SKKN đổi mới kiểm tra miệng môn địa lí

SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
1. Cơ sở lý luận :
Cùng với việc đổi mới chương trình sách giáo khoa, đổi mới phương pháp
giảng dạy thì vấn đề đổi mới kiểm tra đánh giá là khâu hết sức quan trọng trong
quá trình giảng dạy và học tập. Đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm
tra đánh giá là hai hoạt động có liên quan chặt chẽ với nhau . Đổi mới kiểm tra
đánh giá là động lực đổi mới phương pháp dạy học, góp phần thực hiện mục tiêu
giáo dục đào tạo. Đổi mới kiểm tra đánh giá bao gồm nhiều khâu, nhiều nội
dung, nhiều công đoạn trong đó việc đổi mới kiểm tra miệng là khâu hết sức
quan trọng vì đây là một hoạt động diễn ra thường xuyên liên tục.
Kiểm ta miệng không chỉ kiểm tra ở đầu giờ mỗi tiết học mà cũng có thể
diễn ra xuyên suốt trong một tiết học. Nếu giáo viên lơ là không thực hiện tốt
việc kiểm tra miệng thì quá trình tiếp thu kiến thức của học sinh sẽ bị gián đoạn,
các em sẽ bị hổng các kiến thức, kỹ năng cần có trong mỗi tiết học. Điều này sẽ
ảnh hưởng đến kết quả của các bài kiểm tra định kì ( 1 tiết, học kì,...). Trên thực
tế việc kiểm tra miệng trong các tiết học môn Địa lí hiện nay còn nhiều bất cập
do áp lực của lượng kiến thức, kỹ năng cần phải tải trong mỗi tiết dạy nên thời
gian dành cho việc kiểm tra miệng hầu như rất ít. Bên cạnh đó phần lớn học sinh
rất thụ động, học vẹt để đối phó thậm chí một số em lười học bài cũ. Trước thực
tế đó, tôi đã “ Đổi mới cách kiểm tra miệng trong các tiết dạy môn Địa lí ” để
giúp các em chủ động hơn trong học tập, tích luỹ kiến thức, kỹ năng đồng thời
tạo không khí sinh động trong các giờ học.
2. Cơ sở thực tiễn :
Hoạt động dạy và học luôn cần có những thông tin phản hồi để điều chỉnh
kịp thời, nhằm tạo ra hiệu quả cao nhất thể hiện ở chất lượng học tập của học
sinh. Kiểm tra thường xuyên giúp cho giáo viên điều chỉnh, bổ sung những kiến
thức, kỹ năng, thái độ mà môn học đề ra đồng thời sẽ giúp cho học sinh hình
thành được động cơ, thái độ học tập đúng đắn từ đó tích lũy được kiến thức, kỹ

Trang 1


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

năng cần thiết. Việc đổi mới kiểm tra miệng ngay tại lớp không những giúp
không khí học tập sinh động mà còn giúp học sinh tránh được lối học vẹt, học
thụ động, học đối phó từ đó phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh
và đem lại hiệu quả cao trong giảng dạy và học tập .
Đa số học sinh trường tôi ở thôn, xã vùng sâu vùng xa và nhiều em chưa
thật sự yêu thích bộ môn này. Điều này dẫn đến ý thức tự giác học tập của nhiều
em chưa cao, các em còn lười học, kỹ năng xác định yêu cầu câu hỏi còn yếu.
Trong các đề thi kiểm tra học kỳ (do Sở giáo dục hoặc trường ra) hoặc đề
thi tốt nghiệp (do Bộ giáo dục ra) tập trung nhiều vào kiểm tra kiến thức lí
thuyết và kỹ năng bài tập, hơn nữa lại bằng hình thức tự luận 100% nên nhiều
học sinh đã lơ là và lười học bài trong việc học bài cũ và thực hành các kỹ năng
mà chỉ trông mong vào sự may rủi trong việc làm bài.
Việc kiểm tra bài cũ truyền thống thường là gọi 1 hoặc 2 học sinh lên
bảng trả lời câu hỏi. Việc này vừa tốn nhiều thời gian, lại gây tâm lý căng thẳng
cho học sinh hơn nữa lại không thể kiểm tra được nhiều em cùng một lúc. Vì
vậy không thể đánh giá được khả năng của học sinh
Tất cả những yếu tố trên làm cho học sinh lười nhác, thụ động trong học
tập, chất lượng dạy và học không cao.
Những cơ sở trên đã giúp tôi áp dụng những đổi mới cách kiểm tra
miệng trong các tiết dạy môn Địa lí.
II. Đối tượng nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh khối lớp 12
2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tôi luôn xác định cho mình là người thầy có vai trò hướng dẫn, động viên

