Thực trạng, một số yếu tố liên quan đến vận chuyển bệnh nhân cấp cứu tại bệnh viện nhi trung ương năm 2015

B GIÁO D CăVẨă ẨOăT O
TR NGă I H CăTH NGăLONG
KHOA KHOA H C S C KH E
B MỌNă I UăD
NG


NGHIÊM TH HOÀNG Y N
B00332

TH C TR NG, M T S

Y UT

LIÊN QUAN

N V N CHUY N B NH NHÂN C P C U
T I B NH VI NăNHIăTRUNGă

TÀI T T NGHI P H C

NG,ăN Mă2015ă

NHÂN VLVH

HÀ N I ậ Thángă10ăn mă2015


B GIÁO D CăVẨă ẨOăT O
TR NGă I H CăTH NGăLONG
KHOA KHOA H C S C KH E

B MỌNă I UăD
NG


NGHIÊM TH HOÀNG Y N
B00332

TH C TR NG, M T S

Y UT

LIÊN QUAN

N V N CHUY N B NH NHÂN C P C U
T I B NH VI NăNHIăTRUNGă

TÀI T T NGHI P H C
H

ng d n khoa h c:ăTS.

NG,ăN Mă2015ă

NHÂN VLVH
M nh Hùng

HÀ N I ậ Thángă10ăn mă2015

Thang Long University Library

L I C Mă N
Tôi xin bày t lòng bi tă năsơuăs căđ n:
T p th các th y cô giáo t i B mônă i uă d
Tr

ngă

i h căTh ngăLongăậ nh ngăng

ng, khoa Khoa h c S c kh e,

iăđưăh t lòng d y d , truy năđ t ki n

th c quý báu trong quá trình h c t p c a chúng tôi.
TS.

M nhăHùng,ăTr

vi năNhiăTrungă

ng phòng Truy năthôngăvƠăCh măsócăkháchăhƠngă- B nh

ng;ăGi ng viên kiêm nhi m ậ TrungătơmăđƠoăt o liên t c và

ch đ o tuy n - B nh vi năNhiăTrungă
Công c ng,ăTr
đ ,ăh

ngă

i h căYăD

ng;ăGi ng viên th nh gi ng, khoa Y t

c Thái Bình - ng

i th yăđưăd y d , giúp

ng d n tôi trong su t quáătrìnhăhoƠnăthƠnhăđ tài này.

Khoa C p c u & Ch ngăđ c; Khoa H i s c C p c u; khoa Khám b nh, B nh vi n
Nhiă Trungă

ngă - n iă đưă t oă đi u ki n thu n l iă đ choă chúngă tôiă cóă đ

c

ngu n l căđ tri năkhaiăđ tài.
Các anh ch đ ng nghi p,ă105ăgiaăđìnhăb nh nhiăcùngă35ăđi uăd

ngăviênăđưăgiúpă

đ tôi trong quá trình thu th p s li u nghiên c uăchoăđ tài.
Cu i cùng tôi xin g i t iă giaă đìnhă yêuă quỦă đưă luônăđ ngă viên,ă giúpăđ , t o m i
đi u ki năđ tôi th c hi n và hoàn thành khóa lu n.
Hà N i, ngày 26 tháng 01 n m 2016

Nghiêm Th Hoàng Y n

DANH M C CÁC CH

VI T T T

BN

B nh nhân

BV

B nh vi n

CTCC

Chuy n tuy n c p c u

HSCC

H is cc pc u

HSN

H i s c ngo i

KAT

Không an toàn

KCC

Khoa c p c u

PKCC

Phòng khám c p c u

Q

Quy tăđ nh

SL

S l

TL

T l ph nătr mă(%)

TT

Thôngăt

TTB

Trang thi t b

TW

Trungă

VCBN

V n chuy n b nh nhân

VCCC

V n chuy n c p c u

ng

ng

i

Thang Long University Library


DANH M C CÁC B NG
B ngă1.1.ăPh
B ngă3.1.ă

ngăti n c p c u có trên xe v n chuy n c p c uăđ n BV Nhi ............ 4
căđi m v đ iăt

ng nghiên c u .......................................................... 19

B ng 3.2. Nguyên nhân chính khi n tr ph i c p c u ............................................. 20
B ng 3.3. Hoàn c nh quá trình v n chuy n c p c u ................................................ 20
B ngă3.4.ă ánhăgiáăvi c ch năđoán,ăx trí tuy năd

B ngă3.5.ăPh
B ngă3.6.ă

i............................................. 21

ngăti n, trang thi t b , nhân l c quá trình v n chuy n..................... 22
căđi mălơmăsƠngăBNăkhiăđ năBVăNhiăTrungă

ng ............................. 23

B ng 3.7. nhăh

ngăđ căđi măBVăđ n an toàn trong VCC ................................... 25

B ng 3.8. nhăh

ng hoàn c nh v n chuy năđ n an toàn trong VCCC ................. 25

B ng 3.9. nhăh

ng ch năđoán,ăx lý tuy nătr

căđ n an toàn trong VCCC ....... 26

B ng 3.10. nhăh

ngăph

ngăti n, TTB, nhân l căđ n an toàn v n chuy n ........ 26

B ng 3.11. nhăh

ng c a an toàn VCC t i t vong trong 24 gi nh p vi n ........ 27

ii


DANH M C CÁC BI Uă
Bi u 3.1. T l v n chuy n không an toàn

BN c p c u t i BV Nhi TW.............. 24

Bi u 3.2. T l t vong 24 gi đ u nh p vi n các BN c p c u t i BV Nhi TW ..... 24
DANH M C CÁC HÌNH
S ăđ 1.1. Thành t v n chuy n c p c u an toàn

tr em ........................................ 6

S ăđ 1.2. Y u t can thi p quy tăđ nh thành công v n chuy n an toàn ................... 7
S ăđ 1.3. T ch c v n chuy n c p c uăđ năBVăNhiăTrungă

ng ............................ 9

iii

Thang Long University Library


M CL C
T V Nă

Ch

....................................................................................................... 1

ngă1 T NG QUAN TÀI LI U .................................................................... 3

1.1. YÊU C U QUÁ TRÌNH V N CHUY N C P C U B NH NHI .................... 3
1.1.1. Yêu c u trang thi t b v n chuy n ................................................................................3
1.1.2. Yêu c u v nhân l c trong quá trình v n chuy n.......................................................4
1.2. AN TOÀN VÀ M T S

