Những vấn đề chủ yếu của điều tra thống kê và vận dụng để xây dựng một phương án điều tra một ví dụ cụ thể

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU
Thống kê học ra đời, phát triển theo nhu cầu thực tiễn của xã hội và là một
trong những môn khoa học xã hội có lịch sử lâu đời nhất. Trước khi trở thành
một môn khoa học độc lập, thống kê học đã có một lịch sử phát triển khá lâu. Đó
là một quá trình tích lũy kinh nghiệm từ đơn giản đến phức tạp, được rút dần
thành lý luận khoa học và ngày càng hoàn chỉnh. Những thành tựu nổi bật của
khoa học tự nhiên trong thế kỷ XVIII, đặc biệt là sự ra đời của lý thuyết xác suất
và thống kê toán đã có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thống kê học. Kể từ
đó thống kê có sự phát triển rất mạnh mẽ và ngày càng hoàn thiện.
Mục đích cuối cùng của một cuộc nghiên cứu thống kê là thu thập những
thông tin định lượng về hiện tượng nghiên cứu trong điều kiện lịch sử cụ thể,
trên cơ sở đó phát hiện bản chất quy luật phát triển của hiện tượng, giải quyết
được một vấn đề lý thuyết hoặc một yêu cầu nhất định của thực tiễn. Tất cả các
công việc này được gọi là hoạt động thống kê.
Điều tra thống kê là giai đoạn mở đầu của quá trình hoạt động thống kê.
Là một khâu rất quan trọng trong hoạt động thống kê điều tra thống kê có nhiệm
vụ thu thập đầy đủ các thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu. Đây là những
thông tin sơ cấp, nếu làm tốt giai đoạn này thì các thông tin, số liệu mới thu thập
được một các trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ và kịp thời, tạo điều
kiện để thực hiện tốt các giai đoạn tiếp theo. Điều tra thống kê được thực hiện
trong rất nhiều lĩnh vực với quy mô, phạm vi, nguồn lực, kinh phí khác nhau tùy
theo mục đích nghiên cứu, đặc điểm của đối tượng điều tra và điều kiện thực tế.


Để hiểu rõ hơn về phương pháp điều tra thống kê, nhóm 8 quyết định lựa
chọn đề tài: “Những vấn đề chủ yếu của điều tra thống kê và vận dụng để
xây dựng một phương án điều tra một ví dụ cụ thể.”

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 2


I.
-

LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐIỀU TRA THỐNG KÊ
1. Khái niệm, nhiệm vụ và ý nghĩa
Khái niệm: Điều tra thống kê là tổ chức thu thập tài liệu về hiện tượng
nghiên cứu một cách khoa học và theo khái niệm thống nhất, dựa trên hệ

-

thống chỉ tiêu đã xác định.
Nhiệm vụ: Tiến hành thu thập tài liệu ban đầu của hiện tượng nghiên cứu

-

dựa vào nội dung của quá trình nghiên cứu thống kê.
Yêu cầu: chính xác, kịp thời và đầy đủ.
Ý nghĩa: Đây là giai đoạn đầu tiên của quá trình nghiên cứu thống kê. Nó
có nhiệm vụ thu thập số liệu ban đầu để làm căn cứ cho các bước tiếp
theo.
2.

Phân loại điều tra thống kê

Tùy theo tính phức tạp của hiện tượng kinh tế - xã hội, mục đích nghiên
cứu thống kê và khả năng thu thập tài liệu mà người ta áp dụng loại hình điều tra

thống kê thích hợp.
a.

Điều tra thường xuyên và điều tra không thường xuyên

Tùy theo yêu cầu phản ánh tình hình các cá thể của tổng thể một cách liên
tục hay không liên tục, người ta áp dụng điều tra thường xuyên hay không
thường xuyên.
-

Điều tra thường xuyên : tiến hành thu thập tài liệu của các cá thể của tổng
thể một cách liên tục, theo sát với quá trình phát sinh, phát triển của hiện
tượng nghiên cứu.
Ví dụ: người ta thường xuyên ghi chép biến động nhân khẩu (sinh, tử, số

người chuyển đi, chuyển đến), đăng ký biến động đất đai.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 3


Điều tra thường xuyên tạo ra khả năng theo dõi được tỉ mỉ tình hình biến
động của hiện tượng theo thời gian, thường dùng trong các đơn vị sản xuất, kinh
doanh, lưu thông, dịch vụ.
-

Điều tra không thường xuyên tiến hành thu thập các tài liệu của các cá thể
trong tổng thể không liên tục, không gắn với quá trình phát sinh, phát triển
của hiện tượng. Tài liệu của điều tra không thường xuyên chỉ phản ánh

trạng thái của hiện tượng ở một thời gian nhất định.
Ví dụ: Các cuộc điều tra năng suất, sản lượng cây trồng, điều tra vật tư

hàng hóa tồn kho,… là điều tra không thường xuyên.
Như vậy, điều tra không thường xuyên đáp ứng cho những trường hợp
hiện tượng xảy ra không thường xuyên, cho những trường hợp không cần theo
dõi thường xuyên hoặc điều kiện vật chất không cho phép điều tra thường xuyên.
b.

