Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho học sinh lớp 5

" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________

Phn I: t vn
A- Lý do chn ti
1- C s lý lun.
Giỏo dc l nn tng vn hoỏ ca mt nc, l sc mnh tng lai ca mt dõn
tc. Chớnh vỡ vy ng ta ó nhn nh rng: " Giỏo dc l quc sỏch hng u,
u t cho giỏo dc l u t cho tng lai." Bi vy, vic nõng cao cht lng
hc tp v giỏo dc cho hc sinh ang c ng, nh nc, cha m hc sinh v
cỏc ngnh cỏc cp quan tõm , c bit l bc Tiu hc.
Tiu hc l bc hc nn tng t nn múng vng chc cho ngnh GD. Mi mụn
hc Tiu hc u gúp phn vo vic hỡnh thnh v phỏt trin c s ban u rt
quan trng ca nhõn cỏch con ngi Vit Nam. Trong cỏc mụn hc Tiu hc
cựng vi mụn Ting Vit thỡ mụn Toỏn úng vai trũ vụ cựng quan trng.
Mụn Toỏn cú vai trũ rt ln trong vic rốn luyn phng phỏp suy ngh,
phng phỏp suy lun, phng phỏp gii quyt vn cú cn c khoa hc, linh
hot, sỏng to ....
Mụn toỏn l mụn hc thng nht cú s sp xp theo lụgớc v trt t nht nh,
nú lm ni rừ ton b ht nhõn ca ton b chng trỡnh. Mụn toỏn tiu hc
chim s gi rt ln, xuyờn sut quỏ trỡnh hc toỏn l vic thc hin cỏc phộp tớnh
t n gin n phc tp. Trong chng trnh Ton lp 5 nhng bi ton v
Chuyn ng u " chim mt s lng tng i ln. õy l mt dng ton
khú i vi hc sinh. Hc tt dng toỏn ny giỳp hc sinh rốn k nng i n v
o thi gian, k nng tớnh toỏn, k nng gii toỏn cú li vn. ng thi l c s tin
giỳp hc sinh hc tt chng trnh ton v chng trnh vt l cc lp trn.
Vỡ vy vic nõng cao hiu qu ca vic dy v hc Toỏn c bit l dng toỏn
v chuyn ng u l mt yờu cu bc xỳc hin nay.
2- C s thc tin:

Qua thc tin ging dy nhiu nm, qua vic tỡm hiu, nghiờn cu chuyờn
mụn tụi nhn thy:
- V pha hc sinh: Hc sinh tip cn vi toỏn chuyn ng u cn b ng
gp nhiu khú khn. Cỏc em cha nm vng h thng cụng thc, cha nm c
phng phỏp gii theo tng dng bi khỏc nhau. Trong quỏ trnh gii ton hc
sinh cn sai lm khi i n v o thi gian, k nng tớnh toỏn, k nng gii toỏn cú
li vn cũn nhm ln. Hc sinh trnh by li gii bi ton cũn sai cõu tr li,
khng cht ch, thiu lgc. Mt s em cha phõn bit rừ thi im gp nhau v
thi gian i c, iu ú dn n s nhm ln rt ỏng tic trong quỏ trỡnh gii
toỏn.
1
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
- V pha gio vin: Cha chỳ trng hng dn hc sinh cỏch gii theo tng
dng bi; khụng chỳ ý quan từm rn k nng gii toỏn mt cỏch ton din cho hc
sinh. Thc t, giỏo viờn cha bit cỏch phõn loi, t chc, hng dn hc sinh phỏt
huy, vn dng ti a cỏc kin thc sn cú gii bi toỏn chuyn ng nhm nõng
cao cht lng dy hc. L mt ngi giỏo viờn, trong quỏ trỡnh dy hc nhiu
nm, tụi rt yờu thớch mụn Toỏn phn toỏn chuyn ng u. Tụi luụn t ra cõu
hi phi lm gỡ v lm nh th no giỳp hc sinh khc phc nhng sai sút ú v
giỳp cỏc em cú k nng tớnh toỏn thnh tho phỏt huy tớnh sỏng to, nhanh nhn,
luyn trớ thụng minh cho hc sinh. Chớnh vỡ vy, tụi rt mun mang n cho hc

sinh ca mỡnh vn kin thc phong phỳ v cú h thng v mụn Toỏn, c bit tụi
mun mang n cho cỏc em phng phỏp gii toỏn chuyn ng mt cỏch khoa
hc, khụng nhm ln gia dng ny vi dng khỏc. lm c vic ú, tụi ó i
sõu vo nghiờn cu, tỡm tũi, sỏng to tỡm ra c im ca mi bi, mi dng v
cú cỏc phng phỏp gii c trng cho tng dng bi tp.
Vỡ lý do ú, tụi mnh dn a ra mt vi kinh nghim ca bn thõn giỳp hc
sinh lm tt cc bi ton phn chuyn ng u lp 5.
3- Kt lun
T v trớ, tm quan trng ca bc Tiu hc núi chung v ca hc sinh lp 5
núi riờng. T thc t ging dy phỏt hin c nhng sai lm ca hc sinh khi tớnh
toỏn v gii toỏn phn chuyn ng u. Vi lng tõm v trỏch nhim ca mt
nh giỏo dc , mt "K s tõm hn" lm nhim v "Trng ngi" nờn tụi chn
ti ny nghiờn cu. Tụi mong mun c úng gúp mt phn cụng sc nh bộ
ca mỡnh vo s nghip giỏo dc ca huyn, tnh nh núi chung v ca trng tụi
núi riờng giỳp cỏc em hc mụn Toỏn c tt hn.
B- Mc ớch ca ti.
Tụi chn ti ny nghiờn cu khụng nhng nhm ch ra nhng li hc
sinh thng mc, m cũn giỳp hc sinh lp 5 ca trng thc hin ỳng cỏc phộp
tớnh, cú k nng tớnh toỏn thnh tho khi gii toỏn chuyn ng u. Ngoi ra, tụi
cũn hy vng vi kinh nghim nh bộ ca mỡnh phn no giỳp giỏo viờn trong
trng v ng nghip cú thờm phng phỏp, cỏch thc, kinh nghim ging dy
mụn Toỏn phn chuyn ng u mt s trng hp hc sinh d mc sai lm. T
ú to nờn nn tng vng chói cho cỏc em trong k nng gii Toỏn v l bn p
thỳc y vic hc Toỏn s cp, cao cp sau ny ca hc sinh. Giỳp cht lng giỏo
dc ca trng, huyn nh ngy cng tin bc.
C . khỏch th v i tng nghiờn cu:
1. Khỏch th nghiờn cu:
- Hc sinh lp 5A, Giỏo viờn dy lp 5 Trng Tiu hc Tiờn Tin.
2. i tng nghiờn cu:
2

*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
- Bin phỏp nõng cao cht lng dy toỏn chuyn ng u lp 5.
D . nhim v nghiờn cu:
1. Nghiờn cu thc trng v vic dy v hc toỏn chuyn ng u lp 5.
2. Tm hiu nhng sai sút khi gii dng toỏn ny, phừn dng cc bi ton
chuyn ng u lp 5 ng thi phừn tch, nhn xt nờu ra cỏc bc i nhm
dy tng dng toỏn sao cho phự hp vi kh nng ca hc sinh.
E. phm vi, gii hn nghiờn cu:
1. Phm vi nghin cu ca ti l nhng sai lm hc sinh thng mc khi
gii toỏn chuyn ng u v thc nghim mt s kinh nghim dy toỏn chuyn
ng u.
2. Gii hn nghiờn cu ca ti l mt s bin phỏp dy hc nhm nõng
cao cht lng dy toỏn chuyn ng u lp 5
G - Phng phỏp nghiờn cu
nghiờn cu hon thnh ti ny, tụi ch yu dựng cỏc phng phỏp sau:
1- Phng phỏp iu tra: Qua vic phng vn hc sinh, qua iu tra s im,
cỏc bi kim tra......
2- Phng phỏp thc nghim s phm: Chn i tng hc sinh lp 5 dy
thc nghim .
3 - Phng phỏp quan sỏt: Qua d gi, thm lp phỏt hin nhng li sai ca
hc sinh.