Y UT

LIểNă QUANă

N AN TOÀN TRONG

V N C P C U B NH NHI ................................................................................ 6
Că I M CÔNG TÁC V N CHUY N C P C U T IăBVăNHIăT .... 8

1.3.
Ch

ngă2

2.1.
2.1.1.ă

IăT

IăT

NGăVẨăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC U ....................... 11

NG, TH IăGIAN,ă

Aă I M NGHIÊN C U ........................... 11

iăt ng nghiên c u ..................................................................................................11

2.1.2. Th iăgianăvƠăđ aăđi m nghiên c u ..............................................................................12
2.2. THI T K NGHIÊN C U .......................................................................... 12
2.2.1. C m u nghiên c u......................................................................................................12
2.2.2. Ti n hành ch n m u: ...................................................................................................12
2.3. N I DUNG VÀ CÁC BI N S NGHIÊN C U ....................................... 13
2.3.1.

căđi m c a nhóm nghiên c u .................................................................................13

2.3.2.Lâm sàng........................................................................................................................13
2.3.3.Tình tr ng b nhănhơnăkhiăđ n b nh vi năNhiăTrungă ng .......................................13
2.3.4.X trí c p c uăkhiăđ n b nh vi năNhiăTrungă ng ...................................................14
2.3.5.C nălơmăsƠngăđưălƠmă tuy năd i. .............................................................................14
2.3.6.T n xu t m t s b nhăth ng g p. ..............................................................................14
2.3.7. Các bi n s v an toàn v n chuy n ............................................................................15
2.3.8. Các bi n v đánhăgiáăquáătrìnhăt p hu n c p c u nhi khoa......................................15
2.4. TIÊU CHU N V N CHUY N B NH NHÂN AN TOÀN....................... 15
iv

2.5.X

LÝ S LI U .......................................................................................... 17

2.6. V Nă
Ch

Oă

C TRONG NGHIÊN C U........................................... 18

ngă3 K T QU NGHIÊN C U ................................................................ 19

3.1. MÔ T

TH C TR NG V N CHUY N C P C U T I B NH VI N NHI

TRUNGă

NG .................................................................................................. 19

3.1.1.ă

căđi m b nh nhân v n chuy n c p c u .................................................................19

3.2. M T S

Y U T

NHă H

B NH VI NăNHIăTRUNGă
Ch

NGă

N V N CHUY N C P C U T I

NG .................................................................... 25

ngă4 BÀN LU N ....................................................................................... 28

4.1. TH C TR NG V N CHUY N C P C U T I BV NHI TW ................ 28
4.1.1.ă

căđi m b nh nhân v n chuy n c p c u .................................................................28

4.1.2. Th c tr ng công tác v n chuy n c p c u ..................................................................29
4.2. M T S

Y UT

NHăH

NGă

N V N CHUY N C P C U T I BV

NHI TW ............................................................................................................... 34
K T LU N ......................................................................................................... 38
KI N NGH ........................................................................................................ 39
TÀI LI U THAM KH O
X tríăkhiăđ n b nh vi năNhiăTrungă ng

v

Thang Long University Library


TăV Nă
n

c ta, nh ngăn măg năđơyăđ i s ng kinh t đ

th c hi n t tăcácăch

c c i thi n cùng v i vi c

ngătrìnhăyăt qu c gia, t l m c b nh và t vong tr emăđưă

gi măđángăk . T l t l t vong tr emăd

i 1 tu iăvƠoăn mă1995ălƠă44,2ềăvƠă

hi nănayălƠă35ềă[2].
M t trong nh ng bi n pháp nh m gi m t l t vong, c n nâng ch tăl

ng

d ch v khám ch a b nhătrongăđóă cóă khơuăv n chuy n c p c u. V n chuy n c p
c u là khâu quan tr ng trong công tác cung c p d ch v khám, ch a b nh cho
ng

i dân vì nó nhăh

ng tr c ti păđ n t vong và các tai bi n, di ch ng cho b nh

nhi. B nh nhi là l a tu i có nh ngăđ căđi m b nhălỦăđ c thù và có nh ng khác bi t
so v iăđ iăt

ng b nhănhơnălƠăng

i l n.

Nghiên c u thu căđ tƠiăđ c l p c pănhƠăn

c do GS Nguy n Công Khanh

[8] cho th y Vi tănamăch aă cóăh th ng c p c u nhi riêng bi t trong h u h t các
b nh vi n t nh, trang thi t b thi u th n,ătrìnhăđ c a cán b làm c p c u nhi còn
nhi u h n ch ,ăch aăcóăquiătrìnhăh

ng d n qu c gia v c p c u nhi, v n chuy n

b nh nhân không an toàn và không có s liên l c gi a các tuy n v iănhauătr

c,

trong và sau khi v n chuy n b nh nhân.
tƠiăc ngăđưănêuălênăt l t vong trong vòng 24 gi cònăquáăcaoănh ăhi n
nay (53,7%) có liên quan tr c ti păđ n ki n th c c a nhân viên y t ăcnăy u, kém là
70%, và thi u th n trang thi t b c ăb n cho c p c u là 60%. Th c tr ngănƠyăđòiă
h i có s quanătơmăh năn a cho công tác nhi khoa.
V n chuy n b nh nhân c p c u trong m t b nh vi n ho c gi a các tuy n
trong m t h th ng y t là m t trong ba thành t r t quan tr ng c a h th ng c p
c u,bao g m: x trí c p c uăbanăđ u, năđ nh b nh nhân, th c hi n v n chuy n và
t ch că đónăti p t iăn iăti p nh n.ă

