđ 3.3. Phân b h c sinh lo n th theo c p h c............................................................... 27
DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.1. M t gi năl

c .....................................................................................................................3

Hình 1.2a M t c n th :ătiêuăđi

tr

c võng m c ......................................................................4

Hình 1.2b Kính phân k đ aătiêuăăăăăăăđi m v võng m c..........................................................4
Hình 1.3a M t vi n th :ătiêuăđi m

sau võng m c .....................................................................5

Hình 1.3b Kính h i t đ aătiêuăđi m v võng m c .....................................................................5
Hình 1.4a M t lo n th c năđ n: ......................................................................................................7
tiêuăđi m không

trên võng m c ....................................................................................................7

Hình 1.4b Kính tr đ aătiêuăđi m v trên võng m c ..................................................................7
Hình 1.5. Ch đ dinhăd

ngăchoăđôiăm t kh e. nh minh h a. ......................................... 13

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
TăV Nă
Trong nh ngăn măg năđơy,ăt t khúc x h căđ
đ

c xã h i quan tâm do s h c sinh có nhu c uăđ

ngăđangălƠăm t v năđ th i s
c khám khúc x vƠăđi u ch nh kính

ngày m t nhi u [2], [11], [13].ăTheoăđi u tra c a b nh vi n M tătrungă

ng,ăt t khúc x

ngày càng ph bi n

h c sinh nông

thôn, 25-35%

l a tu i h c sinh, v i t l m c kho ng 10-15%

thành ph [3], [6]. T l t t khúc x

h c sinhăc ngăt ngătheoăth i

gian.ăN mă1999,ăb nh vi n m t Hà N i khám cho 3.038 h c sinh

7ătr

ng n i, ngo i

thành th y t l t t khúc x lƠă26%,ătrongăđóăc n th chi m 21,85%, g p 4 l n so v i 5
n mătr

c,ăđ c bi tăt ngănhi u

c p 1 (ti u h c) [4], [13]. Theo kh o sát c a b nh vi n

M t thành ph H Chí Minh, t l m c t t khúc x

l a tu i h c sinh hi n nay r t

đángăbáoăđ ng [6], [14].
V năđ c n thi t là phát hi n s m t t khúc x
pháp khám khúc x chínhăxácăđ tránh nh ngătr

đúngăm c, nh m gi m thi u nh ng nhăh

l a tu i này và có nh ngăph
ng h păkhôngăđ

ngă

c ch nh khúc x

ng x u t iăđ i s ng sinh ho t và h c t p c a

các em h c sinh.
Trong s h căsinhăđeoăkính,ăcònănhi uătr

ng h p có s kính không phù h p v i

t t khúc x ,ăđi u này làm cho t t khúc x t ngăđ nhanh,ăđ ng th i nhăh

ngăđ n các

ho tăđ ng h c t p và sinh ho t. M t s h c sinh có tri u ch ng nhìn xa không rõ, và có
đ khúc x c n th do s đi u ti t quá m c c a th mi (hi năt

ng c n th gi )ăđưăph i

đeoăkínhăc n không c n thi t ho c s kính không phù h p [7], [9], [15].
tr em, l căđi u ti t c a m t r t l n [7], [8], [15]. Vi c khám cho tr em không
đ năgi n và d dƠngănh ă ng

i l năvìăđ iăt

ng này có nh ngăđ c thù riêng, tâm sinh

lý có th ch aă năđ nh và ph thu c vào nhi u y u t ch quanăc ngănh ăkháchăquan.ă
M căđíchăchínhăc a khám khúc x lƠăđ aăraăđ
ng

c m t công th c kính cho th l c t t và

iăđeoăth y tho i mái, d ch u.

Vì v y chúng tôi th c hi năđ tài: ắTh c tr ng t t khúc x c a h c sinh trong l a tu i
h căđ

ng ( 6 ậ 18 tu i) khám t i phòng khám b nh vi n M t Hà N iăn mă2015 và

m t s y u t liên quan”.

1


B00350 - LÊ TH H IăN NG
M c tiêu:
1. Mô t th c tr ng t t khúc x c a h c sinh trong l a tu i h căđ

ng ( 6 ậ 18

tu i) khám t i phòng khám b nh vi n M t Hà N i, n mă2015
2. Mô t m i liên quan gi a m t s y u t v i tình tr ng m c t t khúc x c a h c
sinh l a tu i (6-18 tu i)ăđ n khám t i phòng khám B nh vi n M t Hà N i,ăn mă

2015

2

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
Ch

ngă1

T NGăQUAN
1.1.