4- Phng phỏp phõn tớch v tng hp kinh nghim giỏo dc: Trờn c s quan
sỏt , phng vn , iu tra tỡm nguyờn nhõn, phõn tớch tng mt ca hot ng ri
tỡm bin phỏp gii quyt, cui cựng tng kt kinh nghim.
5- Phng phỏp thng kờ toỏn hc: Thng kờ s lng hc sinh gii - khỏ trung bỡnh - yu qua cỏc t kho sỏt.

Phn II - Ni dung ti
Chng 1. V TR VAI ,TR CA VIC DY GII CC BI
TON CHUYN NG U TIU HC.

I. Nhng cn c xõy dng bin phỏp dy toỏn chuyn ng u
lp 5
1. Mc tiờu, nhim v mụn toỏn tiu hc
a) Mc tiờu:
Giỏo dc tiu hc nhm giỳp hc sinh :
+) Cú nhng kin thc c s ban u v s hc cỏc s t nhiờn, phõn s, cỏc
s thp phõn, cỏc i lng c bn v mt s yu t hỡnh hc .
3
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
+) Hỡnh thnh v rốn luyn k nng thc hnh tớnh, o lng, gii bi toỏn
cú nhiu ng dng thit thc trong i sng .
+) Bc u hỡnh thnh v phỏt trin nng lc tru tng hoỏ, khỏi quỏt hoỏ,

kớch thớch trớ tng tng, gõy hng thỳ hc tp toỏn, phỏt trin hp lý kh nng
suy lun v bit din t ỳng (bng li, bng vit) cỏc suy lun n gin gúp phn
rốn luyn phng phỏp hc tp, lm vic khoa hc, linh hot sỏng to. Ngoi
nhng mc tiờu trờn, cng nh cỏc mụn hc khỏc tiu hc, mụn toỏn gúp phn
hỡnh thnh v rốn luyn cỏc phm cht, cỏc c tớnh cn thit ca ngi lao ng
trong xó hi hin i.
b) Nhim v:
Mụn toỏn tiu hc cú nhim v giỳp hc sinh:
+) Hỡnh thnh h thng cỏc kin thc c bn, cú nhiu ng dng trong i
sng v s hc cỏc s t nhiờn, cỏc s thp phõn v hỡnh hc.
+) Cú nhng hiu bit ban u thit thc nht v cỏc i lng c bn nh:
di, khi lng, thi gian, din tớch, dung tớch, tin Vit Nam v mt s n v
o thụng dng nht ca chỳng. Bit s dng cỏc dng c thc hnh o lng,
bit s dng cỏc n v o n gin.
+) Rốn luyn nm chc cỏc k nng thc hnh tớnh nhm, tớnh vit v bn
phộp tớnh vi cỏc s t nhiờn, s thp phõn, cỏc s o i lng.
+) Bit nhn dng v bc u bit phõn bit mt s cỏc hỡnh hỡnh hc
thng gp. Bit tớnh chu vi, din tớch th tớch mt s hỡnh. Bit s dng cỏc dng
c n gin o v v mt s hỡnh.
+) Cú nhng hiu bit ban u, s gin v dựng ch thay s, v biu thc
toỏn hc, v phng trỡnh v bt phng trỡnh n gin nht bng phng phỏp
phự hp vi tiu hc.
+) Bit cỏch gii v trỡnh by bi gii vi cỏc bi toỏn cú li vn. Nm chc,
thc hin ỳng quy trỡnh gii toỏn. Bc u bit gii cỏc bi toỏn bng cỏc cỏch
khỏc nhau.
+) Thụng qua cỏc hot ng hc tp toỏn, phỏt trin ỳng mc mt s kh
nng trớ tu v thao tỏc t duy quan trng nht nh: So sỏnh, phõn tớch, tng hp,
tru tng hoỏ, khỏi quỏt hoỏ, c th hoỏ, lp lun cú cn c, bc u lm quen
vi cỏc chng minh n gin.
+) Hỡnh thnh tỏc phong hc tp v lm vic cú suy ngh, cú k hoch cú

kim tra, cú tinh thn hp tỏc, c lp v sỏng to, cú ý chớ vt khú khn, cn
thn, kiờn trỡ t tin.
2- Vai tr ca ton chuyn ng u

4
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
L mt b phn ca mụn toỏn Tiu hc, Toỏn chuyn ng u cú v trớ vai tr
chung, cng nh v trớ vai tr ring ca nỳ, v biu hin c th nhng c im
sau:
* Dy gii bi toỏn chuyn ng u gúp phn bi dng v phỏt trin nng lc
trớ tu mt cỏch ton din.
Mi bi toỏn a ra l mt ln hc sinh phi s dng rt nhiu cỏc thao tỏc trớ
tu nhm gii quyt cỏc tnh hung cỳ vn xy ra. Toỏn chuyn ng u l
mt trong nhng loi toỏn khỏ phc tp, th loi a dng , phong ph. V th ng
trc mt bi toỏn chuyn ng, hc sinh phi phỏt huy cao tớnh nng ng ca
cỏc thao tỏc t duy. Qua ú giỳp hc sinh gii quyt c cỏc yờu cu ca bi toỏn.
ng thi cỏc em thy c ý ngha ca bi ton vi h thng kin thc ú hc v
chuyn nhng kinh nghim, kin thc va cỳ vo h thng kinh nghim, kin thc
ca bn thừn.
* Dy gii cỏc bi toỏn chuyn ng u gúp phn hnh thnh kin thc, k nng
c bn.

Hc sinh Tiu hc cha kh nng lnh hi kin thc qua lý thuyt thun
tỳy. Hu ht cỏc em phi i qua cỏc bi toỏn, cỏc s trc quan c th, cỏc em
mi d dng rỳt ra cỏc kt lun, cỏc khỏi nim v cỏc ni dung kin thc c bn.
Cỏc kin thc ú sau khi hnh thnh li c cng c ỏp dng vo cỏc bi tp vi
mc nõng cao dn t d n khú, t n gin n phc tp.
Nm trong xu th ú, toỏn chuyn ng u khụng ch giỳp hc sinh o sõu ,
cng cục chớnh kin thc c bn v loi toỏn ny nh i lng thi gian, di,
vn tc, m nú cn cng cục nhiu kin thc k nng c bn khỏc . Biu din r
nht l kin thc i lng t l thun v i lng t l nghch, k nng túm tt bi
toỏn bng s , k nng tớnh toỏn
* Dy gii cỏc bi toỏn chuyn ng u gúp phn bi dng nng khiu ton
hc.
L mt trong nhng th loi ton in hnh cỳ tnh mi nhn, bi toỏn
chuyn ng ờu c bit quan trng. Nú gúp phn khụng nh trong vic phỏt hin
hc sinh nng khiu qua cỏc k thi, bi v i sõu tm hiu bn cht ca loi bi
ton ny ta thy õy l loi toỏn phc tp, kin thc khụng nng, nhng nhiu bt
ng tng bc gii. Thc t cho thy gn õy loi toỏn ny c s dng khỏ
rng rúi trong vic ra cc thi v cỏc ti liu bi dng cho giỏo viờn v hc
sinh.
* Dy gii cc bi toỏn chuyn ng u gõy hng thỳ toỏn hc, giỏo dc t tng
tnh cm v nhừn cch cho hc sinh.

