kinh nghiệm sử dụng trò chơi học tập trong tiết ôn tập cuối năm môn Lịch sử lớp 7

A. LỜI MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay sự công nghiệp hóa hiện đại hóa của nước ta đang bước vào giai đoạn
mới, đặt ra yêu cầu giáo dục nước ta phải đổi mới để nhằm đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế - xã hội, trong đó có việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi
dưỡng nhân tài.
Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước
trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đòi hỏi đất nước có nguồn nhân lực có trình độ
học vấn rộng, có thể thực hiện được nhiều nhiệm vụ và chuyên môn hóa nhằm
đảm bảo chất lượng công việc với hiệu quả cao.
Vấn đề trên đặt ra cho ngành giáo dục phải không ngừng đổi mới trong đó
đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học
sinh là việc làm cần thiết và được đặt ra như một nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt
trong toàn bộ quá trình .
Phong cách dạy thầy đọc trò chép trong thời gian dài trước đây giờ không
còn phù hợp nữa trong các trường học.
Sự bùng nổ internet kéo dài sự chia sẽ thông tin mạnh mẽ từ cộng đồng mạng
khiến những kiến thức mà người tích lũy không còn là độc tôn nữa. Nên đòi hỏi
thầy cô giáo luôn phải tự học, rèn luyện, tự bổ xung kiến thức, không ngừng
nâng cao trình độ, tích lũy kinh nghiệm, sáng tạo ra những ý tưởng hay, những
phương pháp dạy học mới, từ đó tạo ra một giờ giảng sinh động, để lại ấn tượng
sâu sắc, khó quên trong lòng học sinh.
Trò chơi học tập là một trong những phương pháp được nhiều thầy cô lựa
chọn nhằm giải quyết những thực trạng giáo giục. Giúp khắc phục tình trạng học
thuộc lòng, học vẹt, thầy đọc, trò chép.
Trò chơi học tập đem lại hiệu quả cao trong dạy học, gây sự hứng thú
trong giờ học.
Thông qua trò chơi lịch sử nội dung của bài học được truyền tải đến học
sinh một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, sâu sắc và dễ hiểu. Thông thường trong con
người ta các cách tiếp thu kiến thức: đọc, nghe thấy, nói và tự khám phá kiến
thức thì đều tiếp thu ở mức độ khác nhau, con người chỉ nhớ: 10% nhứng gì họ

đọc, 20% những gì học nghe, 30% những gì họ thấy, 80% những gì họ nói và
90% những gì họ nói và làm ( tự khám phá).
Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức học tập, làm cho hình thức học
tập trở nên đa dạng, phong phú hơn.
Trò chơi học tập biến quá trình học tập của học sinh trở thành hình thức
học tập vui chơi hấp dẫn. Ngoài tác dụng truyền thụ kiến thức cho học sinh nó
còn giúp các em hình thành nhân cách khiến cho các em vui vẻ, nhanh nhẹn, cởi
mở hơn, tiếp thu bài học một cách tự nhiên, tự giác, tích cực
Trong những năm gần đây, đặc biệt ở trường trung học cơ sở, học sinh
không còn chú trọng học môn lịch sử, vì các em cho rằng đây là môn phụ nên
học tập lơ là, học đối phó, chất lượng môn Lịch sử rất thấp. Vậy để giúp các em
học tốt môn học này, trước hết người thầy phải tạo cho các em niềm say mê và
1


hứng thú đối với môn học, trên quan điểm đó giáo viên cần phải lựa chọn
phương pháp nào phù hợp với từng tiết dạy, để đáp ứng yêu cầu đổi mới trương
trình môn lịch sử theo hướng tích cực, và giúp các em củng cố kiến thức cho kỳ
thi cuối năm, bản thân tôi mạnh dạn chọn đề tài: kinh nghiệm sử dụng trò chơi
học tập trong tiết ôn tập cuối năm môn Lịch sử lớp 7 để đồng nghiệp cùng tham
khảo.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Sử dụng trò chơi dạy học nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học
lịch sử đặc biệt trong các tiết ôn tập. Giúp các em yêu thích môn lịch sử.
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Bản chất của phương pháp sử dụng trò chơi học tập là dạy học thông qua
việc tổ chức hoạt động của học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh
được hoạt động bằng cách tự chơi trò chơi, trong đó mục đích của trò chơi là
truyền tải mục tiêu của bài học. Cách chơi thể hiện nội dung và phương pháp