đ m b o an toàn và gi m t iăđaă nh ng tai

bi n b t l i cho b nh nhân chúng ta c n ph iăcóăđ yăđ cácăph
1

ngăti n v n chuy n


chuyên d ng, thu c h i s c, ngu n nhân l căcóătrìnhăđ và k n ngăt t v chuyên
môn và qu n lý ti p nh n gi a các tuy n đ

c th c hi n m t cách có h th ng

[2],[4],[5].
Nhi u nghiên c u
thi uăsótătrongăph

n

cătaăđưăchoăth y có nhi u b nh nhi t vong do nh ng

ngăth c v n chuy n. Tình tr ng v n chuy năkhôngăanătoƠnăđ i

v i b nh nhân n ng chi m 90% trong các ca v n chuy n, t l t vong trong 24h
đ u còn cao [1],[5]. Nhi u b nhănhơnăđ

c v n chuy năđ n khoa c p c u, phòng

khám c p c uăđưăt vong ho c trong tình tr ng n ng. N u không c p c u k p th i
b nh nhân có th t vong ho căđ l i nhi u di ch ng n ng.
B nh vi n Nhi Trungă

ngă lƠă b nh vi n tuy nă Trungă

ng,ă chuyênăsơuăv

ngƠnhă nhiă khoa,ă n iă hƠngă ngƠyă ti p nh n nhi u b nh nhi. Trong nh ngă n mă quaă
ch

ngătrìnhăc p c uănhiăkhoaănơngăcaoăđưăvƠăđangătri n khai t i b nh vi n Nhi và

các b nh vi n tuy n t nh.ăB

căđ u b nh vi n đưăđ tăđ

vi căđ uăt ăc ăs v t ch t,ăph

c m t s thành công trong

ngăti n, thi t b cho công tác c p c u b nh nhi.

Tuy v y, vi c nghiên c uăđánhăgiáăth

ng xuyên s c i thi n ch tăl

ng c p

c u,ăđ c bi t là công tác v n chuy n c p c uănhiălƠăđi u c n thi t,ăquaăđóăxácăđ nh
cácăb

că uătiênătrongăvi c gi m thi u t vong

b nh nhi c p c u. Do v y chúng

tôi ti n hành nghiên c u: “Th c tr ng, m t s y u t liên quan đ n v n chuy n
b nh nhân c p c u t i b nh vi n Nhi Trung
Nghiên c uăđ

ng, n m 2015”.

c ti n hành v i 02 m c tiêu:

1. Mô t th c tr ng v n chuy n b nh nhân c p c u t i b nh vi n Nhi Trung
ng t tháng 3 đ n tháng 6 n m 2015.
2. Mô t m t s y u t

nh h

ng đ n an toàn trong v n chuy n c p c u.

2

Thang Long University Library


Ch

ngă1

T NGăQUANăTẨIăLI U
YểUăC UăQUÁăTRỊNHăV NăCHUY NăC PăC UăB NHăNHI

1.1.

Quá trình v n chuy n c p c u b nhănhiăđóngăvaiătròăquanătr ngăđ i v i s c
kh e, tính m ng c a b nh nhi. Vi c v n chuy nă đ

că h

ng d nă đúngă đ n s

không làm x u thêm tình tr ng b nh nhi. B ng vi c phát hi n s m các d u hi u
nguy k ch, năđ nh b nhănhơnătr
nghi m, s d ngăph
tr

c khi v n chuy năvƠănhơnăviênăđiăkèmăcóăkinhă

ngăti n thích h p góp ph n gi m t l TVTE. Nh ngă uătiênă

c khi v n chuy nălƠăcácăb

c A,B,C,D có vai trò r t quan tr ng [1]. Do v y,

quá trình v n chuy n b nh nhi có nh ng yêu c uăđ c bi t v thi t b , nhân l c.
1.1.1. Yêu c u trang thi t b v n chuy n
Trong khi v n chuy n tr s ăsinh,ăngoƠiăvi c năđ nh b nh nhân v tu n hoàn
và hô h p, c năđ c bi t chú ý d phòng h nhi tăđ . Ch năth
sinhăth

ng x y ra

kinhătrungă

ng,ătr đ

ngădoăl nh

tr m i

tr cân n ng th p và tr s ăsinhăđ tháng có b nh lý h th n
nhà, phòng c p c u và nh ngăn iămƠăănhi tăđ môiătr

ng

l nhăch măsócăkhôngăt tăđ m t nhi t. Nh ng tr này có bi u hi n toan chuy n hoá,
h đ

ngămáu,ăt ngăkaliămáu,ăt ngăurêămáu,ăthi u ni u,ăđôiăkhiăch y máu toàn th ,

ch y máu ph i [8].
Ph

ngăti n v n chuy n b nh nhân và các trang thi t b c p c uăđiăkèmăc ngă

là m t y u t h t s c quan tr ng, Theo Lê Thanh H i và c ng s m c dù 100%
b nhănhơnăđ

c v n chuy n b ng xe c uăth

ngăvƠătrênăxeăc uăth

ngăph n l năđưă

có các d ng c c p c u v hô h p, tu n hoàn, th n kinhầsongăch cóăítătr
có máy theo dõi các ch s s ngătrênăđ

ng h p

ng v n chuy n, g n 100% không có máy

th điăkèmăvƠăch 20 - 30% có d ng c đ t n i khí qu n [4].