M TăGI NăL

C

Công su t khúc x c a giác m c chi m kho ng 2/3 t ng công su t khúc x c a m t
(kho ngă60ăđi p), ph n công su t còn l i thu c v th th y tinh và các m t phân cách trong
nhãn c u, nhau nên có th đ năgi n hóa con m t gi năl

cătrongăđóăquangăh c a m tăđ

c

coiănh ălƠăm t m t khúc x đ năv i các thông s sau (Hình 1.1) [7], [8], [19].
Bánăkínhăđ cong: 5,73 mm
Tiêu tuy nătr

c: -17,05 mm

Tiêu tuy n sau: 22,78 mm
i m nút: cách m t sau giác m c 5,65 mm và cách võng m c 17 mm
Công su t: +58,6 D

Hình 1.1. M t gi năl

c

C păđi m liên h pălƠă2ăđi m trên tr c th giácătrongăđóăm t v t n m trên m tăđi m
s hi n nh

đi m kia. C păđi m liên h p tiêu bi u là vi năđi măvƠăhoƠngăđi m.

chính th , vi năđi m n m vô c c.

m t

m t có t t khúc x , vi năđi m không n m vô c c.

N u quang h c a m t khúc x quá m nh so v iăđ dài tr c nhãn c u các tia sáng s h i
t tr

c võng m c (t t c n th ),ăng

c l i n u quang h c a m t khúc x y u so v iăđ

dài tr c nhãn c u thì các tia sáng s h i t

sau nhãn c u (t t vi n th ). C n th và vi n

th đ

c g i là t t khúc x c u vì m t giác m c có hình ch m c uă(bánăkínhăđ cong b ng

nhau

m i kinh tuy n) [1], [2], [8], [21].

3


B00350 - LÊ TH H IăN NG
N u m t giác m c không ph i hình c u (bánăkínhăđ cong các kinh tuy n không
m tăđi m, m tăđ

b ng nhau) các tia sáng s không h i t

c g i là lo n th [8], [13].

m t lo n th , giác m c có m t bán kính cong l n nh t và m t bán kính cong nh nh t
vuông góc v i nhau. Kinh tuy n có bán kính cong nh nh t s h i t các tia sáng
tr

c, kinh tuy n có bán kính cong l n nh t s h i t các tia sáng

phía

phíaăsau,ădoăđóătiêuă

đi m c a m t lo n th không ph i là m tăđi m mà là m t kho ng dài (kho ng Sturm).
1.2.

CÁCăT TăKHỎCăX ăC AăM T

1.2.1 T t c n th
-

nhăngh a
C n th là tình tr ng các tia sáng t m t v t xa h i t

tr

c võng m c m t m t

tr ng thái ngh (khiăkhôngăđeoăkính) [1], [2], [7], [17]. (Hình 1.2a).
C n th có th do:
+ Tr c nhãn c uădƠiăh năbìnhăth
+

ng. Lo i này g i là c n th do tr c.

cong c a giác m c và/ ho c th thu tinhăcaoăquá,ădoăđóăcôngăsu t khúc x t ngă

lên. Lo iănƠyăđ

c g i là c n th do khúc x .

- Tri u ch ng
Tri u ch ng chính c a c n th là nhìn xa m trong khi nhìn g năbìnhăth
s bi u hi năkhácănh ăth

ng nheo m tăkhiănhìnăxa,ăđ c sách

c n th b nhălíă(đ c n th cao, ti n tri n liên t c) th

ng, m t

kho ng g năh n.ăTrongă

ng có nh ng bi năđ i c a nhãn c u

(giãn l i c c sau, teo h c võng m c) ho c bi n ch ng (hóa l ng d ch kính, teo hoàng
đi m, bong võng m c) [7], [8].
- i u ch nh kính
C n th đ

căđi u ch nh b ng kính c u âm (kính phân k - kính tr ) (hình 1.2b).

Hình 1.2a M t c n th :ătiêuăđi

tr

Hình 1.2b Kính phân k đ aătiêu

c

đi m v võng m c

võng m c

4

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
1.2.1. T t vi n th
nhăngh a

-

Vi n th là khi các tia sáng t m t v t xa h i t

sau võng m c m t m t không

đi u ti t [1], [2], [7], [21], [23]. (Hình 1.3a)
Vi n th có th do:
+ Tr c nhãn c u ng năh năbìnhăth

ng. Lo iănƠyăđ

c g i là vi n th do tr c.

cong c a giác m c và/ho c th thu tinh d tăquá,ădoăđóăcôngăsu t quá y u. Lo i

+
nƠyăđ

c g i là vi n th do khúc x .

V m tălơmăsƠng,ăng

iătaăth

ng phân bi t các lo i:

Vi n th bi u hi n:ăđ vi n th đoăđ
Vi n th
ng

n: vi n th đ

c khi khám lâm sàng mà không làm li tăđi u ti t

c che l p b iăđi u ti t, ch th hi n khi làm li t th mi ho c

i già.