khuyến khích để học sinh phát huy tính tích cực chủ động, giúp các em lĩnh hội
kiến thức và sử dụng ngôn ngữ một cách trôi chảy lưu loát, tự tin. Từ đó nâng
cao hiệu quả giờ học và phát huy tính năng động sáng tạo. Tôi luôn tận tình,
luôn tìm tòi sáng tạo trong các giờ dạy học, nhưng trước hết phải hiểu rõ trọng
Trang 2


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

tâm của mỗi tiết dạy, truyền đạt đúng, đủ song phải luôn xác định rằng mục đích
cuối cùng của việc dạy học Địa lí là giúp học sinh nắm vững các kiến thức và kĩ
năng. Bởi thế, bằng các phương pháp mới đã được học, bằng sự sáng tạo của
bản thân, giáo viên phải có nhiệm vụ hướng dẫn cho học sinh học tập có hiệu
quả.
III.Phương pháp nghiên cứu
1. Phương pháp quan sát điều tra
Khi kiểm tra miệng học sinh, luôn quan sát chú ý xem các em trả lời như
thế nào, cái nào được, cái nào chưa được để tìm ra biện pháp và phương pháp
thích hợp giúp các em có khả năng học bài cũ tốt hơn. Đối với lớp 12A3 thì hầu
hết các em ngoan ngoãn, chăm học, nhiều em nhận thức nhanh, ý thức học tập
tốt. Ngoài ra các em còn được sự quan tâm chu đáo của gia đình, được tạo điều
kiện thuận lợi để có thể học tốt. Điều đó thuận lợi cho tôi khi tiến hành đề tài
của mình. Tuy nhiên, học sinh lớp 12A4 còn nhiều em lười học nên hiệu quả
chưa cao .
Số liệu thống kê điểm kiểm tra miệng HKII năm học 2013 – 2014 như sau:
Lớp

Tổng số

8 - 10

6–7

4–5

1–3

0

12A3

HS
33

điểm
24

điểm
6

điểm
0

điểm
3

điểm
0

12A4

34

5

19

1

9

0

Số liệu thống kê điểm trung bình môn học HKII năm học 2013 – 2014
Lớp

Tổng số

8.0

6.5 – 7.9

5.0 – 6.4

3.5 – 4.9

0 – 3.4

12A3
12A4

HS
33
34

trở lên
14
0

14
8

5
19

0
7

0
0

2. Phương pháp phân tích tổng hợp

Trang 3


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

Ngay từ đầu năm học, tôi lên kế hoạch kiểm tra miệng mỗi tuần, cam kết
chất lượng và tiến hành khảo sát đầu năm, để từ đó nắm bắt được tình hình học

