H C VI N CHNH TR QU C GIA H
CH MINH
PHANSAY PHENGKHAMMAY
Vai trò nhà nước đối với
phát triển nông nghiệp hàng hóa
ở cộng hoà dân chủ nhân dân lào
LU N N TI N S KINH T
Chuyên ngành : Kinh tế chính trị
Mã số
: 62 31 01 01
H N I - 2014
CễNG TRèNH
C HON THNH T I
H C VI N CHNH TR QU C GIA H
Ng
ih
CH MINH
ng d n khoa h c: PGS,TS. Nguy n Th Nh H
Ph n bi n 1:
.
.
Ph n bi n 2:
.
.
Ph n bi n 3:
.
.
Lu n ỏn s
c b o v tr
cH i
ng ch m lu n ỏn c p
H c vi n h p t i H c vi n Chớnh tr Qu c gia H Chớ Minh
Vo h i
gi
ngy
thỏng
n m 2014
Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia và
Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
1
M
U
1. Tính c p thi t c a
tài
Nh ng n m qua, t khi th c hi n
ng l i
i m i, n n nông
nghi p c a Lào ã có b c phát tri n áng k , t m t n n nông nghi p
ph n l n d a vào t nhiên, t túc, t c p, l c h u ã b c u xây d ng
c m t n n nông nghi p s n xu t hàng hoá; th c hi n quan h hàng hoá
- ti n t trong nông nghi p. ây là m t trong nh ng chuy n bi n có ý
ngh a h t s c quan tr ng và sâu s c, làm thay i tính ch t và các m i
quan h c b n trong nông nghi p c a Lào, ng th i t o ra ng l c thúc
y t ng tr ng và phát tri n khu v c này.
M c dù v y, n n nông nghi p c a Lào còn b ph thu c nhi u vào
i u ki n t nhiên, n ng su t cây tr ng, v t nuôi th p; c s v t ch t k
thu t, h th ng công ngh sau thu ho ch và công ngh ch bi n nông s n
còn l c h u; n ng l c c nh tranh nông s n hàng hoá y u kém, th tr ng
tiêu th nông s n trong n c và ngoài n c g p nhi u khó kh n b t c;
quy mô s n xu t quá nh không phù h p v i yêu c u phát tri n nông
nghi p hàng hoá l n; c c u nông nghi p chuy n d ch r t ch m; v n
b o v môi tr ng, phòng ch ng gi m nh thiên tai, phát tri n nông
nghi p, nông thôn b n v ng g p nhi u khó kh n; trình
qu n lý kinh t
c a ng i s n xu t còn quá th p, t tr ng dân thi u v n còn l n; m t s
chính sách và công tác qu n lý Nhà n c trong nông nghi p còn nhi u b t
c p, ch m b sung và s a i;
làm rõ thêm c s lý lu n và th c ti n, góp ph n tìm ra các gi i
pháp tháo g các v n
trên, tác gi ã ch n
tài: "Vai trò Nhà n c
i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá C ng hoà Dân ch Nhân dân
Lào" cho lu n án c a mình.
2. M c ích và nhi m v nghiên c u c a lu n án
2.1. M c ích nghiên c u c a lu n án
Là h th ng hoá c s lý lu n và th c ti n vai trò Nhà n c i v i
phát tri n nông nghi p hàng hoá; phân tích th c tr ng và nêu lên nh ng
quan i m, gi i pháp c b n nh m nâng cao vai trò c a nhà n c i v i
phát tri n nông nghi p hàng hoá C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào trong
th i gian t i.
2.2. Nhi m v nghiên c u c a lu n án
H th ng hoá c s lý lu n c b n, nghiên c u kinh nghi m c a m t
s n c v vai trò c a nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá
và rút ra bài h c kinh nghi m cho Lào; ánh giá th c tr ng vai trò c a nhà
n c Lào i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá và
xu t quan i m và
2
gi i pháp c b n nh m nâng cao vai trò c a Nhà n c Lào i v i phát
tri n nông nghi p hàng hoá.
3. i t ng, ph m vi nghiên c u c a lu n án
3.1. i t ng nghiên c u c a lu n án
Nghiên c u vai trò kinh t c a Nhà n c i v i phát tri n nông
nghi p hàng hoá trên các m t nh h ng phát tri n, t o c ch , chính sách
và s h tr phát tri n s n xu t nông nghi p hàng hoá, ch y u nh m vào
hai ngành tr ng tr t và ch n nuôi trên ph m vi c n c Lào.
3.2. Ph m vi nghiên c u c a lu n án
T p trung nghiên c u vai trò Nhà n c Lào i v i phát tri n nông
nghi p hàng hoá giai o n 2006 - 2013 và
xu t quan i m, gi i pháp
nâng cao vai trò Nhà n c Lào i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá
n n m 2020.
4. Ph ng pháp nghiên c u c a lu n án
S d ng ch y u các ph ng pháp nghiên c u c a kinh t chính
tr Mác-Lênin; ph ng pháp lu n c a ch ngh a duy v t bi n ch ng và
duy v t l ch s ; ph ng pháp phân tích, t ng h p; ph ng pháp th ng
kê, so sánh; ph ng pháp t ng k t th c ti n và ph ng pháp d báo.
5. Nh ng óng góp m i v khoa h c c a lu n án
H th ng hoá nh ng lý lu n c b n v vai trò Nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hoá; phân tích v th c tr ng và rút ra bài h c kinh
nghi m v vai trò Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá
Lào;
xu t quan i m và gi i pháp c b n nh m nâng cao vai trò Nhà
n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá C ng hoà Dân ch Nhân
dân Lào n n m 2020.
6. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m
u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, Lu n
án g m có 4 ch ng, 10 ti t.
3
Ch ng 1
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U CÓ LIÊN QUAN
N
V N
VAI TRÒ C A NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N
NÔNG NGHI P HÀNG HOÁ
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U CÓ LIÊN QUAN
TÀI LU N ÁN
N
1.1.1. Các công trình nghiên c u c a m t s tác gi n c ngoài
1.1.1.1. Nh ng công trình bàn v phát tri n nông nghi p hàng hoá
S n xu t hàng hoá trong th i k quá
lên ch ngh a xã h i Vi t
Nam c a oàn Tr ng Nhã (1988); M t s v n
v n ng su t lao ng
nông nghi p n c ta hi n nay (qua th c ti n c a Qu ng Nam - à
N ng) c a Ph m H o (1998); D ch v s n xu t nông nghi p cho h t
ch s n xu t kinh doanh
phát tri n s n xu t hàng hoá
ng b ng
B c B c a Nguy n V n Tu n (1992); L i ích kinh t nông dân n c
ta hi n nay c a V ng ình C ng (1992); Xu h ng phát tri n kinh t
nông h mi n ông Nam B trong giai o n hi n nay c a Nguy n Th
Ph ng Th o (2000);
y nhanh s phát tri n n n nông nghi p hàng hoá
Vi t Nam hi n nay c a Tr n Xuân Châu (2002); Nhân t con ng i
trong phát tri n s c s n xu t c a lao ng
thúc y kinh t hàng hoá
n c ta c a Nguy n Minh Quang (2003).
