Các yếu tố tác động đến việc thực hiện pháp luật

Các yếu tố xã hội tác động đến việc thực hiện pháp luật
Trong đời sống xã hội, pháp luật có một vai trò, vị trí vô cùng quan trọng và mang ý
nghĩa rất to lớn. Pháp luật là một trong những phương tiện có hiệu quả nhất để Nhà
nước quản lý xã hội. Tuy nhiên, pháp luật chỉ thực sự phát huy vai trò to lớn của nó
khi nó được hiện thực hóa vào đời sống, được cụ thể hóa bằng những hành động
của con người, đó chính là thực hiện pháp luật. Vấn đề đặt ra với Nhà nước không
phải là ban hành nhiều văn bản luật mà điều quan trọng hơn là phải thực hiên pháp
luật. Chính từ những vấn đề này nên em xin chọn đề tài: “Phân tích các yếu tố xã
hội tác động đến việc thực hiên pháp luật? Liên hệ với tình hình thực tiễn thực
hiện pháp luật ở nước ta hiện nay .”
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến việc thực hiện pháp luật
1.Sự phát triển kinh tế xã hội
Yếu tố kinh tế bao gồm tổng thể các điều kiện, hoàn cảnh về kinh tế - xã hội, hệ
thống các chính sách kinh tế, chính sách xã hội và việc triển khai thực hiện, áp dụng
chúng trong thực tế xã hội. Nền kinh tế - xã hội phát triển năng động, bền vững sẽ là
điều kiện thuận lợi cho hoạt động thực hiện pháp luật, tác động tích cực tới việc
nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức pháp luật của các tầng lớp xã hội. Ngược lại,
nền kinh tế - xã hội chậm phát triển, kém năng động và hiệu quả sẽ có thể ảnh
hưởng tiêu cực tới việc thực hiện pháp luật của các chủ thể pháp luật. Yếu tố kinh tế
là nền tảng của sự nhận thức, hiểu biết pháp luật và thực hiện pháp luật nên có tác
động mạnh mẽ tới hoạt động thực hiện pháp luật của các chủ thể pháp luật.
Quá trình thực hiện pháp luật chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của sự phát triển kinh tế xã hội. Nước ta là một nước đang phát triển, trình độ kinh tế xã hội ở mỗi vùng
miền là khác nhau, do đó nó cũng ảnh hưởng nhất định đến việc thực hiện pháp


luật ở nước ta. Kinh tế có phát triển, đời sống vật chất của các tầng lớp dân cư được
cải thiện, lợi ích kinh tế được đảm bảo thì nhân dân sẽ phấn khởi, tin tưởng vào
đường lối kinh tế, chính sách pháp luật, sự lãnh đạo của Đảng và hoạt động điều
hành, quản lý của Nhà nước. Khi đó, niềm tin của các chủ thể đối với pháp luật
được củng cố, hoạt động thực hiện pháp luật sẽ mang tính tích cực, thuận chiều, phù

hơp với các giá trị, chuẩn mực pháp luật hiện hành.
Khi kinh tế phát triển, đời sống tinh thần, vật chất đươc cải thiện, các cán bộ, công
chức Nhà nước, các tầng lớp nhâ dân có điều kiện mua sắm các phương tiện nghe,
nhìn, có điều kiện thõa mãn các nhu cầu thông tin pháp luật đa dạng và cập nhật.
Các chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật sẽ dễ dàng đến được với đông đảo
cán bộ và nhân dân; nhu cầu tìm hiểu, trang bị thông tin, kiến thức pháp luật trở
thành nhu cầu tự giác, thường trực trong suy nghĩ và hành động của họ. Điều đó
giúp cho hoạt động thục hiên pháp luật của các chủ thể mang tính tự giác, tích cực.
Còn khi kinh tế chậm phát triển, thu nhập thấp, tình trạng thất nghiệp gia tăng, lợi
ích kinh tế không được đảm bảo, đời sống của cán bộ, nhân dân gặp khó khăn thì tư
tưởng sẽ diễn biến phức tạp, cái xấu có cơ hội nảy sinh, tác động tiêu cực tới việc
thực hiện pháp luật. Đây chính là mảnh đất lý tưởng cho sự xuất hiện các loại hành
vi vi phạm pháp luật, đi ngược lại các giá trị, chuẩn mực pháp luật như tệ quan liêu,
của quyền, nhũng nhiễu, tham nhũng trong cán bộ; buôn lậu, trốn thuế; trộm cắp,
cướp giật…trong các thành phần xã hội bất hảo.
Cơ chế kinh tế cũng có ảnh hưởng tới việc thực hiện pháp luật. Cơ chế tập trung
quan liêu, bao cấp trước đây đã tạo ra tâm lú thụ động, ỷ lại. Do đó nhận thúc pháp
luật và hoạt động thực hiện pháp luật thường mang tính phiến diện, một chiều theo
kiểu mệnh lệnh – phục tùng. Cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
hiện nay với những mặt tích cực của nó sẽ tạo ra tư duy năng động, sáng tạo, coi
trọng uy tín, chất lượng, hiệu quả của hoạt động kinh tế . Từ đó tác động tích cực
hơn tói ý thức pháp luật và hành vi thực hiện pháp luật của các chủ thể trong các
hoạt động sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt và tiêu dùng. Nhưng mặt trái của tâm lý
thị trường sẽ tạo ra tâm lý sùng bái đồng tiền, coi tiền là tất cả, bất chấp các giá trị