Vi n th toàn ph n: t ng c a vi n th bi u hi n và vi n th n.
- Tri u ch ng
B nh nhân vi n th th
tháiăd

ng khó ch u khi nhìn g n, nh tălƠăcóăđauăđ u ( vùng trán,

ng,ăquanhăm t).ă ôiăkhiăm m t do co qu păđi u ti t ho c lác trong do r i lo n

đi u ti t qui t [5], [7], [10].
- i u ch nh kính
Vi n th đ

căđi u ch nh b ng kính c uăd

ngă(kínhăh i t - kính c ng)

(Hình 1.3b).

Hình 1.3a M t vi n th :ătiêuăđi m

Hình 1.3b Kính h i t đ aătiêuăđi m v

sau

võng m c

võng m c

5


B00350 - LÊ TH H IăN NG
1.2.2. T t lo n th
-

nhăngh a
Các b m t c a giác m c và th thu tinh là các m t khúc x c a m t. M t chính

th , vi n th , c n th có các m t khúc x hình c u, t călƠăđ cong gi ng nhau

t t c các

kinh tuy n trên b m t c a nó.
Khi các m t khúc x c a m t không có cùng m tăđ cong
thìăđ
M tătr

t t c các kinh tuy n

c g i là b m t lo n th [1], [2], [7]. (Hình1.2.3).
c giác m c là m t khúc x chính gây ra lo n th .

- Phân lo i
+ Lo n th đ u (kinh tuy n giác m c có công su t cao nh t vuông góc v i kinh tuy n
công su t th p nh t)ăđ

c phân chia thành 2 lo i chính:

 Lo n th thu n: Kinh tuy n d c có khúc x m nhăh năkinhătuy n ngang.
 Lo n th ng

c: Kinh tuy n ngang có khúc x m nhăh năkinhătuy n d c.

Phân lo i theo v trí c a 2 tiêu tuy năđ i v i nhau và v i võng m c:
 Lo n th đ n: m t tiêu tuy n

tr

c ho c sau võng m c, tiêu tuy n kia

trên

võng m c.
 Lo n th kép: c hai tiêu tuy n

tr

 Lo n th h n h p: m t tiêu tuy n tr

c ho c sau võng m c.
c võng m c, m t tiêu tuy n sau võng

m c.
+ Lo n th khôngăđ u th
th t, các t năth

ng do các b nh

m tănh ăt t giác m c hình chóp, m ng

ngătrong h c m t…

- i u ch nh kính
các lo n th đ uăđ

c ch nh b ng kính tr .

Ví d : Kinh tuy n ngang cho nh n mătr

c võng m căcdă(hìnhă1.4a)ăđ

c ch nh b ng

m t kính tr tr c d c (Hình 1.4b).

6

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG

Hình 1.4a M t lo n th c năđ n:
tiêuăđi m không
Lo n th khôngăđ uăth

Hình 1.4b Kính tr đ a tiêuăđi m
v trên võng m c

trên võng m c
ng khó ho căkhôngăđi u ch nhăđ

1.3. CÁCăY UăT ăQUY Tă

c b ngăđeoăkính.

NHăKHỎCăX ăC AăQUANGăH ăM T

Tình tr ng khúc x c a m tăđ

c quy tăđ nh b i công su t giác m c, công su t

th th yătinh,ăđ dài tr c nhãn c uătr

căsau,ăđ sâu ti n phòng, kh n ngăđi u ti t c a

m t…ăTrongăđóăgiácăm c, th th y tinh và tr c nhãn c u là 3 y u t chính [8].
1.3.1. Các y u t gi i ph u
- Giác m c
Công su t khúc x c a giác m c cao chi m 2/3 t ng công su t c a c nhãn c u. Do
đóăb t k s thayăđ i nh nào c a giác m c v c u trúc hay bán kính cong c a giác m c
đ uălƠmăthayăđ i khúc x c a m t. Khi bán kính cong c a giác m căthayăđ i 1mm thì công
su t khúc x có th thayăđ i 6D [8], [11].
Bìnhăth

ng giác m c là m t ch m c u v i t t c các kinh tuy năđ u có cùng m t

bán kính cong, khi m tătr
đ ngăđ u

c giác m căthayăđ i làm cho nó không còn là m t ch m c u

t t c các kinh tuy n thì gây ra lo n th .
tr em có th có lo n th sinh lý v iăđ lo n th nh h nă0,50D,ăđ lo n th này

đ

c bù tr b ngăđ lo n th ng

c c a th th y tinh [2], [7], [8].

cong m t sau giác m căc ngăkhôngăđ ngăđ u,ăthayăđ i tùy theo t ngăng
đ tu i. Tu i càng l n thì lo n th m t sau giác m c càng cao và c n ph iăđ
kính.
- Th th y tinh