1.1.1.2. Nh ng công trình bàn v vai trò nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hoá
Chính sách kinh t và vai trò c a nó i v i phát tri n kinh t nông
nghi p, nông thôn Vi t Nam c a Nguy n V n Bích - Chu Ti n Quang
(1996); Nh ng bi n pháp kinh t t ch c và qu n lý
phát tri n kinh t
nông nghi p hàng hoá và i m i c c u nông thôn B c B c a L ng
Xuân Qu (1996); C s lý lu n và th c ti n c a vi c i u ti t n n kinh
t th tr ng thông qua chính sách tài khoá n c ta c a Bùi
c Th
(1998); S tác ng c a Nhà n c i v i th tr ng trong quá trình
phát tri n kinh t
Vi t Nam hi n nay c a Tô Th Tâm (2001); Vai trò
c a Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hoá Vi t Nam c a
Nguy n M nh Tu n (2005); i m i qu n lý nhà n c i v i nông nghi p
4
Vi t Nam tr c yêu c u h i nh p kinh t qu c t c a Hoàng S Kim (2007);
Kinh nghi m qu c t v nông nghi p, nông thôn, nông dân trong quá trình
công nghi p hoá c a
ng Kim S n (2008); Nông nghi p, nông dân,
nông thôn Vi t Nam hôm nay và mai sau c a ng Kim S n (2008); Qu n
lý nhà n c i v i các ngành, l nh v c, Ph n III c a Nguy n Ng c Hi n
(2008); Chính sách h tr s n xu t nông nghi p Vi t Nam hi n nay c a
oàn Xuân Thu (2011).
1.1.2. Các công trình nghiên c u c a m t s tác gi trong n c
1.1.2.1. Nh ng công trình bàn v phát tri n nông nghi p hàng hoá
Chuy n d ch kinh t nông nghi p C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào
c a Humpheng Xaynasin (2001); Phát tri n nông nghi p hàng hoá t nh
Kh m Mu n C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào-Th c tr ng và gi i pháp c a
Phômma Ph ntha l ngs (2002); Vai trò c a công nghi p ch bi n nông
s n và d ch v
i v i phát tri n n n nông nghi p hàng hoá C ng hoà
Dân ch Nhân dân Lào c a Bua không Nammavông (2001); Chuy n d ch
c c u kinh t nông nghi p theo h ng s n xu t hàng hoá t nh Salavan,
n c C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào c a Bunl t Ch n thachon (2009).
1.1.2.2. Nh ng công trình bàn v vai trò Nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hoá
Qu n lý nhà n c v giá c hàng hoá trong n n kinh t th tr ng
C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào c a Liane Thykeo (2001); Quan i m và
chính sách phát tri n th tr ng hàng hoá nông thôn C ng hoà Dân ch
Nhân dân Lào c a Phonvilay Phengdalachan (2002); Vai trò c a tài chính
nhà n c trong vi c phát tri n kinh t hàng hoá C ng hoà Dân ch Nhân
dân Lào hi n nay c a Ch phôm Visay (2004); Vai trò Nhà n c i v i s
phát tri n kinh t nông thôn C ng hoà Dân ch Nhân dân Lào hi n nay
c a Bunkhon Bunchit (2005).
1.2. K T QU NGHIÊN C U C A CÁC CÔNG TRÌNH VÀ
NH NG KHO NG TR NG M I LU N ÁN TI P T C NGHIÊN C U
1.2.1. K t qu nghiên c u c a các công trình ã công b
V vai trò c a Nhà n c i v i s phát tri n nông nghi p hàng hoá
c a các tác gi n c ngoài (Vi t Nam), ch y u phân tích s c n thi t
5
khách quan c a vai trò Nhà n c trong n n kinh t th tr ng, s phát tri n
nông nghi p hàng hoá và phân tích th c tr ng vai trò c a Nhà n c Vi t
Nam i v i nông nghi p hàng hoá trong n m qua;
xu t các ph ng
h ng và gi i pháp
nâng cao vai trò c a Nhà n c Vi t Nam i v i
phát tri n nông nghi p hàng hoá c a Vi t Nam.
Còn các công trình nghiên c u c a tác gi trong n c v s phát
tri n nông nghi p hàng hóa và vai trò Nhà n c i v i phát tri n nông
nghi p hàng hóa k c ã nghiên c u trong n c và ngoài n c, ph n
l n i sâu phân tích th c tr ng s phát tri n kinh t nông nghi p hàng
hóa, các y u t tác ng n nông nghi p hàng hóa t i C ng hòa Dân
ch Nhân dân Lào, nêu lên nh ng ph ng h ng và m t s gi i pháp c
b n cho s phát tri n nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân
dân Lào trong t ng lai.
1.2.2. Nh ng kho ng tr ng m i mà lu n án c n ti p t c nghiên c u
V v n nghiên c u vai trò c a Nhà n c i v i phát tri n kinh t
nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào ch a có tác gi
nào nghiên c u sâu, y
và có h th ng. Vì v y, lu n án s k th a và
phát tri n trong nghiên c u các v n sau:
- H th ng hóa và phát tri n c s lý lu n v vai trò Nhà n c i
v i phát tri n nông nghi p hàng hóa.
- Nghiên c u kinh nghi m c a m t s qu c gia trong vi c phát huy
vai trò c a Nhà n c
phát tri n nông nghi p hàng hóa và rút ra nh ng
bài h c cho C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào.
- ánh giá th c tr ng vai trò Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p
hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào giai o n 2006 - 2013.
xu t các quan i m, gi i pháp nh m nâng cao vai trò Nhà
n c i v i nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào.
6
C
Ch ng 2
S LÝ LU N VÀ TH C TI N V VAI TRÒ NHÀ N
I V I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA
C
2.1. NÔNG NGHI P HÀNG HÓA VÀ S C N THI T PH I CÓ
VAI TRÒ C A NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P
HÀNG HÓA
2.1.1. Khái ni m, i u ki n và yêu c u phát tri n nông nghi p
hàng hóa
2.1.1.1. Khái ni m v phát tri n nông nghi p hàng hóa
Phát tri n nông nghi p hàng hóa là quá trình kinh t có tính quy lu t
t n n s n xu t nh lên s n xu t l n, hi n i mà m i qu c gia có n n kinh
t nông nghi p dù s m hay mu n u ph i tr i qua. Khi n n nông nghi p
hàng hóa phát tri n cho phép hình thành, phát tri n vùng cây, con và thâm
canh cao v i quy mô l n, c c u s n xu t h p lý, khai thác t i a l i th
s n xu t nông nghi p t ng vùng, t ng a ph ng; th tr ng
c m
r ng c trong và ngoài n c. Vì v y, nó òi h i vai trò nhà n c i v i
phát tri n nông nghi p hàng hóa càng ph i
c nâng cao.