học, đặc biệt là phương pháp học tập có sự hợp tác và sự đánh giá.
Trò chơi học tập là một hoạt động của con người nhằm mục đích chủ yếu
là tiếp thu kiến thức một cách có hiệu quả nhất, ngoài ra còn giúp các em vui
chơi, giải trí và thư giãn. Giúp các em yêu thích môn học hơn.
Thông qua trò chơi học tập, giúp học sinh có thể rèn luyện được thể lực,
rèn luyện về giác quan, tạo cơ hội giao lưu với mọi người, cùng hợp tác với bạn
bè, đồng đội trong nhóm tổ… đây là một hoạt động được tổ chức có tính chất
vui chơi, giải trí, thư giản. Nhưng thông qua hoạt động này học sinh có điều
kiện học mà chơi, chơi mà học. Khi tham gia các trò chơi học tập học sinh sẽ có
điều kiện thể hiện khả năng của mình, giúp các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn,
giao tiếp cũng tốt hơn, sống hòa nhã với bạn bè hơn, được suy ngẫm, thử
nghiệm các tình huống, các lập luận để đạt kết quả cao.
Đặc thù của bộ môn lịch sử là dài, rất nhiều sự kiện lịch sử liên quan đến
các mốc thời gian khác nhau, đặc biệt đây là một tiết ôn tập cuối năm nên lượng
kiến thức rất nhiều học sinh rất khó nhớ, dẫn đến tình trạng chán học, lười biếng,
Vì vậy thông qua hoạt động trò chơi học tập sẽ giúp các em khắc phục được mặt
hạn chế trên.
Trò chơi học tập còn tạo không khí vui tươi, hồn nhiên, nhẹ nhàng, sinh
động trong giờ học. Giúp cho đặc thù bộ môn lịch sử bớt đi sự khô khan, trầm
buồn. Giúp các em ghi nhớ sự kiện, nhân vật lịch sử, thấu hiểu bài học một cách
nhanh nhất, giúp các em tiếp thu tri thức một cách tích cực và tự giác.Từ đó bồi
dưỡng cho các em lòng say mê, yêu thích môn lịch sử.
II.THỰC TRẠNG
Sử dụng trò chơi học tập ở các môn học nói chung, trong môn lịch sử nói
riêng là một trong những phương pháp mới nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Việc sử dụng trò chơi học tập mang lại hiệu quả to
2


lớn trong giáo dục.Tuy nhiên trong thực tế trường tôi việc sử dụng trò chơi học

tập chưa được áp dụng trong các môn học, đặc biệt chưa sử dụng trong các tiết
ôn tập. Nếu có sử dụng chỉ dành cho những bài tập củng cố cuối bài khoảng năm
phút.
1.1.Đối với giáo viên:
Qua thực tế giảng dạy tiết ôn tập cuối năm môn lịch sử lớp 7 nói riêng ở
trường trung học cơ sở, bản thân tôi nhận thấy còn tồn tại những vấn đề sau:
Dạy tiết ôn tập cuối năm, chủ yếu giáo viên ôn lại những kiến thức mà các
em đã được học một cách sơ sài, lướt qua vì lượng kiến thức cả năm rất nhiều,
giáo viên cũng lúng túng không biết nên đưa kiến thức nào vào dạy là phù hợp.
Thường thì trong các tiết ôn tập cuối năm giáo viên chỉ cho học sinh làm
một số câu hỏi trong các chương đã học và yêu cầu học sinh làm.Với phương
pháp này giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động học tập của học
sinh. Chưa tạo được cho các em niềm đam mê hứng thú trong học tập, các em
học chưa sôi nỗi, tiếp thu bài một cách máy móc, thụ động, học trước quên sau
nên chất lượng môn lịch sử chưa cao.
1.2 Đối với học sinh
Qua thực tế giảng dạy ở trường THCS Lê Mao nơi tôi công tác tôi nhận
thấy:
Phụ huynh ở đây chưa thực sự quan tâm nhiều đến việc tập của con cái, đa số
còn phó mặc cho nhà trường.
Đa số các em còn lơ là, chưa chú trọng học môn lịch sử, vì các em suy
nghĩ rằng đây là môn phụ nên chỉ mang tính chất đối phó. Nên các em chưa chủ
động kiến thức trong các tiết ôn tập.
Trong các tiết ôn tập học sinh còn ngại làm việc, còn phụ thuộc vào bạn,
chờ đợi vào giáo viên, học tập mang tính chất thụ động.
Do sự tồn tại những thực trạng trên nên dẫn đến chất lượng môn lịch sử
ở các khối lớp 6, 8, 9 nói chung, khối lớp 7 nói riêng còn thấp.
2. Kết quả thực trạng
Dưới đây là kết quả chất lượng môn lịch sử lớp 7 ki I- Năm học 2013 2014 trường tôi cụ thể như sau:
Lớp Sĩ