5
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho

Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
bc tiu hc núi chung v lp 5 núi riờng do c im nhn thc la
tui ny cỏc em thng ch hay lm nhng vic mnh thch, nhng vic nhanh
thy kt qu.
Trong qu trnh h thng hỳa cc bi ton chuyn ng u, tụi thy
i c n bc dựng cụng thc c bn tm ỏp s ca bi toỏn, hc sinh
phi x lớ rt nhiu cỏc chi tit ph ( rt quan trng ) ca bi toỏn. mi bi li cú
cỏc bc phõn tớch, tm ti li gii khc nhau. iu ny i hi mi hc sinh
phi tch cc , ch ng sỏng to. Cỏc tnh hung ca bi ton phi x l linh
hot, chnh xc cui cựng a bi toỏn v dng n gin v in hnh.
Qua gii bi toỏn chuyn ng u, khụng ch to c s hng thỳ say
mờ mi hc sinh, m cn to cho cc em mt phong cch lm vic khoa hc
chnh xc, cn mn , sng to.
* Dy gii cỏc bi toỏn chuyn ng u gúp phn cung cp vn hiu bit v cuc
sng cho hc sinh tiu hc.
Cỏc kin thc trong toỏn chuyn ng u rt thc t v gn gi vi thc t
hng ngy nh: quúng ng, thi gian, vn tcs c tớnh toỏn v ỏp dng ra
saoChớnh nhng bi toỏn chuyn ng u s ỏp ng c yờu cu ú.
* Qu trnh i sõu tm hiu vai tr ca vic dy gii ton chuyn ng u ú
chng minh c rng :
Qu trnh dy gii ton nỳi chung v dy gii ton nỳi ring gỳp phn khng
nh vo vic pht trin v hnh thnh nhừn cch ton din cho hc sinh
3- Yờu cu ca toỏn chuyn ng u lp 5
* V kin thc:
Toỏn chuyn ng u l loi toỏn khú nhng i vi hc sinh lp 5 yờu cu
ch mc dn gin. Tuy vy tụi ó nghiờn cu v phõn loi mt s dng toỏn
thng gp thnh cỏc dng c th v yờu cu hc sinh nm chc quy tc, bit vn
dng gii cỏc bi toỏn chuyn ng u n gin nh:

+ Quy tc tỡm vn tc.
+ quy tc tỡm quóng ng.
+ quy tc tỡm thi gian.
+ Tỡm thi gian khi hai xe chuyn ng cựng chiu ui kp nhau.
+ Tỡm quóng ng khi hai xe chuyn ng ngc chiu gp nhau.
* V k nng:
Bit ỏp dng cụng thc tớnh quóng ng, vn tc, thi gian mt cỏch thnh tho,
thc hin phộp tớnh chớnh xỏc.
Cú thúi quen túm tt bi toỏn chuyn ng u.
S dng thnh tho cỏc n v o di, thi gian. Nm chc n v o quóng
ng l km/h hoc m/phỳt, n v o thi gian l gi, phỳt, giõy. Bit phõn bit
6
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
gia hai khỏi nim: thi im v khong thi gian.
4- Mt s vn c bn v c im ca hc sinh lp 5
* Kh nng tri giỏc ca hc sinh lp 5 :
tui u cp bc Tiu hc, tri gic ca cc em cn gn lin vi hot
ng thc tin (r, nn, cm, bt) nhng vi hc sinh lp 5, tri gic ca cc em
khng cn gn lin vi hot ng hc thc tin, cỏc em ú phừn tch c tng
c im ca i tng, bit tng hp thc tin, cỏc em ú phừn tch c tng
c im ca i tng, bit tng hp cỏc c im riờng l theo qui nh. Tuy

nhiờn do kh nng chỳ ý cha cao nờn cỏc em vn hay mc sai lm khi tri giỏc bi
toỏn nh: c thiu , chộp sai hay nhm ln gia cỏc bi toỏn na nỏ ging
nhau.
* Kh nng chỳ ý ca hc sinh lp 5.
i vi bi toỏn chuyn ng u c im chung ngụn ng trong
bi l: Mi toỏn thng rt di, khụng c k d nhm. phõn bit c ý
kin ca t, cm t trong bi cho chnh xc, hc sinh thng mc phi li thiu
chỳ ý ti t cm ng cỳ trong bi m trong qu trnh gii ton, nht l bi ton
chuyn ng u th ú l cha khỳa cỳ ý ngha v cng quan trng.
Tỳm li: Ch ý ca hc sinh lp 5 cha tht bn vng, kh nng chỳ
ý km, chỳng mt mi. Cho nn trong qu trnh lm mt bi ton cỳ th bc
tm hiu v lp k hoch gii rt nhanh, nhng cui bi li trnh by ri rc
cht lng kộm.
* c im trớ nh ca hc sinh lp 5.
Hc sinh Tiu hc thng ghi nh mt cỏch mỏy múc do vn ngụn
ng cn t. V th cc em cỳ xu hng hc thuc lng tng cừu , tng ch
nhng khụng hiu g. cc em tr nh trc quan hnh tng phỏt trin mnh
hn trớ nh logic. Cho nờn cỏc em gii cỏc bi toỏn in hnh nh toỏn chuyn
ng u mt cỏch mỏy múc da trờn trớ nh v cỏc phộp tớnh c bn. Khi gp
bi toỏn nõng cao hc sinh rt d mc sai lm. Trớ nh ca cỏc em khụng
gii quyt mừu thun trong bi ton.
Tuy nhiờn hc sinh lp 5 ú bit phi hp s dng tt c cc gic quan
ghi nh mt cỏch tng hp. Bc u cú nhiu bin phỏp ghi nh tt hn cỏc
ti liu ú hc.
* c im v tng tng ca hc sinh Tiu hc.
Hc sinh Tiu hc nỳi chung v hc sinh lp 5 nỳi ring cn rt b ng
trc mt s thao tỏc t duy nh : So sỏnh, phõn tớchKh nng khỏi quỏt
thp, nu cú th ch cỳ th da vo du hiu bn ngoi.
i vi bi toỏn chuyn ng u, nú i hi hc sinh s linh hot v
kh nng suy lun, din dch tt. Loi toỏn ny khụng gii bng cụng thc ú cỳ

7
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
sn m cc em phi bit phừn tch, suy lun, din gii t nhng d kin ca bi
ton, t ú vn dng nhng kin thc ú cỳ sn, tho g mừu thun v cc
tnh hung t ra trong bi toỏn.
* c im ngụn ng ca hc sinh lp 5.
Ngụn ng ca hc sinh lp 5 ú pht trin mnh m v ng ừm, ng php v
t ng. Ring hc sinh lp 5 ú nm c mt s qui tc ng phỏp c bn. Tuy
nhiờn khi gii ton do b chi phi bi cc d kin, gi thit nn trnh by li gii
thng mc sai lm nh : Sai ng phỏp, cha r ý, lng cng. Cỳ em cha hiu t
dn n hiu sai v lm lc .
II-Nghiờn cu thc trng ca vic dy v hc toỏn chuyn ng u ca giỏo
viờn v hc sinh. cỏch thc t chc thc hin nhm nõng cao cht lng dy
toỏn chuyn ng u lp 5.
1. Mc ớch iu tra
Mc ớch iu tra ca tụi l tỡm hiu thc trng v vic dy v hc toỏn
chuyn ng u ca giỏo viờn v hc sinh, t ú a ra mt s bin phỏp nhm
nõng cao cht lng dy v hc toỏn chuyn ng u lp 5.
2. i tng iu tra
i tng iu tra ca tụi trong ti ny l giỏo viờn ang dy lp 5 v hc
sinh lp 5 ca trng Tiu hc Tiờn Tin, huyn Phự C, tnh Hng Yờn.