2.1.1.2. i u ki n phát tri n nông nghi p hàng hóa
nông nghi p hàng hóa phát tri n c n ph i có các i u ki n nh : 1)
Ph i có s phân công lao ng xã h i; 2) Ph i có s tách bi t t ng i v
kinh t gi a các ch th kinh t trên c s s khác nhau v s h u
iv i
t li u s n xu t, s tách bi t ó làm cho ng i s n xu t, kinh doanh c
l p v i nhau và có quy n chi ph i s n ph m c a mình làm ra; 3) S n xu t
ph i trên c s khai thác nh ng l i th ; 4) Th tr ng tiêu th hàng hóa
nông s n; 5) Giá c nông s n n nh và t o i u ki n thu n l i cho ch
th s n xu t nông nghi p hàng hóa phát tri n; 6) m b o tín d ng i v i
nông nghi p, nông thôn; 7) Khoa h c k thu t; 8) L c l ng lao ng
trong nông nghi p và 9) Chính sách nông nghi p hàng hóa c a Chính ph .
2.1.1.3. Yêu c u phát tri n nông nghi p hàng hóa
o b o cho nông nghi p hàng hóa phát tri n c n ph i có m t s
yêu c u nh : Ngu n v n
phát tri n kinh t - xã h i nói chung, nông
7
nghi p - nông thôn nói riêng, k c v n trong n c và ngoài n
h c k thu t; nhân l c; m r ng th tr ng tiêu th nông s n.
c; khoa
2.1.2. S c n thi t ph i có vai trò c a Nhà n c i v i phát tri n
nông nghi p hàng hóa
2.1.2.1. S c n thi t khách quan c a vai trò Nhà n c i v i kinh
t hàng hóa trong c ch th tr ng
Do kinh t hàng hóa trong c ch th tr ng có tính hai m t.
phát
huy t i a m t m nh c a kinh t th tr ng, c ng nh h n ch t i a
nh ng nh c i m, nh ng tiêu c c t b n thân n n kinh t y, thì vai trò
i u hành, t ch c và qu n lý c a Nhà n c là m t y u t quy t nh s
thành công i v i vi c phát tri n kinh t
t n c trong i u ki n có
kinh t th tr ng.
2.1.2.2. S c n thi t khách quan c a vai trò Nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hóa.
S c n thi t Nhà n c tác ng vào s phát tri n c a nông nghi p
hàng hóa: m t, do c i m c a nông nghi p hàng hóa; hai, m b o s
công b ng xã h i trong phát tri n nông nghi p hàng hóa. ây là m t trong
các ch c n ng quan tr ng nh t c a Nhà n c; ba, m b o tính hi u qu
trong phát tri n nông nghi p hàng hóa; v n, m b o tính n nh và phát
tri n b n v ng trong phá tri n nông nghi p hàng hóa.
2.2. N I DUNG VÀ CÁC NHÂN T
NH H
NG
VAI TRÒ
C A NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA
2.2.1. N i dung v vai trò c a Nhà n c i v i phát tri n nông
nghi p hàng hóa
2.2.1.1. Nhà n c ho ch nh phát tri n nông nghi p hàng hóa
Th nh t, Nhà n c quy ho ch vùng s n xu t hàng hóa t p trung.
Vi c quy ho ch vùng s n xu t t p trung s thúc y vi c khai thác l i
th so sánh v tài nguyên thiên nhiên, tài ngyên sinh v t, sinh thái c a các
vùng v i quy mô l n hình thành các vùng nông nghi p chuyên môn hóa
cao
áp ng kh i l ng nông s n hàng hóa ngày càng nhi u, ch t l ng
ngày càng cao cho các ô th , khu công nghi p,
trao i v i các vùng
khác trong c n c, khu v c và trên th gi i.
8
Th hai, Nhà n c v ch ra chi n l c phát tri n nông nghi p hàng hóa.
V c b n, n i dung c a chi n l c phát tri n nông nghi p hàng hóa
là: xác
nh nh ng m c tiêu dài h n, c b n, cách th c gi i quy t các m c
tiêu ó, ng th i xác nh nh ng ti n
m b o th c hi n m c tiêu,
phù h p v i t ng th i k phát tri n nông nghi p hàng hóa.
Th ba, Nhà n c
ra các h th ng chính sách phát tri n nông
nghi p hàng hóa. Tùy thu c vào hoàn c nh l ch s c th c a m i n c mà
Chính ph
ra các chính sách kinh t khác nhau và s d ng chúng
i u khi n, d n d t ho t ng các ch th kinh t hành ng phù h p v i
l i chung c a xã h i, huy ng và s d ng có hi u qu các ngu n tài
nguyên thúc y phát tri n nông nghi p hàng hóa.
2.2.1.2. T o môi tr ng phát tri n nông nghi p hàng hóa
Th nh t, Nhà n c u t phát tri n k t c u h t ng kinh t , k thu t.
H th ng k t c u h t ng kinh t -k thu t chính là "giá
v t
ch t", là b x ng s ng c a s n xu t, là nhân t tr c ti p làm thay i
tr ng thái c a s n xu t, nâng cao n ng su t, ch t l ng, hi u qu c a s n
xu t và tiêu th nông s n. Khi s n xu t nông s n hàng hóa phát tri n lên
thì h th ng k t c u h t ng kinh t -k thu t ph c v nông nghi p c ng
ngày càng òi h i y , ng b , có quy mô l n h n v i trình
hi n
i h n; ngoài ra chính s y u kém c a h th ng k t c u h t ng kinh t k thu t ph c v nông nghi p ã góp ph n kìm hãm t c
phát tri n
nông nghi p hàng hóa.
Th hai, Nhà n c cung c p các d ch v phát tri n nông nghi p
hàng hóa.
Các d ch v nông nghi p nh cung c p gi ng cây tr ng, v t nuôi,
phân bón, thu c thú y, thu c b o v th c v t, máy móc, v t t nông nghi p
và d ch v cho vay v n h tr s n xu t ra i nh m t i u t t y u
áp
ng nhu c u ó. D ch v càng phát tri n, ng i nông dân càng có nhi u
i u ki n
y m nh s n xu t, nâng cao n ng xu t lao ng, góp ph n
vào s phát tri n chung c a n n nông nghi p hàng hóa t n c.
2.2.1.3. Nhà n
c h
tr
9
ng i nông dân
phát tri n nông
nghi p hàng hóa
Th nh t, chuy n giao k thu t v s n xu t, b o qu n ch bi n hàng
hóa s n ph m nông nghi p. Chuy n giao k thu t v s n xu t nông nghi p:
các ti n b k thu t, các quy trình tr ng tr t, ch n nuôi, các gi ng cây
tr ng, v t nuôi, B o qu n ch bi n nông s n sau thu ho ch: Là nh ng
bi n pháp x lý các s n ph m nông s n nh rau, qu sau thu ho ch.
Th hai, gi m thi u nh ng r i ro trong vi c s n xu t, tiêu th hàng
hóa nông s n ph m.
quá trình s n xu t và tiêu th hàng hóa nông s n
di n ra th ng xuyên và m b o tính hi u qu , Nhà n c và các c quan
có liên quan c n ph i nghiên c u và có bi n pháp phù h p nh m gi m
thi u nh ng r i ro trong vi c s n xu t, tiêu th hàng hóa nông s n ph m
cho ng i nông dân.