3


B ng 1.1.ăPh

ngăti n c p c u có trên xe v n chuy n c p c uăđ n BV Nhi
tI

t
D ng c
Oxy
Bóng
Mask
Thu c chu ng co gi t
Bôngăb ngăc m máu
D ch truy n
Canuyn
B đ t NKQ
Máyăđoăhuy t áp
Máy theo dõi nhi u thông s
Máy th
(

n
220
183
180
106
102
81
74
44
42
1
0

t II

%
97,3
80,1
79,6
49,6
45,1
35,8
33,6
20
18,6
0,4
0

n
195
179
167
141
138
135
100
59
111
19
5
(100% là xe c

%
90
82

76
64,7
63,3
61,9
52,1
30,6
57,8
8,7
2,6
u th

ng)

t I t 11/2007 - 3/2008: 226 BN, đ t 2, t 8/2009-1/2010: 218 BN)

Nghiên c u c a Hoàng Tr ng Kim và c ng s v tính an toàn c aăcácătr
h p chuy n vi nă đ n khoa c p c uă BVă Nhiă
[16], theo tác gi thì ch cóă3,7%ăcácătr

ng

ng 1 t thángă 3/2003ă đ n 2/2004

ng h p v n chuy năcóăđ trang thi t b t i

thi uă (oxy,ă bóng,ă maskầ);ă 29,5%ă khôngă cóă b t c trang b nào và có t i 77,2%
tr

ng h p chuy n vi năkhôngăcóăđ yăđ thông tin [9].
C ngăph i th y r ng công tác v n chuy n c p c u là khâu còn y u không ch

n

c ta mà còn là tình tr ng chung c aă cácă n

nhi u nguyên nhân: có th doăch aănh n th căđ
t ,ă doă ph
đ

ngă ti n không thích h p,ă đ

că đangă phátă tri n,ă đi u này do
c t m quan tr ng,ăđi u ki n kinh

ngă xáă xaă xôiầvìă v y t l t vong trên

ng v n chuy n r t cao t i 16% [3], [4].
1.1.2. Yêu c u v nhân l c trong quá trình v n chuy n
Trongă báoă cáoă đ xu t xây d ng h th ng c p c u nhi khoa c a tác gi

Nguy n Công Khanh [8]: nhân viên cho m i xe c p c u ph i ít nh tă03ăng
g m 01 bác s đ

căđƠoăt o c p c uănhi,ă01ăyătáăđi uăd

i bao

ng nhi và 01 lái xe.

4

Thang Long University Library


Theo tác gi Lê Thanh H i và c ng s ti nă hƠnhă 2ă đ t nghiên c u v n
chuy n, nh n 444 b nh nhân n ng t 25ăBVănhiăvƠăBV Kăt nhăđ năBVNTW,ăđ t I
hángă11/2007ăđ n tháng 3/2008: 226 b nhănhơn;ăđ t 2 t thángă8/2009ăđ n tháng
1/2010: 218 b nh nhân [5].
S cán b v n chuy n c p c u nhi (không k lái xe) ch có m tăng

i chi m

g n 90%; trongăđóă81%ălƠăyătá;ă9,3%ălƠăn h sinh và ch có 5,8% là bác s ; 84%
s cán b v n chuy năch aăđ

căđƠoăt o v c p c u nhi khoa; 70% không bi t x

trí các tình hu ng c p c u x yăraă trênăđ

ng v n chuy nănh :ăng ng tim, ng ng

th , co gi tă.v.v.ă(đ t 1) [5].
Trong nghiên c u v n chuy nă đ t 2, t l cóă 2ă đ n 3 nhân viên y t cùng
tham gia v n chuy n b nhă nhơnă caoă h nă (khôngă cóă Ủă ngh aă th ng kê p = 0,42);
nh ngăcóă8,7%ăgiaăđìnhăb nh nhân t v n chuy n.
M t khác trong quá trình v n chuy n c p c u, ph n l n s b nhănhơnăđòiăh i
ph i h tr hô h p (90%), tu n hoàn (40%) và th năkinhănh ngăch có 11% s cán
b v n chuy năđ tăđ

c n i khí qu n, kho ng 1/3 s cán b v n chuy n bi t c p

c u tim-ph i và th n kinhă(đ t I) [4].

5


1.2.

AN TOÀN VÀ M T S

Y U T

LIểNă QUANă

N AN TOÀN

TRONG V N C P C U B NH NHI
An toàn trong v n chuy n c p c u là không ph i c p c u kh n c p khi nh p
vi n ho c không có bi n c x y ra lúc chuy n vi n [1], [2]. Trong quá trình chuy n
tuy n c p c uăđ n b nh vi năNhiăTrungă
toàn

tr em bao g m s

ng,ăcácăthƠnhăt v n chuy n c p c u an

năđ nh tình tr ng c a b nh nhi, s liên h -traoăđ i thông

tin v b nh nhi v iăn iăchuy năđ n, chu n b và th c hi n v n chuy n an toàn cho
b nhă nhiă vƠă đi u ki n ti p nh n và x trí c a khoa c p c u b nh vi n Nhi Trung
ngă(nh ăs ăđ d

N

i) [5].