3. Kt qu iu tra thc trng v sai lm ca hc sinh
thy rừ tỡnh hỡnh thc trng ca vic dy v hc toỏn chuyn ng u
cng nh nhng sai lm m hc sinh thng mc phi, tụi ó tin hnh kho sỏt
trờn 2 lp 5A v 5B ca trng.
Tụi chn lp 5B l lp tin hnh dy thc nghim, lp 5A l lp i chng.
kim tra cú ni dung nh sau:
Cõu 1: ( 2 im ) in vo ụ trng trong bng sau:
S (km)
250
256
v ( km/h)
45
18
12,8
t ( gi)
2
3
5
Cõu 2: ( 2 im) Mt ngi i xe p trong 45 phỳt vi vn tc 12, 5km/ gi.
Tớnh quóng ng i c ca ngi ú.
Cõu 3: ( 3 im )
Quóng ng AB di 174 km. Hai ụ tụ khi hnh cựng mt lỳc. Mt xe i t a
n B vi vn tc 45km/ gi. Mt ngi i t B n A vi vn tc 42km/ gi. Hi
k t lỳc bt u i sau my gi hai ụ tụ gp nhau ?
Cõu 4: ( 3 im )Xe mỏy i ht chic cu di 1250m trong 2 phỳt. Tớnh vn tc
ca xe mỏy vi n v o l km/gi.
Vi bi trờn tụi thu c kt qu nh sau:
8
*******************************
*****************************

Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________

Lp

S
s

Gii
SL

%

Kh
SL

Trung bnh

%

SL

%

Yu
SL

%

Lp
i
20
chng(5A)

3

15

6

30

9

45

2

10

Lp thc
20
nghim(5B)

3

15

5

25

10

50

3

15

Qua kt qu kho sỏt thỡ thy rng cht lng ca hai lp l tng
ng, s chờnh lch gia trỡnh ca hai lp l khụng ỏng k.
* Sau khi chm bi tụi thy : hc sinh cú nhng sai lm nh sau:
- Do thi gian phõn b cho loi toỏn chuyn ng u ớt nờn hc sinh khụng
c cng c rốn luyn k nng gii loi toỏn ny mt cỏch h thng, sõu sc, vic
m rng hiu bit v phỏt trin kh nng t duy, trớ thụng minh, úc sỏng to cho
hc sinh cũn hn ch.Cú nhng hc sinh cũn lỳng tỳng trong vic i n v o,
hoc khụng chỳ ý m c lm ngay bi 1: 45 X12,5 = 562,5 km.
- Hc sinh cha c rốn luyn gii theo dng bi nờn kh nng nhn dng
bi, v vn dng phng phỏp gii cho tng dng bi cha cú. Dn n hc sinh
lỳng tỳng, chỏn nn khi gp loi toỏn ny.
- Hc sinh ch nh cụng thc v vn dng cụng thc lm bi, ch cha cú
s sỏng to trong tng bi toỏn tỡnh hung chuyn ng c th cú trong cuc sng.
- Khi lm bi nhiu em khụng c k bi, suy ngh thiu cn thn, hp tp

nờn b sút d kin bi cho. Hoc khụng chỳ ý n s tng ng gia cỏc n v
o ca cỏc i lng khi thay vo cụng thc tớnh dn n sai.
- Nhiu hc sinh khụng nm vng kin thc c bn, tip thu bi mỏy múc,
ch lm theo mu ch cha t suy ngh tỡm cỏch gii.
IiI-. Vn cn gii quyt.
Trc thc trng nh vy, c s ng ý ca chuyờn mụn, tụi ó ỏp dng
cỏc gii phỏp nõng cao hiu qu dy hc phn toỏn chuyn ng u lp 5B.
Nhm nõng cao hiu qu dy hc, gúp phn tng t l hc sinh khỏ, gii. i vi
loi toỏn chuyn ng u tụi ó thc hin nh sau:
1 - Dy giỳp hc sinh nm chc kin thc c bn, lm rừ bn cht mi quan
h gia cỏc i lng: vn tc, quóng ng, thi gian.
2 Rốn hc sinh cỏch i n v o v ý ngha ca chỳng.
9
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
3 - Phõn dng bi tp, giỳp hc sinh nhn dng cỏc bi tp v phng phỏp
gii cỏc bi tp ca tng dng. Thụng qua ú hng dn hc sinh nm chc cỏc
bc gii toỏn tng dng bi, rốn cho hc sinh khc phc nhng sai lm m hc
sinh mc phi.
4 - Giỏo viờn t hc, t bi dng nõng cao kin thc, tỡm tũi phng phỏp
gii, phng phỏp truyn t d hiu hc sinh tip thu kin thc tt nht.
IV- cỏc bin phỏp thc hin

1- Dy giỳp hc sinh nm chc kin thc c bn, lm rừ bn cht mi quan h
gia cỏc i lng: vn tc, quóng ng, thi gian.
lm c iu ny thỡ ngay trờn lp, khi dy bi mi tụi ó chỳ trng
giỳp hc sinh hiu rừ bn cht toỏn hc, hiu rừ ý ngha, bn cht ca ni dung
kin thc. Hng dn hc sinh t tỡm hiu kin thc bng hiu bit ca mỡnh da
trờn nhng gi ý, ri tụi mi hng dn hc sinh cht kin thc.
Trong ni dung bi mi ca toỏn chuyn ng u, khỏi nim vn tc l mt
khỏi nim khú hiu, tru tng i vi hc sinh nờn khi dy bi ny tụi c bit
chỳ ý. hc sinh hiu rừ, nm chc bn cht ca vn tc, bng cỏc vớ d c th
sỏch giỏo khoa, giỳp hc sinh hiu : Nu em chia quóng ng i c cho thi
gian i quóng ng ú thỡ s c vn tc trung bỡnh ca ng t. Hay gi tt l
vn tc ca ng t.
Vn tc = Quóng ng : thi gian
hc sinh hiu rừ ý ngha ca vn tc l ch rừ s chuyn ng nhanh hay
chm ca ng t tụi ó ly 1 vớ d hng dn hc sinh nh sau:
Vớ d : Hai ngi cựng xut phỏt mt lỳc t A i n B. Mi gi ngi th
nht i c 25 km, ngi th hai i c 20 km. Hi ai n B trc?
Bng s on thng:
Ngi th nht
A
B
Q trong 1 gi: 25 km

Ngi th hai

A

B

Q trong 1 gi : 20 km

T s hc sinh d dng nhn thy ngi n B trc l ngi i nhanh
hn. Qua ú hc sinh hiu rừ bn cht Vn tc chớnh l quóng ng i c
trong mt n v thi gian.
* Trong quỏ trỡnh dy hc hỡnh thnh quy tc, cụng thc tớnh tụi c bit lu
ý hc sinh nhng vn sau hc sinh trỏnh c nhng nhm ln khi lm bi.
- n v vn tc ph thuc vo n v quóng ng v n v thi gian.
Chng hn:
s km
sm
10
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
t gi

v km/gi

t phỳt

v m/phỳt

- n v thi gian ph thuc vo n v quóng ng v vn tc.