2.2.1.4. Nhà n c ti n hành ki m tra, ki m soát
m b o s
công b ng, n nh và b n v ng trong phát tri n nông nghi p hàng hóa
Trong n n kinh t th tr ng, s phát tri n c a các thành ph n kinh
t , s c nh tranh kh c li t c a các ch th kinh t , s không công b ng,
phát tri n không n nh,
òi h i Nhà n c ph i can thi p vào s phát
tri n kinh t , s d ng t t h th ng các công c : k ho ch, chính sách, pháp
lu t, kinh t nhà n c
mà nh h ng s phát tri n kinh t -xã h i nói
chung và s phát tri n nông nghi p hàng hóa nói riêng t
c m c tiêu
ã ra.
2.2.2. Các nhân t nh h ng n vai trò c a nhà n c i v i
phát tri n nông nghi p hàng hóa
2.2.2.1. N ng l c c a B máy Nhà n c v qu n lý, i u ti t
nông nghi p
B Nông-Lâm nghi p là c quan c a H i ng Chính ph có trách
nhi m qu n lý ngành nông-lâm nghi p trong ph m vi c n c theo
ng
l i, chính sách c a ng và Nhà n c; có vai trò r t l n trong vi c th c thi
vai trò c a Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa, n u các t
ch c ó v ng m nh,
kh n ng ki m soát các ho t ng nông-lâm
nghi p thì vi c th c thi vai trò c a Nhà n c i v i nông nghi p s
c
hoàn thành theo k ho ch ra.
10
2.2.2.2. Tính kh thi và tính minh b ch c a h th ng lu t pháp có
liên quan n phát tri n nông nghi p
Các h th ng lu t pháp có liên quan n phát tri n nông nghi p hàng
hóa bao g m: Lu t pháp v nông nghi p, Lu t pháp v lâm nghi p, Lu t
pháp v
t ai, Lu t pháp v
ng v t hoang dã, Lu t pháp v ánh b t
th y-h i s n, Lu t pháp v ch n nuôi và thú y, Lu t pháp v r ng, Lu t
pháp v b o v
ng-th c v t, Các h th ng lu t pháp này n u có tính
kh thi, tính minh b ch cao và sát v i th c ti n trong t ng giai o n c a
m i qu c gia s là c s cho vi c th c hi n t t vai trò c a Nhà n c i
v i phát tri n nông nghi p hàng hóa.
2.2.2.3. Nhân l c phát tri n nông nghi p hàng hóa
Mu n s n xu t nông nghi p có n ng su t cao, ch t l ng t t, giá
thành h , m b o v sinh an toàn th c ph m, phù h p v i yêu c u c a th
tr ng và t hi u qu cao thì vi c không ng ng nâng cao ch t l ng
ngu n nhân l c thông qua các chính sách ào t o ngh nông cho nông dân
nh m b i d ng ki n th c v khoa h c-k thu t là v n c p bách.
2.2.2.4. M c
h i nh p c a qu c gia vào các t ch c kinh t liên
quan n v n s n xu t, tiêu th s n ph m nông nghi p
Toàn c u hóa kinh t ã và ang tr thành khuôn kh phát tri n m i
cho m i n n kinh t qu c gia và vùng lãnh th , bu c các qu c gia và vùng
lãnh th n u mu n phát tri n thì ph i thì ph i h i nh p vào n n kinh t
toàn c u, ti p c n th tr ng và thu hút u t . H i nh p vào n n kinh t
qu c t là quá trình khách quan, v n
quan tr ng là Nhà n c s có
chính sách nh th nào
quá trình h i nh p có
c l i th so sánh, m
b o
c l i ích cho c hai bên, thúc y n n kinh t c a c n c phát
tri n, nh t là nông nghi p hàng hóa.
2.3. KINH NGHI M C A M T S N
C V VAI TRÒ C A
NHÀ N
C
I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA VÀ
NH NG BÀI H C CHO C NG HOÀ DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
2.3.1. Kinh nghi m c a m t s n c ch y u v vai trò c a Nhà
n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa
Lu n án
c p n kinh nghi m vai trò Nhà n c i v i phát tri n
11
nông nghi p Hàng hóa c a 3 n c:
- Kinh nghi m c a Vi t Nam.
- Kinh nghi m c a Trung Qu c.
- Kinh nghi m c a Thái Lan.
2.3.2. Bài h c v phát huy vai trò Nhà n c i v i phát tri n
nông nghi p hàng hóa cho C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào
Qua nghiên c u kinh nghi m v vai trò c a Nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hóa c a các n c nêu trên, có th rút ra nh ng bài
h c t ng quát cho C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào nh sau:
Th nh t, quy ho ch và qu n lý s d ng, tích t
t nông nghi p.
Th hai, s h tr tích c c cho nông dân b ng vi c chuy n d ch c
c u nông nghi p, nông thôn theo h ng nông nghi p công ngh cao, giá tr
cao, c n ph i chú tr ng u t nghiên c u và khuy n khích chuy n giao s
d ng các k t qu khoa h c công ngh trong nông nghi p, nh t là công
ngh sinh h c.
Th ba, Chính ph ph i có b c t phá v th tr ng và nâng cao
s c c nh tranh c a hàng hóa nông s n, hoàn thi n th ch l u thông, nh t
là l u thông hàng nông s n.
Th t , có bi n pháp h tr có hi u qu cho nông dân.
Nh ng bài h c kinh nghi m c a các n c nh t là nh ng n c r t g n
g i v i C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào là r t quan tr ng. T ó, xu t
phát t i u ki n, hoàn c nh l ch s , n i l c hi n t i c a chính mình tìm
ra ph ng h ng, gi i pháp c b n, sát th c, sáng t o, n ng ng cho quá
trình phát tri n nông nghi p hàng hóa n c Lào.
12
Ch ng 3
TH C TR NG VAI TRÒ NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N
NÔNG NGHI P HÀNG HÓA C NG HÒA DÂN CH
NHÂN DÂN LÀO GIAI O N 2006 - 20013
3.1. NH NG THU N L I VÀ KHÓ KH N TRONG VI C TH C
THI VAI TRÒ NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P
HÀNG HÓA C NG HÒA DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
3.1.1. Nh ng thu n l i trong vi c th c thi vai trò c a Nhà n c
i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa
Lào có truy n th ng làm nông nghi p t lâu i; có v trí a lý, khí
h u và các lo i tài nguyên thiên nhiên a d ng, t o i u ki n thu n l i cho
phát tri n nông nghi p hàng hóa a canh trên c s chuyên môn hóa; ng
và Nhà n c luôn coi tr ng phát tri n nông nghi p hàng hóa trong chi n
l c phát tri n kinh t - xã h i c a t n c và c ng ã xu t hi n nhi u mô
hình s n xu t kinh doanh nông nghi p có hi u qu theo h ng t ch , g n
v i th tr ng trong i u ki n h i nh p; Lào ang tích c c vào quá trình
h i nh p kinh t qu c t ã t o i u ki n bình ng trong tranh ch p
th ng m i qu c t , có kh n ng thu hút u t , th ng m i n c ngoài
vào phát tri n nông nghi p và nông thôn.