tập của học sinh, tăng cường đổi mới cách kiểm tra miệng, thông thường là hỏi
những câu đơn giản, ngắn gọn, trọng tâm kết hợp với đồ dùng học tập để các em
đỡ cách học máy móc.
Qua những lúc kiểm tra miệng trên lớp, tôi tìm hiểu đối tượng học sinh và
tổng hợp kết quả khảo sát tôi thấy kết quả trên là chưa hài lòng. Từ đó tôi cần
phải tăng cường chú ý rèn luyện học sinh kĩ năng xác định yêu cầu câu hỏi,các
đơn vị kiến thức cần trả lời.. để có kết quả tốt hơn .
IV. Phạm vi nghiên cứu
Như trên đã nói việc kiểm tra để lấy điểm miệng không chỉ thực hiện vào
đầu của mỗi tiết học mà tùy theo theo từng kỹ năng, kiến thức có thể thực hiện
vào đầu, giữa hay cuối của tiết học. Hiệu quả của việc áp dụng phương pháp này
đối với các em là tương đối rõ rệt. Tuy nhiên kiểm tra miệng cần được áp dụng
phổ biến nhất. Muốn thực hiện được việc kiểm tra miệng đạt kết quả thì cần có
những nội dung sau:

PHẦN NỘI DUNG
Trang 4


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

I. Việc chuẩn bị cho kiểm tra miệng :
Công việc chuẩn bị trước hết là phải xác định thật chính xác cần kiểm tra
những gì: Giáo viên cần xác định được mức độ tối thiểu kiến thức thu nhận được
và kỹ năng mà học sinh đã thu nhận được trong quá trình học tập. Câu hỏi đặt ra
cho học sinh phải chính xác, rõ để học sinh không hiểu thành hai nghĩa khác
nhau dẫn đến việc trả lời lạc đề.
Giáo viên phải thiết kế lại các yêu cầu, bài tập trong sách giáo khoa hay
ra các bài tập tương tự để tránh việc các em sử dụng các sách “Hướng dẫn học
tốt” nhằm đối phó với giáo viên.

Cột điểm miệng trong sổ điểm cá nhân được chia thành hai cột M1 & M2.
Cột M1 sẽ ghi điểm cho học sinh trực tiếp lên bảng để trả lời hoặc làm bài tập.
Cột M2 được ghi điểm cho học sinh ngồi dưới lớp để trả lời hoặc làm bài tập.
Điểm miệng chính thức của học sinh là điểm trung bình cộng của M1 &
M2 lớp 12A3 ( HK II 2013 - 2014)
STT

Họ và Tên HS

M

1

Hà Văn Cường

M1
7

M2
5

2

Bùi Thùy Giang

8

8

3

Ma Seo Lử

4

Đặng Thị Mai

6

7

5

Đặng Thị Nội

4

5

6

Giang Lê Sơn

7

Lục Thị Tâm

8

8

8

Chử Thị Phương Thảo

7

9

9

Ngọc Đức Thạo

7

8

10

Lâm Thảo Yến

8

8

9

…
II. Những yêu cầu sư phạm về cách tổ chức kiểm tra miệng

Trang 5


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

Tạo điều kiện thuận lợi để học sinh có thể bộc lộ một cách tự nhiên đầy
đủ nhất những hiểu biết của các em.
Dựa vào những câu trả lời miệng và hoạt động thực hành của học sinh mà
phát hiện được tình trạng thật về kiến thức và kỹ năng của các em.
Thái độ và cách đối xử của giáo viên với học sinh có ý nghĩa to lớn trong
khi kiểm tra miệng. Giáo viên cần biết lắng nghe câu trả lời, biết theo dõi hoạt
động của học sinh và trên cơ sở đó rút ra kết luận về tình trạng kiến thức của học
sinh. Sự hiểu biết của giáo viên về cá tính của học sinh, sự tế nhị và nhạy cảm sư
phạm trong nhiều trường hợp là yếu tố cơ bản giúp thấy rõ thực chất trình độ
kiến thức và kỹ năng của học sinh được kiểm tra.
Trong quá trình học sinh đang trả lời câu hỏi có nhiều thiếu sót hoặc sai,
nếu không có lí do gì cần thiết giáo viên cũng không nên ngắt lời của học sinh.
Cùng là một sai sót nhưng giáo viên phải biết sai sót nào nên phải sửa ngay và
sai sót nào thì nên để học sinh trả lời xong.
Nên phối hợp các cách kiểm tra và cùng một lúc có thể kiểm tra được
nhiều học sinh trong lúc gọi một số học sinh lên bảng thì giáo viên ra cho các
học sinh ở dưới lớp câu hỏi khác sau đó sẽ thu vở nháp của một số em để chấm.
Khi tổ chức kiểm tra thì giáo viên phải giải quyết các khó khăn lớn sau
đây: Khi một hay vài học sinh được chỉ định lên bảng thì các học sinh khác
trong lớp cần phải làm gì và làm như thế nào. Giáo viên gọi nhiều em cùng một
lúc, đưa ra yêu cầu khác nhau phù hợp với trình độ của mỗi học sinh, sau đó đặt
các câu hỏi cho cả lớp sau khi các học sinh này hoàn thành xong nhiệm vụ của
mình như sau: “Bạn trả lời như vậy có đúng không? ”, “Các em có đồng ý với
câu trả lời đó của bạn không?”, “Có điểm nào sai hoặc thiếu không?”, …Ngoài
những câu cơ bản, giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi phụ trong quá trình kiểm