Điều tra toàn bộ và điều tra không toàn bộ

Tùy theo mục đích điều tra phản ánh toàn bộ hay một bộ phận của tổng
thể, có thể phân loại điều tra thống kê thành :
- Điều tra toàn bộ: (hay còn gọi là tổng điều tra) tiến hành thu thập tài liệu về
toàn bộ các cá thể của tổng thể, không bỏ sót bất cứ cá thể nào. Chẳng hạn, tổng
điều tra dân số, tổng điều tra nông nghiệp, nông thôn, tổng kiểm kê đất đai,… là
các cuộc điều tra toàn bộ.
- Điều tra không toàn bộ: tiến hành thu thập tài liệu của một số cá thể được
chọn ra từ tổng thể chung. Tùy theo mục đích nghiên cứu, điều tra không toàn
bộ được phân loại như sau : điều tra chọn mẫu, điều tra trọng điểm, điều tra
chuyên đề.
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 4


+ Điều tra chọn mẫu chỉ tiến hành điều tra một số cá thể được chọn ra từ tổng
thể. Những cá thể được lựa chọn được gọi là mẫu điều tra, phải đại diện được
cho tổng thể. Kết quả trên mẫu điều tra được tính toán suy rộng cho toàn bộ tổng
thể. Chẳng hạn điều tra năng suất, sản lượng lúa,…

+ Điều tra trọng điểm chỉ điều tra ở bộ phận chủ yếu của tổng thể, khác với
điều tra chọn mẫu điều tra trọng điểm không dùng để đại diện được cho toàn bộ
tổng thể, chỉ cho phép nhận thức được tình hình cơ bản của tổng thể. Chẳng hạn,
trong nông nghiệp có một số cây trồng tập trung thành vùng chuyên canh, đối
với điều tra năng suất, sản lượng người ta tiến hành điều tra trọng điểm ở một số
địa điểm cụ thể nào đó.
+ Điều tra chuyên đề chỉ tiến hành ở một số ít đơn vị, thậm chí chỉ trên một
cá thể của tổng thể, nhưng lại đi sâu nghiên cứu rất nhiều đặc điểm của chúng.
Mục đích của điều tra chuyên đề là nghiên cứu các nhân tố mới, xu hướng phát
triển của hiện tượng, rút ra các bài học cho công tác quản lý, chỉ đạo.
3.

Hình thức tổ chức điều tra thống kê

Báo cáo thống kê định kỳ: là một hình thức điều tra thống kê thường
xuyên, có định kỳ, theo nội dung, phương pháp và chế độ báo cáo thống nhất của
cơ quan thẩm quyền quy định.
Báo cáo thống kê định kỳ là hình thức tổ chức điều tra theo con đường
hành chính bắt buột, bắt đơn vị báo cáo phải thực hiện đúng quy định, nếu sai là
vi phạm kỹ luật báo cáo.
Điều tra chuyên môn: là hình thức tổ chức điều tra không thường xuyên,
được tiến hành theo một kế hoạch và phương pháp quy định riêng cho mỗi lần
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 5


điều tra. Chẳng hạn, điều tra dư luận xã hội là hình thức tổ chức điều tra chuyên
môn.
4.

Phương pháp thu thập thông tin

Chất lượng và hiệu quả của việc thu thập thông tin phụ thuộc rất lớn vào
phương pháp thu thập nó, hay trình tự thực hiện các bước trong quá trình thu
thậpthông tin. Trên thực tế người ta thường sử dụng các phương pháp thu thập
thông tin sau:
-

Phương pháp quan sát.

-

Phương pháp thực nghiệm.

-

Phương pháp thăm dò dư luận.

-

Phương pháp thu thập thông tin tại bàn.

-

Phương pháp thu thập thông tin tại hiện trường.
Mặc dù là có rất nhiều phương pháp thu thập thông tin nhưng không phải

sử dụng phương pháp thu thập thông tin nào cũng có hiệu quả. Lựa chọn phương
pháp thu thập thông tin cho phù hợp với từng hoàn cảnh quản trị thực tế là một

vấn đề khoa học. Thông thường để lựa chọn được các phương pháp thu thập
thông tin có hiệu quả người ta thường căn cứ vào những yêu cầu cần phải đạt
được, mục tiêu của việc thu thập thông tin, nội dung của những thông tin cần thu
thập, hoàn cảnh thực tiễn và khả năng của doanh nghiệp cùng nhiều yếu tố khác
nữa.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 6


Những phương pháp thu thập thông tin được lựa chọn phải là những
phương pháp ít tốn kém, đảm bảo chất lượng thu thập thông tin, kịp thời và có
hiệu quả.
5.