3.1.2. Nh ng khó kh n trong trong vi c th c thi vai trò Nhà
n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa
1) Do c i m v i u ki n t nhiên c a Lào là khí h u kh c nghi t,
kh n ng phòng ch ng và gi m nh thiên tai còn th p; 2) Các ngu n n i
l c cho n n nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào h n
ch ; 3) Vi c h tr , u t c a nhà n c cho nông nghi p ch a t ng x ng
v i nh ng óng góp c a nông nghi p trong n n kinh t qu c dân; hi u l c,
hi u qu trong ho t ng qu n lý nhà n c i v i nông nghi p ch a cao;
4) Quá trình h i nh p c ng t o ra nh ng khó kh n, thách th c i v i n n
nông nghi p hàng hóa c a Lào.
3.2. TH C TR NG VAI TRÒ NHÀ N
C
I V I PHÁT TRI N
NÔNG NGHI P HÀNG HÓA C NG HÒA DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
3.2.1. Nhà n c ã nh h ng phát tri n nông nghi p hàng hóa
3.2.1.1. Quy ho ch vùng s n xu t nông nghi p hàng hóa t p trung
Nhà n c Lào ã quy ho ch
c 6 vùng s n xu t nông nghi p hàng
13
hóa t p trung nh sau: Vùng ng b ng Viêng Ch n, vùng trung l u
mi n Trung và mi n Nam; vùng mi n núi mi n B c; vùng ng b ng mi n
B c và vùng cao nguyên.
T th c t cho th y, các quy ho ch vùng s n xu t nông nghi p
hàng hóa t p trung ch là k ho ch lâu dài mang tính chi n l c, nh m
khuy n khích u t trong n c và ngoài n c. Cho n nay, các vùng
này nông nghi p hàng hóa ch a phát tri n m nh, còn thi u v n và k t
c u h t ng, ph n l n vi c s n xu t và phát tri n nông nghi p c a các h
gia ình còn d a vào t nhiên là chính, cho nên nông nghi p hàng hóa
ch a phát tri n m nh.
3.2.1.2. Xây d ng và t ch c th c hi n chi n l c phát tri n nông
nghi p hàng hóa
Chi n l c phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào t n m 2010
n n m 2020 là nh m m c ích hoàn thành vi c chuy n t n n nông
nghi p t cung, t c p sang s n xu t nông nghi p hàng hóa qui mô nh ,
v a và l n có s d ng khoa h c, k thu t vào trong s n xu t
nâng cao
ch t l ng nông ph m và t o thêm giá tr hàng hóa nông nghi p; gi m b t
s nghèo ói l nh v c nông thôn b ng vi c t p trung vào c ng c s n
xu t nông nghi p c a h nông dân; m b o cung c p y
l ng th c
th c ph m cho th tr ng trong n c, t ng b c ti n t i th tr ng khu
v c và th gi i và i ôi v i vi c gi v ng môi tr ng sinh thái.
3.2.1.3. Xây d ng h th ng các chính sách phát tri n nông nghi p
hàng hóa
thúc y nông nghi p hàng hóa phát tri n Nhà n c Lào ã
ra
nhi u chính sách kinh t quan tr ng nh : Chính sách t ai trong nông
nghi p, chính sách khoa h c - công ngh
i v i nông nghi p, chính sách
huy ng và s d ng v n cho phát tri n nông nghi p hàng hóa, chính sách
ào t o ngu n nhân l c, chính sách l u thông hàng hóa và phát tri n th
tr ng, chính sách các thành ph n kinh t .
T n m 2006 - 2013, ng và Nhà n c Lào ã ban hành nhi u ch
tr ng, chính sách nh m thúc y phát tri n nông nghi p hàng hóa, làm c
s cho n n nông nghi p hàng hóa ngày càng phát tri n. ây là nét c
tr ng c b n v vai trò c a Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng
hóa n c Lào trong th i gian qua.
14
i u ki n phát tri n kinh t nông nghi p
3.2.2. Nhà n c t o
hàng hóa
3.2.2.1. Phát tri n k t c u h t ng kinh t - k thu t
T 1986 n nay, nh t là nh ng n m u c a th k XXI, Lào ã t
c nh ng thành công to l n trong vi c phát tri n nông nghi p, góp ph n
quan tr ng vào t ng tr ng kinh t
t n c. M t y u t quan tr ng c a
thành công này là s chú tr ng c a Chính ph Lào dành cho u t phát
tri n k t c u h t ng kinh t -xã h i nông thôn. K t c u h t ng kinh t xã h i nông thôn
c t ng c ng, nh t là th y l i, giao thông, góp ph n thúc
y phát tri n s n xu t, làm thay i b m t nông thôn.
3.2.2.2. Các d ch v phát tri n nông nghi p hàng hóa
Các d ch v nông nghi p c a Lào ph n l n là ho t ng trong các
l nh v c cung c p gi ng cây tr ng, v t nuôi, phân bón, thu c thú y, thu c
b o v th c v t, máy móc, v t t nông nghi p
m b o cung c p các
d ch v
ó, B Nông - Lâm nghi p c a Lào ã có Quy t nh s
1097/BNLN, ngày 19/4/1999
thành l p Vi n Nghiên c u Nông - Lâm
nghi p qu c gia (National Agriculture and Forestry Research Institute of
Lao PDR = NAFRI). n n m 2001 B Nông - Lâm nghi p c a Lào ã có
Quy t nh s 1406/BNLN, ngày 20/8/2001
thành l p C c Khuy n
nông qu c gia (The National Agriculture and Forestry Extensoin Service
of Lao PDR = NAFES).
3.2.2.3. C ch qu n lý gi a Nhà n c v i các ch th s n xu t
nông nghi p hàng hóa
Chuy n sang c ch th tr ng, Nhà n c ã th tr ng quy t nh
giá c c a h u h t các s n ph m b ng cách t o ra s bình ng i v i c
ng i mua và ng i bán, Nhà n c có nhi m v lo i b nh ng y u t
ra nhu c u và s khan hi m gi t o, c quy n; Nhà n c ti n hành các
bi n pháp, chính sách có ý ngh a quy t nh, áng k nh t là vi c áp d ng
giá c th tr ng, th ng m i hóa t li u s n xu t và hàng tiêu dùng, xóa
b c ch phân ph i t p trung các y u t
u vào c a quá trình s n xu t,
xóa b h th ng phân ph i kh u ph n hàng tiêu dùng v i giá th p, t do
hóa buôn bán trong n c và m c a ra th gi i bên ngoài.
3.2.3. Nhà n c h tr ng i nông dân phát tri n nông nghi p
hàng hóa
Hi n nay Lào có m t Trung tâm Nghiên c u h tr v k thu t,
trung tâm này thu c C c Khuy n nông qu c gia (The National Agriculture
15
and Forestry Extensoin Service of Lao PDR = NAFES). Công vi c chính
c a trung tâm ph n l n t p trung nghiên c u k thu t v s n xu t nông
nghi p nh các ti n b k thu t, các quy trình tr ng tr t, ch n nuôi, các
gi ng cây tr ng, v t nuôi; Ph ng pháp b o qu n ch bi n nông s n sau
thu ho ch; gi m thi u nh ng r i ro trong vi c s n xu t, tiêu th hàng hóa
nông s n ph m. Nh ng so v i nhu c u phát tri n nông nghi p hàng hóa thì
ch a áp ng
c m t cách y . V n
là, Nhà n c c n ph i có
ph ng h ng và gi i pháp phù h p h n.