NH TÌNH TR NG
B NH NHÂN
(A-B-C-D-E)

LIÊN H - TRAOă I
THỌNGăTINăN Iă
CHUY N

BV NHI
TRUNGă NG

KHOA C P C U - C

CHU N B VÀ TH C
HI N V N CHUY N
AN TOÀN

S ăđ 1.1. M tăs thƠnhăt ăv năchuy năc păc uăanătoƠnă ătr ăem
Theo Lê Thanh H i, h u h tă cácă tr
khoa c p c u b nh vi năNhiăTrungă

ng h p v n chuy n t tuy n t nhăđ n

ngălƠăkhôngăanătoƠn:ăkhôngăliênăh tr

chuy n, cán b y t v n chuy n còn thi u v s l

c khi

ng, ki n th c th c hành c p c u

nhi khoa thi u, trang thi t b c p c u trên xe c uăth

ngăch aăđ yăđ ,ăcònăđ b nh

6

Thang Long University Library


nhân t vongătrênăđ

ng v n chuy năvƠăđ n khoa c p c u trong tình tr ng các d u

hi u s ng không năđ nh [4].
Vì v y c n ph i xây d ng h th ng c p c u m t cách toàn di n,ătrongăđóăc n
đ c bi t chú tr ng quá trình v n chuy n c p c u bao g m:ăđƠoăt o c p c u nhi khoa
cho cán b y t , xây d ngă đ iă ng ă v n chuy n c p c u chuyên nghi pă vƠă t ngă
c

ng trang thi t b thu c c p c u ph c v cho công tác v n chuy n c p c u.ă i u

này c n có s quan tâm c aă lưnhă đ o B Y t ,ă BVă Nhiă Trungă

ngă vƠă c a các

BV Kăt nh v trang thi t b c ngănh ăv đƠoăt o và xây d ng h th ng chuy n vi n
đ ng b và có ch tăl

Lưnhăđ o BV

ng.

Thành l păđ i v n chuy n
Ơoăt o v v n chuy n

B nh vi nNhi

Lưnhăđ o BV
B nh vi nNhi

B Yt
Chính quy n
T ch c xã h i

Trang thi t b cho v n chuy n
 TTB c p c u t i ch
 TTB v n chuy n

V n chuy n
an toàn
b nh nhân

Các h tr v pháp lý
Xã h i

(V năb n, pháp lu t)

S ăđ 1.2. Y uăt ăcanăthi păquy tăđ nhăthƠnhăcôngăv năchuy năanătoƠn
T l v n chuy n an toàn theo k t qu nghiên c u c a b nh vi năNhiăđ ng I,
mô t c t ngang 701 b nh nhi chuy n tuy n c p c u. K t qu nghiên c u cho th y
cóă506ătr

ng h p chi m 72,2% chuy n vi n an toàn (không ph i c p c u kh n c p
7


khi nh p vi n ho c không có bi n c x y ra lúc chuy n vi n);ăcóă195ătr

ng h p

chi m 27,8% chuy n vi n không an toàn [2].
Nghiên c u t i b nh vi nă Nhiă
h

ngă 1ă c ngă choă th y m t s y u t

nh

ngă đ n chuy n vi n c p c u không an toàn bao g m: chuy n vi n không an

toàn

l a tu iă d

i 1 tu i chi m 35,7%; chuy n vi n trên 1 tu i không an toàn

20,5%; OR = 2.14; p < 0,001; chuy n vi n không an toàn

các t nh ngo i thành

TP.H Chí Minh 30,3%; n i thành chi m 21,6%, OR = 1,57, p = 0,01 [9].
Chuy n vi năkhôngăanătoƠnădoăv

t quá kh n ngăCSYTăchi m 29,6%, so

v i t l khôngăanătoƠnădoăgiaăđìnhăxinăchuy n chi m 2,17%; OR = 1,52; p = 0,03;
Chuy n vi n không an toàn

nhóm b nh nhân có n i khí qu n 91,7%, so v i nhóm

b nh nhân không có n i khí qu n là 26,7, OR = 30,2, p < 0,001 [9].
V n chuy n b nh an toàn nhân

nhóm b nh nhân không năđ nh là 77,4%,

so v i nhóm b nh nhân năđ nh là 12,2%; OR = 24,6; p < 0,001. V n chuy n b nh
nhân không an toàn

nhóm có x tríăbanăđ u là 34,5% so v i nhóm không có x trí

bană đ u là 18,8; OR = 2,3; p < 0,0001. V n chuy n b nh nhân không an toàn
nhóm có thông tin chuy n vi nă đ yă đ 27,8%, so v i nhóm không có thông tin
chuy n vi năđ yăđ 27,3%, OR = 1,02, p = 0,62 [9].
1.3.

Că I M CÔNG TÁC V N CHUY N C P C U T IăBVăNHIăT
Công tác t ch c c p c u nhi chuyên sâu

c p c u n m trong các b nh vi năNhiăTrungă
khoa c p c u thu c b nh vi n. Tuy n t nh:
v n chuy n xe c uă th

ng,ă

tuy năTrungă

ngăcóăcácăkhoaă

b nh vi n tuy n khác: Có các

b nh vi năđaăkhoaătuy n t nhăcóăđ i

ng,ă khoaă c p c u-h i s c, khoa chuy n b nh nhân, khoa

nhi; Trung tâm c p c u 115...
Theo Lê Thanh H i và c ng s [4] có kho ng 2/3 (65% & 70%) s b nh
nhân chuy n vi n
d

l a tu iăs ăsinh,ăđi uăđóăch ng t r ng c p c uăs ăsinhătuy n

i còn y u và thi u, nhi uă BVă ch aă cóă khoaă s ă sinhă ho c có ch là hình th c,

