Bài giảng khai thác thủy sản đại cương phần 2 tàu thuyền khai thác thủy sản

KHAI THÁC THỦY SẢN ĐẠI CƯƠNG

Phần 2. Tàu thuyền khai thác thủy sản


Giới thiệu


Tàu thuyền khai thác thủy sản là tàu thuyền có kết cấu và tính năng phù
hợp với yêu cầu hoạt động của từng loại ngư cụ nhằm đạt hiệu quả đánh
bắt cao.


Phân loại tàu thuyền đánh cá
 Trang bị động lực:
 Có lắp máy
 Không lắp máy
 Loại ngư cụ:
 Tàu thuyền làm nghề lưới kéo
 Tàu thuyền làm nghề lưới vây
 Tàu thuyền làm nghề lưới rê
 Tàu thuyền làm nghề câu
 Tàu thuyền làm nghề chụp mực…
 Vật liệu vỏ tàu:
 Tàu vỏ gỗ
 Tàu vỏ thép
 Tàu vỏ xi măng lưới thép
 Tàu vỏ composit
 Thuyền nan

Một số loại tàu chính đang được
sử dụng ở Việt Nam


Tàu làm nghề lưới kéo



Tàu làm nghề lưới vây



Tàu làm nghề lưới rê



Tàu làm nghề câu



Tàu làm nghề chụp mực


Tàu làm nghề lưới kéo

 Nghề lưới kéo thường xuyên hoạt động xa và dài

ngày trên biển trong điều kiện thời tiết sóng gió khắc
nghiệt. Vì vậy, tàu làm nghề lưới kéo phải có:







Kết cấu vỏ và trang thiết bị vững chắc, độ bền cao.
Lực kéo lớn và dễ điều khiển trong quá trình đánh bắt
Độ ổn định và tính định hướng cao
Đủ hầm chứa cá
Kích thước vỏ tàu phổ biến như sau:
 Chiều dài của tàu từ 13,4m -3 2m
 Chiều rộng của tàu từ 3,5m - 6,9m


Tàu làm nghề lưới vây

 Đặc điểm: tốc độ tàu khi vây lưới phải cao, bán kính

quay trở nhỏ, be thấp, chiều rộng của tàu lớn.
 Một số tàu lưới vây cỡ nhỏ hoạt động gần bờ chỉ có
trang bị duy nhất 1 thiết bị phục vụ khai thác trên biển
là chiếc la bàn từ. Tàu có công suất từ 30-84 CV
ngoài la bàn từ còn được trang bị máy liên lạc VHF,
máy định vị


Tàu làm nghề lưới rê
 Lưới rê sử dụng lưới có độ thô nhỏ nên be tàu phải nhẵn
 Vỏ tàu đa số bằng gỗ với kích thước và kiểu dáng rất khác nhau
 Đa số các tàu có cabin ở phía đuôi tàu, hầm bảo quản cá được






đặt ở phía trước hầm máy.
Riêng đối với nghề lưới rê cá thu, ngừ do vàng lưới dài nên hầu
hết các tàu có hầm lưới ở phía trước mũi, giúp cho ngư dân
thao tác thả và thu lưới nhanh gọn, dễ dàng hơn.
Tàu lưới rê có kích thước nhỏ, chiều dài từ 8-14,5m. Từ Đà
Nẵng trở vào tàu lưới rê có kích thước lớn hơn, chiều dài tàu từ
8-20m.
Công suất máy tàu của nghề lưới rê ở Việt Nam hiện nay phổ
biến từ 12-350 CV.
Trên các tàu lưới rê loại lớn thường được trang bị hệ thống tời
thủy lực thu lưới và các thiết bị hàng hải là ra đa và các máy
thông tin đường ngắn, máy thông tin đường dài, giúp các tàu
liên lạc với nhau thông tin về sự xuất hiện của các đàn cá, về
tình hình ngư trường


Tàu làm nghề câu 

Hầu hết các tàu nghề câu đóng bằng gỗ dày từ 20-40mm
 Kiểu dáng phong phú theo từng vùng:





tàu khu vực miền Trung đóng theo kiểu dân
gian truyền thống
miền Nam đóng theo kiểu Thái Lan có cải tiến,
boong thao tác bố trí phía trước cabin