Gỏi
khá
TB
yếu
kém
số
SL %
SL %
SL l %
SL %
SL %
7
60
4
4
14
24
30 50
12 2
0
0
Trong năm học này 2014 - 2015 nhà trường đã phân công tôi dạy môn
lịch sử lớp 7, tôi luôn trăn trở rằng, cần phải đổi mới phương pháp dạy học như
thế nào để chất lượng môn Lịch sử được nâng lên.
III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Để tiết ôn tập cuối năm môn lịch sử lớp 7 đạt hiệu quả cao, tôi tiến hành
các giải pháp sau:
1.1. Đối với giáo viên
Phải chủ động nắm chắc kiến thức bộ môn, xác định được kiến thức trọng
tâm của bài.

3


Nắm chắc và phổ biến luật các trò chơi cho các em thấu hiểu.
Hiểu được vị trí và tầm quan trọng của tiết ôn tập cuối năm, vì nó có liên
quan đến kiến thức bài thi cuối năm của học sinh.
Giáo viên chuẩn bị đầy đủ kỹ năng của tiết dạy và tổ chức sinh hoạt các
trò chơi theo tinh thần chủ động. Như chuẩn bị máy chiếu, bảng phụ, bút dạ…
Biết làm chủ thời gian, kiểm soát được tiến trình hoạt động.
Trò chơi được lựa chọn tốt, phù hợp với bài giảng.
Trò chơi khởi động lúc bắt đầu tiết học giáo viên phải tạo được bầu không
khí thân thiện, mới mẻ, sôi động và bình đẳng giữa học sinh và giáo viên.
1.2. Đối với học sinh
Phải yêu thích môn học, xác định được vị trí và tầm quan trọng của môn
Lịch sử.
Học sinh phải chủ động kiến thức, đặc biệt phải ôn tập tốt các kiến thức
đã học.
Học sinh phải chủ động tìm hiểu luật chơi và chơi nhiệt tình trung thực
Chuẩn bị chu đáo các đồ dùng mà thầy cô yêu cầu như giấy rô ky, máy
chiếu, bút dạ…
2. Tổ chức thực hiện:
2.1. Xác định mục đích trò chơi:
Kiến thức: Giúp các em cũng cố lại kiến thức lịch sử mà các em đã được học
trong sách giáo khoa lớp 7. Qua đó học sinh nhớ lâu hơn, hiểu sâu sắc hơn về
các triều đại phong kiến Việt Nam, về các nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử, các
bài học lịch sử và ý nghĩa các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm bảo veek
độc lập dân tộc.
Qua đó giáo dục cho các em lòng yêu quê hương đất nước tha thiết, niềm tự hào
dân tộc, sự tôn kính va biết ơn những anh hùng dân tộc đã hi sinh vì đất nước.
Rèn cho các em kỹ năng tư duy, tổng hợp, giao tiếp…

2.2. Phân loại trò chơi
Trò chơi học tập trong môn Lịch sử rất phong phú và đa dạng, có nhiều
hình thức chơi khác nhau: như trò chơi ai là triệu phú, ai nhanh hơn ai,xá định
nhân vật lịch sử, giải ô chữ, đoán ý đồng đội, ghi nhớ sự kiện…Nên khi tổ chức
giáo viên phải lựa chọn trò chơi nào phù hợp với mục đích, yêu cầu của bài học
mà mang lại hiệu quả giáo dục cao.
2.3. Thiết kế câu hỏi trò chơi:
Để giúp các em ôn tập đạt hiệu quả cao thông qua trò chơi học tập thì giáo
viên phải khéo léo đưa ra những câu hỏi trọng tâm, nhưng vừa sức đối với học
sinh, câu hỏi không quá khó mà cũng không quá dể. Kiến thức câu hỏi không
nên thách đố học sinh. vì nếu ra câu hỏi quá khó học sinh không trả lời được, sẽ
tốn nhiều thời gian, làm cho không khí lớp học trở nên căng thẳng.
Đối với trò chơi đóng vai thì giáo viên phải có sự chuẩn bị trước, giao câu
hỏi cho học sinh về nhà học sinh soạn và chuẩn bị trước, nếu trò chơi này mà
học sinh không chuẩn bị trước thì lên lớp sẽ không thực hiện được.