đạo đức, pháp luật đồng thời sẽ tạo ra những quan niệm, hành vi sai lệch trong thực
hiện pháp luật, lấy đồng tiền làm thước đo đánh giá các quan hệ giữa người với
người. Đây là nguyên nhân phát sinh các hành vi trái pháp luật, là môi trường cho
các loại tội phạm nảy sinh và phát triển.

Việc thực hiện chính sách xã hội, đảm bảo các nguyên tắc của công bằng xã hội là
điều kiện cần thiết cho sự ổn định chính trị, tăng cường pháp chế và đoàn kết mọi
tầng lớp nhân dân trong xã hội; củng cố ý thức của con người về cái chung trong
các lợi ích, lý tưởng của họ, khơi dậy thái độ tích cực của quần chúng đối với việc
tham gia quản lý Nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật; nhờ đó ý thức tôn trọng,
chấp hành pháp luật cũng được nâng lên một bước và việc thực hiện pháp luật của
các chủ thể trở nên tự giác và chủ động hơn.
2. Yếu tố chính trị.
Yếu tố chính trị là toàn bộ yếu tố tạo nên đời sống chính trị của xã hội ở từng giai
đoạn lịch sử nhất định, bao gồm môi trường chính trị, hệ thống các chuẩn mực
chính trị, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và quá trình tổ chức, thực
hiện chúng; các quan hệ chính trị và ý thức chính trị, hoạt động của hệ thống chính
trị. Cùng với đó là nền dân chủ xã hội và bầu không khí chính trị - xã hội. Yếu tố
chính trị có ảnh hưởng mạnh mẽ tới hiệu quae của hoạt động thực hiện pháp luật
của các chủ thể pháp luật, đặc biệt là các cá nhân, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền
áp dụng pháp luật. Một đất nước có môi trường chính trị ổn định là điều kiện thuận
lợi đối với hoạt động thực hiện pháp luật, bởi nó củng cố niềm tin của người dân, để
họ tin và đi theo Đảng. Một đất nước bất ổn về chính trị sẽ luôn khiến người dân
hoang mang, lo lắng, dao động…và dẫn đến việc thực hiện pháp luật không tốt.
Nhận thấy đây là một trong những yếu tố quan trọng cho việc thực hiện pháp luật
hiệu quả, chính xác. Hiện nay Đảng ta luôn quan tâm chỉ đạo sâu sát đối với việc
tuyên truyền và phổ biến kiến thức nhằm nâng cao ý thức chính trị cũng như hiểu
biết pháp luật cho các Đảng viên và đã đạt được kết quả tốt đẹp, để các Đảng viên


luôn là những người đi trước, gương mẫu thực hiện pháp luật, từ đó tăng được lòng
tin của quần chúng nhân dân.
Môi trường chính trị - xã hội của đất nước ta trong những năm qua luôn ổn định,
phát triển bền vững chính là điều kiện thuận lợi đối với hoạt động thực hiện pháp
luật, vì nó củng cố ý thức và niềm tin chính trị của cán bộ, Đảng viên và quần chúng

nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, gia tăng lập trường chính trị - tư tưởng của
các cá nhân có thẩm quyền áp dụng pháp luật. Thực tiễn lịch sử chứng minh rằng,
trong thập kỷ cuối cùng của thế kỷ XX, khi mà Liên Xô và các nước xã hội chủ
nghĩa ở Đông Âu suy thoái, tan rã, một bộ phận không nhỏ cán bộ, Đảng viên, nhân
dân có sự hoang mang, dao động về tư tưởng, tâm lý; nhưng nhờ mội trường chính
trị ổn định dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam nên chúng ta đã vượt qua
thử thách một cách thành công.
Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng có ảnh hưởng rất quan trọng tới
hoạt động thực hiện pháp luật. Ở nước ta, sự vận hành của hệ thống pháp luật trên
các phương diện xây dựng, thực hiện và áp dụng pháp luật luôn được đặt dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng ta nhận thức sâu sắc rằng muốn xây
dựng được một bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh vận hành trên các cơ sở
nguyên tắc, quy định của pháp luật thì vấn đề thực hiện pháp luật một cách nhất
quán, nghiêm chỉnh từ phía cán bộ, Đảng viên và nhân dân phải được đặt lên trên vị
trí hàng đầu. Muốn cho pháp luật được tôn trọng và thực hiện nghiêm túc thì cán
bộ, Đảng viên phải là những người đi trước, gương mẫu thực hiện và có “năng lực
tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng , pháp luật của Nhà
nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với nhân dân, biết phát huy sức dân”. Chính vì
vậy, Đảng ta luôn quan tâm và chỉ đạo sâu sắc đối với các hoat động pháp luật,
trong đó có thực hiện pháp luật .
Ý thức chính trị cũng có ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động thực hiện pháp luật.
Nó phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và
các quốc gia cũng như thái độ của các giai cấp đối với quyền lực Nhà nước, thể hiện


trực tiếp và tập trung nhất lợi ích giai cấp. Ở nước ta, hệ thống chính trị được thể
hiện trong cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng cũng như trong các chính sách,
pháp luật của Nhà nước dựa trên nền tanngr của chủ nghĩa Mác – Leenin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội, thể
hiện và vì lợi ích của đông đảo các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động. Trong hoạt

động thực hiện pháp luật, ý thức chính trị thể hiện trước hết ở việc các chủ thể có
chức năng áp dụng pháp luật quán triệt, thấm nhuần nhiệm vụ chính trị của mình,
lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát quá trình thực hiện, áp dụng pháp luật, giữ
nghiêm kỷ cương, phép nước. Điều đó sẽ giúp cho hoạt động thực hiện pháp luật
thực sự đạt được chất lượng, hiệu quả cao, khơi dậy ý thức, trách nhiệm chính trị
của các chủ thể khác trong thực hiện pháp luật.
Tính chất, mức độ của nền dân chủ xã hội cũng có ảnh hưởng tới hoạt động thực
hiện pháp luật. Trong điều kiện xã hội có nền dân chủ rộng rãi, thông tin đa dạng,
phong phú, nhiều chiều, các tầng lớp xã hội có thể thẳng thắn, công khai, cởi mở,
bày tỏ chính kiến, quan điểm, nguyện vọng của mình đối với các vấn đề pháp luật
và các cơ quan thực hiện pháp luật hoặc yêu cầu các cơ quan pháp luật trợ giúp, bảo
vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình. Ngược lại, trong điều kiện xã hội thiếu
dân chủ, thông tin nghèo nàn, thậm chí bị bưng bít thì bầu không khí chính trị - xã
hội bị ngột ngạt, gò bó, các công dân không dám nói thật suy nghĩ của lòng mình,
không dám đòi hỏi công lý vì e ngại ý kiến, yêu cầu mà họ đưa ra có thể “phạm
húy” hoặ không “hợp khẩu vị” của ai đó.
3. Yếu tố văn hóa - đời sống.
Các yếu tố văn hóa - đời sống bao giờ cũng thuộc về một môi trường văn hóa xã hội
nhất định gắn liền vói một phạm vi không gian xã hội nhất định, nơi các cá nhân và
cộng đồng người tổ chức các hoạt động sống, sinh hoạt, cùng nhau tạo dựng, thừa
nhận và chia sẻ các giá trị văn hóa, lối sống, phong tục tập quán, lễ nghi… Với
những mặt, những khía cạnh biểu hiện của mình, các yếu tố văn hóa có ảnh hưởng
mạnh mẽ đến hoạt động thực hiện pháp luật, thể hiện trên các điểm sau:


Các phong tục tập quán trong cộng đồng xã hội có ảnh hưởng nhất định tới hoạt
động thực hiện pháp luật của các tầng lớp nhân dân, thể hiện đặc biệt rõ nét ở khu
vực nông thôn. Bên cạnh những ưu điểm rất căn bản, các phong tục tập quán ở nông
thôn cũng đang bộc lộ những nhược điểm nhất định như việc tổ chức hội hè, đình
đám, ma chay, giỗ chạp nhiều lúc nhiều nơi còn cồng kềnh, tốn kém và lãng phí;

những hủ tục lạc hậu, lỗi thời còn tồn tại; trình độ dân trí còn thấp; thói hư tật xấu
và tệ nạn xã hội phát sinh; tính tích cực chính trị - xã hội của người dân còn hạn
chế… Tại một số làng xã, chính quyền và người dân đứng ra tổ chức lễ hội ồn ào,
kéo dài, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt, bán vé và thu phí sai nguyên tắc tài
chính, sự chỉ đạo thiếu sâu sát, để cho một số người lợi dụng lễ hội để hành nghề
mê tín dị đoan. Trong khi một số thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội như nạ cờ bạc, số
đề, mê tín dị đoan, mại dâm…đang xâ nhập vào nông thôn, thì có những người,
thay vì tích cực đấu tranh, ngăn chặn, phòng ngừa lại tiếp tay hoặc trực tiếp tham
gia vào những thói xấu đó. Những hiện tượng trên đây gây khó khăn cho việc thực
hiện đúng đắn pháp luật, đồng thời là những hành vi vi phạm pháp luật, coi thường
kỷ cương, phép nước, cần phải có biện pháp xử lý nghiêm minh, thích đáng.
Lối sống đô thị và lối sống nông thôn có ảnh hưởng khác nhau tới hoạt động thực
hiện pháp luật. Đặc trưng nổi bật của lối sống đô thị là tích cực chính trị - xã hội ở
đo thị cao. Cư dân đô thị có nhiều điều kiện tiếp xúc với các thông tin chính trị - xã
hội và tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội lớn mà phần nhiều được tổ chức
tại các đô thị. Các phong trào có sức huy động quần chúng ở các đô thị thường diễn
ra nhanh hơn so với ở nông thôn. Đây cũng là điều dễ hiểu vì đô thị thường là nơi
tập trung nhiều thành phần xã hội có trình độ học vấn tương đối cao. Tại các thành
phố, phạm vi giao tiếp về xã hội cơ bản tương đối rộng, cường độ giao tiếp cao và
mang tính ẩn danh trong giao tiếp. Đây là điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và
phát triển ý thức pháp luật và các hình thức thực hiện pháp luật. Mặt khác, đô thị là
nơi tập trung phần lớn bộ phận không thể thiếu trong dân cư đô thị thường được gọi
dưới cái tên “những phần tử ngoài lề xã hội”. Về phương diện xã hội, đây là môi


trường phát sinh nhiều loại tệ nạn xã hội và tội phạm nhiều tới mức đáng báo động,
gây khó khăn cho công tác quản lý xã hội và hoạt động thực thi, bảo vệ pháp luât.
Lối sống nông thôn là lối sống mang tính cộng đồng rất cao và rất chặt chẽ, liên kết
cả thành viên trong làng xã lại với nhau, mỗi người đều hướng tới những người
khác . Điều đó thể hiện ở mối quan hệ gắn bó, sự quan tâm giúp đỡ lẫn nhau giữa