8

Thang Long University Library


43% BV t nh có t ch c phòng c p c uăs ăsinhăriêngănh ngăch aăđ yăđ ,ănóăc ngă
gi i thích nguyên nhân quá t i b nhănhơnăs ăsinhă các tuy n trên [2].
BVă AăKHOAăT NH

i v n chuy n
(xe CT)
 Khoa c p c u-HS
 Khoa Nhi
KHOA C P
C UậC ă
BV NHI
TRUNG
NG

TRUNG TÂM 115
V N CHUY N
T ăNHỂN

B NH
NHI

BV NHI TUY N T NH

i v n chuy n
 Khoa c p c u-HS
 Khoa chuy n BN

S ăđ 1.3. T ăch căv năchuy năc păc uăđ năBVăNhiăTrungă

ng

Theo Lê Thanh H i và c ng s [2] trong quá trình chuy n tuy n c p c u
đ n b nh vi năNhiăTrungă
em bao g m s

ng,ăcácăthƠnhăt v n chuy n c p c u an toàn

tr

năđ nh tình tr ng c a b nh nhi, s liên h -traoăđ i thông tin

v b nh nhi v iăn iăchuy năđ n, chu n b và th c hi n v n chuy n an toàn cho
b nhă nhiă vƠă đi u ki n ti p nh n và x
Trungă

ngă(nh ăs ăđ d

trí c a khoa c p c u b nh vi n Nhi

i).

9


Vì v y c n ph i xây d ng h th ng c p c u m t cách toàn di n,ătrongăđóă
c năđ c bi t chú tr ng quá trình v n chuy n c p c u bao g m:ăđƠoăt o c p c u
nhi khoa cho cán b y t , xây d ngăđ iăng ăv n chuy n c p c u chuyên nghi p

vƠă t ngă c

ng trang thi t b thu c c p c u ph c v cho công tác v n chuy n

c p c u.ă i u này c n có s quan tâm c aă Lưnhă đ o B Y t , b nh vi n Nhi
Trungă

ngă vƠă c a các b nh vi nă đaă khoaă t nh v trang thi t b c ngă nh ă v

đƠoăt o và xây d ng h th ng chuy n vi năđ ng b và có ch tăl

ng.

10

Thang Long University Library


Ch
IăT
2.1.

IăT

2.1.1.ă
iăt

iăt

ngă2

NGăVẨăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC U

NG,ăTH IăGIAN,ă

Aă I MăNGHIểNăC U

ng nghiên c u

ng nghiên c u bao g m: B nhănhơnăđ

c v n chuy n c p c u; nhân

viên v n chuy n c p c u và các trang thi t b y t , xe v n chuy n;ănhơnăviênăđi u
d

ng t i b nh vi nănhiătrungă

ng.ăG m tiêu chu n l a ch n và lo i tr nh ăsau:

2.1.1.1.Tiêu chu n l a ch n đ i t

ng nghiên c u

*B nh nhi v n chuy n c p c u
- T tăc ăcácăb nhănhơnăn ngăt ă0-18ătu iăđ
vi nănhiăTrungă

c v n chuy n c p c u đ n b nh

ng.ăCóăth chiaăthƠnhăhaiănhómăđ iăt

ng chính:

+ăNhómăs ăsinhăt sauăđ đ n 29 ngày tu i
+ Nhóm tr t 1ăthángăđ n 18 tu i
- B nh nhân v n chuy n c p c u là b nhănhơnăđ

c chuy n t i khoa c p c u,

khoa h i s c c p c u và phòng khám c p c u.
* Cán b y t tham gia v n chuy n chuy n tuy n c p c u b nh nhi
- Cán b tham gia v n chuy n c p c u b nh nhi trên xe v n chuy n c p c u,
có th là bác s ,ăđi uăd

ng viên, ho c n h sinh.

- Có gi y t h p l ch ng minh là v n chuy n c p c u (gi yăđiăđ

ng, công

l nh,...).
-

ng ý tham gia nghiên c u.

*Cán b đi u d
mask):

i uăd

ng t i b nh vi n nhi: ( ánh giá k thu t bóp bóng qua

ng làm vi c t i các khoa c p c u, h i s c ngo i,ăđi u tr tích c c,

khoaăs ăsinh.
2.1.1.2.Tiêu chu n l ai tr :
* B nh nhi v n chuy n c p c u:
11


Lo i tr các b nhănhơnăkhôngăđ d li u v h s ăb nh án t tuy n t nh g i
lên,ăkhôngăđ d li u v đánhăgiáăquáătrìnhăv n chuy n c p c u bao g măđánhăgiáă
v tình tr ng b nhănhiătr

c, trong quá trình v n chuy n;ăđánhăgiáăc ăs v t ch t

quá trình v n chuy n;ăđánhăgiáănhơnăl c quá trình v n chuy n.
* Cán b y t tham gia v n chuy n c p c u chuy n tuy n b nh nhi
- Cán b không có chuyên môn v y t tham gia v n chuy n c p c u.
- Không có gi y t ch ng minh là cán b y t v n chuy n c p c u.
- Khôngăđ ng ý tham gia nghiên c u.
* Cán b đi u d

ng t i b nh vi n Nhi Trung

ng:

- Không công tác c p c u nhi khoa
2.1.2. Th iăgianăvƠăđ aăđi m nghiên c u
- Th i gian ti n hành nghiên c u: t thángă3/2015ăđ n 6/2015
-

aăđi m nghiên c u: Khoa H i s c c p c u; khoa C păc u - Ch ngăđ c,

phòng khám C p c u ậ khoa Khám b nh - b nh vi năNhiăTrungă

ng.

2.2.ăTHI TăK ăNGHIểNăC U
Nghiên c uăquanăsátămôăt ăc tăngangăcóăphơnătích,ănghiênăc uăđ nhăl

ng

2.2.1. C m u nghiên c u
Ch n m u thu n ti n, toàn b b nh nhân c p c u t

3/2015 đ n tháng

6/2015, b nh nhi v n chuy n c p c uă đ n b nh vi nă Nhiă Trungă
chu nănh ăph năđ iăt

ng theo tiêu

ng nghiên c u.

Quá trình thu th p s li u chúng tôi thu th p 105 b nh nhi v n chuy n c p
c uăđ n b nh vi năNhiăTrungă

ng.