tra miệng. Nhờ những câu hỏi bổ sung đó mà giáo viên có thể hình dung được
chất lượng kiến thức của học sinh.
III. Các cách kiểm tra miệng
Trang 6


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

Như ta đã biết, kiểm tra miệng là việc diễn ra thường xuyên, liên tục trong
các tiết dạy. Vì hoạt động này phải đa dạng để tránh sự nhàm chán đơn điệu, tạo
không khí sinh động trong lớp học và giúp học sinh học tập có hiệu quả hơn.
Tùy theo mỗi tiết học và tùy theo từng yêu cầu về kiểm tra kiến thức, kỹ năng
mà giáo viên có thể áp dụng các cách kiểm tra miệng như sau:
1. Đối với việc kiểm tra sau khi kết thúc bài học.
Cách 1: Gọi một lượt 4 học sinh lên bảng. Giáo viên đưa ra câu hỏi chung
cho tất cả, học sinh nào trả lời được trước thì giáo viên cho phép. Các học sinh
còn lại sẽ trả lời các câu hỏi phụ hoặc bổ sung cho bạn trả lời trước.
Ví dụ: Kiểm tra sau khi học xong bài “vấn đề phát triển thủy sản và lâm
nghiệp-Địa lí lớp 12”.
Yêu cầu mà giáo viên đưa ra : “ Có những nhân tố nào ảnh hưởng tới sự
phát triển và phân bố ngành thủy sản nước ta”?
HS 1 : Đưa ra ( nhân tố tự nhiên và nhân tố kinh tế xã hội )
Yêu cầu tiếp của giáo viên đưa ra: “Trình bày điều kiện tự nhiên thuận
lợi để phát triển ngành thủy sản nước ta”?
HS 2 : Trình bày được: Thuận lợi về tự nhiên để phát triển ngành thủy sản
nước ta
Yêu cầu tiếp của giáo viên đưa ra: “Trình bày điều kiện thuận lợi về kinh
tế xã hội để phát triển nhành thủy sản nước ta”?
HS 3 : Trình bày được: Thuận lợi về kinh tế- xã hội để phát triển ngành
thủy sản nước ta.

HS 4 : GV yêu cầu nhận xét nội dung trả lời của ba học sinh trả lời trên
Với cách này học sinh sẽ bớt đi tâm lí lo sợ, e ngại khi kiểm tra miệng và
có được nhiều sự lựa chọn hơn.
Cách 2 : Gọi 8 học sinh lên ngồi các dãy bàn đầu, mỗi học sinh mang
theo một tờ giấy có đánh số thứ tự từ 1 đến 10, những học sinh trong lớp còn lại
sẽ dùng vở nháp để ghi nội dung trả lời do giáo viên yêu cầu.