các thành viên trong gia đình, dòng họ, lối xóm ở nông thôn. Người dân nông thôn
thường sống đoàn kết gắn bó với quê hương làng xóm, rất coi trọng tình làng nghĩa
xóm. Đây là một biểu hiện rất riêng, rất đặc thù của lối sống nông thôn Việt.
Tính cộng đồng được coi là điều kiện thuận lợi đối với hoạt động thực hiện pháp
luật. Bằng ý thức cộng đồng, nó giúp cho các cán bộ pháp luật dễ dàng hơn trong
việc phổ biến, tuyên truyền và thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước đến với đông đảo người dân nông thôn. Sức mạnh của
tinh thần đoàn kết giúp cho các cơ quan hành chính, tư pháp hoàn thành tốt các
nhiệm vụ thực thi và bảo vệ pháp luật. Khi truyền thống làng xã được phát huy,
người dân cởi mở, thẳng thắn tham gia ý kiến về những cái được và cái chưa được
trong hoạt động thực hiện pháp luật.
Sự đề cao tính cộng đồng và chủ nghĩa tập thể dễ dẫn cán bộ làm công tác thực thi
và bảo vệ pháp luật đến việc đánh mất ý thức về con người cá nhân, cái tôi bị triệt
tiêu, ý thức cá nhân và hành vi cá nhân cũng bị đặt vào lối xử thế hòa cả làng. Tình
trạng này khiến cho cán bộ cả nước khi phải đối mặt với những việc làm sai trái,
khuyết điểm, thậm chí vi phạm pháp luật, thì họ thường tìm cách né tránh trách
nhiệm cá nhân và muốn đó là trách nhiệm tập thể. Bên cạnh đó tính cộng đồng
thường là cái cớ được cán bộ làm công tác thực thi và bảo vệ pháp luật dùng để biện
minh cho thói quen ỷ lại vào tập thể và tâm lý an phận thủ thường. Cính điều này
làm hạn chế năng lực sáng tạo, sự chủ động và quyết đoán của họ trong điều hành,
giải quyết các công việc chung từ đó ảnh hưởng đến hoạt động thực hiện pháp luật.


Các phương tiện thông tin đại chúng thuồng xuyên đăng tải các thông tin về các sự
kiện pháp luật hiện tượng xảy ra trong xã hội, hoạt động thực hiện pháp luật của các
tầng lớp xã hội. và của các cơ quan chức năng, nêu lên những tấm gương điển hình
người tốt việc tốt trong việc thực hiện pháp luật… Những thông tin đó ở chừng mực
khác nhau tác động đến suy nghĩ, nhận thức và hành vi của mỗi con người, khiến
cho họ thực hiện pháp luật tốt hơn.
Dư luận xã hội có tác động mạnh mẽ đến hoạt động thực hiện pháp luật. Dư luận xã

hội gắn liền với ý chí cộng đồng của nhóm xã hội mà nó tác động mạnh mẽ đến suy
nghĩ và hành động của các cá nhân. Trong một chừng mực nhất định người ta có thể
không sợ sự trừng phạt của pháp luật khi thực hiện những hành vi sai trái, phạm
pháp nhưng chúng lại sợ sự phê phán lên án của dư luận xã hội - một thứ bất thành
văn. Trong điều kiện xã hội có nền dân chủ rộng rãi, dư luận xã hội được coi là
phương tiện kiểm tra xã hội đối với ý thức pháp luật và hành vi pháp luật của mỗi
người. Dưới áp lực của dư luận xã hội, mỗi người luôn phải xem xét, suy nghĩ, kiểm
định trước khi thực hiện một hành vi pháp luật nào đó. Những câu hỏi phải được đặt
ra về cái đúng, cái sai, nên hay không nên… Nhờ đó, ý thức tôn trọng, tuân thủ
pháp luật trong mỗi chủ thể cũng được nâng lên một bước.
4. Yếu tố pháp luật
Yếu tố pháp luật là tổng thể các yếu tố tạo nên đời sống pháp luật của xã hội ở từng
giai đoạn nhất định bao gồm hệ thống pháp luật, các quan hệ pháp luật… Bản thân
pháp luật được sinh ra là để điều chỉnh các quan hệ xã hội là cơ sở để các chủ thể
thực hiện pháp luật. Song chính các mặt, khía cạnh khác nhau của các chuẩn mực
pháp luật cũng có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động thực hiện pháp luật.
Văn hóa pháp luật được hình thành từ tổng thể các hoạt động xã hội – pháp luật trên
cả phương diện lý luận và thực tiễn, văn hóa pháp luật là hệ thống các giá trị, chuẩn
mực pháp luật được kết tinh từ trí thức pháp luật, tình cảm, niềm tin đối với pháp
luật và hành vi pháp luật; có ảnh hưởng sâu rộng tới các hình thức pháp luật từ tuân


