NĂNG LƯỢNG VÀ MÔI TRƯỜNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỆN LỰC
KHOA QUẢN LÝ NĂNG LƯỢNG

Chuyên đề:

NĂNG LƯỢNG VÀ
MÔI TRƯỜNG

1


Nội dung
Phần 1: Cơ sở kinh tế môi trường
Phần 2: Ảnh hưởng của các hoạt động sản xuất tiêu
dùng năng lượng đến môi trường
Phần 3: Ảnh hưởng của việc thực thi các chính sách
bảo vệ môi trường lên động thái ngành năng lượng
Phần 4: Nghị định thư Kyoto và ảnh hưởng của việc
thực thi Kyoto
Phần 5: Cải tổ ngành điện và các vấn đề về xây
dựng chính sách bảo vệ môi trường
2


Phần 1
Cơ sở kinh tế môi trường


Một số khái niệm cơ bản



Kinh tế học cơ bản về môi trường



Các giải pháp đối với ô nhiễm môi trường



Đánh giá kinh tế các tác động môi trường

3


Thảo luận
Các vấn đề môi trường hiện nay?
 Hậu quả của ô nhiễm môi trường?
 Nguồn gây ô nhiễm môi trường?
 Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường?
 Giải pháp bảo vệ môi trường?


4


MỘT SỐ KHÁI NiỆM CƠ BẢN


Môi trường:

gồm yếu tố tự nhiên và yếu tố vất chất
nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau bao quanh con
người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại và
phát triển của con người và thiên nhiên (Điều 3-Luật bảo vệ môi
trường Việt Nam-2005)



Chất thải



Ô nhiễm môi trường

là vật chất ở thể rắn, lỏng, khí được thải ra từ
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động
khác được đưa vào môi trường
là sự biến đổi của các thành
phần môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi
trường, gây ảnh hưởng xấu đến con người, sinh vật
5




Chất thải nguy hại là chất thải chứa yếu tố độc
hại, phóng xạ, dễ cháy, dễ nổ, dễ ăn mòn, dễ lây
nhiễm, gây ngộ độc hoặc đặc tính nguy hại khác.



Quản lý chất thải là hoạt động phân loại, thu
gom, vận chuyển, giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế,
xử lý, tiêu hủy, thải loại chất thải.



Chất gây ô nhiễm là chất hoặc yếu tố vật lý khi
xuất hiện trong môi trường thì làm cho môi trường
bị ô nhiễm.

6




Suy thoái môi trường là sự suy giảm về chất
lượng và số lượng của thành phần môi trường,
gây ảnh hưởng xấu đối với con người và sinh vật.



Sự cố môi trường là tai biến hoặc rủi ro xảy ra
trong quá trình hoạt động của con người hoặc
biến đổi thất thường của tự nhiên, gây ô nhiễm,
suy thoái hoặc biến đổi môi trường nghiêm trọng

7

Thảo luận
Các thành phần của môi trường?
 Các chức năng của môi trường trong đời
sống xã hội của con người?
 Các tính chất của chất thải?
 Có những loại chất gây ô nhiễm nào trong
môi trường?


8


9




Thành phần môi trường là yếu tố vật chất tạo thành
môi trường như đất, nước, không khí, âm thanh, ánh
sáng, sinh vật, hệ sinh thái, các hình thái vật chất khác.



Chức năng của môi trường trong đời sống xã hội
của con người:





Hỗ trợ con người trong các hoạt động sống
Cung cấp tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho sản xuất
và đời sống
Chứa đựng và hấp thụ một phần chất thải của đời sống
và sản xuất

10




Các thuộc tính của chất thải:
Có thể xác định khối lượng rõ ràng hoặc khó xác định
khối lượng
 Tính luỹ
 Chuyển từ dạng này sang dạng khác
 Biến đổi sinh học trong các cơ thể sống.




Các dạng chất gây ô nhiễm:
Ô nhiễm tích tụ và không tích tụ
 Ô nhiễm cục bộ, vùng và toàn cầu
 Ô nhiễm có điểm nguồn và không có điểm nguồn
 Sự phát thải liên tục và gián đoạn
 Thiệt hại môi trường không liên quan đến chất thải


11



Thành phần môi trường là yếu tố vật chất tạo thành
môi trường như đất, nước, không khí, âm thanh, ánh
sáng, sinh vật, hệ sinh thái, các hình thái vật chất khác.



Chức năng của môi trường trong đời sống xã hội
của con người:





Hỗ trợ con người trong các hoạt động sống
Cung cấp tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho sản xuất
và đời sống
Chứa đựng và hấp thụ một phần chất thải của đời sống
và sản xuất
Làm thế nào phát hiện được ô
nhiễm môi trường?
12




Tiêu chuẩn môi trường: là giới hạn cho phép của

các thông số về chất lượng môi trường xung quanh, về
hàm lượng của chất gây ô nhiễm trong chất thải được cơ
quan nhà nước có thẩm quyền quy định làm căn cứ để
quản lý và bảo vệ môi trường.