2.2.2. Ti n hành ch n m u:
- M i ngày sau m i ca ti p nh n các b nh nhi c p c u, cán b thu th p s
li u s liên h b ph n x lý h s ă b nh án, cán b thu th p s li u s đánhă giáă
nhanhăcácăđ iăt

ng thu c tiêu chu n tham gia nghiên c u, bao g m liên h v i cán

b v n chuy n c p c u.
12

Thang Long University Library


2.3. N I DUNG VÀ CÁC BI N S
Các thông tin b nhănhiăđ

NGHIÊN C U

c thu th p qua h s ăb nh án và qua s li u c a

bác s t i các khoa c p c u c a b nh vi n và có s liên h v i m t s b nh vi n
tuy năd

iăđ xác minh quá trình chuy n tuy n và v n chuy n.

Các bi n s cho m c tiêu I
2.3.1.

căđi măăc aănhómănghiênăc u

- Tu i b nhănhơn:ă
- Gi iăđ

c chia thành 2 nhóm chính

c chia thành hai nhóm nam và n

2.3.2.Lâm sàng
- Lý do chuy n vi n;
- B nh n ng quá kh n ngăđi u tr .
- i u tr không có k t qu .
- Di n bi n b nh quá nhanh.
-

t c p c a b nh mãn tính.

- Th iăgianăđi u tr t i tuy n t nh.
- Thu căđi u tr t i tuy n t nh
- Theo yêu c uăgiaăđình
- Các y u t khách quan khác
2.3.3.Tìnhătr ngăb nhănhơnăkhiăđ năb nhăvi năNhiăTrungă
+ B nh nhân t vongătrênăđ

ng

ng.

+ T vong ngay khi vào khoa c p c u ho c phòng khám c p c u.
+ T vong sau 6 gi nh p vi n,ătr

c 24 gi nh p vi n.

+ Tình tr ng b nh n ng. Ng ng tu n hoàn, ng ng th , s c, suy hô h p n ng
+ Th n kinh: Co gi tăc năng n,ăc năco gi t liên t c;ăC năcoăgi t dài > 20 phút
+ Thân nhi t: H thân nhi tăT°<36ăđ C°; S tăcaoăT°>ă40ăđ C° (Nhi tăđ
trung tâm).
+ Tri giác/ ý th c: Hôn mê, t nh táo.
13


+ăCácăc ăquanăkhác:ă
- Tình tr ng ch năth ng:ăgưyăx ngăchiătrên,ăchiăd i,ăx ngăch u.
- Tình tr ng ch năth

ngăc t s ng.

- Tình tr ng ch năth

ngăs não.

2.3.4.X ătríăc păc uăkhiăđ năb nhăvi năNhiăTrungă
- M thôngăđ

ng

ng th , hút d ch ti t.

- Th oxy.
-

t n i khí qu n, hô h p h tr .

- Bolus d ch l n 1; L n 2.
-

n tim ngoài l ng ng c.

- Dùng thu c v n m ch.
- Dùng thu c an th n c tăc năgi t
- Dùng thu c h s tăđ h s t,

m do h thân nhi t.

- X lý c p c u ngo iăkhoaă( aăch năth ng,ăv n i t ng, ch năth ngăc t s ng)
- Nh p vi n ngay: do tình tr ng b nh nhân n ng
-

i k t qu xét nghi m; c păđ năchuy n l i tuy năd

2.3.5. Xétănghi măc nălơmăsƠngăđưălƠmă ătuy năd
- Công th c máu: s l

i, nh p vi n

i.

ng b ch c u; t l trung tính; s l

ng ti u c u.

- Khíămáu;ă i n gi iăđ .
- XQ: viêm ph i; tràn khí màng ph i, quai ru t dãn, t c ru t.
- Siêu âm b ng, b ngăch

ngăh i,ăcóăd ch b ng, các b tăth

ng khác.

- CT Scaner: s não,l ng ng c, khoang b ng
2.3.6.T năxu tăm tăs ăb nhăth

ngăg p.

- Hô h p: viêm ph i, suy hô h p, viêm ph i kéo dài, hen ph qu n, d v t
đ

ng th , viêm ph iăs ăsinh,ăs ăsinhănonăy u,ăvƠngădaăs ăsinh,ă
- Tim m ch: b nh tim b m sinh tím s m, b nhă c ă tim,ă suyă tim,ă trƠnă d ch

màng ngoài tim, lo n nh p tim.
14

Thang Long University Library


- Th năkinh:ăđ ng kinh; co gi t do s t; b i não; viêm màng não, viêm não do
vi rút, xu t huy t não.

- Ch nă th
th

ng:ă đaă ch nă th

ng,ă ch nă th

ngă s

nưo,ă gưyă x

ng,ă ch n

ngăng c, b ng.
- B nh ngo i khoa: l ng ru t, viêm ru t th a, t c ru t, viêm phúc m c
- Các lo i b nh khác: vàng da t c m t, b nh b ch c u c p
2.3.7. Cácăbi năs ăv ăanătoƠnăv năchuy n
- T l b nh nhân v n chuy n không an toàn
- N ngăl c c a nhân viên y t tham gia v n chuy n b nh nhân c p c u.
-

i v n chuy n b nh nhân c p c u

-

i v n chuy năs ăsinhă

- Ph

ngăti n v n chuy n b nh nhân c p c u.

- Trang thi t b y t v n chuy n b nh nhân c p c u.
- Th i gian v n chuy n b nh nhi t n iă v n chuy n t b nh vi nă đaă khoaă
tuy n t nh, b nh vi n s n, nhi tuy n t nhăđ n b nh vi năNhiăTrungă

ng.