thủ chấp hành sử dụng cho tới áp dụng pháp luật. Văn hóa pháp luật được thể hiện
ra trong đời sống pháp luật thông qua quá trình thực hiện pháp luật. Giữa văn hóa
pháp luật và hoạt động thực hiện pháp luật có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Văn
hóa pháp luật là cơ sở, nền tảng, khuôn mẫu tư duy và chuẩn mực hành vi của hoạt
động thực hiện pháp luật, có định hướng đúng đắn. Ngược lại, hoạt động thực hiện
pháp luật có tác dụng bổ sung làm phong phú thêm cho các giá trị chuẩn mực của
văn hóa pháp luật.
Các yếu tố truyền thống cũng có ảnh hưởng không nhỏ đối với hoạt động thực hiện

pháp luật trong giai đoạn hiện tại. Sự quản lý Nhà nước bằng pháp luật là nhằm
khắc phục tính thiển cận, cục bộ trong quá trình phát triển, sản xuất, xây dựng làng
xã trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Thông qua pháp luật, Nhà nước nhắc nhở, duy
trì mọi nghĩa vụ của người dân và làng xã đối với Nhà nước và xã hội. Trong quá
trình phát triển Nhà nước thừa nhận làng có lệ riêng của mình sao cho không trái
với nguyên tắc quy định của pháp luật. Hệ thoosnh tự quản chủ yếu dựa vào dư luận
xã hội, uy tín của các vị chức sắc và đặc biệt vai trò của lệ làng. Cần kết hợp cả hai
hình thức quản lý này trong hoạt động thực hiện pháp luật.
Sự tồn tại dai dẳng của pháp luật do các chế độ cũ để lại có ảnh hưởng nhất định tới
hoạt động thực hiện pháp luật. Một số người có quan niệm sai lầm cho rằng pháp
luật chỉ chủ yếu là công cụ trừng phạt, do thiếu hiểu biết họ có tâm lý sợ hãi pháp
luật. Tâm lý lo sợ đó khiến cho hành vi của con người thiếu ổn định do đó khó có
thẻ dẫn đến hành vi xử sự tích cực trước pháp luật và đối với pháp luật.
Tình trạng thờ ơ trước pháp luật hoặc coi thường pháp luật ở một số người tác động
tiêu cực đến việc thực hiện pháp luật của những người khác. Vẫn còn tồn tại tình
trạng không tuân thủ pháp luật, thờ ơ coi thường pháp luật. Điều này không chỉ ảnh
hưởng xấu đến việc thực hiện pháp luật mà còn có tác động không nhỏ tới xã hội
cộng đồng.


Ý thức, niềm tin đối với pháp luật của con người có ảnh hưởng quan trọng tới việc
thực hiện pháp luật. Bởi lẽ, nếu thiếu sự tin tưởng vào pháp luật, không có niềm tin
vững chắc vào tính công bằng và nghiêm minh của pháp luật…thì việc thực hiện
pháp luật không thể tốt và chặt chẽ được.
Sự hoạt động của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện pháp luật có tác động
quan trọng đến việc hoạt động thực hiện pháp luật. Sự can thiệp của các cơ quan
chức năng nhằm đảm bảo cho pháp luật được tôn trọng và thực hiện mỗi khi xảy ra
vi phạm pháp luật, tranh chấp là cần thiết, đúng đắn.
II. Tình hình thực tiễn thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay
Thực hiện pháp luật hiện nay ở nước ta đang là vấn đề nóng bỏng. Trước thực