7

i và

c ch nh


B00350 - LÊ TH H IăN NG
Th th y tinh là m t th u kính hai m t l i v i bán kính cong khác nhau. Công
su t th th yătinhăt ngăd n theo tu i, tr s ăsinhăth th y tinh g nănh ăm t qu c u tròn
nên công su t h i t r t cao có th đ nă42D,ăsauăđóăgi m d năchoăđ n tu iătr

ng thành

còn t 16Dăđ n 20D [7], [13].
Kíchăth

c th th yătinhăthayăđ i tùy theo tình tr ng khúc x c a m tădoăc ăch

đi u ti t.ăKhiăđi u ti t t iăđa,ăb dày th th yătinhăt ngăthêmă0,28mm, bán kính cong m t
tr

c th th y tinh gi m còn 5,33mm, làm cho công su t th th yătinhăt ngălênăkho ng

14D [16].
Th th y tinh có th thayăđ iăkíchăth

căđ t ngăcôngăsu t,ădoăđóănóăcó vai trò

quan tr ngătrongăquáătrìnhăđi u ti t c a m t [7], [8] .
- Tr c nhãn c u
Theo m t s nghiên c u,ăđ dài c a tr c nhãn c u trung bình trong kho ng 23,5
mmăđ n 24,5 mm [7], [20].
dài tr c nhãn c u có th xácăđ nh chính xác b ngăsiêuăơm.ă
c u nhăh

dài tr c nhãn

ng nhi uăđ n tình tr ng khúc x c a m t,ăkhiăđ dài tr c nhãn c uăthayăđ i 1

mm s lƠmăthayăđ i công su t khúc x c a m t kho ng 3D. M t c n th th

ng có tr c

nhãn c uădƠiăh năvƠăm t vi n th có tr c nhãn c u ng năh năm t chính th [7], [8], [10].
Tr s ăsinhăcóăđ dài tr c nhãn c u kho ng 16mm, khi tr đ
tr c nhãn c uăt ngălênăkho ngă24mm,ăt

ngăđ

ngăv iăng

iătr

c 8 tu iăthìăđ dài
ngăthƠnhăvƠălúcăđóă

m t tr thành chính th [23].
-

sâu ti n phòng
sâu ti n phòng không nhăh

ng nhi uăđ n công su t khúc x c a m tănh ă

giác m c, th th y tinh và đ dài tr c nhãn c uănh ngănóăc ngăgópăph n vào s
công su t khúc x c a nhãn c u [23].ă
khúc x c a m t và theo tu i:

năđ nh

sâu ti năphòngăc ngăthayăđ i theo tình tr ng

m t vi n th và m tăng

i già ti năphòngăth

ng nông

h năsoăv i m t c n th và chính th [7], [24].
1.3.2.
-

nhăh

nhăh

ng c a m t s y u t đ n tình tr ng t t khúc x c a tr em.

ng c a ti n s giaăđình

8

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
Theo k t qu nghiên c u c aăSawăetăal.ă(2001)ătrongăđóănóiăr ngăắTi n s gia
đìnhăcóăliênă quanăđ n s ti n tri n c n th

tr em Singaporeădoăđóăh tr các b ng

ch ng cho th y y u t di truy n có th đóngăm t vai trò quan tr ng trong s ti n tri n
c n th [25].
-

nhăh

ng c a vi căxemătiăvi,ăch iăđi n t h nă2 gi /24 gi

1. Vi căxemătiăvi,ăch iăđi n t ho c làm vi cătrênămáyătínhăh nă2ăgi liên t c trong
ngày nhăh

ngăđ n khúc x r t nhi u, theo k t qu nghiên c u b i N. Prema

Lecturer

( 2011) đưăch ra r ng s tr em s d ng ti vi ho c máy vi tính

h nă2ăgi /24 gi có th kh iăx

ng c n th , do thi u s quan tâm c a cha m mà

tr e dùng nhi u th i gian vào vi c xem ti vi, th iăgianăđ c sách nhi uăh năvƠăítăth i
gianăch iăth thao, nên tr em b c n th caoăh n. [23]
- nhăh

ng c a góc h c t p riêng

Góc h c t p riêng giúp tr em ng i h căđúngăt ăth ,ăđ m b oăđi u ki n chi u sáng
t t, giúp h n ch m c t t khúc x
1.4. CÁCăPH

tr em.

NGăPHÁPă OăKHỎCăX ăLỂMăSÀNG

oăkhúcăx lƠăph

ngăphápăxácăđ nh tình tr ng khúc x c a m t b nh nhân, t đóă

bi tăđ

c công su tăkínhăđ đi u ch nh t t khúc x .ăTrênălơmăsƠng,ăđoăkhúcăx bao g m

cácăb

c sau [8], [14], [16].