Trang 7


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

Giáo viên đọc các câu lần lượt từ 1 đến 10 và yêu cầu học sinh xác định
điều kiện thuận lợi, khó khăn của tự nhiên và kinh tế xã hội đối với việc phát
triển ngành thủy sản nước ta. Sau đó thu bài của 8 em này và một vài bài của các
em ngồi bên dưới để chấm điểm. Mỗi câu đúng tương ứng với 1 điểm.
Ví dụ : Xác định thuận lợi và khó khăn để phát triển ngành thủy sản nước ta
theo các câu sau:
1. Vùng biển rộng, nguồn lợi hải sản phong phú
2. Hình thành mạng lưới cơ sở công nghiệp chế biến
3. Có 4 ngư trường lớn (DC)
4. Hệ thống cảng cá chưa đáp ứng được yêu cầu
5. Một số vùng ven biển, môi trường bị suy thoái, nguồn lợi thủy sản suy
giảm.
6. Các phương tiện tàu thuyền, ngư cụ được trang bị ngày càng tốt.
7. Dọc bờ biển có nhiều bãi triều, đầm phá, các cánh rừng ngập mặn
8. Ven bờ có nhiều đảo và vũng vịnh tạo điều kiện hình thành các bãi cá
cho cá đẻ.
9. Nhân dân có kinh nghiệp truyền thống đánh bắt và nuôi trồng thủy sản
10. Nhiều sông suối kênh rạch, ao hồ, các ô trũng …

2. Đối với tiết học lí thuyết bài mới:
Kiểm tra phần tự luận: Kiểm tra nội dung liên quan đến bài mới( bổ trợ
cho bài mới hoặc là một phần nội dung của bài mới mà học sinh đã được học)
hoặc kiểm tra kiến thức trọng tâm của bài trước. Khi đó nên giao cho học sinh
dưới lớp cùng thực hiện nội dung trên vì sang phần bài mới tất cả học sinh đều
phải sử dụng nội dung trên.

Kiểm tra lý thuyết giáo viên nên chuẩn bị bảng phụ cho học sinh lên
bảng điền bảng phụ tùy theo từng bài mà giáo viên thiết kế sao cho bảng
phụ ngắn gọn, dễ hiểu sau đó giáo viên đưa ra đáp án đối chiếu hoặc gọi
học sinh nhận xét sau khi tất cả học sinh hoàn thiện phần kiểm tra .
Trang 8


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

*Ví dụ: Kiểm tra bài cũ tiết: “Cơ cấu ngành công nghiệp - Địa lí
lớp12”
Kiểm tra tự luận : gọi học sinh lên bảng tính cơ cấu giá trị sản
xuất công nghiệp phân theo nhóm ngành ở nước ta năm 2007:
( Đơn vị: tỉ đồng)
Năm

2007

Công nghiệp khai thác

141635,8

Công nghiệp chế biến

1254536,2

Công nghiệp sản xuất,phân phối, khí đốt, nước

73100,3

Dưới lớp HS làm bài ra giấy nháp
Mục đích của việc kiểm tra bài tập trên là để dẫn dắt đến khái niệm
cơ cấu ngành công ngiệp và phân loại ngành công nghiệp nước ta. Đây
chính là mục 1 trong bài cơ cấu ngành công nghiệp.
Kiểm tra lý thuyết phục vụ bài mới :
Ví dụ:Bài 27: “Vấn đề phát triển một số ngành công nghiệp trọng
điểm- Địa lí 12” nội dung bài 27 tìm hiểu một số ngành công nghiệp trọng
điểm có liên quan đến khái niệm công nghiệp trọng điểm và các ngành
công nghiệp trọng điểm.
Kiểm tra học sinh bài cũ(bài 26): “ Tại sao nước ta phát triển
ngành công nghiệp trọng điểm? Kể tên một số ngành công ngiệp trọng
điểm ở nước ta?
Học sinh trả lời được ba điều kiện cần để phát triển ngành công
nghiệp trọng điểm ở nước ta:
- Có thế mạnh phát triển lâu dài
Trang 9