3.2.4. Nhà n c ti n hành ki m tra, ki m soát i v i phát tri n
nông nghi p hàng hóa
Nh ng n m qua, t i Lào, i ôi v i quá trình phát tri n kinh t - xã
h i nói chung, phát tri n nông nghi p hàng hóa và nông thôn nói riêng,
công tác ki m tra, gi m sát c ng ã có s phát tri n và b xung cho phù
h p v i th c ti n c a t n c. Qua thanh tra, ki m tra chúng ta phát hi n
c nh ng nh h ng, m c tiêu, ch tiêu phát tri n kinh t - xã h i
không phù h p, t ó ã k p th i i u ch nh cho phù h p v i i u ki n
th c t . M t khác, giúp các doanh nghi p nh n th c
c nh ng khuy t
i m c a mình trong ho t ng s n xu t và kinh doanh; i u ó ã góp
ph n thúc y các doanh nghi p phát huy
c nh ng th m nh c a mình,
h n ch
c nh ng t n t i, qua ó góp ph n thúc y phát tri n nông
nghi p hàng hóa.
3.3. ÁNH GIÁ CHUNG V VAI TRÒ C A NHÀ N
C
IV I
PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA C NG HÒA DÂN CH
NHÂN DÂN LÀO GIAI O N 2006 - 2013 VÀ NH NG V N
T
RA C N GI I QUY T
3.3.1. Nh ng thành t u t
c trong vi c th c thi vai trò c a
Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân
ch Nhân dân Lào
M t là, s
i m i trong c ch và chính sách c a Nhà n c Lào ã
làm cho n n nông nghi p có s thay i c v n i dung và c c u ho t
ng, chuy n t hình th c kinh t c a n n nông nghi p mang tính ch t t
nhiên, t c p, t túc, sang s n xu t hàng hóa, theo c ch th tr ng.
Hai là, v i chính sách và s qu n lý úng n c a Nhà n c trong
su t quá trình i m i, nông nghi p hàng hóa Lào d n d n hình thành và
góp ph n thúc y n n kinh t qu c gia cùng phát tri n theo h ng s n
xu t hàng hóa l n.
16
Ba là, chính sách phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Nhà n c theo
c ch th tr ng ã t o ra s thay i tích c c c a i s ng xã h i nông
dân, góp ph n t o ra s thay i n n kinh t - xã h i c a t n c.
B n là, vai trò c a Nhà n c i v i s phát tri n nông nghi p hàng
hóa Lào trong su t nh ng n m qua ã
c th hi n b ng các
ng l i,
các chính sách và các k ho ch c th .
3.3.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân trong vi c th c thi vai trò
c a Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa C ng hòa
Dân ch Nhân dân Lào
* Nh ng h n ch :
M t là, Nhà n c ch a có nhi u bi n pháp thúc y s chuy n d ch
m nh m c c u nông - lâm nghi p, nên s chuy n d ch ó còn di n ra
ch m ch p.
Hai là, Nhà n c ch a có gi i pháp
các thành ph n kinh t phát
huy h t ti m n ng s n xu t và kinh doanh, do v y ch a thúc y khu v c
nông nghi p phát tri n m nh theo h ng s n xu t hàng hóa.
Ba là, công tác nghiên c u và ng d ng khoa h c công ngh vào s n
xu t ch a u t
y , ch a có chính sách khuyên khích và ng b .
B n là, nh ng n m qua, m c dù Nhà n c Lào ã có chính sách phát
tri n và m r ng th tr ng các a ph ng vùng, nh ng n nay các th
tr ng này ch m c
s khai.
N m là, vi c u t nâng c p và xây d ng các k t c u h t ng khu
v c nông thôn còn h n ch và không ng u.
Sáu là, vi c th c hi n h th ng chính sách c a Nhà n c v giao t,
giao r ng cho nhân dân còn nhi u h n ch , ch a có quy ho ch t ai t p
trung, t ai b phân chia quá nh l , phân tán, manh mún gây c n tr khó
kh n cho các h kinh doanh nông nghi p.
* Nguyên nhân nh ng h n ch :
Nguyên nhân c a s h n ch trên ây có nhi u nguyên nhân, song
ch y u t p trung m t s nguyên nhân (c khách quan và ch quan).
Trên ây là nh ng nguyên nhân có tính ch t ch quan, ch y u thu c
vai trò tác ng c a nhà n c i v i s phát tri n nông nghi p hàng hóa
Lào hi n nay. Cùng v i các nguuyên nhân khách quan ã nêu trên, n u
không s m có gi i pháp kh c ph c thì nh ng nguyên nhân này s c n tr
quá trình phát tri n nông nghi p hàng hóa Lào trong hi n t i c ng nh
t ng lai.
17
Ch ng 4
QUAN I M VÀ GI I PHÁP NH M NÂNG CAO VAI TRÒ
C A NHÀ N
C
I V I S PHÁT TRI N NÔNG NGHI P
HÀNG HÓA C NG HÒA DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
4.1. QUAN I M NH M NÂNG CAO VAI TRÒ C A NHÀ N
C
I V I S PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA C NG HÒA
DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
4.1.1. D báo v phát tri n nông nghi p hàng hóa C ng hòa
Dân ch Nhân dân Lào n n m 2020
Phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào trong xu th toàn c u hóa
và khu v c hóa; phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào trong i u ki n
th c hi n quá trình công nghi p hóa, hi n i hóa phát tri n m nh; phát
tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào trong i u ki n có nh ng bi n i môi
tr ng và yêu c u phát tri n b n v ng toàn c u; phát tri n nông nghi p
hàng hóa c a Lào ph i m b o t o
c nhi u vi c làm l nh v c nông
nghi p, nông thôn r ng l n; phát tri n nông nghi p hàng hóa ph i áp ng
c th tr ng tiêu th nông s n trong và ngoài n c; t ai canh tác
bình quân trên u ng i th p, b phân chia phân tán, manh mún không
phù h p v i nông nghi p s n xu t hàng hóa l n.
4.1.2. Quan i m th c hi n vai trò c a Nhà n c i v i s phát
tri n nông nghi p hàng hóa C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào
Th nh t, Nhà n c c n ph i t o i u ki n thu n l i
nông nghi p
hàng hóa phát tri n. i u ki n cho nông nghi p hàng hóa phát tri n ó là
t o l p môi tr ng pháp lý, các chính sách
ng i s n xu t khai thác và
phát huy n i l c.
Th hai, Nhà n c
ra chính sách i v i n n nông nghi p nh m
khai thác l i th phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào,
n n nông
nghi p t ng b c h i nh p vào th tr ng khu v c và th gi i.
Th ba, s i u ti t c a Nhà n c ph i t o i u ki n m r ng ho t
ng khuy n nông, khuy n lâm, khuy n ng
khuy n khích ng d ng
khoa h c k thu t phát tri n n n nông nghi p nâng cao n ng su t, hi u qu
trong s n xu t nông nghi p.