- oăkhúcăx khách quan: soiăbóngăđ ng t ho c dùng khúc x k t đ ngăđ bi t t t
khúc x lo i nào (c n th , vi n th , lo n th ) và m căđ t t khúc x , tuy nhiên k t qu
đoăcóăth không là công su t khúc x mang l i th l c cao nh t [7], [9].
- oăkhúc x ch quan: đánh giá m căđ t t khúc x d aăvƠoăđápă ng c a b nh nhân
v i các m t kính th khác nhau. B nh nhân l a ch n công su t và tr c kính cho phép
nhìn rõ nh t.ăPh

ngăphápănƠyăcó th kém chính xác ho c không th c hi năđ

c

tr

nh ho c nh ng b nh nhân ph i h p không t t [12].
- Cân b ng hai m t và test +1:ăđơyălƠăb

c cu i cùng c aăđoăkhúcăx ,ănóăxácăđ nh xem

đi u ti t c a 2 m tăcóăgiưnăđ u không và giãn h tăch aă[9].

9

B00350 - LÊ TH H IăN NG

1.4.1.
-

Ph

oăkhúcăx khách quan
ng phápăsoiăbóngăđ ng t
Soi bóngăđ ng t lƠăph

ngăphápăđoăkhúcăx kháchăquan,ănóăchoăphépăđánhăgiáă

khúc x c a toàn b quang h c a m t.ăSoiăbóngăđ ng t có th th c hi n

m tăđưădùngă

thu c li tăđi u ti t ho c không c n li tăđi u ti t [7], [9].
Soiăbóngăđ ng t lƠăph

ngăphápăđoăkhúc x chính xác, nh tălƠăđ i v i tr emăvƠăng

có khuy t t t v ngôn ng , thính giác, th n kinh là nh ngăđ iăt
d ngăcácăph

i

ng khó h p tác n u s

ngăphápăch quan hay khúc x k t đ ng. Tr em có l căđi u ti t m nh,

kh n ngăt pătrungăvƠăđ nh th m c tiêuăkhiăsoiăbóngăđ ng t ,ădoăđóănênădùngăthu c làm
li tăđi u ti t m tăđ vi căđoăd dàng và thu n l iăh n.
hi năđ

Ph

ngăphápăsoiăbóngăđ ng t ngƠyăcƠngăđ

c

nhi uăn iăvƠăcóăgiáătr ch năđoánăt t.

c s d ng r ngărưiăvìăđ năgi n, th c

- Khúc x k t đ ng
Khúc x k t đ ng do s d ng nh ng ti n b m i c aăđi n t và vi tính, máyăđoă
khúc x theoăđ

ng kinh tuy n r i t đ ngătìmăraăđi m trung hòa. Do s d ng tia h ng

ngo i nên b nh nhân không b chói m t, gi măđi u ti t cho b nh nhân.
uăđi m l n nh t c a máy là cho k t qu r t nhanh và thu n ti n,

tr l n có th ph i

h p t t thì k t qu đoăkhúcăx t đ ng sau li tăđi u ti t khá chính xác, ngoài ra nó còn
xácăđ nhăđ

c tr c lo n th giúpăđ nhăh

ng trong ch nh kính cho b nh nhân [16]. Nh

c

đi m là b n thân máy có th gơyăraăđ vi n th sai l ch t +0.75ăđ n +1.25D và k t qu
đoăph thu c vào nhi u y u t thu c v b nhănhơnănh ătìnhătr ng b nhănhơn,ăt ăth khi
ng i khám (ch p m t nhi u, b mi và lông mi che l p m t,ăkheămi,ăđ ng t co nh d
2mm), tâm lý b nh nhân không n đ nh [14], [16].
1.4.2.

oăkhúcăx ch quan

- Cácăb

c th c hi năđoăkhúcăx ch quan

10

Thang Long University Library

i


B00350 - LÊ TH H IăN NG
i v i t t khúc x c uăđ n gi n, vi căđoăkhúcăx ch quan có th th c hi n
m t cách d dƠngătheoăcácăb

c sau [8], [15], [16]

t g ng kính th vào m t b nhănhơn,ăđi u ch nh kho ngăcáchăđ ng t thích h păđ

+

tâm c aăkínhăngangătơmăđ ng t .
+ Th l năl

t t ng m t, m t ph i th tr

c trong khi che m t trái.