Những vấn đề cơ bản
a.

Mục đích

Bất kì hoạt động kinh tế xã hội nào cũng đều có thể xem xét quan sát trên
nhiều khía cạnh khác nhau, mỗi một khía cạnh sẽ có những kết luận khác nhau
về hiện tượng. Vì vậy trước khi điều tra ta phải xác định cuộc điều tra này nhằm
tìm hiểu vấn đề nào. Đó chính là mục đích của cuộc điều tra.
Mục đích điều tra là những căn cứ quan trọng xác định đối tượng, đơn vị
điều tra, xây dựng kế hoạch và nội dung điều tra. Vì vậy việc xác định rõ và
chính xác mục đích điều tra là cơ sở quan trọng cho việc thu thập số liệu ban đầu
một cách đầy đủ, hợp lí đáp ứng nhu cầu nghiên cứu đặt ra.
Bất cứ một hoạt động nào khi nghiên cứu cũng được tìm hiểu ở nhiều góc

độ khác nhau. Song điều tra thống kê thì không thể và không cần thiết phải điều
tra tất cả các khía cạnh của hiện tượng mà chỉ nên tập trung khảo sát những khía
cạnh có liên quan trực tiếp phục vụ yêu cầu nghiên cứu.
Căn cứ để xác định mục đích điều tra thường là những nhu cầu thực tế
cuộc sống, nhu cầu hoàn chỉnh lí luận.
VD: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả học tập của sinh viên
Đại Học Thương Mại. Mục đích điều tra là nhằm thu thập dữ liệu phản ánh kết
quả học tập của sinh viên từ 1-3 kỳ học gần đây và các yếu tố ảnh hưởng tới kết

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 7


quả học tập. Các dữ liệu khác có liên quan nhưng không cần thu thập như: Quê
quán, là thành viên thứ mấy trong gia đình…

b.

Đối tượng điều tra.

Đối tượng điều tra thống kê là tổng thể các đơn vị thuộc đối tượng nghiên
cứu có các dữ liệu cần thiết khi tiến hành điều tra. Xác định đối tượng điều tra là
xác định xem những đơn vị tổng thể nào thuộc phạm vi điều tra, cần thu thập
thông tin.
VD: Trong ví dụ trên đối tượng điều tra là các sinh viên đang học ít nhất 3
học kỳ gần đây nhất tại trường ĐH Thương Mại.
Xác định đối tượng điều tra giúp chúng ta xác định đúng số đơn vị điều
tra tránh được những nhầm lẫn khi thu thập dữ liệu. Muốn xác định chính xác
đối tượng điều tra, một mặt phải dựa vào sự phân tích lý luận, mặt khác nêu lên

những tiê chuẩn cơ bản phân biệt hiện tượng nghiên cứu với các hiện tượng khác
liên quan, phân biệt đơn vị tổng thể này với đơn vị tổng thể khác.
VD: Ở ví dụ trên tiêu chuẩn đưa ra là sinh viên ĐH Thương Mại đang học
khác với sinh viên đã học, học chính quy khác với học tại chức.
Đơn vị điều tra là từng đơn vị cá biệt thuộc đối tượng điều tra và được
điều tra thực tế. trong điều tra toàn bộ số đơn vị điều tra là số đơn vị thuộc đối
tượng điều tra. Trong điều tra không toàn bộ thì số đơn vị điều tra là những đơn
vị được chọn ra từ tổng số các đơn vị thuộc đối tượng điều tra. Đơn vị điều tra
chính là nơi phát sinh những tài liệu ban đầu, điều tra viên cần đến đó để thu
thập thông tin trong mỗi cuộc điều tra. Đơn vị điều tra còn là căn cứ để tiến hành
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 8


tổng hợp dữ liệu, phân tích và dự báo thóng kê cần thiết. Tùy thuộc vào mục
đích mà đơn vị điều tra cũng khác nhau. Việc xác định đơn vị điều tra là đi trả
lời cho câu hỏi “ điều tra ở đâu ?” .
VD: Trong điều tra dân số, đơn vị điều tra là từng hộ gia đình.
c.
-

Thời điểm điều tra thống kê

Thời điểm điều tra:
Thời điểm điều tra là mốc thời gian được xác định để thống nhất đăng ký

dữ liệu cho toàn bộ các đơn vị điều tra.
VD: Thời điểm điều tra dân số năm 1999 là 0h này 1/4/1999.
Xác định thời điểm điểm điều tra là xác định cụ thể giờ ngày để thống nhất

đăng ký dữ liệu nhằm nghiên cứu trạng thái của hiện tượng tại thời điểm đó. Tùy
theo tính chất, đặc điểm của hiện tượng cần nghiên cứu mà xác định thời điểm
điều tra cho phù hợp. Tuy nhiên khi xác định thời điểm điều tra người ta thường
chọn thời điểm mà tại đó hiện tượng ít biến động.
VD: Điều tra thị trường tiêu thụ áo dạ tại Việt Nam thì không thể chọn
thời điểm là mùa hè.
-