18
Th t , s can thi p c a Nhà n c m t m t t o ng l c phát tri n
nông nghi p hàng hóa v i s tham gia c a nhi u thành ph n kinh t và
t ng b c c i thi n i s ng v v t ch t và tinh th n, xóa ói gi m nghèo
cho ng i nông dân khu v c nông thôn.
Th n m, t o ti n
phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào theo
h ng phát tri n m t n n nông nghi p sinh thái và tài nguyên thiên nhiên
b n v ng.
4.2. CÁC GI I PHÁP C B N NH M NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ
N
C
I V I PHÁT TRI N NÔNG NGHI P HÀNG HÓA C NG
HÒA DÂN CH NHÂN DÂN LÀO
4.2.1. Hoàn thi n ho ch nh chi n l c phát tri n nông nghi p
hàng hóa n n m 2020
4.2.1.1. Yêu c u c a chi n l c
Ho ch nh chi n l c phát tri n nông nghi p hàng hóa ph i phù h p
v i i u ki n trong n c; ho ch nh chi n l c phát tri n nông nghi p
hàng hóa ph i phù h p v i b i c nh qu c t ; ho ch nh chi n l c phát
tri n nông nghi p hàng hóa ph i m b o s phát tri n n nh, b n v ng
và b o v môi tr ng sinh thái.
4.2.1.2. M c tiêu c a chi n l c
M c tiêu t ng quát: T ng tr ng b n v ng, có hi u qu , i ôi v i
ti n b , công b ng xã h i, b o v tài nguyên và môi tr ng; c ng c h
th ng nông-lâm nghi p tr thành s n xu t hàng hóa và xu t kh u, ti p t c
xây d ng và c ng c c s h t ng nông-lâm nghi p b ng cách s d ng
khoa h c, công ngh hi n i vào trong s n xu t và coi tr ng phát tri n
kinh t h nông dân m u m c theo tiêu chu n
ra; t ch c khai thác và
phân vùng s n xu t nông nghi p theo lãnh th và hình thành ngành s n
xu t n nh cho h nông dân, b o v và khôi ph c m r ng di n tích r ng
che ph c a r ng; th y l i hóa nông dân
nâng cao hi u qu s n xu t;
t p trung vào công tác nghiên c u và d ch v nông nghi p, c ng c s n
xu t theo nông tr ng, nhóm s n xu t, doanh nghi p và h p tác xã ki u
m i b n v ng toàn di n.
M c tiêu c th : T nay n n m 2020 t c
t ng tr ng trung bình
19
c a ngành nông-lâm nghi p là t 3,1-3,5%/n m tr lên, chi m kho ng 2935% c a GDP, góp ph n vào s phát tri n c c u kinh t nông-lâm nghi pcông nghi p và d ch v phát tri n t
m c
8%/n m tr lên; t ng m c
che ph c a r ng lên t i 65%, b o v a d ng sinh h c, gi m thi u thi t
h i thiên tai, d ch b nh và các tác ng x u c a bi n i khí h u.
4.2.1.3. N i dung chi n l c
- Chuy n n n nông nghi p t ng tr ng theo s l ng sang h ng
phát tri n theo ch t l ng, phát tri n a d ng và b n v ng, t ng b c hi n
i hóa, nâng cao n ng l c c nh tranh trên th tr ng trong n c và qu c t .
- Thay th s phát tri n nông s n trên c s kh n ng b ng s phát
tri n theo nhu c u c a th tr ng; thay i h ng s n xu t ch y u ph c v
th tr ng trong n c sang v n ra th tr ng th gi i, g n s n xu t v i th
tr ng, coi th tr ng th gi i là th tr ng m c tiêu phát tri n n n nông
nghi p hàng hóa n nh và lâu dài.
- T p trung phát tri n các lo i cây tr ng và v t nuôi có n ng su t,
ch t l ng và t hi u qu kinh t cao.
- Phát tri n nông nghi p hàng hóa ph i m b o an ninh l ng th c
qu c gia tr c m t và lâu dài, b o v môi tr ng sinh thái, góp ph n n
nh và nâng cao i s ng v t ch t và tinh th n cho dân c nông nghi p và
nông thôn.
4.2.1.4. i u ki n th c hi n chi n l c
Th nh t, phát tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào là d i s lãnh
o c a ng và s qu n lý c a Nhà n c Lào.
Th hai, có B Nông - Lâm nghi p là ng i ch
o vi c th c hi n
chi n l c, ch trì, ph i h p v i các b ngành và y ban nhân dân các t nh,
thành ph tr c thu c trung ng tri n khai các n i dung nh h ng trong
chi n l c và trình chính ph nh ng v n c n có s ph i h p liên ngành.
Th ba, có B K ho ch và u t , B Tài chính b trí cân i v n
u t và m b o các chính sách tài chính th c hi n chi n l c. Các b
ngành khác có trách nhi m t ch c th c hi n các n i dung c a chi n l c
liên quan n ngành mình.
20
Th t , có y ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ng
c n c vào n i dung chi n l c
c phê duy t, xây d ng n i dung tri n
khai nh h ng dài h n cho các ngành nông nghi p
a ph ng mình.
Th n m, có các t ch c ng c s
i m i n i dung và ph ng
h ng ho t lãnh o toàn di n trên a bàn nông thôn, tr c ti p th c hi n
m t s ch ng trình, d án ph c v s n xu t và nâng cao i s ng nông
dân, h ng d n phát tri n các hình th c kinh t t p th trong nông nghi p.
4.2.2. Hoàn thi n h th ng chính sách nh m nâng cao vai trò nhà
n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa.
- Chính sách t ai trong nông nghi p.
- Chính sách phát tri n các thành ph n kinh t trong l nh v c nông nghi p.
- Chính sách v khoa h c - công ngh .
- Chính sách phát tri n ngu n nhân l c và gi i quy t vi c làm.
- Chính sách v
u t , tín d ng.
- Chính sách v l u thông hàng hóa, phát tri n th tr ng và giá c .
- Chính sách thu nông nghi p.
- Chính sách b o tr s n xu t nông nghi p.
- Xây d ng môi tr ng v n hóa và o c kinh doanh trong nông nghi p.
4.2.3. Ti p t c nâng cao hi u qu c a b máy qu n lý Nhà n c
v kinh t trong nông nghi p
4.2.3.1. Ti p t c ch n ch nh, ki n toàn b máy qu n lý Nhà n c
trong nông nghi p
b máy qu n lý Nhà n c trong nông nghi p áp ng
c yêu
c u phát tri n nông nghi p hàng hóa theo h ng công nghi p hóa, hi n
i hóa ph i gi i quy t ng b các gi i pháp nh : 1) Thành l p các b
ph n chuyên trách; 2) C ng c , hoàn thi n và nâng c p các trung tâm
khuy n nông, khuy n lâm, khuy n ng ; 3) C ng c và hoàn thi n b
máy truy n thông c a các c c, u ngành; 4) Có chi n l c xây d ng
i ng công ch c Nhà n c nói chung và i ng cán b qu n lý kinh
t nông nghi p nói riêng, áp ng
c yêu c u c a quá trình phát tri n
nông nghi p hàng hóa; 5) S p x p, b trí cán b ph i m b o s liên
21
t c gi a các th h , m nh d n
b t cán b tr có n ng l c, ào c,
c ào t o chính quy vào nh ng v trí quan tr ng, ng th i c n có
chính sách ãi ng th a áng v i nh ng cán b qu n lý kinh t gi i,
nh ng chuyên gia, c v n kinh t
u ngành, nh m t o ra m t ng l c
thúc y nhi t tình, h ng say c ng hi n cho t n c; 6) Nâng cao ph m
ch t c a i ng cán b qu n lý Nhà n c v kinh t trong nông nghi p
g n li n v i vi c th c hi n có hi u qu pháp l nh ch ng tham nh ng,
kiên quy t lo i b nh ng ng i không
ph m ch t o c ra kh i b
máy qu n lý kinh t Nhà n c.