4


Câu hỏi phải hỏi về những lĩnh vực kiến thức khác nhau, không nên hỏi
một chủ đề, nếu hỏi một chủ đề học sinh sẽ cảm thấy nhàm chán, lớp học sẽ
giảm đi sự sôi nỗi, hào hứng.
2.4. Phổ biến luật chơi
Giáo viên phải phổ biến chi tiết,tỉ mỉ luật chơi để học sinh hiểu và thực
hiện không vi phạm nội quy: ( VÍ dụ: Có mấy đội thi, mỗi đội có mấy thành viên
tham gia thi, chon trọng tài, thời gian thi của mỗi trò chơi…)
phổ biến cách xác nhận kết quả và cách tính điểm, trao giải.
Chuẩn bị các đồ dùng học tập đẻ chơi: Như máy chiếu, bút dạ, giấy khổ
to, lá cờ tay…
2.5. Thực hiện trò chơi:

Giáo viên sử dụng máy chiếu trình chiếu các câu hỏi, tranh ảnh, những
vấn đề có liên quan đến cuộc thi, sau khi học sinh trả lời song thì giáo viên trình
chiếu đáp án.
2.6. Tổng kết cuộc chơi
Giáo viên hoặc trọng tài là học sinh nhận xét về thái độ tham gia trò chơi
của từng đội, những ưu điểm đạt được cần phát huy, những mặt hạn chế cần
phải rút kinh nghiệm trong các trò chơi khác.
Trọng tài công bố kết quả chơi của từng đội, cá nhân và trao phần thưởng
cho đội đoạt giải
Một số học sinh nêu kiến thức, kỹ năng trong bài học mà trò chơi đã thể
hiện.
Ví dụ 1: Trò chơi ai nhanh hơn ai
Luật chơi như sau: lắp ghép các nội dung sự kiện lịch sử sao cho phù hợp
Lớp chia làm 2 đội thi, mỗi đội cử 2 đại diện tham gia phần thi này
Cho mỗi đội bốc thăm gói cước gồm 7 sự kiện
Yêu cầu các đội lắp ghép lại cho đúng rồi dán vào bảng của đội mình.
Mỗi dự kiện đúng được 20 điểm. Đội nào lắp ghép được nhiều sự kiện đúng
nhất thì đội đó dành phần thắng.
Thời gian cho các đội thực hiện phần thi này là 1 phút
1.Bộ luật đầu tiên của nước ta: Bộ luât Hình Thư
2.Vị vua cuối cùng của Triều Lý: Lý Chiêu Hoàng
3.Vị vua cuối cùng của Triều Nguyễn: Bảo Đại
4.Trường đại học đầu tiên của nước ta : Trường Quốc Tử Giám
5. Người phụ nữ nào lấy 2 đời chồng đều làm vua (Lê Hoàn và Đinh Bộ Lĩnh) :
Thái Hậu Dương Văn Nga
6.Thời nhà Trần có đắp đê rất lớn để chống lụt: Đê Đỉnh Nhĩ
7.Tướng giặc nào thua trận đã chui vào ống đồng quân lính khiêng chạy về
nước: Thoát Hoan
Ví dụ 2. Ai là triệu Phú
Cách chơi: chia lớp thành 2 đội với các câu hỏi trắc nghiệm, đội nào giơ

cờ trước đội đó được quyền trả lời. Nếu đội nào trả lời sai thì phải dừng cuộc
chơi: mỗi câu trả lời đúng 10 diểm
5


Có 10 câu hỏi như sau:
Câu 1: Sau khi lên ngôi vua Đinh bộ Lĩnh đã làm gì?
a. Đặt tên nước là Đại cồ Việt
c. Phong vương cho các con
b. Đóng đô ở Hoa Lư
d. Cả 3 Đáp án:đều đúng
Đáp án:d: 3 Đáp án:đều đúng
Câu 2: Vì sao nhà Lý dời đô về thăng Long ?
a. Đại la ( Thăng long) là một vùng đất hẹp
b. Đại La(Thăng Long) thế đất rộng, bằng phẳng, cao, sáng sủa
c. Nơi hội tụ quan yếu của bốn phương
d.Cả b và c
Đáp án:d: Cả b và c
Câu 3: Tác dụng của bộ luật hình thư thời lý là:
a. Bảo vệ Vua
c. Bảo vệ vua, triều đình, tài sản của dân
b. Bảo vệ triều đình
d. Bảo vệ Nam giới
Đáp án:c
Câu 4: Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống của Lý thường Kiệt là:
a. Quân Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt
b. Bảo vệ độc lập chủ quyền của dân tộc Đại việt
c.Chấm dứt 10 năm đô hộ của nhà Tống trên đất nước ta.
d.Đáp an a và b
Câu 5: Các trận đánh lớn trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông –

Nguyên là:
a. Trận Vân Đồn và Bạch Đằng
c. Trận Ngọc Hồi
b. Trận Đống Đa
d.Trận Rạch Gầm, Xoài Mút
Đáp án:a
Câu 6. Xã hội thời Trần có những tầng lớp nào?
a. Nông dân, thợ thủ công, nô tì
b. Quý tộc, địa chủ, nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì
c. Quý tộc, địa chủ, nô tì
d. Nông dân, địa chủ
Đáp án:b
Câu 7. khởi nghĩa Lam Sơn đã kết thúc ách đô hộ của quân Minh đối với nước
ta trong:
a. 15 năm
c. 25 năm
b. 20 năm
d. 30 năm
Đáp án:b
Câu 8.Trong cuộc khởi nghĩa chống quân Minh Ai là người dề nghị chuyển
quân vào nghệ An hoạt động?
a. Nguyễn Chích
c. Nguyễn Trãi
b. Lê Lợi
d. Lê Ngân
Đáp án: a
Câu 9.Trong trận Tốt động chúc động, quân Minh do tướng giặc nào chỉ huy:
a. Mộc Thạnh
c. Liễu Thăng
6

b. Vương Thông

d. Lương Minh

Đáp án:b
Câu 10. Chức Thái thượng hoàng được đặt ra đươi triều đại nào trong lịch sử
phong kiến việt nam:
a. Triều Ngô
c. Triều Đinh - Tiền Lê
b. Triều Lý
d. Triều Trần
Đáp án:d
Ví dụ 3: Trò chơi giải ô chữ
Chuẩn bị: Vẽ các ô chữ trên máy và các câu hỏi tương ứng với mỗi ô
Cách chơi: cho các nhóm chọn tự do các ô chữ, không nhất thiết phải lần lượt
từng ô một, các nhóm thay nhau chọn và cùng trả lời, đội nào trả lời đúng nhanh
nhất mỗi câu sẽ ghi được 30 điểm, đứng thứ nhì được 20 điểm, đúng cuối cùng
được 10 điểm, sai không cho điểm. Trả lời đúng từ chìa khóa cho 50.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

11.

7


Câu 1: (7 chữ cái) Quân lính nhà Trần đã khắc lên tay hai chữ gì để thể hiện
quyết tâm đánh giặc
Câu 2: (9 chữ cái) Đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo là câu nói của ai?
Câu 3: (6 chữ cái) Trận đánh tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ
diễn ra ở đâu?
Câu 4: (8 chữ cái) Năm 1285 nhà Trần mở hội nghị này để bàn kế đánh giặc?
Câu 5: (11chữ cái) Tổng chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân xâm lược
Nguyên là ai?
Câu 6: (9 chữ cái) Ai là tác giả của hai câu thơ sau:
“ Mênh mông một dải Bạch Đằng
Nghìn thu rạng giống nòi quang vinh”
Câu 7: (6 chữ cái) Toa Đô bị chiếm đầu trong trận đánh nào?
Câu 8: (8 chữ cái) Năm 1285 trong hội nghị nào các bô lão đồng thanh hô đánh?
Câu 9: (4 chữ cái) Tên công chúa nhà Trần dâng cho Thoát Hoan làm kế hoãn binh?
Câu 10: (6 chữ cái) Giặc nào hùng mạnh nhất thế giới mà xâm lược nước ta thế
kỷ ở XIII?
Câu 11: (7 chữ cái) Khu căn cứ quân sự của quân Mông nguyên trong cuộc xâm
lược nước ta lần thứ 3 là ở đâu?
Câu 12: (12 chữ cái) Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược nguyên
diễn ra ở đâu?
Giáo viên chiếu lên bảng (bằng máy vi tính) kết quả đúng sai mỗi câu hỏi.
Thư ký của lớp ghi lại điểm cho các nhóm đã đạt được, để các em cố gắng phấn
đấu giành điểm cho những trò chơi tiếp theo.