Chng hn: s km
v km/gi t gi
- n v quóng ng ph thuc vo n v vn tc v thi gian.
Chng hn: v km/gi
v m/gi
t gi
s km
t gi
sm
- Cỏc n v ca i lng khi thay vo cụng thc phi tng ng vi nhau.
S o thi gian khi thay vo cụng thc phi vit di dng s t nhiờn, s thp
phõn, phõn s.
* Lu ý: Hc sinh khi vit kớ hiu vn tc cn vit chớnh xỏc trỏnh nhm
vi ký hiu th tớch mt hỡnh(V) m cỏc em s c hc
2- Rốn k nng i n v o cho hc sinh.
Tụi nhn thy mt sai lm m nhiu hc sinh mc phi khi gii toỏn chuyn
ng u ú l cỏc em cha nm vng cỏch i n v o thi gian.
Hu ht cỏc bi toỏn chuyn ng u yờu cu phi i n v o trc khi
tớnh toỏn. Tụi ch ng cung cp cho hc sinh cỏch i nh sau:
* Giỳp hc sinh nm vng bng n v o thi gian, mi liờn h gia cỏc n v
o c bn.
1 ngy = 24 gi.
1 gi = 60 phỳt.
1 phỳt = 60 giõy
* Cỏch i t n v nh ra n v ln.
Bi tp 3/142(SGK toỏn 5): trc khi gii cỏc em cn i 15 phỳt = ...gi
Hng dn hc sinh tỡm " t s gia 2 n v " . Ta quy c " T s ca 2 n v "
l giỏ tr ca n v ln chia cho giỏ tr ca n v nh
vớ d trờn, t s ca 2 n v l : 1gi = 60.
1phỳt

- Ta chia s phi i cho t s ca 2 n v.
vớ d trờn ta thc hin 15 : 60 =

1
= 0,5.
4

KL: Ta chia s phi i

11
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
Vy 15 phỳt =

1
gi = 0,25 gi.
4

cho t s ca hai n v.

* Cỏch i t n v ln ra n v nh.
VD: i

3
gi = ... phỳt.
4

- Tỡm t s gia 2 n v.
1gi
= 60
1phỳt
vớ d trờn ta thc hin nh sau:
vớ d ny

KL: Ta nhõn s phi i
vi t s ca 2 n v.

3
x 60 = 45.
4
3
Vy gi = 45 phỳt.
4

Tuy nhiờn trong thc t hc sinh gp nhng bi toỏn khụng ch i n
thun nh th cỏc em cũn phi i v hiu bn cht ca km/gi, km/phỳt, m/phỳt.
Tụi hng dn nh sau :
* Cỏch i t km/gi sang km/phỳt sang m/phỳt.
VD: 120 km/ gi = ...km/ phỳt = ... m/ phỳt.
Ta lm theo 2 bc nh sau:
Bc 1: Thc hin i t km/gi sang km/phỳt.
- Thc hin i 120 km/gi = ...km/phỳt.

- T s 2 n v gi v phỳt l 60.
120 : 60 = 2
* Vy 120 km/gi = 2 km/phỳt.
Ghi nh cỏch i: Mun i t km/gi sang km/phỳt ta ly s phi i chia cho 60.
Bc 2: Thc hin i t km/phỳt sang m/phỳt.
- i 2 km/phỳt = ... m/phỳt.
- T s gia 2 n v km v m l 1000 (Vỡ 1km = 1000 m).
2 x 1000 = 2000.
* Vy 2 km/phỳt = 2000 m/phỳt.
Ghi nh cỏch i: Mun i t km/phỳt sang m/phỳt ta ly s phi i nhõn
vi 1000.
Vy 120 km/gi = 2 km/phỳt = 2000 m/phỳt.
12
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
* Cỏch i t m/phỳt sang km/phỳt, sang km/gi.
Ta tin hnh ngc vi cỏch i trờn.
Vớ d: 2000 m/phỳt = ...km/phỳt = ...km/gi.
- T s 2 n v gia km v m l: 1000.
Ta cú: 2000 : 1000 = 2
Vy 2000 m/phỳt = 2 km/phỳt.
- T s 2 n v gi v phỳt l 60.

Ta cú: 2 x 60 = 120.
Vy 2 km/phỳt = 120 km/gi.
Vy 2000 m/phỳt = 2 km/phỳt = 120 km/gi.
Ta cng cú th hng dn hc sinh da vo bn cht i nh sau :
Vớ d : Bi2/144( SGK toỏn 5) i 1250m ht 2 phỳt => vn tc l: 625m /phỳt
Ta phi i: v = 625 m/phỳt ra v = .km/gi.
Ta cú : 625m /phỳt = 0,625km/ phỳt ngha l : xe mỏy i mt phỳt c 0,626km
=> Vy i 60 phỳt( tc 1 gi) c : 0,625 X 60 =37,5 km cui cựng cú :
v = 625 m/phỳt hay v = 37,5 km/gi.
3- Giỳp hc sinh gii cỏc bi tp theo tng dng bi c th.
- Trong phn ny, trc tiờn tụi khc sõu cho hc sinh mt s cỏch tớnh v cụng
thc sau:
* Mun tớnh vn tc ta ly quóng ng chia cho thi gian.
Cụng thc: v =

s
t

- v: Vn tc.
- s: Quóng ng.
- t: Thi gian.
* Mun tớnh quóng ng ta ly vn tc nhõn vi thi gian.
s=vxt
- s: Quóng ng.
- v: Vn tc.
- t: Thi gian.
* Mun tớnh thi gian ta ly quóng ng chia cho vn tc.
t=

s

v

- t: Thi gian.
- s: Quóng ng.
- v: Vn tc.
ng thi tụi giỳp hc sinh nm vng mi quan h gia cỏc i lng vn
tc quóng ng, thi gian.
13
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
- Khi i cựng vn tc thỡ quóng ng cng di thỡ thi gian i cng lõu .
- Khi i cựng thi gian thỡ quóng ng cng di thỡ vn tc cng ln
- Khi i cựng quóng ng thỡ thi gian ngn thỡ vn tc nhanh, thi gian
di thỡ vn tc chm
( Phi dựng t nh vy vỡ toỏn t l thun, t l nghch cỏc em khụng c hc
trong chng trỡnh tiu hc).
* Tip theo, tụi phõn thnh cỏc dng c bn:
Dng 1: Nhng bi toỏn ỏp dng cụng thc cỏc yu t cho ó tng minh.
õy l dng toỏn n gin nht. Hc sinh d dng vn dng h thng
cụng thc gii.
Vớ d: Bi tp 3/139 Toỏn 5.
Mt ngi chy c 400m trong 1phỳt 20giõy. Tớnh vn tc chy ca

ngi ú vi n v o l m/giõy.
- Vi bi trờn tụi hng dn cho hc sinh nh sau:
* c k yờu cu ca u bi.
* Phõn tớch bi toỏn.
+ bi cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
+ Tớnh vn tc theo n v no ?
+ ỏp dng cụng thc no tớnh ?
- Qua ú hc sinh d dng vn dng tớnh nhng cn lu ý n v o thi
gian phi ng nht vi n v o vn tc theo yờu cu.
Bi gii
1 phỳt 20 giõy = 80 giõy.
Vn tc ca ngi ú l:
400 : 80 = 5 ( m/giõy )
ỏp s: 5 m/giõy.
Vớ d 2: Bi tp 2/141 Toỏn 5.
Mt ngi i xe p trong 15phỳt vi vn tc 12,6 km/gi. Tớnh quóng
ng i c ca ngi ú ?
- Vi vớ d 2 tng t vớ d 1. Chỳng ta ch cn lu ý hc sinh n v thi
gian bi cho l phỳt, n v vn tc l km/gi. Chớnh vỡ vy cn phi i 15phỳt =
1
gi = 0,25 gi.
4