Thời kì:
Thời kì điều tra là khỏng thời gian được xác định để thống nhất đăng ký

dữ liệu của các đơn vị điều tra trong suốt thời gian đó (cả ngày, cả tuần, cả tháng,
cả năm…)

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 9


VD: Điều tra số người vi phạm luật giao thông trong một ngày, một tuần
trong địa bàn Hà Nội.
Thời kì điều tra dài hay ngắn tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu.
-

Thời hạn điều tra:
Thời hạn điều tra là thời gian dành cho việc thu thập tất cả các dữ liệu điều

tra, được tính từ khi bắt đầu cho tới lúc kết thúc toàn bộ công việc thu thập dữ
liệu.
VD: Điều tra dân số trong thời hạn là 10 ngày.

Như vậy thời hạn điều tra dài hay ngắn tùy thuộc vào quy mô, tính chất
phức tạp của hiện tượng, nội dung nghiên cứu và lực lượng tham gia không quá
dài.
d.

Nội dung điều tra

Nội dung điều tra là toàn bộ các đặc điểm cơ bản của từng đối tượng, từng
đơn vị điều tra mà ta cần thu thập thông tin. Trong thực tế các đơn vị của hiện
tượng nghiên cứu thường có rất nhiều đặc điểm khác nhau và ta cũng không thể,
không nhất thiết phải thu thập thông tin của toàn bộ các tiêu thức đó mà chỉ cần
thu thập theo một số tiêu thức quan trọng đáp ứng cho mục đích điều tra và mục
đích nghiên cứu.
Ví dụ:
Điều tra mức sống dân cư của Tổng cục Thống kê gồm các nội dung điều
tra như:
Tình hình cơ bản của các hộ gia đình
Tình hình thu và cơ cấu các nguồn thu
Tình hình chi và cơ cấu các khoản chi
Tình hình thu nhập
•

-

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 10


-

Ý kiến của hộ gia đình về khó khăn, thuận lợi, nguyện vọng.
• Để xác định đúng, đủ nội dung điều tra cần căn cứ vào các yếu tố sau:
Mục đích điều tra: mục đích điều tra chỉ rõ những thông tin nào để đáp
ứng nhu cầu của nó vì mục đích khác nhau thì nhu cầu về thông tin cũng

-

khác nhau.
Đặc điểm của hiện tượng nghiên cứu: tất cả những hiện tượng mà thống kê
nghiên cứu đều tồn tại trong những điều kiện cụ thể về thời gian và không
gian. Khi điều kiện thay đổi thì đặc điểm của hiện tượng cũng thay đổi

-

theo,khi đó các biểu hiện của chúng cũng khác nhau.
Khả năng về nhân lực, chi phí và thời gian cho phép.
e. Biểu mẫu điều tra và bảng ghi chép cách ghi biểu mẫu
• Biểu mẫu điều tra (hay còn gọi là phiếu điều tra)
Khái niệm: là loại văn bản in sẵn theo mẫu quy định trong kế hoạch điều

-

tra được sử dụng thống nhất để ghi dữ liệu của đơn vị điều tra.
Yêu cầu của phiếu điều tra: có đầy đủ các nội dung cần điều tra, các thang

-

đo định tính sử dụng trong nội dung điều tra cần được mã hóa sẵn, các câu
hỏi được thiết kế cụ thể, khoa học, thuận lợi cho việc kiểm tra và tổng hợp

-

dữ liệu.
• Bản giải thích cách ghi biểu mẫu
Khái niệm: là bản giải thích và hướng dẫn cụ thể cách xác định và ghi dữ
liệu vào biểu mẫu điều tra. Nội dung, ý nghĩa của các câu hỏi phải được
giải thích khoa học và chính xác. Những câu hỏi phức tạp có nhiều khả

-

năng trả lời cần có ví dụ cụ thể.
Ngoài những nội dung chủ yếu trên, bản giải thích còn đề cập đến một số
vấn đề về phương pháp, cách tổ chức và tiến hành điều tra như sau:
+ Cách chọn mẫu
+ Phương pháp thu thập và ghi chép số liệu ban đầu
+ Các bước và tiến độ điều tra
II.
LẬP PHƯƠNG ÁN ĐIỀU TRA VỀ NHỮNG YẾU TỐ ẢNH
HƯỞNG TỚI

KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN K48

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
1. Mục đích
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 11

- Thu thập một số thông tin cơ bản nhằm đánh giá một số yếu tố ảnh hưởng
tới kết quả học tập của sinh viên năm 3 trường Đại Học Thương Mại. Qua cơ sở
dữ liệu thu được, các bạn sinh viên sẽ nhìn nhận ra những điều tốt, điều xấu ảnh
hưởng tới kết quả học tập của bản thân.
- Các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên. Đây là
nhóm yếu tố xuất phát từ bản thân sinh viên đó là:
+ Năng lực
+ Ý thức học tập:
 Mức độ chăm chỉ (Tính tích cực, tự giác, thời gian tự học,thời
gian vào mạng, hoàn thành bài tập về nhà không, sự chuyên
cần khi đi học trên lớp, ngồi học có chú ý nghe giảng


không?...)
Phương pháp học ( Bạn có thời gian biểu cụ thể không? Phân
bổ thời gian hợp lí chưa? Bạn có phương pháp học của bạn đã
khoa học chưa?

