Chủ nghĩa xã hội khoa học-bai chieu chuong 11

CHƯƠNG XI
VẤN ĐỀ GIA ĐÌNH
TRONG QUÁ TRÌNH XÂY
DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI


Nội dung tự học
1.
2.

Những đònh hướng cơ bản xây
dựng gia đình mới ở nước ta
Một số nội dung chủ yếu của
xây dựng gia đình ở Việt Nam
hiện nay.


CÂU HỎI THẢO LUẬN
1.


2.


3.

Nguyên tắc hôn nhân và gia đình dười chủ nghóa
xã hội.
Hôn nhân tự nguyện và tiến bộ?
Xây dựng gia đình bình đẳng và hạnh phúc?
Quan niệm về tình yêu chân chính hiện nay?

Cần giải quyết thế nào cho đúng mối quan hệ
giữa tình yêu và sự nghiệp?
Quan niệm về gia đình hạnh phúc? Cần làm gì
để có một gia đình hạnh phúc?


I.VỊ TRÍ, CHỨC NĂNG CỦA GIA ĐÌNH
TRONG XÃ HỘI
NGUYÊN THỦY- CỔ ĐẠI – PHONG KIẾN – TƯ BẢN - XHCN

GIA ĐÌNH
( Mẫu hệ - Phụ hệ - Một vợ một chồng )

Ph. Ăngghen: “ … khi ưu thế của sở hữu tư nhân đối với sở hữu công cộng
và sự quan tâm đến kế thừa tài sản khiến cho chế độ phụ quyền và chế độ
một vợ một chồng chiếm vò trí thống trò”.
Gia đình là một trong

những hình thức tổ chức cơ bản trong đời sống cộng đồng của
con người, một thiết chế văn hóa – xã hội đặc thù, được hình
thành, tồn tại và phát triển trên cơ sở của quan hệ hôn nhân,
quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng và giáo dục …giữa
các thành viên.


 Gia đình xác đònh trên cơ sở các mối quan
hệ cơ bản nào?
Quan hệ hôn nhân là quan hệ cơ bản của sự
hình thành, tồn tại và phát triển gia đình.
 Quan hệ huyết thống là quan hệ cơ bản đặc

trưng của gia đình.
 Quan hệ quần tụ trong một không gian sinh
tồn.
 Quan hệ nuôi dưỡng giữa các thành viên và
thế hệ thành viên trong gia đình.
Các mối quan hệ biến đổi theo tiến trình lòch sử



VỊ TRÍ GIA ĐÌNH TRONG XÃ HỘI
Nguyên thủy - cổ đại - phong kiến - tư bản - XHCN

GIA ĐÌNH = XÃ HỘI

a) Gia đình là tế bào của xã hội
b) Trình độ phát triển kinh tế – xã hội quyết đònh quy
mô, kết cấu, hình thức tổ chức và tính chất của gia đình
c) Gia đình là một thiết chế cơ sở, đặc thù của xã hội, là
cầu nối giữa cá nhân với xã hội
d) Gia đình là tổ ấm mang lại các giá trò hạnh phúc, sự
hài hòa trong đời sống cá nhân của mỗi thành viên, mỗi
công dân của xã hội


CÁC CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA GIA ĐÌNH
a) Chức năng tài sản xuất ra con người
Tái sản xuất duy trì nòi giống, nuôi dưỡng nâng
cao thể lực, trí lực đảm bảo tái sản xuất nguồn lao
động và sức lao động cho xã hội.
b) Chức năng kinh tế và tổ chức đời sống gia đình.

c) Chức năng giáo dục của gia đình.
Xã hội = Gia đình = Nhà trường
d) Chức năng thỏa mãn các nhu cầu tâm – sinh lý,
tình cảm của gia đình.


II. ĐIỀU KIỆN XÂY DỰNG GIA ĐÌNH TRONG
QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Trong quá trình xây dựng chủ nghóa xã hội, tất
cả những biến đổi diễn ra trong những mối
quan hệ giữa nam giới và nữ giới, hôn nhân,
hình thức gia đình đều do sự thay đổi của chế
độ kinh tế và xã hội; do tính chất của các mối
quan hệ xã hội nói chung quyết đònh.
Gia đình dưới hình thái hoàn toàn phát triển
của nó, đònh hình và phát triển trong quá trình
cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới.


1. Điều kiện kinh tế – xã hội:
Thủ tiêu chế độ bóc lột, từng bước xác lập,
củng cố và hoàn thiện quan hệ sản xuất mới,
thực hiện việc cải tạo xã hội chủ nghóa đối với
nền kinh tế quốc dân là yếu tố cơ bản để xóa
bỏ cơ sở kinh tế của tính trạng bất bình đẳng về
giới, bất bình đẳng giữa các thành viên và các
thế hệ thành viên trong gia đình.


Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghóa xã

hội, phát triển kinh tế thò trường đònh hướng xã
hội chủ nghóa:
- Phát huy mọi tiềm năng của mỗi thành viên,
mỗi gia đình phát triển lực lượng sản xuất.
- Tiền đề để thực hiện công bằng xã hội, xóa
đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và
tinh thần cho các thành viên trong gia đình.


2. Điều kiện chính trò và văn hóa – xã hội

a) Điều kiện chính trò:
- Nhà nước xã hội chủ nghóa xây dựng, hoàn
thiện và tổ chức thực hiện một hệ thống
pháp luật, trong đó có luật hôn nhân và gia
đình.
- Luật hôn nhân và gia đình là cơ sở pháp lý
cho quá trình thực hiện hôn nhân tự nguyện,
tiến bộ, một vợ một chồng, xây dựng gia
đình bình đẳng, dân chủ, bảo đảm cuộc sống
gia đình hạnh phúc và bền vững


b) Điều kiện văn hóa:
Trong quá trình xây dựng chủ nghóa xã hội:
- Giáo dục và đào tạo, phát triển khoa học- công
nghệ được coi là quốc sách hàng đầu.
- Các thành viên xã hội, mọi gia đình đếu được
hưởng những thành quả của chính sách phát
triển giáo dục, nâng cao dân trí. Dân trí cao là

một tiền đề xã hội quan trọng để xây dựng gia
đình binh đẳng tiến bộ và hạnh phúc.
- Điều kiện phát huy đấy đủ khả năng mỗi công
dân, mỗi gia đình.


c) Điều kiện xã hội:
Nhà nước xã hội chủ nghóa chú trọng xây
dựng và tổ chức thực hiện một hệ thống các
chính sách xã hội trên các lónh vực: Dân số,
kế hoạch hóa gia đình, việc làm, y tế và
chăm lo sức khỏe, bảo hiểm xã hội… Tạo ra
những điều kiện quan trọng đối với những
thay đổi theo chiều hướng tích cực trong hình
thức tổ chức, quy mô, kết cấu gia đình.


III. NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG CƠ BẢN VÀ NỘI DUNG
XÂY DỰNG GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM

Những đònh hướng cơ bản:
Gia đình truyền thống – Gia đình mới ở Việt Nam
Xã hội nông nghiệp -----Xã hội công nghiệp hóa
Quốc tế hóa
a) Kế thừa, phát huy những giá trò của gia đình
truyền thống, đồng thời tiếp thu có chọn lọc
những giá trò tiến bộ của thời đại về gia đình.
- Những giá trò của gia đình truyền thống ?
- Những giá trò của gia đình hiện đại ?

b) Xây dựng gia đình mới phải thực hiện trên cơ sở
hôn nhân tự nguyện, tiến bộ.
Ph. Ăngghen: Nếu chỉ riêng hôn nhân dựa trên tình
yêu chân chính mới hợp đạo đức thì cũng chỉ có hôn
nhân tính yêu được duy trì mới hợp đạo đức mà thôi.
c) Xây dựng gia đình mới ở Việt Nam phải trên cơ sở
các quan hệ bình đẳng, thương yêu, có trách nhiệm
cùng chia sẻ, gánh vác công việc của các thành viên
để thực hiện các chức năng cơ bản của gia đình và
nghóa vụ xã hội.
Ông bà = Bố mẹ = Con cái ( anh, chò, em)
Các mồi quan hệ trên như thế nào ?


d) Xây dựng gia đình mới ở Việt Nam hiện nay
phải gắn liền với việc hình thành và xác lập, củng
cố từng bước các quan hệ gắn bó với cộng đồng,
với các thiết chế ngoài gia đình.
Gia đình = Dòng họ = Xã, phường và các đoàn thể


TRẮC NGHIỆM
1) Mối quan hệ cơ bản nhất trong gia đình:
- Quan hệ hôn nhân và quan hệ huyệt thống.
- Quan hệ yêu đương giữa nam và nữ.
- Quan hệ quần tụ.
- Quan hệ nuôi dưỡng.
2) Những thiết bò, phương tiện, tiện nghi hiện đại sẽ:
- Thay thế quan hệ quần tụ.

- Củng cố quan hệ quần tụ.
- Mở rộng không gian sinh tồn của con người.
- Thu hẹp không gian sinh tồn của con người.
3) Sự biến đổi về hình thức, tính chất, kết cấu và quy mô của gia đình do:
- Trình độ phát triển của kinh tế – xã hội quy đònh.
- Pháp luật quy đònh.
- Những thành viên gia đình quy đònh.
- Tư tưởng xã hội quy đònh.


4) Cơ sở của sữ bất bình đẳng giới nam và giới nữ là:
- Đòa vò xã hội.
- Chế độ tư hữu về TLSX.
- Chế độ chính trò.
- Tư tưởng trọng nam, khinh nữ.
5) Giá trò tốt đẹp của gia đình truyền thống ở nước ta:
- Sự cố kết chặt chẽ giữa các thành viên.
- Lễ nghi cưới hỏi.
- Gia đính ít con.
- Bình đẳng giữa các thành viên.