- Kho ng cách t n iăchuy n b nh nhân b nh vi năđaăkhoaătuy n t nh, b nh vi n
s n, nhi tuy n t nhăđ n b nh vi nănhiătrungă

ngătínhătheoăkm.

- Liên h và th o lu n v tình tr ng b nhănhơnătr

c khi chuy n.

- Y u t giaăđìnhăvƠăxưăh i.
2.3.8. Các bi n v đánhăgiáăquáătrìnhăt p hu n c p c u nhi khoa
-

ánhăgiáăđi m và s c i thi n v ki n th căcácăb

c ti p c n,ăđánhăgiáăvƠă

x trí b nh nhân n ng.
- ánhăgiáăv ki n th c c u t o, ch căn ngăc a bóng ambu.
- ánhăgiáăv ki n th c tai bi n khi s d ng bóng ambu.
- ánhăgiáăv th c hành k thu t bóp bóng qua mask.
2.4. TIÊU CHU N V N CHUY N B NH NHÂN AN TOÀN [3]
B nhănhơnăđ

c v n chuy năanătoƠnăkhiăcóăđ các tiêu chu n sau.
15


- B nh nhân ph iăđ
nhi tăt

c h i s c năđ nh v hô h p, tu n hoàn, th n kinh, thân

c khi v n chuy n.
- Nhân viên v n chuy n ph iăđ

căđƠoăt o l p c p c u.

- Ph i liên h và traoăđ i v tình tr ng b nh v iăn iănhơnăb nh nhân.
- V n chuyên b nh b ng xe chuyên d ng,ăcóăđ thu c, trang thi t b c p c u,
h s ăb nh án, k t qu xét nghi măđưălƠm.
- Ph i thông tin và gi i thích cho b m b nhănhơnătr

c khi v n chuy n.

- Khi b nh nhơnăđ n,ăc ăs ti p nh n ph i chu n b đ yăđ kíp c p c u, trang
thi t b , thu c c p c u.
- Nhân viên v n chuy n b nh nhân ph i bàn giao c th , x trí b nh nhân
trong quá trình v n chuy n n u có.
Trong nghiên c u c a chúng tôi, b nhănhơnăđ

c xem là v n chuy n c p c u

b nhăkhôngăanătoƠnăkhiăkhôngăđ 1 trong 7 tiêu chí trên.
B nhă nhơnă đ

c v n chuy n r tă khôngă ană toƠnă khiă đ

c v n chuy nă đ n

phòng khám c p c u ho c khoa c p c u ch ngăđ c b nh vi năNhiătrungă

ngătrongă

tình tr ng:
- Suy hô h p c n ph i h tr hô h p ngay
- Suy tu n hoàn c n ph i h tr h i s c tim m ch ngay.
- Co gi t, hôn mê c n ph i c p c u v th n kinh ngay.
- H thân nhi t n ng
*ă

nhăngh a:ăTrongănghiênăc u c a chúng tôi, k n ngăc p c u c a cán b y t
đ

căxemălƠăđ t khi:

- CBYTăđưăđ

căđƠoăt o qua các l p c p c u, l p APLS.

- CBYT thành th o các k n ngăc p c u (Hô h p, tu n hoàn, th n kinh, h i
s căs ăsinh;ầ).ă
- CBYT bi t phát hi năvƠăđánhăgiaăđúngăd u hi u b nh n ng.

- H p thu c c p c u ph iăđ c ăs do b y t quiăđ nh.
16

Thang Long University Library


- B nh nhân nă đ nhă tr

c khi chuy n là: nă đ nh hô h p, tu n hoàn, th n

kinh, thân nhi t và các b nhălỦăđ c bi t khác.
2.5.X ăLụăS ăLI U
- Nh p s li : làm s ch s li u,ătr
DATA 3.1. V iăthôngătinăđ nh tính s đ
Vi c nh p s li uăđ

c khi nh p s li u b ng ph n m n EPI

c mã hóa s li u theo ch đ và m c tiêu.

c th c hi n b i nghiên c u viên giaăđ tài và có s tr

giúp c aăcácăchuyênăgiaăđ m b o vi c nh p s li u s đ m b oăđ yăđ và chính xác.
- Ph n m m phân tích s li u:
Dùng ph n m m SPSS 16.0ăđ nh p và phân tích s li u, s d ng các thu t
toán th ng kê y h c (t l %,ăkhiăbìnhăph

ngầ)ăđ so sánh s khác bi t.

- Bi u th k t qu nghiên c u:

+ S d ng các bi uăđ hình c t, bi uă đ hình qu tăđ i v i m t s k t qu
nghiên c u th hi n theo t l %.
+ Các hàm trong nghiên c u đ

c s d ng g m:ăkhiăbìnhăph

ng,ăFisher’să

exactă(đ i v i b ng có giá tr nh h nă5).
- Sai s và kh c ph c:
Tránh m c sai s ch n (selection bias): ít x y ra do nghiên c u chon toàn b
h s ăvƠăb nh nhân hi n có, ch lo i tr nh ng b nh nhân và h s ăkhôngăđ thông
tin. Vì v y s tránhăđ

c sai s ch n trong nghiên c u này.

Tránh sai s thu th p thông tin: khai thác k cácă thôngă tină liênă quană đ n
b nh nhân, các ch s đoăl

ng tình tr ng b nhănhơnătr

c và sau chuy n vi n. M t

s h s ăb nh án chuy n tuy năkhôngăđ thôngătinăliênăquanăđ n m c tiêu nghiên
c uă đ
tuy năd

c kh c ph c b ng cách liên l c v iă ng

i nhà b nh nhân và b nh vi n

iăđ b xung thông tin. Các giám sát viên có nhi m v ki m tra giám sát,

đ i chi u các thông tin thu th pă đ đ

că đ m b o r ng các thông tin thu th p là

chính xác và tin c y.

17