Nội dung tiêu chuẩn môi trường quốc gia:







Cấp độ tiêu chuẩn.
Các thông số về môi trường và các giá trị giới hạn.
Đối tượng áp dụng tiêu chuẩn.
Quy trình, phương pháp chỉ dẫn áp dụng tiêu chuẩn.
Điều kiện kèm theo khi áp dụng tiêu chuẩn.
Phương pháp đo đạc, lấy mẫu, phân tích.
13





Hệ thống tiêu chuẩn môi trường quốc gia gồm: tiêu chuẩn
về chất lượng môi trường và tiêu chuẩn về chất thải.
Tiêu chuẩn về chất lượng môi trường quy định giá trị giới

hạn cho phép của các thông số môi trường phù hợp với
mục đích sử dụng thành phần môi trường gồm:






Giá trị tối thiểu của các thông số môi trường bảo đảm sự sống
và phát triển bình thường của con người, sinh vật;
Giá trị tối đa cho phép của các thông số môi trường có hại để
không gây ảnh hưởng xấu đến sự sống và phát triển bình
thường của con người, sinh vật.

Tiêu chuẩn về chất thải




quy định cụ thể giá trị tối đa các thông số ô nhiễm của chất
thải bảo đảm không gây hại cho con người và sinh vật.
Thông số ô nhiễm của chất thải được xác định căn cứ vào
tính chất độc hại, khối lượng chất thải phát sinh và sức chịu
tải của môi trường tiếp nhận chất thải.

14


Thảo luận


Cơ quan nào có thẩm quyền qui định, xây dựng,
ban hành, công nhận, công bố, áp dụng tiêu
chuẩn môi trường?
Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục xây dựng,
ban hành và công nhận tiêu chuẩn môi trường quốc gia.
Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố, quy định lộ trình áp
dụng, hệ số khu vực, vùng, ngành cho việc áp dụng tiêu
chuẩn môi trường quốc gia.
Việc điều chỉnh tiêu chuẩn môi trường quốc gia được thực
hiện năm năm một lần; có thể điều chỉnh hoặc bổ sung một
số tiêu chuẩn sớm hơn nếu cần thiết.
15




Mối quan hệ giữa môi trường và kinh tế? Vai
trò của kinh tế môi trường?

Môi trường
Nguyên liệu

Hệ thống
kinh tế

Chất thải

16

KINH TẾ HỌC CƠ BẢN VỀ
MÔI TRƯỜNG




Kinh tế học môi trường là một chuyên ngành
của kinh tế học ứng dụng đề cập đến những
vấn đề môi trường.
Trung tâm của kinh tế học môi trường là khái
niệm ngoại ứng. Có nghĩa là một số ảnh
hưởng của một hoạt động đã không được tính
hết vào trong giá của nó.

17




Ngoại ứng là ảnh hưởng gây ra bởi hoạt động của một
chủ thể kinh tế này và tác động trực tiếp tới chủ thể kinh
tế khác (nghĩa là không thông qua cơ chế thị trường).



Nếu chủ thể kinh tế chịu tác động bị tổn thất, thì có ngoại
tiêu cực. Nếu chủ thể kinh tế chịu tác động được lợi, thì
có ngoại ứng tích cực.



Ngoại ứng tiêu cực là hiện tượng khi quyết định thực
hiện một hoạt động kinh tế, hoạt động này đã áp đặt chi
phí một cách ngẫu nhiên cho các cá nhân, tổ chức khác
mà không phải đền chi trả bất cứ khoản tài chính nào.



Ngoại ứng tích cực là hiện tượng khi quyết định thực
hiện một hoạt động kinh tế, hoạt động này đã mang lại lợi
ích một cách ngẫu nhiên cho các cá nhân, tổ chức khác
mà không nhận được khoản thù lao thoả đáng.
18


Lấy ví dụ về ngoại ứng tiêu cực và ngoại
ứng tích cực
Ngoại ứng tích cực

Ngoại ứng tiêu cực

Ngoại ứng trong
hoạt động
sản xuất

Ngoại ứng trong
tiêu dùng

19

Ngoại ứng tiêu cực

Ngoại ứng tiêu cực của một ngành công nghiệp

20


Ngoại ứng tiêu cực của một doanh nghiệp

21


Ngoại ứng tích cực

22


Thảo luận


Ô nhiễm môi trường có phải là ngoại ứng?
Ô nhiễm môi trường là một dạng ngoại ứng mà ở đó tác
động được tạo ra bên trong một hoạt động hoặc quá trình
sản xuất hay tiêu dùng nào đó nhưng lại gây ra những chi
phí không được tính đến cho những hoạt động hoặc quá
trình khác bên ngoài.

23

CÁC GiẢI PHÁP ĐỐI VỚI Ô NHIỄM
MÔI TRƯỜNG







Quyền tài sản về môi trường
Kiện đòi bồi thường theo luật
Thuế ô nhiễm (thuế Pigou)
Phí xả thải
Chuẩn mức thải
Giấy phép xả thải có thể chuyển nhượng

24


Quyền tài sản về môi trường





Là quyền được quy định bởi pháp luật, cho phép
cá nhân, doanh nghiệp, cộng đồng có quyền sử
dụng, có lợi ích và nghĩa vụ liên quan đến việc

sử dụng nguồn lực đó.
MSC = MC
Hai chủ thể kinh tế trực tiếp và hoạt động kinh
doanh liên quan mật thiết với nhau, khi bên này
gây ra ngoại ứng cho bên kia nhưng có giải
pháp xử lý khi vận dụng quyền tài sản.
⇒ Mô hình thỏa thuận về ô nhiễm
25