- Hc sinh trỡnh by bi gii:
Quóng ng ngi ú i c l:
15phỳt =

1
gi = 0,25 gi.
4

12,6 x 0,25 = 3,15 ( km )
14
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
ỏp s: 3,15 km.
Cỏch gii chung:
- Nm vng bi.
- Xỏc nh cụng thc ỏp dng.
- Lu ý n v o.
Dng 2: Cỏc bi toỏn ỏp dng cụng thc cú cỏc yu t cho cha tng
minh.
Vớ d 1: Bi tp 4/140.
Mt xe mỏy i t 6 gi 30phỳt n 7gi 30phỳt c quóng ng 40km.
Tớnh vn tc ca xe mỏy.
- Vi bi toỏn trờn tụi tin hnh hng dn hc sinh thụng qua cỏc bc
sau:
* c k yờu cu bi.
* Phõn tớch toỏn.
/?/ bi cho bit gỡ ?Hi gỡ ?
/?/ tớnh vn tc xe mỏy cn bit yu t gỡ ?
( Quóng ng, thi gian xe mỏy i )

/?/ tớnh thi gian xe mỏy i ta cn bit yu t no ?
( Thi gian xut phỏt, thi gian n ni )
Giỳp hc sinh nm rừ quỏ trỡnh phõn tớch bi toỏn bng s sau:
Vn tc xe
mỏy
Quóng
ng

Thi gian xe
mỏy i

Thi gian
Thi gian
xut phỏt
n ni
T s phõn tớch trờn hc sinh cú th tng hp tỡm cỏch gii.
* Hc sinh trỡnh by bi gii.
Gii
Thi gian xe mỏy i trờn ng l:
7 gi 45 phỳt - 6 gi 30 phỳt = 1 gi 15 phỳt = 1

1
5
gi = gi.
4
4

Vn tc xe mỏy i c l:
40 :

5
= 32 km/gi
4

Thi gian
Thi gian
15
*******************************
xut phỏt
n ni
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến
Thi gian i
Quóng
trờn ng
ng


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
ỏp s : 32 km/gi.
* Lu ý: Khi gii bi toỏn ny cn hng dn hc sinh cỏch tớnh thi gian
i trờn ng bng cỏch ly thi gian n ni tr thi gian xut phỏt.
Vớ d 2: Bi/166 Toỏn 5.Mt ụ tụ i t H Ni lỳc 6gi 15phỳt v n Hi
Phũng 8gi 56phỳt. Gia ng ụ tụ ngh 25phỳt. Vn tc ca ụ tụ l 45km/gi.
Tớnh quóng ng t H Ni n Hi Phũng ?
Vi bi toỏn ny cỏch gii cng tin hnh tng t VD1. Tụi hng dn hc

sinh nh sau:* c k yờu cu ca bi.
* Phõn tớch bi toỏn.
- bi cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
- tớnh quóng ng t H Ni n Hi Phũng ta cn bit yu t no ?
( Vn tc v thi gian xe ụ tụ i trờn ng )
- tớnh thi gian i trờn ng ta cn bit yu t no ?
( Thi gian xut phỏt, thi gian n ni, thi gian ngh )
*Phõn tớch bi toỏn bng s .
Quóng ng H Ni Hi
Phũng

Thi gian i
trờn ng

Vn tc
ụ tụ

Thi gian
xut phỏt

Thi gian
n ni

Thi gian
ngh

*T s phõn tớch, hc sinh lp s tng hp tỡm cỏch gii.
Thi gian
xut phỏt

Thi gian
n ni
Thi gian i
trờn ng

Thi gian
ngh
Vn
tc ụ
tụ

Quóng ng H Ni *******************************
Hi 16
Phũng
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________

* Hc sinh trỡnh by bi gii.
Gii
Thi gian ụ tụ i trờn ng l:
8gi 56phỳt - 6gi 15phỳt - 25phỳt = 2gi 16phỳt.
2gi 16phỳt =

34
gi.
15

Quóng ng t H Ni n Hi Phũng l:
45 x

34
= 102 ( km ).
15

ỏp s: 102 km.
* bi tp trờn ta lu ý: Nu xe ngh dc ng thỡ thi gian i trờn
ng bng thi gian n ni, tr thi gian xut phỏt v thi gian ngh dc ng.
Dng 3: Bi toỏn da vo mi quan h gia quóng ng, vn tc v thi
gian.
Vớ d: Trờn quóng ng AB nu i xe mỏy vi vn tc 36 km/gi thỡ ht 3
gi. Hi nu i xe p vi vn tc 12km/gi thỡ ht bao nhiờu thi gian ?
- Vi bi toỏn trờn, hc sinh cú th gii theo 2 cỏch
Cỏch 1: Theo cỏc bc.
+ Tớnh quóng ng AB.
+ Tớnh thi gian xe p i ht quóng ng.
Bi gii
Quóng ng AB di l:
36 x 3 = 108 ( km ).
Thi gian xe p i ht quóng ng l:
108 : 12 = 9 ( gi ).
ỏp s: 9gi.
Cỏch 2: Tụi hng dn hc sinh da vo mi quan h gia vn tc v thi
gian khi i trờn cựng mt quóng ng. Nu vn tc nhanh thỡ thi gian i ht ớt,

ngc li vn tc chm thỡ thi gian i ht nhiu. Vn tc gim i bao nhiờu ln thỡ
thi gian tng lờn by nhiờu ln.
* Cỏc bc thc hin.
- Tớnh vn tc xe mỏy gp bao nhiờu ln vn tc xe p.
- Tớnh thi gian xe p i.
Bi gii
Vn tc xe mỏy gp vn tc xe p s ln l:
36 : 12 = 3 ( Ln )
17
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
Thi gian xe p i l:
3 x 3 = 9 ( gi )
ỏp s : 9 gi.

Dng 4: Bi toỏn v 2 ng t chuyn ng ngc chiu nhau .
õy l mt dng toỏn tng i khú vi hc sinh. Thụng qua cỏch gii mt s
bi tp tụi rỳt ra h thng quy tc v cụng thc giỳp cỏc em d vn
dng khi lm bi.
Tng vn tc = vn tc 1 + vn tc 2.
Quóng
ng

Tng vn
tc
Quóng ng = Tng vn tc x Thi gian gp nhau.
Quóng ng
Tng vn tc = Thi gian gp
nhau
Vớ d: Quóng ng AB di 276km. Hai ụ tụ khi hnh cựng mt lỳc, mt xe i t
A n B vi vn tc 42km/gi, mt xe i t B n A vi vn tc 50km/gi. Hi k
t lỳc bt u i sau my gi hai ụ tụ gp nhau?
Vi bi toỏn trờn, tụi hng dn hc sinh phõn tớch bi toỏn v gii nh
sau:
c k yờu cu ca bi tp v tr li cỏc cõu hi sau:
- Bi toỏn cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
- bi toỏn thuc dng toỏn no ?
( Hai ng t chuyn ng ngc chiu nhau ).
- tớnh thi gian gp nhau cn bit yu t no ?
( Quóng ng v tng vn tc )
Hng dn hc sinh ỏp dng h thng cụng thc v dng toỏn 2 ng t
chuyn ng ngc chiu nhau gii.
Bi gii
Tng vn tc ca 2 xe l:
42 + 50 = 92 ( km/gi )
Thi gian 2 xe gp nhau l:
276 : 92 = 3 ( gi )
ỏp s: 3 gi.
* Qua bi trờn iu quan trng l: Giỳp hc sinh nhn din ra dng toỏn.
*Dng 5: Hai ng t chuyn ng cựng chiu ui nhau.
Thi gian gp nhau =