trạng coi thường kỷ cương phép nước, bất chấp pháp luật của một bộ phận
dân cư, nhiều tác giả đã đi sâu nghiên cứu vấn đề này. Ở nước ta hiện nay có
nhiều quan điểm về vấn đề áp dụng pháp luật. Nhưng nhìn chung các định
nghĩa về áp dụng pháp luật đó tương đối đồng nhất, sự khác nhau có chăng chỉ
là việc sử dụng các từ ngữ khác nhau để diễn đạt mà thôi. Trong hoạt động áp dụng
pháp luật bao hàm tất cả các hình thức thực hiện pháp luật. Việc các cơ quan nhà
nước tổ chức cho các chủ thể thực hiện các quy định của pháp luật, thực
hiện các quyền và nghĩa vụ pháp lý của họ đòi hỏi các cơ quan phải tuyệt đối tuân
thủ pháp luật, tức là tự kiềm chế không phạm vào các điều cấm trong khi áp dụng
pháp luật. Thi hành các nghĩa vụ pháp lý và vận dụng đúng đắn, chính xác các quy
phạm pháp luật trong quá trình áp dụng pháp luật. Nói cách khác, các cơ quan nhà
nước, nhà chức trách có thẩm quyền phải tiến hành áp dụng pháp luật trong các
trường hợp sau: Thứ nhất, khi cần áp dụng các biện pháp cưỡng chế do các chế tài
pháp luật quy định đối với những chủ thể vi phạm pháp luật, ví dụ cho trường hợp
này là việc cảnh sát giao thông xử phạt người vi phạm luật giao thông, Hội đồng kỷ
luật nhà trường xử lý kỷ luật đối với cán bộ, giáo viên hoặc sinh viên vi phạm kỷ
luật… . Thứ hai, nếu thiếu sự can thiệp của nhà nước, những quyền và nghĩa vụ
pháp lý trong quan hệ pháp luật không mặc nhiên phát sinh, thay đổi hoặc chấm


dứt. Ví dụ, Hiến pháp Việt Nam 1992 quy định lao động là quyền và nghĩa vụ của
công dân, nhưng quan hệ pháp luật lao động với những quyền và nghĩa vụ lao
động cụ thể giữa một công dân với một cơ quan, tổ chức nhà nước chỉ phát
sinh khi có quyết định tuyển dụng người công dân nói trên của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền. Thứ ba, khi xảy ra tranh chấp về quyền và nghĩa vụ pháp lý giữa các
bên tham gia quan hệ pháp luật mà các bên đó không tự giải quyết được, ví dụ,
một người cho thuê tài sản kiện ra tòa đòi tài sản cho thuê, tòa án thụ lý và giải
quyết vụ án đó tức là áp dụng pháp luật để giải quyết tranh chấp giữa người cho
thuê tài sản với người thuê tài sản. Thứ tư, khi cần áp dụng sự cưỡng chế của nhà
nước đối với các chủ thể không vi phạm pháp luật mà chỉ vì lợi ích chung của xã

hội, ví dụ, để phục vụ cho việc xây dựng các công trình công cộng, cơ quan nhà
nước có thẩm quyền đã phải ra quyết định thu hồi đất của các chủ thể đang có
quyền sử dụng hợp pháp trên diện tích đất đó, và đương nhiên, các chủ thể đang sử
dụng phải giao lại đất đó cho nhà nước và nhận sự đền bù của nhà nước. Thứ năm,
khi cần áp dụng các hình thức khen thưởng đối với các chủ thể có thành tích theo
quy định của pháp luật, ví dụ, việc các chủ thể có thẩm quyền xét tặng bằng khen,
danh hiệu vinh dự nhà nước cho một chủ thể nào đó chính là áp dụng pháp luật
trong trường hợp này. Thứ sáu, khi cần kiểm tra, giám sát việc thực hiện
quyền và nghĩa vụ pháp lý của các chủ thể trong một số quan hệ pháp luật nhất
định theo quy định của pháp luật. Thứ bảy, khi cần phải xác nhận sự tồn tại của một
sự kiện thực tế cụ thể nào đó theo quy định của pháp luật. Chẳng hạn như: Nhà
Nước chứng thực tính hợp pháp của hợp đồng mua bán tài sản; tính hợp
pháp của di chúc; chứng nhận sự kiện sinh hay sự kiện chết của một người nào
đó.
 
KẾT LUẬN
Việc ban hành nhiều đạo luật là rất quan trọng nhưng quan trọng hơn là phải làm
cho pháp luật phát huy tác dụng tích cực trong cuộc sống. Thực hiện pháp luật là
khâu quan trọng để các đạo luật, các văn bản quy phạm pháp luật đi vào thực tế
cuộc sống. Nó phải được thển hiện dưới các hình thức thông qua các quy định chặt


chẽ của pháp luật. Thực hiện pháp luật đạt hiệu quả là góp phần thúc đẩy xã hội
phát triển, ổn định tình hình chính trị của đất nước trong giai đoạn công nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước. Thực hiện pháp luật là quá trình phức tạp, phải được nhạn
thức đúng, tiến hành đồng bộ là một trong những vấn đề cấp thiết hiện nay.