+ Ki m tra th l căkhôngăcóăkính,ăsauăđó l năl

tăđ t vào t ng m t kính c uă(d

ho c âm) công su tăt ngăd n t 0,25ăDăđ nă0,50ăDăđ n khi m tănƠyăđ tăđ
nh t. N u m t vi n th , ch n s kínhăd

ngă

c th l c t t

ngăcaoănh t cho th l c t iăđa.ăN u m t c n

th , ch n s kính âm th p nh t cho th l c t iăđaă[7],ă[9]. N u b nh nhân th y khó phân
bi t thì c nădùngă2ăđ n 3 m t kínhăvƠăthayăđ i theo th t khácănhauăđ ch năđúngăcôngă
su t thích h p cho th l c t t nh t.
oăkhúcăx ch quanăth

ngăđ

c th c hi n ph i h p v iăcácăph

m t đ ng h lo n th , kính tr chéo Jackson, và th nghi măl
CÁCăPH

1.5.

X H Că

ngăphápătest +1,

ng s c [18].

NGăPHÁPăT ăV N, GIÁO D C S C KH E V T T KHÚC

NG.

1.5.1. Ngh ng iăth giác t ng lúc
-

ơyălƠăđ ngătácăđ năgi nănh ngăr tăh uăích,ăgiúpăm tăđ

căth ăgiưn.ăC ălƠmăvi că

kho ngă20ăphút,ăb nănênăđ ăm tănhìnăxaăm tăđ nă2ăphút,ăho cănh măm tăl iă30ăgiơyă
đ năm tăphút.ăN uăc măgiácăb ăm ănhoèăđi,ăc năchoăm tăngh ălơuăh n
-

Conăng

iăc ngăc năch ăđ ngăki măsoátăvi căch păm t,ăch păm tălƠăm tăđ ngătácă

sinhălỦ,ăgiúpăl păn

căm tăđ

cătr iăđ uătrênăb ăm tăm t,ăgiúpăm tăd ăch uăvƠăgi mă

c ngăth ngăchoăm t.
-

KhôngănênălƠmăvi căb ngăm tăquáă45ăphút,ăh căsinhăc năraăsơnăch iăvƠăt păth ăd că
gi aăcácăti tăh c,ătránhăđ cătruy n,ăch iăgameătrongăgi ăgi iălao.ăTrongăngƠy,ăm iă
ng

iănênăcóăth iăgianăth giưnănh tăđ nhăchoăđôiăm tăb ngăcáchăt pănhìnăxaăho că

th ăd căvuiăch iă ănh ngăn iăthoángăr ng.

11


B00350 - LÊ TH H IăN NG
1.5.2. ChúăỦăđ n ánh sáng
Phòngăh căho căn iălƠmăvi cănênăđ

căchi uăsángăđ yăđ ăb ngăánhăsángăt ănhiên.ă

N uăkhông,ăb năph iăduyătrìăđ ăánhăsángăb ngăh ăth ngăđènăchi uăsángă ăcácăgócă

đ ,ătránhăvi căh c,ăđ căb ăkhu tăbóngădoăthi uăđèn.
1.5.3.
-

c và vi tăđúngăkho ngăcáchăquyăđ nh

Kho ngăcáchăđ căsáchăvƠăvi tăv iăh căsinhăl nălƠă30-40cm.ăH căsinhănh ătu iăđ că
cáchăkho ngă25cm.ăVi căđ căho căvi tăquáăg năs ălƠmăh ăth ngăth ăgiácăph iăn ăl că
đi uăti t,ălƠmăm iăm t,ăgiaăt ngăđ ăc năth .

-

N uălƠmăvi cătrênămƠnăhìnhăviătính,ăb nănênăđ ăkho ngăcáchă60cmăđ ăgi măth păkh ă
n ngăm tăph iăđi uăti tăvƠănh ngă nhăh

ngăx uăc aăánhăsángămƠnăhình.

1.5.4. T ăth
T ăth ăngayăng năl ngăvƠăc ăth ngăs giúpăphòngătránhăm iăm tăvƠăgùăv oăc tă
s ng.ăB năc nătránhăn măkhiăđ căsáchăvìăđi uăđóăs ăgơyăraăhi năt

ngăm tăkhóăkh nă

khiăquyăt ,ăđi uăti t,ăr tăd ăm iăvƠănh căm t;ătránhăđ căsáchăkhiăđiătƠuăxeăvìăkho ngă
cáchăđ căb ăthayăđ iăliênăt căkhiărungăl căr tăcóăh iăchoăm t.
1.5.5. Xem truy n hình
Conăng

iăch ănênăxemătruy năhìnhăv iăth iăl

ngăv aăph iăkho ngăm tăti ngăm iă

ngƠy.ăN uăcóăcácăt tăkhúcăx ăthìăb nănênăđeoăkínhăkhiăxem TVăc năđ ă ăkho ngă
cáchăg pă4ăl năđ

ngăchéoăc aămƠnăhìnhăvƠăkhôngăt tăđènăkhiăxem.