SKKN: i mi kim tra ming trong cỏc tit dy a lớ

- Mang li hiu qu kinh t-xó hi cao
- Cú tỏc ngmnh n cỏc ngnh kinh t khỏc
Bao gm cỏc ngnh: Cụng nghip nng lng, ch bin lng thc,thc

phm, c khớ in t,húa cht
õy chớnh l ni dung phc v trong bi mi, bi 27: Vn phỏt trin
mt s ngnh cụng nghip trng im- a lớ 12
3. i vi tit thc hnh bi tp
GV kim tra ming trong quỏ trỡnh hc bi mi, sau khi gi hc
sinh xỏc nh yờu cu bi tp, Gv phõn tớch giỳp hc sinh xỏc nh biu ,
sau ú gi hc sinh lờn bng thc hnh v biu , hc sinh khỏc nhn xột
v ng thi hc sinh di lp lm bi tp cui gi thu mt s bi chm.
Vớ d: Bi 29: Thc hnh: V biu , nhn xột v gii thớch s
chuyn dch c cu cụng nghip - ia lớ 12
Sau khi GV gi 1 HS xỏc nh yờu cu bi thc hnh v nh hng cỏch
lm

GV gi :

- HS 1 lờn bng v biu trũn th hin c cu giỏ tr sn xut cụng
nghip...
- HS 2 nhn xột s chuyn dch c cu giỏ tr sn xut cụng nghip theo
vựng lónh th ca nc ta...
4. i vi tit ụn tp :
Tuỳ theo phân phối chơng trình để giáo viên định hớng cho tiết ụn tập đạt
hiệu quả cao.
Cỏch1: Về kiểm tra miệng, giáo viên có thể kiểm tra những kiến thức

Trang 10


SKKN: i mi kim tra ming trong cỏc tit dy a lớ

cơ bản của tit kết hợp với máy chiếu đa ra nội dung cần ôn tập hoặc giáo

viên hớng dẫn học sinh ôn tập các câu hỏi lý thuyết.
cỏch 2: õy l tit hc ụn tp li kin thc ó hc, thay vo phn h thng kin
thc c bn, tụi s kim tra ming cỏc em thụng qua h thng cõu hi. Vic
kim tra ny c thc hin vo xuyờn sut trong tit hc .
Cỏch thc hin : Gi hc sinh tr li mt cõu hi m cỏc em ó c
hc ( 5 im ), cõu th hai em chn mt bn ( ang ngi di lp ) hi em mt
cõu trong bi ri tr li ( 2 im ), cõu th ba do chớnh em hc sinh ny hi mt
bn khỏc ( ang ngi di lp ) ( 3 im ). S im m em hc sinh ny t
c s ghi vo ct M1, s im m hai HS khỏc do t cõu hi ỳng hoc tr
li ỳng s c ghi vo ct M2. Sau mt thi gian quen dn cn nõng cao yờu
cu cõu hi ca hc sinh t ra cho bn mỡnh.
Vớ d 1: Kim tra ming tit ụn tp bi C cu ngnh cụng nghip- a
lớ 12
Cỏc cõu hi c dựng kim tra(ó hc bi c cu ngnh cụng nghipa lớ 12)
HS 1: Trỡnh by s phõn húa lónh th cụng nghip nc ta?
HS 2: Ti sao cú s phõn húa lónh th cụng nghip ú ?
HS 3: Vn dng gii thớch ti sao vựng ng bng sụng Hng v ph cn
cú mc tp trung cụng nghip cao nht nc ta?
Vớ d 2: Kim tra ming sau khi cỏc em hc xong phn t chc lónh th
cụng nghip( Bi 28 - a lớ 12) GV t cõu hi:
HS 1: Trỡnh by quy mụ, c cu ca trung tõm cụng nghip H Ni ?
HS 2 (ngi di lp) t cõu hi: Vỡ sao H Ni l trung tõm cụng nghip
cú quy mụ ln ?
HS 3: Ti sao cỏc khu cụng nghip v trung tõm cụng nghip tp trung
ch yu vựng ng bng sụng Hng ?