18

*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
Cỏch tin hnh cng tng t dng toỏn trờn, tụi hỡnh thnh cho hc sinh h thng
cụng thc.
Hai ng t chuyn ng cựng chiu trờn cựng mt quóng ng v khi
hnh cựng mt lỳc ui kp nhau thỡ:
- Hiu vn tc = Vn tc 1 - Vn tc 2 ( Vn tc 1 > Vn tc 2 ).
Khong cỏch lỳc
u
- Thi gian ui kp =
Hiu vn tc

- Khong cỏch lỳc u = Thi gian ui kp X Hiu vn tc
Khong cỏch lỳc
u
- Hiu vn tc =
Thi gian ui
Vớ d 1: Mt ngi i xe p t B n C kp
vi vn tc 12km/gi, cựng lỳc ú mt

ngi i xe mỏy t a cỏch B 72km vi vn tc 36km/gi v ui theo xe p. Hi
k t lỳc bt u i, sau my gi xe mỏy ui kp xe p ?

Vi bi toỏn trờn, tụi hng dn hc sinh cỏch gii thụng qua cỏc bc.
* c k bi, xỏc nh k yờu cu ca .
* Phõn tớch bi toỏn.
- Bi toỏn cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
- Bi toỏn thuc dng no ?
( Hai ng t chuyn ng cựng chiu ui nhau )
V hỡnh hc sinh d hỡnh dung ni dung bi toỏn.
Xe mỏy
Xe p

A

B

C

72km
tớnh thi gian ui kp nhau ta cn bit yu t no ?
( Khong cỏch lỳc u v hiu vn tc )
Hc sinh vn dng h thng quy tc ó c cung cp gii bi toỏn.
Bi gii
Hiu vn tc ca hai xe l:
36 - 12 = 24 ( km /gi )
Thi gian xe mỏy ui kp xe p l:
72 : 24 = 3 ( gi )
ỏp s: 3 gi.
19
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng

Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
Vớ d 2: Mt xe mỏy i t A lỳc 8gi 37phỳt vi vn tc 36km/gi.
n 11gi 7phỳt, mt ụ tụ cng i t A ui theo xe mỏy vi vn tc 54km/gi.
Hi ụ tụ ui kp xe mỏy lỳc my gi ?
Vi bi toỏn trờn cỏch gii tng t nh vớ d 1 nhng phc tp hn vỡ õy
l bi toỏn n khong cỏch lỳc u gia 2 xe.
Tụi hng dn hc sinh tỡm cỏch gii nh sau:
* c k yờu cu ca bi toỏn.
* Phõn tớch bi toỏn.
+ Bi toỏn cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
+ Bi toỏn thuc dng toỏn gỡ ?
( Hai ng t chuyn ng cựng chiu ui nhau )
+ bit ụ tụ ui kp xe mỏy lỳc my gi ta cn bit yu t no ?
( Thi gian ui kp v thi im ụ tụ xut phỏt )
+ tớnh c thi gian ui kp ta cn bit yu t no ?
( Hiu vn tc, khong cỏch lỳc u ) + Mun tớnh khong cỏch lỳc u cn bit
gỡ ?( Vn tc xe mỏy v thi gian xe mỏy i trc )
+ Mun tớnh thi gian xe mỏy i trc cn bit gỡ ?
( Thi gian xe mỏy xut phỏt v thi gian ụ tụ xut phỏt ). Ta cú :
T s phõn tớch trờn hc sinh thit lp s tng hp.

Thi gian
xe mỏy xut
phỏt

Thi gian
xe mỏy i
trc

Thi gian ụ
tụ xut phỏt

Vn tc
xe mỏy

Vn tc ụ
tụ

Quóng ng
Hiu vn tc
xe mỏy i
20
*******************************
trc
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Mét sè kinh nghiÖm khi d¹y to¸n chuyÓn ®éng ®Òu cho
Häc sinh líp 5”.
_______________________________________________________
_____________________

* Học sinh trình bày bài giải.
Thời gian xe máy đi trước ô tô là:
11giờ 7phút - 8giờ 37phút = 2giờ 30phút = 2,5giờ.
Quãng đường xe máy đi trước ô tô là:
36 x 25 = 90 ( km )
Hiệu vận tốc của 2 xe là:
54 - 36 = 18 ( km/giờ )
Thời gian ô tô đuổi kịp xe máy là:
90 : 18 = 5 ( giờ )
Thời điểm ô tô đuổi kịp xe máy là:
11giờ 7phút + 5 giờ = 16 giờ 7phút.
Vậy lúc 16giờ 7phút xe ô tô đuổi kịp xe máy.
21
*******************************
*****************************
TrÇn ThÞ Ph-îng
Tr-êng TiÓu häc Tiªn TiÕn


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
Lu ý : Khi gii bi toỏn trờn, hc sinh phi thit lp c mi quan h gia
cỏc yu t trong bi toỏn. T cỏc mi quan h lp s phõn tớch, tng hp da
vo s gii bi toỏn.
*Dng 6: bi toỏn liờn quan n vn tc dũng nc.
i vi nhng bi toỏn ny c a vo phn ụn tp. Sỏch giỏo khoa
khụng a ra h thng cụng thc tớnh nờn tụi ch ng cung cp cho hc sinh mt
s cụng thc tớnh cỏc em d dng vn dng khi gii toỏn.

- Vn tc thc : Vn tc tu khi nc lng.
- Vn tc xuụi : Vn tc tu khi i xuụi dũng.
- Vn tc ngc : Vn tc tu khi ngc dũng.
- Vn tc dũng nc ( Vn tc chy ca dũng sụng )
* Vn tc xuụi dũng = Vn tc thc + Vn tc dũng nc.
* Vn tc ngc dũng = Vn tc thc - Vn tc dũng nc.
Dựng s thit lp mi quan h gia vn tc dũng nc, vn tc thc
ca tu vi vn tc tu xuụi dũng v vn tc tu khi ngc dũng

Vn tc
thc

Vn tc dũng
nc

Vn tc xuụi
dũng
Vn tc
ngc

Vn tc dũng
nc

Vn tc
thc

* T s trờn ta d dng cú.
* Vn tc dũng nc = ( Vn tc xuụi dũng - Vn tc ngc dũng ) : 2
* Vn tc thc = ( Vn tc xuụi dũng + Vn tc ngc dũng ) : 2
T h thng cụng thc trờn, hc sinh d dng gii c cỏc bi toỏn.