Á

T

T

H

Á

T

2.

T

R

Ầ

N

T

H

3.

V

Â

N

Đ

Ồ

N

4.

B

Ì

N

H

T

H

A

N

5.

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

6.

H

Ồ

C

H

Í

M

I

N

H

7.

T

Â

Y

K

Ế

T

D

I

Ê

N

H

Ồ

N

G

9.

A

N

T

Ư

1.

8.

S

Ủ

Đ Ộ

Ạ O

8

12.

10.

M

Ô

N

G

C

Ổ

11.

V

Ạ

N

K

I

Ế

P

S

Ô

N

G

B

Ạ

C

H

Đ Ằ N G

Ví dụ 4. Trò chơi xác định nhân vật Lịch sử
Luật chơi như sau: Giáo viên cũng chia làm 2 đội chơi, đội chơi nào phất
cờ trước đội đó được quyền trả lời, nếu trả lời sai thì đội phất cờ tiếp theo sẽ
dành được quyền trả lời. Mỗi câu trả lời đúng ghi được 10 điểm
a. Xác định nhân vật lịch sử qua thơ ca
“ Khôn ngoan qua được Thanh Hà
Dẫu rằng có cánh khó qua lũy thầy”
Lũy Thầy do ai xây dựng?

(Đào Duy Từ)
“Trên trời có ông sao Rua
Ở làng Minh Giám có ông Phan Bá Vành”
Câu ca dao trên nhắc đến nhân vật lịch sử nào?
(Phan Ba Vành)
“Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận sách ở trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”
Tác giả của bài thơ này là nhân vật lịch sử nào
(Lý thường Kiệt)
“Đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo”
Câu nói này của ai?
(Thái Sư Trần Thủ Độ)
“Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non Nước ấy ngàn thu”
(Trần Quang Khải)
Ví vụ 5: Trò chơi đóng vai:
Mục đích giúp các em hiểu sâu sắc hơn về những cống hiến của nhân vật
lịch sử đối với dân tộc, từ đó giúp các Em nhớ nhân vật lịch, rèn luyện các em
tập khả năng diễn xuất và nhập vai.
9


Với dạng trò chơi này, giáo viên giao cho học sinh về nhà chuẩn bị trước,
giáo viên xem qua và tập diễn suất nhập vai một nhân vật lịch sử mà Em yêu
thích nhất, sau đó lên diễn suất và yêu cầu đội khác nhận dạng:
Đội 1 lên diễn:

Nhắc đến tôi chắc là không ít ai không nhớ đến, Tôi là người đã từng
đứng ra dẹp loạn 12 xứ quân, giúp đất nước thống nhất. Chấm dứt tình trạng đất
nước bị chia cắt
Sau khi đất nước được thống nhất, tôi được nhân dân tôn lên làm vua, quyết
định đặt tên nước là Đại Cồ Việt, và đóng đô ở vùng đất Hoa Lư (Ninh Bình
nay).
đố bạn biết tôi là ai?
(Đinh Bộ Lĩnh)
Đội 2 lên diễn:
Tôi xuất thân trong một gia đình nghèo, bố mệ mất sớm, từ nhỏ tôi đã được nhà
sư Lý Khánh Văn nhận làm con nuôi. Tôi rất may mắn được nhà sư cho theo
học ở trong chùa. Tôi rất chăm chỉ học tập và rất ham học hỏi, Tôi tự hào về tài
đức của mình. Nên tôi được các quan lại tin tưởng và tôn lên làm vua.
Năm 1010 tôi quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La (Hà Nội ngày nay).
Đại La là một vùng đất có nhiều tiềm năng, đất bằng phẳng, thế đất cao và sáng
sủa, nơi hội tụ của quan yếu bốn phương, địa lợi nhân hòa. Tôi là ai vậy ?
(Lê Công Uẩn)
Đội 3 lên diễn: Tôi là con trai của Nguyễn Phi Khanh, tôi rất tự hào về tài
năng của cha mình. Hai cha con tôi đều đỗ đại khoa và làm quan thời nhà Hồ.
Tôi vô cùng đau lòng khi nhìn thấy cuộc sống khổ cực của nhân dân ta bị quân
minh dày xéo và xâm lược. Mặc dù quân Minh đã tìm mọi cách dụ dỗ và mua
chuộc tôi, nhưng tôi đều từ chối và căm ghét bọn đô hộ. Được tin Lê Lợi dựng
cờ khởi nghĩa, tôi rất vui mừng và bí mật tìm đến Lê Lợi, theo Lê lợi khởi nghĩa
và dâng bản bình ngô sách ( kế sách đánh quân Ngô), các bạn đoán xem tôi la
ai?
(Nguyễn Trãi)
Ví dụ 6: Trò chơi kẻ giấu mặt
Chuẩn bị:
+ Người chơi có một tờ giấy và bút
+ Tổ chức chơi và có ghi đặc điểm của những kẻ giấu tên