Trang 11


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

Rõ ràng cách kiểm tra trên đã theo hướng đổi mới kiểm tra đánh giá: phát
huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, tạo điều kiện để kích thích tư duy, tính
năng động về mọi hoạt động trên lớp, giảm “ người thầy làm trung tâm” mà tăng
cường “ lấy học sinh làm trung tâm”. Tuy nhiên, giáo viên phải linh hoạt gợi ý
cho học sinh đặt câu hỏi cho phù hợp với nội dung cần kiểm tra, để không bị lạc
đề và đỡ tốn thời gian vào bài mới.
Cách kiểm tra để tự do học sinh đặt câu hỏi này không áp dụng cho kiểm
tra miệng tiết lí thuyết mà còn có thể áp dụng với cả tiết thực hành. Để phát huy
hơn nữa tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh giáo viên có thể ra bài tập
về nhà cho các em như sau: Dựa vào phần bài học mỗi em sẽ ra cho cô 5 câu
tương tự ( 2 câu trắc nghiệm khách quan, 3 câu tự luận ) vừa có vận dụng cả lý
thuyết vừa có bài tập. Đến tiết học tiếp theo giáo viên sẽ thu toàn bộ các bài của
cả lớp và chọn ngẫu nhiên bài của một số em sau đó giáo viên gọi học sinh cầm
những câu hỏi đó để làm bài kiểm tra miệng của mình.
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
Để đánh giá hiệu quả của việc áp dụng đề tài này, tôi đã so sánh và thống
kê kết quả như sau:
1. Các lớp không áp dụng đề tài:
- Điểm kiểm tra miệng của các em không cao, có nhiều em bị điểm không
(vì các em lười học bài cũ).
- Điểm trung bình học kỳ môn của các em thấp hơn.
Số liệu thống kê điểm kiểm tra miệng học kỳ II năm học 2013- 2014
Lớp

Tổng số

8 - 10

Tổng số

8.0 điểm

học sinh
35

trở lên
2

6-7

4–5

1–3

6.5 – 7.9

5.0 – 6.4

3.5 – 4.9

0 điểm
học sinh
điểm
điểm
điểm
điểm
12A5
35
7

6
12
5
5
Số liệu thống kê điểm trung bình môn học kỳ II năm học 2013 – 2014:
Lớp
12A5

5
Trang 12

12

9

0 – 3.4
7


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

2. Các lớp có áp dụng đề tài:
- Sau một năm áp dụng phương pháp mới này, hầu hết các học sinh của tôi
có điểm kiểm tra miệng cao hơn năm trước, số em bị điểm kém rất thấp,
không có em bị điểm 0.
- Điểm trung bình môn học kỳ cũng được tăng lên rõ rệt.
Số liệu thống kê điểm kiểm tra miệng HKII năm học 2013 – 2014 như sau:
Lớp

Tổng số

8 - 10

6–7

4–5

1–3

0

12A3

HS
33

điểm
24

điểm
6

điểm
0

điểm
3

điểm
0

12A4
34
5
19
1
9
Số liệu thống kê điểm trung bình môn học HKII năm học 2013 – 2014

0

Lớp

Tổng số

8.0

6.5 – 7.9

5.0 – 6.4

3.5 – 4.9

0 – 3.4

12A3
12A4

HS
33

34

trở lên
14
0

14
8

5
19

0
7

0
0

* BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Tuy nhiên, để áp dụng những cải tiến này một cách hiệu quả, đòi hỏi sự
chuẩn bị rất chu đáo của giáo viên. Giáo viên phải thiết kế lại các kiến thức, các
câu hỏi trong sách giáo khoa và ra thêm các dạng bài tập sát với các đề kiểm tra,
đề thi. Ngoài ra, giáo viên phải đánh giá thật công bằng, khách quan, thái độ cư
xử phải tế nhị, khuyến khích động viên các em kịp thời. Trong khi kiểm tra bài
của học sinh, giáo viên phải có cách để thu hút được các học sinh khác cùng
tham gia để giải quyết vấn đề, tránh tình trạng giáo viên hỏi đáp với một người.
Giáo viên đặt hệ thống câu hỏi để cho cả lớp cùng suy nghĩ và huy động kiến
thức, như thế thì có khả năng kiểm tra trình độ hiểu biết của các học sinh trên
lớp.
PHẦN KẾT LUẬN