Vớ d 1: Mt con thuyn i vi vn tc 7,2 km/gi khi nc lng, vn tc
ca dũng nc l 1,6km/gi.
Nu thuyn i xuụi dũng thỡ sau 3,5gi s i c bao nhiờu ki-lụ-một ?
Vi bi toỏn trờn, tụi hng dn hc sinh nh sau:
* c k bi.
* Phõn tớch bi toỏn.
+ Bi toỏn cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
22
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
+ tớnh c quóng sụng thuyn i xuụi dũng cn bit iu gỡ ?
( Vn tc xuụi dũng, thi gian i xuụi dũng )
+ Tớnh vn tc xuụi dũng bng cỏch no ?
* Hc sinh trỡnh by cỏch gii.
Vn tc ca thuyn i xuụi dũng l:
7,2 + 1,6 = 8,8 ( km/gi )
di quóng sụng thuyn i xuụi dũng trong 3,5 gi l:
8,8 x 3,5 = 30,8 ( km )
ỏp s: 30,8 km.
Vớ d 2: Mt tu thu khi i xuụi dũng cú vn tc 28,4km/gi v khi i
ngc dũng cú vn tc18,6 km/gi. Tớnh vn tc tu thu khi nc lng v vn
tc dũng nc ?

Vi bi toỏn trờn tụi hng dn hc sinh nh sau:
* c k bi.
* Phõn tớch bi toỏn.
+ Bi toỏn cho bit gỡ ? Hi gỡ ?
- Thit lp mi quan h gia cỏc yu t bng s on thng.
- Da vo h thng cụng thc ó c cung cp, kt hp vi s on
thng ó phõn tớch trờn hc sinh d dng gii c bi toỏn.
Theo bi ra ta cú s :
Vn tc thc

Vn tc dũng nc

Vn tc xuụi dũng:
28,4km/gi
18,6km/gi

Vn tc dũng nc

Vn tc ngc dũng:
Vn tc thc
Da vo s ta cú:
Vn tc dũng nc l:
( 28,4 - 18,6 ) : 2 = 4,9 ( km/gi )
Vn tc ca tu thu khi nc lng l:
28,4 - 4,9 = 23,5 ( km/gi )
ỏp s: 23,5 km/gi.
4,9 km/gi.
* Mt s lu ý :khi gii nhng bi toỏn liờn quan n vn tc dũng nc l hc
sinh phi hiu rừ " vn tc xuụi dũng ln hn vn tc khi ngc dũng ". ng
23

*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
thi giỳp cỏc em nm vng h thng cụng thc mi quan h gia vn tc thc vi
vn tc xuụi dũng nc, ngc dũng nc.
*Dng 7: bi toỏn dng ng t cú chiu di ỏng k.
- õy l dng toỏn cú mt ng t chuyn ng m ng t ny rt di, chiu di
ca nú ỏng k nh: xe la, on tu ...
- Vi dng toỏn ny, ta vn ỏp dng trờn c s ca cụng thc chung. Tuy nhiờn, vỡ
ng t cú chiu di ỏng k nờn khi tớnh quóng ng i c ta thng ỏp dng
cụng thc sau:
Quóng ng i c = Quóng ng ó i + Chiu di ca ng t
Quóng ng ó i = Quóng ng i c - Chiu di ca ng t
( V S = v x t - trong ú S l quóng ng, v l vn tc, t l thi gian)
Vớ d 1: Mt xe la di 120m chy qua mt ng hm vi vn tc
72km/gi. T lỳc u tu bt u chui vo hm n lỳc toa cui ra khi hm mt 8
phỳt 12 giõy. Hi ng hm di bao nhiờu một?
Gii:
i : 72km = 72 000m
1 gi = 3600 giõy
8 phỳt 12 giõy= 492 giõy.
Vn tc xe la i trong 1 giõy l:
72 000 : 3600 = 20 ( một)

Quóng ng xe la i c l:
20 x 492 = 9840 ( một)
Chiu di ng hm l:
9840 - 120 = 9720 ( một)
= 9,72km
ỏp s: 9,72 km
Vớ d 2: Mt on tu di 180m lt qua mt ngi i xe p ngc chiu
vi tu ht 12 giõy. Bit vn tc xe p l 18 km/ gi, tớnh vn tc ca tu?
bi toỏn ny, cn giỳp cho HS hiu c õy l bi toỏn dng chuyn ng
ngc chiu ui kp nhau, vn tc ca tu chớnh l chiu di ca tu tr i quóng
ng xe p ó i ri chia cho thi gian m nú i qua xe p (12 giõy).
Gii:
i: 18 km / gi = 5m/ giõy.
Quóng ng xe p i trong 12 giõy l:
5 x 12 = 60 (một)
Quóng ng on tu ó i c l:
180 - 60 = 120 (một)
Vn tc ca on tu l:
24
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến


" Một số kinh nghiệm khi dạy toán chuyển động đều cho
Học sinh lớp 5.
_______________________________________________________
_____________________
120 : 12 = 10 (một/ giõy)

= 36 km/ gi
ỏp s : 36 một/ gi
Vớ d 3: Mt xe la di 125m vt qua mt cõy cu vi vn tc 28,8 km/gi. Thi
gian t lỳc u mỏy vo cu n lỳc toa cui ra khi cu l 3 phỳt 45 giõy. Hi cõy
cu di bao nhiờu một?
Gii:
i: 28,8 km/ gi = 8m/giõy
3 phỳt 45 giõy = 225 giõy.
Quóng ng xe la i c l:
225 x 8 = 1800 (một)
Chiu di cõy cu l:
1800 - 125 = 1675 (một)
ỏp s : 1675 một
4- Giỏo viờn t hc t bi dng: Trong ging dy, ngi giỏo viờn tiu hc lờn
lp ging dy nhiu mụn hc nờn cn phi thc s cú kin thc, am hiu cỏc lnh
vc khỏc nhau ca cuc sng. Phi trang b cho mỡnh mt phng phỏp ging dy
khoa hc, d hiu vi hc sinh. Phỏt huy c tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to ca
hc sinh thỡ mi ỏp ng c yờu cu dy hc hin nay.
- Trong dy hc Toỏn núi chung cng nh dy hc toỏn chuyn ng u
núi riờng nõng cao cht lng ging dy, trc ht giỏo viờn phi hiu bit sõu
rng v kin thc. Quỏ trỡnh tớch ly kin thc cn phi xỏc nh l quỏ trỡnh lõu
di, thng xuyờn. Vỡ nu giỏo viờn khụng nm chc kin thc, m h v kin
thc thỡ chc chn dy hc khụng th cú cht lng. lm c iu ny tụi ó
dnh thi gian c k sỏch giỏo khoa.Tỡm hiu k chng trỡnh sỏch giỏo khoa ca
ton cp hc.
- Nghiờn cu, xỏc nh ỳng trng tõm ca tng bi hc. Tỡm hiu rừ ni
dung kin thc ny hc sinh ó c tip cn cha, nu ó c tip cn thỡ mc
no. D kin iu gỡ l vn khú i vi hc sinh tỡm ra cỏch truyn t tt
nht, d hiu nht vi hc sinh.
- c cỏc chuyờn , ti liu tham kho v dng toỏn ú m rng kin

thc.
- Thụng qua d gi, trao i ý kin vi ng nghip, nờu vn cũn phõn
võn trc cỏc bui sinh hot chuyờn mụn t lm sỏng t nhng bn khon,
vng mc v ni dung kin thc khú, v phng phỏp truyn t.
- Trong khi nghiờn cu m rng kin thc, tỡm phng phỏp gii cho cỏc
dng toỏn, cn tỡm tũi nhiu hng gii khỏc nhau, cui cựng rỳt ra hng gii
ngn gn, d hiu, phự hp nht vi hc sinh.
25
*******************************
*****************************
Trần Thị Ph-ợng
Tr-ờng Tiểu học Tiên Tiến