4.2.3.2. Xác nh m i quan h gi a Nhà n c v i các ch kinh t
Th nh t, Nhà n c Lào
ra k ho ch và t o i u ki n v v n, h
tr cho các c s s n xu t kinh doanh nông nghi p u t vào các l nh v c
ch y u, nh ngngành tr ng i m v a mang l i hi u qu kinh t cao, v a
th c hi n
c chính sách 3 xây mà ng và Nhà n c ra.
Th hai, các ch ng trình u t c a Nhà n c ph i
c thi t k
nh m t ng hi u qu c a c hai khhu v c kinh t Nhà n c và khu v c kinh
t t nhân, có s liên k t h tr v v n gi a khu v c kinh t ó.
Th ba, Nhà n c Lào ch nên nh h ng chung mà không tr c ti p
tham gia vào các quy t nh c a các ch th kinh t .
4.2.4. T ch c ki m tra, giám sát vi c th c hi n
Th nh t, ki m tra, giám sát th c hi n k ho ch, các ch tiêu nh
h ng, các chính sách, các quy nh c a Nhà n c có phù h p v i i u
ki n th c t hay không, t ó có bi n pháp i u ch nh, kh c ph c.
Th hai, vi c ki m tra, giám sát ph i t o i u ki n cho các ch th
kinh t phát tri n úng theo các nh h ng ã v ch ra. M t khác, giúp các
ch th kinh t nh n th c rõ h n các m t m nh, m t y u c a mình,
t
ó a ra nh ng bi n pháp h u hi u.
Th c hi n ki m tra, giám sát, i u quan tr ng là ph i ánh giá k t
qu trung th c, dám nhìn th ng vào s th t, không d u di m khuy t i m;
c n khen th ng nh ng cá nhân, c quan có thành tích, ng th i có bi n
pháp k lu t i v i nh ng cá nhân, các c quan vi ph m pháp lu t.
22
4.2.5. M
ng phát tri n th tr ng tiêu th nông s n ph m c
trong và ngoài n c
Th nh t, Nhà n c Lào ph i có chính sách y nhanh quá trình
chuy n d ch c c u s n xu t phù h p v i yêu c u a d ng hóa s n ph m
nông nghi p.
Th hai, t ch c làm t t công tác tuyên truy n nâng cao nh n th c v
h i nh p kinh t qu c t trong nông nghi p, nông thôn.
Th ba, phát tri n các ngành công nghi p, d ch v liên quan n
nông nghi p hàng hóa.
Th t , Nhà n c Lào ph i có chính sách h tr tín d ng
các
doanh nghi p thu mua k p th i nông s n do nông dân làm ra, còn nông dân
không ph i bán s n ph m v i giá r ngay sau khi thu ho ch, nh t là nông
dân các vùng ng b ng sông Mê kông.
Th n m, sau khi giao nh p WTO c n làm t t công tác xây d ng
th ng hi u và qu ng bá ti p th ; nuôi d ng và m r ng th tr ng, c ng
c th tr ng truy n th ng, c bi t c n t phá m nh vào các th tr ng
l n và có ti m n ng nh EU, Australia, Nh t B n, M , châu Phi.
Th sáu, khuy n khích và t o i u ki n thu n l i cho các doanh
nghi p thu c m i thành ph n kinh t tìm ki m, m r ng th tr ng và xu t
kh u tr c ti p nông, lâm s n, trên c s
m b o ch t l ng s n ph m và
hi u qu xu t kh u.
4.2.6. Phát tri n các hình th c d ch v nông nghi p ph c v cho
quá trình s n xu t hàng hóa
các d ch v nông nghi p trên phát tri n c n ph i t p trung gi i
quy t m t s v n c b n: V n v d ch v cho vay v n h tr s n xu t;
Nhà n c Lào c n ph i khuy n khích và c ng c h n n a các ho t ng
d ch v và chuy n giao ti n b k thu t trong nông nghi p, nông thôn.
23
K T LU N
Nông nghi p hàng hóa là n n t ng c a công nghi p và d ch v , là
ngh chính c a nông dân. Nông nghi p hàng hóa c a Lào có nh ng c
i m riêng, c bi t là quá trình s n xu t ch u s chi ph i b i r t nhi u y u
t t nhiên. Vì v y, c n ph i n m v ng c i m ó và ánh giá úng
nh ng thành t u và nh ng t n t i nông thôn
l a ch n nh ng ti n b
k thu t phù h p, l a ch n úng a bàn, i t ng ti p nh n, n v d ch
v và chuy n giao, có k ho ch và ph ng pháp chuy n giao phù h p
nh m phát huy hi u qu c a ti n b k thu t, t o ng l c cho phát tri n
nông nghi p hàng hóa và xây d ng nông thôn m i. i u ó c n ph i nh
n vai trò nhà n c.
Lu n án này, là m t công trình khoa h c nh m óng góp m t ph n
nâng cao vai trò nhà n c i v i s phát tri n nông nghi p hàng hóa c a
Lào. C th nh sau:
M t là, lu n án làm rõ c s lý lu n v th c ch t và n i dung vai trò
c a Nhà n c i v i phát tri n nông nghi p hàng hóa, th hi n v i t
cách là ng i ho ch nh chi n l c phát tri n úng n; t o l p môi
tr ng kinh doanh thu n l i cho các ch th kinh t thông qua h th ng
lu t pháp, các chính sách kinh t v mô và t ch c th c hi n qu n lý kinh
t trong nông nghi p.
Hai là, qua phân tích th c tr ng v vai trò c a Nhà n c i v i phát
tri n nông nghi p hàng hóa c a Lào trong th i gian qua, lu n án cho r ng,
Nhà n c có vai trò c c k quan tr ng i v i phát tri n nông nghi p, th
hi n ch ã l a ch n và xác nh
c con
ng và b c i thích h p
trong khi xây d ng chi n l c phát tri n nông nghi p, không ng ng i m i
và hoàn thi n h th ng chính sách và t ch c th c hi n phát tri n nông
nghi p hàng hóa trong i u ki n n n kinh t th tr ng. Tuy nhiên, vai trò
c a Nhà n c Lào trong th i gian qua v n còn nhi u h n ch , c n ph i
c
i m i và hoàn thi n h n n a m i áp ng
c nh ng yêu c u c a th c
ti n ang t ra trong quá trình phát tri n nông nghi p hàng hóa.