12

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
1.5.6. Ch đ dinhăd

ng

Hình 1.5. Ch đ dinhăd
-

Ch ăđ ădinhăd

ngăchoăđôiăm t kh e. nh minh h a.

ngăđ yăđ ăvƠăcơnăb ngăd

ngăch tăgiúpănuôiăd

ngăm tăđôiăm tă

sángăvƠăm nhăkh e.ăCácăviăch tănh ăvitaminăA,ăE,ăC,ăch tăkhoángăcóătrongărauăc ,ă
tráiăcơyăt

i,ăth t, cáăbi n,ătr ngăgiúpăduyătrìăcácămôiătr

ngătrongăsu tăc aăm t,ă

giúpăm tăt ngăkh ăn ngăđi uăti t,ăch ngăthoáiăhoáăvõngăm căvƠăhoƠngăđi măc aă
m t.ăM tăs ătr

ngăh păc năth ăti nătri nănhanhăcóăth ăb ăsungăd

ngăch tăb ngăcácă

lo iăthu căb ăm tăthôngăd ng.
1.5.7. Khám m tăđ nh k
B nănênăđ năkhámăbácăs ăchuyênăkhoaăm tăđ nhăk ăđ ăđ

căch nhăt tăkhúcăx ăvƠăt ă

v năc ăth ăkhiăg pănh ngăv năđ ăv ăm t.
1.6.

M TS

NGHIÊN C U V TÌNH TR NG T T KHÚC X .

1.6.1. Trên th gi i.
-

M : Sperduto R. D. và cs. (1983) phân tích các s li u t Ch
Dinhăd

ngătrìnhă

ng và S c kh e qu c gia (1971- 1972) th y t l m c c n th

13


B00350 - LÊ TH H IăN NG
ng

i M trongăđ tu i t 12 tu iăđ n 54 tu iălƠă25%ă[123].ă i u tra c a

Kleinstein R. N. và cs. (2003) trên 2.523 HS t l pă1ăđ n l p 8 (5- 17 tu i)
th y t l c n th là 9,2%; vi n th là 12,8% và lo n th là 28,4%. Morgan A.
và cs. (2006) đi u tra

14.075 HS tu i t nhà tr đ n l p 4 c aă70ătr

trongă5ăbangăphíaăTơyăNamăn
-

CHLBă

c M th y t l c n th là 5,8%.

c:ăJobkeăS.ă(2008)ăđi u tra tình hình c n th

th y t l c n th

HS t 7- 35 tu i

nhóm 7- 11 tu i là 5,5%; t 12 - 17 tu i là 21% và t 18

đ n 35 là 41,35%. T l vi n th là 9,8%
tu i; 3,7%

ng

thanh thi u niên và 2,9%

tác gi cho r ng t l c n th

CHLBă

HS t 2- 6 tu i; 6,4% HS t 7- 11
ng

iătr

ng thành (p= 0,380). Các

c là th păh năsoăv iăcácăn

c khác

châu Á và châu Âu.
-

nă

:ăKalikivayiăV.ăvƠăcs.ă(1997)ăđi u tra 4.029 HS (2.348 nam và 1.681

n ; 3- 18 tu i)

9ătr

ng vùng Hyderabad th y t l vi n th là 22,6%, c n

th và lo n th là 8,6% và 10,3%. T l c n th t ngăcaoăh nă nh ngăHSă≥10ă
tu i (p<0,001).

m t t tăh n,ăgiáătr KXCT ăđ i v i c n th trung bình là

1,35 D (t 0,75ăDăđ nă10,00ăD);ăđ i v i vi n th , trung bình là 0,65D (t
0,50Dăđ n 8,50D).
-

Trung Qu c: Saw S. M. và cs. (2002) nghiên c uăTKXăvƠăkíchăth

c nhãn

c u c a 957 HS t 7ăđ n 9 tu i th y t l c n th là 18,5% (CI 95%: 14,0% 23,1%).
-

Indonesia:ăSawăS.ăM.ăvƠăcs.ă(2002)ăđi u tra t l m c TKX

1.043ăng

i

l n (trên 21 tu i) t i t nh Riau (Sumatra) th y t l c n th đi u ch nh theo
tu i là 26,1% (CI 95%: 23,4- 28,8); vi n th là 9,2% (CI 95%: 7,4- 11,0%).
T l c n th , vi n th và lo n th t ngătheoăđ tu i.
-

Thái Lan: Yingyong P. (2010) nghiên c u c t ngang trên 2.340 hoc sinh
(1.100 HS

Bangkok và 1.240

Nakhonpathom) th y t l TKX l năl

14

t là

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
12,7% và 5,7%. TKX là nguyên nhân làm gi m th l c

97,6% s m t b

gi m th l c; nguyên nhân gi m th l c còn do lo n th : 0,5%, nguyên nhân
khác: 0,8% và cóă1,1%ătr
1.6.2.



ng h p không rõ nguyên nhân.