Các yếu tố về ý thức học tập sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực của sinh
viên, nếu ý thức học tập của bạn tốt thì sẽ giúp cho năng lực tăng lên và ngược
lại.
Các yếu tố bên ngoài là các yếu tố tác động đến các nhóm yếu tố bên trong
như môi trường học tập từ gia đình, trường học, bạn bè, xã hội.
Đối với những yếu tố bên trong, sinh viên có cái nhìn đúng đắn rồi từ đó
khắc phục điều chưa tốt, phát huy điểm mạnh. Đồng thời có thể đưa ra những
phương pháp học hiệu quả nhằm cải thiện tình trạng học, khắc phục những trở
ngại từ bên ngoài.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 12


-

Đối tượng, phạm vi và đơn vị điều tra
Đối tượng điều tra: là sinh viên K48 đang học tập tại trường Đại Học

-

Thương Mại.
Phạm vi điều tra: toàn bộ sinh viên K48 trường Đại Học Thương Mại.
Đơn vị điều tra: từng sinh viên của các lớp thuộc K48 trường Đại Học

2.

Thương Mại.
3. Nội dung điều tra
3.1. Phương pháp học tập
3.1.1. Lập kế hoạch học tập
Là một việc làm quan trọng có ảnh hưởng đến hiệu suất và chất lượng học
tập. Việc lập kế hoạch học tập bao gồm việc tìm hiểu mục tiêu của môn học
trước khi môn học bắt đầu; chọn phương pháp học phù hợp với từng môn học;
chuẩn bị bài trước khi đến lớp; sưu tầm sách và các tài liệu cần thiết.
- Lập thời gian biểu cho việc học tập
- Tìm hiểu về mục tiêu môn học trước khi môn học bắt đầu.
- Tìm ra phương pháp học tập phù hợp với từng môn học
- Tìm đọc tất cả những tài liệu do giáo viên hướng dẫn
- Chủ động nghiên cứu tài liệu tham khảo
- Chuẩn bị bài trước khi lên lớp

3.1.2. Sự cẩn thận
Trong quá trình học tập và kiểm tra tính cẩn thận đóng một vai trò quan
trọng. Cẩu thả sẽ làm sinh viên dễ tính toán sai ngay cả khi lắm chắc cách làm
trong khi cẩn thận sẽ giúp sinh viên tránh được những lỗi sai đáng tiếc, phát hiện
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 13


và sửa chữa kịp thời. Ghi bài đầy đủ sẽ giúp sinh viên hệ thống và tiếp thu nội
dung kiến thức một cách logic.
3.1.3. Tính kiên định trong học tập
Tính kiên định là một khái niệm tiềm ẩn thể hiện thái độ của con người
thông qua sự cam kết, kiểm soát và thử thách trong cuộc sống. Mọi việc luôn có
sự biến đổi và chúng ta cần có sự kiên định vượt qua, ví dụ như hôm nay bạn
phải đi học thì các bạn rủ đi chơi, hay chuẩn bị đi học thì trời lại mưa lớn,...Vì
thế sinh viên cần có kiểm soát, lý trí để quyết định những tình huống bất ngờ.
3.2. Sinh viên đi làm thêm
Sinh viên muốn làm thêm để tích lũy kinh nghiệm, tiếp xúc với thực tế và
giúp đỡ kinh tế gia đình nhưng nếu không cân đối thời gian thì sẽ ảnh hưởng đến
hiệu suất và kết quả học tập. Khi chúng ta giành nhiều thời gian cho việc làm
thêm thì ta không còn nhiều thời gian để học tập chưa kể làm thêm mệt mỏi
khiến bản thân không còn tinh thần và sức lực cho việc học.
3.3. Hoạt động ngoại khóa, giải trí
Sau giờ học tập căng thẳng thì việc tham gia các hoạt động vui chơi, giải
trí sẽ giúp sinh viên giải tỏa mệt mỏi. Nhưng khi quá sa đà vào nó như ngồi hàng
giờ để lên facebook, chơi điện tử,...thì có nghĩa thời gian để sinh viên nghĩ về
chuyện học tập đang bị cắt xén dần dần, thời gian dành cho học tập, tư duy giảm
có sự ảnh hưởng nhiều tới kết quả học tập của sinh viên.
3.4. Một số yếu tố khách quan khác

- Thời tiết, cơ sở vật chất, môi trường học tập và lịch học.
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 14


Dưới đây là Phiếu điều tra do nhóm lập ra:
Phiếu điều tra
BẢNG CÂU HỎI ĐIỀU TRA
Các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả học tập của sinh viên K48 đại học Thương
Mại
HỌ VÀ TÊN: ....................................................................
LỚP: ..................................................................................
KHOA: ..............................................................................
1

Thời gian học trên lớp của bạn?

