giáo án Tiết 5: §6 - PHÉP TOÁN, BIỂU THỨC, CÂU LỆNH GÁN

Tiết 5:
§6 - PHÉP TOÁN, BIỂU THỨC, CÂU LỆNH GÁN
Ngày soạn: ...............
Lớp dạy: 11B1; Tiết (TTKB): ........ Ngày dạy: ......................Sĩ số: ...... Vắng: ........
I. Mục Tiêu:
1. Kiến thức:
- Biết các khái niệm: phép toán, biểu thức số học, hàm số học chuẩn, biểu
thức quan hệ.
- Hiểu lệnh gán.
2. Kĩ năng:
- Viết được lệnh gán.
- Viết được biểu thức số học và logic với các phép toán thông dụng.
3. Thái độ:
- Xác định thái độ nghiêm túc trong học tập khi làm quen với nhiều quy định
nghiêm ngặt trong lập trình.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- SGK.
- Giáo án, STK (máy chiếu nếu có).
2. Học sinh:
- SGK, chuẩn bị trước bài ở nhà.
III. Hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
- Em hãy nêu phần khai báo chung của một chương trình trong lập trình?
- Em hãy viết cấu trúc khai báo biến và cho ví dụ?
2. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
* Hoạt động 1: Giới thiệu và phân tích 1. Phép toán
cho HS hiểu rõ các phép toán trong - NNLT Pascal sử dụng một số phép

toán sau.
PASCAL.
GV: Trong khi viết chương trình ta + Với số nguyên:+, -, *, div (lấy phần
thường phải thực hiện các tính toán, nguyên), mod (lấy phần dư).
thực hiện các so sánh để đưa ra quyết (GV lấy ví dụ)
định làm việc gì? Vậy trong chương + Với số thực: +, -, *, /.
+ Với các phép toán quan hệ: <, <=, >,


trình ta viết như thế nào? có giống với
ngôn ngữ tự nhiên hay không? Tất cả
các ngôn ngữ có sử dụng giống nhau
hay không?
GV: Trong toán học các em hay sử dụng
những phép toán nào?
HS: Suy nghĩ và trả lời.
GV: Vậy các phép toán em hay sử dụng
có dùng được trong ngôn ngữ lập trình
được không?
HS: Suy nghĩ và trả lời.

>=, =, <>. Cho kết quả là một giá trị
logic (True or False).
+ Các phép toán logic: Not (phủ định),
Or (hoặc), And (và). thường dùng để kết
hợp nhiều biểu thức quan hệ với nhau.

* Hoạt động 2: Giúp cho HS biết cách 2. Biểu thức số học.
- Là một dãy các phép toán +, -, *, /, div,
viết biểu thức số học trong PASCAL.

mod từ các hằng, biến kiểu số và các
GV: Trong toán học, biểu thức là gì?
hàm.
HS: Suy nghĩ và trả lời.
- Dùng cặp dấu () để quy định trình tự
GV: Nhận xét và đưa ra khái niệm biểu
tính toán.
thức trong lập trình.
- Thứ tự thực hiện các phép toán:
GV: Cách viết trong toán học có giống
+ Thực hiện trong ngoặc trước, ngoài
cách viết trong lập trình không?
ngoặc sau.
HS: Đưa ra ý kiến của mình.
+ Nhân chia trước, cộng trừ sau.
GV: Giảng về một số quy tắc viết và
+ Giá trị của biểu thức có kiểu là kiểu
tính toán số học trong lập trình. Và viết
của biến hoặc hằng có miền giá trị lớn
lên bảng.
nhất trong biểu thức.
GV: Cách viết biểu thức phụ thuộc vào
cú pháp của từng NNLT.
* Hoạt động 3: Giúp HS nắm rõ cách 3. Hàm số học chuẩn.
viết và sử dụng các hàm chuẩn trong - Trong các NNLT đều có thư viện chứa
một số chương trình tính giá trị những
PASCAL.
hàm toán học thường dùng. Các chương
GV: Ta muốn tính x2 thì ta viết thế nào trình như vậy được gọi là hàm số học
trong lập trình?

chuẩn.
HS: Suy nghĩ và trả lời.
- Cách viết: ten hàm (Đối số)
GV: Vậy muốn tính x , Sinx, Cosx,,.. - VD: x2 được viết trong NNLT Pascal
ta làm thế nào?
sqrt(x).
HS: Suy nghĩ và trả lời.
- Kết quả của hàmphụ thuộc vào kiểu
GV: Nhận xét để tính giá trị đó một của đối số.
cách đơn giản, người ta xây dựng sẵn - Đối số là một hay nhiều biểu thức số
một số đơn vị chương trình trong các học đặt trong dấu () sau tên hàm.
thư viện chương trình giúp người lập - Bản thân hàm cũng có thể coi là biểu
trình tính toán nhanh các giá trị thông thức số học và có thể tham gia vào biểu


dụng.