Tàu làm nghề chụp mực

Vỏ tàu hầu hết cấu tạo bằng gỗ, đóng theo kiểu dân gian
 boong thao tác được đặt phía trước cabin, hầm bảo quản đặt phía trước
hầm máy
 hai bên mạn phía trước và phía sau có lắp đặt 2-4 tăng gông dùng để căng
lưới chụp mực thường từ 11-17m tùy thuộc vào công suất từ 45-250 CV



Phân loại tàu thuyền theo loại
vật liệu làm vỏ tàu


Theo cấu trúc vật liệu vỏ tàu, có các loại tàu sau:







tàu vỏ gỗ
tàu vỏ thép

tàu vỏ composit
thuyền nan
tàu xi măng lưới thép


Tàu vỏ gỗ


Hầu hết các tàu cá của Việt Nam hiện nay được đóng bằng vỏ gỗ, bề mặt
vỏ tàu được bảo quản bằng sơn hoặc nước dầu bóng.



Đặc điểm của tàu vỏ gỗ:






nhẹ
nguyên vật liệu dễ kiếm
dễ thi công phù hợp với mọi loại nghề khai
thác hiện có
tránh sự ăn mòn của nước biển


Tàu vỏ thép


Một số xí nghiệp đánh cá quốc doanh sử dụng tàu vỏ sắt làm tàu khai thác
thủy sản



Một số địa phương sử dụng làm tàu kiểm ngư.



Đặc điểm của tàu vỏ sắt:






nặng
giá thành cao
dễ bị ăn mòn của nước biển
tàu vỏ sắt chịu đựng sóng gió lớn khá tốt


Tàu vỏ composit


Hiện nay với công nghệ tiên tiến, một số địa phương đã dùng nguyên vật
liệu là composit làm vỏ tàu.



Đặc điểm của loại vỏ tàu này:






nhẹ
độ bền cao
không bị ăn mòn của nước biển
chi phí lớn


Tàu xi măng lưới thép
 Có thể bên trong vỏ tàu là nguyên vật liệu gỗ, bên

ngoài bọc xi măng lưới thép để tăng độ bền cho vỏ
tàu
 Một số tàu được thi công hoàn toàn bằng xi măng
lưới thép.
 Đặc điểm của tàu xi măng lưới thép:






rất nặng
tốc độ chậm
độ bền không cao

dễ bị ăn mòn bởi nước biển.
Khả năng chịu đựng sóng gió kém.


Thuyền nan


Ngư dân một số tỉnh ven biển đã sử dụng tre, nứa làm thuyền nan



loại phương tiện này được sử dụng làm một số nghề khai thác thủy sản
nhỏ ven bờ.



Thuyền nan có thể được trang bị máy đẩy hoặc chèo tay


Tài liệu tham khảo
 Chính phủ, 2010. Nghị định số 33/2010/NĐ-CP Về quản lý hoạt động










khai thác thủy sản của tổ chức, cá nhân Việt Nam trên các vùng biển.
HN, 31/3/2010.
Ngô Đình Chùy, 1881. Giáo Trình Nguyên Lý Tính Toán Ngư Cụ. Đại
Học Thủy Sản Nha Trang.
F.A.O, 1985. Fishing Method of The World. 1245 pp
Friman, A. L., 1992. Calculations for fishing gear designs. Fishing
News Books, University Press, Cambridge. 241pp.
Nguyễn Nguyễn Du, Claire Smallwood, Nguyễn Văn Hảo, Nguyễn
Xuân Trinh, Nguyễn Trọng Tín. Bộ sưu tập ngư cụ nội địa vùng Đồng
bằng sông Cửu Long. Viện NCNT TS II & MRC.
Nguyễn Thiết Hùng, 1982. Giáo Trình Thiết kế lưới Kéo. Đại Học Thủy
Sản Nha Trang.
Nguyễn Văn Kháng, Lê Văn Bôn, Bùi Văn Tùng - Bách khoa thủy sản Hội Nghề cá Việt Nam
Hà Phước Hùng – Giáo trình kỹ thuật khai thác thủy sản, ĐH Cần Thơ.