......................................................................................... buổi/ tuần.
2

Bạn dành bao nhiêu thời gian cho việc tự học ở nhà?

...........................................................................................giờ/ ngày.
3

Một tuần bạn lên thư viện bao nhiêu lần?

............................................................................................lần/ tuần.
4

Bạn có kế hoạch cụ thể như việc lập 1 thời gian biểu cho việc học tập?
Có

5

Không

Bạn có cẩn thận khi làm bài thi hay kiểm tra không?
Có

6

Không

Thời gian truy cập mạng internet và các hoạt động giải trí qua mạng trong
1 ngày ?

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 15


0h
7

1h

2h

không

Bạn đã có người yêu chưa?
Có

9

Không

Cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ học tập ở trường của bạn như thế
nào?
Tốt

10

Nhiều hơn

Bạn có đi làm thêm không?
Có

8

3h

Chưa tốt

Yếu tố môi trường xung quanh có ảnh hưởng đến tinh thần học tập của
bạn không (ồn ào hay yên tĩnh, cách học tập của mọi người xung quanh
bạn...)?
Có

11

Không

Thời tiết có ảnh hưởng đến việc bạn đến trường học không?
Có

12

Không

Bạn có tham gia các hoạt động ngoại khóa không ?
Có

Không

Nếu câu trả lời là có, mời trả lời tiếp câu 13.
13

Mức độ tham gia các hoạt động ngoại khóa ?
Không bao giờ
4.

Thỉnh thoảng

Thời điểm điều tra

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 16

Thường xuyên


-

Thực hiện điều tra thu thập số liệu vào thời kỳ đầu học kỳ I của năm học

-

2014 -2015.
Thời điểm điều tra là mốc thời gian được xác định để thống nhất đăng kí
dữ liệu cho toàn bộ các đơn vị điều tra ⇒ Thời điểm điều tra: ngày

-

17/10/2014.
Thời hạn điều tra là thời gian dành cho việc đăng kí thu thập tất cả các dữ
liệu điều tra, được tính từ bắt đầu cho đến khi kết thúc toàn bộ công việc
thu thập dữ liệu ⇒ Thời hạn điều tra: 3 ngày.
5. Phương pháp điều tra
a. Lập danh sách các đơn vị điều tra
Danh sách các đơn vị điều tra được lập trước khi tiến hành cuộc điều tra

trên cơ sở thông tin từ các cuộc điều tra trước.


Danh sách các lớp đã thu đủ phiếu theo chỉ tiêu điều tra.



Danh sách các lớp đã thu được phiếu nhưng chưa đạt chỉ tiêu điều
tra.



Danh sách các lớp chưa thu được phiếu.
b.

Chọn mẫu điều tra

Việc sử dụng nguồn thông tin từ các lớp của khóa 48 là hoàn toàn miễn
phí đối với tất cả sinh viên khóa 48. Vì vậy bất kì sinh viên nào cũng có thể trả
lời phỏng vấn hay nhận bảng câu hỏi điều tra. Vấn đề đặt ra là cần xác định xem
cần phải phỏng vấn bao nhiêu người hay cần bao nhiêu người trả lời bảng câu
hỏi, nói cách khác chúng ta cần bao nhiêu người cho mẫu đại diện. Khoa học
thống kê đã thực sự giúp chúng ta trong vấn đề này, mẫu đại diện sẽ phản ánh cả
nhóm nếu chúng ta chọn mẫu đúng. Quyết định về độ lớn của mẫu phải dựa trên

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 17


các yếu tố: Thời gian, ngân sách và mức độ chính xác cần thiết mà người điều tra
mong muốn.
Như vậy, vào thời điểm điều tra tổng số sinh viên của K48, ta chọn mẫu
bất kỳ khoảng 26 sinh viên.
c.

-

Phương pháp thu thập số liệu

Thu thập trực tiếp: Điều tra viên trực tiếp phỏng vấn các sinh viên, giải
thích tình hình, đề nghị sinh viên phối hợp, trên sơ sở đó điều tra viên ghi
vào phiếu điều tra.

-

Thu thập gián tiếp: Có thể sự dụng điều tra viên là cán bộ lớp hành chính,
hướng dẫn phương pháp ghi phiếu điều tra sau đó gửi phiếu điều tra về
cho từng lớp để sinh viên tự ghi phiếu trên.
6.