* Hoạt động 4: Giới thiệu và phân tích
cho HS hiểu rõ các phép toán trong
PASCAL
GV: Trong lập trình thường phải so
sánh hai giá trị nào đó trước khi thực
hiện một lệnh. Biểu thức đó gọi là biểu
thức quan hệ còn được gọi là biểu thức
so sánh để so sánh hai giá trị. Kết quả
thu được là True hoặc False (Logic)
* Hoạt động 5: Giới thiệu và phân tích
cho HS hiểu rõ các phép toán trong
PASCAL
GV: Muốn so sánh nhiều điều kiện đồng

thời ta làm thế nào?
HS: Suy nghi và trả lời.
GV: Phép toán not được viết trước biểu
thức cần phủ định. Phép toán And và Or
dùng để kết hợp nhiều biểu thức logic
hoặc quan hệ thành một biểu thức.
* Hoạt động 6: Giúp HS biết và vân
dụng câu lênh gán trong
NNLT
PASCAL
GV: Trong lập trình thường ta phải so
sánh hai giá trị nào đó trước khi thực
hiện lệnh nào đó. Biểu thức quan hệ còn
được coi là biểu thức so sánh 2 giá trị
cho kết quả là True hoặc False.
Ví dụ: 3>5 cho kết quả False
GV: Muốn so sánh nhiều giá trị cùng
một lúc thì làm thế nào?
HS: đưa ra ý kiến của mình (dùng biểu
thức quan hệ and, or...)
- Đưa ra ví dụ cách viết đúng trong
NLT Pascal.
- Mỗi NLT có cách viết lệnh gán khác
nhau.
GV: Cần chú ý đến điều gì khi viết lệnh
gán?
HS: Đưa ra ý kiến.

thức như toán hạng bất kì.
- Bảng một số hàm chuẩn (SGK trang

26)
4. Biểu thức quan hệ
- Cú pháp: <biểu thức 1> quan hệ> <Biểu thức 2>
Trong đó:
+ Biểu thức 1 và biểu thức 2 phải cùng
kiểu.
+ Kết quả của biểu thức quan hệ là True
hoặc False.
VD:
A+B>C+D
2*A>=5+B
5. Biểu thức Logic
- Biểu thức logic đơn giản nhất là hằng
logic hoặc biến logic.
- Thường dùng để liên kết nhiều biểu
thức quan hệ với nhau bởi các phép toán
logic.
- Giá trị của biểu thức Logic là True or
False.
VD: Cho 3 số dương a, b, c là độ dài ba
cạnh của tam giác nếu biểu thức sau
đúng.
(a+b>c) and (a+c>b) and (b+c>a)
6. Câu lệnh gán
- Lệnh gán là cấu trúc cơ bản nhất của
mọi NNLT, thường dùng để gán giá trị
của một biểu thức, một hằng vào một
một biến.
- Cú pháp: <Tên biến >:=<Biểu thức>;

- Vế trái của phép gán chỉ có thể là biến.
* Tính tương thích của các kiểu dữ liệu.
+ Nguyên tắc chung khi dùng phép gán
thì kiểu của biến và kiểu của biểu thức ở
vế phải phải giống nhau.
VD: Một biến nguyên I không thể nhận
một giá trị kí tự được.
I:=’A’; là điều không thể chấp nhận
được.
* Ngoại lệ: Một số nguyên không thể
nhận giá trị là một số thực nhưng số
thực thì lại có thể nhận một giá trị
nguyên.
VD: GV tự lấy.


GV: phân tích câu trả lời của học sinh
sau đó tổng hợp lại: Cần chú ý đến kiểu
của biến và kiểu của biểu thức.
GV: Minh hoạ một vài lệnh gán bằng
một ví dụ trực quan trên bảng hoặc trên
màn hình.
3, Củng cố:
- Nhắc lại một số kiến thức cơ bản: Cách biểu diễn phép toán, biểu thức và
câu lệnh gán trong lập trình.
4, Bài tập về nhà:
- Xem lại toàn bộ kiến thức SGK và chuẩn bị bài trước khi đến trường.