Cách chơi: Giáo viên soạn sẵn trên máy tính rồi trình chiếu các ô hình chữ nhật
như sau:

1

2

3
10


4

5

6

+ Người tổ chức chơi lần lượt lên các ô( 1,2 3…….Và đọc các tiêu chí xác định
về kể giấu tên, những kiến thức mà học sinh đã được học. Người chơi phải xác
định đúng tên của đối tượng và ghi tên đó vào ô, mỗi câu đúng được 10 diểm
+ câu hỏi như sau:
Ô số 1:
Là chế độ phong kiến trong đó tập trung mọi quyền hành vào tay nhà vua.
(Phong kiến tập quyền)
Ô số 2: Con Vua được chọn làm người nối ngôi.
(Thái tử)
Ô số 3: Tiền thuế mà mỗi người đàn ông từ 18 – 60 tuổi phải nộp hằng năm cho
nhà nước Phong Kiến.
(Thuế đinh)
Ô số 4: Nhà sử học nỗi tiếng của nước ta thế kỷ XV.

(Ngô Sĩ Liên)
Ô số 5: Để khai phá vùng đất đồi ven biển, nhà Lê đắp nhiều con đê ngăn nước
mặn có kè đá vững chắc.Nhân dân thường gọi là đê
(Đê Hồng Đức)
Ô số 6: Chính sách mà thời phong kiến áp dụng nhằm chia đều ruộng đất cho
nông dân
(Phép quân điền)
Ví dụ 7. Trò chơi giải mật mã lịch sử:
Yêu cầu học sinh nêu hiểu biết của em qua tranh ảnh, sau đó đoán thử
xem những tranh ảnh đó nói về sự kiện nào hay nhân vật nào ?
Giáo viên đưa ra tranh ảnh hay cho học sinh quan sát.
Trò chơi có tên gọi đoán ý đồng đội
Những thông tin trong trò chơi đều là những kiến thức cơ bản
Giáo viên nêu cách chơi, chọn 2 bạn học sinh để tham gia cuộc chơi và
giáo viên cho 5 thông tin liên quan trong trương trình học, một học sinh đứng
quay về phía bảng thông tin, một học sinh đứng quay xuống phía lớp. Thông qua
tranh ảnh lịch sử mà học sinh đứng phía bảng thông tin nhìn vào tranh mà đưa
ra những thông tin gợi ý có liên quan để đội mình đoán và trả lời.
Học sinh đứng quay xuống phía dưới lắng nghe gợi ý của bạn mà
trả lời sao cho đúng, trong 5 phút trả lời đúng 5 thông tin trở lên là thắng cuộc,
người gợi ý không nói tiếng anh, không lặp từ.
Ảnh số 1: Cô- Lôm- bô

11


Ảnh số 2: Lý Thái Tổ

Ảnh số 3: Lãnh địa phong kiến châu Âu

12


Ảnh số 4:

Lăng mộ Tần thủy Hoàng

Ảnh số 5: Cảnh cố đô Hoa Lư

Ảnh Số 6: Quân Mông Cổ

Ví dụ 8. Trò chơi thi ghi nhớ sự kiện

13


Giáo viên chia lớp thành 2 đội, chọn 5 học sinh tham gia chơi, những em
còn lại cổ động viên, giáo viên chuẩn bị sẵn giấy và bút dạ. Trong một khoảng
thời gian nhất định 5 phút, các học sinh tham gia chơi đội nào điền được nhiều
sự kiện nhất vào bảng sau thì đội đó dành phần thắng.
Thời gian
939