Kế hoạch tiến hành điều tra

Bước 1: Chuẩn bị điều tra.
-

Ra quyết định điều tra.

-

Xây dựng phương án điều tra.

-

Lập danh sách các đơn vị điều tra.

-

Chọn mẫu điều tra.

-

In phương án và phiếu điều tra.

-

Xây dựng hệ thống biểu tổng hợp đầu ra và chương trình phần mềm nhập
tin, chương trình kiểm tra và tổng hợp kết quả điều tra.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 18


Bước 2: Triển khai điều tra.
-

Tuyển chọn điều tra viên đồng thời hướng dẫn nghiệp vụ điều tra.

-

Lập và rà soát danh sách các đơn vị điều tra.

-

Triển khai điều tra thu thập thông tin.

Bước 3: Nhập tin và xử lí số liệu.
- Nhập tin dữ liệu được các nhóm điều tra thực hiện trên cùng một chương
trình phần mềm thống nhất. Chương trình, nhập tin, kiểm tra, nghiệm thu và tổng
hợp số liệu sẽ được thực hiện thông qua hệ thống mạng Internet.
- Nghiệm thu số liệu: sau khi nhận được dữ liệu đã được nhập tin của các
nhóm điều tra, Trưởng ban điều tra tiến hành đánh giá chất lượng số liệu, nếu đạt
yêu cầu thì đưa vào khai thác, tổng hợp ở các bước tiếp theo.
- Suy rộng kết quả điều tra: suy rộng kết quả điều tra thành đặc điểm của toàn
bộ tổng thể chung. Tiến hành điều tra chọn mẫu thường nhanh gọn, tiết kiệm, kịp
thời, đảm bảo chất lượng của nội dung điều tra.
Bước 4: Tổng hợp, phân tích và công bố kết quả điều tra.
7.

Tổ chức thực hiện
a

Tổ chức điều tra

Thành viên nhóm nhận phiếu điều tra và đi điều tra trong khoảng thời gian
đã định. Sau khi điều tra hoàn tất, tổng hợp phiếu điều tra cho bạn Nguyễn
Quỳnh Trang để tổng hợp số liệu, hoàn thành bản điều tra.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 19


b

Tổ chức tổng hợp số liệu

Dữ liệu thu thập được tổng hợp dưới dạng bảng sau:

Các yếu tố
Thời gian học trên lớp (buổi/tuần)

Thời gian học ở nhà (giờ)

Số lần lên thư viện trong tuần
Lập thời gian biểu học tập
Ảnh hưởng của thời tiết
Cơ sở vật chất
Cẩn thận khi làm bài kiểm tra
Thời gian truy cập trên mạng (giờ/ngày)
Có người yêu
Mức độ tham gia hđ ngoại khóa
Đi làm thêm
Yếu tố xung quanh (không gian)
Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

≤4
5
≥6
≤1
2
≥3
0
1 đến 2
3 đến 7

có
không
có
không
tốt
chưa tốt
có
không
0
1 đến 2
≥3
có
không
không
thỉnh thoảng
thường xuyên
có
không
có

Page 20

Số sinh viên
6
11
9
7
12
7
13

11
2
12
14
10
16
15
11
20
6
1
6
19
8
18
7
17
2
8
18
11


không
c

5

Phân tích bảng dữ liệu :

+ Dựa vào bảng số liệu ta thấy được rằng, thời gian học trên trường lớp
(số buổi/ tuần) ít ảnh hưởng tới kết quả học tập của các bạn sinh viên. Số buổi
lên lớp có độ chênh lệch ít, dường như sự phân chia lịch học của sinh viên khá
đồng đều.
+ Thời gian học tập ở nhà có sự ảnh hưởng tới kết quả: có hơn 1/3 sinh
viên của mẫu dường như không ôn lại bài vở ở nhà, 1/2 sinh viên nhìn lại và
hoàn thành bài học trên lớp, và một số ít sinh viên khác khá chăm chỉ dành nhiều
thời gian hơn để ôn luyện bài vở (> 3h).
+ Số lần lên thư viện trên tuần: đối tượng sinh viên của trường mình rất ít
khi lên thư viện, gần như hầu hết các bạn không tới thư viện hoặc nếu có cũng
chỉ 1 buổi/ tuần. Thành phần sinh viên chăm chỉ lên thư viện mỗi khi rảnh, mỗi
ngày là rất hiếm chỉ chiếm tầm < 0.1%.
+ Lập thời gian biểu học tập rất quan trọng, tuy nhiên phải gần một nữa
sinh viên của mẫu không lập bảng biểu trong tuần. Việc lên kế hoạch trong tuần
giúp các bạn biết phân chia thời gian học tập, làm việc, giải trí... từ đó sử dụng
hiệu quả thời gian chứ không lãng phí thời gian vào những việc vô bổ.
+ Yếu tố khách quan: thời tiết, cơ sở vật chất - môi trường học tập và ca
học có ảnh hưởng tới thời lượng lên lớp của sinh viên. Đối với một sinh viên, giờ
học quá sớm như ca 1, hay việc đi học vào những ngày mưa gió, thức dậy sớm
vào mùa đông ...sẽ là một trong số những yếu tố khiến sự chuyên cần trong học
tập bị giảm sút. Cơ sở vật chất học tập kém sẽ khiến cho việc tiếp thu bài giảng