Vi t Nam.

Hà N i:

 K t qu đi u tra tình hình mù lòa trong nhân dân Hà N i c a Nguy n Th
Nhungăn mă1993ă-1994 cho th y t l c n th
4,57% và c p 3 lƠă10,34%.ăRiêngăHSătr

HS c p 1 là 1,57%,

ng chuyên Amsterdam có t l c n

th là 28,5%. Tr năV năD n và cs. (1998) th y t l c n th
t ngălênărõăr t:

c p 1 là 9,6%,

c p 2 là

c p 2 là 36,5% và

HS Hà N iăđưă

c p 3 là 24%. Nghiên

c u c a Trung tâm M t Hà N iăn mă1998ătrênă3.038 HS cho th y HS c p 1 có
t l m c c n th là 10,3%; c p 2 là 15,9% và c p 3 là 20,2%.
 N mă2001,ăB Giáo d căvƠă Ơoăt oăc ngăti n hành nghiên c u c n th

HS

ph thông Hà N i kh i c p 1 t l là 11,3%; c p 2 là 23,3%; c p 3 là 29,8%.
 HoƠngăV năTi n ( 2003) nghiên c u c n th h căđ

ng 3ătr

ng ti u h c Hà

N i th y t l c n th 32,3%,ătrongăđóă84,5%ălƠăc n th nh , 15,2% là c n th
n ng.
 V ăTh HoƠngăLanăvƠăcs.ă(2012)ăđi u tra 332 HS t iătr

ng THCS Phan Chu

Trinh, qu năBaă ìnhăth y t l c n th là 50,3%.
 Nguy n Th Mai Lý và cs. (2012) nghiên c u trên 250 HS (5- 18 tu i)ăđ n
khám t i b nh vi n M tăTrungă
cao nh t


ngăđ

c ch năđoánăc n th th y t l c n th

HS ti u h c (55,2%).

Thành ph H Chí Minh:

 Nghiên c u c a Hoàng Th L yăvƠăcs.ă(1998)ăcho th y t l TKX là 30,5%
(c n th là 20% và lo n th lƠă8%).ăN mă1999,ăHoƠngăTh L yăvƠăcs.ăth y t l

15


B00350 - LÊ TH H IăN NG
c n th

HSăTHCSăvƠăTHPT)ălƠă28%,ăt ngăg p 3 l n so v iăn mă1994ăvƠăđangă

có chi uăh

ngăt ngălên.

 Lê Th Thanh Xuyên và cs. (2009) kh o sát 2.747 HS

20ătr

ng (7- 15 tu i)

th y t l TKX chung lƠă39,35%.ăTrongăđó c n th là 38,88%, vi n th là 0,47%,
lo n th là 30,4%.

16

Thang Long University Library

B00350 - LÊ TH H IăN NG
Ch
IăT
IăT

1.1.

NGăVÀăPH

ngă2
NGăPHÁPăNGHIểNăC U

NGăNGHIểNăC U:

Tr em trong đ tu iăđiăh c (6-18 tu i) đ

c ch năđoánălƠăcóăt t khúc x

đ n khám t i phòng khám b nh vi n M t Hà N i.
1.1.1. Tiêu chu n l a ch n
-

Tr em có kh n ngăph i h p t t.

-

V i tr em c p 1 có ông bà, b m điăcùng.

1.1.2. Tiêu chu n lo i tr
Tr em đangăcó các b nh v m t nhăh

ngăđ n th l c: b nh lý giác m c, th

th y tinh, d chăkính,ăđáyăm t, th th n kinh, rung gi t nhãn c u, các b nh b m sinh di
truy n…B nh nhân lác,ănh

c th . Cácătr

x , tr em nh khôngăcóăng

iănhƠăđiăcùng.

1.2. PH

ng h p ph i h p không t t khi khám khúc

NGăPHÁPăNGHIểNăC Uă

1.2.1. Thi t k nghiên c u
Chúng tôi ti n hành nghiên c u theoăph

ngăphápămôăt c t ngang.

1.2.2. C m u
Áp d ng công th c tính c

nZ

2
1 / 2

m u cho vi că

c tính m t t l trong qu n th

p(1  p)
d2

Trongăđó:ă
- p = 21,85%: là t l TKX c a tr emătrongăđ tu iăđiăh c (6 ậ 18 tu i)
theo nghiên c u c a
-

ng Th AnhăTh ăn mă2008 [3].

chính xác mong mu n là 95% =>Z1- / =1,96

- Sai s mong mu n d = 5%
- n: c m u t i thi u tính ra = 260 b nh nhân
Chúng tôi ti n hành nghiên c u trên 260 b nh nhân (520 m t).

17

Hà N i