1. Kết luận:
Vấn đề đổi mới phương pháp giáo dục phải gắn liền với đổi mới kiểm tra
đánh giá, trong đó đổi mới kiểm tra miệng là một khâu vô cùng quan trọng và
Trang 13


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

mang tính cấp bách mà giáo viên phải thực hiện thường xuyên để nâng cao chất
lượng giáo dục và phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong quá trình
lĩnh hội kiến thức. Rõ ràng qua một năm áp dụng đề tài này, tôi nhận thấy không
khí lớp học đã sinh động hẳn, thái độ học tập của các em mang tính tự giác cao,
các em không còn tư tưởng học chỉ để đối phó. Hơn nữa, kết quả học tập của
học sinh cũng được cải thiện đáng kể. Chính điều đó cũng là động lực giúp giáo
viên nhiệt tình, phấn chấn hơn trong các giờ dạy. Thông qua các hình thức kiểm
tra miệng thường xuyên như thế này, giáo viên sẽ phát hiện được khả năng của
học sinh cũng như biết được em nào còn yếu kém để kịp thời giúp đỡ các em bổ
sung kiến thức và kỹ năng. Ngoài ra còn giúp giáo viên điều chỉnh quá trình dạy
học của mình cho phù hợp với trình độ hiểu biết, nhận thức của học sinh.
2. Những kiến nghị:
Qua thực tế giảng dạy và thực hiện đề tài này, tôi xin được kiến nghị một
số việc như sau:
-Tăng cường thao giảng cụm để trao đổi kinh nghiệm.
-Thư viện nhà trường nên bổ sung thêm nhiều sách tham khảo cho học
sinh và cho giáo viên.
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ bé của tôi trong việc đổi mới kiểm tra miệng
nhằm góp phần đổi mới kiểm tra, đánh giá. Rất mong nhận được nhiều ý kiến
đóng góp của các đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
Bảo Yên, ngày 04 tháng 06 năm 2014
Người viết SKKN

Đỗ Thị Hằng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa Địa lí 12 do Nhà Xuất Bản Giáo Dục ấn hành.

Trang 14


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

2. Các công văn chỉ đạo của Sở GD-ĐT thành phố Lào Cai từ 2001-2002 đến
nay.
3. Sách giáo viên, Sách hướng dẫn giảng dạy của bộ môn Địa lí 12 do Nhà Xuất
Bản Giáo Dục ấn hành.
4. Sách thiết kế bài giảng Địa lí 12 ( tập 1, 2) của Nhà Xuất bản Hà Nội phát
hành 2004.
5. Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THPT chu kỳ III ( 20042007) môn Địa lí do Nhà Xuất Bản giáo Dục phát hành

PHỤ LỤC
Trang
Phần mở đầu:

Trang 15


SKKN: “Đổi mới kiểm tra miệng trong các tiết dạy Địa lí”

I. Lý do chọn đề tài.
1. Cơ sở lý luận

1

2. Cơ sở thực tiễn
II. Đối tượng nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu.
1. Đối tượng nghiên cứu

2

2. Nhiệm vụ nghiên cứu
III. Phương pháp nghiên cứu.
1. Phương pháp quan sát điều tra

3

2. Phương pháp phân tích tổng hợp
IV. Phạm vi nghiên cứu.

4

Phần nội dung:
I. Việc chuẩn bị cho kiểm tra miệng

5

II. Những yêu cầu sư phạm về cách tổ chức kiểm tra miệng

6

III. Các cách kiểm tra miệng

7

IV. Kết quả nghiên cứu

12

* Bài học kinh nghiệm

13

Phần kết luận
1. kết luận

14

2. Những kiến nghị

Trang 16