Sự kiện
Ngô quyền xưng Vương, đóng đô ở Cổ loa

1009

Lý công Uẩn lên ngôi vua, nhà Lý thành lập

1054

Lý công Uẩn đổi tên nước là đại việt

1077

Cuộc kháng chiến chống Tống của Lý Thường Kiệt thắng lợi

1226

Trần cảnh lên ngôi vua, nhà Trần được thành lâp

1288

Chiến thắng chống quân Mông Nguyên lần thứ 3

1407

Cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại

1418

Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo

1777

Khởi nghĩa nông dân Tây Sơn bùng nổ

1789

Vua Quang Trung đại phá 29 vạn quân Thanh

Ví dụ 9. Trò chơi đố vui:
Luật chơi như sau: Luật chơi như sau: Giáo viên cũng chia làm 2 đội chơi, đội
chơi nào phất cờ trước đội đó được quyền trả lời, nếu trả lời đúng được cộng 10
điểm, nếu trả lời sai thì bị trừ 10 điểm, đội còn lại được quyền trả lời.
Câu đố như sau:
Ai người bóp nát quả cam
Hờn Vua đã chẳng cho bàn việc quân
Phá cường địch báo hoàng ân
Dựng nên cờ nghĩa xả thân diệt thù
(Trần quốc Toản)
Sông nào nổi sóng bạc đầu
Ba phen cọc gỗ đâm tàu giặc tan
(Sông Bạch Đằng)
Ải nào núi đá giăng giăng
Năm xưa tướng giặc Liễu Thăng cụt đầu
(Ải Chi Lăng)
14


Gò nào thây giặc chất cao
Quang Trung thừa thắng tiến vào Thăng Long
(Gò Đống Đa)
Vua nào từ thuể ấu thơ
Cờ lau tập trận đợi giờ khởi binh
(Vua Đinh Tiên Hoàng)
Bản đồ xưa nhất nước ta
Ai ra lệnh vẽ gọi là tên chi
( Do vua Lê Thánh Tông - Tên Bản đồ Hồng

Đức)
Vua nào bị lên án là phản quốc “ cỏng rắn cắn gà nhà’’
(Vua Lê chiêu Thống)
IV. KẾT QUẢ KIỂM NGHIỆM
Trong năm học này tôi đã vận dụng đổi mới phương pháp dạy học là sử
dụng trò chơi học tập vào giảng dạy môn lịch sử đặc biệt vào tiết ôn tập cuối
năm, tôi thấy đa số các em hiểu bài nhanh, nắm chắc kiến thức, giúp các em nhớ
lâu, tạo nên sự hứng thú, niềm say mê của học sinh trong giờ học. Cuối năm chất
lượng môn Lịch sử được nâng lên, cụ thể như sau:
Lớp Sĩ
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
số
SL %
SL %
SL %
SL %
SL
%
7
60
14
23
28
46.7 20
33.4 0
0

0
0
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN:
Vậy sử dụng trò chơi học tập trong dạy học nói chung, trong tiết ôn tập cả
năm môn lịch sử lớp 7 nói riêng, có vai trò vô cùng quan trọng việc đổi mới
phương pháp dạy học. Giúp giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn và có nhiều
kinh nghiệm hơn trong giảng dạy ở các giờ ôn tập, đặc biệt là ôn tập cuối năm.
Sử dụng trò chơi học tập trong tiết ôn tập đã mang lại hiệu quả cao trong
quá trình dạy và học. Giúp các em phát huy hết khả năng của mình, tích cực chủ
động học tập, làm cho giờ học trở nên sôi động, tạo không khí học tập vui vẻ,
Giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, nhớ kiến thức lâu hơn,
học tập hứng thú hơn, học sinh nắm bài chắc hơn, kết quả bài thi cuối năm cao
hơn. Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Mặc dù trong quá trình thực hiện tôi đã áp dụng các giải pháp trên nhưng
vẫn còn nhiều khía cạnh khác chưa nghiên cứu. Đề tài chắc chắn còn nhiều
khiếm khuyết, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp
để đề tài được hoàn thiện hơn.
II. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ
Đề nghị phòng giáo dục cấp thêm máy chiếu để nhà trường có thêm máy
chiếu sử dụng.
Đề nghị phòng cấp thêm tài liệu có liên quan đến trò chơi học tập để
chúng tôi có tài kiệu tham khảo.
15


Đề nghị phòng giáo dục phân bổ cho trường tôi một giáo viên chuyên
trách về thiết bị thư viện để hộ trợ cho chúng tôi trong quá trình mượn đồ
dùng.

XÁC NHẬN CỦA BGH
NHÀ TRƯỜNG

Yên Bái, ngày 15 tháng 3 năm 2014
Tôi xin cam đoan sáng kiến này là
của tôi làm không phải sao chép của
người khác

16