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 21


có những trở ngại, làm cho buổi học nhàm chán hay sinh viên sẽ lười lên lớp vì
cảm thấy không thoải mái.
+ Thời gian truy cập mạng, giải trí hay những vấn đề như có người yêu

hay không ...cũng có những ảnh hưởng tới học tập của sinh viên; bạn là một sinh
viên và bạn dành > 3h/ ngày vào mạng, một phần thời gian để nói chuyện, tâm
sự hay đi chơi với người yêu,..thì có nghĩa thời gian để bạn nghĩ về chuyện học
tập đang bị cắt xén dần dần, thời gian dành cho học tập, tư duy giảm có sự ảnh
hưởng nhiều tới kết quả học tập của bạn.
+ Ta thấy rằng các bạn sinh viên hầu như là chỉ thỉnh thoảng mới tham gia
ngoại khóa, việc tham gia ngoại khóa ít ảnh hưởng tới việc sinh viên có kết quả
học như thế nào.
+ Chưa tới 1/3 sinh viên của mẫu có đi làm thêm, phần còn lại dường như
chỉ tập trung vào vấn đề học hành. Việc sinh viên đi làm thêm khiến sinh viên
tốn khá nhiều thời gian trong ngày. Tuy nhiên, đi làm thêm cũng có những ảnh
hưởng tích cực tới sinh viên như các bạn có điều kiện tiếp xúc với thực tế, năng
động hơn, học hỏi được nhiều vấn đề xã hội hơn.
Qua trên, ta thấy được rằng, các bạn sinh viên đang dành rất ít thời gian
cho việc học tập, các bạn chưa có sự chuyên tâm đối với việc học bởi còn bị chi
phối bởi nhiều vấn đề như: làm thêm, đi chơi, internet, yêu đương...
Thời gian rảnh của các bạn khá nhiều nhưng các bạn không sử dụng chúng
cho việc học mà thay vào đó là những vấn đề riêng tư. Thế nên, dù thời lượng
học trên trường ít, thời gian rảnh thì nhiều nhưng thời gian các bạn lên thư viện
tìm tòi học tập lại không hề nhiều. Kết quả học tập phụ thuộc vào ý thức học của

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 22


sv là chính, thể hiện cho ý thức học đầu tiên đó chính là việc bạn có dành nhiều
thời gian cho việc học hành của mình hay không?

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 23


KẾT LUẬN

Trên đây nhóm đã trình bày một cách khái quát nhất về những vấn đề chủ
yếu của điều tra thống kê và xây dựng phương án điều tra về những yếu tố ảnh
hưởng tới kết quả học tập của sinh viên K48 trường đại học Thương Mại. Qua
bài thảo luận này, nhóm đã chỉ ra được những nét chính và cần lưu ý khi tiến
hành nghiên cứu điều tra thống kê. Trong thực tế ngoài nhu cầu muốn tìm hiểu
thêm về những yếu tố ảnh hưởng tới kết quả học tập của sinh viên K48 trường
đại học Thương Mại, ta còn có thể áp dụng phương pháp nghiên cứu điều tra một
cách rộng rãi hơn để tìm hiểu về tình hình học tập chung của sinh viên toàn
trường …. Dù trong hoàn cảnh nào thì chúng ta cũng phải xác định rõ mục đích
của việc nghiên cứu điều tra, đối tượng cần nghiên cứu, khả năng hiện có về thời
gian, tiền bạc và phương tiện, để từ đó, chúng ta xác định đúng mẫu đại diện,
thiết kế mẫu, thiết kế nội dung câu hỏi và chọn lựa các phương pháp tiếp cận phù
hợp, nhằm mục đích cuối cùng là pháp huy những yếu tố ảnh hưởng tích cực đến
kết quả học tập, hạn chế yếu tố tiêu cực, cải thiện kết quả học của sinh viên.
Qua bài thảo luận này, nhóm 8 hi vọng giúp các bạn hiểu rõ hơn cũng như
có đủ kiến thức để có thể tự đi điều tra một vấn đề nào đó.
Bài làm của nhóm còn nhiều thiếu sót, hi vọng thầy và các bạn đóng góp ý
kiến để nhóm hoàn thiện bài thảo luận tốt hơn.

Bài thảo luận Nguyên Lý Thống Kê – Nhóm 8

Page 24